^^ 'me^}^\', ^|4
i^^^^^^^^^^^^m
mffmmffKn
mmm
; 'i.V*'?Af i»
BUILDING
USE ONLY
Jnj^emory of
STEPHEN SPAULDING
1^0/ - J9'¿3
CI A ¿J 2f 19'"^/
. ITNIVEK^IT Y F MICHI GAJS J
BUILDING
USE ONLY
BUiLDIING
ÜSÍÍ ONLY
:i:.^.i: J
¥
wwmmmmmtKm^.
I I
,M t
úi:^£
"^"g^gr.-,..,-.
i
A
TA6AL0G ENGLISH
AND
English Tagalog
DICTJONARY
COMPILED AND PUBLISHED
BY
atoarles Nigg
MANILA-
IMP I)E FAJARDO Y COMP.'^
lOl-CARRIEIX) 101
1904.
p..
\ .'C
PAUNAWA
H «|i
Ang dahilan nang pagsiilat nitong libro,i, dili iba kun di ang maka
abuloy nang pagpapakalat nang mahalagang wika nang Ingles na ngayo,i,
Innialatag sa halos lahat nang manga naciones; kayá ang nasa nang sumulat
ay ang tiimulong hindi lamang sa manga Americano at Inglés na may pitang
matute nang wicang Tagalog kundi lalonglaló na sa manga maginoong taga
rito sa Filipinas na ngayo,i, nagsusumikap sa pagaaral nang wikang Inglés.
Pinagpilitan sa pamamagitan nang masiyasat at masinip na paghahalunkat
ang pagtitipon nang lahat naug manga matatanda at manga batang salita at
wikang Tagalog sampo nang manga kahulugan nang bawat isa upang mai-
hulog sa wikang Inglés at gayon din naman ang wikang ito sa Tagalog at
gayondin naman pinihit ang ibinigay sa bawat isang wika sa paghuhulog ang
halaga at kahulugan sa iba at gayon din na man ang manga tinatauag na
Frances baga^ ay pinilit ang magkaroon nang tunay na kahulugan sa kaniyang
tunay na halaga ss iba.
Ang librong ito, ay nakasiilat sa bagong ugali nang pagsulat nang
wikang Tagalog; Kaya ang titic n?. C ay naging K: ang Gui ay naging gi:
ang Qui ay naging ki; at U ay ang naging W. At dahil dito kung may ha-
hauaping salita na sa dati ay nasusulat sa C at hindi makita ay dapat ha-
napin sa K. At gayon din naman ang m^nga dating nasa Qui ay dapat hanapin
sa Ki; at ang dati sa U ay hanapin sa W.
ik
PREFACE
The author's object in compiHng and pubhshing this
book is to put before the public a work that will aid
both the American and the Filipino in learning either
English or Tagalog whichever the case might be.
It has taken about three years to compile it and
each word has been thoroughly tested so that the
definitions will be found correct.
It is written in what is called the New Tagalog
which differs from the old in the following respects.
The C has become K, Gui has been shortened to gi; qui
has been changed to Ki and w is generally substituted
for U. Therefore should a person look for a word that
begins with C and fail to find it he should turn to K;
should he be unable to find Qui he should turn to Ki;
and in case of u should turn to w.
NIGG'S TAGALOG-ENGLISH DICTIONARY
ERRATA
In a pioneer work of this cliaracter it could hardly be lioped that where
there are so many opportunities some errors wouhl not creep in, but these
for the most part are trivial and of the sort to be expected until Manila
typesetters become more accustomed to English orthography and American
ideas of exactness.
It is suggested that teacliers would do well to make these corrections in
ink in the appropriate places and that as most of the changes only involve
a letter or two the task would not be difiicult. The word as it now appears
is given first in tlds list, after the page number, and Tagalog, followed by
the corrected form.
7 aba po-Virgen-Virgin.-alaala momento-memento. -alalayan-assert-assist.
8 andukha hel paid help, aid
9 apo-descondent-descendent.- asinan--pikcle-pickle.--ayunan ang iba-suscribe-
subscribe.
10 babala sa madala-programe-program.-bagay--de'iig -design.- bagay-usefur--
useful.-bagsik stricness--etrictness;-narshness harshness, bahidsing sign,
baitangdedder-ladder.
11 bahir heart-threat.
1 2 banta nntion notion. basagfracH^^ed-fractured.
13 bigyan-signif-signify. bigyan ka})angyariiian-autorize-authorize -bigyang sin-
dak frjggien-frighten.
14 bihis-clotaes- clothes. -l)ilas--marrp-marry.-bilog-spaherespliere. - binti - shang-
shank- -binya^an-Chriatian-Christian. - biroan-caroucol-carousal . -biruin-
6oke-joke. binubukulan origen-origin. bisa positivility-possibility. bilog
rotunditp- rotund ity .
15 bngtong -puzjle -puzzle. -buhatan -impaech-impeach.diuhay livoly lively, bu-
hayin -resnsticate resuscitate, buig-buuch-bunch; racenne- -raceme.- bukal
origen-origin; eourse course; tlnst-first.-bukod sa iba-feroign-foreign.-l nk-
san-rhow show.
1(> buhiAv wilb- wild. -bulukan-rotiing-Tottinsrj-bumabasa -header- reader, bumbuan-
grown-crown.-bumukal sprink spring.-bumukod-separste separate.
17 butihan-pertect'on perfection; bu ti If rain-grain, butlig-pustle-pustule -cabelle-
riza -estable stable. -canta cluírous chorus. daan-ocasion-occaf-ion.
18 daliasan-ferce-f()r(e;-stregtbeu-strengthen, daing mornuir-murmur;-snplication
supplication. -dakila-illustration illustrious; -magesti majestic; -magaificent
magnificent;-protent potent;--wealty -wealthy;- transcien dent -transcpudent
dakip cappure capture dali instunt-instant.-dalidalian pispóse dispose. -fla-
litaan- suf fe suffer, -dalitaincompoort comport; condesend-condescend.-da-
losdalos idrot idiot.
1 9 damihan-ougment augment. -dapat isralang hanorable lionorable.-dapat ipagta-
gubil in laudable-laudable. -dapat magalingin nepectable respectable. -dapat
parusahan-puisliable punishable,
20 diccionario-dietionary dictionary -di hikayat incorruptable-incorruptible.-di ka-
rampatan-imprope-im proper, dikdikin-crash-crush.-dilag grar duer-grandeur
brillancy-brilliancy.-di mababago stapla-staple; uncbangable unchangeable,
di mahigpit-unstaple- ur stable.- di makararaan-impassible -impassable, di
' malapatan unlie-unlike; nnequaunerpial.-di malirip inscrutable inscrutable,
di marunong mag veracios veracious.-di niatarok-unfathonable unfatlioma
able, di nasasalang nunnngle<i-unmingled.
21 dios ng alak Bachus Bacchus, di pagka-palagay inconstanty inconstancy, di
sapat--'nade(]uaty- inade(piacy. -dispunte -back-stich ba(dí stitch. -dowaliagi-
persuit-puf^suit. dowahaginin- persue-pursue.duende-f ray-fay. dulu-sunnc-
summ t dumal abhorence-abhorrcnce. (lumal,as- freipiant frequent. -dum-
hanpolute pollute.
22 dunong. sience-science.- durog- ushed- crushed, durugin- crash -crush. -dusta-
object-abject gagarin n/ark out feout.
23 galing- beheiit benefit; sutil ity-utility.-galit-angray-angry;-tiretful fretful. -gal it
__ 2 —
na ,i!:alit-inery ver^^^2:}^nH)t pi»rtioii- potion, -ganuitin -dotor - doctor. - o:nnin
vedilecit videlicei.-gíxpusin gyne gyve.
24 gayak })rep6rative prep •rative;-pon)ptiou.s i)oi)ipoiJS.-gayatin plüce slice. -gibain
niark out lerbel. gilalasin-tiüidi-timid. gikban as^iat assist.-gilingin griiidi-
grind.
25 ííulo n dissention dissension. -gulo-rt conbised confused. -gnlahin ang-contonnd.
coníound.-guniagad minic-miniic. guniinliawa ang tioni-t'roni
27 gunamgunaní refli-xion reñecti(jn. gnnienni-pantoni-pbaiilom.diabag, liabagin-
conipasion conipassitai -haliiin conuf'^e-confuse.
27 bampasin ng catne cañe, hari-severign sovereign.
28 hawau-disengagad-ibsengaged ba\vanan-dissengage-disengage;facilbTate faciH
tate.ldgantivengence vengeance bikayatjiikayatin facination fascination,
facinate fasi-inate.-liüawincrnde crude, liinianbiman í^latery flattery.
29 bindi nagbubat ooriginal origii-al.
;iO binlog forfatliers forefatbers. birangin-cbose-cboose.-biwasan en-on.-liiyavv se-
reaní scream.
81 bub(bin- deude-denude. bubog curver curved, luikayin niuli extume exbunie -
bulan propbecy [)ropbesy. buli adv.-mark out yelp; yelping -bulihan-pack-
back. bubna-nntrice niatricc-. hulugin ng-srnctify sanctify buniabaprotroct
protract, bunuik bang stirs stir.
82 bumarap appaer-ai)pear. buniiyaw oyell yell ■ bunipay--interrudtion-interrup-
tion. bunnilat'. perdict-pr^MÜct. bunuipa-wcak-weak.
38 ibaon -preoare prepare, ibuid, ibulusok ruin rain.-idagdag inscrease increase. -
idarang scortch sco cli.-igalang regards regard. - igiba denioisb- deniolisb,-
ibabilin condssion coinndssion.
84 ibulog ang -tornienst- torments, \\i\g-n exasion-evasion. ilagay sa ibang-trans-
slate-translate.
85 ilagay sa código codefy codify, ilap-willness-wildness.-ilarawan-portrait-portray
i namoy-smeleed smelted.
86 mark out'jirst tiro linen at top of first «>/iimw.inutog enlage enlarge. -ipagin
tindi annunce announce, ipagkaloob-cencede concede.
37 ipagtulakan ini<iel - impel, i. abintidot-privelege-privilege -ipasan loaid-load-
ipatalodet losedet loose, ipatuloy- ersue pursue.
88 isabog- layisb lavish. -isulat ang ngalan marticulate matriculate -itago-idclose
i nclose. i tak gorn corn .
39 itatua cuntradict- contradict, itula^'-persue-pursue.-iuli-reestablib-reestablish
iuna-preceed-precede.
40 kababayan - follow-fellow.kabagay-accoraadating accommodating, kabaitan-di
seretion- discretion kabait.ai sa pagtupad concientiousness conscientious-
ness. -kabanguban -ft agracy-fragrancy.
41 kabigatan gaavity-gravity. kabiglaanan quicbness-quickne^s.
42 kababaan ng bubay longetivy longevity, kaband^ugan-pompuosity-pomposity
kabigpitan-pertenacity-i)ertinacity. kabinaanng effeminence,effeminaieness
effeuiinency, eñraiaacy.
48 kaiklian ng-dulness- iullness.-kailangang indespensible indispensable.
44 kakulangan ng l)ait- indescretion-indiscretu)n. -kalaban- onemy-enemy. kala-
bavv-carabou carabao kalagayang bata peiulity puerility, kalakban ngkata
wan cor[)uledc\'-corpulency. kalaulin forsee-foresee.
45 kalibugan-lownes luwness. kaiigayaban-gayaty gaiety, kaliitan sutility-subtilty
kalog-em{)Uty-empty; ballow-bollow. kalupaan bondiness homeliness.
46 kamangmangan- dulness -dullness. -kamote potatoe-pctato.-kamukba-smilar-si
ndlar. -kanuiraan -sauvity-suavity. kanunuan forefetliers forefatbers. ka pa
bayaan abaodonient abandonment, kapal tickness thickness, kapalabian
arogance arrogance; pomf)UOsity pomposity; pompuousiiess -pompousness.
lva})anabunan epportunity opportunity
17 kapangyarilian meams means, -karangalan exellence excellence karaniw^an
p re va 1 e u t p re val en t.
48 karapataii mert-merit karuagan effendnence, efteminateness-effiminency, eft'e
minacy karupukan britleness, brittlenes-; weadness, weaknessd)asa}au
laan -impurity -impurity -kaealbahian savgatness savageness.-kasaliwaang
- 3 —
inconstencv, iiiconstaiu'Y;-ñcp!ene.ss, ñckleiiess, kasaliwaaiig pala<l illiluk
illluck
41) kasibaaii-glottoiiy-gUi tony-kasigurulian spoiiner sponsor kasiraanmistak-iiiis
take kasiraan ng puri degredatioii-degradation.-kasukaban-tlireaehery trea-
chery
50 katampalasanan.- petulence-petulance. katandaau longlevity-longevity-kaíata-
jiaaii adv --raid(ling--inid<iling.-katlia-miiide-iiiiiul.-katiiHtiinaíi iig coiustaiick
constancy. katiy:igaan-persistance-f)ersJstence.
5 1 katulinan. accleration-acceleratioti. katusulian-sagacousness-sagaciousness. ka-
nkol- coreespondent correspondent. dcaunahan precet*(ience-precedence. k i-
unuran.-dnlness (iuUness. kaupasalaan threacliery-treacliery. kausa{)-\v]iich
whom.-kawalan ng bait-indescretioi -indiscretion, kaw Inn ng gawa liesure
leisure. -kawalan ng gusto displeasnse duspleasure kawalnn ng bi a-sbanje
slianielessness;--ñUppancy-- flippancy kawaUm ng kailangan abandonmant
abandonment.
52 kayabaiigan -ponipnosity, pom posity;-poinpuousness, poní pousne-s.-kay ama nan
" mamón- man.mon.-kyyarianperpection -perfection, kilalanin fot se'e-t'oresee
kibng inclanation, inclination; .sidp, ^ide.
6ÍÍ kulungan ng tupa.-slieep-fuld slieep-fold.
54 kumapab-enlargo enlarge. dvumapit- sieze seize dcumpisalin ascartain-ascer^ain
k ung-thongh- though, kapitin-theive-thieve. kurap-movment-movemeht.díuro
imagnation-imagination.-kuruin concept conceive.
55 kuyumpis m'-rA': out denied. -labahin, labhan laundry launder.dagpos-a. -exhor-
bit ant-exorbitant.
56 lagusaw-rustliny-rustling. lahat-lahat guite-quite.dahi-sept.sect; foction, faction
lakas ng prcnntitutde promptitude, laki ng anoman granduer-grandeur.
laman-esscence-essence.damasin handell handle.
57 lampas-exssive, excessive.-exhorbitant, exorbitant. damuoin-puniel pummel
lansetang lacne lance.danta-a.-\vt'thered-witliered. lasap-aesthetice aestlie-
tics.-latag outspaead-outspread,
58 latak ng alak lee lees.daya-ereedom-freedom dihisan-evoid avoid, likc-unila w-
ful-unla\vful.dind)agin muli-republisp-republish.
59 linkod sa woer-vvooer.linta leach leecli.distahan-dock docket. distaban ng mga
tavvong voice invoice litavv a.-s^ncible sensible;-n apearanceappearance li-
wanaganivolve.-evolve doob ng bulaklak corollo corolla, loob ngdibdib-bu-
som bosomduat prolixnees prolixness.dubag-toose loose.-dubhang-exhorbi
tant-i. xorbitant. lubhang hambog jiresumptions presump.nons
60 lubugin-watar water. dugal lien lieu liigal na pinagtuturuan-collega-college. hi-
hog suplication-supplication. lumalo Hnrpo8s-surpass;-ontvie outvie.
61 Innngalig terrnpt. interrupt.dumiko sa thn rtght the right.dundpana certain
print-certain point hunitak-creak-crack.
62 lusawincosnme consume. -maamoy-oderons, odorous; -oderiferous odoriferou8.
6;^ mabalakubak-scurry scurfy.-mabango-arromatic-aromatic; oderiferous, odorife-
rous;-oderous, odorous. -mabigla to to be mabisa-diligencediligent.-mabuhay
uli.-re^usticate resuscitate.
64 mabulungin grumbling grumbling, mabunyi-renowmed- renowned, maburak
miry miry -mabuti convenient convenient.-niadaling hubugin-eithe lithe
madidikit vi(tid- viscid.
65 imagagalitin--seasily easily, -magagamit servicible -serviceable. -inagaling-niag-
nanamous magnanimous.- magaspang- incident dndecent.-magbahala ci rn
care.-magbakod fance-fence.-magbalita-warm warn.
66 magbawas siuk-sink -magbigay lugod gr'itity-gratify.-magdalit cant chant.-njag-
dilim a.ng-mark out tach.-magdngtong-at-attach.
67 magitla-starled.-startled-magitlahin-skittlish skittish.
68 magkaisa ang of at.-magkanlalabis overfow-overflow.
69 niaglaro ganblo-gambol.-magmula- ame come.
70 magpaaraw -oa- to.-magpahirap - everpower - overpower, - magpalakas-stregth
strength. -magpamana dcmtze demise. -magpasakit-paini-Dain.
72 magsubtikan spig-spy. rnagtuh-circumsize-cñrcumcise. niagutom lianger-hunger,
mahalaydmpudent imprudent, mahalin profer-prefer.
-^4~
74 iiiíihinahoíi prndent-prudent; courtions-coiirteous. mahihin ohiigiiig obliging.
maliirap-dissatrous disastrous.
i o 'íiíi-kabubiihav^nonrising nourishing. -makaisaang layo of at-makasing layo of-at
H) niakatulad-lake like, niakiapid adulterate eomniit adultery. -inakiayon acomó-
date acconnnodate niakipagaway-oposse-oppose. makipagcapowa-corteous.
eourteoüs.-íiialabisexíiorbitant-exorbitant.
n nialabo nninteligible-unintelligible -inalago frnitrnl fruitful. -malagpos exxces-
sive-excessive. rnalakas afort afoot drawny brawny -nialainbot j)laint-pliant.
nialangib scurry-M'urfy. malangis oleagnecu?^ -oleagenous.-nialason poiasn
poiscn. rnalason-a.-venenios-venonions nialibag ñlty lilthy.
78 maliit na nudiit litle little, malinaw crear clear. -nialipos full of of pnstles full of
pustules -rnalulutang bouyant buoyant. -inaluniahecomebeconie-malumbay
gloiny-glooniy.
/ .> maniahala i-eek re<'k. nianiantal biten bitten -nianahan-rs^ide seside. nianaing
niistiirtuness -misfortunes, manainga diear en -barken. -manintas -cristicize
criticize.
SO mandadnit-l^hiel thief, mangagainotng-vetrinarian, veterinarian ;-ferrier, farrier.
mangagkayonkayr)!! Goiisert-concert mangalias agressive aggressive.
81 nianghiniasi)k Interrup interrupt mangliinapang farce force, manmdal-added
ai ^'ed.
82 nianunulsa- papist-rapist. -mapagbasagulo-eoutious-captious.- mapagkit- vicid
viscid.
8:^ niapagod-uot out. mapagwari-maditating.meditating; oontemplative,comtempla
tive -mapakialam niad'ilesonie meddlesome, mapakikinabangan--^ ervicible,
8ervi('eable:'utseful, useful, mapalagay chose-choose. mapang agad quiclky.
(phckly.-mapatpat-difinite deiinite.
Si inai)at{dala stufeying, stupefyini^; wondeful, wonderful. mapaghati--8ntipha-
tethic antif)athetlc. marangal- exeDent- excellent.-marikit genseel- genteel;
handtome- handsome. marnmhBn--bedpatter. - bespatter. - marumi grtmy
grimy;-droosy-drossy.-marungis-droosy-drossy; at to}i of page 86-\\nmm\ÍQQQ,
indecent; becoming, nnbecoming; liew'd lew^d.
So niasa,ü:ana-evcessively. excessively. -masaktan main, maim; affend, offend, masa-
lab-scortch- scorch.- masanci n fault fault, masamain adhorablior.-masiba
gluttinous-glnttonous.-masiüla diligect diligent
masundo -arter after. -mataba- fertille fertile. -mataginting-sonorens sonorous.
masobasob to full down-to pull down, niasundo-arter-after.-masupok-to be
on sumed-to be consumed^,
matapa g aijressi ve- aggressive, -matatangap-recievable -reeei vable,- matibay
«torng strong; permanjent permanent.-matiis-obstinent-abstinent.-matowid
glhteouly righteously,
matungol aportain-appertain .-matu wa joif ul-joyf ul.-manhaw- thristy- thirstv.
niauna preceed })recede. mauntog oolide collide. -mawalan ang hiya-same
shame mawalan ang pitagan-imprudent-impudent-.may ari propietor
proprietor.
89 may katowiran justiticable-justiliable. may panganib mahulof-wevering wave-
ring, may puri virgen-viry:in, may sala-dilinquent delinquent.-may tatlong
wika-trilenguar triangular. -minindal lucheon luncheon. -mitsa-which wick-
monja nnni-nun.-mahi-xexation vexation;- abhorence abhorrence. -ninhiin
teidous tedious.
90 nadadaya -decieving-deceiving, nai?alay-dedication dedication, nagaaraw^merci-
nary--mercenary.-nagbabalitanarraton-narrator. nagbabanalbanalan-demur
<lenmre.
9 1 naghahandog-donater-donati »r nagkakadugtong continuos continuous; asiduons
assiduous.-nagkasala- violator- violator, nagoapastol-herdsmen-herdsman.
92 nakahiliikayat exciting exciting. -nakaliihiy a abo mnible abominable; hienous
heinous.
93 nakasusuka-nanseous nauseous, nakatatawa ludricous- ludicrous. -nangis -crys;
♦ )V)sniv?l-cry; sob; snivel.
94 napapaloobwithim -within, nararamdaman sensitiva sensitive. -nauiikol sa re-
vtlant relevant. -nanukol sa bato pernio puerile. -nauukol «sa lupa-eartly
8()
88
— 5 —
earthly. -naiuikol sa mga kulay chromatis-chromatic.
95 nauukol sa pagtangi-negatory.-nugatory.-nauiikol sa • tiyan- ventrial- ventral.
nauna-preceeding-preceding. ngala-ngala-pharnyx-pharynx.--ngimi--emerity
temerity. -nilayin moditate-meditate.--iiingning--lusteO"iuster;- gleengleam.
niya-it's-its.-iumo spight, spright; paiitom-phantom-ni-wit-with.
96 ordenanza ordenance-ordinance. -oyamin riducule ridicule. -owangrembles-re-
semble8.--pabaya--indescreet-indiscreet.-pabuya premium - premiun.-paga-
aliwliesure.deisure.-pagaanin-aleviate alleviate.
97 pagalipusta effontry-eft'rontery.-pagalis-agression -aggression.-pagbabalintuna
perpersity perversity, pagbanalbanalanhypocricy hypocrisy.
98 pagbawi-redemtion-redemption. pagbubuhat- baginwing beginning, pagdahas
coersion coercion.
99 paggiba-desolution-desolation.-pagullamos-piuching pinching.- paghahahli -re-.
hel-relief.-pagharap-exibition-exliibition.-paghihimagsik-rebellourners-rebe
lliousness.-paghihiwalay-dev^ergency- divergency pagbiluman ng sugat
knittisg-knitting. ,
100 pagiiwan-abandonmant-abandonment. pagiyak-corying-crying-pagkabalisa res
lessmess-restlessness. pagkabata-perulity puerility. -pagkabawi- rece Vf^ry-re-
covery.
101 pagkabigla quikness -quickness- pagkadios-diety deity, •pagkahibang-delirim
delirium, pagkakagalitan- qurreling -quarreling.-pagkakalingacolicitude-so
liiitude. pagkakamukha likiness likeness; equaelity equality.
102 pagkakasalimoot-deustiy- density. -pagkakayas -whitling-whittling.-pagkalipol
distruction, destruction; extinclion-extinction.-pagkalubog submersion
submersion.
108 pagkasagi broshing brusliing.-pagkatina- dying-dyeing.- pagkukunuwari-hypo-
cricy-hypocrisy -pagkukupkup protectios- protection.-- pagkupas • pading-fa-
ding -pagkuskus catching scratching.-paglabag, paglaban-resistence-resis-
tance. paglabas - éxodos exodus, paglagin prequence-frequence.-paglagom
junciure-juncture.-paglaktaw ng-elipsisellipsis.
104 pagligalig-definity definite. -paglilibang-liesure -leisure.-- pagluhog, pagma-
maka-anosuplication -supplication. -pagmamatowid-dissentation-disserta-
tion.- pagmamana- inkeritance-inheritance.-pagmamatwiran-disquisitation,
disquisition; dissen cation dissertation.
106 pagpaalaala— momento-memento — pagpapahayag -anunciation- annunciation.
pagpapahinga liesure-leisure.-pagpapasákit-tortuetorture.
106 pagpilipit-wreating-wreathing.-pagpilit-coersion-coercion.-pagpukol-trow-throw
pagsalát-proverty poverty.
107 pagsalin-emptingemptying. -pagsasalab-sQortching-scorching -pagsuhol subor-
dination subornation. -pagsukot humilliationhumiliation.
108 pagtatamo-sufference-sufferance.-pagtatanaw dicernment discernment.-pagtigil
suspence-suspense.
109 pagtupad ebedience obedience,
111 palakasin renove-remove.-palangoy bouyant-buoyant.
112 palasugal-quambler- gambler. -paiihim-surreptuously surreptitiously, palutang
bouyant-buoyant.
113 pamamanglaw- lonliness-loneliness.- pamankin-neice-niecé.-pamuti-adorment
adornment.
1 14 panauhan-border-boarder.-pangamba-suspence-suspense;-indicÍ8Íon indecision.
pangapas siekle sickle;-gyue-gyve.
116 pangatngat - nible-nibble.-panghinuli- earphick - earpick.-panginoon-propietor
proprietor, panglaw-lonliness-loneliness.-pangpatulog-marcotic-narcotic.
116 pangpatuyo-drien-drier.-panimba-closhes clothes.-panipit-princers-pincers-pa-
nudlok stimulan-stimulant.
117 panyo-hankerchief-handkerchief. paragala-girt-gift.
118 parusa-penality -penalty.- -requittal-requital —pasaluEga -pe- ugnantly -repug-
nantly, -pasuin-scortch-scorch.-patabain maka-make-patago - clandestinety
clandestinely.
119 patawarin- pardou- pardon.-patayin-quenca- quench. -patutot-poostitute-prosti-
tute.-payo-admonitonadmonition.
— 6 —
120 pijj:sa-ahcess abscess.-palihin-disort-distort.
121 pito picólo piccolo.
122 pumaiia-orrow arrow, piimayapa-tranguilize tranqiiilize. puinokpok trob throb-
pumiuio pod pad. purihin plaudit applaud.
113 pusod ng novel-navel. -putliii, putulin resind rescind.
124 sakit desease disease.-sakit na naka-venerial desease- venereal-disease.
126 salabin scortch-seorch.-salahula slutish-sluttish.-salitaan convenant- covenant.
226 saiawahang indicision-indecision-salubsob-on-or. sama homliness homeliness;
misfurtune misfortune. -sambahin ang-indolize idolize.
127 sapat-anough enough. -sapilitan-indespensible-indispensable. -saya na ecstacy
ecstasy.
128 sigaw-s beech screech. -sigawan gowl howl.'sikap ■ afticiousness-officionsness
sikapat sikolo-cento cents.-silab, silabin- scortch scorch. -siksik thich thick,
imaron intractible intractable sinapupunan grons-groin.
129 siraandelapidate dilapidate sirain ang mabuting^-puri-viliate vitiate, sisi re-
pientence-repentance.-sowail-intractible-intractable.
130 sugathether tether.-súhol bride bribe; subordination- subornation. -suklam-dis-
picable-despicable,
131 sumasamba sa-adolater idolater. -sumaya to elate-to be elate, sumirá delapi-
datedilapidate.-sumisigaw-cryer crier.
132 sundan-persue-pursue.-sunodsunod-alterate-alternate. sunugin-scortch-scorch.
1 33 taba-corpulancy-corpulency. -tabas pusod-naval-navel.-tabi-margen-margin.-taga
bilang acomptant accomptant. tagakabila-a.-transmountane-transmountain.
134 tagiliran-margen-margin.-tagliran-fllank-flank.
136 tali-litigation-iigature.-talino guickness quickness.-talohaba-elipse-elUpse.
136 tandaan-memoramdum-memorandum.-tangapin reseive-receive. -tankay -culm;
haudon-culmination. tarok-profoundity-profundity.
137 tayantangin-to be well-to be well acquainted.
138 tinagin-nove move.
139 tipirin enonomize-economize -tubos-redemtion-redemption.
140 tulisan sa dagat-corsican corsair.-tumag lid-lay lie.
141 tumpak knack nack
142 tumuntong-accupy-occupy.
143 udlok-boman-instigater.
146 unatin-stcatch stretch.-usigi persne-pursue.
146 usi8ain-scrutenize-scrutinize.--utal--8tuterer- stutterer.-utusan edict-make edict.
viage-jonrney-journey.-virgen-virgen-virgin.-wala on-no.-walang-gawa liesure
leisure.
147 walang kabuluhan-addle-addled.-walang-kahulugan-wortlesss-worthless. wa-
lang laman addle addled.
161 Andres-Adrew-Andrew.-Cristina, Chistiana, Christiana, Cristino Chistian
Christian. Enriquetta Henrieta Henrietta. Josepa Josaphine Josephine.
Margarita Margarita Margaret.
ENGLISH-TAG A LOG
162 Nicolas Nicolas Nicholas.
163 Josaphine Josaphine Josephine.
164 Balph Balph Ralph,
156 abbetabbey.
158 acoos-across
160 advise-noww-advice-avisory-advisory.-affoot afoot.
161 albietalbeit.
162 amatuer amateur.
164 annus anus.
171 basam balsam.-bainsh-banish.
176 blowse-blouse.
177 boatsw^aim boatswain.
179 beezebreeze.
X82 h\it-nounhutt-c£L\culons-Hounc&\cnhm.
184 caribou carabao,
196 candone condone.
- 1^7 contemtuous-conteniptuous.
198 contradictory-contradictory.
199 cadate-cordate.
202 crociform-crnciform.
209 diety deity.
210 disvelieve-disbelieve.
216 duodesimal-duodecimal.
226 eurie eyrie -facination-fascinatioii.
232 fonteen fourteen.
236 gas coal-oil.-geniel-genial.
238 grande-grandee.
239 grogery-groggery.
242 headguarters-headquarters.-htase-hayte.
243 under-hemp mark-out copra.
247 I-conj if
2 18 inparity imparity.-impheacment-intpeachment.
249 impromtu-impromptu.
266 ihundate inundate.-iracible irascible.ironicsronioal-ironics ironical.
259 key-ver^-lock
261 larcency-larceny.-laterly-latterly.
269 meadw-meado-mead, meadow.
271 midgeo-midget.
273 nunerally-numerallv.
289 oglie-ogle.
286 penant-pennant.
287 permament-permanent.
188 piet-pier.-pharnyx-pharynx.-piano-pianofortr-piano, pianoforte,
294 probosis-proboscis.
295 premptitude-promptitude.prohetic prophetic.
304 repitition-repetition.
306 resusticate, resuscitate.-resustication resuscitation.-reticle-reticule.
310 «enatorium-sanatorium.
312 scissors-t?er¿>scis8or.-8creach screech.
315 sarpnes sharpness.
317 shwb-shrub.
321 safa-sofa.
322 soncery-sorcery.
323 soverign-sovereign.
324 sgongyspongy.
235 stalliunt stallion.
326 stalwar-stalwart.
331 supolant-supplant.
334 tater-tatter.
336 teamination-termination.
341 tradegy-tragedy.-tranpierce transpierce.
346 uun-uno í?re/ír.-unapunapt.
348 uneígborly-unneighborly.
351 venicon-venison.
367 whtUe.-whittle-wifehoop- wifehood.
358 witess-witness.
wmm^^^.
Tbe Eoglisb mi Tagalog Alpbabets.
\n% Manga Atfabetong English at Taj^alog.
English Tagalog
A
A
B
B
C - - -
D
E
D
E
F
F
G
(t
H
I
H
I
J .
, . J
I<
K
L
L
M
M
N
N
P
. , . . . P
il
K
R
S
a
T
. . T
Ü
... u
V
, , . . v
W
\v
X
Y
X
Aug manga reglang suimisunod ay tuiikol ea pagHaealitii ng wikaiig Eiigliti.
1. Aug sucüusunod ay aiig manga vocales na letra sa wikaii^r Jínglis at ang
kaniiang manga tunog.
Titik sa Englis. Tiinog ea Ta^^alo^r.
A ■ ei
E 1
1 Av
O
U Ill
2. Pag nauna ang titik na W sa letrang R ang W mamatay sa pagsasalita,
3. Pag nauna ang titik na sa manga letrang E, I, at Y ang pagaasalita
ay tutunog ng S.
4. Pag nauna ang titik na sa manga letrang A, 0, at U ang pagsasalita
ay láÉíftíog ng K.
5. Kung ang titik na vocal ay ainusundan ng alin mang letrang consonante
bukod lamang ang R at isang E, ang vocal ea una ay tutunog ng
mahaba at ang E ay patay. ¡Manga halinibawa, Cane. Ang pagsasalita
ay keyn, bome ang pagsasalita ay bom. scene sin. bile bail, abuae-abius.
Manga exception-care, have, come, love, dove, done, prove at gone.
e. Pag nauna ang titik na A sa letrang E ay di mababago ang pagsasalita
ng letrang A.
7. Kung nagkakalaban ang dalawang regla ay ilalagay sa gitna ang pagsasalita.
8. Sa manga salitang maikli ang titik na vocales ay tutunog na gaya nito.
Ang a ay maniamagitan &a A ate; ang E; ay nianiamagiiaii sa E at I;
ang [ viiagiging 1 ang O magiging A; at ang V magiging U.
9. Kung ang letrang a ay nauna sa manga titik na t], Ik, sa W; ang A
ay tutunog sa pamagitan ng A at 0.
10. Kung ang manga letrang jgh av magkakasania ang pagbasa ay parang ay.
11. Kung ang manga titik na ongh ay magkakasama ang pagsasalita ay parang
ao, datapua,t, maminsanminsan ay tutunog ng parang U,
12. Kung nagkakaaama ang dalawang titik na ow ay tutunog ng parang ao,
iJi. Kung ang dalawang letrang na ou ay einusuudan ng nd ay tutunog nang
parang ao; ngunijt, kung ang sueunod ay id ay wiwikain ng parang V.
14 Ang karaníwang tunog ng dalawang letrang ch ay parang tsh, kiing na-
sasaina sa salita. Taiigi laiiiaiig ang man a eumusunod: Machine,
Chagrin, Chivalry, Mustache, at Chaise; ang sa ganito ay tntunog nang
parang sh.
15. Kunsi ang dulo ng salita ay tion, cian ó sion tutunog na parang shun.
IH. Kung ang dulo ng salita ay tous ó teous ay tutunog na parang shus.
17. Kapag ang dalawang letrang gh at ph ay nagkakasama ay tutunog nang F.
18. Kuuir ang letrang G ay nauna sa A, O, at U, ay tutunog ng matigas.
19. Knng ang titik na G ay sa katapusan ng alinmang salita ang pagwiwika.
ay matigas ding para ng nauna.
20 l\un ang dalawang letrang M at B ay nagkakasama sa dulo ng isang
salita, ang B ay mamamatay sa pagwiwika.
2). Kung ang dalawang titik na B at T ay magkakasama sa dulo ng isang
salita, ang B ay mamatay sa pagsasabi.
22. Kung nng letrang G ay nauna sa N at M ay patay ang G.
23. Ang titik na H ay patay sa manga salitang sumusonod; Honest, herb,
hour at honor.
24. Ang letrang L ay patay kailanma,t nauuna sa manga titik na D — K at M.
25. Kun ang dalawang letrang M at N ay nagkakasama sa dulo ng isang
salita ay ang M lamang ang tutunog at ang N ay patay.
2<). Ang letrang Q ay katimbang ó kaparis ng K.
27. Kun ang letrang O ay nauuna sa Id ay dapat tumunog ng mahaba paris
ng 'lagalog
28. Kung <lalawang letrang ed ay malagay sa katapusan ng salita at ang
kaniyan sinusundan ay P at K ay ang ed ay tutunog na parang T.
29. Kun (ialawang oo ay nagkakasama at nauna sa P at K ay tuiunog ng U.
Kun ang dalawang oo ay nagkakasama at nauuna sa 1 ay tutunog ng U.
81. Kun sa dulo ng isang salita ang E ay naiipit ng isang consonante at
D sa katapusan ang E ay patay at ang D ay siyang tutunog.
82. Kun ang W ay nauuna sa letrang R ang W ay patay.
Rules for pronouncing Tagalog.
1. The vowels have but one sound. The a ah, the e a; the i-e. o o; and u-u.
2. When the ng is written with a wave over tae n it has the sound of ng in
the termination ang, while without the wave it is pronunced as t is spelled
:l The c is always hard.
4 The g is always hard as in gun.
5. The h has the same sound as h in English.
6 The accent in lagalog should never be forgotten as it sometimes changes
the meaning of the word as Kayo cloth while Kayó-you.
The abbreviations used in this dictionary are the following.
Auir manga tanda ng ginagamit sa librong ito ay ang sumusunod:
a adjetive, adjetivo Conj Conjunction, conjunción
Adv adverb, adverbio Pro-pronom, pronombre
n noun, sustantivo Inter-Interjection, Tnterjecion
})rep. -preposition, preposición V Verb, Verbio
AKA
ALI
A.
A-a A.
Aba-mfer. Alas.
Aba-a Miserable; wretched; de jected.
Aba Po (ang) Prayer to the Virgen Mary.
Abahin-v-To tell; say.
Abala n-Obstacle; impediment; hin-
drance; obstruction; nuisance; clog;
arrest.
Abalahin v-To obstruct: impede; bin
der; block; bother; clog; arrest; baf-
fle; vituperate.
Abay-n-Companion; retinue.
Abo-n Ashes.
Abogado-w-Lawyer.
Abot mfer.-There; well: what
Abuloy-?2-Help; assistance: aid; succor;
favor. .
Abuluyan-v-To help: assist; aid suc-
cor; furnish provide.
Abutan (Ahu,tin)-v-To reach: overtake
arrive; obtain; amount to; (angmasid)
iscover; disclose; show. #
Adyafigaw n-Pitch: rosin.
Agad-aciv.-Soon immediately; instantly;
presently: rightaway: betime; betimes.
Agadagad-í^íítJ.-Immediately; instantly
very soon speedily; in a trice in an
instant; whitout delay; in a moment.
Agagan n-Cloth sieve or strainer.
Agaginz/To sieve or strain through
cloth.
Agahann Breakfast.
Agamagam-w Foreboding; scruple; doubt
Agap-n-Activity; haste diligence; antici-
pation.
Agawin vTo snatch; grab; take by force.
Agipo-n.Charcoal; half burnt wood.
Agiw M Soot.
Aglahi-w-Feast: festivity: rejoicing.
Agnatw Space; or distance of time.
Agos-w-Current or course of a river.
Agpang a Opportune; convenient, right.
Aha n- Imagination; conception; fancy;
purpose; design.
Ahas w Snake: serpent.
Ahit-M-Shaving.
AhitinvTo shave.
Akala w-Opinion; idea: design; object
intent; intention; mind: notion; end;
plan; perception; outline; scheme;
view; purpose.
Akalain i;-To think; scheme; plan; de
vise consider: contrive; imagine.
Akay n-Brood.
Akayin Í? To lead guide; teach; train;
iTi^t^-nct; conduct.
Akinj^ro-My; mine.
Akmao-Fit; proper; appropriate; con
venient; suitable; opportune fair; ju8t;
apt due.
Akma aííy, Properly: suitably; intentio
nally; purposely; designedly.
Ako pro, I.
Akoin V To promise go bail; stand good.
Aksayahin-i^-To Waste; mis spend la
vish.
Akyat-n-Ascension; acclivity; ri^inu;
mounting.
Alaala n Remembrance; reco]lection;nie
mory: momento; gratification.
Alabok n Dust; powder.
Aladalad-9i-Echo; resonance.
Alagaan t'-To watch; take care of; lieed;
keep; guard; protect.
Alahas-n-Jewelry: ornament.
Alakw- Liquor; grog.
Alakin v io distill.
Alalahanin ikTo remember; recollect
bethink; mention; remind.
Alalayan (alalaym)-v-To sustain; main
tain: assert; support: endure.
Alam ti-Knowledge; publicity; vulgarity.
Alam nangmadla-a-Public; vulgar; com-
mon: general.
Alampay w-lverchief: large hankercheit
Alang-alang-w-Politeness; regard; respect ;
veneration; kindness.
Alangan a Questionable; irresolute; un
decided.
Alanganin ang loob-a-Neutral.
Alapaapn Cloud.
Alapaap nling loob n Jealousy; suspicion.
Alay-n Offering; oblation: offer: gift;
contribution; obligation; homage,
present gratification.
Alayan V To offer one's love.
Ale n Aunt.
Ale sa pakinabang-w Step*mother.
Alibadbad w-Nausea
Alibugha-n-Jealousy Decrial; slander
Alikabok-n-Dust; powder,
AHla Scullion; servant; page; valer.
AMA _e
Alilanofbabayi m handmaid ¡handmaiden
Alilisan H-Sugarmill.
Alilisin-t'-To j^rind mili.
Alimango-ti-Sandcrab. crab.
Alimasag fi Grab
Alinmrahin i^To insult abuse: outrage;
offend; revile curse.
Al in joro Which.
Alindog n Caress; petting; fondling.
Al induiruin-í?-To caress; pet fondle; hu-
mor wheedle coax; jollify.
Alingasngasn-Dispute noise rumor.
Alingawngaw n Rumor noise.
Alinman /?ro Which so ever; who so
ever, anyone; someone: each; every
one.
Alintanaw Disregard; disobeyiince gibe:
disrespect.
Alintanahinv-To disobey; disregard;
gibe look down upon.
Alipin n Slave; serf; bondman: thrall.
Alipinin-t' To enslave: subject; oppress;
overpower crush; enthrall.
Alipungan Chafe
Alipusta-»i Insult; injury; wound; oblo-
quy: fleer.
Alipustain V To insult; offend; malign;
flout; fleer wound.
Alisaga r? Inconstant: fickle; idle: lazy;
loitering.
Alisan v-To take off take away remove.
Alisinf'-To take away: remove subtract;
extract lessen; scratch out; <livest;
abolish, oust.
Alitaptap 71 Fire fly.
Alitiit ?i Squeak; creak.
Alituad-w Echo.
Aliw /?, Delighi; pastime; comfort; sat-
isf -action.
Aliwalas a Open; clear; plaint.
Aliwan-w Sporting place; sport; diver-
sion pastime.
Aliwin-vTo console; comfort; cheer;
amuse: entertain; solace.
Alkagüete-n Ruffian.
Almanake n- Almanac; calendar.
Aim i rol n Starch.
Almirolin-v-To starch.
Alok n Presentation: offering; proffer;
overture; proposition. •
Alon n-Wave.
Alquetran n Tar; pitch.
Alulodn-Eavestrough; conductor ;gutter;
Drain; spout.
Alulong-nEcho.
Alupong n Snake; serpent; viper.
Aluyan-n-C radie.
Ama w Father.
AmagwMold: mildew.
Amágin-t^-To become moldy: mildew.
ANT
Amagin a moldy; musty; mildewed.
Amain w Uncle.
Amain sa pakinabang n Step father.
Amala-n Delav; detention.
AMA NAMIN n THE LORD'S PRAYER.
Ama nang nuno-w-Great grand father.
A mbaji ?? (.contribution; assistance; aid;
subscription.
Ambon n Mist; drizzle.
Amihann Breeze.
Amil-7*-Stuttering; stammering.
Amo n-Flattery; caress; love; liking.
Amoin-r To tame flatter; coax; wheedle.
Anutyn Smell; scent; stink; stench.
Amoyan t» To smell; scent.
Ampatin-r-To stop; check.
Ampon-n Support; protection patronage:
shelter aid.
Amponin-i?To support: protect: aid;
shelter patronize; provide; defend:
help assist.
Amuyan ?? To smell scent.
Anakw-Child descendent; off spring;
progeny posterity.
Anak sa asawang 1 auli-n-Stepchild.
Anak sa ligaw n-Bastard: illigitimate
child.
Anak sa pagkadalaga-w Bastard; illigiti-
mate child.
Anas-a'it^-Softly; gently.
An as in v-To talk softiy or gently.
Anat w Artery; ligament.
Anayad a-Soft delicate: docile.
Anayad(2<ii;. -Softly delicately.
Andukha n Defence; protection; hel;
paid: assistance; patronage.
Anim n Six.
Anim n ix^
Anim na da an n Six hundred.
Aninow Shade; shadow; spirit; ghest.
Anis n-Anis.
Anis mascado ?i Nutmeg.
Anitin-v To strop.
Anito n idol.
Ankin nUsurpation; fraud: cheat.
Ankinin-v-To usurp: defraud: (dieat;
arrog'vte
Anluague-n-carpenter.
Anoj^ro What.
Aco-a^i^-How as: if
Ano ang dahilan Since when; why; what
in the reason.
Anomanpro.AVhat so ever: whosoever.
Anoman n Something; any thing.
Anoman,y, wala-None; not one; neither.
Ano pa What else.
Antak-w-Pain ache.
Antala-n-Delay; deference; retardation.
AntalahiniJ To defer. delay;retard;dally;
obstruct: omit.
BAA
BAB
Aiitok-n SleepineHs; drowsiness; som-
nambulance; somnambulaney.
Anyahan-'i'-To invite; stand treat.
Anyayan Invitation.
Anyo-ti-Civility; custom: habit; outline;
plan; scheme; project; means; form;
manner; shape.
Apad n-Colic: cramps.
Apat w-Four.
Apat na daan-a-Four hundred.
Apat na panuhikan-a-Four cornered;
quadrangular.
Apat na puo-n-Forty.
Apawan-tvTo submerge: inundate; over
now.
Apdo n-Bile, gall.
Apellaban ang usap n-To appeal.
Apo /i-Grand child; descondent.
Apog n-Linie.
Aporo-r¿- Lining.
A})o sa talampakan-?i-Great grand
child.
Apoy-^i-Fire; conflagration.
Apuhapin-i'-To feel or grope one's
way.
Apuyan n-Heart; fire place stove.
Aral n-Doctrine; teaching; instruction;
exhortation.
Aralan t? To instruct; teach; advise;
educate; drill; inform; apprentice. ,
Aral na . patnugot-n-Maxim: axiom.
Araro-n-Plow.
Ararohin-i'-To Plow; furow.
Ari^w w Day.
Aarawaraw-aíír. -Daily.
Araw nang kapanganakan-w-Birthday;
day of birth.
Araw nang fiesta-w-Holiday.
' Araw sa langit n Sun.
Ari n-Fortune: farm; state.
Ariin v-To own-use.
Ariin ang di kaniya?'-To usurp.
Ari nang sarili-n-Fortune; property;
state.
Aropel 'W.-Tinsel; tinfoil.
Areglahin-t; To organize; arrange;
regulate.
Arzobispo n-Archbishop.
Arokin i/'-To try; fathom; sound.
Asa-n Hope; expectancy.
Asahan-i' To hope for; expect; await.
Asal-n-Custom; liabit; mode; style; action;
fashion.
Asal batan- Actions of a child.
Asamasam n- Anxiety; hankering: an
guish: longing.
Asamasamin-¿;-'lo hanker; long for;
desire.
Asarol n-Hoe,
Assiwa-n Spouse.
Asawang babayi-w-Wife; helpmeet.
Asawang lalaki n Husband.
Asim-w-Orudity; crudeness; sourness.
Asin n Salt.
Asinan-i;To salt; corn; pikcle; cure sea-
son^ brine.
Aso ^^-Dog.
Asó M-Smoke; steam; vapor.
Asong ulól-n-Mad dog.
Asukal-w-Sugar.
At-rofij.-And.
Ataho n-Partition wall.
Ataul-n-Cofñn; ca ket.
Atay-n-Liver.
Atimin ?>To bear with patience.
Atip-n-Thatching; thatch; roof.
Atipan-i' To thatch; roof cover.
Atuhin n-To weigh; poise.
Auspicio-n- Asylum.
Awa-n-Mercy; clemency; condolence;
leniency; ruth; generosity; pity.
Awak-7i-Crow; raven.
Awasan-t'To deduce; subtract; take
away; lessen.
Awatan f-To separate; part,
Awatin ang hayop v-To wean animals;
Away-nDispute; quarrel; fight; riot;
tumult; strife; affray.
Awitn Song-legend; fiction.
Ay ano-What else.
Ayaw-a Loth-unwilling.
Ayaw magbait a-Incorrigible.
Ayon-;?re/?. -According to; about; per-
suant; coincident.
Ayos-a-Fit; proper; elaborate; to the
purpose.
Ayos-n-Symmetry; aptitude, pertinence;
array; opportunity.
Ayunan í;-To restore friendship.
Ayunan ang iba-v-To second, suscribe
consent; promise.
A y up-?*- Sarcasm: abuPe
Ayupan-v-To abuse ridicule.
Ayusin v To conform; arrange propor
tion; array; police; marshall; methodize.
Azogue-w-Mercury.
Azul-a-Blue.
Azul ang mata a-Blue eyed.
B.-B.
Baakin-a Fissile: capable of being split.
Baakin-t?-To split; break.
Baba-nChin.
2
BAG
10
BAK
Babag-^i-Tumult; strife; contest; riot;
quarrel; fra3'; scuflle; fight; dispute;
setto.
Babagin-i'To scuffle; fi^ht; dispute of-
fend; irritate; hurt; injure.
Babala-w-Admonition; omen; advice;
alarm; threat.
Babala sa tnadla-w-Programe; announ-
cement.
BBbala>m.-{babalan)-v To imitate; induce;
request; r. squire; investigate.
Babasagin-a-Weak; delicate; brittle; frail;
fragile; thin.
Babayi-w- Woman: female; lady; mistress;
concubine.
Babaying abay va pagkakasal-n-Brid-
esmaid.
Babaying alila sa bahay w-House keeper.
Babaying banal-w- Virgen.
Babaying Guinoo n Lady; damsel.
Baboy-n-Pig; hog; barrow,
aboy ramo-ii Wild hog.
alulusan-íí-Bello^ s.
adya-w-Mockery; mimicry; tease.
Badyahin r-To tease; moc. ; mimic;
imitate.
Baga w-Lung.
Baga-n Live coal; ember.
Bagá-nAbcess; tumor,
Bagabag-w- Vexation; mortification; dis-
gust; disturbance.
Bagabagin-?;-To vex,- mortify; afflict;
disgust; disturb.
Bagahn-Tediousness; prolixity; delay'
laziness; tardiness; slotli.
BsLgaman-prep.Yet; as yet, still; over;
never; the less; though; however; not
with standing.
Bagang-w-Back tooth; grinder; molar.
Bagaso-n-Bruised sugar cane.
Bagay-n-Object; thing; item; desig; end;
circumstance.
Bagay-a-Fit; proper; adequate; apt; com-
petent; seasonable; appropriate use-
fur; deft; profitable convenient; suit
able; natural; punctual; exact; ap-
plicable.
Bagay lupa-a-Earthly; w^ordly; terrene.
Bagabagin-i? To farm; plow till.
Bagkns-prcp. and conj.-li not; but; except;
only; besides; excepting.
Bago-a-New'; recent; modern; young
novel first.
Bago-flfii^-bef o re Immediately; presently;
right away; here to fore; rather,
Bagongbago a-Very new.
Bagong binyagan-w Convert; neophyte.
Bagong labas sa Oolegion Graduate.
Bagong nag-aaral-w- Beginner; novice,
learner; tyro; freshman.
Bagong tawo-n-Single man; youtli.
Bagong tawong may edad-??-Bachelor.
Bagot-n Displeasure; disgust
Bagok-n-Mud hole.
Bagsik-^i-Stricness; strenuousness; stern-
ness; severity; rigidness: rigor; narsh-
ness; tyranny.
Baguhin-i'-To renew; remodel; alter;
change; modify; deviate; vary; amend:
reform; convert; make over; retract;
taK:e; back; recall; annul; revoke.
Bagwis n Quill; quill pen.
Bagyo-^-Storm; tempest.
Baha-n-Flood; inundation.
Bahag-w-Truss or bandage for ruptures
gee string
Bahag hari-n-Rainbow.
Bahagi-ri-Piece; part; portion; share
division; section segment; (|Uota;
fragment,
Bahagi ng isang liukbo/i-Squad.
Bahagiliin-i'-To divide; part; share.
Bahagya-a^r.-Scarcely; hardly.
Bahang bigla at malaki-^rTorrent.
Bahawin-'í;-To wound; sear; scar.
Bahay-n House; habitation; edifice.
Bahay bata-n-Womb.
Bahay gagamba-n-. Cobweb; spiderweb.
Bahay ginikan-w-Haylof; strawloft.
Bahay na pinagtitinaan-w-Dyeshoi).
Bahay ng hari-n Palace
Bahay pukyutan w-Beeldve.
Bahid-n-mark; sing.
Bahin n sneeze. ^
Baho 71-Stench; stink; corruption; polu
tion: infection;
Bahogn Mixture; medley; mortar; com-
pound.
Bait-n Sense; prudence; intelligence; abi-
lity; mind; will; skill; knowledge;
knack; circumspection; pirit; under '
standing; disposition; standard; jud-
gement; continence; continency.
Baiki w-Mumps.
Baitangn-Step of a flightof stairs; Rung
of a ledder.
Baka:?i-Cow; kine.
Bakal-n-Iron.
Bakal ng kabayo ?¿-Horse slioe.
Bakam-n Groove; liack; mortise.
BakasM Track; footprint; rut; sign; fur-
row; mark; blot; vestige.
Bsiksit-adv-not alike; unequal, rough.
Bakbakin -i'-To unglue.
Bakia-n-Wooden slioe pattin.
Bakin (bakit -«//r.-Why; how.
Baklad-w Fish corral.
.Bakman-w-Sheep fold.
Bakod-w-Fence; inclosure; yard; play
irround court.
BAL
11
BAN
Baktasan-n- Shortcut.
BakuranwTo Fence; inclosure; court;
playground; railing.
Baku ran í; To fence; inclose.
Bala-^i-Theart; surprise; fright.
Bala-^- Bullet.
Balabatohin-«-stony.
BalahibO'-^-Hair; fleece; feather,
Balahibo ñg tupa n-Wool.
Balaho-7i-Mu(i ; mire.
Balak-n-Prof£er; proposition; estimate;
computation; calculation; supputa' ion;
account.
Balakang-w-Loin.
Balakilan.t^-Crosspiece; cross timber
Balakin-i;-To compute; proffer; reckon:
calculate; count; estimate; notify.
Balakubak-w-Dandrufí; scurf.
Balang-^ro.-Each; every; someone;
Balanga-w-Round earthen pot.
Balangaw-^-Arc; bow.
Balang buan-aííi;-Monthly.
Balarig lingo-aiZ^;. -Weekly.
Balang na.-adv.-somG what; in a manner;
Balang na-^ro. Some one; whichso ever.
Balan-^¿ Piles.
Balantok a- Arched: bowed.
Balat-^?-Peel; rind; crust; s in; peU; hull.
Balat kayo-w Fiction; falsehood; strata-
gem; strategy.
Balawis a-Hot headed; quick tempered.
Balayi w Marriage;
Baldokin n-Canopy.
Halbas-w- Heard; whiskers: barb.
Bali-w-Granary: mow.
Bali-n- Break; fracture; crack.
Balibul-n Auger; gimlet; bit.
Balibulin-t? To perforate: drill; bore.
Baliin-i; To break; fracture; crack; crash;
shatter: disrupt. •
Balikatn-Shoulder.
Balikatan a Firm; fast; hard; resohite.
BaliKatin-v-To shoulder; carry on the
shoulders.
Balik-a-reversed inside out.
Balikini?-To verthrow; reverse; over-
turn; crush.
Baliktad a-Reverse; refractive;
Bal i k tar in i> To overthrow; overturn; re-
verse; crush
Balilisin-r-To raise; lift.
Bal indang n Canvas; sailcloth.
Bylintuna-a(ii;-Again8t; backward.
Balisaw-Restlesness; hankering; anxiety .
Balisa a-Restless; anxious:.
Bal i sah in- y To vex; disturb; perturb;
harass
Balisaksakin a-Strong; robust; corpulent.
Balisunsong-M-Wrap; Stingy person.
Balisun8ongin-i;-To twi-t; wrap.
Balisuso-a Curly; curled.
Balisusuin-t; To ring: curl: encircle.
Balita-:?^-News; notice; message; omen;
information; report.
Balita-a Famous; celebrated; reno ned;
accredited: distinguished.
Balitang mainam-'w.-Evangel.
Bali w-a Furious frantic: mad; crazy.
Baliwin-t;-To mope: fool; be come de-
mented.
Balok-/¿-Pellicule; cuticle; inner skin of
fruits.
Balon-^i-Well; Cistern.
Balot-:/?--Bundle; parcel; pack: cover; co-
vering.
Balot ng Kalawang-a-Rusty.
Balot ng sulat-w-Envelope,
Baltak-n Haul; pull; tug.
Balubaluman-n-Crop; maw.
Balukan-v-Clean; husk; strip off huks.
Baluktot-a-Curved; bent; bo ed ; cúrvate.
Baluktutin-vTo bend; curve; turn;
clinch: rivet.
Baluñgoyñiroy-n-Nosebleed: Hemorrhage
of the nose.
Balutan-v-To wrap up:
Balutan-n-Parcel envelop.
Balutan ng papel w-Pad of paper.
Balutan ñg sapot r-To enshroud.
Balutin-7;-To wrap up, embale, cover;
envelop; pack; screen.
Baluti sa dibdib n-Nightmare.
Bambon-Gallows; bamboo cane.
Bambohin-i;-To cane.
Banakal-n-The wood around the heart
of a tree.
Banal-a- Virtuous; pious; holy; pure;
virgen simple; just; merciful,
Banat-a-tense; tight; stiff.
Banatin i;-To stretch; lengthen; expand;
liaul tight; thwarl; tug; unfold; adjust;
enlarge
Banayada-Moderate; modest circum-
spect; cautious; slow; sluggish;
tardy.
Banday-rt impious; irreligious; profane.
Bandila-w-Flag; standard; banner; colors;
pennant; ensign.
Bandeja n-Tray; salver.
Randejada n-Platter,
Banga-M-Narrow necked olla.
Banga-w-Combat; fray; knock; collision
clash; fight; encounter.
Bangain-i5-To fight; assail; attack; assault.
Bangalin-w-To cut off at the root; chop:
off; maim.
Bangan-n Granary; mow.
Ban gaww- Horsefly.
Bangbang-w-Canal; drain.
BanbansinvTo dig a canal or drain,
BAR
12
Bangang gatasan-n-Milk pail.
Hangin-a-Rough, corduroyed.
Banginbangin-a-Rough cragged: rude;
rugged.
Bangis n Tyranny severit}'; ferocity;
wild a ess; cruelty.
Bangisa-Tyran-nical; severe; cruel; wild,
fierce,
Bangit n Record; reference.
Hangitin-r-To mention; relate; refer;
touch; treat of; record; report; direct.
Pangungot-91-ISiglitmare.
Banguyngoy-^i-Hemorrhage; flux of blood
from the nose.
Bango n-Sweet smell; redolence.
Bangos-i? Shad.
Banhain-t'-To frame; begin work.
RankanBoat: canoe; shallop; bark.
Bankay ^Corpse.
Bankero-w-Boatman; ferr3^man.
Banko w-Bench, HanK.
Banlian-v-To scald.
Baiilik nMud; mire; slime.
Bansag-w-Nickname; alias.
Bansagin-i'-To nic name; ridicule.
Bantay n-Guard; watch; sentry; vigil;
sentinel; custody.
Banta-fi Idea; notion; fancy; admonish;
forward; premeditate, permonish;
have a nntion.
Bantain-w- To intend; design; fancy;
admonish; forward; premeditate; per-
monish; have a notion.
Bantayan-w-Guard; watch; patrol.
Bantayin ^'-To watch; keep guaid; keep:
protect; preserve.
Bantog-a-Celebrated; famous: noted;
renowned: illustrious: notorious; dis-
tinguished; accredited: noble; hono-
rable.
Bantog sa kaliambugan-a-BloW'n; noto-
rious.
Bantuan-?'-To assuage: tune pouj cold
water with warm.
B ao- ?i-Wi d ow ; w i dower.
Baog-a- Barren; sterile; unfruitful.
Bao ng Hari w-Queen dowager.
Bao ng ulo-w-The crown of the head.
Bao sa buhay-n-Grass widow; grass
widower.
Bara n-Yard stick, shaft.
I'araha-w-Playing cards; pack of cards
Barahin ?>To measure by yards.
Barak a -pale.
Baraka-n-Market; market; place.
Barak sa takot-n Pale with fright,
Barandillas /¿Baluster.
Barazo-n-Arm.
Barazo ng dagat/t-Pay; gulf; sound:
arm of the ocean.
BAT
Baria-n Coppers; pennies; cents.
Bariles-/^-BarreI; keg; cask.
Baro w-Shirt; jacket
Barongbarong-w-Hut; cottage: sliack.
Barrena n-Gimble; auger.
Barrio^M Suburb.
Basáa-Wet; damp; moist, (ng Jiamog)
dewy.
Basabasahin-v-To read; peruse.
Basabasain-t'-To dampen; moisten; wet
Basag a-Broken- fractured- destroyed.
Basag w- Break; fractered crack.
Basagin-t?-To break; fracture; bust; des
troy; crak; crash; shatter.
Basag ulo n-Puzzle; perplexity' dissent;
dissention; quarrel dispute.
Basahan-w Rag fragment of cloth.
Basahin v-To read.
Basahin ng patakbo-i>To peruse; read
swiftly.
Basahin muli t; To reread, read again.
Basain-i;-To wet; dampen; moisten; wa-
ter; dabble; sprinüle.
Batisan-y-Ford.
Bastos-a-Coarse; rude; indecent; illbred;
tough; rough; disreputable; fell; im-
moderate; contumelious, rustic, unbe-
coming; gross; unpolished, noisy;
blowzy.' boorisli; clamorous.
Bastos na ugali-a-Abusive; insulting;
illbred.
Batan-Child. boy; girl; lass; lad.
Batahin-v-To maintain; suffer; sustain;
tolerate; endure; resist; abide; oppose;
repel; comport.
BatakTi-Tug; pill; haul, (na higla)
Jerk.
Batakin-f'-To pull; tng; touse; lenghten,
stretch (nang pahigla) jer .
Batang maganda n-Clierub; (maliit) In-
fant; babe.
Patasan-f?-Short-cut.
BATHALAwGOD.
Bati w Salute; greeting; salutation; curt-
sy; observation; remark; note.
Batia-n-Wash tub; tub; laver.
Batibatihan-t'-To beat; knock.
Batibot a Strong; robust; sound; stout,
firm; solid; inflexible; hard; rigid;
arduous; tight; entire; complete;
stubborn; just; informed.
Batiin-y-To salute; greet; halloo; repri;
mand; rebuke; chide.
Batik-n Stain- spot; blot; blemish.
Batikbatik-aSpotte<l; speckled; mottled;
brindle.
Batikola-?i-Crupper.
Baton Stone; rock; cliff.
Batobalani-w-Magnetism; loadstone.
Batohin-i'-To stone.
BEN
13
BIG
Batong Marmol-n Marble.
Batong Maliit w*Cobble; cobble-stone.
Bato ng katawan-ii Kidney.
Batugan a-Lazy; indolent, inatentive, in-
different, idle, slow; tardy.
Batugan-ai?t?-Lazily, indolently, tardily,
inattentively; slowly.
Batulang-n- Basket, hand-basket; pannier
Batya-T^i Washing place; laundry.
Batyag-w-Listening; hearing.
Batyagin-i;-To hear; listen, hearken,
understand; comprehend.
Bauln-Trunk; locker; coffer.
Baunan-w-Place of burial; grave; se-
pulcher.
Bawal a Furtive; clandestine; prohibited.
Bawangn Garlic; cives.
Bawag-^i reduction; subtraction, deduc;
tion.
Bawasan-t' To subtract; reduce, lessen,
discount, deduct, deduce, pare, clip,
lighten; cut away.
Bawat a Each;every.(^?>waw) advinonúúy.
Bawiin-i?-To recover; win back; regain.
Bayad-:^?-Pay fee; stipend, salary, com-
pensa ion, wages, retribution, pay-
ment, satisfaction; reward.
Bayag-n Testicle; (nang camj^cifia^-heU;
clapper.
Bayakan n-Bat; vampire.
Bayan-n-Town; city.
Bay ani-a- Valiant; courageous, brave, in-
trepid, audacious, strong, gallant,
vigorous, noble, famoup, celebrated,
illustrious, renowed, distinguished;
noted.
Payanin Champion; combatant.
Bayang tinubuan n-Birth place.
Baybayw Shore; strand, limit, border,
edge, (dagat}7i Shore; beach sea shore
sea-coast; sea side,
Hayaran-i'-To pay; recompence, com,
pensate, retribute, idemnify, reward,
fee, liquidate a debt, (muli)v-Repiiy,
])ay again, (nglagpos)v-0\ erpay .
Bayaw-^ Brother-in law.
Bayawak w-Guana; large lizard.
Bayawang w AVaist; (ng damitJ-Wiiist
band girdle.
Bayong n ^ack; bag; sac.
Bayubuan vTo turn the ground; weave
the edge of a tray or basket.
Bayugo ng tuhod n-Kneecap.
Bavuhan-nPlace of flailing; mall, mallet;
flail.
Bayuhin/'-To pound; flail, mall; drive
with a mall or mallet.
Bayumbon Screen.
Bel is w-Half cent.
B«:'nditahan ?i Holy watering pot.
Benditahin-i;-To consecrate.
Biak-w Half; crack, fracture; piece.
Biakin I'to have; break, crack; fracture.
Bianan n-Father or Mother in-law.
Bibi n-Goose.
Bibig-n-Mouth; chaps; orifice.
Bibinga-:^-TiIe; piece of burnt clay.
Bigas yi-Rice.
Bigasan ^i-Plaee where rice is threshed;
building in which rice is threshed
or hulled.
Biaat-n- Weight; gravity. heaviness,
heft, importance, consequence, toil,
burden, trouble; cross moment.
Bigatan-i'-To poise; load, oppress, mor-
tagage; try the heft.
Bigay-n Gift; present, donation, grant,
gratuity; keepsake.
Bigay lamang-a Gratis; free of cost;
for nothing.
Bigkisin-6-To pronounce; exprcFs; name.
Bigkis w^ Bundle; parcel, pack, forgot;
sheaf.
Bigkisan f-To bundle; parcel, bind; tie-
gird.
Bigkisin-r To bundle pack, bind, tiegird.
Bigla-rt-Unexpected; unforseen; quick-
sudden; rapid; cursory; injudicious;
indescreet.
Bigla fitrZr'-Hurriedly; unexpectedly; ra-
pidly: suddenly, quickly; hastily.
Bigla-w-Error; mistake; hurry; sud-
deness; quickness.
Biglaan-rt-Urgent; pressing; executive.
Biglabigla-a-IJnexpected ; sudden .
Biglain-i'-To precipitate: hurry; hasten;
press.
Biglangbigla a-Sudden; hurried; preci-
pitate: unexpected.*
Bigti-w Suicide; hang ng,
Bigtihin ?'-To hang, commit, suicide.
Bigyan i'-To give; present.
Bigyan ang kahulugan-r-To signif;
mean; declare.
Bigyan ang kailangan-t'-To give the
necessities, provide; aid; succor de-
fray; supply; furnish; minister.
Bigyan kapangyarihan-v To autorize
empower commision
Bigyan katibayan v-To guarantee;
ratify.
Bigyang loob-<;-T(f gratify; condescend',
indulge, submit, give way.
Bigyang pasiya-t'-To judge; decide; de-
termine; conclude; resolve.
Bigyang salar-To blame; condemn,
accuse criminate, impeach; reproach,
aggravate.
Bigyang sindak t'-To friggten; scare,
dispirit, render de jected.
BIM
14
BIT
Bigyan lakas v-Tostrenghten ; cheer;
give strength or force; reanimate.
Bihagin-«;-To capture; spirit; kidnap.
Bihasa-a-Accustomed; used; capable,
skilful, practical, dexterous, sly, pru-
dent; knowing, able, experien ced;
clever, expert, astute, cunning, ele-
gant, excellent, polite; civil; corteous,
graceful; smart; learned.
Bihasahin-v-To guide; teach; train;
educate.
Bihasang lubha a very learned; wise
well educated.
Bihasa sa paggawa-a- Accustomed; fit;
proper; convenient;.
Bihira-a-Scarce-uncommon; pare; old,
excellent.
Bihira-a<ii;.Few; seldom, rarely, un-
commonly.
Bihis-w-Ohange of clotaes.
Bihisan-w-Change of clothes; dress.
Bihisin ti-To change clothes; dress.
Biik n-Shoat.
Biis-w-Reward; remunerarion.
Bikas n-Sbape; form, statnre, size, as-
pect, measure, oste nt, mode, gni' e,
will disposition; manner.
Biki-n:-Mumps.
Bikik-Choking; small obstruction.
Biklarin-i;Tu unfold; enlarge; extend.
Bilangn-Count; computation; nume-
ration.
Bilangin i'-To count; ennumarate; cal-
culate; compute; estimate; suppute.
Bilang ñg panahon-n-Date,
Bilango-n-Jail; prison; calabose.
Hilanguan-n-Jail; prison, calabose,
Bilaran-n-Drying place; place where
any^thing is dried.
Bilas-/*-Two people who marrp two
sisters; sister and brother; or two
brothers.
Bili ??-Cost price; buying price; value.
Bilibirin ng 8uga-i;-To fasten with a
rope.
Bilig sa mata-n-Cataract of the eye.
Bilin-n Message; errand; mission; char-
ge; commission; request; mandate;
injunction; order.
Bilingbilingan-w-Windlass.
BiJis n- Vivacity; roidi^ss; excessivenss;
rapidity.
Bilis-n-Billiards.
Billete w-Ticket.
Bilog-^i- Roundness; circle; spahere; orb;
globe; rotunditp; disc; disk; total.
Bilog-a-Circular: round; whole; total:
universal; entire.
Bilugin 'i;-To round; sum; add; complete.
Bimbingin-i'-To retard; delay: defer.
withhold; stop; check; dally; mono-
polize; preserve; suspend.
Binat t* Relapse: second fall.
Binata a-Young; youtful, juvenile.
Binata-ii-Juvinile; youth.
Bingas-^i Gap or notch in a tool.
Bingaw-?i-Gap or notch in a tool.
Bingia-Deaf; liard of hearing.
Bingihin v-To deafent make deaf.
Binhi-n-Seed; grain; germ; bud.
Binithay-a& p. p- Sifted.
Bintang-:^^. False charge; imputation;
presumption; suspicion; imposture,
Bintangin-i;-To accuse falsely; inculpate.
indict.
Binti n-Caif of the leg; shang
Binubukalan-w Source; spring; origen.
Binwit-n-Fishing iackle.
Binuli-a (k p. p. Polished.
Binutas ng tanga a-Moth eaten.
Binyagan-r¿-Chriatian; convert; baptism,
Binyagin-n-To christen; baptize.
Birador-7*- Wrench;
Birang-n- Handkerchief.
Biro n-Joke; jest, pun, trick, buffoonry,
hoa, flirt, drollery, grimace.
Biroan-n-Caroucol, revelry, romping,
jocularity; jocoseness, jollity, scuffle,
(masaklap -sarcasm.
Biriiin-i;-To 6oke; jolly, fool; revel; laugh
at, ridicule; flirt.
Bisa n- Activity, valor, force, fortitude:
vigor; courage; power authority; ab-
ility; possitivility.
Bisaklatin ¿'-To spread or extend the feet.
H iscotso n-Toast .
Biscuit-w Biscuit.
Bisto-adv Perhaps.
Bitag-w-Snare; trap.
Bitak-ii Crevice; chink; cleft; crack,
fissuro.
Bitakbitak-a-F^all of oracks or fissures.
Bitakini'To fissure; chink; crack.
Bitangn Springe; Deer net.
Bitay-w Gallows.
Bitayin-r hang; excute by han ging.
Bitbitayan-ii-Scaffold: gallows; place of
execution.
Bitbitin r-To carry suspended; grasp;
catch.
Rithay n-Sieve; riddle; crib; cribble.
Bithayin-t'-To sift; bolt.
Bitik n Garter.
Bitiwan-ü-To let go; forsake; yield untie;
loosen; discharge; slacken; selve;
permit; forego; set at hberty
Bitiwan and dala t* To lay down a
burden.
Billing-H-Ring.
Bito-H-Feast; festivity; rejoicing holiday;
BAH
15
BUL
Bituin n-Star.
Bituka-n-Intestine; tripe; gut.
Biwas-^-Tug; pull, haul, wave; move.
Biwasin-t? To tug; pull, haul, move;
wave.
Biwiin i'-To untwist.
Biyaya-n-Gift, present, grant, favor,
keepsake, gratiñcation, compliments;
pleasure.
Biyay^i ng DIOS n-IJnction devotion
anointing.
Bokot-a Rough; rumpled; snarled.
Bola-w Ball.
Bolinga-?i-An obscure thought.
Bomba-ii-Fire engine.
Boogin n-To rot, remove.
Buan -71- Month.
Buan darating n-Proximo.
Huan sa langitwMoon.
Buaya-n Alligator; crocodile, cayman;
caiman.
Bubas-ri-Small tumor.
Bubo r¿-Clown buffoon.
Bubogw-Hall; crystal; glass.
Bubong-n-Roof, thatching.
Bubong ng paa-w-Instep; tarsus.
Bubuan-n Mold.
Rubungan-w-Roof: shed.
Bubuyog-n-gumble bee.
Bucliebuche n-Fritter.
Budburin-t'-To sow; scatter: powder.
Hndlongin-n-To punch; bore.
Bi^ga-n Pumice.
Bubá-?i-Spit.
Bugain-w-To burnish; glaze polish.
Bugawin-v-To scare away: frighten.
Bugbog-w /Contusion; bruise, hurt;
wound injury: blow.
Bugbugin-t;To contuse; bruise; hurt;
injure; mongle; wound; maim; crip-
ple; pound crash.
Bugnos a-Loose, surplus.
Bugnusin n-To loosen, untie.
Bugok ^«-Addle; rotten, empty; void.
Bugsok-w-Basket; hamper, hand basket.
Bugtong-a-only; single, particular, in-
dividual, unique, rare; singular.
Bugtong «(i/'-alone.
Bugtong-?*-^ni^ma; })uzjle, riddle, co
mundrum, poser, re us; quiz.
Bugtong na anak-M-Only begotten child.
Buhaghag-a Spongy porous, fungus soft,
blended; thin*
Buhaghag-a-An idle talker.
Huhaghagin Í' To thin rarify; dilute.
Buhalhal-nFo<d; madman; idiet.
Buhalhala-f rank-open.
Buhangin^ Sand.
Buhat-a<it?.-Since; after; troiu.
Bnhat-^-Originated; derived.
Buhatan ang kasalanan r-To accuse;
impaech, criminate; incriminate.
Buhatin-irTo raise lift, elevate, heave;
get up.
Buhat ngayon-a^t'. Hereafter.
Buhawi-^- Whirl wind.
Buhay n Life.
Buhay-a-Active; livoly, spirited, liigh;
spirited.
Buhayin-i;-To vivify; enliven, spirit,
electrify; spirit.
Buhayin nmli-v To resusticate; restore,
to life revive acquire new life.
Buhay na loob a-Awake; lively: impet-
ous; vivacious; active, fervent.
Buhok-w-Hair.
Buhong-a-Haughty; lofty, rude, insolent,
shameless impudent.
Buig-^i-Buuch; racenne.
Buis w-Taxes impost, excise, duty, levy;
contribution.
Buisit a-Ungrateful bad, unlucky; un-
fortunate.
Buisitin-v To cause to be unfortunate.
Bukal-w-Origen, eource spring, jet, foun-
tain iinst cause.
Bucalan-?^-Headspring;spreng;foun-tain.
Bukal sa loob-rt Spontaneous; voluntary.
Bncñs-adv To morrow n Morow.
Bukásaát' open. -a clear; open.
Bukbok-n Grub; weevil; rotted tootli.
Bukbukin a-fuU of grubs or weevils.
Bukid w-Field; country, farm, soil, land;
ground; region.
Bukid na sinasaka-r* Cultivated ground;
or land.
Bukiran-ii- Field; farm.
Bukirin nTo farm cultivate.
Buklaw-n-Tumor; extuberance.
Buklod-w-Ring
Buko r? Joint knuckle.
Buko-n-Green cocoanut.
Bukod-adv.-more over; besides; except.
Bnkod ang-The rest; others.
Bukod-rt-Special ; particular.
Bukod pa sa-a<íí'. besides; moreover.
Bukod sa adv. Let; besides, more-over
except, away from; more than.
Bukod sa iba a Strange; feroign, rare.
Bukod tangi a-Distict; particular.
Bukol n-Abcess; tumor, lum}).
Bukot-a-Crooked; humpbac ed.
Buksan-i'-To open: rhow disclose, dis
cover, display.
Bula-M-Froth; foam; spume scum.
Bulaan-n-Liar: i m poster.
Bulaan-a-Lying; erroneous.
Bulag a-Blindman.
Bulag-rt- Blind.
BulagaVv rt-Blue or gray eyed.
BUM
16
BUN
Bulagin íí-To blind; darken cheat.
Bulaklak-n-Flower: blossom, posy.
Bulaklakan-w^ Place of many ñowers;
flower garden.
Bulanglang-n Vegetable }?Giip.
Bulaos w Path; trail.
Bulaw-w-Young wilb boat.
Bulaw-a-Faded; withered.
Bulati-w-Worm.
Bulaybulay-w-Meditation: contemplation.
Bulaybulayin-i?-To meditate, muse, con-
sider^ contemplate.
Huli-nPolish.
Bid i n-Small tree snake.
Bulihin-t7-To polish; burnish, iinisli;
smooth.
Bulihin muli-i^ To repolish.
Bulinaw-w Short or near sighted.
Bulo- -Calf; suckling.
Bulok a rotten; corrupt; putrid.
Bulongn- Whisper,
Bulong adv.Sohly.
Bulongbuiongan-n- Whisper; rumor, re-
port; nuirmur.
Bulo ng baka-/i-Calf; heifer; veal.
Bulos-n-A roll of cloth.
Bulsa-w-Pocket: pouch.
Bulukan M-Rotiing place.
Bulukin í; To rot; corrupt; make putrid
disrupt.
Bululos-t' Diarrhea.
Buniaba-t' To lessen; lower, descend, go
down, tiow, slump; let down.
Bumabag-r-To fight, contend, dispute,
struggle.
Bumaba ang loob t^-To liumble. tame.
Bumabasa n-Beader.
Bumaho-r-To stink; smell, bad; get or
Bumaka-i"-To war; fight, oppose, con-
tend; struggle.
Bumala v-To threaten, menace; pro
claim announce.
Bumago-r-To renew^; alter, change; dis-
turb.
Bumalak-r-To propose; offer, announce;
proclaim.
Bumalik r-To return; go back, fall back,
retrograde; retrocede.
Bumalikuas r-To over-turn, double, du-
plicate; turn over.
Bumalorig-i'-To spring from; spring:
issue or proceed from, begin, grow;
have it's beginning in.
Bumalong ang dugo v To bleed.
Bumaluktot-i'- To curve bend.
Bumanat-t;-To extend;enlarge;grow large.
Bumanga-t?-To attack; assault, attempt
fight; collide.
Bumangis t' To become or grow fierce
or wild.
Bumangon t? To arise; rise, get up.
Bumasa-t'-To read; peruse.
Bumati-i'-To salute; hail, greet curtsy;
halloo.
Bumatis-t/' To ford; wade.
Bumautot-i? To stink.
Bumawas v To slump; dwindle, lessen
Bnmawi w-To retnevo a loss; regain.
Bumbuan-w-Grown of the head.
Bumigat-i' To grow heavy; increase in
heft.
Bumigat ang damdan t'-To grow worse
impair; deteriorate.
Bumigti ¿;-To hang.
Bumihag t?-To captivate; kidnap, cap-
ture, charm.
Bumilang-v-To count; enumerate, rec-
kon; calculat3.
Bimili-t'-To buy; purchase.
Buminyagt^-To christen; baptize.
Bumithayr To sift; separate.
Bumuay-'<;-To be unstable.
Bumubuga ng-t?-To vomit; spit.
Bumubukal-?i-Springing.
Bumuga-v-To vomit; spit, expectorate.
Bumugbog-i'Ta injure; hurt, wound,
bruise, harm, cause pain; irritate.
Bumuhat v-To raise; lift up; erect.
Bumuis-f-To pay taxes; contribute,
promote.
Bumukal v To proceed from: issue or
sprink from, bubble; emanate.
Bumukas-i'-To open, dilate.
Bumukod-ii-To sort, separste, remove,
dissuade.
Bumukol-ivTo lump.
bumula-i^-To foam; frotli, spume ef-
fervesce.
Bumulok-v-To rot; addle, debauch,
decompose.
Bumulong-v To whisper, murmur,
purl.
Bumulongbulong-i'-To whisper; mutter,
murmur, grumble; growl.
Bumulubok-t7-To bubble.
Bumunof-To wrestle; content; struggle.
Buniuti-i;To better; thrive; prosper.
Bumutil-i?-To grain.
Bundok-n-Mountain; hill, mount; knoll
Bundok na bato-n-Cliff; rock; moun-
tain of rock.
Bundok na napuputok-w Volcano.
Bunga-w Fruit; fruitage.
Bunga ng bayabas-ii-Guava.
Bungang araw -n-Prickly heat.
Bungi a-Toothless.
Bungin t'-To corrupt; rot. make putrid.
Bungin-aRough; coarse.
Biingo w-Skull; cranium.
Bungow Clash; collision, knock, blow,
DAG
17
DAG
encounter; shock; push: fight; con-
fusion; suddden meeting.
Buni n-Scurf; tetter; scurvy.
Bunihin a Scurvy.
Bunon- Wrestle; wrestHng; tussle; strug-
gle; strife.
Buntal-n Slap; hlow with the open hand.
BuntaIin-/;To slap; strike with the
open hand.
Bunton n-Heap; pile; stack; crowd.
Buntonbunton a Piled; Having many
piles.
Buntong hininga wTail; train; cue; cau-
]^)(intot nTail; train: cue: caudal ap-
pendage,
dal appendage.
Buntutan-i'-To follow; pursue; persecute;
dog; importune; implore; dun.
Bunuhan n-Fish corral; place of wrest-
ling.
Bunot^iPull; tug.
Bunutin-t"-To pull up; eradicate; ex-
tract; abstract.
Bunyi-a-Illustrious
lebrated; notei
torious.
Buo ri-entire; whole; complete; full; per-
fect; integral; chock; intact; utter;
sound; just; informed; candid.
Buo ang loob-a- Valiant; brave; bold;
courageous; whole hearted.
Buo at paikpik a Solid; firm; sound;
consistent.
Buoni-rTo sum; add; nil uj); nil, in-
tegrate; complete.
Burahin-r-To blot; blur; erase; raze;
efface; abolish; expune; cloud.
noble; famous; ce-
conspicuous; no-
Burak-n-Mud; mire; slime.
Burakburak-a-Mudy; miry; slimy.
Burol-n-Dry bed of a river; corpse.
Buruhin-t'-To salt; season; sprinkle.
Busilak-^-Snok; frost.
Buslon Basket; hamper.
Busog a-Full; satiated; satisfied.
Busugin-'yTo satiate; fill with food,
sacisfy.
Butas-ii Hole; aperture; eye; puncture.
Butasan t>To perforate; puncture; bore.
Butasin-t'-To perforate; puncture; bore.
Buti n-Kindness; goodness; improve-
ment; generosity; benificence; be
nignity; clemency; good will.
Butihan n Kindness; goodness; generos-
ity; grace; gallantry; spruceness;
smartness; pertection; delicacy; ga-
yety; finery.
Butihin-v-To better; make
better.
Butiki-t^-Eft; small lizard.
Butiktik n-Keptile.
Butil n Frain; grain of corn.
ButligM Pimple; pustle.
Buto ti Bone; seed: ernel.
Buto ng balakang-w-Haunch
Buto ng paypay-n-Scapula;
blade.
Butong malambot-n-Gristle.
Butones ti-Button.
Butuhan-a-Be ard, premium;
ion: gratification.
Buyan-Re ard; premium, satisfaction;
gratificstion.
Buyain-i>To Reward; satisfy; satiate;
gratify.
good
bone,
shoulder
satisfact
O
Cabellería í¿-Cavalry.
rabelleriza-?i Barn; estable.
Cajón ?i-Box; casing;
Qro^yprep -of; with; from; on; for; by; to.
Camisón» Smock.
Canta n Chorous; song.
Cantador-ii Chorister.
Capital ii metropolis; capital.
Carbon n Coal; charcoal.
Circo-n-Circus; Hippodrome.
Clima-n-Climate.
Cosmetico-n-Cosmetic.
Cornetín n Cornet.
Cuartel w-Barrack.
ID
Paan ii-Road; street;lane;gangway ;place,
spot; time; ocasión; leisure; itinerary.
Daan ng araro ^i Furrow.
I)agá-w Rat; mouse.
Daganan-r-To cover; put below.
Ibgat-;? Ocean; sea; gulf; bay.
Dagatdagatan /i-J.ake.
l)agdag-ii Addition; increase; increment;
amendment; patch; repair; fringe;
porder; binding
Dagdagan-i;-To add to; increase; aug-
ment; add; enlarge; exaggerate amend,
aggrandize, (ang bigat) ~ o\er\oSiá.
Dagdagan ng malabis-i^-To superadd.
Dagdagin t'-To augment; add; increase,
enlarge; amend.
•5
DAL
18
DAM
Dagison-^-AssistaiK e; aid; help.
Dagli-aáí'.-Soon; speedily; quickly; liur-
rie'ily; swiftly.
Dagok-n.Blow; cuff; knock.
Dagtan-Sap; gum; juice.
Dagukan-i' Te punch; s rike; beat; knock.
Dahak n- Cough.
Dahandahan-arir.-Slowly; softly; gently;
by degree.
Dahas-n Courage; boldness, strength of
heart, vigor; force,
Dahasan-i?-To ferce; urge, give force-
invigorate; strengtbeu.
Dahidahilan w-Excuse; pretence; reason:
pretext.
Dahilan-w-Excuse; pretence; reason;
pretext; motive; cause; plea; right;
occasion; allowance; forte; sake
probability.
Dahil dito-a#. -Therefore; thus; so also;
for this reason; in this manner.
Dahilig-a Sloping; inclined; slanting.
Dahilig na lupa-w-Declevity; slope;
incline.
Dahil sa prep.-For; be cause; about; as;
by; through; on account.
Dahon t¿-Leaf .
Dahunan rt Leafy.
Daigin-i?-To overpower; overcome, sur-
pass, excel 1: surmount.
l)aing-^?-Lamentation; lament; complaint;
petition; plaint; dole; wail;8uplication;
request; remonstrance; grievance;
mormur; groan; entreaty; dolor pray-
er; evening prayer.
Dakila-a-Grand; noble; illustration: nia-
gestic; splendid; honorable; magaili-
cent; eminent: protent; famous; su-
blime; solemn; exalted; palatial: gor-
geous; lofty; high; elevated; great;
powerful; wealty; patrician; transcien-
dent; tremendous.
Dakip-wCappure; spoils; prize.
Dako^r^j». Towards; about near; in the
direction of.
Dakong kaliwa To the left side.
Dakong kanan-To the right side.
Dako rito-ri/^r -Nearer; hither.
Dako roon-afit?.-Farther; forward; on
the' other side.
Dako sasLn-jyrej) Towards; about; near;
in the direction of.
Dakot-n Hand full.
Dakot a Few.
Dakpin-i'-To capture; seize; catch; im-
prison.
Dala-aCautious; wary; suspicious.
Daladalawang taon-a^r.-Bi ennial.
Dalagaw-Young lady; Single lady; Lass:
Maiden; miss.
Dalagang may edad-n-Old maid.
Dalahmin Hand basket.
Daláin-r-To frighttn; scar ; cause to
be wary or cautious.
Dalandiati-n-Troubl ; pique; displeasure
cross; pain; hardsliip; toil; ache;
fatigue; grief; sorrow; concern;
uneasiness.
Dalang n-Potition; prayer.
Dálangan-r-To rarify; dilute, thin.
Dalangin ^" To petition; entreat, pray
Dalas-n Frequency.
Dalaw-?i Visit.
Dalawa a-Two botli.
Dalawa w Two ,
Dalawa ang kulaya-Bi-coiered.
Dalawahin t'-To duplicate; repeat, halve.
Dalawahin-^ double
Dalawin v-To visit.
Dalhin-i;-To carry; convey, conduct,
transport,
Dalhin dito v To fetch
Dali-w Moment; instnnt.
Dáli-»?,-Witdh of a finger.
Dalidalian {daUdalim}v-To hasten; pre-
cipitate; pispóse of; alleviate; dispatch.
Dalirin-Finger; digit.
Dalisay-a-Clean; pure; neat; clear; chaste,
untouched; innocent; simple; cor
dial; perfect; unmingleH; simple; cor-
dial; delicate; genuine; smart; mere;
free; glad,
Dalisayinr To cleanse; purify; refine;
perfect.
Dalisdis r¿-Sloping; slanting; inclined.
Dalisdis na lupa w-Declevity.
Dalisdisin y-To cut away the edge.
Dalit ??-Song; ditty dirge.
Dalita?i-Misery; poverty; torment; pain;
anguish; torture; patience; tolerance.
Dalityan-v-Tosufffe; bear; tolerate; abide,
comport, torment; torture.
Dalitain y-To suffer; bear; abide; com-
poort; deign; condensend; pain.
Dalit na malumbay-w Lamentation.
Dalosdalos-a Impetuous; hasty, unex-
pected; precipitate; sudden; violent;
fierce.
Dalosdalos ti-Idrot; madman; fool.
Dalubay-n-Interpreter; translator.
Daluhong^i- Assault attack.
Daluhungin-r To assail; attack, assault.
Dahimat ^-Sufferance; suffering, tole-
ration.
Dalumatin-r-To suffer; tolerate; abide;
comport.
Daluyong-n-Wave; surf; swell of tlie sea.
Damaga^/r.-all night:
Datiiahin-^'-To feel; touch; grope; ex-
amine; investigate; prove; ]>^ocure;
DAP
19
DAY
experiment; treac of; move; inspire;
tempt.
Damara-n-Shade; tent.
Damasko-?^^ Damask.
Damdam ti-AMiction; disease; suffering;
sufferance; geievance; feeling.
I)amdamin-í7 To suffer; grieve; feel;
perceive.
l)ami-i; Maltitude; crowd.
J)amihan-v-To ougment; increase; sum;
enlarge.
Damit-w Clothes; dress; robe; costume
garb; habilament; vesture.
Damit na pang-ibabaw-w Loose garment;
worn over the shoulders, overcoat.
Damot-a-Stingy; miserly; closeñsted,
scant; short; avaricious.
Damot n Stinginess; closefístedness.
Damotin v To suffer; abide; telerate;
comport; grasp; seize.
Dampot-/i-Grasp; hold.
Damputin-'i; To grasp; hold; seize; pilfer;
receive; hold up; heave; get up; raise.
Damtan v-To furnish; provide; sopply;
hive.
Damuhan-n-Hay-field; Meadow.
Danaw-n-Small lake; pond-; loch lough.
Dánay-nBoundary; limit; district.
Dangal n-Honor; reputation fame; glory
excellent; kin-mess; excellency;
triumph; esteem.
. Dankal-n-Palm; hand breadth- '
Daongn-Ship; vessel, schooner, coBster.
Dapat a-Worthy; deserving, adequate,
competent, fit, apt, condign, conven-
ient, exact, punctual; meritorius.
Dapat t;.ii.-Must; ought.
Dapat akma a-Fit; seasonable, apt.
Dapat batiin-aOne who should be
saluted.
Dapat damdamina-Sensible; perceptible;
feeling.
Dapat a- Reputable; estimable.
Dapat giliwin-a-Adorable; lovable,
amiable; affectionate
Dapat ibigin-a xA.mial)le; lovable, ador-
able; pleasing, affectionate; kind; loving.
Dapat igalang a Respectable; honorable.
Dapat ilagan-ri-AvoidaV>le; w-That which
should be avoided.
Dapat ipas (iangal-a lliustrious; noble;
honorable.
Dapat ipag-tagubilin rt Commendable;
laudable, praiseworthy; deserving.
Dapat isumi ong-a Accusable: blamable.
Dapat katakutin a Aw^ful; frightful,
dreadful, terrible, fearful: ferocious.
Dapat matap)os-r/-Terminable.
Dapat magalingin-a-Preferable; nepec-
t ab 1 e ; praise worthy .
Dapat mahalin-a-Preferable; commen-
dable; appreciable; laudable; prais-
eworthy.
Dapat pangusapin-a-Reprehensible
Dapat paniwalam; a-Creditable worthy
of credit or belief.
Dapat parusahan-aCulpable; puisha-
ble.
Dapat patawarin-fl-Pardonable; justifia-
ble, excusable; venial.
Dapat purihin-a-Praise orthy; laudable;
plauditory, eulogistisc. laudatory;
estim.^ble.
Dapat si&ihin-a-Reprehensible; suffera-
ble,
Dapat tange pin-a-Receivable; admissible,
proper; fit.
Dapit-n The acompanying from one
place to another; meeting and con-
veying from one place to another,
Dapitin-??-To take frem one place to
another; call; summon; meet and
convey.
Dapit sa^re/;. -Towards; about; near, in
the direction of.
Dapog n Oven; fireside; hearth.
Dapugan na labasan ng asó /¿-Chim-
ney; smo e-stack; stack.
Darak-nBran; short; chaff.
Darating panahon-n Future time.
Dasal-w-Prayer; oration.
Dasal na sumangpalataya ?i-Cree<l;
articles of faith.
Dasal sa umaga w-Matin.
Datapua-j^rep. -Except; yet; besides; more
over; liowever; not be it.
Datapwa-cow;'-. But.
Dati-/¿ Original.
Dati Ji-Original; quondam.
Datihan a-Accustomed; used; excellent;
dexterous; original.
Datnan t^- 1 o overtake; reach; meet en-
counter.
Dawag /¿Perplexity; impassible place.
Dawis-n- Anguish; anxiety; grief; sorrow.
Daya-H-Cheat; deceit; delusion; impos-
ition; fallacy; frandulence; dodge; de-
ceitfulne8&;trap;affectation;sham;trick,
canard; claptrap; sleight; gull guile.
Daya a-false; deceitful; dekisive, sham,
claptrap; fraudulent; not real.
Dayain-i;-To cheat; delude; defraud; de-
ceive; counterfeit; falsify; impose
upon; default; sham; fleece; gull;
jockey; cozen; allure.
Dayaraiw Straw.
Dayap w-Lime; lemon.
Dayu-H Visit; challenge.
Dayuhin-i>To challenge; visit.
Dayukdok-/?G-lutton; hungry person.
DI
20
DI
Demonio-w-Devil; satán; the evil one.
Di akmaaUnfit; improper; inconve-
nient; inexpedient.
Di bagiiy a Unfit; unbecoming; improper,
mal apropos; inexpedient; unseemly;
inconvenient.
Di bagay sa anak a-Un filial.
Di binyagan-n Pagan; heathen; savage;
idolater.
Dibdibn-Breast,
Di buo ang looba-Half hearted.
Diciembre-w December.
Diccionario-n-Dietionary.
Didal-n-Thimble.
Di dapat patawarin-a- Inexcusable.
DighalW' Belch.
Digma-w-War; combat; fray; fight,
Di hi ayat sa masamaa Incorruptable.
Di hinihintay-a Unexpected; unforseen;
sudden.
Di kamukhaa-Unlike; dissimilar; dif
ferent,
Di karampatan a Unworthy; unjust; in-
convenient; perverse; imprope; un-
becoming.
Di karaniwan a Old; queer; non descript.
not general.
DikdikinvTo crash, powder; pulverize;
triturate, bray; pound.
Dikit-ti-Beauty; fairness; comeliness;
godliness.
Dila-W'-Tongue; tang.
Dilaan-i' To lick; lap.
Dilag-n-Splendor; brillancy; beauty; glo-
ry, greatness; granduer; finer}'; lus-
tre, hister; magnitude.
Dila ng compana-ti Bell-clapper.
Dila ;t; dila-One and all.
Dilaw^-a Yello ; yello ish.
Dilhay-n- Belch.
Dili w-Reflection; thouglit.
Dili ad v.-Verhaps; maybe; perchance.
Dilidili-w-Imagination; fancy; concep.
tion.
Dilig-w Sprinkling; watering.
Diligin v-To sprin le; water; spray.
Dilim-n Dar nes; ; obscurity; gloom,
gloominess; opacify.
Di maaninag-a-Opaque; not transparent.
Di maari-ft impossible; impracticable
Di mababago-a-Immutafele; stable; sta-
pla, unchangable, permanent; fixed;
lasting.
Di maaninaw-a-ImpercepJble; opaque.
Di mababawas-a-Irreducible.
Di mabait-rt-Restless; incorrigible.
Di mabasa-Illegible.
Di mabubura-a-Indelible.
Di magagalingii-Irremediable; incura-
ble.
Di magka-kaila-a Irrefutable; indispu-
table
Di mahigpit a inseiiur : unstaple.
Di makababawi-rx-Irrecoverabie.
I>i makakilala-a Incog; in-^-o^nito.
Di maka- ita a-Blind; Latent.
Di maka raraan-rt Impassible.
Di maka-sisira a- Harmless; pure.
Di maka-titiis a insu erable
Di ma atulog-a-Sleepless.
Di malapatan-a-Unli e; uneqna.
Di malirap-ft Imperceptible.
Di malirip a-Iuscrutable; fathomless.
Di malnpo a impalpable; intangible.
Di mapakali a Impatient; restless; fid-
gety; peevish-
Di mapalagay r¿-Impatient; restless; fid-
gety: peevish.
Di mapasok ang hatol-r¿-Inrtexible; In-
variable.
Di maramdaman ri-Imperceptible; im-
passive.
Di marating a-Inaccessible.
Dimarim-^ Reluctance; aversion; repug-
nance.
Dimarim ng sikmura na tila ibig mag-
suka-n-Nausea.
Di marinig-a-lmperceptibie.
Di marunong mag-sinnugaling-w-Vera-
cios; truth teller.
Di marunong mapagod-«7 indefatigable
uuAvearied.
Di marunong tumanaw ng utang na
loob a Ungrateful.
Di masalat-a-Impalpable; untangible.
Di masasaktan-a-Iavulnerable.
Di masaysaya Unspeakable.
Di masupil a-Invincible; unconquerable.
Di matagos a-Impenet rabie.
Di matarok a Unfathonable; incom})re-
hensible; fathomless; impenetrable.
Di matibay-fif-Sliaky; instaple; frail.
Id matiis a-Intolerable; insuft'erable.
Di matingkala a Incomprehensible.
Di mawawala-a-Indestructible.
Dm adv. also; a same; similar; like;
selfsame.
Di nagdadalita-« Insensible; impassible,
Di nahahati-a- undivided.
Di naka tutuloga-Sleepless.
Di naki ila a-Unknown; not known.
Di Naka-sulat a-Nuncupatory; nuncupa-
tive, un ritten; oral.
Di namumunga-a-Sterile; unfruitful;
barren.
Di nararapat-a-Unworthy; undeserving;
unfit; unjust; unseemly
Di nasasalang« Untouched; numingled;
pure; clean.
Di nawiwili «Unfavorable.
DU
21
mjvi
Dinaya-a &p. p. Deluded; deceive(i,
cheated; swindled.
Dinding-n Partition wall; wall.
Dingin-i;-To hear; listen, understand;
comprehend.
Dini-aáv.-Here; hither, this way.
Dinig-n-Hearini?; listening, understand-
ing; comprehension-
DIOS i^i-GOD; THE LORD.
Dios ng alaK-ii-Bachus; the god of wine.
Dipa n-Brace; spread of the arms.
Di pagka-lalagay (%-Restlessness; unea-
sines.s
Di pagka-palagay-a-Inconstanty; fickle-
ness.
Di pagoda-Refreshed; unwearied, rested.
Di pagka-tunaw ng pagkain sa siknui-
ra-w-Indigestion.
Di pa nasusupil-a-Untamed; wild.
Di paniniwalain a Incredulous; unbe-
lievable.
Di pa panahon a-Unseasonable: undue,
out uf season.
Di pa siguro a Comparative; not very
certain.
Dirain-a- Blear-eyed.
Diri-w-Despicability; loathing.
Di sapat-a-Insufficient; inadequaty, lack-
ing.
Discipulo-n Disciple, scholar.
Di sinasaysay a-Non descript.
Dispunte-n- 1 ack-stich.
Di sukat nangyari «-Impossible; im-
practicable.
Di susuko-a-Indomnitable.
Di tatalonin-a Insurmountable.
Dito-a^v.-Here; hither.
Dito 3,t doon-<x Passim.
Diwara-?^ Curiosity; conversation.
Diwara-a Curious; inquisitive.
Diwi-n-Soirit; soul.
Diyan-aíít?. -There; yonder.
Di yari-a-Imperfect; incomplete, faulty;
defective.
Doon-«íív. -There; yonder, thither, oppo-
site; on the other side.
Doongan-M-anchorage; place of anchor-
ing, harjbor, port; landing.
Dowahagi-?i-Persecution; harass, dun:
persuit.
Do ahaginin-v To harass; persue, dun,
importune, persecute, ain; sustain.
Duag w Coward.
Duag-a-Cowardly; craven, chickenhear-
ted, pusillanimous, timorous, timid,
faint-hearted; fearful.
Dub?e-ii-Double; duplicate.
Dublihin-t? To double; duplicate.
Dublihin ng tatlo-vTo treble; triplicate.
Duda-w-Doubt; mistrust.
Duende-n-Fairy; sprite, fray, elf; gobliii-
Dugon- Blood.
Dugodugoan. «-Bloody; sanguinary.
Dugtong-^- Addition; splice; affix, "^
Dukha-a-Helpless; <iestitute, poor, pe-
nurious, mean, niggar<lly, paltry;
niggard.
Dukuangin-iJ-To overtake; reach; obtain.
Dula sa kapwa w Resentment; grudge;
anger.
Dulang n-Table.
Duling «Cross-eyed: torvous.
Dulow Point; end extreme, extremitv,
suniit, headland, upshot; pinnacle.
Dulo-«-Last; end, latest, late, latter,
final; extreme.
Dulot ft Present; gratification.
Dumaan-v To pass by a place; go by; pass.
Dumabogr-To growl; snarl," grumble;
murmur.
Dumadalaw' n-Visifcor.
Dumahak i?-To spit; expectorate; cough.
Dumahing laruin í; To frisk; romp; sport.
Dumaingt'To lament; bewail, remon-
strate, ail, crave, complain, resent,
reprimand; expostulate.
Dumakip t'-To apprehend; capture.
Dumakip /^-Apprehender.
Dumal n Aversion; abhorefice.
Dumalagang manokft Pullet
Dumalagang-t?-To thin; rarify.
Dumalanginr-To implore; beg, entreat,
solicit, crave; pray.
Dumalas-vTo frequant; repeat often.
Dumalaw-i'-To visit.
Dumalisay tvTo refine; pnrify; cleanse.
Dumalo v assist; support, produce, visit.
Dumalulong r-To attack; assail, assault,
undertake; attempt.
Dumalusong-i;-To assail; assault; attack.
Dumami-vTo thicken; s ell, increase,
gro , thrive, improve; grow rich.
Dumampot r-To pick up.
Dumaplt-r-To meet at one place and
escort to another.
Dumapo t'-To perch; roost.
Dumating r-To arrive; come, approach;
reach,
Dumhanr To stain; polute, soil, dirty,
daub, dab, bespatter, darken, cor-
rupt; profane.
Dumiw-Dirt; dross, slags, filthiness,
nastiness, feaces; grime.
Dumihan-^-To dirty; soil, dab, daub,
darken, obscure, cloud; confuse.
Dumi fig tinta-M-Blot of ink.
Duniikit-rTo stick; cling, cohere; paste.
Dumilhay-rTo belch.
Duminig í;-To hear;' listen, understand,
comprehend; overhear.
GAH
Dumoon a To lodge; rest, reside, dwell.
Dumoong-ir To anchor.
Dnmoong sa gawaaTo complete one's
work.
Diimoon 8a-?;-To be at.
Dumpolin-t'-To tinge; dye; stain.
I)iimudiigo-i?-Bo bleed.
Dnmiidugo-a Bleeding; bloody, sangiii;
nary.
Dumugo V To bleed.
Dumulas-t'-To slip; slide.
Dumulas sa kaniay-t'To slip from the
hand.
Dumulang t'-To wash gold.
Dunmlogt'-To present; arrive, reach;
approximate.
Damunongi'To illustraie; experience
grow or become wise.
Dnmpo i;-To become weak or infirm.
DmustavTo become low or abject.
Dumusta ng masama sa kapwa-:^-Of-
fender; delinquent.
Dnnguis-?^- Stain; blot, filthiness, dirty,
daub, grime; nastiness.
Dungisin-v To stain; blot, daub, dirty,
darken; corrupi.
22 GAL
Dnngis sa pori w Stain or spot on one's
character.
Dungit-n-Point; extremity, end, summit;
headland.
Dungo a-Pusillaminous; timid, dull, co-
wardly, timorous, rude^ obscene;
torpid.
J)nngol-n-Blow with the ñst
Dungot n Summit; apex, top, point,
extremity, end; edge.
Dupok-a-Brittle; weak, frail; fragile.
Dunong-?^^ Sience; knowledge, accuracy.
wisdom, understanding, excellence;
excellency.
Dupongn-Half burnt wood; charcoal.
Duraduhin-t;-To gilt; gild, adorn.
Duro w Stitch.
Durog-a-Po dered; broken, ushed.
Durugin-t'-To powder; crash, pound,
shatter; pulverize.
Duruin i;-To stitch; penetrate.
Dusa-w Chastizement; punishment.
Dusta-a-Bad; low, object, miserable,
Dnyan-w-Cradle; hammock.
Dayan ng lubid-n-Swing.
Duyo ng bilanguan-n-Dungeon.
B
Edad-M-Age.
Empatso-n-Indigestion.
Enero-w-January_,
Favor 7i Favor; boon.
Febreron February.
Fecha-^Date; epocli
Filipino >i Philippino.
Escandalo-.r-Scandal.
Espada-;^i-Sword.
Europa w-Europe.
IP
Formal a Formal; serious, solemn; im-
portant.
Freno-^-Bridle.
Frenohan.?;-To bridle; curb.
(^aan-n- Lightness; levity; celerity.
Gaanan r To lighten; alleviate.
(Taano-How many; how much.
(iabay-wBalustrade; banister.
Uabok-n-Dnst; powder.
Gabokiti-r-To powder.
Gabok na ginton-Flake gold; dust.
Gabukin-v So powder:
Gagad-n-Imitation; counterfeit; copy.
Gagahin t?-To usurp.
Gagarint'-To imitate; counterfeit, forge.
mimic, copy, mock, feout; ape.
Gahasa-a-Impetuons; violent, fierce.
Gahi-w Tear; laceration; mark.
Gah iin-t7-To toear; 1 a c e r a t e , r e n d ;
mark.
force; allure.
dalaga-t'-To
rape force
wandering, erring.
Gah i sin v-To
Gahisin and
ravish.
Gala-r¿-Errant;
Gal a-a- Walk.
Galakw-Pleasure; glee, content; mer-
riment, rejoicing, festivity, joy, hap-
piness; satisfaction.
Galakgak-n Loud laugh.
Galang-w- Courtesy; civility, respect,
regard, veneration, esteem, polite-
ness; good manners, purity, reverence
urbanity, breeding, education, man-
ners, gentility, genteelness; homage-
Galang-M-Small hand-basket; book-clasp,
hand cuff.
GAN
23
GAW
Galapong-7^- Flour.
Galaw-n-Agitation; move.
Galawin-?;-To agitate; move.
Galawing muli ¿'-To alter, dismiss
change; remove. ;
Galing w-Goodness; belieiit, sutility,
kindness, health, welfare, i)ros-
perity.
salvation; generosity.
Galing sa-a Originated drived from.
Galis Twitch; mange.
Gaiisin rt-Itchy mangy.
Galisin-i' To have the itch ormange.
Galit-nAnger. rage, animosity; indig-
Bation sp'te, ma.lness, odium, annoy,
annoyance, rancor enmity: discom-
posure, choler dudgeon.
Galit-a-Angray; mad, firetful. peevish-
irate, ireful, wroth, indignant, at
variance with another.
Galit na biglan- Anger; rage; passion.
Galit na galitaMery angry; furious;
enraged.
Galit na labis-^ Spite; hatred.
Gallera n Cockpit.
Galletas-w Hardtack; crac ers.
Galos n-Scratch; scrape; scar.
(Talosan t' To scratch; scrape.
Gamit-rt-Used; experienced; skilful,
practical.
Gamit-M Use; disposition, prac ice, ex-
perience.
Gamitin t'-To use; serve, wear, prac-
tice, accustom; adopt, employ, make
use of, allay, espouse, wield, afñl-
iate; {na laqi addict.
Gamitin a Useful; employed.
Gamot w-Medicine; physic; portion.
Gamot na may halong apian-7¿ Opiate.
Gamutin-ü-To dotor-cure; heal, mend;
remedy.
Gamogamo7i Horsefly dragon ñy.
Ganap-rt Perfect; complete, exact, right,
finished, punctual, clever integral,
whole, candid, just, entire, faultless,
critical.
Ganapin-i'-To complete; perfect, tlinish.
Gandaw-Beuty; godlinei^s, fairness, l)e-
neficence, 'kindness.
Ganda ng tikas ??-Gentility; elegance,
easiness, freedom.
Ganid a Cruel; hard-hearied; severe.
Ganiri-af¿^^ So; thus, also, therefore;
vedilecit.
Ganito-af^t'.-So thus; also, therefore, in
this manner.
Gansal-a-Odd. unequal uneven.
GanFal-n-That which is left over.
(janti-y^ Revenge; reward, recompence,
gratification, satisfaction, triumph,
remuneration, compensation, retri-
bution, prendum, honor, amends,
fee, wages, stipend, salary, payment
^ glory, requital, meed expiation.
Gantihin-r To revenge; reward, recom-
pence, gratify, indulge, renumerate,
retribute, requit, expiate; disgorge.
Gaiitihin ang loob r-To reward recom-
pei'ce.
Ganting loob-w- Premium; reward,
prize.
Ganting palad-v?. Reward: prennum,
prize; bounty.
Ganza n-Goose.
Gaód;r¿-Paddle; scull.
Gapasan ?¿-Harvest place of harvesting.
Gapasin r-To harvest; reap mow.
Gapusin-i'-To manacle; hand cuff; trani-
mel: g}nie.
Gapusin ang paa ng hayop-f-To liop])le.
Garabanso w-Pea.
Garing-?i-Ivory.
Gasa-w-Border; edge, brim; margin.
Gasaan-i'-To chide; scold.
Gaseas n- Waste, expenditure.
Gasgas-a-Used; worn.
Gasgasin /--To waste; expend, wear by
use.
Gasta-nCharge; expense; cost.
(jastos/i Charges; expenses, costs; out-
., "ay-
Gata n Juice; sap.
Gatas-72-Milk.
Gata^an (-To nulk.
Gatasan a-Milch.
Gatasan-7i Milk cellar.
Gatong w-Tinder; kindlings, tire-wood.
Gawai?-Work; means, toil, occupation,
task, business, pursuit, labor, hus-
bandry, operation, de^d, action, act,
conduct, management, procedure, cut,
fashion, shape, figure; make.
Gawaan-w-Manufactury; factory.
Ga ^^ aan g h u n h an g n Fo p pe y ; i n q) ru -
dence, folly; fuolishness.
Gawa na marangal w-Masterpiec9.
(irawaan ng katad ^-Tannery.
Gawaan ng lil)ro-?/-Book binder.
Gawang bastos r/Meanness: malice.
Gawang bata- n Childish doings.
Gawang dapat tularan ^¿-Example, pre-
cedent copy; pattern
(Tawang hamak w Malice; meanness,
knavery; injustice.
Gawa ng kamay a-Hand made.
Gawang labas sa matwid-?¿-Wrong; in-
justice.
Gawang nuibuti /¿-Remedy; good.
Gawang mahalayrt Knavery; malice;
wantonness.
GAY
24
GIY
Gawang mamngahn Glorious deed, mas-
terpiece.
(3rawang masama n Wic ednes iniquity,
guiltnes» criminality, ugliness; rude-
ness, impurity, dulness; lewdness.
iJawang pangitw Moral depravity; tur-
pitude; ugliness.
Gawang ulol n-Frenzy; folly, silliness;
foolishness.
Gawgawin v-To stir; revert; return.
Gawi a-Common; frequent; inclined.
Gawi-/i-lnclination; frequence, frequen-
cy, style, use; cu^stom.
Gawin üT'O do; work, operate, make,
perform; execute, manufacture, pro-
duce, construct, form; realize.
Gawi ñg loob-w. Tendency; propensity;
inclination.
(jawing gnto?)-Ts conve-t in gold,
Gawingkalunuran a-( )ccidental; western.
Gawing kaliimnan f'dv. Westerly.
Gawing kan an .a Right.
Gawing labas ng panulukann Angle;
corner.
Gawing lagi í;-To practice.
(tawing likod-/^-(Jrroup; back-side.
Gawing muli-i?-To iterate; do again, re-
produce; reconstruct.
Gawing panibago v-To renew; repair
regenerate.
(iawing parisukat-y To square.
Ga, ing tabas oTo shape; give shape,
form.
Gawing tatlong dublei;To treble; tri-
ple; triplicate.
Gawin ng pasulipat í;-To do or place
anything obliquely,
Gayak «-Preparation; pomp, show, de-
coration, adornment, embellishment,
ornament, preparative; drees.
Gayak a Preperative; provident, orna
mental; pomptious.
Gayakan-y?To embellish, adorn, orna-
ment, prepare; provide.
Gayakin t'-To prepare; ornament, adorn;
embellish.
(iayak na malaki n .Splendor; pomp;
gayety.
Gayat-n-Piece; slice.
Gayatin?;-To pick to pieces; cut, s^fice;
divide.
Gayon-rtrZr -So also; as, such, therefore,
as much, as great, in this manner;
similarly.
Gayondin-a'ir. -Equally; uniformly, even-
ly, also, likewise, moreover, such,
like, eke, straightway; ditto.
Gayon man-rKZr.-Yet; notwith, stand-
ing, still, nevertheless, however;
although.
Gayon nawa-Amen.
Gayon nga-a-Right; advAhat way.
Gayumaw^ Fascination; hypnctism; en-
chantment.
Giba ti Destruction; ruin.
Gibaint;To destroy; demolish, luin,
plunder lerbel.
Gibano:-n-Reel; stagger.
(jibang-a- Reeling; staggering.
(xiikan-n Threshing place; threshing.
Gii in-v-To thresh.
Gilagid-n The gums.
Gilalas ^-Temerity b^shfulness.
Gilalasin-a-Timdi; bashful; co ard.
Gilalasin í;-To frighten; make bashful.
GuilidwEdge; border, margin, brim,
verge, fringe, limit; sire.
Gilid ng kavO'-^Edge of cloth; selvage.
Giligw Chaff.
Gilik^i-L5ust; powder.
Gikban-?; To help: aid; assiat.
(iikban ako inter.-lle]p me.
(jrilingan ?i Mill; grinder.
Gilingang munti-n-Hand-mill.
Gilingin-t/'-To grindi mill.
(jilit 71 Cut: slice.
Gilitan t'-To cut slice.
Gilitan ang liig-v To behead.
Gilitin-i;-To cut; slice.
(Tlliw-a- Beloved; dear; estimable.
(TÍliw-n Esteem, love: delicacy*.
Giliwin-n-To love; esteem, amuse; make
happy.
Gimbal w-Kettle drum.
(jrinagawa ng taontaon-a(^i;-Yearly.
(3rinaw-?i-Cold: frigidness, frigidity.
GinaAva sabay a Simultaneous.
Ginday /i- Affected gait or walk.
Ginawa^-F^asy; light; convenient; ñt.
Ginibanggibang-a-Oscillating; vibra-
ting.
Ginikan-w-Straw.
Ginisa-ii-Stew.
Ginoo-n Mister; gentleman, master; sir*
Ginoo-w-Gentlemanly; polite.
Ginto n Gold.
Gintoin v To convert into gold
(jriray w- Wabble; affected air or gait.
Girayw Reeling; staggerÍDg.
Gisaiíin i; To ste .
Gisi yi Small piece; fragment, tear.
Gisiin-v-To tear; rend, lacerate.
Gising-(7- Watchful; lively; wakeful.
Gising-aili/\ Awake; alive.
(jrisingin-r-To wake; awaken;' waken,
Gitla w-Surpise, astonishment, fright,
amazement.
Gitlahin-i>To surprise; astonish; amaze.
(jitna-H-Center; middle, midst, medium.
(TÍyon-w-Hyphen.
GUM
25
ríobierno i^ Government.
Gobiernador-n-Governor; prefect.
Gonian-Gum rubber
Gorra n-Cap.
Grifo-n- Faucet hydrant.
(lUang-^-A hollow spot; in wood.
Gubat-n-Woods forest backwoods.
Gubatin-i; To pillage, plunder lay was-
te desolate.
Gugnl n-Expenses charges costs.
Guhit-n-Line, mark, design, plan;
sketch vestige.
Guhitin-t'-To line.
Guitara n Guitar.
Gukgok-?z- Grunt
Guk-gok a Disheveled.
Gulagulanit a Ragged.
GulangTi-Age.
Gulang ng isip-i^ Solidity, fírmness or
integrity of thought.
GulanitnRag hanging from clothes.
Gulanit a-Ragged, wornout.
Gulat w Fri}¿ht; consternation; astonish-
ment alarm.
Gulatanv-To frighten; astonish; sur-
prise.
Gulatini;To frighten; alarm; startle
make tremble.
Gulat na gulat-a-Fearful; awful scared.
Gu lay n- Vegetables herbs; verdure.
(7uliU-w-Trifle.
Gulo-^-Perplexity confusion; distur-
bance, turmoil tangle chaos chayos;
discord; dissention, din; revolution;
sedition, scrape agitation, shindy;
discomposure; disquietude disquiei-
ness entanglement ado; pother,
Gulo-a-Reverse intricate, tangled, con-
lused chaotic.
Gulod-n-Hillock barrow; slope.
Gulok w-Rolo large knife, corn-knife.
Guio ng isip n-Bewilderment.
Gulong nWheel, circle,
(nulonggulongan-i* Windpipe; gullet.
Gulugod n Spine backbone; chine.
Guluhin V To disturb, entangle, tangle;
perturb, ensnare, row, subvert; per-
plex disconcert alarm disquiet dis-
compose, confound, reverse, overturn,
overthrow; stir agitate.
Guluhin ang isip-t;-To bewilder; con-
found; perplex.
Gulungin-t;-To wheel; roll.
Gumaan-tJ-To lighten; alleviate.
Gumabi-v-To grow dark; benight; grow
late.
Gumagad-t'-To imitate; minie ape; fiout,
Gumaganti a Retributive, vengeful; re-
tributing.
Gumagatas w-Miller.
GUM
Gumagawa-n-Workman; doer, laborer;
worker, journeyrcan.
Gumalaw-t^-To move stir.
Gumaling v-To recover; get or grow
well, convalesce.
Gumanap-'i^-To execute; perform; dis-
charge.
Gumanda-tí-To beautify; embellish;
adorn decorate.
Gumaodv-To row paddle; scull.
Gumapangv-To crawl, creep go on all
fours. Sec. Rob or steal at night.
Gumapas t^-To mow cut, reap harvest,
(■iumasta-y To spend; waste, wear away.
Gumatas-t;-To milk.
Gumanting loob-f-To correspond; suit;
agree.
Gumawat;-To do; make, manufacture;
execute, labor construct, build, per-
form; form, produce; practice; ope-
rate cause; act.
Gumawa ng antos-t'-To digest, consider-
assist; produce.
Gumawa ng hatol-ti-To judge; make
zudgement.
Gumawa ng kautusan-t;-To maKe or
enact laws.
Gumawa ng salitaan-t; To contract, sti-
pulate.
Gumayak-vTo prepare, adorn; get ready;
caparison, clean.
Gumayak agad-^^-To prepare hastily.
Gumayongayon-t;-To idle loiter; lounge-
be eareless.
Gumibik-vTo Aid; assist; help; save;
succor; support.
Gumugiti a-Growing.
Gumiikt;-To thresh.
Gumiit f Lo meddle; interfere.
Gumiliw-t' To love like adore, esteem.
Guminday-v-To walk with an affected
air or gait.
Guminhawa-'i;-To thrive; prosper; ease-
become easier.
Guminhawa ang sakit-i; To recover trom
sickness.
Gumiraygiray-^i-To swagger; wabble;
stagger.
Gumiri-vTo clamor; howl.
Gumisa-i;-To irritate; smart.
Gumiti i;-To bud; grow; shoot; begin to
appear.
Gumueolt'-To expend: spend; waste.
Gumuhitv-To draw; line.
Gumukgok-i;-To grunt.
Gumulo-r-To disturb; perturb; riot;
destroy; be noisy; perplex.
Gumulong-v-To roll.
Gumulong sa lupa-i;-To tumble.
Gumumon-i'-To roll.
4
H AL 26_
Gunamgunam-n-Memory; memorial; me-
moirs; reflexion.
Guniguni-w-Fancy; imagination; pre-
sumption; pantom, hallucination.
Guniguni-a- Fantastical; fantastic; whim-
sical; imaginary; fanciful; chemerical.
Gunigunihin-t?-To imagine; fancy; sup-
pose.
Gunting w-Shears; scissors; snips.
Guntingin-'y-To shear; cut with shears
or scissors.
Gupitin-f-To cut shear.
HAL
Gupitin ang buhok i; To cut hair.
Gupo-n-Fall.
Gurlis n Scratch.
Gusarin ang lupa t;-To clean ground.
Gusi-n-Large china jar.
Gusot-a-Tangled; intricate; difficult;
snarled.
Gusutin-'¿;-To entangle; snarl.
Gutom-n Hunger.
Gutom*-a-Hungry;
Giitumin-v-To make hungry; starve.
h:
Haba-n-Length.
Habaan-i;-To lenghten; prolong; pro-
tract; distend; extend; amplify; en-
large; stretch out.
Habag-?^-Clemency; compasión; pity,
condolence; mercy.
Habagat-n-North wind.
Habagin-t;-To pity; have compasión;
commiserate; condole; afflict; tor-
ment, pain; grieve.
Habagin a-Oompassionate: commisse-
rate,
Habi-ti-Weaving; plat.
Habihan-n-Loom.
Habihan-i;-To weave.
Habihin-17-To weave.
Habulin-f-To pursue; vex; persecute;
chase; catch.
Hadhad-w-Abrasure; scratch; wound.
Hadlang n-Stall; cell; obstacle; impe-
d iment; obstruction.
Hadlangin v To stall; partition; obstruct;
impede^ hinder; restrain.
Hagdan n-Stairs; staircase; steps; stair-
way.
Hagdanan ?^-Staircase; stairway, steps,
ladder; stile.
Haging-?*- Whistle; w^histling; hum; whir;
w^hur; hiss.
Hagkan-n-Hug kiss.
Hagkan-v-To hug; kiss.
Hagulgol-w-Flood of tears, mourning.
Hagurin-t7-To soften; pummel.
Hahalili-n Substitute.
Háka-w-Thought; meditation; idea; de-
sign; supposition.
Hákain-z'-To suppose; meditate; think;
design.
Hakam-n-Presupposition.
Halaan-w-Bivalve; shellfish.
Halagn-Cost; price; charge; value;
amount; worth; moment; valuation;
appraisal; estimate; estimation; ex-
pense.
Halagaban -iJ-To appraise, value, esti-
mate, assess; prize.
Halagahang muli-y-To reassess.
Halagahin-i;To value; prize, esteem, es
timate.
Halak w-Horselaugh; loud or boister-
ous; laugh.
Halakhak-n-Horselaugh; loud or bois-
terous laugh.
Halamanan-n-Garden; orchard.
Halap i^- Alarm; notice of danger.
Halas n-Ulcer.
Halata-a Sensible; noticable; notable;
plain.
Halatain-y-To notice; feel; note; scent;
recognize.
Halay-n-Ugliness; rudeness; homliiiess;
moral depravity; turpitude; impurity;
lewdness; depravity.
Halayin-i'-To ridicule; censure; decry;
slight; disregard; laugh at.
Haligi-nPost: pillar; support.
Halik-n-Kiss; osculation.
Halikin t?-To kiss; osculate.
Halikuatin-i; To raise on edge; pry.
Halimbawa n-Example; pattern; copy;
precedent; examplar; instance.
Halinghing-n Sigh; moan; groan.
Halinhan-f-To change; exchange; subs-
titute, succeed, surrogate.
Halo-n-Mixture; compound; medley;
mortar; admixture.
Halobaybayw- Anchovy,
Halohalo-ii-Mixed;promiscuous;confused
Haloin-i)-To mix; stir.
Halomigmig-n-Luke-warm; neither hot
nor cold; slippery.
,Halomigmig-7i-A small mixture.
Halos-aát?.- Almost; nearly, well-nigh.
Halos wala-¿iíít?.-Scarcely; hardly.
Halubid; Stroke; with a whip or rope,
Haluin-f-To stir; mix; revert; derange;
confuse; break the thread of inter-
course
HAN
Ualumigniig-a-Damp; humid; moist.
Hamak-a Low; abject; contemptib'e;
vulgar; despicable: infamous; unbe-
coming vile; mean; base; knavish;
unworthy; contumelious; cursed;
undeserving; discreditable; clamo-
rous; menial; servile; sneaking; sla-
vish, petit; plebian.
Hamakin i/To underrate; undervalue;
depreciate, disobey; lower the stan
dard.
Hambal-w-Grief; anguish; affliction.
Hambog t^-Pride; haughtiness.
Hambog-n-Haughty; supercilious: arro-
gant; proud; vain; presumptuous;
preposterous; disdainful; ostentatious.
Hamog-w Dew.
Hamon-í^ Challenge impeachment
threat, fight.
Hampas-ii Stroke; scourge; blow.
Hampasin ng tungkod-i?-To came.
Hampas lupa n- Vagabond; vagrant:
tramp.
Hamunin-i; To challenge; rival; Fight
threaten.
Hanapbuhay-tt Occupation; situation;
employment, employ; profession; vo-
cation; w^ork.
Hanapin v-To search; look for, find,
hunt. .
Hanay-n Row; file; line; arrangement;
order.
Hanayin n To put in line; order file;
arrange.
Handa-n-Preparation; pomp; show; pro-
vision.
Handa-a-Preparative; prepared; provi-
dent; coutious.
Handa na malaki-n-Splendor; pomp:
large feast.
Handog n-Off er; gift; grant; homage;
tribute; gratification; pleause; com-
pliance.
Handuka-n-Tolerance; patience; for-
bearance.
Handulungin-t;-To assault, assail; attack,
Hanga-n-Limit; boundary; border; goal
district; milestone; bound; butt; con
fine: contour; term, milepost; land
mark; end; edge; crisis; margin; pe
riod; frontier; condition.
Hangahan-n-Boundary; limit; landmark,
border, frontier.
Hangad-n-Concern; interest; desire.
Hangal-a-Foolish; stupid; ignorant; in-
decent; rude; coarse; clownish.
Hangalin-?'-To astonish; stupefy, infa-
tuate; fool; be rude; deceive; sur-
prise; cheat.
Hanganw Extreme: extremity.
21 HAR
Hangan-ad^v.-evea, till as far as: also;
Hanganan n-Boundary; limit; end; ter-
mination; goal; milestone; district;
period; term.
Hangang di-a Provisional.
Hangang ngayon adv.-Here to; here to-
fore, here unto; till now.
Hanghang-w-Pungency: acrimony; pique
Hangin-?i Wnd; air.
Hangin hilaga7^ North-wind.
Hangin sa araw-^ East wind.
Hangin sa balas-n North- wind.
Hangin sa kalunuran ^- West- wind.
Hanguin V To extract; ta e out; take
from- remove; bring oiit; extort; de-
duce; ransom; release; liberate; re-
deem free; set a liberty; acquit.
Hanguin sa sakit^-To heal; cure.
Hantungan-n-Halting place; stay so
journ; habitation.
Hanip-w-Louse; flea, small thing.
Hapak-n-Cutlass.
Hapdi w Pain; prickling; smarting.
Hapdi ng kalooban ^¿-Wound ;affliction;
anguish.
Hapis--^ Gloom; sadness; grief; pain;
ache; anxiety; hardship; disgust;
sorrow: grievance
Hapis-a Grievous; sad; dejected; dis-
gusted; dispirited; painful; pained;
peevish.
Hapigin-i;-To vex; mortify; afflict; pain;
sadden pain; torment; grieve; dis
gust render dejected.
Hapitan-v To press.
Hapitin t;- Po press.
Hapo-a Exhausted; weary: worn out.
Hapo-w Fatigue; hardship; anguish;
pain.
Hapon n Afternoon.
Hapunan-n Supper.
Hapunán n-Perch; roost.
Harangn Hold-up; ambuscade; robbery;
stop.
Harangin t'-To hold-up;,ambuscade rob;
plupder; beset- waylay stop; restrain.
Harap-arli;. -Forward; lead: before.
Harap-a Front.
Harapan ?i Front; Face; fore-end; fore-
part; lead.
Harapan ng bahay-w-Facade; face of a
house.
Harapin v-To present; ones self.
Hari /i-Monarch; king; severign, ruler
auto<?rat.
Harina n-Flour.
Hari nga-m fen- Would to GOD; GOD
g:rant.
Harumpak-^i Waste; expense.
Harumpak-«- Active; wasteful.
HIG
Harumpakin-v To expend; waste.
Hasikan-n-Place of sowing.
Hasikan-v-To drill; sow.
Hatdan ng viatico ang may sakit i? to
administer sacraments.
Hati--a-mid; half.
Hatid-n-Conveyance; conduction.
Hatiin v-To divide; halve; part; share;
compart; cut apart.
Hating gabi n-Mid-night,
Hatol-w-Decision: judgement; sentence;
verdict; issue; advice; opinion, reso-
lution; proceedure; council.
Hatulan-v-To sentenee; judge; decide;
resolve; determine.
Hawak-n-Clasp; clutch grasp.
Hawakan-f-Fo grasp; clutch; catch;
hold.
Hawan-a Free; clean; neat; pure; clear-
disengagad.
Hawanan-t; To free; dissengage; facil-
litate make easy; ease, expedite.
Haya->i-Sheaf.
Hayag a Manifest plain; clear, public;
general open, vulgar, perceptible.
Hayin-w-Gift oblation, offering.
Hayop w-Animal brute; beast.
Ha^op na apat ang paa-n-Quadruped.
Hayop na walang gulugod n-Inverte-
brate.
Hayunia n-Patch.
Hayumahin-v-To patch; mend fix.
Hibaybayn- Boundary, district; limit;
territory.
Hibik-n Lament; lamentation; groan;
sob.
Hibla-w-Fiber; yarn,
Hibo-n-Cheat; fraud; deceit; delusion;
decoy; sham; claptrap dodge; trick;
guile.
Hiboin-i;-To cheat decoy, deceive seduce;
sham; guile; jockey; cozen.
Hibuin-i/'-To cheat; cozen; deceive; de-
coy; sham; victimize; jockey
seduce.
Hibuin sa pagibig-v-To jilt. •
Hielo-n-Ice.
Higanti-w-Vengence.
Higitin-i?-To enlarge; stretch; lengthen;
surpass,
Higo-w-Fig.
Higop n-Swallow; draught; sip; absorp-
tion.
Higuit-n-Tenacity; pertinacity; contu-
macy; asperity; closeness; tightness;
marrowness; straightness.
Higpitan-t;-To compel; press; obHge;
oppress, squeeze; tighten, restrain,
bind; compact.
Higpitin uli-v-To retighten; repress.
_28 HIN
Higtan ang balicak-?;-To slirug the
shoulders.
Higupinf-To swallow; sip.
Hihigann Couch; bed.
Hihigan ng hayop sa damo n Lair,
Hika n- Asthma.
Hikavv-w-Earring.
Hikayat-w Attraction; invitation; faci
nation.
Hikayatin-'i;-To attract; facinate; invite.
Hikuatin^-To pry up.
Hila-72-l)raw; pnll, tug; drag.
Hilaga-n-North; North- wind.
Hilaga a-Northern; boreal.
Hilagaan-i^ North.
Hilagaan (2- Northern boreal.
Hilagaan-aí^í;. -Northerly.
Hilahin-i;-To haul; tug; drag, -pul ; draw;
hale.
Hilakbot-n-Horror; dread; fear.
Hilamusan w-Lavatory; wash-stand.
Hilatsa-v Thread of cloth.
Hilaw-a Crude green; rare; raw; unripe
unfinished.
Hilawan v-To separate; pick.
Hilawinv-To make crnde.
H ilbana-n-Basting.
Hilera-nRow; file; line.
Hilign-Inclination; propensity; tenden-
cy; disposition.
Hilig-a-inclined; disposed.
Hihg ng loob ?^-Inclination; fancy; pro-
pensity
Hiligan-n- Anything to lean on.
Hilik-w-Snore; harsh sound.
Hilo-a Drunk; intoxicated; dizzy.
Hilongo-w-Drunkard.
Hilotw-Mid; wife.
Hilurin i;-To soften; rub; stroke; act as
mid-wife.
Hilutin-t;To rub; act as mid-wife;
stroke.
Himagas n Dessert.
Himala-?^ Miracle; wonder.
Himanhiman w-Flatery; cajolery.
Himanhiman-a Prudent.
Himimlay-'y To rest; repose
Hin]atay-w Fainting; swo<.n; faint.
Himatayin a Subject to fainting.
Himawan Blasphemy.
Himawain t;-To Blashpemy
Himpakhimpakan-n Loins of an animal.
Himpakhimpakan-w- Bashfulness.
Himu hol-n Small knot in cloth
Himulmol a Ragged; tattered.
Himulmol n-Small knot in cloth.
Himulmulan Í? To pluck.
Himutok-w-Complaint; murmur,
Hina-w-Weakness; prostration.
Hinabi-p. p. -Woven.
HIN
29
HIN
Hinabi-n-fhat which has been woven.
Hinabing lino-w Linen.
Hinagap-n-Suspiciqn jealousy.
Hinagapv o beleive credit give faith.
Hinagpis 7^-Tribulf^tion; anguish aflic-
tion; anxiety envy compasión pity.
Hinahon ?i-Modera tion; forbearance; pru
dence continence con tin en cy.
Hinala nOread^ fear, suspicion; jea-
lousy presumption supposition, ma-
lice conjecture.
Hinalili-jp jo. -Changed.
Hinanakit ?i-Complaint: murmur disgust
Hinang-n-Solder.
Hinangin-^To solder.
Hinapang-it-Courage valor; mind; in-
tention.
Hinawan ng kamay n-Wash stand.
Hinay n-Delay; detention, lingering;
slowness.
Hinayang w-Grief pity; compassion;
condolence.
Hinayhinay adv.LitÜe by little.
Hindi-a<it'.-No; not.
Hindi Ayos a Disheveled: irregular.
Hindi ayos- adv. -VuWke; disorderly.
Hindi binyagan-i^ Pagan; heathen.
Hindi dapat «-Unbecoming unworthy;
unlawful, illicit undeserving.
Hindi gamit a-Disused; obsolete.
Hindi ganap «Imperfect; faulty; de-
fective.
Hindi gumagalaw^-a Quiet undisturbed.
Hindi kaayon-a Contrary; unlike.
Hindi kailangan a-IJnnecessary. super-
fluous; dispensible.
Hindi kamu ha a Strange foreign; un-
like; dissimilar.
Hindi kaofñcio-a- Foreign; different vo-
cations.
Hindi kaparis a-Unlike dissimilsr, con-
trary; different.
Hindi kaugaliana-Strange; unknown,
foreign.
Hindi quilala a Strange; unknown; fo
reign.
Hindi mabahagi-a-Invisible.
Hindi mabuti a-Bad; false; faulty;
untrue.
Hindi mabuti ang lasa a-Sour;. bad-
tasting pungent.
Hindi magkaayos-a-Confused;disorderly;
perverse intricate difñcult contrary.
Hindi mahalata «-Imperceptible; hidden;
unseeoi.
Hindi makamalay tawo «Spiritless
weak; feeble.
Hindi malayo-«(^i\-Near; not far.
Hindi man-aíív.-Though; notwithstand
ing.
Hindi mangyaring
sible.
m ab ah a gi «- T n d i v i -
disused, pas-
indeter-
inad
Hindi mauso-« Obsolete
sed gone by.
Hindi njapawi «Indelible.
Hindi marunong-« Stupid ignorant
Hindi marunong sumunod «Obstinate;
disobedient.
Hindi masaysay «Indefinite,
mined.
. Hindi matangap-« Inacceptable.
missible
Hindi matarok «-Unfathomable.
Hindi alipin «Free.
Hindi nababago-«-Constant;firm; loyal,
permanent; durable; lasting; ina-
nifest.
Hindi nabubulok« Incorruptible; inv
perishable.
Hindi nagagalaw « Untouched; pure
un mingled.
Hindi nagagayak-« Informal; indispo-
sed.
Hindi nagbuhat sa iba « Ooriginal; pri-
mitive; first.
Hindi nagpapaamo « Free; frark; lib-
eral.
Hindi nakaalam« Stupid; ignorar t;
unknown.
Hindi nalulupo «-Pure; untouched; un-
mingled; chaste.
Hindi mapaamo-«-Untamable; inflex-
ible.
Hindi napaguusapan «Pure; clean (per-
taining to conversation.)
Hindi pa nalalaman-« Unknown.
Hindi pa nangyari-« Unfinished; in-
complete; lacking.
Hindi pa napaamo « Untamed; wild.
Hindi paris «Unlike; unequal, dif-
ferent.
Hindi patag« Rough; cragged; craggy.
Hindi payag-«-Inadmissible.
Hindi rin-« & cow^*. -Neither, nor.
Hindi sagrado «Profane, not sacred.
Hindi sinasadya-rt-Acci dental; casual:
unintentional.
Hindi tama«-Amiss; false; not true,
untrue, wrong.
Hindi tapat na loob-«-Unfathfui false;
feigned; infidel; disloyal; instable;
fickle; uncertain.
Hindi tinatalaga« Casual; uninten-
tional, unexpected accidental.
Hindi tinatangap «Unacceptable; inad-
missible.
Hindi totoo-« Fictitious; untrue; false;
fabulous; feigned; uncertain; spurious.
Hindi tumupad sa ipinanumpa «Per
jured; forsworn.
^IT 30
íliníii tunay a False; untrue, feigned
count erteit, imitated.
Hingal^^ Pant; palpitation; difficult
breathing.
Hingalon-Agony; gasp; last breaths;
of a dying person.
H ingbubuli-w-Lizard.
Hingil fi-Propensity inclination; desire.
Hinail-a-Diaposed, inclined.
Hingil sii-adv. -Moreover besides; over,
above according to; relating to:
concerning.
Hingkod a-Lame: hipshot.
Hinhin?^ Urbanity; civility; cahnness:
tranquility, politeness, kindness, fru-
gality; bashfulners.
Hinkod ci Lame; hipshot.
Hinlalaki n-Thumb.
Hinlog 91 Lineage : race, forfathers; off
spring class; parents; relatives; kin-
dred: pedigree.
Hinog a-Ripe: mature-
Hintay-n-Stay; stop: hope.
Hintayin vTo await; hope; expect.
Hinto-7^-Stop; halt; pause.
Hintuan^ Stopping place; halting place.
Hinubahin-17-To collect, deduce; infer.
Hipag-n Sister-in-law.
Hipan-y-To blow, play on a musical
instrument.
Hipo :^-Touch; blind man's stick.
Hipoin t;-To feel; touch; grope.
rlipon-^Shrimp.
Hi pon sa dagat-'w-Lobster.
Hipuin-f To feel; touch; grope.
Hiram-a Lent;
Hiram-n-The thing which is lent.
Hiramin-n To borrow; loan; tax.
Hiran-92 Example; instance; pattern.
Hicang a Selected chosen; select; choice.
Hirang w Selection; choice.
Hirangin -y-To select; choce pick.
Harap-n Hardship; pain terture; grief;
toil, torment; misery; poverty; distress;
affliction; anguish; cross; trouble;
anxiety; fatigue; ado; dolor.
Hirap ng kalooban-w-AVound; affliction:
injury.
Hiraran-^-Example; instance.
Hira i-a-Accustomed; used.
Hiratihin-v To accustom; use.
Hiraya-ti-Illusion; apprehension.
H i ri n ga-:^- Sy r inhe .
HirJngahin 1? To syringe.
Historia-wHistory.
Hitan- Ihigh.
Hitad-^^ Whore harlot; prostitute.
Hitit-nSuck; smoke.
Hititin v-To smoke; such.
Hitsura it Shape; form, mode, appea-
HU
ranee; phase; likeness; mien; garb;
guise; ostent; cut; fashion; face.
Hiwa-n Slice cut; incision.
Hiwaga-a-Mystery.
Hiwain v-To cut; slice; carve.
Hiwalay ?i-Separation.
Hiwalayin ??-To separate; assort; sort
compart; renounce; divorce; divide part.
Hi was a- A cut on a bias.
Hiwas-a-Slanting squint-eyed; incorrect
Hiwa8ani;To cut en a bias or slant
Hiwid a Hipshot lame.
Hiya-n-Shame; bashfulnessi modesty
embsrrasment; compunction.
Biyain-i; To shame, embarrass; affront
insult.
Hiyas-n Ornament; adornment; trim
ming, furniture.
Hiyasan v-To ornament;adorn;embellish
Hiyaw-w Shout cry; seream! howl
outcry; clamor; hoot.
Hiyawan í^Outcry; clamor; shout; cry
hoot- howl.
Hiyawin-'y To shout; cry-out; howl
huzza, clamor; hoot.
Hodyatw Countersign; watchword
passport.
Hodyatann Countersign; wartchword.;
rendezvous; appointment.
H ogy at n- Alarm; notice of danger;
watchword.
Holhol-n-Howl; crv of horror.
Howad-w-Oounterfeit; imitation; copy;
forgery
Howaran-v To counterfeit; copy, imitate;
forge, mimic; pirate.
Huad-M-Counterfeit; copy; forgery; imi-
tation- likeness; transcript:
Huag-m^pr.-Shan't; do not; don't; stop.
Huaggawin-i;-To neglect; quit; relinquish;
forsake, leave, yield; let; omit; retuse
to do.
Huag gumanting palad i;-To be dis-
agreeable, uncompromising.
Huag ipagkaloob-ii-To refuse; deny.
Huag ipatuloy-v-To desist; discontinue;
supercede; stop.
Huag isama-i^-To exclude; shutout; keep
separate.
Huag kalingayin-t'-To slight; disregard.
Huag kumilala v- To disown; disclaim.
ignore: refuse to recognize.
Huag kumilala ng utang na loob-t? To
be disagreedable: uagrateful.
Huag kupkupin-i;-To leave in danger;
refuse to help; aid; shelter or protect.
Huag magalingin v-To reject; condemn
lower refuse to approve.
Huag magsalita-r To refuse to talk
hush; remain silent.
HUK
31
lliiag mahalata 'í;-To hide; conceal; keep
secret.
Huag mahalin 17 To slight; disregard.
Huag makipag usap-f-To stand mute;
remain silent.
Huag makilalai;To disown; disavow;
refuse to recognize.
Huag malaman-t; To disown; disavow;
be igiiorant of.
Huag bilangin-tJ-To exclude; shut out;
refuse to count.
Huag mapanabi-17-To restrain; refuse to
tell or say: bind.
Huag matanto í;-To be ignorant of; not
t(x know.
Huag pahintulutin-'y-To disapprove; dis-
favor; discountenance; refuse to permit.
Huag pamanahin-'?;-To disinherit.
Huag pumayag'y-To refuse; object;
disfavor; veto.
Huag sabin-v-To refuse to tell or say
keep secret or silent; seal; secrete.
Huag samantalahin t' To fail to take
advantage of; fail to gain advantage;
fail to procure
Huag tamaan-?; To err; misjudge;
mistake.
Huag tangapin-v-To reject; refuse;
object to.
Huag tumupad-'^-To shirk fail to do.
Huag umimikiJ-To remain silent; hush
keep still.
Hubad-a Naued; nud^.
Hubaran-i;-To denude; underss; empov-
erish; make poor.
Hubaran ang luksa-i'To leave off
mourning.
Hubdan-t;-To undress; deude; disrobe.
Hubog-a Curver; bent; crooked.
Hubog a-Bent; curved; crooked.
Hubog-w-Bend curve; arch; crook.
Hubogp. ^.-Bent; curved; arched.
Hubugan -y-To bend; arch; curve.
Hubugin-v To bend; arch; curve.
Hudy atan d-Passport; countersign;
watchword.
Hugasing i;-To wash; lave bath.
Hugos ng compana-n Bell-clapper.
Hugutin v-To extract; remov,^; takeout;
deduce; draw out: abstract; extort.
Hukay-n-Excavation; hole; pit; hollow;
cavity,
Hukayin-ii-To dig; excavate; hollow.
Hukayin muli-v-To extume.
Hukbo-n^Army.
Hukom-?^ Governor; judge; arbiter.
Hukluban-n Place of covering any thing;
rotting place.
Hukuman-i; To Judge.
Hukuman n-Province; governor's house.
HU M ^
Hula n Prediction; prophecy; conjecture,
surmiee; omen; divination; augury;
precursor.
Hulaan I' To predict; foretell; prophecy:
soothsay; prognosticate; divine.
Hulhol rZHovi^l, yelp; yelping.
UuVi adv. -Jjate; yelp yelping.
Hiiliw Capture; spoils; prize.
Hull ng sasakyan ri Stern.
Hulihan-i^The pa» k part; stern.
Hulihan ng hokbo n Rear-guard.
Hulihin-t;-To capture; seize; catch; get;
apprehend.
Hull sa lahat n-Last.
Hulma-n Mold; mitrice.
Hulo-« Upper.
Hulo ng ilog-n-Source of a river.
Hulog-w-Fall: tumble.
Hulugin'-yTo throw down; cast.
Hulugin ng gracia ng DIOS i; 1 o srnetitv;
bless.
Humaba-t'-To lengthen; protroct; pro-
long,
Humabi 'y-To weave; plat.
Humabol f-To catch; run after.
Humagkan-t' So hug; kiss.
Humagingv-To whir; whur, whistle,
whiz; hum.
Humagpos-t'-To slip; slide, skulk; escape
from danger.
Humábalo n-Rocker, one who stirs.
Humakbang v-To step; stirs.
Humal a Na^ al. .
Humalaw-'^To choose; select; elect.
Humalay f-To consume decry.
Humalikt?-To kiss; osculate.
Humalili v-To exchange; change, alter
nate, reciprocrate; supercede.
Humalimhim-t'-To set; hatch, {per to
foivls .
Humalinghing v-To sigh, groan; moan;
lament.
Humamak-i)-Grovel; lower; degenerate.
Humamok-i;To bedew fog.
Humamok v-To fight; struggle; contend.
Humamonv-To anger; provoke; fight;
irritate; offend; excite; contend;
struggle.
Humanap-i7-To find; search for; hunt;
search; look for.
Humanda-vTo prepare; get ready.
HamangavTo limit; finish; end; close.
Humangitin-v-To gnaw; molest.
Humangosv-To pant; palpitate.
Humantong-v To stop; halt desist
Humapdi-v-To smart; irritate; hurt;
prickle.
HumapisvTo oppres-^; grieve; mourn.
Humapon f-To eat supper.
Humapon t'To perch.
IBA
32
Humarap-t'-To present appear, confront
witness.
Humatol i?-To judge give sentence sen
tence^ decide condemn.
Humawaki'-To clasp clutch hold, have.
Humbak t?-Concavity; hollowness.
Humibik uTo sob lament groan.
Humigit t;To exceed, surpass excell.
Humigit «More.
Humigit-ttfit/'.-More over.
Humigop-i? To sip suck absorb imbibe.
Humihip-i^-To blow.
Humikayat v-To attract draw invite.
Humilig-v-To incline, tend; lean; recline.
Humilik V To snore.
Humimalay-?'-To take what is left
Humimawa-v-To blaspheme curse.
Humimig-To bubble, appear; answer.
HumimpaywTo cease; forbear, desist,
stop.
Humimpilt*-To appease, calm; pacify;
becalm; rest repose, stop.
Humina-'?;-To grow weak; debilitate,
impair weaken, pall, enfeeble;
languish.
Humindu-ay v-To w^eaken; give up an
intention dispirit.
Humingai;-To respire, breathe, exhale,
expire.
Humingal-v-To pant palpitate.
Humingi t? To ask request petition;
beg entreat; implore, demand claim;
exact.
Huminkod-v-To limp; deviave.
Huminkodhinkod t^To limp.
Huminto-t'-To stop; halt; desist rest;
repose"
Humitit-i;To smoke, suck,
flumiwalay t^-To separate; diverge, de-
viate.
IBA
Humiyaw t'-To oyell shout exclaim.
Humpay-n-Intermission interrudtion.
Humpayinv To interrupt, intermit;
discontinue.
Humuad-i; To counterfeit, falsify, copy;
imitate mimic.
Humubad-v-To undress denude.
Humubo-t^To undress; denude.
Humubog-i'-To undress denude.
Humukay-i"-To dig excavate, hollow;
delve enter.
j^uniula-vTo foretell prophesy; perdict;
portend, prognosticate announce con-
jecture.
Humula w-Predictcr, prophet.
Humuni v-To neigh.
Humupa-t;-To rest calm; grow quiet;
become thin or weak.
Humutokt7-To arch; bend; curve.
Hunghanga-Foolish silly, ignorant;
stupid.
Huni-i'- Neigh.
Hurno n Oven.
Husay-71 Order, regulation array.
Husay a Regulated arrayed; elaborate;
orderly.
Husayin-t'-7 o arrange; perfect regulate;
array adjust class; order correct;
set off, put in order; rectify, repair;
patch- conform; improve; mend;
modify.
Husaying muli-vTo rearrange; rearray;
Husto-a-Enough; complete: complete.
perfect; exact right; sufficient ef-
fectual equitable, upright honest;
clever.
Hustuhin v-To complete, perfect; finish;
execute, perform.
Hutukin-i;-To arch; bend; curve.
Huwarin t'-To imitate; copy; simulate
Iabangi--To wait for, watch for;
await.
labot t'-To proffer, hand; offer: reach.
laga v-lo foresee, anticipate, preoccu-
py; prepare.
lalay-t;- To offer dadicate; present give
Ialis-i;-To to take away; discard, move;
obviate.
lalok-v-To offer, hold out; proffer, offer
for sale; entrust propose.
layosti-To regulate, arrange; array;
busk; put in order.
Iba-a-dissimilar, different; diverse; un-
like, other.
Iba-jpro. -Other.
Ibabá-íJ To lower, put down.
Iba,t, iba-a Various.
Ibabalav-To explain; announce; antici'
pate; foretell; signify.
Ibabao-n Topside; outside; cover; surface.
Ibadbab-To soak; steep, imbue.
Ibagay 17-To make convenient; conform.
Ibago w-To reneW'; make over, change.
Ibahin-v-To change; transform; alter;
deviate; remove; vary; convert; re-
form; transfigure; transmute, modify.
Ibahin ang hitsura vl o change the
shape; disguise.
Ibahog-i'-To mix; mingle; unite; incor-
porate.
Ibalabag-y-To throw; cast.
Ibalibag-i?-To throw.
Ibalik-v-To return; restore; devolve.
Ibalita-t'-To relate; report; tell; announce;
IDA
:53
IHI
say mention, notify apprise, make
known narrate proel ain.
Ibalot í;To envelop.
Ibangon ^;-To raise; stand up, elevate;
heave.
Ibang tawo n-Stranger; foreigner.
Ibanting'i;-To tie; fasten.
Ibaon-'i/'-To bury; inter, submerge;
conceal.
Ibaon-v-To preoare or fix for a journey.
lbarka-?>To load or freight a ship.
Ibatay?; To prop, build; upon; be sup-
ported.
Ibawal-v-To prohibit.
Ibhan í;-To change; diversify.
Ibig-T^-Love, friendship.
Ibigay v-To give present, bestow, do-
nate, cede, afford.
Ibigay nawa ng Dios-inter. — GOD grant;
v^ould to GOD.
Ibia:in-i; Lo love, like.
ibilad-i>rodry. sun, put in the sun.
Ibilango ?;-To imprison; arrest, confine;
shut up.
rbitin-ii7-To suspend; hang up.
Ibon-n Bird.
Ibsan-t'To lower; take away; forgive.
Ibual f-To overbalance; tip over, turn
over; discomfit.
Ibubo-v-To mold cast; founder.
Ibudbod-v To sprinkle scatter, sow; dis-
tribute.
Ibuho v To empty, clear; induce; prompt.
lbuhol-?;To tie, knot; join or unite by
knotting.
lbuhos-i;- To pour; spill, empty; effuse.
Ibukodi;-To separate; divide, except,
exclude, preclude, set apart, blink,
segregate, keep out discriminate.
Ibukod ang tuliapes sa palay v-To
winnow.
Ibulid-v To precipitate; expose to ruin.
Ibuluak v-To pour; spill; leak.
Ibulusok-v-To precipitate; expose to
ruin.
Ibungo v-To collide.
Ibunton-i;- To heap; pile up, put tor-ether.
Ibunyi-v- To extoll; praise; magnify.
[busav-To parch; rpast.
Ibuyo v-To induce inspire, incite, rouse,
stimulate, imbue; persuade.
tdagdagi;-ro add to; inscrease, accrue,
aggrandize, aggregate; superadd.
Idaingv-Io implore; complain; beg,
petition, appeal; entreat.
Idaiti vTo unite; join; touch.
Idalangin-vTo intercede; mediate.
Idamay v-To implicate; effect.
Idaraing-v-To complain.
Idarang-v-To scortch; singe; heat.
Idaos n-To dispatch, dispose of, com-
plete; verificate.
Idatay-t7-To stretch; unfold; expand.
Idatigi^-To unite join, pu: together.
Ideposito-i;-To deposit.
Idikit-v-To stick paste; glue.
Idikta-t/To dictate.
Idukitt'-To sculpture engrave.
Igalang-t'-To esteem; respect, venerate
reverence, regard, appreciate, have
regards for; notice.
Tgawgaw i*-To mix; mingle, unite, join,
coalesce, consolidate, copulate, incor-
porate; conjoin.
Igayaki;-To prepare; get ready; adjust
arrange.
IginEase; goodness, kindness.
Igiba-f To destroy, demoish; obliterate.
Iganagayak y-To prepare.
I guhit ínTo draw; trace; line.
Iguho-t'-To demolish; obliterate; destroy.
Igumon:i;-To roll; wallow, humble.
Ihabilin-v To comission; give charge.
Ihagis 'i;-To throw; cast.
Ihagis ng pabigla-t' To jerk.
IhalabosvTo boil; cook-in water.
Ihalal-t'-To elect; choose.
Ihalang-v-To put cros>-wise.
Ihalili-fTo substitute; change: ex-
change; surrogate.
Thalo t;-To mix, mingle; alloy; join;
unite coalesce; admix; intermix;
intermingle; blend.
Iliampas-uTo strike; beat; whip.
Ihanda ü-To prepare; get ready; supply;
provide; arrange; adjust.
Ihapay i>To incline; lean.
lharangt;-To stop; check; hold up.
Iharap ti-To present; exhibit; confront;
compare.
Thasav-To sharpen.
Ihatid-'y-To convoy; accompany, convoy,
conduct: carry; transport.
Ihawin-n-To roast; toast bake: grill,
Ihayajj-v-To publish: di>close; show; ex-
pose; apprise divulge; lay open; reveal.
Ihayin-v-To offer; present give,
Ihi-?iUrine.
Ihian-w-Retreat.
Ihiga-v-To lay; down; stretch; unfold;
expand.
ihilabos-17 To boil; cook in water;
strike sweepingly.
IhilbanavTp baste.
Ihilig v-To incline; recline; lean back;
influence; imbue; persuade induce.
Ihinang-v To solder; mend with solder.
Ihinday-v To move to a distance.
Ihingil v-To incline; influence; induce;
persuade.
5
IKA
lhiwalay-i;-To separate; divide; set
apart; subtract; lay aside; revoKe,
withdraw; sunder; sort; remove;
discriminate; divorce; segregate.
lhiwas-i;-To slant; sling; diagonally.
Ihuli-u-To put last or at the end.
Ihulog-v-To throw down; translate;
interpret.
Ihulog ang kapwa sa infierno-'^-To
damn; condemn to eternal tormenst.
Ihulog sa ibang wika-'i;-To translate;
interpret.
lihan-w-Chamber pot.
linit-ii-To heat; kindle.
Iisa;t,isa adv.-One by one.
lit Ti-Mckname.
Ikaanim-nSixth.
Ikaanim aSixth.
Ikaanim na puo n-Sixtieth.
Ikaanim na puo-a Sixtieth.
Ikaapat n Fourth.
ikaapat-a-Fourth.
Ikababayad-n-Payment; that which is
paid; pay; reward; satisfaction.
Ikabit-v-To fasten; stick; join; tic; paste;
add to.
Ikadalawang puo -a- Twentieth.
Ikadalawarig puo-n-Twentieth; vigesimal
Ikadkad-'y-To unfarl; unroll; unfold
stretch; expand.
lkahon-i;-To Idox; embale; pack.
Ikaila-tJ-To deny; lie; negative; gainsay;
refuse to tell.
Ikaisang-libo-a-Thoueandth.
Ikaisang-libo-w-Thousandth.
Ikait-v-To deny; reject; nefuse.
Ikalabing apat-w-Foiirteenth.
Ikalabing apat-a Fourteenth.
Ikalabing dalawa ^^•Twelvth.
Ikalabing dalawa-a-Twelvth.
Ikalabing isa-n-Eleventh.
Ikalabing isa-a-Eleventh.
Ikalabing pi to-n-Se venteen th.
Ikalabing pito-a Sevententh.
Ikalabing tatlo-w-Thirteenth.
Ikalabing tatlo-a thirteenth.
Ikalabing walo-w-Eighteenth.
Ikalabing walo-a Eighteenth.
Ikalat-i?To scatter; distribute; disperse;
diffuse; extend- publish.
Ikalawa-n Second.
IkalaWa-rt-Second.
Ikaling-v-To unite; join.
Ikama-v-To adapt; apply; adjudge con-
solidate; copulate, join; conjoin; unite;
collect. '
Ikama ang isang bagay-t^-To intervene
insert. _ \ ,'.•'''
Tkarilong-'y-To hide; tionceal: defend;
excuse; disguise; keep secret." «
34
ILA
Ikao-^rop.-You; thou.
Ikapit-ü-To apply; adapt; adjudge.
Ikapito-n-Seventh.
Ikapito-a-Seventh.
Ikasampuo-n-Tenth.
Ikasampuo-n Tenth.
Ikasalv-To marry; betroth; match.
Ikating-i;-To incorporate; join; conjoin
consolidate, unite.
Ikatlo-w-Third.
Ikatlo-a-Third.
Tkawalo-n-Eighth,
Ikawalo-a-Eighth.
Ikawalong-aci-y.-Eighthly.
Ikawalong puo-a Eightieth.
Ikawingv To fasten; add; paste; tie;
stick.
Ikiling-v-To incline; induce; persuade
Ikinabubuhay n-Nourishment; food
maintainance; sustenence; ration
livlihood.
Ikintal-'yTo stamp; print imprint.
Ikiran n-Spindle privot axle, bobbin.
Ikiran v To wind, convolve.
Ikiskisv^To scratch; smooth polish;
rub, burnish.
Ikit-nTurn,
TkVmn-v-To shorten; abridge; reduce
confine; restrain; pare; clip.
Ikmo-w Betel nut leaf.
Ikog-n-Turn.
Ikumpas -i^-To beat time.
Ikuskos-'i;-To scratch; scour; rub.
Ikusot-i;-To wrinkle; rumple.
Ilabas-i;-To remove; put out; exclude
extract; extort; reject; eject; effusQ
shut out.
Habas sa katawan-t? To excrete.
Iladlad-'y-To unfurl; unfold; expand;
stretch.
Ilag-n-Shyness; fright; scare; avoidance;
exasion.
Uag-iwier.-Begone: keepoff.
ilagak-'^-To deposit; entrust leave
with another.
Ilagan-v-To evade; shun; avoid; parry
stave off blink; obviate; escape.
Ilagay-'y-To put; place; set; lay; arran-
ge; appoint; situate; wager; pledge";
moitgage.
Ilagay ng tíianga dingding-'y-To par-
tition.
Ilagay sa al'aw r-To to put or place in
the sun.
Ilagay sa grado-t?-To grade; «lass; clas-
sify. . ' - ' .. ■ ^ - '
Ilagay sa hulihan-?;-To put or place
last. '
Ilagay a, ibang wika-f- To/ interpret;
traíissiaté,''^ ::.;,.. /^ ,. ,i ». - ■, ^ :, , .
ILI
35
INA
Ilagay sa kasukatan-'U-To appraise;
value.
Ilagay sa codigo-tJ-To codefy.
Ilagom-'^-To congregdte; unite; join;
meet.
Ilagpak^-To tumble or throw down;
overturn.
Ilahok f -To mix; brew; comprise; inter*
mingle.
Ilak-v-Xo solicit; collect.
Ilak-w Collection; solicitation.
Ilakip-'i;-To Reconcile; unite; join;
league; congregate; coalesce; con-
join; tie; bind; alloy; copulate.
Ilalim-a^i;.-Underneath; below under.
Ilalim nang-^rep. -Under; below.
Ilang-acit^-Deserted; lonely; barren.
]lang-^-Lonely place; desert.
Ilang-a Sundry; several; various.
Ilang-How many.
Ilangkap-t; To unite; join; conjoin;
incorporate; knit; coalesce; comprise;
contain: include.
Ilap->i-Willness; shyness; coldness;
temerity; avoidance; bashfulness.
llapat-f-To unite; join; inclose.
Ilapit-i;To approach; bring near:
approximate.
Ilarawan sa papel-?;-To portrait; pho-
tograph; take pictures.
Ilatag-y-To unfold; stretch; out; evolve;
expand.
Ilatag ang batO'-y-To pave.
Ilathala-i;-To declare; manifest; ex-
pound; explain; divulge; publish;
present.
Haw n-Lamp; light; clarity; clearness.
llawan-w-Light lamp.
Ilawit'y-To hang up; reach.
Ilaylay-t?-To hang up; hoist; reach.
Ilayo-v To remove; separate; divorce;
distance; retire; withdraw; retract;
lay aside.
llibing-v-To inter; hury; intomb;
sepulcher.
Ilibad-t'-Te to take turns; cause to
disappear.
Higaw-'i^-To lose; err; commit a i^iis-
take; go astruy; caus^ to mis judge.
Iligin-v-To move to and fro; handle
much.
Iligpit i^-To gather; collpct; hide; hoard;
conceal. .,, ,,
iligtas-v-To resQue; 'redeem; ransom;
succo,r; save; f rte;, ' exempt; acquit;
pxcnse; liberate; parción; relieve; remit.
Ilihim-i'-l'o conceal; keep secret; hide;
disguise; reserve. ^
Ilihis:!/* To separate; obviate; misgu:de;
remove.
Ilikmo-v-To become: fit; suit, establish;
smooth.
Ilimbag-^'-To stamp; print: emboss; seal.
Tlimbang-'ü-To take a round about way.
Ilingid-v-To hide; conceal; bury; keep
secret; diminish.
Ilipat-v-To transform; remove; move;
cross: passover; transpose; transport.
Ilipat ang tanim-v-To transplant.
Ilitan-v To envy; pay less than one
should for anything underpay.
Ilitaw-v-To disclose; show, adduce; dis-
cover.
Ilog-n River; creek; stream.
Hog na munti-n-Rivulet; creek.
Ilong-n-Noee; snout.
Ilual-v-To advance money.
Ilubog-tí-To sink; submerge; immerse;
dip; put under water; douse; duck;
merge.
llugmok-v-To wallow; roll.
Iluhog V To beseech; appeal; ask; pray;
implore; harangue.
Ilulan-v-To load; ship; lade; freight.
Ilunodt'-To sink; submerge; immerse
Imali-'y-To err; misjudge; equivocate;
mistake
Imang-ha-v To stupefy; surprise.
Imarka-i;-To mark; stamp.
Imbak-aOld; cured.
Tmbot-w- Concern; interest.
Imot-n Economy; frugality.
Imot-a-Economic; frugal; close.
Impas-aíítJ.-Equal; even.
Impis-i^To thin; diminish; lower.
Impitin-'i;-To press; prolong the appear-
ance.
Impukin-v-To keep guard; watch;
observe.
Imukha-t^To resemble; conform; favor;
assimilate.
Ina-w-Mother; mamma.
Inaakalai^-To intend; mean; design.
Inaalon-a-Wavy; undulatory.
Ina-ama-M-God-father.
Ina-anak-n God-son; God-daughter.
Inaaralan-v-To counsel; advise; teach;
correct.
Inahin-n-Hen; Female (per, to animal.)
1 nahi t J? .1?.- Shaved.
Ina-ina-n God-mother.
Inam-n-Peauty; goodliness, fairness;
delight; pleasure.
Inam ng kilos n Gentility; elegance;
good breeding.
Inam ng tikas-n-Genteelness; elegance;
bravery. ,
Tnamoy-j? j?.-Smeleed; scented.
Inangn Mamma. ,
Inanyaya-jp.;?.<fe imp.-$ade; bad,
IPA
apo-n-Grandchild; descendant; pos-
Interity.
Inawak-w-Veil, cover.
Incenso-w-Incense.
Indahinv-To feel perceive; grieve.
Infierno-Ti-Hell; purgatory.
Ingat^^^ Care, solicitude caution, guard;
precaution: pains attention; watch;
observation; circumspection, protec-
tion.
Ingatan-t^ To guard; protect; observe;
watch care for, look after heed, keep.
Ingay-n-Noise; carousal, revelry, romp-
ing; scuffle racket
Ingles n English.
Ingles a English.
Inigti-rremble; shake; quake; quiver;
quaver.
Iniginig-n-Shake; tremble; oscillation.
Inihalili-w Substitute; delegate.
Ini-ibigj9^. & a -Loved, beloved.
Ini-ibig-a-Dear. estimable.
Ini-ibig n Dear.
Ini irog^jp. Loved; beloved.
Ini irog «Beloved; dear.
Iningat-w-Reserve; secret; exception.
Lngit n Envy; jealousy.
Inimot-afit;. -Gently, softly; little by litile.
Inip-n-Envy; impatience; eagerness;
hastiness
In i 8 n- Choking; suffocation; smother,
oppression.
Inisin-v-To smother; oppress; choke;
suffocate.
Initw Heat; warmth.' zeal; fervor; chafe.
Inomin n Beverage; drink.
Inomin-i;- lo drink.
Inotinot-adv.-Gently; softlv; little by
little.
Inpo-vTo become; smooth; suit; esta-
blish.
Insik n-Chinaman; chino.
Insik-a-Ohino; Chinese.
Instrumento n-Instrument.
Interes-w-Interest; behalf.
Inugin-t' To go round; encompass: en-
circle.
Inumin-n Drink; beverage.
tnumin i?-To drink.
Inuman-7i- Afterbirth.
Inunos-a-Worm-eaten.
Inupahan a Hackney; hack.
Inutog-v To grow large; enlage; harden
(not used).
lnuto;-j> J?. Ordered; sent; bade.
Inumit-w Theft.
Inumitjp p. Stolen.
Inuyatn Treacle; sorghum.
Ipaala-ala v-To remind; hint; suggest;
prompt; mention.
36 ÍPA
Ipaalam w-To ask permission; bid adieu.
Ipagbigay alam-t7-To encourage entice;
reward; induce.
Ipabuya-v-To encourage; entice; reward
induce.
Ipadala-'/>To send; dispatch; remit
transmití expedite: convey.
Ipagayak-'i/'-To provide get ready,
Ipag-awit i;-To sing; chant
Ipagbala i?-To threaten menace.
Ipagbalobalo v-To feign; pretend affect.
Ipagbanda-'¿;-To Proclaim; announce.
Tpagbawal-?;-To prohibit; interdict;
forbid; refuse; deny; ban.
Ipagbilin-i'-To charge; enjoin; recom-
mend
lpagdiwag'i;-To shout; huzza; applaud
Ipagaiwang Í7 To celebrate; feast;
solemnize: praise; verify.
Ipaghabla v-To accuse; demand; inform.
Ipagintindi I/" To signify; intend; mean;
declare: annunce.
Tpa-gitna-i'-To center; put in the center.
Ipagkaila-i'-To deny, contradict refuse;
disown.
Ipagkaitr-To deny; contradict; keep
secret; disown.
Ipagkaloob-i;-ro cencede; cede do-: ate;
bestow; confer; assign.
Ipagkapuri i?-To honor, respect, dignify;
credit.
Ipagkilala-'í7-To introduce; present.
Ipagkatiwala-r-To give credit; contide;
deposit.
Ipaglaan?; To prepare; persist; main-
tain.
Ipaglaban í;-To defend; protect: main
tain; argue; sustain; persist hold;
dispute.
Ipaglagay-v To put or place for another.
Ipagmasakit-v To interest; concern;
defend: protect; give share in; en-
join; charge.
Ipagmatowid^-To argue; regulate;
dispute contend; straighten.
Ipagpag-i)-To shake brandish.
Ipagpahuli-?' To put behind; leave
behind.
Ipagpalagay-i;-To suppose.
Ipagpalit-v-To permute; exciiange;
barter.
Ipagpalumat-'W-To remove; transport;
tranfer; convey; hold anything until
it increases in value.
Ipagpasial-iJ-To take for a walk.
Ipagpista-v-To feast; celebrate; solem-
nize; praise.
Ipagpauna t?-To expect; anticipate.
Ipagsangalang-v-To defend; maintian;
sustain; protect; support.
IPA ?>
Ipai;sabi-7) To tell; publish; reveal;
proclaim.
Ipagtaboy-v-To divorce; separate; dis-
miss. ,
I pagtabuyaii '¿;-To Divorce separate;
dismiss.
Ipagtangol-i^-To defend; protect; aid;
save; help; support; maintain; sus-
tain.
Ipagpatuloy t? To protract; prolong; con-
tinue; hold.
Ipagtulakan-^; To push; imdel; shove.
fpagwisik-v-To sprinkle.
ípahalang-í;-To lay crossways or
crosswise; thwart.
lpahalata-t;-To display; show; make
known.
1 palial ay -v -To th w^ ar t . ,
[pahatid-v-To send an escort; dispatcli;
send.
Ipahayag-v-To proclaim; publish; an-
nounce; reveal; herald; cite; make
knowm; impart; declare; manifest;
apprise; send; forth; communicate;
emit; divulge.
Ij)ahayag muli v-To republish; rean-
n o unce.
ípahintulot v-To leave; let; permit; give
consent; consent; agree; condescend;
sanction; privelege.
ipaibabaw-i;-To add; augment; put
upon; boot.
Ipailalim í;-To put under; put below;
bury; cover.
Ipainom tJ-To give to drink; invite to
drink
Ipakilala-i' To introduce; present; mani-
fest; demonstrate.
Ipakilo -i? To actuate.
Ipakipagtalo-?; To dispute; controvert.
Tpakita-v-To show'; exhibit; lay before;
point out; explain; expound; present;
display; evince; produce; bespeak.
Ipakiusap-'y-To beseech; implore; appeal;
intercede; entreat; harangue; ask;
pray.
rpako-i;-To nail; spike; peg.
Ipako sa cruz-y-To crucify.
Ipakuskos 7;-To order to clean or rub.
Ipalabas 'y-To put out: effuse.
Tpalagay-i;-To choose; elect; name.
Ipalagay sa loob iJ-To put within.
Ipalaman-i?-To put inside.
Tpaligid i;-To beset.
Ipalitv-To change; barter; substitute;
exchange.
Ipaloobv-To put within; enter;
sheathe.
Ipalubogv-To sink; immerse: inundate;
hide; conceal.
; Tpi^
Jpamahagi ?;-To apportion; distribute
part; dispart: divide.
Ipamalit^'-To exchange: permute
chanye.
Ipamudmod-r-To sprinkle; distribute:
divide: part; apportion.
Ipamulsar-To imhurse; put in the
pocket; pocket; i)ouch
Jpanabit?To tell; publish: reveal;
proclaim: say.
Tpanagano v-To dedicate; consecrate.
Ipangako I'-To promise; insure.
Ipanganak i/'To give birth; bear chil-
dren.
Tpangat-t? To expose; lay open; boil.
Ipangayaw-?; To refuse; retrocede; retire;
deny.
]pangusap-?7-To adv ce; counsel; fore;
show.
Ipanhiki?-To go up; take up; invite
up.
Ipanumpa r-To swear in; adjure.
Tparis-t'-To favor; pair resemble;
Ipasan-v-To loard; land put on the
shoulders.
Ipasial y-To take for a walk.
Ipasya-'i/'To ordain, decide; enact;
determine conform.
Ipasok-y-To place in; put in; enter:
interject.
Tpaspast'To shake.
Ipataast'-To lift up; raise; emboss:
aggrandize.
Ipatagv-To level; make level.
lpatalastas-i?To make known; manifest:
explain announce; declare; construe;
impart.
Ipatalo-v-To lose; cause to lose; lose
purposely; let lose.
Ipatanaw-t'.To show: exhibit; expose;
lay before; point out.
Tpatawad 'i;-To forgive; pardon.
Ipatongr To add to; put on; load;
boot.
Ipatnugot-i;-To direct; teach; guide;
show the right way; manage; con-
duct; show; rule; govern.
Ipatuad-?; To invert: turn upside down.
Ipatuloy i?-To continne finish; persne;
follow; accomplish
Ipannawa t^ To expound; explain; point
out; announce; teach; lay before.
TpawÍ8-t;-To perspire; sweat.
Tpayag-v-To concede; allow; admit; grant:
conform.
Ipilig-i?-To shake.
Ipinanganak sa bundok n-Mountaineer
highland er.
Ipinahiram n liOan; that which has
been lent.
ISA
38
ípinta-u-To paint.
Ipinta ang tabas-i'-To draw the out-
lines; trace.
Ipis w-Cockroach.
Ipisan-v-To unite; join; congregate.
Ipit n-Tweezers; pincers.
ipitin-t?-To pinch; press.
Ipoipo w-Whirlwind; vortex.
Ipukol-y-To throw; cast.
Ipunin-v-To gather; store; hoard; lay up.
Tpunta-v-To point; direct.
iraos-vTo finish; complete.
Ire /iro.-This.
Iri-w Groan.
Irog a-Dear; beloved.
Irugin í;-To love: esteem,
Isa a One.
Isan-Digit.
Tsabat-i;-To interrupt.
Isabitf-To hang up; suspend.
Isabog-i^-To seatter; throw broadcast;
•bestrew; squander; layish; misspend;
(sa ,^w/(9) -discomfit; disperse.
Isabong-v-To fight or pit cocks.
lsadya-i?-To do intentionally or pur-
posely.
sagi-t?-To use out of place or when
one should not.
Isa-isa one by one; one at a time^adv,-
singularly.
l8akay-i;-To ride; embark.
Isalangsang-i'-To oppose; object; con-
tradict; trespass cross; go through.
Isalin i;-To copy; transcribe; transfe?:*.
Tsalit-v-To alternate; mix; mingle.
IsaJong ang sandata-i^-To sheathe.
Tsaloob ang hindi totoo-i;-To suppose.
Isamat;-To join; unite; conjoin; conso-
lidate, associate; adjoin; include: ac-
company; incorporate; collect; alloy;
mix; mingle; affiliate; knit.
Inambulat t^-Toascatter; squander lavish.
Isarapayt;-To hang up; suspend.
Isandigv-To recline; lean back.
Isandok-v-To dish; stir with a spoon.
Isangag-tJ-To toast; torrefy.
Tsang dali-n-Instant; trice.
Isang docena-n Dozen.
Isang kasuotang husto-w A cora|:»lete
suit.
Tsang laksa-a-Ten thousand.
Isang kisap mat!á'-Vi-Án instant. ^ ^
Isang pulutong-w-A platoon. ' ,
Isanla-t^'-T.o mo.rtgage; pledge; pawn;
■' plight; hypothecate.
Isara-t'To close; shut, ,
IsarinvTQ resemble^; be ill ike. ^_
' Ts'aUli-i^ To rétnrh;' 'restóte; reestablish.
Isawí)la-X/'-To cause to lose; make lose;
' "lose. ' "'■^'' ' ' ' ' ■'.; ■■
ITA;
Isawa-Gut; tripe; intestine; entrail.
Isaw80w-?;-To dip.
Isdan Fish.
Isikad-iJTo kick spurn.
Isiksik/y-To cram in; force, put in by
force. .
Isilid v-To put in; pack; place in.
Isilid sa supot-^To sack
Isinga-v-To blow the nose.
TsingitD-To cram; put in by force.
Isip-n-Reason; thought; sense; will;
understanding; mind; idea; medita-
tion judgement; notion; fancy.
Isipin i;-To think; reason; meditate; con-
ceive; contrive; fancy; suppose.
Isiping v-To put or place by the side;
lay beside.
Isipot V-T6 cause to appear; show; dis-
close.
Isisid-iJ-To duck; put under water; dip;
douse.
Isisin V To scrub; wash; mop.
Isuboi?-To eat with the fingers.
Isuga-f-To tie to a rope; tether.
Tsugba-'?;-To precipifate.
Isulatv-To write.
Isulat ang huling kalooban-i^-To write
a will; bequeath.
Isulat ang ngalan sa isang libro-f-To
marticulate; register; enroll; record.
Isulong-t; To propel; shove along.
Isumbong v To accuse; inform.
Isuot-v-To put on; wear.
Tsurotv-To indicate; point out.
Isurot sa isip if-To suggest; hint;
prompt.
Tsusi-v-To lock.
ltaan-i;-To dedicate; consecrate; re-
serve.
Itaas-i^To lift; raise up heave up; ele-
vate; upbear.
Itaas-i; aáv.-above; over; high.
ltaboy-i;-To divorce; remove; sepa-
rate,
liagal-i? To suffer; tolerate; abide; com-
port; prolong.
Itaguilid-To raise on edge.
Icago-v-To hide; conceal; guard; keep
secret; reserve; idclose.
Itagput;-To patch; mend.
Ttagpos '?;-To continue; hold; protract;
lengthen; endure.
ttahan-v-To Quiet; still; place; put,
Itak-w-Bolo; Gorn-knife.
Itakad'f-To move by degrees.
Italatag-f?-To exhibit or show all.;
Italay-'?;-To dedicate; consecrate.
Itakwil-t'-To reject; repel;Vainpy;, con-
tradict.
Itali-i;-To tie; fasten; bind; oblig.e.
ICAA ^39
Itambal-v-To strenghen; join or unite
in order to strengthen.
Itampok-t'-Toemboss; extoll; aggrandize.
Itanda-t;-To remember; note; record;
register.
ItangJ-t^-To except; exclude; keep out;
separate; divide; lay aside; refuse;
deny; disown.
Itanong-v-To ask; question; quaere.
Itanyang-v-To present; extoll; manifest;
magnify: exhibit.
Itaob i'"-To overbalance; put face down;
overset.
Itapal i;-To poultice; put on; apply.
Itapon-i;-To throw away cast; lavish;
mis-spend; waste; discard.
Ttapon ang may salasa ibang lugar-r-To
banish; deport; exile.
Itapon sa labas-i;-To eject.
Itatag-i? To establish; institute; found;
ordain; fix; enact.
TtSLtu€L-v-To deny; cuntradict; gainsay;
disown; refuse.
Itayo-?;-To establish; build; situate;
construct.
Itayongf-To delay; suspend.
Itayo uli-f To rebuild; reestablish; re-
construct.
Itigil-v-To discontinue; suspend; delay;
stop.
Itim a-Black; jetty; blackish; gloomy.
Itim-wThat which is black; blackness.
Itimbuang-i;-To leave or let lay.
Itirik-v-To set posts.
Itiwalay-i;-To sepárate; sort; divide re-
move; divorce; withdraw; lay aside;
dissuade.
Itiwasay-'y-To calm; tranquilize.
Itlog-^-Egg; testicle.
Ito-a-This.
Ito-j?ro.-This.
Itoon-v-To join; unite; add; increase.
Itowid-'y-To straighten; make right.
Itudla-'y-To point with the finger.
Itulag-'y-To throw a spear.
KA
Itulak-i;To pust; impel; shove, drive;
press; forward.
Itulos-t?-To set on end; set posts. .
Itulot-t;-To compare; dedicate; permit:
give permission.
Itulayi^-fo continue; keep on; persue.
Itungo-i;-To direct; conduct; incline;
influence.
Itungkol -y-To destínate; pertain.
Ituro-i;-To teach; train; guide; direct;
show; construe; point out; denote.
ludyok-y-To induce; egg on; encourage;
persuade; prejudice.
lugoy-'y-To swing; rock; move.
lukol-t'-To destinate; pertain.
Iu1í-í;-To restore; reform; reestablih
mend; tenew.
Iunai;-To anticipate; preceed: forego.
lunatt'-To unfold; extend; stretch out.
lutos-v-To order; enact; ordain; send;
command.
Iwa-ii-Cut; gash.
Iwaan-^;-To cut; slash; gash.
Iwagwag-i;-To shake wave.
Iwaksi-v-To separate; reject; condemn;
repel; preclude.
Iwala-'f To lose; miss.
Iwan-t7-To leave; let; abandon; forsake;
omit; quit; relinquish.
Iwayway-t'-To wave; shake.
Iwisik-v-To sprinkle.
Iyak-?i-Cry; howl,
lyak ng tupa-w-Bleat.
lyan-a-rhat.
lyan-pro.-That.
lyangyang i;-To dry; put in the air; air.
lyang manga a- Those,
lyan manga-^r^. -Those,
lyan nga-^ro.-That.
lyo-^ro.-Thy; thine; your; yours,
lyon ft-That.
lyon-^ro.-That.
ryuko-'¿;-To bow; incline or lower ones,
bead.
lyakod-r-To hunible; lower.
'^elea n- Jelly; jam.*
iesu Crista-n- Jesus; Christ; Messial
Judio-n-Jew; Hebrew.
Judio-aJewish; Jew: hebrew,
Jumento n-Jackass; ass:
ZE^
Ksi-pro.-Yon; thee. ' •'
Ka-adv.-Yery. : < ,
Iváabalahan-Ví-tObstacle; impedinieiií;
Kaagaíw-H Rival; eom'petitoi*; ahtogonist;
opponent'.^ '^ v " • ^
Ka-agulo-w-Mistress; concubine »
KA I!
40
KAB
K a- agusatvM Current; torrent.
Ka-akina a Sympathetic.
Ka-alaban ng ioob/i Fervor, warmth;
7/eal ardor.
Ka-alakbay w-Companion; chum; com-
pany; accomplice; associate
Kaahim 7?-Ac(!omplice associate confe-
derate.
Kaalimurahanw Abuse; insult; con-
tempt, outrage.
Kaalisagaann- Inconstancy: levity, fic-
kleness.
Ka-alit n Knemy; antagonist.
Ka-alivvan-n Solace sport consolation;
hfippiness relaxation.
Ka-amoan-w. 'lameness kindness humib
ity modesty.
Kaamuan nTameness; meeknes gen-
tleness mildness.
Kaanayaran-wSof tness gentleness;
mildness delicacy; meekness.
Kaang-w-Dyer's copper,
Kaapit bahayn Neighbor.
Kaasalan-w Rite;ceremony ;custom habit.
Kaawa-awa a- Pathetic.
Kaaway-n Enemy; opponent antagonist;
competitor.
Kaaya-aya-a Smiling agreeable peace-
ful; pleasing deliglitful delicious.
Kaayahan n Festivity rejoicing gayety;
happiness.
Kaayawan n Reluctance.
Kaayawan gumawa n Idleness, laziness;
reluctance to do work.
Kaay¿>II-^^-TJnanimity.
Kaayo 1-??, unanimous,
Kaayos a-Unanimous.
Kaayupan-yi- Baseness; rudeness; in-
sult humiliation,
Kaba-w Fear dread suspicion- emotion.
Kababaan w. Meekness; humility; mild-
ness inferiority modesty.
Kababaan ng kilos ti-Meanness; low-
ness lewdness.
Kababaan ng \ooh-n- Flumility; mild-
ness modesty; meekness.
Kababalaghan.n Impediment; obstm le;
prevention: anything that can per-
turb the mind.
Kabangisan-n Ferocity; wildness; cruel-
ty; inhumanity.
Kababayan.w Folio w-citizen; country-
man.
Kabag-n Gust of wind from the stomach;
colic.
Kabagn-Wave of the hand.
Kabagalan-n Slowness; heaviness; dnl-
ness; turpitude; carelessness; slo-
venliness, impurity; lewdness; ugli-
ness.
Kabagay-a Fii appropriate, sympathet-
ic accomadating.
Kabagayan-n Fitness propriety, relia
bleness reliability, adaptation;
aptitude.
Kabagkabágw Small bat.
Kabagsikan-ifc Severity harshness rigor;
asperity cruelty, truculency, sharp-
ness: inhumanit ; force.
Kabagong tawohan n Youth celebacy.
Kabahagi n-Part piece portion.
Kabahayan w- Place of many houses,
Kabahoan *».- Fetidness, stench stink.
Kabaitan n- Wisdom knowledge, pru-
dence skill moderation judge-
ment, learning discretion moral-
Kabaitan sa pagpalapat-n-Equity, rijiht;
justice, impartiality, moderation;
concientiousness.
Kabaitan sa pagtupad-ti-Equity; jus-
tice impartiality, concientiousness;
moderation
Kabalikan-n Wrong side; back part;
reverse.
Kabalisahan-n-Restlessness; unrest;
commotion disturbance.
Kabaluktutan ?? Crookedness; bend;
curvation; curvature.
Kaban^ Trunk chest coffer; locker.
Kaban ng sombalilon-Hat-bok.
K aban alan-w- Virtue purity; sanctity;
holiness godliness.
Kaba ng dibdib n Paipitation; pant;
heaving of the breast.
Kabanayaran-n Prudence; equity; jus-
tice right; mildness impartiality;
moderation.
K aban g-n- Coffer; bier.
Kabangisan w Cruelty inhumanity, tru-
culency asperity; ferocity.
Kabanguhan^ Fragrance fragracy.
Kabangutan n-Fame; celebrity glory;
reputation renown; name excellence.
Kabastusan w-Roughness ru d e n e s s ;
coarsenesss rowdyism contumely.
Kabastusan-n Roughness, rudeness;
coarseness; rudeness, vile conduct;
meanness contumely; rowdyism.
Kabataan-w- Youth; girlhood, boyhood;
childhood.
Kabatuganan n Slowness; slovenliness
carelessness.
Kabayanihanw Heroism; bravery; cou
rage.
Kabayo-n-Horse; shelte; hackney ping.
Kabayong ginagamit nang sundalo-n
charger; cavalry horse.
Kabayong kargahann-Pack horse.
Kabayong kulaklangn Spotted horse.
KAB
41
KAG
Kabayong ngiiso-w- Peevish horse
Kabayong si klan-i^ Stallion,
Kabiak-í^ Half counterpart.
Kabiavvan n Sugar mill; cane press.
Kabigatan n-Heaviiiess heft; weight;
gaavity enormity; seriousness.
Kabjgayan n-Liberality; giving.
Kabighian n-Speed; quickness; promp-
titude; rapidity promptness; activity;
haste.
Kabiglaanau ?i-Haste; activity; speed;
urgency; exigence; quichness; prompt-
ness; promptitute.
Kabdiasahan n- Habit custom
Kabihasanan n-\ earning; wisdom know-
ledge; skill; ability; sagacity.
Kabiliasnan ^Revelation; illucidation;
illustration; the forming of a habit.
Kabilangan ng tawo sa isang lugarn-
census; population
Kabilugann-W liole; total; totality;
roundnei^s; account.
Kabilutian ng buan-n Full moon.
Kabingihann- Deafness.
Kabinian-n Modesty: decency chastity;
gentility genteelness me,ekne s.
Kabinyagan w bay of baptism.
Kabkab n;Cavity in wood.
Kable n-Cable.
K a bo-n Corporal.
Kabog-íí-Fall liurt; contusion; blow;
knock
Kabubuliran-n Precipice fall.
Kabuisan n Revenue tax; rent.
Kabulaananti-Fictitiousness falsity;
uncertainty; lying, unrt^li ability.
Kal'ulagan w Bl ndness error, stupidity;
dulness.
Kabuluhan^i-Weight worth conse-
quence importance moment use.
Kabulukan/¿ Corruption; pollution;
putrefaction depravity rottenness.
Kabulukan ng sugat^ Proudñesh, gau;
gren pus.
Kabundukan n Mountain system.
Kabuntisan n Pregnancy.
Kabunyian n Fame glory, reputation;
Hxcedence name.
Kabuoan-n-Total totality, entirety; sum;
amount roundness.
Kabuoan ng loob-n Valor; bravery; bold-
ness courage in Tepidity.
Kabuoan ng puso-H Serenity; valor; in-
trepidity. I
KabUrakan-n-Quagmire, slough; marsh;
swamp; miry place.
Kai)usugan-M-Satiety; satiation; satis-
faction. ••
Kabutihán w-Gobdness; l^iridness; go'od;
beneiiit; utility; benevdlence.
Kabutihan ng isip wAVisdem; know-
ledge prudence.
Kabutingtingan n-Folly; tedium; nseless
work.
Kabuyaann Satiety ;satiation;satisfaction
Kadaghann Promptitude activity.
Kadakilaan n-Greatness; sublimity, mag-
nitude; preeminence, superiority, roy-
alty grandness dignity; loftiness;
majesty sumptuousness.
Kadalagahan n Maidenhood.
Kadalamhatian n-Grief; disgust; abhor^
rence.
Kadalasan vi-Frequence; frequency.
Kadali ii Instant.
Kadalian^rQuicknese; activity; speed;
promptitude rush facility, ease, hur-
ry pressure ready compliance.
Kadalitaan-n Poverty, misery.
Kadataan-w S. witness delicacy; tender-
ness; suavity.
Kadilimann- Darkness; obscurity; den-
sity; opacity.
Kadingatdingat ^Unexpected; unfor-
seen; sudden.
Kadingatdingat-ízrít^.-Suddenly; unex-
pectedly.
Kadiosan-n-Diety divinity; sanctionary.
Kadivvaraann-Curiosity;inq«)isitiveness.
Kadlit^i-Small cut; incision.
Kad litan v To incise make a small cut:
Kadoongann Harbor, anchorage.
Kadowahagian-Af fl i cti on; humiliation
injury.
Kad*ugo-w Kindred; relation;-having the
same blood of the same blood
K ad ugtongw- Addition; continuation;
end postscript.
Kadukhaan ?^-Lowness lewdness; vile-
ness abjection; degradation.
Kaduluhan'71-End; extremity.
Kaduluhan ill ast end; extreme.
Kadungan ^Contraction; humiliation;
humility, backwardness.
KandunglIan-í^ Bashf ulness; , backward
ness temerity; pcrtness.
Kadustaan-nLowness; vileness; lewd-
ness abjection.
Kadustadustaa-HumiHating; ignoble;
ignominous, disgraceful; low; abject;
mean.
Kagaanan-n Levity; lightness.
Kagabi n-Last night.
Kagagavi^an-w-Action; doing; feat; event;
fact.
Kagaláng-w Pair; the other.
Kagalangan n Respect reverence; re-
gard; politeness; civility; homage; conr
tesy;góodmanners;education;breeding;
manners, observance; obedience.
6
KAH
Kagalanggalang a-Respecfable. polite;
respectful; courteous reverend; civil.
Kagalawan n-Movement; disturbance;
moving.
Kagalingan-n-Goodnesz; kindness;
gentility.
Kagalit-^ Enemy; apponent; antagonist.
Kagálitan-n Anger, indignation; vex-
tion; passion; rage.
Kagalitan-v To anger; perturb vex,
Kagamitan-n Use; custom; utility profit.
K agamitan a-Ordinary ; usual; customary .
Kagampanan-?^-Compensation value.
Kagamutann Remedy; reparation; cure;
redemption; recourse
Kagandahann-Beauty; elegance; come-
liness; kindness, gentility; amia-
bility; genteelness.
Kagandahan nang loob w-Munificence.
kindness; benignity; benificence;
generosity; benevolence; liberality.
Kagasohan w-Noisiness; restlessness.
Kagaspangan-n Rudeness. roughness;
coarseness; illbredinj; stupidity;
rusticity.
Kagat-n-Bite; mouthful.
Kagatin-i;To bite; gnaw; nip.
Kagawian-n Inclination;habit;use;(iU8tom
Kagayat-n-Slice, Piece, cut.
Kagilit-w-Oompanion.
Kagilit aáv.-side by side.
Kaginhawahann-Ease; facility; pros
perity.
Kaginsaginsa arit;.- Suddenly; unexpec^
tedly.
Kaginsaginsa a-Sudden; unforseen.
Kagipitan-n-Narrowness; closeness;
straightness; hard straits.
Kagulangan-n Maturity.
Kagulanggulang-a-Mature.
Kagulatan-M-Fright; scare.
Kagulatgulat-a-Dreadf ul; frightful;
shocking.
Kaguluhan-w-Disturbance; confusion;
commotion; carousal; tumult; revelry;
scufflle; romping; quarrel; perturba-
tion; overthrow; noise; fight.
Kagungkong-w-Noise; clamor; bustle;
dispute; tumult; rumor.
Kagyat-acit'.-Hardly; with trouble; scar-
cely; almost.
Kagyatin?;-To prepare,
Kahabaan-w Length; protraction.
Kahabaang malabis «Tediousnes.
Kahabaan ng buhay-ii Longetivy
Kahabaganw Wretched; misery.
Kahabaghabaga-Wetched; miserable;
dp wnf alien.
Kahalagahan-w Appraiseraeut; valuation;
value; price; worth.
42 KiVH ^
Kahalakhan-ti-Boisterous laughing.
Kahalakhalak-a-Happy; joyful.
Kahalayan-w-Lowness; lewdness ugli-
ness; obscenity; impurity; unchastity;
dishonor; dishonesty; rudeness; sor
didness; turpitude; covetousness.
Kahalili it-Substitute; exchange substi-
tution; relief; successor; alternate;
delegate successor.
Kahalo-n-Mixture accomplice.
Kahamakan-n-Lowness; lewdness; base-
ness vice contumely; infamy; dis-
honor; scoundrel ism; accident.
Kahambalhambal-n-Sad; deplorable;
lamentable; dismal; doleful; hor-
rible. ,
Kahambugan n-Braggartism; haughti
ness; arrogance; presumption vanity;
boast; pompuosity, disdain; vaunt;
ostentation pride.
Kahanga n Limit; bound.
Kahangahanga-a Miraculous wonderful-
admirable marvelous; astonishing.
Kahanginan n-Brayrgartism; brag, boast
presumption; ignorance; foolishnes.s;
clown ishness emptiness.
Kahapisan w-Suffering hardship; suf-
ferance, infelicity calamity.
Kahapishapis-a-Doleful. sad; dismal-
deplorable.
Kahaponn- Yesterday.
Kahapon-a'ii;. Yesterday.
Kaharian w-Kingdom, crown; dinasty;
realm.
Kahayopan-n- Brutality: inhumanity.
Kahigpitan-n-Tightness; tenacity; con-
tumacy pertenacity; severity; harsh
ness.
Kahigtan-n Surplus; increase augmenta-
tion overplus preference difference.
Kahigtan sa iba n-Snperiority
Kahihiyaanw-Bashfulness shame; con-
fusion hurailation; compromise.
Kahilawan n-Crudeness, crudity;
Kahiman;pre/).-Though: notwith stan-
ding.
Kabimanawari iVi^er. Would to GOD-
GOD grant.
Kahimpak w Large slice.
Kahinaan-n Weakness; debility; feeble-
ness. Prostration.
Kahinaan ng loob-n-Effeminence; ef-
feminency.
Kabinabinayan-n-Compassion: pity.
Kahingian-w Petition; request; claim;
prayer, demand.
Kahinhinan-n-Decorum; purity; honor;
circumspection: modesty; chastity;
decency; respect; meekness; gravity,
seriousness.
KAl
Kahin ligan 71 Maturitj ; ripeness.
Kahirapan n-Hardship poverty; misery;
sufferance; disaster; suffering; duress;
yoke; disadvantage calamity.
Kahit-c¿r/í?. Though; notwithstanding.
Kahitnianpre/J. -Though; notwithstand-
ing
KahiwanSHce cut; piese part.
Kahiyahiya-a-Disgraceful; s h a m e i ul ;
inglorious low; lewd.
Kahon M Box; crate.
K ahoy-w-Timber; wood'tree;cudgel;stick.
K ahoyan /i-Grove woods timber.
Kahuad-n-Likeness, imitation; copy;
counterfeit.
Fahubarann Nakedness nudity
Kahulihann Posteriority.
Kahulihulihan «Last hindmost; latest
ndzzen; utmost; uttermost
Kahulihulihang pasiya-n Ultimatum.
Kahulihulihang saHta w-Ultimatum.
Kahulugan-n-Siyjnification; definition;
prognostic utility.
Kahumalan/i Nasality.
Kahumbakan-M Concavity, hollowness.
Knhunghangan'^ Foolishness; silHness;
rusticity.
Kahusayi n-n-Decency; order; arrange-
ment propriety.
K ahustuhan-n Sufficiency; enough.
Kaiba-a-Foreign strange; rare.
Kaiba-w Difference strangeness.
Kaibahan 7?-Difference. diversity; va-
riety.
Kaibhan ng lalaki sa babayi W/ Sex.
Kaibigan M-Inclination; desire; mind;
wish; intention.
Kaibigan-n Friend.
Kaibuturanw Center; interior; inside.
Kaidkuran-n Scraper; cylinder; roller;
meanness; avarice.
Kaigutan-n-Penury; avarice meanness;
paltriness: poverty; difficulty.
Kaiklian tí Shortness; brevity.
Kaiklian ng isip-n-Dulness; stupidity;
ignorance; turpitude.
Kaila-n-Negation; denial; refusal; re-
pulse.
Kaiiangan-n Wildness; bashfulnesss shy-
ness; backwardness
Kailangan-a-Necessary; needful; requi-
site; stringent; esssential.
Kailangan-W-Kecessity; need; want; re
quisiti<in; essential; requisite.
K ailangahg malubha-n- 1 ndespensi ble
needful.
Kailanganin-t;;To irequire. need: neces
sitate w^áKfc. '
K ailanman aái^i^ííever; always; at one
time.
A^ KAIC
Kailanman hindi narinig-a Unheard of;
strange foreign.
Kainaman-n Neatness, beauty, elegance;
prettiness; finery; nicety; goodness.
Kainam manalita-w-Fluency or elegance
of speech
Kainan-w Feast; dinner; banquet.
Kaing-?i-Basket.
aingatan-w Care prudence; caution.
Kaingayan-w-Noise carousal, revelry;
romping; clamor; scuffle; jargon;
racket; bustle.
Kainipan-TiEnvy; impatience; eager-
ness hastiness.
Kainitan-n-Heat fervor; warmth; zeal;
ardor; zest.
Kain aan n-Proverb.
Kaisaa-Id^ntical; smilar; equal: uni-
form; like; unanimous; united.
Kaisa-ti Unanimity; similarity.
Kaitaasan-w-Top peak; summit.
Kaitiman n-Blackness, darkness.
Kaiva n-Fish basket.
Kakaiba a-Eccentric; strange; absurd
ridiculous.
Kakaibang umisip-n-Paradok.
Kakailangan-n-Stringency.
Kakal na may ngipin n-Curry-comb.
Kakanan ng hayop-w Manger; crib;
K,ack.
Kakapalan n-Thickness; density,
Kakapusan-n-Lacking; shortcoming:
lack.
Kakapusan ng isip-n-Incapability; in-
capacity inability; dulness; stupidity;
ignorance; folly.
Kaunti-a-Scanty; scare; limited: small;
little: shght.
Kakaunti ang halaga a-Trifling; of little
value; valueless; worthless.
Kakikita aiit;.-Recently seen.
Kakilakilabota-Horrible awful; mons-
trous; terrible; horrid dire direful;
grime; grisly; ghastly; horrific.
Kakilala-n-Acquaintance friend.
Kakinangan-w Brightness; smoothness;
terseness; purity.
Kakinisann- Brightness; delicacy; finery;
cleanliness beauty, terseness.
Kakiputan w Narrowness; straightnees;
closeness.
Kaki tiran n-Narrowness; straightness;
closeness.
Kakubaan-ti Hump (uirvature; Hump
back.
Kakubutan-n Curvature; humpback.
Kakulangan-w-LacKing: defect: defi
ciency. shortcoming; shortage; slight;
discrepency; want -need; neces-
sity. -^' « ; ' '-^
KAL
Kakulangan rig ay os- ii-Diecord; di
arrangement.
Kakulangan nang palad n Misfortune;
mishap; misery, unhappiness; dis
appointment
Kakulangan ng bait w- Folly, noní^ense,
indescretion absurdity.
Kakuparan WnSIowness; sloth; sloth
fulness, laziness indoleme.
Kakupinan w-Slowness; laziness: iniu
lence slothfulness.
Kalan Shell of the turtle turtleshell.
Kalaban-w-Opponent competitor; an
tagonist rival onemy.
Kalabasa-n Squash.'
Kalabaw n-Carabou.
Kalabisan-w-Excess: surplus; overplus;
superfluity; profuseness; residue,
remainder.
Kalabnawan-M-Liquidity thinness.
Kaiabog-^-Fall; tumble noise clamor;
bustle.
Kalabuan ^Muddiness opacity, opaque-
ness, dulness stupidness.
Kalagayan-n State condition aspect;
situation; rank; attitude disposition;
mode; consistence consistency, pre
dicament; manner; quality.
Kalagayang mahirapn- Peasantry.
Kalagayang bata ti OhiMhood perulity.
Kalagayan ng loobn-Humor, mood
Kaiagin-i; To unhitch, unfasten, untie;
loosen, absolve pardon.
Kalagin sa sala v-To pardon: acquit;
forgive
Kalagitnaan-w-Middle: center; mid-t;
rn dium; average; half diameter.
Kalagok??- Swallow; draught.
Kalagposan iiSurplus; overplus; super
fluity; excess; superabundance.
Kalagpusan n Surplus; overplus; super
fluity; excess; superabundance.
Kalaguan-n Fertility: plenty; fruit-
fulness.
Kalaguan ng sanga w-Thickness of fo-
liage.
Kalaguyo w-Companion; comrade; part
ner; friend.
Kalahatan-n Totality; total; o n t i r e t y ;
whole.
Kalahati a-Half; semi; moiety.
K?^lahatian-w-Half; middle; midst; av
erage.
Kalahati ng bilogn Semicircle; half
circle.
Kalahok-^Ingredient; mixture; com-
panion: associate.
Kalaitlait a- Nefarious; abo m n a b J e ;
hideous; despicable; vile; reprehensi-
ble; low.
44
KAL
s- Kalakal-^i-xMerchandise; commodity.
Kalákaran--^ The usual or ordinary cus
torn or habit.
Kalakasan-n Strength; force: vehemence;
vehemency; hardiness; robustness.
Kalakhan n Size; amplitude; greatness.
Ka'akhan wg katawan-^^Corí)U lence;
corpuledcy.
Kalakhan ng puso-íí- Liberality, gen
erosity largeness of heart."
Kalakihan-n-Size largeness; amplitude;
gran dn ess.
Kalakip-n- Annexation; joining; inclo
sure.
Kalihiman-n Depth; profundity.
Kalaluan ti Surpassing; excess," surplus;
superfluity.
Kalamangan-r¿ Overplus; surplus ex
cess residue.
Kalambutanw Softness, delicacy; ten-
derness mildness suavity, pliability;
pliableness.
Kalamigan w Cold coolness; frigidness.
Kalamkam n Ticklin^^
alamnan w-l'ip buttock: rump.
Kalan 9t-Fircplace; for^tie; hearth.
KalandanBier hearse.
Kalang M- edge; prop.
Kalap n Timber; wood.
KalaparaiM Width, space: capacity,
interval.
Kalapastanganan w-Oñ'ense injury in-
solence; impudence; transgression.
Kalapati-n Pi^t-on; dove.
Kalapita Neigboring next; proximate;
mediate; contiguous, conjunct unit-
ed; near.
Kalapitann Proximity, closeness vicin-
ity; contiguity.
Kalapsawin t^ To stir revert.
Kalaputanw Thickness; density.
Kalasag-:^ Shield.
Kalasin n Ohaise
Kalasin t'-To undo.
Kalasing w Clatter jingle; jangle.
Ka'at 9?, Distribution; scatlerinK^
Kalatis-?¿-Noise made in walking.
Kalatogn Noise made by shaking any
thing; sound; report.
Kalaulio-t; To forsee; know beforehand.
Kaulaunang panahon-w-Antiquity.
Kalawang %Rust, stain.
Kalawangin a Rusty; moldy.
Kalawangin-'i?'To rust.
Kalawang Jig tanson Verdigris.
Kalawit-n-Hook.
Kalawitin-tA-To hook.
Kalayaan w-Freedom; iibérty, release,
KalayolayoanTíi Farthest; farthermost;
tit most; ut termos:.
KAL
Kalendarion Calender.
Kalesa n Chaise gi^í.
Kalibangan-n-Neglect; joy; })]ea8ure;
apiuseiiient.
Kalibngan-^ Obscenity; i nun odes fe y ;
uiichastity levvíitiess; .^hatnelessiiess;
iirjpudeiice: impurity lust ugliuef^s;
rudeness turpitude lownes.
Kalidad-n-Quality.
Kalif'ayahan w Happiness; joy; ga aty;
conviviality.
Kaligliaran n-Spittiiig; expeetoratioii,
Kaligharaan v-To spit expectorate.
Kaligtaan n Forgetfulness carelessness;
neglect; omittance.
Kaliliim?2 Secretary detective; allay,
confederate emissary.
Kaliitan-n Smallness nicely sutility.
Kaliksihan n Quickness activity; agility;
promptness: promptitude accelera-
tion; nimbleness; velocity; lightness,
speed; accuracy.
Kalikutan n RestU ssness; mischievous-
ness; trick; wile.
Kalilohan *^ Treachery perfidy treason:
disloyalty; felony, overthrow; over-
turning.
Kaliluhan n Treachery perfidy Trea
son disloyalty; overthrow;overturning.
Kalimutin v To forget negltct; over-
look; miss.
Kalinawan ?i Clarity; purity.
Kalinawan ng isip i;-illustration sane
ness; sanity, clearness of thought;
illucidation.
Kaling n-Door knocker crossbar
Kalingain-i? To favor; patronize protect,
Kalinisann Cleanliness; chastity; pur
ity; neatness; decency; decorum
excellence; frankness; modesty, cor-
diality; accuracy; honesty
K alipulan-n-Destruction; havot;.
Kalisan t;~To scrape.
Kaliskis?^ Scales.
Kalituhan nConfusion; perplexity per
turbation; lightheadednes, overthow;
overturning.
Kaliwa-a-Left
Kalivva?2-Left.
Kaliwggan n Delay; protraction tar
diness.
Kahwanagan n Illustration; clearness;
hrightness; clarity.
Kaliwang kamay-The left hand,
Kalo-w Pulley.
K alog-a Emputy; hallow.
Kalógn-Clatter.
KaloobnGift grant; present; gratiti
cotion; keepsake donation; boon;
benefaction.
jtó KAM ___
Kalooban ti Will mind; sense, imder-
standing; sheathe; interior.
Kalooban a/i^.-At will.
Kalooblooban a-Most central; moht
inward; inmost.
Kalaoblooban-n-Center.
Kalos n Strickle level.
Kaluagann Breadth; width; freedom
liberty.
Kalualhat'an-n Glory; honor;, sane
tionary; fame; felicity.
Kaluban-n Implemant shed; place for
keeping implements.
Kalubayan w Stop; compliance.
Kalubayan ng looh n Amiability; pru-
dence; affability; serenity; itieekness;
mildness.
Kalubong n Cover; covering net.
Kalugohigod-c? Delightfnll; pleasing; ac
ceptable; happy; ddlicious.
Kalugkogn Anything that serves to
make a noise.
Kalugurann Happiness; gayety; con
vi vial ity amusement.
Kalukungan w-Convexity.
Kaluluwan Soul spirit; ghost; spriglit,
Kalunitan n-Obscurity closeness.
Kalungkntan n Sadness; sorrow gr ef;
contrition; conttiteness; infelicity.
Kalunitann Obscurity; closeness.
KalunoslunrsY/, Deplorable lamentable;
detestable; Wretched.
Kalunuran <^/-\Vest; Western.
Kalunnran i>-West.
Kalunya n Mistress concubine
Kalupaan n Earthlincss; seiisua li ty ;
lewdness moral depravity; u^diness;
homliness; turi)itude
Kalnpitan w Cruelty; inhumanity; detes-
tation; hatred
Kalupit-lupit-r/ Detestable; hat ef u 1.,
loathesome; cruel; inlunnan.
Kalupko}) ?i Noise; liorse shoe any
thing that serves to make a noise.
Kalnpkupan n Cover; spread.
Kalupkupan '/; To cover; overspread;
screen.
Kalusakan-n Muddy place rubbish.
Kamaganak-w Parent relative, kindred;
relation.
Kamaganakan ?i Lineage; kindred; re-
latives; offspring.
Kamahalan-w Dignity: honor rank re-
putation: nobility; purity; respect
decency; decorum; valor; distinc-
tion; splendor; glory, lustre yen
erosity.
Kamabalan po ninyo -Your Grace,
Your worship.
iCamakalawa-?i Tbedaybeforeyesterday.
KAN
Karaakalawa odv -Day before yesterday.
Kamalbasan-77-Mallow ground; place
where nialloiis grow.
Kainalian w- Wrung; error; mistake;
blunder; fault slip injustice.
Kamnlig-n-Store house.
Kaniahin-i? To knead.
Kamanahan-H Inheritance; heirloom.
Kamandag ?i-Poison.
Kainandagan-t'-To poison.
Kamanghamangha-a Wonderful; stu-
pendous; nnraculous extraordinary;
fabulous.
Kamangmanganw Stupidity; folly; fop-
pery ignorance;foolishness; nonsense;
incapability inability dulness ugliness;
rudeness; absurdity; inca-pacity.
Katnatayann Death; mortalitv;fate pest.
fatality.
Kamaw /^Wrist; earthen pan,
Kaniay n-Hand.
Kamiyaw-w Acc'-)mpli(!e;- associate.
Kamiyawin 'i;To stir; associate, begin;
move.
Kamkaan /¿Proverb.
Kauikara ^¿-Avarice; envy.
Kamote n Sweet pot a toe.
Kampapalis n-S wallow.
K am pit M Knife.
Kamukha-a Like; smilar; uniform; equal;
alike.
Kauíukha-aát'. -Alike; on a par.
Kumtan-t; To attain; obtain; collect;
gather possess
Kamuluan-y-To hate, abhor; detest;
deslike.
Kanaumuo-w Bee.
Kamun tin- Mite; whit.
Kainunti-aríí?.-Very little some hat.
Kanuintian-w Smallness.
Kanniraan-/*- Immaturity; tenderness;
sauvity; delicacy; softness.
Kainurahan-n Cheapness; insult infamy;
censure; affront; outrage, baseness;
lowness; dishonor; humiiliation.
Kamutin-t? To scratch; scrape
Kanann Right
KananaRight.
Kanawin-y-i'o dilute dissolve.
Kandaran-Latch.
Kandila nn Candle.
Kandirit wHop.
Kanga-/^- Wagon.
Kanginongjt^rd. Whose.
Kanila-j9ro.-Th^ir; theirs.
Kaningasan n Fervor; warmth zeal ;
ardor; flame; vehemence: veliemency.
Kanihong-/3iro.- Whose.
Kanipisan-fi-ThinneFs; nicety, tenuity;
: subtilenes!^; delicacy; acutenesft.
anion g
46 KAP
Kaniyaj9ro.-HÍ8; hers.
Kaniyahin-t; To appropriate; usurp;
defraud; cheat.
Kanlungan ^^-Coaversation
many; group of talkers.
Kanlungin i;-To shelter; protect; defend.
Kanot a Bald.
Kanta a- Song.
Kantero w-Masou; bricklayer.
Kanugnog-n- Limit; bound.
Kanunuan-?i- Ancestry; foref ethers.
Kanyon-/¿-Cannon.
Kapabayaan-M-Negligence; neglect;
abandoment carelessness; laziness;
inadvertanee; inadvertancy; lassitude;
indolence; idleness tardiness; inac-
curacy.
Kapag-a(it;.-How; as, if after; just as.
Kapagalan?* Service; work.
Kapahamakan-w-Calamity; disappoint-
ment accident.
Kapahingahan n-Rest; quiet; tranquil-
ity; repose; quietude.
Kapahintulutan-n Permission; leave;
liberty; «freedom.
Kapain-i/'-To search; grope; feel;
touch.
Kapaitan-w-Bitterness; asperity; poig-
nancy.
Kapakinabangan-n Utility; profit; gain;
advantage; usefulness
Kapakumbabaan-n Submission; compli-
ance; modesty; meeknets, density;
multitude; creation.
Kapal n-Ticknes; coarseness; density;
multitude creation
Kapalagayan-wTranquility; rest; repose;
calmness.
Kapalagayang loobn-Oonfídence.
Kapalagayang loob-a-Confident.
Kapalaluan-n Pride; presumption: ar
ogance; hau^ihtiness; vanity; loft
iness; pompuosity, pompuousness;
inflation; swelling.
Kapalan-t'-To thicken; strengthen; make
thick.
Kapalaran-n Fortune; success; chance;
luck; fortuity; doom; fate; hap; con-
tingent; contingency; hazard; hap-
piness.
Kapalibhasaan-n Affront; outrage; in-
famy, dishonor.
Kapalit-Exchange; sustitutioii; substitu-
te barter delegate: commutation.
Kapalit nang-prep,'For, by, about; as
l)y; on account.
Kapanaghilian n-Envy; covetuousnees.
Kapanahon ti- Con tern porary; time.
' Kapanahunan-n'-Mattirity; season; time,
term; age; epportunity.
KAP
47
Kapanatagan-n-'l ranqiiility; rest; repose;
peace; calmness; quiet; security.
Kapangahasan-n Zeal; valor; bravery;
boldness; insolence; impudence;
precociousness precosity.
Kapanganakan n-Nativity l)irth.
Kapanganakan a Natal; native.
K'Bpanganiban-n-Danger risk; hazard.
Kapangitan n Ugliness; h i d e o u s n e s s ;
homliness; sordidness; moral depra-
vity; turpitude; covetousness,
Kapanglawan-n-Gloom; sadness, obscu-
ity; darkness.
Kapangyarihan n Power; authority; a-
ibility; jurisdiction meanis, right co-
mmand; dominion; virtue; faculty.
Kapangyarihan gumawa ?i Authority or
power to do.
Kapangyarihan ng hukom-w Jurisdiction.
Kapantay-a Equal; similar, uniform;
equable.
Kapantayan-w Sinnlarity; equivalence;
uniformity; equinamity; equalization.
Kapara a-Identical, equal; similar;
alike.
Kaparis a-Alike; similar; equal; iden-
tical: unifom; even; equable.
Kaparisanw-Equality; uniformity; sim-
ilarity- likeness; comparison.
Kaparte n Participation; part.
Kapaslangan-íí-Impudence; insult; out-
rage abuse; contempt.
Kapatagan-n-E Venn ess; levelness.
Kapatak-n-Drop; little.
Kapatawaraii-w-Pardon; absolution; for-
givenness; acquital.
Kapatid-w-Brothe'r; sister.
Kapatid na lalaki n Brother.
Kapatid na babayi n Sister.
Kapatid ng ama w Uncle.
ICapausan?! Hoarseness.
Kapayapaan n-Kest; repose; tranquility;
calmness; quietness, qui.^tude, peace;
paciñcation.
Kapayatan-í^í -Feebleness, leanness; thin-
ness*
Kape-w Coffee.
Kapighatian //-Disgust; vexat on; an-
tipathy; mortification; humiliation.
Kapilayan-n Lameness.
Kapilipitan-n Sinuosity.
Kapilitan-n-Force; perseverance; persis-
tence persistency; necessity; indis
pensibility,; persuasion.
Kapinsalaan-w-Reunion obstacle; im-
pediment; herd; flock; drove.
Kapintasan n-Fault; defect; censure.
Kapiiangotn Particle.
Kapiraso w-Piece; slice; cut; fragment;
scrap; part; portion; share.
KAR
Kapisanan/i -Reunion; congregation;
meeting; facition; clique.
Kapisanan ng bundok w Range of
mountains.
Kapisanan ng kalai) n-Raft of logs.
Kapisanan ng mga utos ng gobierno íf-
Code of laws.
Kapisanan ng mga hayop-n Flock; herd;
drove
Kapisanan ng manga tawo-// Societv;
partnership; corporation.
Kapisanan ng mga utos n Digest.
Kapistahanw Feast; holiday; festivity;
exhibition; presentation.
Kapit bahay-w Neighbor; fellow crea-
ture.
Kapootan n- Anger; vexation;, rage;
hatred.
Kapormalan-?i Formality; seriousness;
gravity; circumspection.
Kapos-a Lackinji; insufficient; wanting;
inadequate; short; scanty small.
Kapowa |;ro Both.
Kapowa tawo-n Fellowcreature.
Kapulaan ng sailing i?'! o paint or
cover with pitch.
Kapurihanri-rurity; chastity; excellency
Kapurulan n-Dullness turpitude* ugli-
ness; impurity; stupiditiy. rudeness;
lewdness.
Kapuspusan-i<- Roundness; fullness.
Kapusukan-M-heat; vivacity.
Kaputican-wMarsh; slough miry place.
Karagdagan w-Addition; increase, im
provement.
Karakaraka ftíZí'.- mmidiately; instantly:
suddenly
Karakot-n-Handful few^ness.
Karakota-Few.
Karatula sa ibabaw ng libing-n Epitaph.
Karalangan-n Rarity; looseness.
Karamihan n-Abundance; plenty; mul-
titude, torrent.
Karami rami ban v-Most.
Karampatan a-Fit; proper; convenent;
corresponding.
Karampotn-Mite; whit.
Karamutan-n Stinginess; penury; pov-
erty; avarice; covetousness; paltriness;
meanness; voracity; voraciousness;
sordidness:
Karang-w-Cover covering; awning.
Karangalan-n Glory; honor: dignity;
royalty: fame; prestige; majesty; exel-
lence; eminence; sublimity; elevation:
loftiness; superiority.
Karaniwan-a-Usual; ordinary: familiar;
customary; vulgar; common; epidemic;
prevalent; prevailing; mediocre; pie
bian; hackney.
KAS
48
Karaniwan tawon-Flebian.
Karapatan w-Digiiity; condignity; mert.
Karapatan-a Just, deserving; correspon-
ding.
Karatij; aiiy.-Near elose; neighboring.
Karatula sa ibabaw ng libing w-Epitaph.
Karayom n Needle.
Karayoni na panahi ng supot n- Packing;
needle.
Kart ton -a- Wagon; cart.
Kargadorn-J/orter; packer.
Kargahan n Pack.
Kargahan r-To pack; load.
Karikitan w Neatnesn beauty, elegance;
prettiness, gentility.
Karne n Meat.
Karue ng baboy-^i-Bacon pork.
Karroniata n Chaise; gig.
Karuagan n Cowardice dastardness;
pohroonery eff eminence efiiniintncy.
Karugtong r<-Annex addition; annexa;
tion sequence sequel.
Karukhaan-?^ Penury, poverty, misery;
lowness lewdness.
Karuniihan-^-Dii t filthiness obscenity;
impurity; sordidness slovenl ness.
Karunungan n- Wisdom ; knowledge;
learning science sagacity, ability,
ken erudition; (iiscretion; art illustra
tion sapience virtue culture apti-
tude; cleverness, dexterity, exce-
llence.
Karupukfin/i-Frairy; britleness wea;d-
ness feebleness.
KaryagdU-ii Clearness clarity; front or
right side of anything.
Kasabay-w-Con temporary, companion;
conjpany.
Kasabay «fi?;. -Together simultaneously;
at the same time.
Kasabihan-í^- Proverb maxim.
Kasaganaan-w- Abundance plenty; pro-
fuseness profusion fullness; ampli
tude; lavishness multitude excess.
Kasaganaang malabis-n-Overabundance;
superfluity overplus, surplus excess.
Kasaganaan ng pagaari-w-Opulence;
wealth affluence.
Kasagsagan-n-Trot haste;
Kasakiman-n Avarice stinginess; cove-
tousness.
Kasakitan-w Sickness, suffering; suf-
ferance, calan)ity hardship, cross;
toil; trouble; epidemic, anger, vex-
ation. . •
K H saki tsa k i t a- Pai n ful f sen si ti ve ,
Kasaklapanw Detestation: acerbity;
asperity; sharpness, roughnestf^ or
severity of taste. |
Kusaksaan-n Time; season opportunity.
KAS ____,
Kasal-ti Marriai?e; wed(iing; espousal,
betrothal betrothment, espouial.
Kasaianan w Fault crime guilt; trans;
gression; offence; defect; sPght-
infringenient failure, deficiency;
infraction
Kasalatan-n-Want need necessity; pen-
ury poverty: meanness paltriness;
narrowncbS misery, bereavement
})light misadventure.
Kasalaulaan-n Fil.h dirt sordidness;
fllthiness obscenity impurity lust,
immodesty unchastity rudeness;
lewdness squalori squalidness, squa-
lidity, uglinesss impudence
Kasaibahian n-Saxagery savgaeness;
truculence truculency.
Kasaiiwaan n-Misfortune. misliap; mis-
ery stubbornness; contrariness.
Kasaliwaang loob n Inconstency; Ac-
pleness contrariness.
Kasaliwaang palad-:^^ Calamity; misfor-
tune mishap disaster illiluck bad-
luck fatality unhappiness.
Kaáalukuyan-a-Actual present; real; ef:
fective,
Kasama n Co m p a n i o n ; colleague;
company; partner, comrade; help-
mate.
Kasama-a-Inclusive, united.
Kasama aii't;- Near close near at hand.
Kasamaan w-Malice wickedness iniqui-
ty, lowness vileness infamy; base-
ness dishonor profligacy, evil bane-
vice criminality,
Kasamaan ng lasa n-Bitterness. asper-
ity want or lack or taste.
Kasamahan n- ompanion, accomplice;
colleague.
Kasymasi,.maan «-Worst.
Kasina sa paggawa-n-Cooperator; ac-
complice.
Kasanayan ?i-Prai:tice ability; aptitude.
Kasandok-n Spoonful ladle.
Kasangkapan n-Instrument tool; fur-
niture appliance: apparatus.
Kasangkapan panugat ng araw-n-Heli-
ometer.
Kasangulan-n-Infancy; childhood; be-
ginning
Kasantosan w-Sanctity; holiness; god;
liness.
Kasantosantosan a Most holy.
Kasapatan M Sufficiency.
Ka-arapann Sweetness; delicacy.
Kasariwaan-7t- Freshness, coolness.
Kasayahan-n-Happiness jocularity gay
ety mirth glee; joy festivity; rejoic
ing content; pleasure; comedy
comicality; conviviality; vivacity:
KAS
49
yivaciousness, Jocoseness; cüriiicality,
comicalness.
Kasaysayanw Signification;explanation;
interpr tation: account; comment;
declaration; definition affirmative;
narration- relation.
Kasia-a Sufficient; apt; fit; proper;
enough
Kasiba w,-Splinter.
Kasibaan n Glottony.
Kasiguruhan-nSecurity; certainty, V)ail;
sponser probability.
Kasiitan-n-Grove of bamboo.
Kasikian 7i Impediment obstruction ;
obstacle difficulty; nuisance.
Kasikpan-n-Narrowness, closeness; in-
timacy.
Kasikpan-n- Narrowness, intimacy; clo-
seness.
Kasindakann Fright scare; horror.
Kasindaksindak-a- Awful horribble ter-
rible; dreadful; horrific; tremen-
dous.
Kasing-iirZv-So: as much as; so much;
as much as well
Kas ng hutiadv -A good as.
Kasing halaga a-Equivalent, of the same
value.
Kasinsinan ii Density thickness; solidi-
ty closeness; compactness.
Kasinungalingan-w-Lying; untruth: false
hood fib; fiction; fallacy; delusion;
deceit.
Kasipaganw- industry diligence acti-
vity; promptness; promptitude; light-
ness quickness.
Kasipinga^i; -Beside; near; mediate.
Kasiraan n Destruction; fault defect;
scath; error; rnistak; disadvantage;
rotting.
Kasiraan malaki-n Calamity; havoc; dis-
appointment.
Kasiraan ng bait-w-Madness; insanity
derangement of the mind.
Kasiraan ng loob w Dementea.
Kasiraan ng puri-n Shame; disgrace;
dishonor fall ba eness; degeneracy;
degredation discredit; stain or spot
on one^s character.
Kaisiraang tinatangap n Prejudice; in-
jury; detriment; damage; dishonor.
Kasiyahan-w Sufficiency frugality; corn-
mensuration; sobriety; proportion;
competence; moderation; temperate-
ness abstinence; justice; temperance;
thrift method.
Kaskásan-fi-Grater; scraper; raker; rol-
ler cylinder.
Kas asán-i;-To grate; scrape; rake.
Kasko/i-Oasco; barge.
_KAT
Kasowayan-w Rebelliousness; stuborn-
ness; disobedience.
Kastila-w Spaniard.
Kastila-a Spanish.
Kasubhai^ Saffron.
Kasuitikaun-Theft thieving; rascality;
fraudulence cheating.
Kasukaban-?i Threachery , d i s 1 o y a 1 1 y '
perfidy felony crime.
Kasukalari-?i-Dirt filth sordidness filth-
iness rubbish; dumping ground.
Kasukalau ng loob-n-Mortification, vex-
ation.
Kasukasuan-n- Joint.
Kasukatau-w-Measure. dimension mea-
surement justice; right; enough;
sobriety; equality.
Kasuklaman-Ti-Hate; disgust; abhorrence,
detestation repugnance; dislike, an-
tipathy revulsion; curse execration;
Kasnklamsuklam w-Detestable; hateful;
loathesome dreadful; awful horrible.
Kasulatan-n Writing deed; contract;
treatise document maxim abstract;
accord accordance; schedule.
Kasulatan ng isang puno-n-Attestation;
disposition; or command in wri-
ting.
Kasuuodn Successor follower, one who
follows.
Kasunod-a-Successive following; con-
secutive next.
Kasunod-«rif^. Then following.
Kataasan-n-Height eminence eminen-
cy superiority preeminence; arro-
gance haughtiness.
Kataastaasan a Supreme; paramount;
tallest; most high; highest; omnipo
tent most powerful almighty.
Kataastaasan lugarn- Highest place;
acme.
Katabaan-n-Corpulence corpulency obe-
sity fat.
Katabaan ng lupa-w-Fertility; fruitful-
ness.
Katabi afííJ.-Beside conjunct; near.
KatadnSkin leather; hide.
Katagan-n-Conveniency.
Katahimikan n-Peace, tranquility; pac-
ification; quietness; quietude: rest-
calm ess, serenity composure silence:
repose: selfpossession; continence-
continency dispassion; lull; hearts-
ease; quiescence.
Katakataka a Strange rare -scare; stu-
pendous; wonderfull: marvelous; as-
tonishing miraculous; fabulous; ad;
mirable; unheard of; excellent; fool
ish silly; egregious; awful; dire;
dread full; extraordinary.
7
K AT
K atakawan-w Gl utton,
Katakottakot-a- Awful; dreadful; terrible;
horrible dire; fearful; monstrous;
direful; tremendous formidable ghast-
ly; grim grisly; grand.
Kataksilan n- Treason; perfidy; treachery;
instability criminality.
Katalasan w Sagacity; sharpness cun-
ning craft wisdom; sagaciousness;
ability; prudence; skill learning; sa-
pience; handiness:
Katalinuhanw Learning; wnsdom; abil-
ity sagacity; sagaciousness; prudence;
skill, handiness; sharpness quickness.
Katalo-ti-Kival antagonist; opponent;
adversary; competitor.
Katám-^ Plane
Katámanan n Constancy; perseverance;
persistence; loyalty persistency;
Katamarann Laziness idleness; indo-
lence; slovenliness negligence; tar-
diness; lassitude. neglect; carelessness.
K atamasanw- Ad vantage; gain.
Katamin V To plane.
Katamisan-w-Sweetness; fineness.
Katamisan ng dila-n-Eloquence.
Katamlayan-n Sadness; indisposition;
gloominess; coolness toward a friend.
Katampalasanan-n-Insolence; impuden-
ce inclivility; insult disrespect; dis-
regard; flippancy petulence; haught-
iness inhumanity.
Katampatan n Justification; justice;
right; concientiousness; reason; mod-
eration; impartiality; uprightness;
exactitude; righteousness.
Katampatan a-Equitable; just; honora-
ble; impartial.
Katamtaman-ti-Sufficiency; enough.
Katamtaman-a Sufficient; fit; propro-
tional.
Katamtaman-ailt^ Middling so so.
Katandaan-n-Antiquity; longlevity; age;
old-age; anteriority; decrepitude
Katanghalian-w-Noon; lateness; dinner;
lunch.
Katangihan-w-Refusal; denial; negation;
exception; difference.
Katapangan-n-Boldness; bravery; sauci-
ness.
Katapatan-n Opposition; convenience;
reason; sufficiency; equality; confi-
dence.
Katapatang loob ^¿ Loyalty; sincerity;
frankness, cordiality; fidelity; honesty;
fealty; candor! troth.
Katapusan-a-i.ast; latest; final; hind-
most; extreme; conclusive, determina-
tive; end.
Katapusann-^Míí; final, finish extrem-
50
KAT
midding; even.
ity; conclusion; goal, result, boundary;
termination.
KatasTi-.Tuice; sap; substance; essence.
Katasahan-w- Valuation; appraisal; ap-
proximation;appraisement;calculation-
Katasint;-Tu draw out the sap; sap.
Katas ng katawan-w-Humor; mood.
Katatagaan-n Medium; middling suf-
ficient.
Katatagaan-aííf.-So so,
Katawan w Body.
Katha-w- Fiction; fabulosity; invention of
the minde.
Kathain-i;-To bring forth; produce; gen-
erate.
Kati-w-Ebb.
V'ati-n-Itch.
Katibayan-Ti-Guarantee; plight bail; doc-
ument; firmness; solidity; steadi-
ness; stability.
Katibayen ng loob w-Inflexihility; per-
severance.* constancy; loyalty; firm-
ness; candor; proof reliance.
Katig-n Out-riggers; balance.
Katigasan-:^ Hardness; sstiffness; firm-
ness; stubbornness.
Katigasang makipagunap-w Harshness
or severity of speech.
Katiisan-w-Forbearance- suffering; pa.
tience: respite indulgence penance-
Katimtiman w-Prudehce, moderation;
modesty.
Katimtiman ng loob n-Constanck; lo-
yalty; fidelity; fealty; firmness.
Katingan-?i-Boiler; cauldron.
Katinig-n-Unsion; two things which
have the same sound.
Katipunan-M-Meeting; congregation;
reunion; society; secret society.
Katialwa-n-Agent.
Katiwasayan-w-Tranquility; repose; quie-
tude; serenity; peace.
Katiyagaan-n Constancy; loyalty; per-
severance; persistance.
Katogn-Blow; knock.
Katotohanan-n-Truth; veracity; truism;
reliableness; reliability; criterion;
proof; reality; equity; testimony:
certification; witness; reason; indi-
cation.
Katowiran-w-Right; justice; loyalty:
lawfulness; reason; cause upright-
ness; exactitude; staaightness; pre-
rogative; consideration; argument:
forte; moderation.
Katugon-w-Response;
aid; help.
Katulad-it-Similarity;
ness; resemblance;
equality.
reply; answer:
uniformity; like-
simile; facsimile
KAU
51
Katulad na lubos-a Like similar; equal;
even; on a par.
Katulinan^-Swiftness agility; activity;
rapidity; promptitude; speed; quick-
ness celerity; accleration.
Katulisan-n- Sharpness; keenness.
Katulong-M-Co-operator; accomplice;
helper; helpmate.
Katulungin v-To associate; cause to
help or aid.
Katunayan n-Reality; truth; fact; cer-
tainty; legitimacy; legitimateness; se-
curity; truthfulness.
Katungkulan-n-Position; occupation;
duty; employment; obligation; work;
profession; situation; business; trade;
engagement; employ; contract; com-
mand; power; authority; prefec-
ture.
Katunugan-?^ Sonorousness.
Katuparan ti-Compliance; excution; dis-
charge.
Katusuhan 'w-Craft; cunning; astuteness;
sagacity; sagacousness; ability.
Katutubo-a-proper; fit.
Katutúbong hilig-a Natural.
Katuwaan-ti Joy; gladness: drollery;
mirth; merriment; diversion; gayety;
happiness comicality: comedy; comi-
calness; joyfulnes.
Kaugalian-w-Custom; habit; use; usage;
style; fashion; mode; manner; rite;
skill.
Kaugaliang sarili-n-Natural custom.
Kaugoygoyr n n Underbrush; copse;
shrubbery.
Kaukol-^-Coreespondent.
Kaukulan-w-Correspondence; relevance-
relevanc)^' pertinence.
Kaululan-w-Nonsense; foolery; foolish-
ness bosh; madness; insanity.
Kaunahan-^i-Preference; preceedence.
Kaunaunahan-iZ First.
Kaunaunahan-a-it;. -First.
Kaunaunahan martir-n-Protomartyr.
Kaungasan-n-Nonsense; ignorance; stu-
pidity: foolishness: turpitude.
Kaunti-a-Some; few; little; scanty; not
much.
Kauntian n-Smallness; scantiness: pau-
, city.
Kauntian ng pagmamahal-w-Lack of
respect: scorn; contempt.
Kauntiunti^n-a-Minimum; least.
Kauntiuntian w-Minimum.
Kanunuan-n-Ancestry; fore fathers; an-
cestors.
Kaunuran-n-Dulness; stupidity; non
sense; ignorance; foolishness.
Kaunuran-n-Confidante; crony.
KAW
Kaupahan-n-Wages payment; f ee;salary .
Kaupasalaan-w-Threachery; perfidy; in-
constancy; treason.
Kausap w-Companion in conversation;
the person with which one cover-
ses or speaks.
Kausutin-vTo move; touch; manage;
direct.
Kautalan-n-Stammering: stuttering.
Kautusan /? Proclamation; order: com-
mand; errand; message, edict; pre-
cept; rule; law: mandate.
Káwa-n-Caldron; boiler.
Kawad-M-Wire.
Kawalaan-w Loss; deficiency; lack; ah
sence.
Kawalang hiyan Shamelessness; im-
pudence; insolence; immodesty.
Kawalan magampon w-Lack of support;
destitution.
Kawalan ng awa n-Inhumanity; cruelty;
inclemency; rigor; severity.
Kawalan ng ayos n-Slovenliness; care-
lessness disarrangement.
Kawalan ng^ bait-n- impudence; indes
cretion.
Kawalan ng damdam-n-Health; welfare;
prosperity; apathy.
Kawalan ng damit-w Nakedness; nu-
dity.
Kawalan ng dunong n-Inaptitude; in-
ability: ignorance lack of know-ledge.
Kawalan ng galang-n-Tncivility: impu-
dence; disrespect; inattention; lack
of beaut5^
Kawalan nang ganda-n Awkwardness;
lack of beauty.
Kawalan ng gawa n-Liesure; lack of
work; idleness.
Kawalan ng gusto-w-Displeasuse; lack;
of taste: dissstic faction.
Kawalan ng hiya-n-Impudence; shame-
flJippancy.
Kawalan ng interés n Sangfroid.
Kawalan ng kailangan n-Necessity want;
need; lacking.
Kawalan ng kailangan-n-Inattention;
abandonmant; carelessness.
Kawalan ng kaya-n-Incapability; inca-
pacity: inability; inaptitude.
Kawalan ng laman-w-Vacancy; vacuity;
emptiness.
Kaawlan ng lasa n- Want or lack of
taste; bad taste; disgust.
Kawalan ng pag-ibig n-Lack of love;
unconcern.
Kawalan ng pagmamahal-^^-Scorn; con-
tempt.
Kawalan ng pananampalataya-n-Incre-
dulity; unbelief; disquisition;
KEL
Kawalan ng paniniwala-^i-Incredulity;
unbelief disquisition.
Kawaian ng puno n Anarchy.
Kawalan ng tikas-n Awkwardness,
Kawalan ng tuto-w Ignorance stupidity;
error; blindness; lack of knowledge.
Kawalan ng ugali n Disrespect; inci-
vility, lack of manners.
Kawalan ng wasto w-Uncleanliness; ñl-
thiness carelessness; lack of care.
Káwali n Griddle skillet.
Kawan-w Herd; flock bunch multitude
Kawangis-a-Like similar; alike.
KawangisnLi eness simile; similarity.
Kawangki-a-Like; similar alike egual.
Kawanki-7i Similarity, likeness, equal-
ity; resemblance; simile.
K away w Brandish flourish.
Kawayan-n Bamboo; cane.
Kawayan-i'-To call or summon by signs;
signal; brandish.
Kawikaan w Proverb
Kawiliwili-fl Agreeable; pleasing amu-
sing attractive, delightful.
KawitnHook galf drag hook.
Kaya-n-Ability power aptitude; capa-
city; authority; possibility.
Kaya acif .-Sii\ce perhaps then, by what
way.
Kaya nga-/?re/>. -Therefore.
Kayabangan 91 Braggart! sm brag; boast;
vaunt, pompuosity, pompuosness.
Kayabangan ng si^iga-wThickness of
foliage.
Kayamanan^?. Riches; wealth; treasure;
fortune, property; pelf potency af-
fluence . opulence; mamon.
Kayamoan w Gluttony; excess super-
fluity.
Kayarian-H-Cut; shape make; fashion;
flgure termination, completion, per-
pection; faultlessness.
Kayariang lubos w-Completion; perfec-
tion; faultlessness.
Kayasan-vTo scrape, clean; polish.
Kayas n-Scrape.
Kayayari pa lamang a-Recent; modern;
new.
Kayo ñ-Cloth: texture.
Kayó-j>ro.-You. .
Káyong panluksa-íi Crape
Káyong sutla-n-Silk; silk clotli.
Kayo po-j? ^o.-You, — Your honor; your
worship; you sir.
Kayong sutla at mabintab-n Satin,
Kay sa C092^*.-Than.
Kayumangi-a-Brown: swarthy; drai).
Kayumangi-a Drab; brown.
Kayumanging mura-a-Brownisli.
Kelooy-w-Mire; mud; quagmire.
52
KIN
Kiba-n-Fish-hook.
Kibal ^-Bend curve.
Kibit-w-Grimace wry face.
Kibit'n-t'-To make a grimace of wry
face; shrug; hook.
Kibitin ang isda-i;-To hook a flsh.
Kibot w-Pant; palpitation nervous move-
ment.
Kidkirin-t;-To unwind; wind.
Kidlat^*-Flash.
Kikil^iFile; rasp.
Kikilin-t'-To file; rasp.
Kikio-n-Desire.
Kilabot-9^-Pore; Horror; fright scare.
Kilala-n- Acquaintance.
Kilalanin-r-To acquaint know\
Kilalanin maaga r-To anticipate, forsee.
Kilalanin mabuti n-To ascertain; consi-
der; recognize; know well.
Kilapn-Splendor, brilliancy, gloss; lus-
tre.
Kilay-w-Eyebrow.
Kilig-w-Shrug.
Kilikili-71 Armpit.
Kilikin-v-To take in ones arms.
Kiling-w-Inclanation; sidp motion; de-
clevity.
Kilingn-Mane.
Kiliñgan sa masama-r-To defend any
one who is bad.
Kiliti-w-Tickling tickle.
Kilitiin-v-To tickle.
Kilkilin r-To, file rasp.
Kilos-n-Act action; move; movement;
manner; form; (leportment; civility;
antic todo.
Kilua-M Mustard.
Kilusin í;-To move act; excite; inspi-
re; touch.
Kimi n-Temerity; shyness bashfulness.
Kimpot-?i-Temerity; shyness; bashful-
ness; pant; palpitation.
Kinagatan-j9.j>. Bitten.
Kinakabagan a-Windy; indigestible;
coliky.
Kinalong ng abogado w-Client.
Kinamtam-^,;;.- Gotten.
Kinanipan-n IJnition; joint addition.
Kinang-n-Gloss; polish; finish; bright-
ness; splendor; terseness.
Kindat ti-AVink.
Kindatin r-To wink.
Kindi-n-An affected air or walk.
Kinikita-n-Wages; salary; earnings; pay.
Kinis-^i-Polish finish; brightness; Ins
tre; gloss, fineness; terseness.
Kinsay-n Celery
Kintab n-Gloss; polish; shine; finisli;
brightness; sheen shimmer; twinkle;
glimmer; glitter; corruscation.
EÜI
53
Kirital-?i Seal; signet, sign; crucible;
melting pot.
Kintalan-t'-To purify cleanse; clean.
Kinta]in-'?;-To smelt; melt.
Kinukulungan-n-Place where anything
or anyone is confined.
Kinultyn Tanning.
Kinusa-arii'. -Intentionally; purposely;
designedly; knowingly.
Kipot-n Narrowness.
Kipuban-t;To norrow; contract; cur-^
tail; restrain; constrain; tighten.
Kirotn-Pain ach.
Ki8ap-7^-Flash; wink; brilliance; sheen;
shimmer: corruscation twinkle.
Kisap matan instant Aviuk of the eye;
moment jiffy
Kiskis w-Polish file; scarf.
Kiskisin-i;-To tile; polish; smooth; rub.
Kita-?i- Appearance; face; looks; likeness.
Kitang-n-Roundfish.
Kitángt^-Fish-net.
Kitid•?^ "Narrowness.
Kitid-w-Fish-net trawlnet, trawl.
Kitiran-71-To narrow.
Komediahan ri-Tlieaire; theatricals.
Komediante-ri Actor; player; comedian.
Komerciante n Merchant; dealer.
Konowa-a- False; apparent; deceitful;
hypocritical.
Konowari-a-False hypocritical; deceit-
ful apparent but not real.
Konvento n-Convent; priory.
Kopa-w-Cup; goblet; wine-glass.
Kosina-n Kitchen.
Kosina ng sasakyan-n-Galley.
Kosinero n Cook.
Korona-ii Crow^n; diadem.
Koronahani; To crown.
Kotsero-w Coachman.
Kreosote-ii Kreosote.
Kruz w-Cross; intersection.
Kuago-n-Owl.
Kuako w-Pipe.
Kuarta-n-Money; coinage.
Kuarto-n-Room; chamber.
Kuarto ng babayi sa Turkia-w-Harem.
Kúbaa-Humpbacb; deformed; crooked.
Kubo-w-Cabin; hut; barrack; shed;
shanty.
Kubkob-n-Defense; protection.
Knbkubin-t'-To defend; protect; sustain.
Kudkuran n-G rater; scraper.
Knenta-w-Oalculation; example; problem.
K iientahin-v To calculate; reckon; figure;
compute; estimate.
Kuetis-w-Skyrocket.
Kugon-w Straw; mountain-grass.
Kuha-tnfer. -There; well; what.
Kuintas-n-Rosarv.
KU^r
Kuitib n-Blackant.
Kókak-ít-Toad.
KukO'W-Nail claw hoof; talon.
Kukob a Convex con vexed.
Kulam-rt Fascination enchantment
Kulambo n Mosípiito net.
Kulamin r-To fascinate charm enchant;
Kulamos-w-A furrow made by a plane.
Kulandong-n Cover; covering awning;
curtain
Kulangf? Defective; lacking; deficient;
faulty incomplete; wanting in^uffi
cient inadequate scrimp scant less.
Kulaugan ng anoman-r-To discount;
deduct; curtail.
KuLang ng ngipin-fT-Toothless.
Kulang palad a Unlucky unhappy; mis-
fortunate; ndserable; wretched dejected.
Kulang sa pagkain ri Hungry.
Kulapulan-r-To besinear; smear.
Kulay-ft Color hue.
Kulay dalanghita-íí-Xanthia.
Kulay dugo-ri Bloodcolored.
Kulay ginto-rt Gold colored.
Kulay kapis-a- Pearl colored.
Kulay lila-n-Lilac colored; mauve.
Kulay pula-aRed; ruby; ruddy.
Knlay pulot a Honey colored.
Kulay rosas-a-Rose colored.
Kulay suha-a Orange colored.
Kulay tabaco «-Tobacco colored.
Kulay talon-« i.ivid.
Kulay trigo-a-Brownish.
Kuliglig-w- Katydid; cricket; locust.
Kulkulin 15 To scrap; scratch.
KulonBoil; boiling-
Kulogn-Th under.
Kulos-ii Rustle; rustling; noise.
Kulot-n-Curl; ringlet.
Kulot-a-Curly; crisp.
Kuluban-?i Sweater, sweating; place.
Kulubot 7i-Wrinkle.
Kulubot fi-Wrinkly; rugose.
Kulungan-w-Coral; pen, inclosure; place
of confinement.
Kulungan ng tupa /f Sheepfuld.
Kulungin-r-To shut up; pen up lock U|);
seclude; circumscribe immune:
Kulutin f-To twist; curl.
Kumaba ang dibdib-r-To pant; pal pi tat o
Kumabila-í'-To cross go over.
KumagatrTo bite; gnaw: nip.
Kumagungkong-iJ-To make a noise.
umain-f-To eat; dine.
Knmain ang agahan-v-Tt» breakfast;
eat; breakfast
Kumakaw-i'To bark; howl.
Kumalasing vTo jingle; jangle; sound;
rattle.
Kumalat-/'-To scatter; throw broa«lcast.
KUM
54
Kumalinga-t^-To care for; protect; look
out for administer, govern serve.
Kunialogi;To clatter; make a noise
from within.
Kumapal-v-To thicken; grow; increase;
swell; augment enhirgo.
Kumapit i; To grasp; sieze.
Kumasal-v-To espouse.
Kumaskas v-To rub.
Kumatas y-To extract the sap or juice.
Kumatha-v-To tliink; plant; invent;
create; appoint.
Kamati i'-To itch smart.
Kumati ang tubig-i;-To ebb; recede.
Kumatig i;-To take liold of anything
to keep it from falling.
Kurnatog-iJ-To knock.
Kumausap -^'-To talk; speak.
Kumayod-17-To grate.
Kumidlat-?;-To flash; lighten.
Kumilap í;-To glitter; glow; shine;
glisten.
Kumilig v-To shrug.
Kumilingt;-To incline; lean.
Kumilos-v-To move Hct.
Kumimot-v To economize, save; hoard.
Kumindat-i5-To wink.
Kumindi-v-To assume an effected air
or walk.
Kuminigv-To tremble; vibrate.
KumintalvTo glitter glow; shine;
glisten: corruscate twinkle glimmer.
Kumipot-v-To narrow.; contract.
Kumirap i;-To move the eyelids; wink.
Kurnisap-y-To shine; glisten; glitter;
glow; corruscate; twinkle.
Kumislot-i' Make a sudden move, move
suddenly; act quickly.
Kumita í;-To gain; earn; see.
Kumitid i^-To narrow; contract.
Kumitil v-To pinch; cut, gather one
by one.
Kumiyaw-'i; To brag; threaten.
Kumon-n-Toilet; closet.
Kumot-^-Blanket; Comforter; counter-
pane.
Kumot na linso-n Bed-sheet.
Kumpari-n-God-father.
Kumpisal-n-Confession
Kumpisalin-i;-To confess; hear con-
fession ascartain.
Kumpunihin-i;-To recompose; mend;
make over.
Kumudkod-f-To grate.
Kumuha-w Taker.
Kumulang sa-adt?.-Nearly;,, almost; in
sufficient; less than; scrimp.
Kumulo-t'-To boil seethe; simmer ef-
fervesce.
Kumulog-y-To thunder.
KUT ;
Kumunpuni-y-To repair; patch; mend
fix,
Kumumtrato-i;-To contract.
Kumunti t'-To lessen decrease; grow;
smaller.
Kumupasv-To fade.
Kumurot-i;-To pinch; nip.
Kumustav-To greet.
Kumusta-ri-Compliments; greeting
Kumutot;-To be lousy; have lice.
Kumatog-v-To palpitate pant; flutter.
Kundi-cow/.-But.
Kundi-rtri(;.-Yet; besides; moreover, if-
not except.
Kundoln Citron.
Knngpyep.-It; though when.
Kung gSLV on a dv Then; at that time.
Kuug hindi-adv.-li not; on the con-
trary.
Kung'sacali-If perhaps; provided; if
it should happen.
Kunin V To get take; fetch; extract;
remove; subtract; seize; grasp; re-
ceive.
Kuning ilabas-'y-To extract; draw olit.
Kunotin v-To corrugate.
Kunotkunot-a Rugose; wrinkly.
Kunowa a Fictitious; fabulous hvpocri-
tal; deceitful; illusive delusive.
Kupas a Faded; discolored; colorless
withered decayed; pale.
Kupitin-i;To steal rob theive.
I^upkupin-iJ-To aid help, succor; protect;
defend assist; champion shelter; ad-
vocate preserve.
Kural-n Coral.
Kurap-n-Movment of the eyehds.
Kuripot a Stingy; petit; close, miserly
Kurlitn-Comma.
Kuro-n-Tmagnation fancy; conception.
Kurot w-Pinch; scratch; nip; flip; tweak.
Kurso-n Diarrhea.
Kuruin-i^To imagine; fancy; calculate;
concept.
Kurus-n-Cross.
Kurusan t;-To cross.
Kurutin-f To pinch; tweak; scratch.
Kusá-n-Spontaneousness; spontaneity;
voluntariness;^ voluntariness.
Kusina-n- Kitchen.
Kusku8Ín-i?-To scrub; rub; polish.
Kusot^ Shavings; sawdust.
Kasutin vTo rub; scrub clean.
Kuta-n-Rampart; fort; wall; castli.
Kutab-n-Groove; hack; mortise.
Kuting-n- Kitten; kit.
Kutkutin-y-To excavate; hollow; in-
vestigate.
Kuto-n-Louse.
Kutod-a-Short.
LAB
Kutod ang buntot a-Shorttailed.
Kutog ng puso-n-Foreboding; movement
of the heart.
Kutong aso-n Flea.
Kiitsara n Spoon.
.Klltuhin-?^-Lousy.
Kiituhin-^jTo become lousy.
_55 LAG
Kutuhin v-To i>lait; fold; double crimple.
Kutuhin ang kayo/To fold cloth.
Kutyain-y-To censure; decry; criticise,
defame deride
Kuyumpisii- Wrinkled; denied; timid;
pusillanimous.
Kuyusint'-Io rub against.
Laann Secret; reserve.
Laba-Ti-AVash; Washing.
Labag n-Contradiction; resistance.
Labahin-f-l o contradict; gainsay; op-
pose; resist.
Labahin-t'-To wash; laundry.
Labak-n-Puddle; rut; pit; pone\
Laban-n-Adverse; contrary; opposite.
Labanán-w-War, fight; setto; assault;
attack.
Labanán-i^-To war; fight; resist; assault;
assail attack.
Labangan-w-Crib; rack; manger; trough;
hog-trough.
Laban cay prep.- Against; by favor of.
Labanos-n Eadish.
Laban sa-prej?. -Against; counter.
Laban sa katowiran a-Illegal; unlawful.
Laban sa pagkabulok a- Antiseptic.
Laban sa pinuno-a- A gainst the gover-
ment insurrectionary.
Labas^rf!^. Besides; except that, with-
out; excepting: over and above.
Labasa-w Razor.
Labasán n-Outlet; result.
Labasan ng ilog-w-lhe mouth of a river.
Labas ng haysmadv. Abroad; in public.
Labas sa hirap at sakita-Healthy;
sound; well.
Labas sa katowiran-a-IUegal; unlawful;
unjust; unrighteous.
Labas sa matowid-a W^rong; faulty.
Labas sa panahon-a Unseasonable; abor-
tive; untimely.
Labas sa pangan ib «-Safe í unhurt;
undamaged.
Labay-w-Skein.
Labayan-w-Reel.
Labhan-v-To wash; laundry.
Labi n Lip.
Labing apat-a- Fourteen.
Labing apat n-Fourteen.
Labing dalawa a Twelve.
Labing dalawa w-Twelve.
Labing isa a Eleven,
Labing isa-nEleven.
Labing lima-a-Fifteen.
Lábing makapal-n.Thick lip.
Labing tatlo-a-Thirteen.
Labing tatlo-w Thirteen.
Labis n-Excess; surplus; superfluity;
remainder; residue; overplus; refuse;
debauch.
Lablab-n Quagmire mud; mire; marsh.
Labnutinr-To pluck out; pull out.
Labo-n Obscurity; darKuess.
Labuan-i; To cloud: obscure; darken;
delay make muddy.
Labiilan-?'-To feed by scattering;
Laceta-n Knife; skean.
Lagablab-w-Flame; blaze; fire-light.
Lagak wThat which is left with another.
Lagálag-?^ Tramp; vagabond; bum.
Lagánap-a LTniversal, general; public.
Lagápac-'^-Sound or report made by
the falling of anything.
Lagari n-Saw.
Lagariin-?;-To saw.
Lagasan-n-To strip; draw.
Lagasan ng dahon-'?;-To strip off leaves.
Lagasan ng ngipin-i;-To draw teeth
Lagayn State; condition; rank; status;
category; form; shape appearance;
look; likeness; face aspect.
Lagay na loob-a-Frank; outspoken;
clear.
La^ay ng loob-a State or condition of
the mind.
l^agi-adv.- Always.
Lagi-a-Perpetual; everlasting; habitual
permanent; durable; stable; firm;
steady; continuous.
Lágim-7i Sadness; gloom gloominess;
gathering-
Lági na-afít^-Always; frequently.
Lági na-a-Perpetual; everlasting; ha-
bitual; frequent.
Laging madilim-n-Perpetual darkness.
Laglagti-Fall;
Lagnat-w-Fever.
Lagot ti-Draught; swallow; tragus; potion
Lagot-n- Break.
Lagpakn-Fall; collapse.
Lagpos-n-Excess; surplus; remainder;
overplus; overtime.
Lagpos-a-Excessive; superfluous; exhor-
bitant; extravagant; lavish; ennor-
mous.
LAK
56
Lagpos sa pag-gastat? Lavishness; ex
travagance
Lagpiis-ci-Supertiiioiis; excessive; la
vish.
l.agpusan ang karampatan-r To trans-
gress; .exceed.
Lagiimin-t' To Gather collect hoard
Lagúsaw n-Noise made by the rust-
liny of paper or the shaking of
water; movement.
liagusaw ariv. -Spread out.
Lagiitin y To break pull apart.
Lagutok-n-Crack; crackling, clash.
I.agyan t' To put; place.
Lagyan ng asin '¿;-To salt.
Lagyan ng l>ubong'?;-To roof.
L4gyan ng butas y-To perforate.
Lagyan ng halaga r To estimate; value;
appraise.
Lagyan ng ribete t' To hem.
Lagyan ng 8angka-í^To construct ca-
nals or drains.
Lagyan ng sello r To stamp.
Lngyan ng siya sa kabayo-r To saddle
a horse.
Lagyan ng sopas-t'-To put soup.
1 agyan ng tanda-t'-To seal sing.
Lagyan ng tandangkrus ?-To make the
sign of the cross.
Lahang fi-Crack- cleft; fracture- chink.
Lahangin-y-To crack cleave; split, frac-
ture.
Lahangin-a-Brittle; frail; ñssile; fra-
gile.
Lahat a-All; whole entire; each; every;
total; gross; universal.
Lahat-lahat-aííí;. -Wholly entirely: guite,
Lahat-lahat-« Entire; all; whole; every;
total.
Lahi-n Progeny; race; clan; lineage;
sept; foction: cla^s- offspring.
Lahok ng hari-n Dynasty.
Lah ok -«Admixture; mixture.
Lait-M Insult abuse; execration; curse.
Lai tin t'- lo insult; abuse; curse revile;
execrate.
Lakad w-Walk; step; pace; passage;
excursion; journey.
Lakad ng paa n-Pedestrian.
Lakad ng panahon-«- Course or space
of time.
Lakas-?t-Strength; hardiness; vigor
force; forti ude; valor; brrwn; might;
thew: impeiius: violence; robustness;
activity; ability.
Lakas ng loob n Resoluti(m; courage;
<lecision; fortitude; will; power;
strength of mind; promptitutde.
L;iki-H-Size; largeness.
LAIM
Laki at lapad n Dimensions, extent;
capacity; bulk.
Laki ng anoman-n Magnitude, great-
ness granduer.
Laknip ?*-Cream
Laksa-a-Ten thousand.
Laksa-n Ten tiiousand.
Laksi-n Coniidence aid help.
LaktawM Omission skip.
Lalagin n To Undo gatlier collect.
Lalagyan-n-Place of putting.
Lala^ryan ng asin n Saltcellar.
Lalagyan ng ginikan n Hñv or straw
loft.
Lalagyan ng labasa w Razorcase.
Lalagyan ng manga kopa-w-Cupboard.
Lalagyan ng palaso-n Quiver.
Lalagyan ng salapiwTill.
Lalagyan ng salsa-n Saucer.
Lalagyan ng sombrero nHatbox.
Lalagyan ng tabaco-n-Tobacco pouclj.
Lalaki-n-Man; male.
Lalaking bagong kasal-n Groom.
Lalamin-v-To reserve; retain, restrain;
with-hold; suspend.
Lalamunan-n-Throat gullet; windpipe;
esophagus gorge.
Lai an g ?^ Strategy stratagem; snare; in-
dustry; trick; wile cunning; craf
slyness; skill; creation; inventton;
handiness; handicraft; work, toil;*
labor employment.
Lalangin-i? To produce; create generate
make: institute bring forth. '
Lalas-n-Banishment extermination.
Lalasin i?-To banish; exterminate; halve.
Lalawigan ?2-Province; county; shire.
Lalikan-Axletree; wheel.
Lalikin-i' To turth wind around.
Lalim-?^-Depth prc^fundity; profound-
ness.
Tialo-íifZí;. More.
Lalo-a More.
Lalong arfiy'.-More.
Lalong dakila-a-Superior; })aramount.
Lalonglalo-aíít'. -Principally.
Lalong mabuti a-Better.
Lalong magalinga Better.
Lalong malaki-a Bigger; larger; more
grand; superior; paramount.
Lalong maliit ftSmaller.
Lalong masamá a-AVorse.
Lalong mataas a- Higher; loftier; su
perior.
Laman n-Substance esscence.
Teaman ng tiyan;w-Vi^cera.
Lamangaríü. -Alone; solely; sole.
Lamang-aSole; singular.
Lamasin-v-To knead; pummel; handell.
Lamat f/Crack; chink.
LAN
57
I.ambanog-71-Sling.
Lambat-w-Net; snare.
l.ainbo-n-Tassel; tuft.
Lambong-n- Black veil;
Lambot-Ti-Softness: delicacy tenderness.
Lambutin-t; To soften; mollify.
Lamig-^-Cold; freshness: coolness; frig-
idness; damp: frigidity.
Ijamok-n-Mosquito; gnat.
Lampara-ft Lamp; light.
Lampas-n More; exssive; exhorbitant.
Lampas-n-Excess surplus; remainder;
residue: superfluity; overplus:
Lampas sa panahon a-Overdue.
Lamugin t; To pumel: make soft: soften.
Lamunin v-To swallow, glut: eat hur-
riedly; stuff ones self, imbibe; en-
jjulf, ^orge; gobble; jrormandize; gulp:
devour consume; absorb.
Lamuymoy-a Threadbare; shabby;
ragged.
Lamuyot^-Deceit fraud; imposition.
Lamuyutin V To deceive; delude; seduce;
impose upon; pick to pieces.
Lamuyutin ang isang dalaga-v-To se-
duce a young lady.
Landas-n-Path; trail; defile;pathway;w^ay.
Langam M-Ant.
Langa w n-Fly.
Langaylan gay an-n-S wallow, (bird)
Langib ?i Scab; scurf;
Langis nO\l.
Langislangis-a-Oily; unctous; greasy^
Langit-^-Sky; heavens.
Langitngit-n-Creaking; crackling; creak;
squea .
Langkumin-'y-To fold; gather; unite;
collect; hoard.
Lango" ft- Drunk; intoxicated; inebriated.
Lango Ti-Drunkenness.
Lango-n-Drunkard.
Langotse-n Gunny.
Langoy-n Swim; swimming.
Languay-zi.Beetlenut box.
Lahguhin-t;-To inebriate; intoxicate;
make drunk.
Lansa n-Stench; fetor; bad smell.
Lansag a-Ruined; broken.
Lansag-w-Destruction; ruin.
Lansagin i;-To destroy; ruin; tear to
pieces.
Lansakin-v-To congregate at a certain
place to do a piece of work.
Lansangan^-Street; road; lane; avenue.
Lansetang panagra-n-Lancet; small knife
or lacne.
Lansi n-Trick; stratagem; wile; craft;
thrust in fencing: throwing of a lance.
Lanta-w-Fading; withering.
Lanta a-Faded; wfthered; parched.
LAT
Lantáhin-a-Perishable.
Lantahín í;-To perish; fade; wither.
Lantot-n-Stench; fetor: stale water.
Láon-a Old; stale; musty.
Laon n-Duration: age; preservation;
prolixity; prolixness; oldness; time;
continuance.
Láot-n-Middle; center.
Laoya-^Stew.
Lapad-n Width.
Lapak-w< Break; fracture.
Lapakin-t;-To break; slice; part.
Lapang-n Piece; slice; part.
Laparan-i;To widen; extend; outspread;
expand: enlarge; amplify.
Lampastanganan-w-Insult; offense; out-
rage; abuse.
Lampastanganin-t/'-To insult; offend;
abuse outrage; depreciate.
Lápat-a^Exact; even; punctual apt;
proper; fit.
Lapok-a Weak; feeble; forceless; frail.
Lapukin-t^-'lo enfeeble; make weak; rot;
make brittle.
Larak-n-Proof; review.
Lakarán v-To review: prove; observe.
Larawan-n-Efñgy; image, figure copy;
portrait.
Lara wan ng Jesu Cristo-ii-Crucifix.
Larga vista-n-Telescope.
Lario-w-Brick.
Laro-w Play; sport; game; jest amuse-
ment.
Laroan-n Plaything.
Larong karat-?» I ottery.
Larong rifa-n Raffle; lottery.
Larong tanga-/^-Play that resembles
pitching.
Larot n-Leaky; ragged; broken; de-
stroyed.
Lasan-Taste; palate; relish; flavor;
essence; smack; gust; aesthetics; de-
light; pleasure; satisfaction; substance.;
Lasang matapang-n-Tang; taste.
Lasap-wTaste; smack; relish; palate;
gust; aesthetice; pleasure; delight.
Lasapin i;-To taste; relish; smack; like
sip; enjoy; try.
Lasa sa pananalita n-Wit.
Laseta n-Knife.
Lasing-a-Inebriated; intoxicated; drunk.
Lasing n-Drunkard.
Lason-ii-Poison; venom.
Lasunin-v-To poison; envenom.
Latan- Weakness; feebleness; debility.
Lata-n Can.
Latag-a-Flat; extended; outspaead.
Latag-n-Extension paving.
Latagán-i?-To unfold; expand; stretch.
Látak-n-Sediment; silt.
8
LIG 58^
Laták ng alak-/^ Lee.
Latigo-n-Whip, scourge.
Latok-ii-Rotten; putrid.
Lawá-n-Pooi; pond; lake; reservoir.
Lawakw- Width extension; size.
Láway-n-Spit; saliva.
Lawin-n-Hawk; castrel; falcon.
I.aya-a-Ungoverned; free, exempt; inde-
pendent, unencumbered; unrestrained
Layan-Ereedom; independence; exemp;
tion.
Lay ag-n- Sail.
Layas n-T ramp; fugitive.
Layaw-v-Caress; favorite.
Layawin v-To caress; favor, free.
Layo-iw¿er.-Keep off; begone.
Layo n-Distance.
Lay og-w Distance.
Layolayo-Rather far.
Layolayo ang pagkalagay-At certain
distances. ,
Layuan v-To distance; put at a distance.
Leccion-n-Lesson.
Letra n Letter.
Ley-n-Law.
Liad-a bent back.
Libagn-Filth, dirt; nastiness.
Libaganv To dirty;^makefilthy or nasty
Libágan n-Gossip.
Libak-w-Mockery; ridicule; sneer, scoff;
derision jeer, nioc .
Libakin-v-To deride; ridicule; scoff;
mock sneer at, laughat; reprimand.
lAhan-advAjess; except.
Liban n-Happiness; gayety.
Libangin-v-To make happy; distract.
Liban sSL-adv.-AwSLy from; except; with-
out; excepting.
Libing w-Funeral; burial.
Libingan n-Grave; sepulclire; vault;
tomb.
Libingang marilag-w-Mausoleum.
Libia n-Declevity; low land.
Libo n-'l housand.
Libo-a-Thousand.
Libro n-Book: volume.
Ligaligw-Perturbation; vexation; con-
fusion; laziness; riot.
Ligaligin 'i?-To perturb, vex; disturb;
molest; confuse.
Ligas n-Garter.
ljigaw-a-Fal8e;erroneous;medacious;lo8t.
Ligaw-n-Fugitive.
Ligawan-v-To love; court; pretend.
Ligaw na balita-wSilliness; false news.
Ligaw sa akala-a-Deluded; deceived.
Ligaw sa daan-wMisguided; illadvised.
Ligaya-w-Mirth; merriment; pleasure;
happiness: felicity; delight; comfort;
satisfaction; caprice.
LIN
Ligisin-r-To mill; pound; break into;
bits, powder.
Ligtaan-n- < o neglect; forget; omit.
Ligtas a-Free; saved; exempt; un-
governed.
Liguan^-Bathing place
Liha-n-Emery.
Libia ?t Ginger.
Lihim n Secret; termination; secrecy;
clandestination; caution; silence.
Lihim -arl'ti.-Secretly hiddenly.
Lihim-a-Hidden; secret; clandestine;
reserved; private; silent.
Lilim n-Shade.
Lihis-M- Avoidance shunning; escape.
Lihisan-7;-To evoid shim; escape.
Lihis sa daan-a-Misguided lost;
Lihis sa matoW'id-a-Wrong; illicit;
unlawful; unjust.
Liig-n-Neck.
Liig ng pantong-n Urethra.
Liit wSmallness; littleness.
Liitan í;-To decrease; curtail; clip;
abridge; impair; reduce; lessen.
Lija ti- Fruits.
Lija n-Joint of bamboo.
Likat-w-Intermission; interruption.
LiKO-a-Illegal; unllawfully; illicit; wrong.
Liko-n-Angle; turn; salient; ply.
Likod ri Backj reverse.
Likod ng hukbo-M-Rear guard.
Liksi-a-Activy; lightness; speed;
quickness; promptness; nimbleness.
Likuran-n Back part; croup; back.
Lila-n- Toaster, roaster.
Lilik /i-Scythe; sickle; reaping hook.
Lili m-n- Shade.
Lilis-/¿ Raising of tlie pantleg.
Lilis ang binti «^Barelegged.
Lilo-a-Unfaithful; treacherous; dis-
loyal; perfideous; infidel.
Lilukan t'-To engrave; cut in metal.
Limaii-Five.
Lima-a-Fiye.
Limangpuo-fi-Fifty.
Limangpuo a Fifty.
Limbag-ft-Print; printing; edition.
Limbagin-v-To print; stamp.
Limbagin mulif -To reprint; republisp.
Lirnonada-ti-Lemonade; sode water; pop.
Limos-n-Charity; alms.
Limutin-i>To forget omit.
Linaba Greasy, fatty.
Linangin ang lupa-f-To cultivate; farm.
Linaw-n-Clarity; clearness.
Linawan-v-To clarify; clear; illuminate;
lighten.
Lindohn-Earthquake.
Lingap-w-Notice; appreciation; regard;
observation.
LIW ^;
Lingapin-'í;-To regard; notice; appre-
ciate; watch: observe; behold
Linkod n-Servant.
Linkod sa isang dalaga-n-Woer; lover.
Linkod n Sunday; week.
Linguhan-aáv-Weekly.
Linis ?/-Cleanliness; neatness.
Linis a Clean neat pure.
Linisin-u-To clean clear; purify; cleanse;
scour.
iJnisin ng walis-<;-To brush; sweep.
Linkaw-?^ Sickle,
l^inso-n Linen.
TJnta-w Leach; blood-sucker.
Lintik-n-Electricity; lightning.
IJntos-n-Blister
Lipa-?^-Nettle.
Lipak-w Callous.
Lipas a-Old stale; gone by; musty;
obsolete: disused; passed.
T vi pay ?^i- Vine.
Lipi^-Offspring: descendent; race.
^,ipos a-Full replete, complete.
Lipolin v To destroy; abolish; oblitarate;
annihilate; exterminate; suppress;
raze; rase efface.
Lisa-n-Egg of a louse.
Lis*ahan-n-List; dock; bill; catalogue;
role; file; register, schedule.
Listaban ng manga bagay sa isang
lugar-n-Invoice. f
Listaban ng mga salita w- Vocabulary.
Listaban ng mga tawong tumatahan
sa isang lugar-n-Census; poll, voice;
register.
Listahin v-Vo list; scliedule; invoice;
register:
Liston-n-Ribbon.
Litak /i Crevice; fissure; cliink; cut;
cleft; crack.
Litang-n-The spreading of a ladder
so that the rounds fall out.
Litaw a-Vulgar, apparent; public; gen-
eral notable sensitive; sencible. per-
ceptible.
Litaw a upshot apearance.
Litid-n-Nerve ligament.
Litiran-a Nervous; strong, robust.
Lisanin-v-To choose; select.
Litiran-i; To cut the cord or ligament
of the ankle.
Litohin í;-To amuse; entertain.
Lituhin-t;- lo amuse; entertain.
Liwag-w-Delay.
Liwanag-n Clarity; clearness; bright-
ness; splendor; refulgence; refulgen
cy; illumination, explanation.
Liwanagan-v-To clear; clarify; illumi-
nate; lighten; illustrate; explain;
ivolve.
59
LUB
Liwanagan ang isip-y.To enlighten the
mind.
Liwanag na malaki-n Splendor; great
light.
IJwanag nang isip-n-Illustration; illuci-
dation; revelation; clearness of
thought.
Liwayway-w-Dawn; twilight.
Lobo 7^- Wolf.
Locoa-Crazy; daft; delerious.
Longib-w-Cave; grot; cellar.
Loob-w-Interior; inside.
Loob ft Interior.
Loob ng bulaklak-n-Corol; corollo.
Loob ng bubungan-n-Ceiling.
Loob ng dibdib-n:Breast. busom.
Loob ng simbahan-n-Nave.
Look w-Bay; gulf.
Lotería n Lottery.
Lnad-n-Mud; mire.
Luag-M-Width.
Luagan-i;-To widen; loosen; free; ease;
slacken.
Lualhati-n-Glory; honor; fame.
Lualhati ft God-like; famous; glorious
holy.
Luang n Width.
Luagin t?- To widen; free; extend;
enlarge.
Luat ?*-I)elay; protraction; length of
time prolixity; prolixnees.
Lnatan-t' To delay; prolong; protect;
extend; lengthen; postpone'
Luat ng isang panahon-n-Era; age,
length of time.
LubagftToose; free.
Lubagin-v-To loosen free; slacken; ease.
Lubak-n-Hollow; hole.
Lubha-ft<ii?.-More; greatly; very.
Lubhang a-Exhorhitant; enormous; ex-
cessive.
Lubhang dakila-ft-Superior; supreme.
Lubhang duag-ft-Ti morons.
Lubhang galit-a- Furious; frantic.
Lubhang hambog-ft-Presumptious
Lnbhang hunghang-a-Savage; barbarous;
very ignorant.
Lubhang mabaho-ft-Fetid; stinking.
Lubhan iliahalaga ft- Inestimable;
invaluable.
Lubhang mahigpit-ft- Austere; strict;
rigorous.
Lubhang mainam-ft-Exquisite; super-
tine; excellent.
Lubhang tagoft-Hidden;8ecret;ab8tru8e.
Lubid-ft-Rope; cord.
Lubid na may silo-ti-Halter.
Lubirin í;-To twist; make rope.
Lubluban-w-Wallowing place.
Lnbog H Dip; souse; douse.
^ LUM
Liibos-a-Com píete; full; perfect; utter;
quite; plenary; absolute: plentiful.
Lubos ang inam a-Beautifiil; fair; hand-
some fine.
Lubugin-t'-To sink submerge; put under
watar; dip; souse, douse.
Lubukin-i?-To aid; assist; preserve.
lubunutan -^^-To pluck.
Lubusin?; To complete; perfect; finish;
crown.
Lugal-^i- Place; position; spot; region;
time; occasion; leisure; stead; lien.
Lugal na aliwan-n-Place of recreation;
play ground.
Lugal na doongan-n-Place of anchor-
ing; por; harbor.
Lugal na gawaan ng lario w-Brickyard.
lugal na gawaan ng lubidn Rope-
walk; ropery; ropefactory.
Lugal na gawaan ng tisa n Tileworks.
Lugal ng ilang-^i-Desert.
Lugal na labahanw- Washing place.
Lugal na madulas n Slippery place.
Lugal ng liig-n-Throttle.
Lugal na patakbuhan ng cabayo^-
Racetrack.
Lugal ng parusahan-n-Place of pun-
ishment.
Lugal na patuyuan-?* Place of drying.
Luagl na pinagaalakan-n-D i s t i 1 1 e r y;
still; brewery.
Lugal na pinagpapatayan ng hayop-n-
Slaughterhouse.
Lugal na pinagtuturaan-n-8chool; col-
lega; studio; place of study.
Lugal na tago n Place of privacy,
Lugal na yangyangan n-Drying place.
Lugi-?i-Lo8s; perdition; disadvantage.
Lugod-iz-Pleasure; delight: comfort;
joy; mirth; merriment; satisfaction;
joyfulness; choice.
Luha-nTear.
Luhaan-w-PIace where the tears come
from.
Luhaluhaan-afiv.-Weepingly.
Luhog-n-Request; entreaty; petition;
suplication; oration; demand.
Lukba w Bulb.
Lukob-n-Gouge; round cliisel.
Lukubin-v-To gouge.
Luksa-n Mourning; sorrow.
Lukso-n-Jump; leap; bound.
Lula-n-Seaeickness; dizziness.
Lulan-w-Load; baggage.
Lulod-n-Tibia; shinbone.
Lulon-n-Swallow; draught.
Luluan-r-To gain; profit.
Lulunint'To roll up; swallow.
Luma-wOld; stale; rank; antique; nuisty;
archaic; worn out.
60 LUM
Lamabag-'y-To disobey; oppose
Lumabag sa kautusan-t^-To violate;
oppose.
Lumaban-v-To fight; war; oppose; de;
fend; protect; attack; combat, con-
tend; resist; repel; conflict; cope-
advocate; antagonize; champion; tilt;
rival; undertake; attempt defy.
Lumaban sa utosf-To violate.
Lumaban sa utos-w-Violator.
Lumabas v-To go out; sally; depart;
proceed forth.
Lumabis-v-l o exceed: overflow; surpass.
Lumabis na lubha-v-To superabound.
Lumabnaw-v-To thin; rarify.
Lumabo v-To grow dim; darken; bedim.
Lumaganap i^-To extend in all parts.
Lamagay vTo put place
Lumagi-v-To endure; last; persist.
Lumagitig-i?-To crack; crackle.
Lumago-'U-lo grow; thrive; improve;
increase swell; become fruitful or
fertile; fertilize.
Lumago muli-v-To resprout.
Lumagpak-v-To fall; collapse; plumbpod.
Lumagpos-v-To exceed; superabound.
Lumagutok vTo crack; crackle.
Lumahang í;-To split; crack; splinter;
chink flaw,
Lumahok-i?-To mix; mingle.
Lumalait n-Insulting person.
Lumakad-'y-To walk; go away; depart;
amble; march.
Lumakad ang hukbo-i;-To decamp:
march.
Lumakas-v-To strengthen: become or
grow strong.
Lumaki v-To swell; increase; aggrandize;
ascend; eke; grow large; accrue; di-
late; plumbpod.
Lumaloi;-To increase; aggrandize.
Lumalakad-n-Pedestrian; passenger.
Lumalakn-One who grows.
Lumalang-t7-To create.' found; institute:
invent.
Lumalik-ü-To wind about; turn; in-
crease; aggrandize; outvie.
Lumalot;To exceed; surposs; excel;
increase; aggrandize; ontvie.
Lumambotí7-lo soften; emolliate; grow
or become soft; limber.
Lumampas-1? To exceed; surpass; excel.
Lumangitngitv-To squeak; creak; grate.
Lumangoy-t^-To swim.
Lumapit-t;To draw near; approach;
abut; advance; join; arrive. -
Lumapot-v-To thicken; condense; cur-
dle; grow; thick.
Lumata-?7-To become tír grow weak;
enfeeble.
LUM
61
Lumayag-v-To sail.
Lumayo-r-To separate; quit; absent go
away, abandont; forsake; leave; evade.
Lumbay-ii-Sorrow; grief; concern;
gloom; anguish; affliction; melancholy,
Lumbayin-'y-To render rejected, dispiri-
ted, sad, gloomy or melancholy.
Lumbo-ti-Drinking gourd.
Lumibak í;-To ridicule; roast; make fun of
Lumibat-i;-To repeat; try again.
Lumibis-i?-To descend, let or go down;fllow
Lumigalig í;-To perturb; disturb; terrupt;
harrow.
Lumigpit-t'-To collect; gather; hide;
conceal.
LumihÍ8-t>To separate; remove; sort;
escape; lo^e ones away.
Lumiit-i;-To grow smaller; descend; fall;
descréase; lessen.
Lumiklik-t?-To go round; encompass.
Lumikmo-v-To sit:
Lumiko v-To sheer; digress; turn.
Lumiko sa kanan-i^-To turn to thn rtght,
Lumiksi-'y-To be active; accelerate.
Lumilim-y-To be came or grow shady.
Luminbutod-i; To jut out.
LumindoI-^^To quake.
Luminaw-i"-To clear, up grow or become
clear; clarify.
Lumipadi;-To fit; transfer.
. Lumipad na magpasiKOsiko-t'-To flutter.
LuQiipana t'-To extend to a certain prmt-
Lumipas-i/'-To pass; grow stale; elapse.
Lumipat i'-To transfer; transport; re-
move; convey.
Lumitak'-i^-To creak; split; splinter.
Lumitaw-t'-To appear; come out; occur;
result; come into view; seem; resemble
Lumiwanag-i/* To clear up; clear; illumi-
nate; lighten; explain; be come serene;
clarify.
Lumkalin-?;-To inspect; survey; investi-
gate; register, record.
Lumpo-/i«DÍQgue; inability to walk; weak-
ness of the lower limbs.
Lumpon-n-Crowd; group; bunch.
Lumuag I'-To loosen; free; ease; slacken.
Lumuag ang loobt^-To appease grow
calm; be come pleasant or generour.
Lumuang-t;-To broaden; widen; extend;
loosen; free; ease.
Lumubog-v-Tosink; submerge; inundate;
put; under water.
Lumuha*r-To weep; mourn; lament be-
wail
Lumuhod-f To kneel.
Lumuhod-t^.^mj?. -Knelt'
Lumuhogi;To beg; petition; crave, im-
plore; pray; solicit; entreat; demand;
claim; covet.
LAS
Lumuksoi'-To leap jump; rebound.
Lumulan-tvTo load; ship; freight; embark
Lumulutang sa tubig-«-Natatory.
Lumundag-t?-To leap; jump; rebound.
Lumura-t'-To expectorate; spit*
Lumu8ob-í7-To fight; combat; attack as-
sail; assault.
Lumusong-f-To descend; flow; go down;
help another do work.
Lumusot-i/'-To fall through; pass in a
running match.
Lumutang-v-To float; be on the surface
of tLe water.
Lunas n- Antidote.
Lunas ng ilog-n-Bed of a river.
Lundag-w-Jump; leap; bound.
Lunga-Cave; grotto; grot; cellar.
Lunga ng daga n Rathole.
Luningniug w-8plendor;finery;bril]ance;
brilliancy; glory.
Luuit n-Frequence; frequency.
Lunusin-?;-To affect: move; touch.
Lupa-n-Ground; soil; land; earth; globe:
universe.
Lupain-Ti- Large tract of land.
Lupang a\atan-n Salt marsh; land that
is reached by the tide.
Lupang asinan-w Saltmarsh.
Lupang maluag at patag ti-P lain;
prairie; champaign.
Lupang may lanim na mansanas-w-
Apple-orchard.
Lupang panagulan w-Riccland.
Lupang patag-n-Prairie; plain! level
ground.
Lupang puti-w-Chalk.
Lupang sinasaka-n-Farm; estate; grange;
plantation.
Lupang tuyot at mahina-n Barren-
ground; sterile ground.
Lupang walang damo-n-Desert.
Lupaypay-w- Weakness; debility.
Lapuypay na loob-a-Languid; down-
fallen; feeble.
Lupian-n-Place of doubling or turn-
ing; folding; turning.
Lupigin-i;-To usurp; apropriate by
force.
Lupit-?i Sternness; harshness; cruel-
ty; inhumanity; rigor; moral de-
pravity; inclemency.
Lupon-w-Reunion; meeting; congrega-
tion.
Lupong-n Reunion; meeting congrega-
tion; gathering.
Lura-M-Spit; saliva.
Luraan-w Spittoon.
Lusakw-Mud; mire.
Lusaw-w-Liquid; fluid,
lusaw-a-liquid; fluid.
MAA
Lunawin i?-To liquefy, dilute; dissolve;
melt; cosuine; mis spend.
Luslos ?i-The unwinding; giving out;
freedom.
Luslosanv-To unvvimi give more rope;
free give more freedom; increase.
Lula ii Profit; advantage; improve-
ment, proficiency; progress utility.
62 ^lAB
Lutasan-n-Finish; termination; con-
clusion; end:
Lutasin-y-To terminate; finish; con-
clude close; end; dispatch; dispose of.
Luto n-Cooking; manner of cooking.
Lutes- M-Rottenn ess.
]^utusin I'-To rot on the inside.
Lutuin-í^^o cook; boil.
Lutuin sa mantika-t'-To fiv.
'jm:
Maaari ng i pah i n t ulot a-P e r m i s 8 i b 1 e ;
admissible; allowable.
Maaaring mabiak-a Fissile.
Maabala-i;- o be embarrassed.
Maabot-Yi-Attainable; obtainable.
Maabot ng isip-a Comprehensible: con-
ceivable.
Maabot ng isipt'-T6; comprehend; un-
derstand. , ,.
Maaboy-t?-To be led; taken to.
Maaga-aríü.- Early; soon.
Magaap-a-Active; smart; quick; alert;
diligent; ready.
Maagap-adv.-E'dily; soon; quickly; dili-
gently.
Maagasan i)-To miscarry; menstruate.
Maagaw-t? To be stolen.
Maagaw tulog ?>To doze; nap; be
drowsy.
Maakma-a-Proper; fit; suitable; agree
able.
Maakma V To be proper; fit; cor-
respond; suit be ready; fit.
Maaksayá-v/Io be spent foolishly; mis-
8j)end.
Maakyat ¿'-To ascend; go up.
Maalala-a-Memorable; memorial.
Maalab a- Fervent; ardent.
Maalaga-a Diligent active; officious;
careful; obsequious.
Maalam na loob a Gentle; mild; nieel;
quiet; prudent.
Maalam na lahat-a General; omnis-
cient; omnipotent.
Maalas-tJ-To note.
Maalat a-Salty; salted; briny; husky;
brakish; saltish.
Maalikabok-a Dusty.
Maalindog ii-Facetious; happy.
Maaliaang galit f-To become appeased;
appease.
Maalis ang puit-i? To lose the bottom.
Maalisan ang atip-f?-To unroof.
MaaliMTi'-To rest; sport; live at ease.
Maaliw a-Diverting; free; happy.,
Maaliwalas rt Spacious; capacious; wide;
commodious; free. ,, ^
Maaluningning-a Brilliant; sparkling.
Maaluningning a Brilliant; sparkling;
mugnificent.
Mamag a-Musty; mouldy.
Maamo-aTame meek; gentle; mild; be-
nign; benignent.
Maamong loob a Soft affable meek;
placid; jovial; gay merry; cheerful.
Maamoy a-Sented; oderous; oderiferous.
Maanghang-a-peppery; sharp.
Maangilin-v To growl, demand in a
loud voice.
>Iaangilin-a-Growling: snarling.
Maaninag «Transparent.
Maanta-aRank; stale; strong 8cente<l.
Maantala-y-To retard; defer; delay;
detain.
Maasahan-a Sanguine; hopeful; ex-pect-
ant.
Maasim-a Sour; acrid; sharp salty;
crude; briny; salted-
Maaso-a-Smoky; fumy; full of smoke.
Maáwa-ft-Clement; compassionate.
Maawat;-To pity; be clement; be sorry
for another.
Maawain-a-Clement humane; compas-
sionate; commiserate; magnanamous;
generous; nrerciful; touching noble;
godly.
Maawain sa mahirap a Charitable; gene-
rous; liberal
Maaya-a-Eloquent; pleasant; pleasing.
Maayos-a Honest; pure; arranged clean;
convenient; decent; reasonable mod-
est; suitable.
Mabaak-v-To be cleaved, quartered ta
ken to pieces.
MababaaLow; abject; ordinary; vulgar;
plebian; dull.
Mababa ang halaga a Cheap; inferior.
Mababakla-i?-To be disturbe<l; petur-
bed or vexed.
Mababa sa iba a Inferior; lower.
Mababang loob ij'-Humble; meek; sub-
ndssive;. gentle; quiet; mild; tame;
simple; pían, resigned; respectful.
']\rababasa-a-Legible.
MAB
63
MAB
Mababaw-a Low; shallow; siiperticial.
Mabagal-rt-Slow; (iiill; tardy; lazy;
indolent dilatory; sluggish
Mabagay-a-Fit; proper; suitable; con-
venient becoming adaptable, agree-
able.
Mabagbag ang sasakyan r-To be ship-
wrecktd.
Mabago-v-To be altered; changed or
renewed.
Mabagsik-a Rigid; severe rigorous;
austere; cruel truculent; fell; stern;
arbitrary ñerce; terrible; grim;
tyrannical hard-hearted; despostic;
rough ugly.
Mabahagi-i^To be divided or parted.
Mabahaw ang sugat r-To heal or cure
a wound.
Mabaho-a-Stinking, bad-smelling.
Mabait-a Prudent; judicious; modest;
dlH'reet; just; fair; honest; honora-
ble; reasonable; skillfull; capable;
smart; clever; candid; wise; sensi-
ble; circumspect; decent; sharp;
mature; continent; beconnng; suita-
ble; considerate.
Mabait ang ugali-a-Decorous; decent.
Mabakbak-i;To unglue.
Mabalahibo a-Wooly; fleecy; hairy.
Mabalaho a-iSwampy, marshy; muddy;
Mabalakubak-a Scurvy; scurry.
Mabalat-a- unpolished; unfinished; rus-
tic, sk nny.
Mabalatong-t' To be intercepted; de-
viate.
Mabalda r-To be interrupted.
Mabali-t' To break.
Mabalian ang buto r-Break a bone.
Mabalisa-t'-To be restless; disturbed;
perturb.
Mabaliw I'-To mope; fool; be moi>ish.
Mahal i wag a Deep.
Mabalot-Y?-To be embaled; packed.
Mabalot — Having many wraps.
Mabaanagan-i;-To have an idea.
Mabanga t' To bump against, collide.
Mabangis ¿"Severe; cruel; hard-hearted;
tyrannical: despotic sanguinary;
ugly; wild; fierce; savage; ferocious;
arbitrary truculent grisly: grim;
in olerable.
^hibango a- Fragrant; arromatic; redo-
lent; ode rife rous: oderous.
Mabantog-a-Famous; noble; honorable;
great; grand; celebrated; renowned.
Mabao-i' To be colne a widow or wi-
dower.
Mabasa-i'-To become wet or moist.
Mabasaa-Wet; moist.
Mabasag-a-Broken.
Mabasag r To become broken.
Mabatbat r To be scratched or scra-
ped.
Mabatid ??-To understand, liear.
Mabato a Stony rocky.
Mabawasan-6' To diminish; lessen; waste.
Mabawi ?? To recover gain back.
Mabiak r-To crack; cleave.
Mabigat-a-Heavy; l)urden!!*ome; weighty,
important; grievous; offensive; se-
rious; cumbrous; ponderous; grave;
onerous.
Mabigat gawin-a Laborious; tiresome;
painful.
Mabigla t'-To surprised or astonished;
do without thinking or in a hurry.
Mabihasa-i'-lo be accustoujed or
trained.
Mabihasa a-Wise.
Mabilango-i'-To be confined or im-
prisoned
Mabilis-a-Rapid; quick; precipitate;
swift; liaht.
Mabilog-a-Round; circular, spherical.
Mabilog na haba iz-0 val; plump; egg-
shaped; oblong.
Mabilog ang katawan-a Plump; plumb.
Mabinat-i'-To relapse devolve.
Mabingbing-t'To be impeded, checked,
or stopped.
Mabingi-r- To become or grow deaf;
deafen
Mabini a-Quiet; peaceful; modest;
chaste: decent unassuming.
MabisaaStout strong; fervent ardent;
acdve; effective, deligence; vigorous.
Mabitin-/;To suspend; be suspended.
Mabood-r-To be obstructed; impeded.
Mabaal-t' To tumble fall; topple.,
Mabubo-r-To overflow run over.
Mabudbod-i'-To be distributed; divided.
Mabugnos-r-To come untied; open.
Mabuhaghag /; To become loose; free.
Mabuhangin a-Sandy.
Mabuhay-iNTo live; be alive.
Mabuhay a Lively; active, alive
Mabuhay sa gugol ng iba i'-To live on
another; live on another's salary.
Mabuhay na maJiaba sa ibat'-'l o out-
live survive
Mabuhay uli'f?To restore to life, re-
vive; resusticate; live again.
Mabuhok a Hairy.
Mabukid a-landed.
Mabulaflf Frothy; foamy.
Mabulalas Í' To be frank, open or in-
discreet.
Mabulalas-ii-Talkative; generous; spend-
thrift.
Mabulid-r-To fall; tumble; topple.
MAD
Mabiilo a-Wooly; fleecy.
Mauiiloka-Rotten; spoiled; damaged;
putrid.
Mabulok-t;-To rot; spoil; decay; corrupt;
putrefy.
Mabulungin-a Grunibiing.
Mabunga «-Fruitful; fertile,
Mabunia Scurvy.
Mabunoti;-To be pulled up.
Mabunton-t? To be heaped up; piled.
Mabunyi-a-Celebrated; famous; renow-
med noble extolled; excellent; mag-
nificent.
M abura v-Erasable.
Mabura I? To blot; be effaced or clouded.
Maburak a-Muddy; miry: s ampy.
Mabusog-y To be satisfied; filled; satiate,
Mabuti-a Good: wholesome: suitable;
healthful: salutary: useful; fit; pro-
per; profitable covenieut.
Mabat -fli^v. Well.
Mabuti ang gayak a Elegant.
Mabutihin-v To make good; justify;
accept.
Mabntil a-Seedy: granulous^ granular.
Mabuting kapalaran n-Good-luck; suc-
cess prosperity.
Mabuting loob-w- Kindness: generosity;
benevolence; magnanimity.
Mubuting ngalan-n-Fame; good name;
reputation.
Mabuting paguugali-n Urbanity; good;
manners civility.
Mabuti sa katawan-a-Healthful salu-
tary.
Mabuto a- Bony; seedy.
Mabuya t;-To stuff or glut one^s self.
Mabuyo-v-To be induced or persuade.
Madagdagan-?;-To be augmented.
Madagili;-To wear away by friction
gall; chafe.
Madahakin-t? To spit phlegm.
Madahon-fl^-l eafy.
Madaig-y-To lose: be cor quered.
Madakila-fl^-Grand; superior; paramount;
excellent; glorious; noble; honorable.
Madala-v-To avoid be scared or fright-
ened; become timid; evade; shun.
Madala-t^-To be carried or conveyed.
Madálang-a-Rare: scarce; wide; spare.
Madalang-a<it7. -Seldom.
Madalas-avfi-Frequently; often.
Madalas-a-Frequent habitual.
Madali-a^t^.-Quickly; promptly; briskly;
urgently; actively; swiftly; soon.
Madali-a-Quick; urgent; pressing; brisk;
brief prompt; ready; nimble; concise;
.active; swht; cursory.
Madalian-i;To be in a hurry; be in
haste; ba quick or active.
6i MA
Madaling araw-^i-Day-light; dawn.
Madaling gaiawin-a-Movable; variable;
unsteady, shifting.
Madaling gawin-a-Practicable; feasible;
easily done.
Madaling gumalaw-a-Unsteady; mova-
ble; variable; shifting.
Madaling gumulong-Easily rolled.
Madaling hubugin-a-Eithe.
Madaling humalata Esily noted or dis-
tinguished.
Madaling intindihin-a-Intelligible; con-
ceivable; easily understood.
Madaling kalagin-a-Soluble; solvable.
Madaling.kuruin-a-Intelligible; conceiva-
ble; easily; understood.
Madaling macaraan-a-Transitory.
Madaling mamuo-v Congealable.
Madaling maniwala a Believable cred-
ible: trustworthy.
Madaling masira a-Brittle.
Madaling matanaw-a-Soluble.
Madaling matunaw sa sikmuraa-Digest-
ible.
Madaling ulolin-a Simple; artless.
Madalita a-Poor; penurious: .suffering.
Madapat-D-To become; behoobe; concern;
belong to.
Madapat a Proper; fit; corresponding;
convenient.
Madapilas-f-To slip; slide.
Madatay-?;-To be laid smoothly.
Madawag-a-Thorny; shiny.
Madaya a Deceiving delusive.
Madidikit-a-Vicid; viscous; sticky.
Madilaw a- Yellow; xanthia.
Madilim-aDark: gloomy; hazy; shady;
opaque; murky; obscure; unintelli-
gible.
Madiwara a-Curious; troublesome pry-
ing; cautious.
Madla-w-Public; multitude.
Madla-aMuch; abundant; plen^^ifut;
many.
Maduag-aOowardly; dastardly.
Madugo-a Bloody, sanguine; gory.
Madulas-a-Smooth; slippery.
Madulas v-'To slip; slide.
Madumhan í;-To besmear; be covered
with dirt or filth.
Madungis-a-Nasty; dirty; filthy.
Madungo a-Silent; dumb; repellent.
Madurog-i;-To break; powder.
Maestro-n-Master; teacher; pedagogue.
Maestra-ii-l ady teacher.
Mag-v-To grow; do.
Magaan-a Light; gay; nimble; swift;
agile; spry; buoyant; jaunty; janty;
giddy; trifing.
Ma gaan ang dugo-a Sympathetic.
MAG
65
Ma gaang basahiii a Legible; easily read.
Mag aaraw-n Day laborer, journeyman;
laborer.
Mag abot t'-To reach amount to.
Magagalitin-a Hot headed; cross grained
intraciable, seasily enraged;
grumbling snarling.
Magagamit-a. Usual; customary; ordi-
nary; protituble; useful; fít; servici-
ble; helpful.
Majragapas — Fit to be harvested.
Magagawa a-Possible; feasible; prac
ticable.
Mag akala-v-To think* plan: wish;
design; invent fancy, imagine; try;
intend; desire; discuss.
Mag alaala-l^To remember remind.
Magalabf-To burn; blaze glow.
Mag alaga-vTo breed bring up; care
for heed; nurse educate.
Mag alak-?^To distill; still.
Magalang a-Urbane; polite: respectful:
kind; obliging; decorous; decent:
courteous,
^lagalang aiiv. -Respectfully; courteously í
kindly obligingly; politely.
Magalangin a-Courteous; polite; civil;
wellbred.
Magalaw a Lively; noisy; boisterous;
restless; mischievous.
Mag alay-i;-To dedicate: consecrate;
sacrifice; offer; pay homage.
Magaling-a-Gallant gay; smart: elegant;
noble genteel; polite: fine: perfect;
delicate: civil; good; precious: valua-
ble; magnanamous: generous; libe-
ral; attentive; heedful.
Magalingin i;-To respect: appreciate;
have regard for; honor; be polite;
credit; dignify; approve: prefer; like;
enjoy; adorn; be pleased with.
Magaling kay sa iba-a Better,
Magaling na lubha-a- Wonderful: as-
tonishing; miraculous; marvelous.
Mag alipusta-t'-To blackguard; defame-
run down.
Mag alis-v-To leave off; take away.
Mag alis ang luksa-v-To leave off
mourning.
Mag alisaga-v To loiter; idle; lounge.
Mag alisan v To take off or away,
^lagalit a- Angry; mad.
Magalitt;-To be angry; irritated of-
fended; enraged; exasperated; pro-
voked; dispL-ased; disgusted.
Mag í»1íw-í;-To intertain; keep in hope;
amuse; delight; comfort; rest: gratify;
recreate: sport; live at ease.
Magámit d-Usual; customary; ordinary;
useful.
MAG
Mag ampon-v-To shelter; aid; help;
protect assist.
Maganda-a Beautiful; pretty: handsome;
fine: fair; dalicate, smart; neat; ex-
quisite; gorgeous; winsome: comely
Magandang kalooban w-Gentility; mag-
nanimity- generosity; liberality; be-
nevolence nobility.
Magandang loob-a Generous; magnana-
mous benignant; liberal; bounteous;
benevolent; benign: gracious; noble.
Magandang tikas-a-Elegant: graceful;
exquisite; gallant; gay; gentle; polite,
excellent; brave: strong; robust.
Maganit-a-Tough; glutinous.
Mag aral v-To study; learn; pore.
Mag araro 'y-To plow; plough.
Mag asawa-Man and wife.
Magaslaw a Rompish; boisterous; noisy;
fidgety: restless.
Mag asawa i; To betroth; espouse; wive;
marry: match.
Mag aso t^-To smoke.
Magaspang-a-Coarse: rough; rude; ill-
bred incident: blowzy; gross.
Magasta-a-Expensive; costly.
Magawa-v-To do; be done.
Mag away-tJ-To fight; wrangle; war;
quarrel; dispute; struggle; oppose.
Magagawi-a- Inclined.
Mag ayos-i;-To arrange; put in order;
place.
Mababag-t; To struggle; fight
Magbabaliwag-n-Haberdasher.
Mag bago-i;-To be eformed; reform;
renew; correct; mend; change; alter;
transfer.
Magbahala-v-To care for; take earn of;
man; manage; run; take charge of.
Magbahin v-To sneeze.
Magbakod v-To build fence; make a
fance.
Magbala-t^-To threaten: menace.
Magbalak-v-To proffer; announce.
Magbalatkayo-v-To go incognito; de-
lude: deceive.
Magbalita-v-To inform; report; relate;
proclaim; announce; give notice;
herald: warm; tell.
Magbaliwag-v-To traffic: trade.
Magbaliwas-v-To pull up a pole and
line.
Magbalobalo-v-To feign; pretend; de-
lude.
Magbanalbanalan v-To feign; pretend; be
a hypocrite.
Megbangay-v-To combat; fight; attack.
Magbangitv-To allude; mention.
Magbankat t; To reinforce; tie; bind;
fagot.
9
MAG
66
Magbangon-v-Tó arise; rise; get op;
edify; build; erect.
Magbanhay-v-To frame.
Magbanli-iJ-To scald.
Magbansag-v-To nickname; dub.
Magbantay-v-To patrol; guard; watch.
Magbasabasa-v-To moisten, dampen wet.
Magbasag ulo-v-To dispute, fight quarrel;
wrangle.
Magbatikbatik a-Spotted; speckled.
Magbawal-i^To prohibit; divest.
Magbawas-?;-To lessen; reduce; decay;
sink; decline; abridge; grow smaller.
Magbayad-v-To pay; recompence; retri-
bute; disburse; liquidate a debt.
Magbayaran-t^'To pay; recompence; re-
tribute.
Magbeberso-ti-Poet; Author.
Magbigay-t^-To give; grant; concede;
allow; admit; donate. >
Magbigay sdsLinv-To inform; warn; tell;
give notice; participate; advise.
Magbigay daan t;-To allow; give way;
admit; give a reason; assign amotive.
Magbigay galang-v-To salute, hail greet;
pay one's regards or respect
Magbigay Ioob-i)-To condescend; sub-
Magbigay lugod-t;-To please; gratity; hu-
mor; content; satisfy,
mit; comply; allow.
Magbigay ng fianza-t'-To bail; give
security.
Magbigay ng katibayan t?-To bail; give
security.
Magbigay pagkain-t'-To give food; feed;
nourish; maintain.
Magbigay pakinabang-i'-To give or yield
a profit.
Magbigay parte t'-To give notice; par-
ticipate.
Magbigay puri-?;-To purify honor; res-
pect; credit; dignify; adorn.
Magbigay salat^-To criminate; accuse;
impeach.
Magbigtiv-To commit suicide by hanging
Magbihist^To dress; change clothes.
Magbinata-v-To act like a child.
Magbingibingihan-i?-Ta grow deaf; act
like a deaf person.
Magbintang-t?-To accuse falsely; impute;
attribute; suspect; criminate.
Magbinyag-'i?-To christen; baptize.
Mabiro-v-To play; joke; palter pun; jest.
Magbithay-v-To sift; sieve.
Magbitin-v-To hang up; suspend.
Magbubo-v-To found; cast.
Magbubong iJ-To roof.
Magbugbugin-t'-To contuse; bruise.
Magbugnos-i'-To loosen; untie; free;
extricate.
MAG
Magbuhat -t'-To originate; orise from;
commence begin;de8cend from; occur;
happen ,
Magbuhat kailan-Sinee: when.
Magbuhol-i^-To knot, tie in a knot.
Magbukid-'i; To farm; plow; plough;
cultivate till,
Magbukod-y-To separate; remove, sort;
dissuade.
Magbalaan-v-To lie; falsify; deceive.
Magbulaybulayan-t;-To cogitate, muse;
think; meditate.
Magbuno v-To wrestle; struggle tussle.
Magbuntpd-t;-To pile up heap, accumu-
late.
Magbuntong hininga'??To sigh draw
a deep breath.
Magburil-D- Co engrave polish.
Magcompisal-'y-To confess.
Magdaan -^?- o go by; pass; walk.
Magdagta-v-To gather sap.
Magdahilan-i;-To feign; give a reason;
give an excuse.
Magdala-i;-To carry; wear; bring: bear.
Magdalit-?;-To sing; cant; hum.
Magdalita-v To suffer
Magdamdam-^;-To feel: l)e sensible of:
suffer; grieve; resent; be sorry; be
affected or moved deplore; lament;
bewail; smart; irritate.
Magdaragat-n-Mariner; seafaring man;
sailor, seafarer.
Magdaragat-iJ-To sail the seas.
Magdaraya-a Knavish; counterfeit; cheat-
ing; false untrue fraudulent; sham;
deceitful; guileful vile
Magdaraya-n-Impostor; defaulter sharp-
er swindler; cheat; defrauder.
Magdasal-i;-To pray; beseech.
Magdenuncia-?>To denounce; blame;
accuse.
Magdibuho-v To draw; lithograph.
Magdiladila-t'-To flatter; coax; delight;
please.
Magdilig-?;-To sprinkle; spray; water;
moisten.
Magdilim-i?-To grow dark; daze.
Magdilim ang buan ó araw-??-To tach.
eclipse.
Magdiwang-r-To celebrate.
Magdiwara-i7-To pry; be inquisitive.
Magduda-'??-To doubt mistrust-
Magdugtong-v-To add; exaggerate; at
Magdulas -t'To sli;p slide.
Magduling-^^-To look crosseyed,
Maggalaw v-To move; traverse.
Maggalawin-t'-To stir begin; move.
Maggamot-r-To doctor.
Maggantihan-i?-To revenge; retribute;
recompence.
MAG
67
Maggasta-t;-To spend; disburse.
Maggiliwan-t? To amuse one another;
love one another.
Maggisa-t^-To cook.
Maggrado-t' To grade; class; reach a
certain class or grade.
Magguhiti;-To draw.
Magguniguni-t?-To imagine; cogitate;
muse
Maghahalanian Ti-Gardener; horticul-
turist.
Maghain i^-To offer; present sacrifice;
Maghaka-y-To deliberate; reflect; con-
sider; imagine; fancy.
Maghakbang D-To step.
Maghalaman-v-To garden.
Maghalimbawa v-To give or set an
example; instance.
Maghalinhinan-'y To take turns; alter-
nate; exchange
Maghalo 'í;-To mix mingle.
Maghambog v To brag; boast; blow;
bully; swagger; vaunt infatuate.
Maghampasf -To chastize; punish;
strike: whip.
Maghampns lupa-v-To tramp; loiter;
lounge; lead a licentious life.
Maghamunan-v-To defy; rival; chal-
lenge.
Maghanda i;-To prepare; get ready;
provide; furnish; cater; busk; dispose;
dispatch.
Maghandog-t'-To present; offer; sac-
rifice; dedicate, pay homage.
Maghangad-v-To desire; wish; long
for; require demand.
Maghangin-v-To boast; brag; blow;
swagger.
Maghaplit-'i;-To hustle; hurry; rush;
bustle.
Magharang i;-To hold up; rob on the
public highw^ay.
Maghari-i^-To govern; reign; command;
predominate; be king.
Maghasikf-To plant by drillinsr; sow.
Maghatid-v-To conduct; accompany.
Maghigab-t; To yawn; gape
Maghikab t;-To yawn; gape.
Maghilatsa i; To ravel.
Maghilik-v-To snore.
Maghimatay-v-To faint; swoon.
MaghimutoV^-To lament; complain;
resent murmur.
Maghinagap-f;-To believe; credit; give
faith.
Maghinakdal-y-To receive; protect;
give shelter.
:VIaghinala-ü-To presume; suppose; con-
jecture: suspect.
Magíiingalo-ü-To gasp expire.
MAG
Maghingutuhan-f-To criticize one an-
other.
Maghito-v-To stop; pause; halt;
cease.
Maghirap-v-To grow or become dif-
ficult.
Maghubad-'y-To denude; undress; doff.
Maghubo-'f To denude; undress; doff.
Maghugas í;-To wash; bathe.
JVIaghusay-v-To arrange; put in order;
adjust.
Mag iba I'-To alter; change; reform.
Mág iba-í^-To fall; tip; over; topple.
Mag ihaw-?>To roast; bake.
Mag ikit-i»-To turn.
Mag ilaw-'u-To enlighten; illuminate.
Magiliw-a-Tender; loving; affectionate;
amorous; friendly.
Maginaw a-Cold; frigid.
Maginawin a-Chilly.
Maging-v-To become; be; be current;
exist belong to; behoove; concern;
beseem; worth.
Maging alak-i/-To ferment,
Maging asawa-v Future wife.
Mag ingat-tJ-To care; heed; watch; be
on one's guard; reck; beware.
Mag ingay-vTo make a noise; be
noisy; be boisterous.
Maging bagay-i;-To beseem.
Maging bastos-iz-To become coarse.
Maging buto-v-To ossify.
Maging bubogi^To vitrify.
Maging paano ay hindi — in no degree;
by no means.
Maging para sa isa-v-To become like.
Maginhawa-a-Prosperous; successful;
fortunate; happy; easy; eminent;
potent; wealthy.
Mag inis V To smother; oppress.
Mag initvTo heat.
Maginoo-a-Principal; honorable.
Maginoo-n Sir; mister; miss; master;
madam; gentleman; lady.
Mag isda-tjTo fish. ^
MagÍ8Íng-7/-To wake; awake.
Mag isip i;-To think; reason; meditate;
muse; contemplate; consider; pore;
deem.
Mag isip isipz/-To meditate; muse;
deliberate; reflect; consider; con;
cogitate; ponder.
Mag isis-v-To scrub.
Magitla-v-To be surprised or starled.
Magitlahin-a-Timid; fearful; skittlish.
Magitna-t;-To be between.
Mag iwan-z/To leave; forsake; aban-
don.
Mag iwi -z^-To nurse; breed; bring up;
care for.
MAG 68
Magkaakma-t; To sympathize; be sympa-
thetic.
Magka amag-v-To moss; cover with
moss.
Magkaanohan- justly or unjustly; by
all means.
Magkabungo t'-To bump against; col-
lide.
Magkabutasbutasv-To be perforated.
Magkagalit-t;-To displease; anger; offend.
Magkagusto-i^-To be pleased; like;
enjoy; relish.
Magkahalaga-i;-To amount to.
Magkahiang-i^-To sympathize; be sym-
pathetic.
Magkaiba-v-To dissent.
Magkaibigan-v To be friends.
Magkaibigan?; Friends.
Magkaila-t;-To negative; disclaim;
contravene; abjure; recant.
Magkailangan -v-To want; need; neces-
sitate; be in need.
Magkailangang mahigpit-t? To be ur-
gent or absolutely necessary.
Magkailanmanaíí?;. -Always; perpetually.
Magkainkili^-To wear or waste away
by friction; collide.
MagkaÍ8a-^7-To resemble; «be equal;
agree; coincide; be of the same
opinion.
Magkaisa ang layo-Equally distant; of
an equal distance.
Magkaisaisa t^-To agree; concert; be
united.
Magkakaayon-a Accordant.
Magkakahoy-n Woodsman; woodcutter.
Magkakalakal-w-Merchant; trader; shop-
keeper; dealer.
Magkakalap-n-Wooddealer; timber-mer-
chant.
Magkalabog-v-To fall and make an
noise.
Magkalago^^^-v To pull; apart; break.
Magkalakal-v-trade; buy and sell.
Magkalaman-i^-To grow fleshy; be of
the same flesh and blood
Magkalawas-t^-To tie; bind; fagot.
Magkalilim-v-To be shady.
Magkaloob-i;-To allow; give; bestow;
grant; concede; admit.
Magkalugat-v-To contain.
Magkalunatlunat-v-To defer; delay
differ.
Magkamali-i^-To err; make a mistake;
mistake; commit an error.
Magkamatayan a Mortal; fatal.
Magkamit-v-To reach; overtake; come
up; obtain; attain.
Mag amtan-v To acquire; get; beget; win.
Magkanlalabis-v-To overfow.
MAG *
Magkandili-?'-To bring up; breed; care
for; watch.
Magkanlong'-i^-To protect; hide; shield;
conceal.
Magkano How much.
Magkanta-v To sing.
MagkaparÍ8-í;-To resemble; be alike.
Magkapuri-r'-To honor; respect; digni-
fy; credit.
Magkarinigan-f-To misunderstand; con-
found confuse.
Magkaroon v-To have; get; beget, con-
tain; possess; attain, obtain; procure;
take; hold fast,
Magkaroon ng karampatan v-To de-
serve; merit.
Magkaroon ng pag asa-y-To hope.
Magkaroon ng ugali ?;-To have habits.
Magkasakit-i;To be sick; feel indis-
posed; ail.
Magkasakitan-t'-To pester; annoy.
Magkasala-v-To sin; infract; commit a
misdeed.
Magkasalot-v-To pester; annoy.
Magkasalungat-v-To oppose.
Magkasamá ang loob-v-To displease;
offend.
Magkasiksikan-v-To stuff; ram; jam.
Magkasunduan-v-To agree; accord.
Magkatam-v-To plane.
Magkataon-iJ-To happen; befall; be-
chance; hap; be casual; take place.
Magkatipon-v-To assemble; meet; con-
gregate.
Magkatiwala-v-To be an agent.
Magkatkat-i?-To cast a net; unfold,
Mflgcatulad-v-To assimilate; resemble;
favor; be equal.
Magkaumpog r-To collide.
Magkayayat-v-To extenuate; debilitate;
waste away; emaciate.
Magkidkid-y-To wrap up; reel; wind.
Magkidlatu-To flash; lighten.
Magkita-t;-To meet; see encounter.
Magkonowa-y-To counterfeit; pretend;
forge; mimic; pirate.
Magkonowari-i; To counterfeit; pretend;
mimic; pirate; feint; dissemble.
Magkontrato-fTo contract.
Magkrus-t;-To cross; intersect: make
the sign of the cross.
Magkuako-vTo smoke a pipe.
Magkulang-v-To fall short; lack; be
deficient; fail; lessen; diminish;
decline; decay; sink; waste; shrink.
Magkulang sa kautusan-zz-To sin;
offend.
Magkulung-7/-To imprison; shut up.
MagkuIimiim-t'-To darken; become
dark.
MAG
69
Magkiimot t)-To blanket: nse a blanket.
Magkumpuni-v-To repair; fix; mend;
adjust.
Magkunot-ü-To wrinkle; plait; knit.
Magkupkupan-i;-To 'help one another.
Magkural-i^-To pen up; corral.
Magkuro-t;- To muse meditate; reason;
contemplate; provide; get ready; fur-
nish conceal.
Maglaan-v-To reserve; restrain; separate;
provide: get ready; furmish conceal.
Maglaban-y-To fight: contend: war;
invest; wager; sustain; defend.
Maglabatiba-i;-To syringe.
Maglagay-t'-To put; place: set; lay; ap
point; wager; arrange.
MagJagay ng iit-i; To nickname; give
an alias.
Maglagay ng nota-t^-To make note of;
note; mark.
Maglagay ng tanda-i7-To note; mark.
Magla^ay sa loob-v-To put in.
Maglagdá-í^ To legislate: enact laws.
Maglagos f-To omit; exeed; overlook.
Maglaitan-i'-To insult scoff deride;
ridicule: criticize in an insulting
manner; execrate; curse.
Maglakad-i;-To walk; march journey.
Maglakbaybayan t'-To go from place to
place: trravel.
Maglalabra ng bato-?i-Stonecutter.
Maglalario w-Brickmaker.
Maglaman-i; To contain; comprise-
Maglamas V To knead.
Maglámas v-To handle.
Maglampaso-v-To play; gambol.
Maglaro-t? To play; ganblo.
Maglaro ng rifa'i;-To rafflle.
Maglasing I'-To get drunk; inebriate;
intoxicate; besot; tope.
Maglatag í;-To unfold; stretch out.
Maglatag ng bato-tJ-To pave.
Maglaway-i? To spit: expectorate.
Magliab-i;-To blaze; glow; burn.
Maglibakan-i?-To scoff ridicule; insult;
laugh at; criticize.
Maglibang i?-To sport; rest, live at ease;
amuse one's self.
Magligawv-Tobecomelost; lose one's away
Magliguak-v-To spill.
Magliit-v-To shorten; become smaller.
Magliit ng g^stos-v-To redace expenses.
Maglikot-iJ To caper; frolic frisk; jest;
joke; be restless; be mischievous.
Maglilingo adv Weekly.
Maglilingo a- Weekly.
Maglimas-á-To bail.
Maglingas-v-To blaze; bur; glow^
Maglingkod-i;-To court; wait upon; woo;
love
M A G
Maglinisi^To clean; scour, purity.
MaglipatvTo transfer; alter the posi-
tion transmit.
Maglipat ng pananimz/To transplant.
Maglitak i^-To crack; split.
Magliwanag7/-To glitter; shine; glow;
gleam; become clear: illuminate.
Magluat7/-lo prolong extend; protract
retard; lengthen: defer; delay, dally;
remain.
Magluha-?--To weep: cry.
Magluksa 7'-To be in mourning
Maluluat ^/Perpetual; tedious tardy.
Maglunas-i;-To build the bottom of a
canal.
Maglunas-'>^To massage.
Maglundag-i'-To jump, caper; frolic;
spring bound.
Maglungkot-?;-To mourn; pine; lament
be sorrowful.
Maglura-17 To spit; expectorate.
Magluraan-i^-To spit at one another.
Maglutoi'To coo .
Magmadalas-i; To frequent; haunt.
Magmadali-v-Tohurry; be in haste be-
stir; bustle; hustle; hie rustle.
Magmagaling-7/-To make good, become
good or agreeable.
Magmahalan-r-To value; prize love;
respect.
Magmalikmata-?? To change appearance
assume different aspects; be trans
figured.
Magmamana-ri-Interior; heir.
Magmana-r'-To inherit.
Magmamarmot r To be stingy; penuri
ous, closefisted or cordid: act the
miser; act miserly.
Magmasat'To knead
Magmasid Í' To observe: watch; notice:
heed behold; look mind; scrutinize. .
Magmasiran r-To spy; watch: closely;
scrutinize.
Magmatigas-v-To become hard; harden;
persist; persevere be obstinate.
Magmatuid-?;-To argue; reason; correct
remonstrate set aright, make right;
object oppose: protect; assist.
Magminindal t'-To lunch.
Magmithi r' To resent; fail; begin to
give way.
Magmuang*t?-To cast; throw.
Magmkuhai/'-To resemble.
Mamgukhang angel r-To resemble an
angel.
Magmula i?-To begin; commence: arise
orignate: proceed from: issue; spring
from came from; occur; happen,
Magmuli't'-To repeat.
Magmiira r-To sprout; bud.
MAG
MagninrávTo curse slander, insult;
bíakguard; censure.
MagQiurahanvTo blackguard, insult
abuse; revile.
Maguakaw-v-To steal, rob; plunder;
purloin.
M ag n an a- 1' To s u p p u rate.
Magiianakavv n-Thief ; robber; freebooter;
pick pock ef.
Magnangis i>To wliine whimper, snif-
rte cry.
Magnasa-f To wish <lesire; long for;
covet claim; demand.
Maangasal) 'í;-To smack; masticate.
Magningas i?-To burn; blaze glow
Magningning-i; To glitter glow; shine;
glisten gleam; radiate; sparkle twdnkle.
iMagnutnot-v-To ravel.
Magpaalaala-u-To remember; record;
mention.
Magpaaraw-t'-To put oa dry in the sun.
Magpabaya i^-To neglect, forget; over-
look; lounge.
Magpabuis-i; To loan money on interest
rent to another.
Magpabuya í;-To recom pence; reward;
gratify.
Magpadala i'-To dispatch; send; trans-
mit; carry.
Magpagal i/'-To tire; work until tired.
Magpagalit v-To exasperate; irritate;
anger offend.
Magpahalata-i'-To cause to feel.
Magpahamak-i;-To damage; injure; liurt;
lower; make worthless.
Magpahayag f-To say; tell; announce;
declare: manifest; expound; express;
explain.
Magpahid ?'-To wipe smear.
Magpaliinga-t;-To rest; stop; repose;
cease; live at cease,
Magpahingalay-'i;-To rest; repose; live;
at ease stop work.
Magpahiram ?;-To lend.
Magpahirap-v-To oppress; make poor;
overpower; crusb; squeeze press, '
Magpakahirap-i?-To ' hurt one'^s self by
work.
Magpakailanman arit\-Never; for ever
and ever.
Magpakain í; To feed; nourish; maintain.
Magpakainom-i'-To: drink often.
Magpakalaon í;-To prolong; delay, retard ;
defer.
Magpakaluat-t'-To prolong; defer; delay;
retard; detain.
Magpakasakit ?;-To work until one, be-
come sick.
>Iagpakilala-i' -to make known; intro-
duce; lay before; expound.
70 M A G
Magpakita-'i;-To show exhibit.
Magpako-i;-To nail; spike.
Magpakumpisal i/'-To confess; receive
confession.
Magpalagay-t'-To adduce; suppose.
Magpalagi v-To accustom; frequent.
Magpalago v-1 o make fruitful; maintain
or nourish plants.
Magpalahaw t' To exclaim shriek.
Magpalakas-i;-To strengthen; make;
stronger cheer; reanimate, give
stregnth.
Magpalaki v-To increase aggrandize;
make larger.
Magpalalo-iJ-To boast; drag; bully; be
proud or haughty.
^lagpalamigf-To cool; refresh,
Magpalibhasa-y-Lo insult; revile; abuse;
revile.
Maiimaligid-t'-1 o encompass, go round;
encircle.
Mapaliit-i^-To lessen; diminish; make
smaller.
Magpalimos-v-To beg; ask alms.
Magpalipas-'?; To pass; cause to pass;
leave or let become stale.
Magpalipatlipatv-To ñy across.
Magpalit-t;-To change, exchange; trade;
barter transfer.
Magpalitan-y; To barter: exchange.
Magpamana-y To bequeath- demtze.
Magpamangha-7/-To astonish amaze.
Magpamula I'-To commence; begin.
Magpanmlsa í;-To reimburse put in the
pocket.
Magpanayán v-To continue make equal.
Magpangako-i;-To promise plight.
Magpangalan-t' To call; name; summon
by name.
Magpangkat-7/-To chapter; divide into
chapters or paragraphs; paragraph.
Magpapalayok-w-Potter.
Magpapari-y-To admonish; correct; ad-
vise.
Magpapaupa sa maghapon-n-Workman;
journeyman laborer,
Magpaputok i?-To have shot; cause to
shoot.
Magparaan V To leave or let pass;
resort.
Magparátang-??-To accuse; charge; im-
pute; attribute.
Magpari-i;-To be ordained; be a priest.
Magparis-r-To compare; make ali e
or equal.
Magparusa í;-To chastize; punish; re-
monstrate; sentence.
Magpasakit-t'-To cause or give paini
feel.
Magpasalamat-t; To thank.
MAG
71
Magpasaiubi-v-To except, exclude kee])
out,
Magpasandali-2/-To lend.
Magpasawatan i?-To compromise with-
out advantage.
Ma^pasial-^^fo take a walk; stroll;
saunter.
,Magpasimuno-?;-To begin; commence.
Magpa8Íyai;-To sentence, resolve, de-
termine, give sentence.
Magpasokf-To put in.
Magpastol-^'-To herd; watch cattle.
Magpasuso -y-To nurse; give suck.
Magpataba-í7 To fatten.
Magpatahimik-v-To calm; pacify; ap-
pease.
Mag-patama-v-To hit the right tldng.
Magpatawa-ü-To cause to laugh; make
laugh.
Magpatawad-t/'-To pardon; forgive.
Magpatotoo-'?;-To assure; approve; prove;
credit.
Magpatubo í; To loan money on inter-
est; cause to grow.
Magpatuloy-i'-To shelter; protect; con-
tinue; protract.
Magpatupat Í? To smoke a pipe.
Magpatutot i)-To be lewd; prostitute.
Magpatutotti Harlot; prostitute; strum-
pit; whore.
Magpaugap-i^-To counterfeit; forge;
mimic; feign: affect; pretend.
Magpauna i? To advance; go ñrst.
Magpaunawa-t7-To announce; proclaim;
advertise.
Magpaunti v-To diminish; lessen; shor-
ten make smaller.
Magpaupa -y-To rent; hire; let.
Magpayo-t;-To reconcile council.
Magpighati inTo grieve; disgust; detest;
feel; consume with rage.
Magpilapil-t'-To embank; terrace.
Magpilipit-v-To distort; twist.
Magpinta-t; To paint; delineate; picture.
Magpisan-t;- To join; associate; adhere;
be united; unite; assemble; congre-
gate; meet, abut; adjoin.
Magpisik-t'-To sputter.
Magpita iJ-To desire; wish; long for;
require.
Magpugad i?-To nestle; dwell.
Magpugay í^To salute; hail; greet.
Magpugotv-To behead; decapitate.
Magpulikat-t;-To cramp; convulse.
Magpumilit-i; To persist; exert; enforce;
contend; force; urge; persevere.
Magpunas v-To wash the hands and
face.
Magpunla- -To propagate; make a nur-
sery; sow broadcast.
MAG
Magpuno-i?-To direct preside command;
govern.
Magpurol t'-To become dull: get dull.
Magpustahan-tNTo bet; wager.
Magputok-?;-To slioot, iire. break; burst;
split; crach.
Magputok sa towa-i'-To burst with;
laughter.
Magpuyat-i;-To stay up all night.
Mag rabo-i;-To mortise.
Magrenuncia-v-To renounce; resign; give
up; abjure.
Magsabi t/-To tell: say; speak; express.
Magsabi ng cahanginan-v-To brng boast.
Magsabi ng mabuti-t'-To expound; ex-
plain; interpret translate.
Magsabog-íí-To scatter; propagate; sow
broadcast; throw broadcast.
Magsabog ang ariv-To misspend
squander; lavish; dissipate.
Magsabong v To pit cocks.
Magsagsag V- To trot; be in haste.
Magsaka-y-To till cultivate.
Magsakdal v-To go to another and ask
a favor; petition.
Magsalaghati-?;-To resent.
Magsalamangka-i;-To juggle.
Magsalange*ang ?; To oi)pose; contradict;
confute.
Magsalansangan-?;-To impugn: contra-
dict; confute.
Magsalat-i;-To Hunger, want; need: lack;
famish; starve; be hungry or in
need.
Magsalita-t; To talk; speak reason in\
dress; harangue; converse.
Magsalitaan-í7-To converse; talk toget
her; condition; convenant; }>arl<cíy.
Magsalungatan-?y-To contradict; gaJnsay
Magsamasama-7/-To unite put together;
bind; alloy; mix; league, » oales<*e;
collect; gather.
Magsanay-i;-To practice; exercise.
Magsan gal an g-?'-To defend: p r o t e c t ,
assist: prohibit.
Magsangayon f-To aK*sociate; join; unite
be united.
Magsan kletasr-To wear toe slippers.
Magsapantaha f-To suppose; suspect;
conjecture; presume.
Magsasal)on ri-Soapm aker.
Magsasaka-ri -Farmer;, agriculturist.
Magsaulian-t?-To return, restore; give;
back,
Magsaya-i'To be ha})py; eivjoy one's
self;"^ be comforted, sport.
Magsayaw-v-To dance.
Magsaysay-t'-To to relate; report: ex-
plain: announce; tell; characterize*
Magsikad-v-To kick.
MAG
72
Magsikap í;To economize; save.
Magsilbe-y-To serve; be useful.
Mags'noki;To hiccough
Majjaingkaw í;-To hitch up; liarness;yoke.
MagsinungaHngt; To He; iib. deceive;
falsify.
Mas:8Íraí;To break rot; degrade.
Masjsiraan ng puri v To tarnish or
darken one's reputation,
Magsirain f To blacken or dar en.
Magsisi-yTo repent rue bemoan.
Magsiste -^'-To assist; make or cause
to laugh.
Magsubsob-i; To fall down; crawl un-
der anything.
Maarsubukan-'y To trig spig watch; rival,
Magsngal t>To play cards; gamble.
Magsuhol y-To bribe.
Mas:siiitik'y-To rob; plunder.
Magsuka '¿?-To vomit disgorge.
Magsulsol i?-To provoke; induce; excite;
arouse.
Magsumakit i?-To economize; lay up, lay
away; hoard.
Magsumbong v-To Accuse; blame; tell;
denounce.
Magsumikap v-To economize; lay away.
Magsungad-t' To pit two animals.
Mag8Uot-i;-To put on; wear, cover, screen ;
pui in.
Massuot sa guV)at'f;-To hide in the
woods.
>lagsupling-'y-To sprout; shoot; bud;
germinate.
Mugsuri-i?To fold: plait; double crim-
ple; probe; investigate; eaxmine.
Mag^^susutla-n Silkmercer.
Magtaan-v-To reserve: defer; exempt;
coneeal: separate: restrain; leave.
Magtabil-vTo gossip.
Magtaglayv-To fetch; carry; wear.
Magtago-t'To hide; conceal; disguise;
hoard: collect; protect; shelter.
•Vtagtahan Í' To cease; desist forbear.
Magtaka-v-lo marvel: wonder.
Magtakapan v-To insult.
Magtacbov-To run; caper: frolic; frisk.
Magtali-v-To tie: bind; fagot.
Magtalo-t'To dispute; contend; rival;
fight, struggle: antagonize; cope.
Magtaman-D-To suffer; tolerate,
Magtamasa t'-To gain; succeed; procure;
acquire.
Magtamo y-To follow: pursue; reach;
overtake; come up, obtain.
ISIagtampo f To pout; be sulky.
Magtanan-v-To run away, leave secret-
ly skip out.
Magtanan ng sunclalo mI'o desert.
Magtanka ü-To be motheaten.
MA G
Magtanga-a-Motheaten.
Magtangal vTo take apart; take to-
pieces discompose.
Magfe'ingkal t'-To lump.
Magiangol-v-To defend; protect; help;
assist; resist: oppose; repel.
Magtanim vTo sow; plant.
Magtanong v-To ask, question; enquire-;
consult.
Magtapon-v To throw away; mis spend.
Magtapon ang ari-v-To mis-spend.
Magtatag-vTo found institute; build:
set up establish; construct; edify.
Magtatagal a- ( asting, durable.
Magtatapayan-n Potter; earthen ware
maker.
Magtayo-v-To build: found; institute;
edify; construct form.
Magtihaya-i;-To fall on the back; lay
face up.
Magtiis y To suffer; endure; abstain;,
refrain; tolerate, submit; resign:
undergo.
Magtikau-To determine; decide.
Magtimbang-v-1 o weigh.
Magtinda-v-To sell; vend; cater.
Magtipid í;-To economize; lessen ex-
penses.
Magtipiran ü-To economize; curtail or
clip expensess
Magtipon-i;-lo accumulate; gather; lay
up; store; save, lay away; cumu-
late.
Magtirat^-To reserve; defer; exempt;
conceal: separate: restrain; leave.
Magtirik-i;-To set on end.
Magtitinapay v-To Bater; breadmaker.
Megtitisa n-Tilemaker.
Magtrabaho-'i;-To work; labor.
Magtubo-i;-To gain; profit; grow; in-
crease.
Magtulak-v-To push; impel; press for-
ward.
Magtulakan-v-To push; shove.
Magtuli-ü-To circumsize.
Magtuloy t;-To continue; proceed; ad-
vance; stay; sojourn.
Magtulungan-i?-To favor; protect; help;
assist; aid.
Magtunaw tJ-To dissolve; liquefy;
melt.
Magtungayaw i;-To curse; swear; blas-
pheme: execrate.
Magturing v-To propose; guess; hag-
gle; higgle; offer a certain price.
Maturo t;-To teach; educate; breed;
instruct; drill; discipline; coach;
edify.
Magturuan v-To discipline; drill;
punish.
MAG
73
Magtiios v-To balance an account; close
an account reedem a pledge.
Ma^ ubo-i;-To cough.
Mag ugat ang halanianan t;-'ro take
root sprout.
Magugol-a-Expensive; costly; highpri-
ced.
Mag ugnay í;-To add to exaggerate; re-
compose; put in order.
Mag ugoy v-To swing; rock; move to
and fro.
MaguhitftFull of lines.
Magulio-i; To fall collapse.
Mag ukoi-¿;-To pertain belong to.
Mag ukol parang may ari-i; To master;
domineer
Mag ulak-t;-To reel; wind; wrap up*
Magulang-a Ripe; mature; parent; aged.
Magulangn Parent.
Mag ulap i;-To cloud; darken, obscure.
Magulat-v-To be astonished, startled,
surprised; astonish, surprise.
]Magulatin-a-'rimid; skittish; easily
frightened.
Mag uliuli-k-To whirl; eddy.
Maguió a-Noisy; troubled; disorderly;
troublesome: chaotic; clangorous;
blatant.
Magulo-y-To put heads together.
Maguió ang kalooban a-Turbulent, un-
quite; dissatisfied; pertubed.
Magulungin a-RoUing; wheeling; easily
rolled.
Mag umpok-t'-To converse; hold or
carry on a conversation.
Magunignnihin-f- Apprehensive; fanciful
visionary fearful; timid; sensitive.
Mag usap- vTo talk converse; litigate
contend; dispute.
Mag usbong'^-lo sprout; shoot up; bud
germinate.
Mag usisa '¿;-Investigate; pry; reconnoi-
ter: espy; reconnoitre.
Magustuhan-y-To like enjoy; be peeased
with; be delighted.
Magutom-a-Hungry; ravenous; starved.
Magutom f-To hanger; starve; famish;
be hungry.
Mag utos-v-To order; send; command;
ordain; enact.
Mag utos parang may ari-v-To master
domineer.
Magviage-t'-To travel, journey; make
a journey.
Magvisita-t)-To .visit.
Mag voto- i;-To vote.
Magwagi-i; To wave; brandish.
Magwali8-i^To sweep; brush.
Magwangki-v-To appear; see; liypocri
cize.
MAH
Magwari v-lo think; meditate; muse
contemplate consider reason; reflect,
cogitate; ponder, theorize.
Magwariwari r-To think meditate; muse;
consider; contemplate; reflect; l^ogi-
tate con; deem; reason.
Magyabang-y To boast; brag; vaunt.
Magyari-t;-To complete finish.
Magyari ng salitaan t^-To contract.
Mahaba rt Long; lengthy.
Mahabag-«-G o m p a s s i o n a t e ; clement;
sympathetic.
Mahabag-v-To sympathize; pity; have
compassion; grieve; be sorry.
Mahabagin-a- Compassionate; ' merciful
pious; piebald: holy; godly.
Mahabang lubha-a Prolix; tedious; very
long; troublesome.
Mahal a Costly; dear; high priced;
magnificent; grand: splendid.
Mahaiaga a-l recious; dear; costly; ex-
pensive; valuable.
Mahalal i?-To be elected; elect; choose;
declare; decree.
Mahalata-i^-To feel; note; percieve.
Mahalata a Notable; percievable.
Mahalay-a-Indecent; immodest, obscene;
shameless; lewd; impure; mean;
homely; ugly: bad; depraved; licen-
tious sordid; rude; imprudent: unbe
coming; malicious; dirty, dishonest
slow; dull; torpid.
Mahalan V To grow dear; overvalue
raise the price.
Mahalin-v-To have regard; overvalue
value profer: endear; enshrine; praise
appreciate; love
Mahal kay sa iba-i;-Superior; paramount;
dearer; more dear.
Mahalal na ugali a-Noble; honorable;
gentlemanly: ladylaike; prudent.
Mahambal-a-Mournful; sad.
Mahangal-a Stupid; dull; mean; low;
abject.
Mahapdi-a-Sensitive; painful; smarting;
prickly; pungent.
Mahapdian i7-To irritate; smart; cause
a shap pain.
Mahapis-a-Sad; mournful; grievous.
Mahapis-i;To sadden; afflict; be mourn-
ful.
Mahapishapis a-Woebegone.
Mahawig t^-To incline; be disposed.
Mahibang-v-To rave: dote: become mad;
go crazy; become demented.
Mahiga-^^To lie down; lay down.
Mahigit a-More.
Mahigpit-ii-Tight; tenacious; exact; se
vere; harsh; strict; taut; rigid; close
inflexible; narrow.
10
M AH
Mahigpit kimiapit a-Teiitacioiis; tirin;
obstinate.
Mahigpit na nasa-n-Eagerness; violent
desire
Mahmayat-i;-To exeite; rouse; Htiniulate;
be attracted.
Mahilig-?/-To incline; be inciine(L
Mahilig-«-Liable; subject.
Mahilig sa pakikipagtalo-a-Peevisb;
touchy.
Mahilig sa basagulo-a-Ensnaring; quar^
relsome.
Mahilig sa kasiyahan-v-Teniperate; reg-
ulated; quiet.
Mahilig sa pakikipagsania-r/ Sociable;
corteous social.
Mahiman-a Prudent slow, moderate.
Mahina a-Weak; languid; imfirm feeble;
rickety; delicate; frail; thin; imbecile;
insecure; withered.
Mahina ang tainga a Hard of hearing.
Mahinahon-a-Moderate; prndent; tempe-
rate; circumspect; abstemious; affable;
peaceful: courtious; ronfidential;quiet;
frugal; continent; reserved.
Mahinahoe-a(iy. M o d e r a t e I y ; c a 1 m 1 y ;
quietly; peacefully.
Mahinang loob-a-Coward; languid; weak;
forceless.
Mahinrng umintindi-a-Stupid; slow to
comprehend dull minded.
Mahingil-a Liable: subject: inclined.
Mahinhin-ft-Chaste; pure; modest; decor-
ous polite: kind obliging honest;
moderate; attentive circumspect; de-
cent; virtuous; heedful unassuming.
Mahinog-íí-To ripen mature; mellow.
Mahinto-i'-To stop.
Mahinto muna-i'-To stop before.
Mahipohipo-a-Tactile; frequently ban
died.
Mahirap-a-Poor; liard; difiicult; bur-
densome: needy; grievous important;
dissatrous; dolorous; weary; anxious:
painful; decrepid; tiresome; onerous;
arduous; profound disadvantageous;
abstract inaccessible; faint.
Mahirap gawin a-Iial)oriou8; difficult;
tiresome; painful; hard to accomplish.
Mahirati-a-Uaual; ordinary; used, ac
customed.
Mahiya-v-To be ashamed; blush.
Mahiya-a-ShamefuI; timid; backward.
Mahiyain a-Timid; shameful; backward;
bashful; shy.
Mahiyang-t/'-To be acclimatetl^ united^
or accustomed.
Mahiyawin-a Clamorous; vociferous;
boisterous; loud voiced.
Mahubdan ?;-To denude: <lisrobe.
^4 MAT
Mahubog-a-Pliant; easily bent
Mahubog sa lambot-t' To bend l)ecause
of the softness.
Mahukay-^ Pitted full of holes.
Mahulaan-r-To foretell; pro):)hesy.
Mahulagpos-t'-To avoid escape li})e'
rate avoid punishment.
MahulogtiTo fall; yield under a diffi-
culty
Mahulog sa il)ang wica-t'-To interpret;
translate.
Mahulog sa iba-<?-To relapse: fall back.
Mahusayrt Sound; healthy; wholesome;
arranged; secure discreet; generous;
noble; safe sincere just.
Mahusayin-v To arrange, justify; make
good classify
Maibigan-i/'-To like have regard for:
appreciate.
Maibigan rt^-Friendly; beloved; tempe-
rate .
Maibigan sakasiyahan a- Loving: friend
ly l)eloved.
Maibsaii ?' To throw off.
Maigot a-Paltry; niggard niggardly.
Maigoti? To be bound tightly.
Maihawv-To be roasted roast.
Maiinom-a Potable drinkable.
Maikli a Short: brie ^; concise; snjall;
limited; diminished; compendious;
summary.
Maikli anir isipa-Dull minded.
Mailag-i?To avoid, be bashful or sh\'
be afraid of.
Mailagan a- A voidable; evitable; eludibíe;
that which may be avoided.
Mailap a-Wild; unsocial; intractable.
Maimot-a-CIose; chary.
Mai mot at masakim a- Avaricious.
Mainam-a Handsome; fair pretty; fine
genteel dainty tasty; cheerful neat:
entertaining beautiful; exquisite;
gorgeous; janty; jaunty.
Mainam na lubos a Elegant; exquisite;
excellent; graceful dexterous.
Maingat a-CarefuI prudent; moderate;
modest; circumspect; vigilant; mind-
ful; solicitious; cautious; chary; con-
fidential; aware precautionary; pre
cautional; reserved.
Maingat flf-CarefuIly: moderately; |)ru-^
dently.
Mai nip-?; To be impatient; restless, fid-
gety or jealous; vex; irritate.
Mainipan-«-KestIes8; impatient; fidgety;
jealoue.
Mainis-?;-To smother.
Mainit-a-Hot; warm; fiery; sultry.
Mainit ang ulo «-Quick tempered; hot-
lie aded.
MAK
Maintindihan-y-To understand; compre
hend.
Maipagkakaihi-a-Deniable.
Maipahihintulot a Permissible.
Maipapalit a-Changeable permutable.
Mairoga-Loving lovable ñne tender;
affectionate; delicate: mild, kind;
pleasing perfect.
ALairogin a LoA^able amiable; pleasing.
.Mais^¿ Corn
Maisanw Cornfield.
.Maisasabit a Fit to be hung up.
nthiit which may be hung up.
Maisipan-t' To remember, remind; think;
meditate.
Maisipan a Pensive; thoughtful.
Maitatago a-Concealable.
Mai tatangi-a Deniable.
Maitim-rt-Black blackish jetty; obscure;
gloomy, dark; raven, ebony, dark-
brown.
Maiwan-r-To leave; forego: quit.
Máka Ü Can; could having the power.
Makabubuhay a-Nutrimental; nourisinar.
Makagagaling a Sanative; sanable;
healthful.
Makagi<>ilit n-Cutter.
Makahalin ang loob-7/-To call or court
the love of another.
Makahapis a-Painful; sad; piteous.
Makahawa-í7-To contage; be contageous;
infect; corrupt, pervert.
Makahawig-a-Propitious.
Makahinga sa harap-i^-To breathe audi-
bly; perspire.
Makahihiwa-a Sectile.
Makahilagpos t'-To pull apart; elude;
slip away, get away.
Makahon-í^ro embale; be packed or
boxed up.
M akah u h u b og- a- PI i ab 1 e .
Makaisa ang halaga-*; To be equiva-
lent; be of equal value.
Makaisa ang layo-v-To be of an equal
distance.
Makaiyak a- Crying.
Makakaiba-a- Alterable alterant.
Makakain-a-Eatable; edible; comestible.
Makakamtan-a-Attainable; obtainable.
Makakita-z/-To see.
Makalat ^;-To scatter; extend.
MaKalawai^g a-Rusty.
Makaligtas-t'-To liberate; save from
danger.
Makalilim a Shady.
Makalilitnot o-Omissible.
Makaliliwanag a Illuminative; illumi-
nating.
Makalimot-y-To forget; omis; miss;
neglect.
75 MAK
Makalinga-a-Careful; solicitous; vigilant;
mindful assiduous; attentive; diligent;
anxious; obsequeous; compliant.
Makalugod-f-To be pleasing; gratifying
or liu morons.
Makahilugi «Disadvantageous losing.
Makalulugod-a-Agreeable; pleasing; smil-
ing humorous.
Makalunos-f-To cause sadness.
Makalunos-a Painful: sad; piteous.
Makamamatay a Deadly; mortal.
Makamandag a Poisonous; venemous.
Makamandagan-i' To be poisonous; be
affected by poison.
Makanaw-i'-To dilute; dissolve.
Makapagbigay lilim v To make shady;
produce shade.
Makapal a-Thick; large; corpulont;
compact; numerous, serried; stocky;
gross.
Makapal ang buhok-a-Hairy.
Makapamahala w-Jurisdiction; authority.
Makapamala-i>To heed, watch: manage.
Makapangyarihan a Powerful; potent;
omnipotent; most powerful, al-
mighty, eminent; wealthy.
Makapangyayari a-Powerful potent;
mighty; w^ealthy.
Makapangyayari sa lahat a Omnipotent;
almiiihty; most powerful.
Makapasokv-To contain; be able to en-
ter.
Makapitong doble-n-Sevenfold.
Makapulas-f- o escape; avoid danger.
Makapupurga^-Cathartic.
Makaraan-f To elapse; go by; pass.
Makasalanan li Sinner; offender; delin-
quent.
Makasama-v-To hurt injure cause pain;
Makasapat-f-To be just or sufficient,
satisfy; gratify.
Makasasama a Injurious; harmful.
Makasasawa-a-Tiresome.
Makasilaw-r-To dazzle.
Makasilingit-v-To crowd in; slip in-
take part after the proper time.
Ma asing layo — Of an equal distance.
Makasirat^To be able to break or des-
troy.
Makasistra-a-Harmful; injurious; not
healthful; deleterious; disadvan^-
tageous; noxious.
Makatanaw i;-To see; look view.
Makatas-a-Juicy; sappy; succulent,
Makatatawa-a-Laughable; ludicrous;
smiling; agreeable; droll; absurd.
Makatawan-a-Vast; massive; corpulent;
fat; large.
Makatekas-t*-To cheat; deceive; swin-
dle.
^ MAK
Makatimbang-v-To balance; counter-
poise; weigh.
Makatitiis a-Bearable; forbearing; pa-
tient.
Makatulad t'-To be lake; resemble.
Makatulog-v-To sleep.
Makaulinig t'-To misunderstand; hear
imperfectly.
Makawala-i'-To escape; avoid.
Makawangis-a-Alike. equal similar; as-
similated.
Makaya-tj-To be able; have the power
or ability.
Makayamutan ^; To displease; offend;
disgust.
Makialam-t'-To interfere; meddle; in-
termeddle.
Makiapid-t7-To seduce; fornicate adul-
terate.
Makiayon Í7-T0 coincide; acquiese yield:
have the same idea,
Makibagay-?;-To sympatize; accomodate.
Makihalubilo-i;-To be one of a multi-
tude.
Makiisai^-To yield; coincide; agree;
attest; coniform; prove.
Makiisa sa pasiya-t? To feel or- grieve
for another.
Makilala-v-To know; understand; detect;
meet ascertain; discover; recognize;
Makiling a Leaning: inclined.
Makilitiin í7.TicklÍ8h.
Makimatyag-2/-To look after care for;
attend to pay attention
Mákina-n-Machine.
Makinabang t)To gain: profit; interest.
Makinang-a- Bright; shiny; polished;
glossy; brilliant; lustrous.
Mákinangpangapas-w-Harvester;mower;
reaper.
Makinig 'y-To hear; listen.
Makinis-a-Glossy; elegant; tine; shiny;
nice; gay; graceful; lucid; shining;
plain; neat; natty; terse; slick.
Makintab a-Showy; shiny; lambent; hv
cient; glossy.
Blakintal-i; To print; stamp; emboss:
Makipagaway-i?-To dispute; litigate; con-
tend, fight; rival; quarrebopposse pick;
a quarreL
Makipagbabag-t' To fight; rival: con-
tend; quarrel.
Makipagbaka-r' To war; fight; attack;
combat; oppose.
Makipagdamdam-Tz-To feel; grieve.
Makipaghamon-'y-To fight oppose; com-
bat defy; challenge.
Makipagcapowa-v-To be cordial, kind,
social or corteous.
_76 MA L
Makipagcasundo-t'-To reconcile; comply:
be friends or congenial.
Makipaglamas-v-To attack; assault fight;
combat.
Makipaghkutin-t'-To be hois erous, be;
rompirh or noisy
Makipagmook-'i^-To fight; war; oppose
combat.
Makipagpasiya v To feel; grieve.
Makipagsalitaan-t'-To converse; talk;
enter into a conversation.
Makipagtalo-t'-To dispute; argue litigate;
contend; quarrel; resist oppose; repel;
murmur: snarl.
Makipagusap-u-To litigate; dispute;
study talk; discuss contend; converse;
speak; reason; confer; harangue.
Makipagyari t'-To complete; finish.
Makipot-a Narrow; close; tight.
Makiskis-i;-To scratch; waste by fric-
tion.
Makisama-t'-To be friends be with.
Makisap^a-Brilliant; shiny, bright; lucid;
lucient; glossy.
Makita-t'-To see; look; meet: ken.
Makitalamiiam-v-To meddle; inter-
fere.
Makitang muli t;-To review; see or
meet again.
Makitid a-Narrow; close; tight; rigid;
exact
Makiupap-i; To entreat; speak; haran-
gue; reason; implore; crave; beg pray;
request; petition
Makiugali t'-To sympathize; be con-
genial.
Makuhat'.To get; take.
Makulot-a Curly
Makulot-v'lo curl
Makunan-t'-To miscarry; menstruate
very strongly.
Makupad-z?'Diliatory; lazy; dull; indo
lent: late; slow.
Makupitin í;-To purloin; pinch; knock
down.
Makuro-i;-To know; understand
Makuto a-Loiisy.
Malában-a Opposite.
Malabast^To be excluded or kept
out; be exempt.
Malabisa-Escessive e^shorbitant; enor-
mous profuse; abundant; lavish;
extreme.
Malab\s-ar?t'.- Abundantly; lavishly; ex-
cessivély; profusely.
Malabis w Rest; remainder; residue.
Malabis na feasamaan-n-Perversity ;
wickedness.
Malabis na luat n-Tedium; tedoiusness*
prolixity.
MAL
i i
Malabis na pagiiiamalia]-n-Predile("tion;
excessive love.
Malabis ng tipid-a-Miserable, mean;
miserly; stingy.
Malabnaw a- l'hin pare diluted.
Malabo a Muddy; obscure; murky; dark;
gloomy; dubious; indistinct; unintel-
igible enigma:ic thick.
Malagak-v-To put in charge of an-
other;
Mala-^amgamgani-ii-Tepid; lukewarm.
Malagas ang dahon-a To fall off (pi'V
to leaves).
Malaglagr-- o fall.
Malagkit a-Sticky. unctions; greasy-
mucous gluttinous soft.
Malago-(7- eafy; pertile; luxuriant,
fruitruh copious.
Malago ang buhuk a Hairy.
Malagot-ü-To break, pull apart,
Malagot ang hiningat'-lo expire,
die.
Malagpos-a-Exxcessive; overal)untlant.
Malagpos-ar^v. -Excessively; abundantly;
profusely
Malagpos ?t-Residue; remainder; over-
plus.
Malagpos ang dami-a-Overabundant;
exuberant, too many.
Malagpos ang kababaan-«-Obese; too
fatr
Malait-a Contemptible; despicable; low;
abject,
Malakad ang paa-t'-To go afort; walk.
Malakas-iT-Strong «tout firm; husky;
vigorous; mighty; drawny; burly;
hale, corpulent robust; rigid per-
fect; sound; solid; stocky; inflexible;
hard coarse brave; valiant active;
effective; bouncing vehement.
Malakas ang katawan-a Healthy sound.
Malakas kumain ??-Glutton; liealihy
eater.
Malakas uminom w-Tippler; drunkard.
Malakhin-r-To honor, resi)ect, dig-
nify adorn.
Malaki r/Large; great; vast; liuge; burly;
gigantic; heavy; weighty; important;
compact; strong lofty; corpulent;
circumspect; arduous; stout; grievous.
Malaking lakas-?* Powder; might.
Malakingmalaki-rt-Very great or large;
chief; principal.
Malaking pag ibig n Deep love.
Malaking tawow- Large man gentleman,
Malaki pa a I^arger greater.
Malakuko-a Warm lukewarm tepid.
Malalaluan-(T-8uperable; conquerable.
Malalim a-Deep; profound.
Malamán^ Fl^shv; full of meat.
M AL
Malaman-r lo know; wit; ken; under-
stand com{)rehend; cognize.
Malambot a Soft; s})ongy; pliable hm-
ber; bland; mellow; tender; lithe;
flexible; delicate; docile plaint weak;
mild.
Maland)<)t ang ugali (7.-8ubmissive; hum-
ble resigned affable; meek gentle;
placid solft tempered; lenient.
Malamig ii Cold; frigid; cool, bleak;
refrigerant.
Malangiba- Scabby; scurvy; scurry;
mangy.
Malangis-a-Oily oleagneons; ñne,
Malanta r To pine or fall away wither;
diy up.
Malaon-/^ Time tide term; sea on; age;
duration.
Malaon a-Prolix ol<l.
Malapad-rt-Wide; «-pen; spacious, capa-
cious.
Malapad-n-One cent.
Malapit ar?t' -Near; close.
Malapit a Proximity next; neghhbor-
ing; contiguous mediate impending.
Malapit na malapit-a^it'.-Very near
nearly; almost.
Malapot « Thick dense close.
Malasa a Palatable tasty; melIow\
Malasin-i"-To run over; })eruse: survey
review; revise; observe notice heeil;
mind.
Malason-^-To be poiasn.
Malason «-Poisonous; venemos,
Malata-a Tender; weak; delicate Iangui<i
faint: sofc heartless; withereil
Mdawak <7. Large; extensive ample;
wide capacious spacious; champaign.
Malaway-r/. Salivous salivary.
Malawig-/;-To explain in a roun<l about
way.
Malayoa Distant remote; outlying;
far; retired solitary
Malayo sa kaguluhan<7. Quiet calm.
Malayo sa kapowa a Siiy; <liftident.
Malayo pa sa-arit;. Beyond, farther; on
the other side.
Mali n Mistake; error; fault; defect;
oversiglit; blunder.
Mali-a-False: mendacious; orroneous^
bad; incorrect: faulty.
Mali sa sulat ó limbag-n-Erratum.
iMalibag-r¿-Dirty: greasy, iilty.
Malibog a-LeW'd; lustful; immodest;
indecent; Obscene; impure; shameless.
M^iligaw?; To mistake; commit an error
lose one^s way, err.
Maligaya-a- Joyful pleasant; merry;
happy; fortunate; prosperous; con-
vivial; holiday.
MAL
78
Mal'igo yTo batlie take a bath.
Malif^tas i'-To be saved.
Malüiiiii a Secret reserved cautious;
conñdential salient.
Mal ibis í;-To err, mistake misjudge.
become lost.
Maliit-o- Lettle small short; scanty.
Maliit na kuta-n- Bulwark; defence.
Maliit na maliit a Verv small; very
litle.
Maliit pa sa-a Smaller; less.
Malikot-a Restless; büiste''ous; mis-
chievous lively noisy; turbulent.
Mai iksi a- Active quick speedy, expe-
ditious; smart nimble light- free;
prompt; lithesome; highspirited; swift;
ready; spry; diligent; loose; mercu-
rial.
Malilim-a Shady; umbrageous.
Mai i limutin-ft Forgetful; oblivious;
neglectful.
Malimbag-i? To stamp; print.
Malimit a Close dense; thick; compact;
condensed.
Malimutan I'-To forget; neglect; omit;
mistake unlearn.
Malinamnam a-Delicious; select; mel-
low: buttery.
Malinaw a Crear; br'ght plain; dis-
tinct; open; evident manifest; pub-
lic: transparent sheer; ol)vious.
^lalinaw dingin-« Intelligible; con-
cievable: pronourjce<l.
Malingatin í7-To neglect; forget; over-
look skip.
Malingat a-Forgetful; neglectful.
Mai inisYi Clean; pure; clear; decent;
unmixed: free: neat plain; immocu-
late; unadulterated; virtuous; devout;
tidy: honest; modest; refined; mere.
Malinis na loob-rz-Sincere; clear; frank,
cordial pure
Mai i n sa d vA o di s j o i n t.
Malipot/'-To extinguish; become exter-
minated or destroyed.
Malipos (i-Pustly; full of pustles.
.Malipos ?/'-To be full of.
Malirot-ft Unsavory; having a bad taste.
Malited-rt Strong; robust; nervous; vig-
orous.
Malitot'To mistake; err: embarrass;
be uneasy or discomposed.
Maliwagn-S'low; tardy; slothful; indo-
lent: lazy.
Maliwag mangvari-a Difficult hard.
Maliwanag^.-Clear; bright evident; ob-
vious; luminous; lucid; distinct;
refulgent; overt; ostensible: express;
notable; quite; pronounced; point
blank sheer.
^lAL
Maliwanag na malabis a-Glistening. too
shiny or bright.
Malowag a Wide: free; open; loose.
Malowag a-Loose free open; wide.
Maluag ang kamay-a Spendthrift, prod
igal.
Maluag ang loob a-Free hearted; gene-
rous; calm; free; good natnred
Malualhati rt Blessed; glorious, happy;
l)eloved
^laluaga-Wide: diffuse ample open;
spacious; champaign; diffusive; capa-
cious slow.
Maluang mangusap a Eloquent.
Maluat-a Slow, tardy; protracted: pro-
lix tedious. •
Malubay <x Easy pliant; amiable; pleas-
ing slow; easy of success.
Malubay ang asal-a-ximiable, pleasing;
good natured.
Malubay makipagusap a-Mild of
speech.
Malubay na loob-aMeek; gentle; tame-
quiet; mild.
Malubha-a-Excessive; extreme.
Malubha-adi;. Too; very.
Malubog v-To sink; submerge.
Malugas i)-To fall out; shed hair.
Malugod-ri Amiable pleasing; happy;
merry convivial good natured.
Malugod-v-To be happy, contented,
pleased, satisfied, delighted or con-
vivial.
Malukong-?i-Concave, concavity; hollow;
hollowness.
Malulan-t'-To contain; hold; have; com-
prise be hehl.
Malulutang a Bouyant.
Maluma-t'-To become old, stale or mus-
tv.
Maiumanay-i' To Docile; gentle; slow;
meek; tame.
Malumbak a-Pitted; full of holes.
Malumbay-a-Glomy;8ad sorrowful; mo-
urnful plaintive; mean.
Alalumbay v-To be afflicted or sad.
Malumbay na loob a Sad: mournful.
Malumot-a- Mossy; oozy; slimy.
Malumpo-t'-To have rhe dingue; gi;ve
way in the knees.
Mai undo a- Sagged.
Malungkot-rt-Sad; sorrowful; gl,6on)y;
unhappy: mournful; melomcholy;
mean; rueful bleak; haples^vá; down-
cast; crestfallen: chapfallen; contrite
plain tibe*, pensive; disc( ^nsolate.
Maliiningning-a Bright: shining; bril-
lant; glistening glittering.
Malunusan vTo be sf id or mourn-
ful.
MAM
Malnpa-a-Earthy, liaving much land;
territorial.
Maliipaypay-í)-To grow or Ijecorne weak
or languid.
^I a 1 u pay pay a- 1 .an gui< I ; w ea k .
Malusaw <% Liquid.
Malusaw f-To dilute; dissolve.
Maiuto-t'-To boil; cook.
Malutongft Brittle; fragile.
Mamaang v-To wonder; stare.
Mamaga-r-To swell; become swollen;
tumefy.
Maniagitan-t»-To intercede: interpose;
mediate; bespeak.
Mamahal-?*-To grow or become dear;
raise the price.
Mamahala-f-l o manage; look after. hee(i :
take care; keep govern: command;
direct; administer, man: wield; reek;
boss.
MamagpagT/ To shake; wag.
Mamalagi-ii-To continue; enchire; ha-
bituate; subsist, protract.
Mamalago-r'-To become fruitful; be
abunciant.
Mamali-r-To err; mistake equivocate:
blunder; misjudge, commit a mis-
take.
Mamaii ang dinig r-To misunderstand.
Mámalo-?;- o falsify;' be false.
Mamalso w Falsiiicator.
Mamainayapa-?? Paciticator; pacifier.
Mamana í; To inherit.
Mamauas ?;-To swell tumefy
MamangliatJ-To wonder, marvel; store.
Mamanhid ?' To numb; benumb; cramp;
become torpid or senseless.
Mamanhik ?>To intercede, inter|)0se;
mediate; go up.
Maman sa-z^-To brag; glory; boast.
Mamansag-r To si)ot.
Mamantal-v-To be flea biten,
JMamantik^-a Puttery n)ellow; fat; cor-
pulent; coarse; obese.
Mamantog-f-To inflate; fill with wind;
blow full of wind.
Mamaos-t'-To become hoarse.
Mamaos-í7, Hoarse.
Mamasdan-r-To see«; watch: detect; iind;
discover; meet with; hit upon.
Mamaslang-r-To l)e rude or disre-
spectfuh
Mamatay-i/'-To die; perish: end go out;
stop; terminate or conclude life
Mamaulo-üTo fill; be filled or stuffed.
Mamaya-i-i^r. -Presently; soon; immedi-
ately; right away at once then; be-
fore long in a moment; after.
Mamili-?'To choose buy; purchase;
go shopping; prefer.
(9 M AN
Maminsanminsan ark?. -Now and then,
sometimes; from time to time.
MamintasrTo find fault; censure;
ridicule; cristicize.
Mamirinsa-f-To iron.
Mamohaghag v-To rarify. become thin.
Mamookv-To war; fight oppose.
MamualantfTo fill staff; satisfy.
Mamuhi-i'-To disgust; displease offend;
vex; molest loathe; excite
Manuihunan-'i?-To found; furnish capital.
Mamuisan-i"-To loan on interest; rent
for cash.
Mamukha-i)-To resemble; be like; favor;
Mamukod-r-To separate divide; be dis
tinct except; distinguish.
Mamukod sa laliat-r-To surpass; out-
vie exceed: excel.
Mamula-?'-To redden; blusli dye red.
Mamulaklak i; To fiower, bloom nour-
ish thrive.
Mamulamula-a Reddish.
Mamulangos <? To slip or run through
the fingers.
Mamulayan-?; To have knowledge.
Mamulayan <? Wise, knowing.
Mamunga-?NTo bear fruit; produce;
bring forth flower; be fruitful.
Mamumula-That which will become
red.
Mamulubiv-To beg: be poor; im-
poverish hunger starve; famish
Mamunot'To command lead; hea<i;
marshal.
Manuimuhunan w Capitalist.
Mamuti-i^-To whiten.
Mamutik-r-To beconie muddy.
Mana-n-Inheritance; heirloom; rheum;
patrimony.
Manabako r To smoke cigars.
Man ad a-n- Flock herd.
Managal-r-To last; <'ontinue; subsist;
endure persist.
Managboy ??-To lament mourn; grieve;
cry: bewail.
Managot-v-To b'^il: answer.
Manaban i?-To inhabit rsside; dwell.
Manaig í;-To conquer: predominate; ex-
cel; out do; surpass.
Manning t; To lament: bewail; tell one's
misfortuness.
Manainga-t'-To listen; hear en; hear;
attend.
Manakamika-aíír'. Sometimes; now and
then from time to time.
Manakit-i>-To hurt, wound; offend.
Manakot-r-To frighten; terrify; <lnunt,
intimidate; scare.
Manalan" i; To petition; harangue
besee «i; pray; pleab; invócate invoke.
MAN 80
Maiialig-í; To have faith.
Manalov-To win; gain conquer exult,
triumph.
Mnnanianahan a-Hereditar}'.
Mfinainbitan V To lament; mourn; cry;
grieve; bewail
Manam palasan-t7-To insult: o ff e n d ;
make: angry revile; abi^e; injure.
Mananagot w Bondsman.
Mananagpi-n Cobbler one wlio patches.
Mananagwan-?^ Rower; paddler.
Mananakop n Savior; rescuer redeemer.
Manananiiu-w-Planter, one wdio plants.
Mananayaw n Dancer.
ManangisvTo cry; mourn; snivel; sob;
grieve lament; bew^ail.
Manaog v-To descend: go dow^n.
Manariw^at; To grow^ or become green.
Manatili-?7-To continue: protract endure;
subsist; last fix; fasten: persist.
Manbabayo-n-Mallet.
Mándala M Stack; rick.
Mandaya ?;-To deceive; cheat.
Manduduitii-Thiel; robber; freebooter;
pillager; plunderer.
Mandudurogn- Pounder; one who flails.
Manekas-jy-To cheat' defraud; swindle;
gull; impose upon.
Manenegosio-a Negotiable.
Mnenekas-^i- Swindler; defaulter.
Mangaahit-n-Barber.
Manga anak n-Ohiidren.
Manga baiaybagayan-w-Chattels; fix-
tures; furniture.
Manga bagay nakasamsam sa kaaway-
w spoils capture prizes.
Manga bituka-n-Entrails; intestines.
Mangabayo-?7-To ride a horse*
Manga damit n-Apparel.
Mangagamot-:?i-Doctor physician.
Mangagamot na hindi nag-aral-n-Quack-
doctor.
Mangagamot ng hayop w-Vetrinarian;
ferrier. horse doctor.
Mangagaod-n-Rower; paddler.
Mangagapas-^-Reaper; harvester; mower;
one who reaps or harvests.
Manga gastos-n Expenses; charges.
Mangagaw^-M-Robber; plunderer thief.
Mangagawa n Doer; maker; author.
Mangagawa ng bariles w Cooper.
Mangagawa ng kutsilio-?i-Cutler.
Mangagat t'-To bite:
Mangao:kayonkayon-v-To agree; consert;
decide.
M' ngahas-a Agressive; saucy; hold;
plucky: intrepid : forward; stalwart;
stal worth; spunky; precocious; high-
spirited. I
Mangahas-t/'-To dare; defy; ve,':ture; try.
MAN
Mangaligkig í;-To shiver or tremble
witli cold.
Mangaling ??-To come from; issue from;
arise, proceed or spring; from; ori-
ginate in.
Mangaiing sa í^To descend or come
fro'ii.
Manga manok-w-Poultry.
Mang ambavTo pretend to threaten,
Mang^ngahoy-w Woodsman woodcutter;
timber merchant.
Mangangalakal-w-Merchant; dealer; tra-
der; shopkeeper.
Manganib ?;-To be in danger.
Manganinag>J-To be transparent.
Manga pagkain-7^ Victuals; provisions.
Mangapit-y-To grasp; seize; catch;
snatch.
Mangas n Sleeve.
Mangas na maluag-w-Poke.
Mangaso-y-To hunt; chase; go hunting;
course gun; go on a chase.
Manga sundalong bantayn Guard.
Mangatal v To oscillate; vibrate, shiver;
tremble.
Mangangatalv. Tremulous; quivering.
Mangangayat-i; To become or grow
thin, weak or poor.
Mangati-v-To attract by deceit.
Mangatowirant; To argue; reason; dis-
cuss; discourse; affirm; give a rea-
son.
Manga upang batow-Judge's fees.
Mangayayat ?i-To become weak; thin
or languid; debilitate.
Mangbabasagn-Breaker; one who
breaks.
Mangbadya-t/'-To imitate; ecoff; mock;
ridicule; copy.
Mangbansag-i^-To nickname,
Mangbihag v-To capture; captivate.
Mangbihag ng sasakyan í;-To pirate.
Mangbububo-n Founder.
Mangd rignia w- Warrior; soldier.
Mangubat--?;-! o go to the woods; w^ork
in the woods become or grow w^oody.
Mangugupit n Barber.
Manghan Wonder, admiration; amaze-
ment.
Manghahabi-n- Weaver.
Manghahabi ng sutia w Silkweaver.
Manghahalo n-lVlixer, roller,
Manghaharang-ii Highwayman; bandit;
robber.
Manghahayuma ii-Patcher; cobbler
Mangharang-D-To hold; up; rob; plunder
assault.
Manghawak-?;-To attach; hold up; catch-
hold of.
Manghihinang-n-Soldering'iron.
MANG
81
MAN
Mano:himasokt' To interfere, interrup;
mecidle.
Mangliimatay-'y-To faint: swoon.
Manghina-T-To weaken pine; away; de-
bilitate extenuate: waste away.
Manghina ang loob t; To dishearten be-
come; discouraged; grow dejected;
become we^k.
Manghinapang í;-To become coura-
geous strengthen; invigorate enforce;
exert reiníoree, gather farce; make
strong or brave.
Manghingutoi/'-To louse; clean from;
lice or fleas.
Manghiniksik-i; To louse; clean from
lice or fleas.
Manghinuha-iJ-To collect; gather.
Manghiya-i7-To shame; make ashamed;
cause to be ashamed.
Manghuhula-^ Prophet.
Mang iba-r-To alter change.
Mang iba sa capowa-'y-To distinguish
one's self.
Mang iit-v-To nickname; ridicule scoff;
censure.
Mangilabot v-To terrify, frighten; scare.
Mangilalás-?^To marvel wonder.
Mangilid-i;-To approach the edge or
shore.
Mang imay-i;-To shell.
Manginigi^-To tremble; sparkle; oscil-
late; vibrate.
Mángiti-v-To smile look pleased or
happy.
Mangitiog-i;-To lay eggs.
Mang iyaw-v-To mew.
Mangkok-w-Crock; bowl; porringer.
Mangkulam-v-To bewitch.
Mang-laban-v-To struggle; fight; war;
oppcse; strive; contend; resist.
Manglalik-ii-Turner.
Manglibak-t;-To deride; scoff; jeer;
mock.
Mangliligis-w-Miller; grinder.
Manglilinag ?i Cultivator; gardener; hor-
ticulturist.
Mangloob v-To plunder; assault; pillage;
rob.
Manglulusog n Plunderer; destroyer; pil-
lager; consumer.
Mangmang-a Folish idiotic; stupid; dull;
conwardly; ignorant; rude; silly.
Mangmang-fi-Brute; idiot.
Mangmumulin Grinder: miller.
Mangulo-i; To wrangle; fight; perturb; dis
turb; harrow.
Mang ulo v-To head; command; be chief,
govern.
Mangulam y-To eat nothing but meat.
Mangulo v-T ocurl.
Mang umit f-To steal; pilfer; rob; seize!
grasp.
Mang unay f-To benumb.
Mang undot-f -To wrinkle; become wrink-
ly.
Mang urong-r To revoke, retract; retreat;
retire: go back.
Mang usap-t'-To talk; utter; converse
speak; reason harangue.
Mangusap na hindi nlawatasan-y-To
numble; mutter.
Mangyari w Result; consequences.
Mangyari-i;-To happen; be done have;
may; can; be possible; be able or
feasible; possess.
Mangyari-coTij. -Because.
Mangyaring bigla-v-To do in a hurry.
Mangyayari a-Feasible: practicable; pos-
sible; easy.
Mangyayari sa arawaraw-a-Quotidian.
Mangy ay ariring ihiwalay-a-Separable.
Mangy ay aring mabusog a Satiable.
Mangyayaring mamali-a Fallible.
Mangyayaring mapagaling-a Curable;
healable.
Mangyayaring matapos-a-Terminable.
Mangyayaring matawa a-Laughable; lu-
dicrous.
Mangyayaring tiisin a-Sufferable; en-
durable.
Manhid-n-Numbness; ache.
Mahilakbot-v-l o terrify; scare; frighten.
Manhinayang-r-To pity; have compas-
sion; grieve for; be sorry for.
Manibasib 'í;-To attack; assault; under-
take; attempt.
Manibay-t; To strengthen; secure; make
fast; prop; affirm.
Manigarrillo -y-To smoke cigarrettes.
Mamihasa -z/To accustom; inure.
Maniin i?-To prop up; build upon; raise
on the hands; support on anything.
Manika M-Wrist.
Manikadv-To kick: fling out.
Manikluhod-v-To ask; beseech; petition;
beg.
Manikof-To ellow.
Manilbihan-v-To serve; favor; make
use of.
Manindal-i?-To be added or supported
by another.
Maningas-a-Fervent; ardent; vehement.
Manigid nTrower.
Maningil-u-To collect.
Maningning-a-Bright; sparking; radiant;
shining; luminous; lucid; refulgent;
grittering; lucient; quivering.
Maningning t;-To sparkle; shine; glitter;
radiate scintillate.
Maniningil-w-CoUector; taxgatherer.
11
MAN
82
Manininta-n-Lover.
Maninira-n-Breaker, destroyer; tnisdeal-
er; corruptor.
Maninira ang ari ng may ari-w-Defanl-
ter; defraiider.
Maaninira iig pagaariw-Sp end thrift;
squanderer.
Maninira ng puri w-Defamer: slanderer.
Maniniraliansaisanglugar-n-Inbal)itant.
Manipis a-Thin; slender; fíne, sleazy.
Maniraban-i'-To dwell, live; lodge, re-
side; inhabit.
Manirintas-y-To braid.
Maniwala-i? To believe; trow; credit;
trust; have faith.
Maniwalain ri^-Trustful.
Manlalabra-w-Stonecutter,
Manlalagari-n Sawyer.
Manlalaiik n-Turner.
Man lamang a(íí7.-Though;atleast;scarce-
ly; hardly, otherwise.
Man 1 i son- Cramp; spasm.
Manlulupig n Usurper.
Manok-n-Rooster; cock; chanticleer.
Mano na-¿nfer.- Would to GOD; for
heaven's sake.
Manong ¿nier.-At least.
ManoRg-aáz/.-Thougb; at least; scarce-
ly; hardly; otherwise.
Manotnot-v-To ravel.
Mansa-w-Spot; stain; blot; blur; blotch;
blemish; faeces; dirt.
Mansahan-v-To stain; spoil; blur; blot;
tarnish; bespatter; daub, contaminate;
blotch,
Mansuhin-v To tame; domesticate.
Mantel-n Mantel; tablecloth; altarcloth.
Mantika-n-Grease; lard; fat.
Mantinihin-i'-To maintain; support sus-
tain; hold up.
Mantiquilla-n-Butter.
Manuag-i;-To hook with the horns;
butt.
Manuba-i'-To deceive; cheat; defraud;
swindle: impose upon.
Manuba-a-Deceitful; cheating.
Manubig-'i;-To urinate; emit urine.
Manubok-7/-To spy; espy; watch; test;
try.
Manuka-?y-To peck.
Manukod-'^^To Jut out, surpass; excel*
Manuluyan-t)-To lodge; board; repose;
entertailn in one's home.
Manumpa-2/-To swear; make oath; curse;
blaspheme.
Manumpa ng kasinungalingan-i; To per
Jure; swear falsely.
Manunuba-n-Swindler; cheat,
Manunubok-w-Spy; hangdog.
Manunula-n-Poet.
MAP
Manunulid-w Spinner of thread, exam-
iner.
Manunulong-n-Helper. aid; assistance;
one who aids or assists.
Manunulsa-^? Raper papist.
Manununog i^i-Incendiary; burner.
Manuyat'-To flatter; coax; deligth;
please.
Maolingan-17-To bespatter with soot.
Maowi-¿;-ro return, devolve; become.
Mapa-n Map.
Mapag agtahi-a- Joking funny happy,
Mapag aksaya-<2-Spendthrift prodigal.
Mapag aknaya ang pag aari n-Spend-
thrift; 'squanderer, prodigal.
Mapagal í;-To fatigue, tire.
Mapag ampon-a-Generous; noble; lib-
eral; magnanimous; kind.
Mapagnumpa-a-Cursing.
Mapagbalbas-w Flatterer.
Mapagbanalbanalan a Hypocritical; in-
sincere.
Mapagbasagulo a-Quarrelsome; entan-
gling; ensnaring, coutious; bellicose;
. controvertible.
Mapagbata-a-Childish.
Mapagbigay galanga-Respectful; polite.
Mapagbigay loob-a Obedient; attentive;
compliant,
Mapagbiyaya-a Extraavagant; generous;
wasteful, magnificent grand; splendid.
Mapagbuhos-a-Effusive.
Mapagdasal-a-Prayerful; pious.
Mapagmagaling a- Curable, healable.
Mapaghamon «-Provocative; irritative;
provocating, provoking,
Mapaghangin-rx- Boastful; arrogant.
Mapaghilik «-Snoring.
Mapaghinala-a Fearful; distrustful; sus-
picious; suspective; Jealous.
Mapag isip-a-Thoughtful; imaginative;
fanciful, contemplative.
Mapagkit a-Vicid viscous sticky.
Mapagkonowaria Hypocritical; deceit-
ful; false; untrue; counterfeit.
Mapaglantunay-a Slothful; tardy, sloucli-
y.
Mapaglaro-a-PIayful; Jesting; rompish;
wanton.
Mapaglaway-tt-Salivous.
Mapaglinkod a-Compliant; loving, kind;
obliging; obsequeous.
Mapag lura-a-Salivous.
Mapágmarikit-a Spruce; proud; haughty;
blown.
Mapagmarunong-n-Pretender; sciolist.
Mapagmasid «-Observing; careful, cau-
tious.
Mapagmayabang-a-Conceited; proud;
haughty.
MAP
83
Mapagmura a Vile; slandering; low;
slanderous.
Mapagiiasa-a-Desirous eager; greedy;
longing lewd.
Mapagod-'¿; To be or become tired, be
fatigued or worn uot.
Mapaginibabawa-Feigned; false.
Mapagpalaro-a-Playfui.
Mapagpanaginip-a Dreamy.
Mapagpasial-a Strolling walking.
Mapagpasiya-a- Abstinent,
Mapagpatawaa-Laughable; happy; gay;
joyful ludicrous.
Mapagpatubo-a-Feitile; profitable.
Mapagpigil-a Temperate; frugal mod-
erate abstemious; prudent sober.
Mapagpitaa-Respectfully; kind; gene-
rous.
Mapagpitagan-a-Polite; respectful; kind;
obliging generous.
Mapagpasinuñgaling-a Lying; deceitful;
erroneous.
Mapagsiste a Joyful; gay, festive happy;
graceful.
Mapagsugal-^i Gambler.
Mapagsumbong n Telltale.
Mapagsumbong ^-Informer; telltale; tale-
bearer.
Mapagtago a Secret underhanded.
Mapagtago ang galit-a Rancorous spite-
ful.
Mapagtamasa-a-Profuse; lavish; showy;
abundant.
Mapagtanim sa loob-a Rancorous; spite-
ful.
Mapagtapon-a Spendthrift; prodigal.
Mapagtawa-a Laughable.
Mapagtiis-a Patient; forbearing; accomo-
dating aV)stinent.
Mapagtumpak-a- Prudish; fastidious.
Mapagtungayaw-a-Cursing slanderous;
vile; foulmouthed.
Mapagupasala-a-Critical; slandering; in-
sulting.
Mapagwari-a Prudent; considerate; mad-
itating oontemplative.
Mapaghamak-y-To injure; hurt.
Mapahinga t7-To rest; repose; be calm;
breathe; respire.
Mapaigatan-a To iaterpose; intercede.
Mapaikpik i;;To compress; press.
Mapainom-f-To invite to drink.
Mapait-a Mordant bitter; poignant;
pungent; rough to the taste.
Mapakaila-i' To deny; retract.
Mapakaila «Deniable.
Mapakaluma-i?-To be old or stale.
Mapakatanda-Tz-To be very old.
Mapakialam rt-Maddlesome; interfe-
ring.
MAP
Mapakikinabañgan-(i Profitable; serv-
icible; utseful; beneficial.
Mapalad-a Happy; lucky; fortunate bles-
sed prosperous; successful; thriving.
Mapalagay-v-To elect; chose; nomina-
te.
Mapalaran í;-To be lucky; happy; or for-
tunate.
Mapamanhin-a Superstitous
Mapamansa-a Spotted; dirty; proud; ar-
rogant
Mapamula-t;-To commence; begin.
Mapanaog-i;-To go down; descend; let or
send down.
Mapang agad «Quick; early.
Mapang agad-afZf. -Early; quiclky.
Mapangaw ang gulong-t? To stick in the
mud.
Mapangbabayi a-Lewd; lustful.
Mapanghibe-a Deceitful; cheating.
Mapanglibka a-Scoffing; ridiculous.
Mapanglibak n-Scoffer; scorner; cen-
sor.
IMapanghicayat a Attractive; exciHng.
Mapanhinayang a- Attractive.
Mapangiba-n-Gainsayer.
M apáñela w-a Gloomy; dark; obscure; sor-
rowful: sad; mournful sullen; som-
ber: cheerless; rueful: mean; murky;
hazy.
Mapanggulo a-Turbulent; seditious; mal
content; discontented, noisy; boister-
ous.
Mapanhik-z/-To mount; ascend; go np: in-
crease.
Mapanira 9i-Destroyer; breaker.
Mapanirang puri-n Defamer.
Mapansin-v-To feel; note; understand;
hit upon.
Mapantay-í^To become equal or matched
Mapanumpa-a-Foulmouthed; vile.
Mapanuya-a-Flattering.
Mapaos-a Hoarse; husky.
Mapalitan-a-Changeable.
Maparafigalan-tt-Boastf ul ; arrogant;
proud haughty.
Mapasa iba-i;-To fallto another; devolve;
relapse.
Maparis-t?-To be like or equal; resemble;
match.
Mapasal-tJ-To meddle; interfere.
Mapasalan-i;To be obstructed or choked
up.
Mapasigaw-v-To exclaim; cry out,
Mapasok-'y-To enter; go in.
Mapatawa-a-Comic; comical.
Mapatong-t?-To put on; add to; aug
ment.
Mapatpat-t>-To go to a place without
any difinite object in view.
MAR
84
Mapa tulala-a-astonisliiiig; s t u f e y i n g ;
wondefull.
Mapawis-v-To be sweaty or sweated.
Mapawis-a-Sweaty; perspiring
Mapeka v To feel angry or hurt.
Mapekas-a Angry; disgusted; hurt.
Mapiga-vTo squeeze, press.
Mapaghati-a Antiphatethic; irritated.
Mapigil-f To be bound or restrained.
Mapilay-i'-To become lame limp sprain.
Mapilipit-v To be twisted or twhied, twist:
twine about.
Mapilit-a Urgent compulsory.
Mapilitin-v-To press; urge, compel;
oblige.
Mapintasae-ii Censorious Particular.
Mapoot-v-To be exasperated, irritated,
offended or provoked.
Mapoota-sulky; testy.
Mapootin-a-Touchy; .moody; fretful; ir-
rascible
Mapudpod a-Blunt; dull stupid.
Mapulaa-Red reddish; ruddy.
Mapula ang mukha a Redfaced.
Mapulang mukha w-Blush
Mapulapula-a-I ink reddish.
Mapúlot-v-To find; pick up; detect; hit
upon: meet.
Mapúlot-rt Full of honey; having much
honey.
Mapungay ang mata-a-Squinteyed;
sleepy.
Mapuno-ii-To fill; stuff.
Mapurol a-Dull; obtuse; blunt: spiritless.
Mapurol ang isip a Dull; torpid, stupid;
inert; slow.
Mapati-a White.
Maputik a-Muddy; miry.
Maputiputi-a Whitish.
Maputla-a-Pallid;pale; discolored; color-
less; sallow; ghastly.
Marabilisw Maravedí.
Marahan arlu. -Slowly; little by little; by
degrees.
Marahas a-Brave; valiant; bold; auda-
cious forward.
Marahil ailv-Probably; perhaps; maybe;
can be; haply.
Maralita-a-Needy. poor; poverty-stricken;
in want.
Marama^' -y-To effect: inculpate.
Maramdaman-?;-To feel; grieve; percieve;
note.
Maramdamin a Sensible; tender; not-
able; sensitive; tender; hearted; af-
fectionate.
Marami-n Many; numerous; copious;
abundant; pfentiful; manifold; several.
Maraming buto a Bony.
Maraming dahon-a- Leafy; full of leaves.
MAR
Maraming nabasa sa libroa-Learned.
Maraming pagaaringlupan Land holder,
planter.
Maraming panulukan-a Angular; cor-
nered
Maraming taba-a Greasy, fatty; corpu-
lent obese.
Maraming sanga a-Branchy, ramous;
ramose having many branches.
Maramot-a Stingy: miserly; paltry;
niggardly; petit; close mean, close-
fisted; penurious; tight grasping;
frugal, voracious; selfseeking, m s-
erable; 'churlish narrow.
Marangal a ICminent; honorable noble;
illustrious; solemn; exellent sublime:
grand: great: fine splendid; sump-
tuous; surpassing; potent; just; fair;
honest: patrician; transcendant;
exalted: powerful; wealthy; large;
huge, lofty important.
Maarapat-i'-To deserve; merit; have due:
appertain belong to.
Marapatin-y-To incur: merit; have due.
Marapatang tangapin a Acceptable.
Marapat nasain-a Desirable,
Marapatpagpalain a Meritable;deserving.
Marapat parusahan-a Punishable, that
which should; be punished.
Maratihan-t^ To accustom; be experi-
enced, able or accustomed to.
Marawal a Unworthy; undeserving; un-
meritable.
Marawal ang ugali a-Tmpolite; rude;
false bad mannered.
Marawasan-f'To known; experience, be
able.
Margen- w Margin; edge.
Marikit-a Beautiful; graceful; pretty gen
seel; elegant; excellent; nice neat;
fair, handsome; gay; gallant; fine;
exquisite: dexterous.
Marilag a Eminent grand; famous; illus-
trious; magnificent, noble honorable:
splendid; gracefu ; gay; shining; lucid.
Marinero-n-Bailor; marine; seafaring
man.
Marinig-v To hear; understand: pay
attention; percie\e: overhear.
Markan-Mark; staniD,
Markáhan-vTo stamp; mark; brand.
Marques w Marquis.
Martillo-n-Hammer.
Marumhan-v-To dirty, soil; bedpatter.
Marumi-ii Dirty; soiled, nasty; filthy;
foul; sordid; indece it dingy; grtmy;
dowdy; droosy; obscene; licentious;
obscure; jetty; gloomy, unbecoming.
Marungis-a-Dirt^; soiled: filthy; foul;
nasty: dowdy; droosy; sordid; dingy;
^MAS 85
uiiinndtece, becoming; liewd; liceu
tioiKs; obscene.
Marunong a-Wise; learned knowing;
discreet; prudent; judicious sage;
erudite; shrewd; proficient pru<ien
tial conversant able; civilized, sa-
pient; reserved.
Marunong-^ Sage; wise man.
Marunong magingat ng lihim-a-Secret,
silent reserved.
Marunong makipagkapw^a tawoa polite,
urbane; courteou ; wellbred.
Marupok «Brittle; frail feeb-e fragile;
delicate; forceless, frangible; weak.
Marzo n March,
Masabi a-Loquacious talkative.
Masadhan-?/- To be obstructed or choked
up.
Masagana-a Abundant excessive plen-
tiful; wealthy; rich.
Masagana-acZi?.- Abundantly; evcessively;
plentifully.
Masagana sa dugo-íí Sanguine.
Masagana sa pagaari a-Rich; opulent;
affluent; wealthy.
Masagi ^^Gall; w^ear away by friction.
Masagutin a-Answerable; responsive,
respondent.
Masahin-tJ-To knead.
Masakim-a-Avaricious; greedy; mi-
serly.
Masakit a Sick; painful; dolorous; la-
borious.
Masaklad-a-Sour. mordant; rougli to
the taste; unpleasaut disagreeable;
Masakop-v-To protect; defend; be an-
nexed; be include<i; impend
Masaktan i;-To cripple hurt injure;
main; wound; affend; grieve.
Masaktin-a-Unhealthy; painful; sickly
Mnsakuna-fi-Disastrous.
Mnsalabt?-To scortch; singe.
Masalaiita-1' To be of no use.
Mas ilita a Loquacious, talkative; con-
versant garrulous; voluble.
Masai ubong-t'-To encounter; meet: join;
hit upon.
Masai ungat-i;"To oppose; repugn; con-
tradict.
Masama-a Bad; evil; wicked; vile; per-
verse vicious; pernicious unbecom-
ing; indecent baneful; deleterious;
liarmful; abusive profligate; arrant;
despicible depraved; infamous; ond-
nous: destructive, dreadful; false;
ferocious; terrible; fatal.
Masama-a^i^?'. -Perversely, viciously; per-
niciously; baneful ly.
Masama-n-Evil; l)ad harm; faul, hurt;
injury; mischief.
MAS
Masamaat hilig-« Sinister; inauspicious;
vicious.
Masamang liitsura-a Illshaped; de-
formed.
Masamaint; To disapprove; censure;
dislike reprove make or cause to
be bad; hate adhor detest loathe.
Masamang kaugalian a-Illbred rude.
Masamang ugali a-IlUnannerred, jmpo>
lite; iilbred.
Masa ma })a-rt-AVorse.
Masanui sa lahatrt- Worst.
Masambulat-?;-To scatter; sow broad-
cast,
Masanay-r To practice know; experi-
ence, be accustomed or able.
Masandat-r-To All stuff; satisfy; glut.
Masanga-a-Branchy; ramose.
Masansang «Strong scented.
Masapantaha-t* To presume; suppose,
^lasapong r To meet encounter; col-
lide; hit upon.
Masarap rt-Palatable; sweet; savoi y ; de-
licious, rich; dainty, tasty, nice;
select; delicate.
Masarapan v To bfe sweet; sweeten;
make palatable or savory.
Masaya «-happy; joyful; clieerful jocose;
jocular; entertaining; merry; halcyon;
facetious; pleasan'; affable convi-
vial; bouyant; gleeful; jaunty; viva
cious; winsome conncal; comic good
natured, cavalier, festive; anuising;
tasty.
Masáyang-v To throw away; fail of
success; do in vain.
Masaya ang loob-?7-Happy; gay; jovial;
merry; cheerful; compliant.
Masaya ang mukha a Smiling; agreeable.
Masculino rt Masculine.
Masdan-^ Exploration w^atching exam-
ination; study; observation; notice;
spying. ,
Masabo a-Greasy fatty, fat.
Maselang-n Clean; neat tidy; fastidious,
cleanly; particular cleanly.
Masiba-«-Gluttinou8; fond of dainties.
Masidn Observation; glance; gaze;
look.
Masidli-«-Active; affective.
Masigla «-Diligect; active; merry; amus-
ing.
Masikap-a Officiou8;diligent;industrious;
solicitous anxious; assiduous.
Masiki-« Shy, bashfid; embarrassed.
Masikip-a-ISarrow; close; tight.
Mas ksik-v-To fill up stuff.
Masilaw^ i;-To be dazzled; daze.
Masindak-v-To be startled, surprised,
or astonished.
MAS
8(5
Mixsinop-a Ciirioas inquisitive.
Masltisay-y-lo be clear, evident or
known.
Masinsay aClear, evident.
Masinsin-a Close thick; compact firm;
solid; consistent gross; tight, strung,
massive.
Masmtahin-a-Affectionate; kind; loving
pleasing.
Ma«!Íntaliin sa Dios a-Pions; holy; mer-
ciful.
Masipag a Diligent; industrious; tlirifty;
sedulous officious: ready; prompt,
quick; active; smart.
^lasipag magaral-a Studious.
Ma>»ipak-i;-To break [per. to, the jmrn).
Masira t; To break; damage, rot, spoil;
impair.
Masira ang isip y-To go crazy, become
demented or crazy.
Masiyasat <i!-Ourious; inquisitive.
Maso- w- Nave; hub.
Masobasob-v-To full down.
Masowail-a Stubborn rebellious: con-
tradictory disobedient
Masawayin-a Disobedient; contradictory;
stubbi)rn; obstinate, rebellious con-
ceited.
Masubok-f-To try; experiment; attempt;
experience.
Masubncan v To wound; hurí;; cause
pain.
Masuhin-v-To drive or pound with a
mallet.
Masucal a Dirty; filthy; slattern.
M'risncal ang loob-a Malcontent; discon-
tented.
Masuklam a Acrid detestable; loathe-
some execrated, antipathetic.
Masuclam ang looba-Angry; irritated.
Masulat-v-To be written or composed.
Masulong ü-To swell increase; continue;
be brave or bold.
Masumpong-v-To run against; meet
by chance; strike or butt against.
Masundo-?;-To be called or sent arter.
Masuuduan a-Reconcilable.
Masungit-a-Cross; intractable; severe;
harsh; arduous; cram py; cynic; fell rig-
id; arbitrary; combative- cynical; pug-
nacious; vixenish; vixenly, crabbed.
Masunod I'-To Follow, ceme next.
Masunog-'i>To burn; blaze; infiame.
Masunurin a Docile; convenient; gentle;
moderate; obedient; attentive; com-
pliant submissive; humble; dutiful;
amiable; resigned, duteous; indulgent.
Masupok-^^To be on sumed.
Masustanciari Succulent, juicy, nourisli-
ing.
MAT
Masusuklam a-Repulsive.
Masuwayin-(2 Obstinate; obdurate; stub-
born conceited.
Masuyo a-Obedient;attentive compliant;
civil; polite; courteous.
Mataas a- 'J all; high elevated, lofty tran-
scend ant majestic.
Mataas ang gitna-a-Convex convexed.
Mataas magsalita a Grandiloquent.
Mataas ang halaga-a Dear, costly; liigh
priced.
Mataas pa a-Higher; taller; superior.
Mataba-a-Fat obese; greasy; chubby
chunky; 'plump thickset, corpulent
unctions; fertille fruitfvl; copious.
Matabang-a-Tasteless; insipid; dull;
heavy
Matabil-a-Ialkative loquacious.
Mataboy-t'-To be divorced or sepa-
rated.
Matagal a Staple permanent; firm; stead-
y; lasting; durable; prolix, indefatiga-
ble; unwearied
Matagid-t'-To be obstructed; take the
clear and leave the muddy.
Matagilid-^YÍi;. Sidewise.
Mataginting a-Sonoreus; pleasing; har
monious.
Matago-i'-To be hidden or concealed.
Matago a-Hidden concealed.
Matagpos-a-l o be deficient; fail.
Matagpuan-d-T o find detect; meeti en-
counter, discover hit on.
Matagumpay-¿;-To triumph exult;
Matahimik-17-To become calm, peaceful;
serene or quiet.
Matahimik-a^i;.-Quietly; calmly.
Mataho-t;-To know; be able; expe-
rience.
Matacawa-Gluttonous; greedy; sharpset;
ravening hoggish.
Matakot a Afraid terrified; intimidated
tremulous; timid; fearful.
Matakutin-ii-Tremulous; timid; fearful;
cowardly; apprehensive; sensitive;
(forward: chickenhearted
Mátalas a Cute; cunning; sly; sagacious;
fine; smart lively; knowing; crafty; dil-
igent adroit shrewd; discerning;
ready; delicate perfect.
Mátalas ang isip a-Learned: sharp; intel-
ligent; skillful skillful; awake; know;
ing; ingenious; able; sagacious; keen;
sapient; sage; watchful; lively.
Mátalas ang mata «Sharp eyed.
Mátalas magmasid-a Cunning; saga-
cious.
Matalastas 7/-T0 know; understand; cora-
prehend; prove, demonstrate;manif est;
experience.
MAT
87
iVJatalim-a Sharp; pointed; edged.
Matalino a-Clear: circiuiispect; witty;
prudent judicious wise knowing;
sharp; sensible light; acute discreet;
learned smart; intelligent skillful; sa-
gacious sage sapient; mature.
Mátalo V- To lose.
jyiatambog-?--To throw to another.
Matambok a-Sw^ollen.
Ma tamis-ri. Sugar sweets.
Matamis a Sweet dulcet.
Matampuhin-a-Sulky, touchy; pout-
ing.
Matanda-a-Old aged; decrepid, ancient,
antiquated anti<iue.
iMatandang galit n Rancor grudge.
Matandaan a- Hindful retentive.
Matanga-i'-To astonish; stupefy.
Matangisin-ft-Touchy; snivelling.
Matankad rt-Tall straight.
Matanto-t'-To understand; hear.
Matapang-t'-Brave; valiant, bold; in-
trepid; spirited; vigorous; gritty: re-
doubtable courageous stong; ñrm:
gallant; doughty, graceful: stalwart;
stalworth spunky pUicky agressive;
saucy; pungent: poignant.
Matapos-t;- o finish; terminate; end;
perish: die; conclude.
Mataroki;To enter; penetrate: remark;
sound; be understood; judge.
Matastas v-To rip; ravel.
Matatag-a-Strong; robust vigorous: firm;
fast; resolute; consistent infiexible;
solid; stubborn tight.
Matatag i^-To be established, ordained
or enacted.
Matatahanan a Inhabitable.
Matatakutin-a Fearful timorous; timid;
coward.
Matatangap a- Ad Tiissible; acceptable;
fit; proper; recievable.
Matatawanin-a-Smiling agreeable.
Matayoga-High; tall; elevated
Matayong t'-'Po obstruct check stop.
Matibay-a-Firm; storng staple; com
pact;"^ stout; sound; permament; per-
fect; fast; steady: resolute; secure;
entire; constant; coarse complete;
solid; vigorous ;hard; rigid, informed,
close.
Matibay na^loob-a-Constant; loyal; nux-
nifest; steadfast; firm.
MatigastaHard; solid; subborn; firm;
inflexible; vigorous; tight.
Matigas ang buhok balahibo íí-
Bristly.
Matigas ang ugali a-Stubborn; pertina-
ceous; obstinate.
Matigas ang ulo-a-Stubborn; pertina-
MAT
ceous obstinate, contumelious, dog-
ged; tenaceous.
Matigmak-i;- To impregnate; be im-
pregnated; soak.
Matiis a- l'oloral)le; sufferable: constant;
obstaining; obsiinent, firm; loyal;
manifest.
Matiknian-z;-To try; attempt; experience;
taste^ experiment.
Matili-n Shrill.
Matimbang-i'-ro balance; counterpoise;
be weighed.
Matindi a-Heavy; weighty, cund^ro
strong; cumbersome.
Matinik «Thorny spiny.
Matining-t'-To re-ound; tingle.
Matining na kalooban-^- brave; strong;
valiant.
Matining na loob-a Moderate; forbear-
ing temperate kind obliging; polite;
constant; manifest, brave, valiant;
firm loyal.
Matinkal a- Cloddy.
Matipi-a-To compress; be compressed.
Matipip-a Economic; frugal; econom-
ical; close; stingy.
Matira-i;- To remain; stay; stop over;
reside.
Matisod-7?-To stumble stub.
Matisuran a-Stuudiling tripping.
Matitiis a Tolerating abstemicuis; suf
ferable; abstaining.
Matitirahan-ftlnhabitable; habitable.
Matiyaga a-Constant loyal; firm; dili:
gent: tolerating; sufferable.
Matong n Hamper; basket.
Matowa-/; To be happy, gay, merry, de-
lighted rejoiced.
Matowid-a Right; legal; la fnl; just;
constitutional; honest; upright;
straight direct pointblank.
Matowid af^f. -Rationally; justly; honest.
ly gihteously.
Matsing-7¿- vlonkey.
Matuiran ?7 To debate discuss; dispute;
controvert reason.
Matúbo a-Lucrative. profitable; flour
ishing; thriving increasing; growing.
Matuklasan i'-Te discover; detect; find;
search.
Matulin-a Swift; (juick fast, nimble;
rapid; prompt; hasty; precipitate;
spry.
Matulin-arZr. -Rapidly; lightly; quickly;
ready; promptly; precipitately.
Matulad-t'To resemble; be similar.
Matulis a-Sharp pointed; marked.
Matulog t'-To sleep; doze; slumber.
Matuloy t' To continue; proceed; effect
accomplish.
MAÜ
88
Matunial-a Dull depresnive,
Matunibakan t' To conjecture; assert;
j^^iiess hit upon: stamp.
3Iatnnaw-v-1o <lÍ8solve; liquefy; melt.
ISIatunaw ang kinain-v-To digest.
Matungkol-t;- 1 o respect; belong or per-
tain to apportain; concern, relate;
refer, belioove correspond.
]\Iatanog-a Sonorous; resounding; loud.
Matuto-v-To learn; experience: com-
prehend.
Matutol n Respondent: replier.
^latuto a Ready; having tlie last word.
Matutol v-To respond.
Matutuhan í; To learn.
Matuwa a Happy: joiful content sat-
isfied; fain; gleeful; good humored;
joyous.
Matuyo-v-To dry up dessicate fall;
pine away; become lean' or thin.
Mauban-a-Hoary; grey headed: old;
hoar-
^laubos v-To give out; expend: run out
of; use up
Maubo-a-Hoarse with a cold.
Maubuhin-a-Subject to colds or hoar-
seness.
Maugat a Nervous robust:lithe; vigorous
Miuhaw a-Thristy; dry.
Maukol-i;-To pertain; belong to; ap-
pertain.
Maukol sa'^-To belong, pertain; con-
cern; behoove.
Maukol sa anioy a Olfactory; pertain-
ing to tlie sense of smell.
Maulan a Rainy; showery; pluvious,
pluvial.
Maulap-a Cloudy; hazy; forgy misty.
Mauliningan-i?-To hear imperfectly;
hear indistinctly.
]\laulol i?-To dement; become crazy or
demented.
Maumid-a-Mute; short.
^iaumid-?;-To stand mute or silent;
shorten.
Maumpog-i) To bump against; run
against.
Manna v-To go before; anticipate; go
ahead; preceed. *
Mauntog?;-To bump against; oollide,
strike against
Maupo-i;To sit down.
Mausisa-v-To inquire; investigate; be
curious.
Mausisain a-Inquisitive; curious.
Mautak «-Brainy.
Mautak at mahinahon-rt-Prudent; sedate.
Mautal v-To stutter; stammer.
Mautas-v-To finish; terminate; end; con-
chide.
MAY
Mauyam-a-Critical; scoffing; sarcastic;
sardonic.
Mawanki vTo be similar or like; resem-
ble; be alike.
Mawala-t;-To lose, be lost.
Mawalan tJ-To lose be lost.
Mawalan ang hiya t?-l o become shame-
less; lose one^s sense of same
Mawala ang dili-t'-To lose one's sense
of honor,
Mawalan ang pitaganv-To lose one's
selfrespect become rude or impru-
dent; be disrespectful.
Mawatasan i^-To understand; compre-
hend know.
May-i;-To have; possess contain, hold.
Mayabang-ii Boasting; bragging; boast;
ful; vaunting: conceited; blown; vain-
proud; haughty: whimsical.
Mayabang (a^.9;-n-Boaster, bragger.
Mayabong a Leafy; luxuriant; branchy;
sprightly.
Mayaman-a-Rich potent; weal by; opu-
lent; powerful: eminent; affluent. ^
Mayamot í;-To disgust; vex; displease;
molest loathe; irritate lose patience-
Maya mutin a-Tedious; tiresome dis-
gusting irksome; Icathe some irrita,
ble; vexatious.
May anim na panulukan-a Sixcornered;
May apat na mukhaa-Four faced; qua-
drilateral; having four faces.
May apat na paa-«-Fourfooted; quad-
ruped.
May ari-n-Owner; propietor; lord;
master.
May ari ng daong n-Shipowner.
May ari ng gilingin w-Miller, mill-
owner.
May asin a-Salty; briny: saline.
May bait-a Judicious; prudent; discreet.
May buig-ft-Bunchy; full pf bunches.
May butoa-Bony.
May damdam-(X Suffering; sick; indis-
posed; feeling; patient.
May dangal-a-Honorable illustrious; no-
ble; gentlemanly, honest.
May daya-a Counterfeit false; cheating.
May duda a-Doubtf ul; mistrustful.
May dunong a- Wise; intelligent; apt
erudite; knowing; fit learned.
May galit a-Angry; mad.
May gaw^a n-Author; maker.
May gawa-a Busy.
May guhit a-Striped; full of lines.
May gusto a Voluntary.
May gusto-aííü.-Voluntariiy.
May haligi-a Columnar.
May halong lupa-a-Terrene; earthy.
May hanga-a-Limited; finite; bounded.
MAY 89_
May isip-a-Rational; prudent, judicious;
sensible.
May kamandag-o-Bane£ul; poisonous.
May kapal-n Creator.
May kasalanaii a Culprit delinquent.
May katawan-a Corporeal; corpulent
plump; fat obese.
May katowirnn a- Justificable.
May katungculan ^-Officeholder; One
who has a trade or vocation.
May katungculan magbayad-w-Paymas-
ter.
May kaya-a-Competent; fit able; apt;
proper; sufficient; enough.
May lalang n-Creator.
May lañgib a-Scabby.
May lipak a-Callous.
May luhaa Weeping.
May malaking nasa a Greedy; ravenous;
very desirous.
May rnansa a Stained spotted; dirty.
May masamang kalooban a-Malevolent;
malignant; malicious angry.
May maraming hutas « Cellular*
May maraming hitsura-a-Multiform.
May nana a-Purulent.
May ilgipin-a-Toothed.
Mayo-n-May.
May pangintindi-a-Intelligent; skillful;
learned; knowing; wise.
May pagitan-íirív.-At intervals; by
intervals.
]May pagcaulolulol-a Foolish; silly; half-
witted.
May pagsala-a-Fallable.
May pakinabang-a-Profitable useful;
gainful; proficious.
May pahid na sebo-a-Greasy; greased.
May pakpak a Pennate.
May pañgako-a Votary
May panganiba-Dangerous; perilous,
hazardous.
May panganib mahulog a-AVevering;
unsteaby: unstable.
Msy panganib mahulog ofííí;.-Waveringly.
May pawis <7-Sweaty; perspiring-
May pitagan a-Respectful; honorable;
noble gentlemanly.
May puri-a-Honorable; honest; pure;
just fair; virgen.
May putik-ri-Muddy; miry,
Mayroon-v-To have: possess: cointain.
May sakit a-Sick; ill; unwell; infirm;
patient.
May sak i t-n Patient; sufferer; sick
person.
May sala a- Faulty; guilty; dilinquent;
amiss.
May sala H-Dilinquent; offender; crimi-
nal.
MAL
May salapi a Rich wealthy.
May sugat a Wounded
May sungay-«-Horned.
May supil sa kamatayan «Mortal; fa-
tal deadly.
May sutla a Silken.
May tali a-Subject; tied knotted; btund.
May tangán Motheaten.
May tanim sa \ooh-a Angry; wroth;
odious.
May tatlong ngipin a-Trident.
May tatlong ngipin->^-Trident.
May tatlong panulukan-a- 1 riangular.
May tatlong panuhikann Triangle.
May tatlong wika tt- I'rilenguar.
May tinik-n Thorny: spiny.
May tubo-a Profitable; gainful.
May tuka a-Beaked.
May tulis a-Poited sharp.
May uban - a - Hoary, white headed;
chaffy.
Mayungib-a Pitted: full of holes.
May uod a- Worm eaten.
May usap ?i-Litigant.
May rtscula»! Capital letter.
May utang n-Debtor.
May walong silaba-a-Octosyllabic.
Melon-n-Melon.
Mercurio-i* Mercury.
Mey-i; To have: possess; contain.
Microbe-w Microbe.
Mina w-Mine
Minamahal-v- Beloved; dear; favorite;
darling.
Minana-a-Inherited.
Mina ng asin w-Salt mine.
Minindal-w-Luncheon; lunch.
Mitsa-n-Lamp-which; which.
Mopro.-Thy: thine; your; yours.
Molinette-w-Windlass.
Monja t^-Mun,
Monje n Monk.
Muang-a Foolish, ignorant; artless;
simple.
M ugmog-n-Gargle.
Mugmogin-t^-To gargle.
Majhi-n-Molestation xexation: disgust;
abhorence; hardshid; detestation;
grievarce.
Muhiin-a-Disgusting; teidous; irritable;
impatient; loathesome.
MukhatiFace; aspect: surface; shape;
outside; countenance; looks; front;
cover; side.
Mukhaan-i;-To face: make a face.
Mukha ng dahon ng libro-n-Page of
a book.
Mukhang an gel-a- Seraphic angelic.
Mula-n-Beginning; origination; origin.
Múla-j)re^.-Since; after.
12
NAD
90 NAG
Muía a(it'. Since; after.
Miilaan i;-To commence; begin; under-
take, attempt.
Mulain-i? To commence; be^in attempt
undertake, examine, investigate.
Muli-aííi'.-Again.
Mulihin-v-To grind.
Muliing-a-Foolisli.
Muling bumalik-i'-To return come back
again.
Muling gawin-t;- To reproduce; do again;
do over.
Muling ibigkis t'-To rebundle rebind.
Muling ipatnugot r-To renew a lease or
contract.
Muling kathain-r-To reproduce.
Muling mubuhay-v-To ac(iuire new life;
revive.
Muling magsisui-v-To resprout.
Muling magsupling v-1 o resprout.
Muling tingnan-r To review; revise.
Multa t' Mulct fine; forfeit.
Multaban ?'-To fine; mulct; make pay a
forfeit.
Multiplicando r¿-Multiplicand.
Muna-rtfít'. -Before; prior.
Mundon World.
Muni-n-Peanut.
Munika-w Doll.
Munti a-Small; little.
Munti ang halaga-a-Trifiing; ligbt; of no
consequence.
Munting duende n-Elfin.
Munting damdam-ti-Indisposition.
Munting trabaho-n-Cbore
Muog-n-Rampart; wall.
Munting piraso ag lupa ^ Plot; plat.
Mura-«^ Cbeap; valueless, tender; young;
modern, new; recent.
Mura n Curse; imprecation.
Mura ang balaga a Obeap; valueless;
trifling.
Murabin-i7-To insult; revile; abuse;
affront; accurse; curse; detract; vilify;
vituperate.
Muselin a-n-Muslin .
Música n-Music.
Músico-^ Musician.
Muson w-Landmark.
Mustasan-Mustard; mustard greens.
Mutain-n Soreeyed.
Mutya^i-Love;
Mutvang a Beloved; dear, darling.
3sr
Na-ji>ro/>-.W}io; wbicb; tbat, wbom.
Naagaw tulog a-Sleepy; drowsy.
Naayon sa matowid a-Just; lair, equi-
table; honorable; according to right.
Naayos-a-Shipshape; arranged.
Naayos sa mabuting caugalian-f/ Just;
simple; sacred; honorable; noble; vir-
tuous
Naayos sa matowid-a-Lawful; Just; ac-
cording to law.
Nababagay «-Convenient; fit; proper;
suitable; proportional; corresf)onding.
Nabangit-a-Said; aforesaid; aforemen-
tioned; abovementioned.
Nabibitinii-Pendant; hanging; unpaid.
Nabubuhay sa limos-n-Beggar.
Nabubukod-a-Solitary; separated; lone;
extra; especial; special; extraor-
dinary; exceptional; rare uncommon.
Nabubulok-a Corrupting.
Nabulok-a Corrupt.
Nadadapat «Proper; fit; merited; cor-
responding.
Nadadaya-ii-Delusive; cheating; deciev-
ing.
Nadarapat-a Proper, fit; corresponding;
merited.
Nadarapat sa silong-a-Nasal; pertaining;
to the nose.
Nagaabot w-Giver; donator. donor.
Nagalay-n-Dedication; give; donator;
donor.
Nag aalon-alon «Wavy; undulatory.
Nag ampon-«-Tutelary; helpful; tute-
lar; protecting.
Nag aantok-a-Sleepy; drowsy; somnam-
bulent.
Nagaaral-n Student; Scholar; pupil; di-
sciple.
Nagaaraw-w Laborer; journeyman; mer-
cinary.
Nagaasahan-a-Expectant.
Nagaaso-a-Smoky; full of Smoke.
Nagagalit-a-Angry; mad; hostile:
Nagagatid-r-To be speechless; unable
to explain.
Nagagayak-a-Prepared; provident; ready,
Nagbabalitan-Narraton; relater; repor
ter; herald.
Nagbabalita «Monitory; newsy; admon-
itory.
Nagbabanalbanalan-w-Hypocrite.
Nagbabanalbanalan - n - H y p o c r i t i c a 1 ;
false; demur.
Nagbabayad-«-Retributive; ¡retributing;
paying.
Nagbabayad-n-Payer; he who pays,
Nagbibigay-n-Giver; donor.
NAG
91
Naojbibili-w-Buyer; seller.
Nagbibili ng asin-w Salt dealer.
Nagbibintatig-w-Imputor accuser.
Nagbibisita-?*- Visitor.
Nagbigti n-Suicide.
Nagbiibuig-a-Buncliy; full of buncbfs
or clusters.
Nagbubunga:^ Fertilizer.
Nagdadakop-a-Needy; in want.
Nagdadalit-w- Vocalist.
Nagdadalamliati-w Sorrowful; low spi-
rited; dejected
Nadamdama-Sorrowful; low spirited,
dejected.
Nagdaraan-íí-Transitory.
Ka^didiwang-w-Celebrator; one wbo
celebrates.
Nayhabilin w-Repositor.
Naghahalal-w-Elector; chooser.
Naghahalaman-?2-Gardener, rthoicultu-
rist
Naghahandog-w Donater; giver; donor.
Naghabatid-nConvoy.
ISngliahayad n-Herald; reporter.
i^aghihinian-i;-'l o exist cause, make;
form; practice; produce.
Nagbibingalo-a Dying; dear death.
Nag iibig-a-Loving; desirous; longing;
eager.
^ag iinainalon-a-Wavy; undulatory.
Nag iisa a-Solitary; lone; only; sole;
singular, single; individual; particu-
lar; especial; solus; lonely.
Nag iisaaiit;.- Alone; purely; simply.
Nag iisipin a-Pensive; thoughtful.
Nagising a-Awake watchful lively.
Nagkakaakma a-TJniform; agreeing; fit;
proper; convenient.
. Nagka-kadugtong-ductong- a- Continuos;
lasting; asiduous.
Nagkakahati-n-Halved.
Nagkakaisa-w- Attesting; unanimous; uni-
form; confirming.
Nagka kaloob-n-Donor: giver.
Nagka kapisan-ariv.-Unanimously; un-
iformly; joinedly; conjointly.
Nagka-kataon-v- Accident; casualty; hap-
pen ng.
Nagkaroon-i;.-Jm^. Had.
Nagkasala-n-Violater, sinner; delinquent;
malefactor.
Nagkataon-d- Accidental; casual; un-
expected, fortuitous; haphazard.
Nagkatoan-?^ Contingent; accident.
Naglalakad n Pedestrian; traveler;
walker.
Naglalako ng asin n-Saltdealer.
Naglalaro-n-Player.
Nagliligaw-n Lover; wooer; one who
courts.
NAH
Naglalaman-a-Increasing; thriving; or
growing
Nagliliwanag a Radiant: resplendent;
shining; glittering.
Naglululan a Containing having.
Nagmana n-Heir; lagatee.
Nagnakaw-ii-Robber; peculator; thief.
Nagnanasa n-Desirious longing; eager;
greedy.
Na^niningning a Resplendent; glittering,
shining.
Napangako-w Votarist; votaress; votary.
Nagpapabunga n-^'>uit grower.
Nagpapadala-n Sender; remitee; remit-
tor
Nagpapahina-n-Extenuating.
Nagpapapayat a-Extenuating.
Nagpapagayongayon-w-Tramp; hobo;
bum.
Nagpapakati a Diminuitive.
Nagpapakonowari-a-False; feigned.
Nagpapala as-a Strengthening.
Nagpapalambot a Softening; mollifying.
Nagpapaliit a-Diminuitive.
Nagpapalimbag-n-Editor.
Nagpapalimos-n Beggar.
Nagpapaluang a-Laxative.
Nagpapamanan- Legator.
Nagpapastol-w-Herder; cowboy; herds-
men; herdman.
Nagpapasulsol-ri-Agitator.
Nagpapaupa sa araw-H-Lafcorer; jour-
neyman; wor man.
Nagpipigil-'w-Detainer; one who stops.
Nagpipita-a-Desirous, longing; eager.
Nagsasalawahan w-Irresolute undecided;
flirting.
Nagsaysay-n-Narrator; relator; reporter;
analyst.
Nagsisisi n-Penitent.
Nagsusumbong-n-Accuser; informer;
denouncer.
Nagsusugal-ti-Gambler.
Nagtatangi-i;-T deny; refuse.
Nagtatakbo-n-Runner.
Nagta^anim-n-Planter; farmer.
Nagtitiis-n Sufferer; patient.
Nagtitinda-n Seller vender.
Nagtitinda ng binhi-nSeedsman.
Nagtitinda ng bungang kahoy w- Fruit-
vender.
Nagtitinda n^ mga pagkain-n-Grocer.
Nagtitira sa bundok-n-Mountaineer.
Nagtuturo-n-Teacher; educator.
Naguas-n-Petticoat.
Nag utos V. imp. -Bade.
Naghahalal sa katungkulan-w-Elect; the
chosen.
Náhahanga a-Bordering; neighboring.
Nahahapis-rt-Grievous; pitiful.
NAK
92
Nahibo-n- Victim.
Nahihiya a Ashamed; shy; coy; crest-
fallen; mortified.
Nahuhuli-a-Last hindmost posterior.
Naibigan-a-Lovable.
Nais n-Wish; desire; will; want, longing;
eagerness; hankering lust; mind; as-
piration; cupidity; whim anxiety.
Nais ng sariii-w Selfwill.
Naka-aakit-a Attractive inductive.
Naka-aalibadbad-a Nauseous.
Nakaaahmura a Outrageous dish on
orable.
Naka-aaliw a- Loving; recreative, divert-
ing; comfortable.
Naka-aanyaya sa katamaran a-Lazy; In-
dolent; inattentive.
Naka-aaral-tt-Wise; learned; sage.
Nakaahon sa mga utang-a Solvent.
Nababagot a-Sharp; rough; mordant dis-
agreeable.
Nakababawas-aDiminuitive.
iSakabibigkis a Bundled.
Nakabitin a-Pensile; suspended.
Nakabubuloka-Curruptive putrifying.
Nakabubuti-a- Wholesome, heath ful; sal-
utary
Nakabukod a-DÍ8tmct;dÍ8crete;exclu8Íve.
Nakadadaya a Delusive; illusive; deceit-
ful; affected; claptrap; sham.
Nakadayti a-Touching: adjacent.
Nakadudulit a Terrifying; frightful.
NaKadudusta a Ignominious; disgraceful;
dishonorable; reproachful; shameful.
Nakadugtong a- Adjunct.
Nakadugtong-n- Appendix.
Nakagag iling li iSanative.
Nakagagaiin sa katawan n-Healthful;
wholesome.
Nakagagalita Offensive onerous; dis
agreeable; unpleasant; vexatious; ugly'
immodest; homely; fastidious;
grievous.
Nakagayak-a Prepared ready; prompt.
Nakahahalina-«-Alluring attractive;
instructive.
Nakahalo-a-Mixed; mingled.
Nakahanda-fi-Prepared prompt; readv;
fit.
Nakahanga-a-Bordering.
Nakaharap a Present.
Nakaharap aili'. Present in front of.
Nakahiga-a-Laid down; horizontal.
Nakahigpit-a Tight; close; contracted.
Nakahihibo-a-< /heating deceiving illu-
sive; alluring claptrap; guileful;
sham; simulate.
Nakahihikayat-fl-Pr o vocative; exeiting;
quarrelsome; inciting.
Nakahihilaa Attractive; inductive.
NAK
Nakhihinayang-^. Pitiful; sad; doleful;
sorrowful.
Nakahihiya-a-Shameful;nefarious;abom-
nible: hienous; shameless.
Nakahilig a Minded inclined.
Nakahiwalay-ttíív -Apart asunder.
Kakaiisip-a-Abstracted.
Nakakain «Eatable nutritous; nutritive.
Nakakalakip-afit'. Jointly, unitedly ;
conjointly.
Nakakalat-a-Scattered; wide; open.
Nakakalat-afii;.- Broadcast; wide.
Nakalabas-a-Free; unencumbered inde-
pendent' exempt unrestrained.
Nakalagay a Situated; situate.
Nakalaman-a-Fuil of meat; having
sustinence.
Nakalilibang a Recreative; diverting.
Nakalilinis a Cleansing; purifying.
Nakaliliwanag-a Luminous; luminary;
light giving.
Nakaluhod-t;. p. j9. -Knelt.
Nakalulugod-a Affable, recreative pleas-
ing; agreeable comfortable; happy;
placid; gentle.
Nakalulumbay-a Mournful; sad; meh
ancholy; saddening.
Nakamamangha-a-Marvelou8;v\onderfu];
astonishing; awe inspiring.
Nakamamatay-a Fatal; deadly
Nakamatay-n-Murderer; cutthroat.
Nakamumuhi-a-Disagreeable disgust-
ing; vexatious agravating.
Nakangiti a Smiling agreeable; pleasant.
Nakapagaantok-a-Sleepy; drowsy.
Nakapagkakasakit a Morbid; unhealth-
ful; sickening.
Nakapagpapalakas a-Healthful; whole-
some; salutary.
Nakapagpapalambot a-Softening; mol-
lifying.
Nakapangingilabot-a-Hideous: frightful;
shocking disgraceful; awful.
Nakapangingimbubo-a Enviable.
Nakapapagod-a-Tiresome; tedious; anx-
ious painful.
Nakapapangit a-ügly; disfiguring.
Nakapipilit-o. Provocative, exciting
persistent; inciting.
Nakapilipit-a- Twisted.
Napapawis-a-Sudorific.
Nakaraan naa-Preterit; past; gone by;
Nakaririmarim-a-Nasty; filthy; dirty;
ugly; homely; immodest.
Nakasabit-ii-Pensile; suspended.
Nakasadsad-a- Anchored .
Nakasasaklaw sa lahat-a-Universal-
general.
Nakasásama-a-Harmful bad;, evil; pre-
judicial; pernicious; vicious; wicked.
NAM
Nakasisindak-a-Terrifying; terrible;
awful terrific; dreadful.
Nakasisira-a-Corruptive; pernicious;
Nakasisira ng katawan a-Unhealthful;
sickening.
Nakasisira ng malaki a-Destructive.
Nakasisira ng puri a-lgnominous; dis-
graceful; blighting; ugly, homely;
immodest.
Nakasusuka a-Nanseou8,
Nakasusuklam-a Disgusting; ugly;
homely, immodest.
Nakasusunok a-Sweet but not palatable;
sickening sweet
Nakasusuya-a-Sweet but not palatable;
sickening sweet.
Nakataan sa DIOS a Sacred; holy.
Nakatagilid-a(i?;.-Sidewise.
Nakatataho a Learned.
Nakatatakota-Timorous timid; fearful.
Nakatatalastas-a-Learned; wise.
Nakatatawaa-Laughable. ludricous; fa-
cetious jocose good natured.
Nakatatawag sa iba-a-Attractive; allur-
ing inductive.
Nakatayo «Perpendicular.
Nakatitibay ^-Strengthening; corrobor-
ative.
Nakatotowa-a-Cheerf ul; entertaining
happy; joyful.
Nakatutulong-a-Co-operative.
Nakatufigo «Directory.
Nakatutuwa «Pleasing; happy; enter-
taining cheering cheerful, joyous.
Nakatutuyo a-Dessicated. '
Nakaupo «Sitting.
Nakaupo-i;. p. p -Sat.
Nakaw-n-Thef robbery.
Nakawala-«- Astray.
Nakawin-i;To steal; rob; plunder, pec-
ulate; filch; thieve.
Nakayamot «Grievous; vexatious.
Nayayayamot «-Fastidious; disagreeable;
tedious; unpleasant; offensive.
Nakita-w-That which was seen.
l^akita-vimp. Saw.
Na;ita-n-Wages; salary; earnings.
Nalaban « Opposite; adverse; contrary.
Nalalahok «-Mixed; mingled.
Nalalayo«-DÍ8tant; far, remote.
Nalalaman-v imp. Knew.
Naliligaya ¿iGlad; content; joyful.
Nalilihim «-Secret; confidential.
Nali]imutan-«-Forgetful.
Nalimutan v. imp. -Forgotten; forsaken.
Nalulugod « Happy; glad; gay; cheerful;
content.
Namaga'«-Turgid.
Namamagitan-«- Intervening; interme-
diate; mediating.
93 NAN
Namamanhid «-Numb.
Namamaos «-Husky.
Namamanginoon-i?-To hunt a superior;
recognize one's superiors.
Naman-arZi; -Also; likewise, moreover;
even; still; yet; as yet; never the-
less equally; evenly.
Namatay-r. imp -Died dead.
ííamimili ng asin n-Saltbuyer.
Naminami-w Nauseous, loathesome des-
picable.
Ñamiñami «-Nausea; despicableness.
Namnam n-Taste. relish pleasure; de~
light choice; caprice mind.
Namnamin-t' To taste, relish like;enjoy.
Namumukod-« Singular; single individ-
ual particular; surpassing; excellent.
Namumuho ang dugo-t; To contuse.
Naraumnla-«-Reddish.
Namumula-?' To become red.
Namumunga vTe bear fruit.
Namumuti-'^^To whiten; become white.
Namumutla«-Discolored; pale, pallid;
colorless.
Namumutla-?;-To grow or become pale
or pallid.
Nanan-Pus; gleet.
Nanalo t^. imp. Won.
Nanalo-n-Victor winner.
Nananainga-n-Hearer; listener; auditor.
lii ang prep. For about to. in, on; with
if; as by; on account.
Nangagaw ng isang babayi n Rapist;
ravisher.
Nangangalakal ng puri ng isang ba-
bayi n-Pimp.
Nanganganinag-v-To be transparent.
Nangangaral-n Preacher orator; speaker.
Nangangatal « Tremulous, quivering.
Nang hindi-i7 To refuse.
Nagi-inter. -Meaning disgust.
Nangingibig w Lover
Nanginginig«-Tremulous quivering.
Nangingitim-v-To blacken; become
black, dark, or brown
Nangis n-Whimper;crys;obsnivel whine
Nang panahong yaon-«di;.-Then; at
that time.
Nangyari nap. j^.-done.
Nangyari na-^^ imp,-T>iá.
Nangyari na« Preterit past.
Nangyaring sabay-«-Simultaneous.
Nayayari-n-Event; issue; success.
Naninigas-t^-To become hard; harden.
Naninigid-«-Prickling;piquant;acrid;hot.
Nanininta rt-Lover: sweetheart.
Nanonood-n-Spectator; looker on; by-
stander; gazer'
Nanugat-n-Wounder.
Nanunuod-n-Spectator.
ÑAU ,
Kanumpa iig di totoo^-Perjurer; for-
swearer,
>aiumuluyan"n-Lo(iger; boarder: guest.
^'apahiya t'-To be anhamed,
Napakadakiia-a-Excelleiit: iiiagniíiceiit;
potent, ñiie; grand.
Napakatulis a Very sharp.
> apakatnyo-a-Very dry.
IS^apapagai-a-1 iresome, i'atigiiing; griev-
ous.
Napapaloob «('ki.-Witbini.
Nararamdanian a Sensitiva feeling; sen-
sible; perceptible painful.
Nararapat ft Worthy; meritable, suit-
able; serving.
Nasunog-v. imj9. -Burned; hurt
Nasusuklam ang loob « Disgusted; rest-
less; sorrowful.
Nasusulok--?/-'^ o be in the corner.
iNatakpan-a Covered.
Natatago ft-Secret; hidden; dark: con-
fidential.
Natatalaga-a. intentional; disposed,
ready.
N atatal a ga- adv -Purposely; inten-
tionally: always.
Natatangi-a-T o be retired; refuse; sep-
arate; divide.
Natatapat-a Proper fit; convenient.
Natatapat-r/z'li?. Opposite; in front.
Natatapos a-Terrninable; transitory tran-
sient.
Natay n utthroat; murderer.
Na«ay sa ania /¿ Patricide.
Natay sa hari-/¿-Ke^icide.
Natay sa ina-w Matricide,
A'atay sa kapwa n-Honncide; murder.
Katay sa sarili-n Suicide.
Natimawa-a Free unencumbered; inde-
pendent exempt; unrestrained.
Natotowa-a Glad pleased; happy; gay;
merry, cheerful; joyous; entertaining.
^'aturan na a-Aforesaid;abovementioned.
Natutungcol a According; belonging; per-
taining.
Katutungcol sa regla a-Regular; accord-
ing to rules or regubitions,
Natutw^a-a Glad: happy free; pleased;
joyous merry: content; contentted.
Nauna-rt-Foremost: first; previous; pri-
meval.
Nauubaw^ a-Thirsty; dry.
Naiiukol a-To pertain or belong to.
Nauukol ft-Fit; apt.
^'auukol saaRevelant.
K;)uukol sa alipin-a-Servile; slavish;
menial.
Nauukol sa alon a-'J i<lal; wavy.
Nauukol sa ama «-Patrimonial; pater-
nal; fatherly.
u
NAU
Nauukol sa anak-a-Filial; childish; per
taining to children.
Nauukol sa ara a-Solar.
isauukol sa aso a- Canine: doggish.
Nauukol sa awit-a- Legendary.
Nauukol sa babayi r¿ Feminine; woman-
ly womani>'h.
Nauukol sa baboy-rt- Porcine. *
>auukol sa bakang lalak.i a-Taurine.
Nauukol sa bata a Perule childish.
Nauukol sa Bathala a-Sacred; godly;
holy.
Nauukol sa bubog-a Vitreous.
Nauukol s€i buto a B< ny.
> auukol sa kristal-a Vitreous.
Nauukol sa dati a Primeval.
Nauukol sa dugo-<^-Sanguine; sangui-
nary.
Nauukol sa gatas a Milky; lacteal.
Nauukol sa gawa-a-Pertaining to work.
Nauukol sa gobierno-a- Administrative;
gobernatorial.
Nauukol sa halamanan a Horticultural.
Nauukol sa hilagaan-ft-Polar, pertaining
to the north.
Nauukol sa historia-a-Historical; histo-
ric.
Nau kol sa hukom-a-Juridic; juridical.
Nauukol sa ilog a-Fluvial.
Nauukol sa ilong-ft-Nasal.
Nauukol sa infierno a Hellish; infernal.
Nauukol sa itim a Ethiopic; ethiopian,
pertaining to black.
Nauucol sakaluluwa-a Spiritual; ghostly.
Nauukol sakalunuran a Occidental; west-
ern.
Nauucol sa kapanganacan a-Natal; na
tive.
Nauukol sa karunungan a-Scientific.
Nauukol sa kasal-a-Nuptial; connubial;
conjugal.
Nauukol sa katawan-n-Bodily.
Nauukol sa konvento a-Monastic.
Nauukol sa kosina a-Culinary.
Nauukol sa lalaki aMale; virile.
Nauukol sa lamesa-a-Tabular.
Nauukol sa laway-a Salivons.
Nauukol sa liig-«-Jugular.
Nauukol sa likod-a-Dorsal.
Nauukol sa limbaga-Editoial.
Nauukol sa lingo-a- Weekly.
Nauukol sa lulod a-Tibial.
Nouukol sa lupa-ri Eartly;terrene;world-
ly: earthy.
Nauukol sa lupang tinubuan-a- Vernac-
ular.
Nauukol sa pagkakasama-a-Social: com-
panionable; sociable.
Nauukol sa mana-a Hereditary
Nauukol sa mga kulay-a-Chromatis.
ONZ
95
Kaiiukol sa pag iisip-a Intellectual;
mental; ideal.
Kauíikolsapagkain a-Niitritious iiutrive
Kauíikool sa pagkakapatid a Brother-
ly fraternal.
Nauíikol sa pagsasaysay-« Narrative.
Naimkol sa pagtangi-a-Negative; neg-
atory.
Nauukol sa pagtatawa-a Laughable
Nauukol sa patiahon-rt Chronic; prime-
val.
Nauukol sa parang-a-Rural rustic.
Nauukol sa paskong mahaba-a-Quad-
rigesimal.
Nauukol sa patay a-Obituary.
Nauukol sa puso a Cordial; sincere.
Nauukol sa religion a-Sacred; holy.
Nauukol sa sacramento a Sacramental.
Nauukol sa salapi-a-Pecuniary.
Nauukol sa katawohan-a National.
Nauukol sa serapin-a Seraphic, angelic.
Nauukol sa su' ata Graphic.
Nauukol sa tingin-a Visual.
Nauukol sa tiyan-a V^entrial.
Nauukol sa umaga a-Matin.
Nauukol sa voces a- Vocal.
Nauukol sa volcan-a Volcanic.
Nauna a-Primitive; former, anterior pre-
ceeding.
Nauuso a-Customary; fashionable; fre-
quent.
Nauutal-a-Tongue tied; stuttering; stam-
mering.
Nauutas-í' To finish; terminate,
Nawala ang diwa-t¿ Spiritless; languid;
weak: down hearted.
Nayon-n-Suburb district; territory, ham-
let; burg; small village.
Negro w Negro ethiopian; ethiop.
Nuetro a-Neuter.
Nga-ttíív.-Well; then, since; therefore.
Ngalan-r?-Name; vocal)le: denomination.
Ngalanan-v-To name; denonnnate; give
a name; nickname.
Ngala ngala-?i-The roof of the mouth;
pharnyx.
Ngasab w-Munching; cruncliing.
Ngatngat-n Gnaw; gnawing.
Ngatngatin-a-'Io gnaw.
Ngayon-a^'i^-P^ow; at the present time.
Ngayon aiaw a<ii?.-To-day.
Ngayon din-a<iv.-Now; immediately; in-
stantly; plumb.
Ngiaw w Mew.
O -PO
Ngiba a-SinguIar individual; particular.
Ngibit-n Grimace, wrv face.
Ngiki-n-Chill.
Ngimi w emerity; scare; fright
Ngingi ?i The edge of tlie eyelids or
lips.
Ngiain-n-Tooth.
Ngipinin at jiaglapatin ü-To mortise.
Ngiti-w-Smile.
Ngiwi r¿ Grimace.
Ngumasab-r lo crunch: munch.
Ngumiaw-t'-To Mew.
Ngumiki-r To chill.
Ngumiti -I'-To smile.
Ngumuso-i'-To pout; pucker.
Ngumuya-r-To masticate; chew.
Nguni cr)??7.-But. nevertheless. exce)>t;
yet.
Nguso-n Up^^er lip.
^guso ng baboy ó hayop n Snout; nose.
Ngusuan a-Longsnouted.
Ngusuyan-r To point with the nose.
Nguyain-r-To chew; masticate.
Ni^9?T/.-To; of; from; wi¿ on; by; for.
Mia j^ro. -Their; tlieirs,
Nilay i^-Thought: meditation, idea.
Nilayin-f- To think; muse, moditate;
contemplate; consider.
Nilimbag-?¿-Pamphlet; printed matter;
edition.
Ninakaww Theft; robbery: that which
has been stolen.
Ñingas w-Fervency; flame; ferventness;
ardency.
Ningning-w-Lwsteo, glitter brilliancy;
brightness shine; refulgency; reful-
gerce. scintdla; shimmer, gleen.
Niogn Cocoanut.
Nipis 7?-Thiniiess.
Nipisan r-To thin nuake thin
Niya|>ro.-His; her it's; hers.
Niyon-arit'.-Tberi; at that time.
Noow- Forehead.
Noon a(ir. -Then; at tliat time; when.
Nunal n-Mole.
Nuno-?^ Grandfather; grandmother;spec-
tre; specter; spight: pantorn.
Nuno sa taHmpakan-n Great; great-
grandfather.
Nutnut a Ravellings.
Nutnotin t'-To unravell.
Nuynoy n-Exploratiou; examination.
Nuynoyin^'-To explore; examine; name,
specify.
Octubre-w October.
Onza-w-Ounce.
OottfitJ-Ves; sure, aye; yea; indeed.
O opo-a/^?r, Yes sir; yes-ma'am.
PAB
Oras n Hour time.
Orasion-w Orison, even; eve.
Oras ng camatayan n-'l he hour of death.
Orason-n-Clock watcli; timepiece.
Ordenanzan Ordenance byUiw.
Oropel n-Tinsel.
96 PAG
Oroy-inter Begone; gitout; hum.
Ovvang-w-Horned bug which rembles the
june bug.
Oyam n-Mockery; scoffery; jeer; sneer,
scoff; hoax.
Oyamin-v-To riducule, scoff, jeer.
VsL adv. -Yet; still, notwith standing.
Paan-Foot
Paalam-ti-Goodbye; adieu; valediction;
valedictory.
Paalisin-i;-To dismiss; send away; put
out dispel.
Paamoin-vTo tame; domesticate.
Paamuin-vTo tame domesticate.
Paa ng ibon ó hay op na matilis ang
kuko-wTalon; claw.
Paanayarin-?>Tosoften; mollify/mitigate.
Paano aíií;.-How; as; why; in what man-
ner.
Paano iyan How is that
Paano na ay hindi-By no means; in no
degree.
F*aasahan-v To give hope.
Paaasohan v-To make or cause to
smoke.
Pa asohanw Smoke stack; chimney.
Paasohin-i'-To smoke, fumigate.
Pababain-i;-To lower.
Pababain ang loob-y-To humble; hu-
miliate tame; dishearten.
Pabalik-a Reverse backward.
Pabalikan-v-To reverse; rebut.
Pabaliktad a Contrary, reversed.
Pabangisinv-To make wild or fierce.
Pabango w Perfume odor.
Pabangohan-i? To perfume.
Pabaya-a Indolent; neglectful; lazy;
negligent careless heedless; inju-
dicious indescreet, inert; forgetful;
indifferent; devious: inadvertent;
improvident; slovenly, slouchy.
Pabayaan y-To neglect; omit; forget;
overlook: abandon; countenance; quit,
leave; let; relinquish; forsake.
Pabalungan-w-8pring.
Pabigat-?i-Weight burden; ballast.
Pabiglabiglaaííü.-Hastily; hurriedly;
precipitately.
Pal)ilin-M Compliments; message; errand;
commission.
Pabuis-M-Interest; profit; gain.
Pabulabukin sa lalamunan-r-To gargle,
Fabuya-H-Premiun; prize; reward; boun-
tv; encouragement; inducement; stimu
lant.
Padakilain-v-To extol, exalt; sublimate;
elevate; manify.
Padaluyan ng tubig-w Canal; gutter;
drain.
Padapa-a-Prone facedown.
Pader na lupa-n Mud-wall.
Padilagin-t'-lo embellish; aggrandize;
beautify, adorn, emboss; raise; elevate;
illustrate.
Padilimin-v-To blacken; darken; blicd;
obscure.
Padparan t;-To pare shorten; cut away;
delineate.
Padparin-i;-To equalize; match; make;
equal.
Padronn-Census.
Pag aagawan n-Scrambling; snatching;
scrambling match.
Pag aalaala n-Remembrance; reflexion;
thought thinking; meditation; con-
templation.
Pag aalab ng loob-n-Passion; rage; an-
ger; strong love.
Pag aalaga-w-Tutelage education breed-
ing; taking care of; bringing up.
Pag aalay-n-Dedication; consecration;
present; offer, gift
Pag aalis-n-Going; leaving; evacuation.
Pag aaliw-w-Diversion; sport; merry-
making, liesure; recreation; consola-
tion: comfort entertainment; amuse-
ment; pastime.
Pag aal8a-?i-Rebellion; uprising; insur
rection; mutiny; riot.
Pag aampon-n-Protection support, main-
tainance: kindness; favor; patron-
age help; aid; tutelage.
Pa gaanin-i;-To lighten, aleviate; make
lighter.
Pag aanito-n-Tdolatry; inordinate love.
Pag aanyaya-n-Invitation.
Pag aapoy n-Kindling; ignition; setting
on fire.
Pag aaral-w-Study; learning; instruction;
apprenticeship.
Pag aarin Fortune; wealth; estate farm.
Pag aari sa salapingbuisan-n-Mortgage;
pledge; security.
Pag aasawa sa dalawa-n Bigamy.
PAG
97
Pag aaway-n-Fight war; combat; dis-
pute; quarrel; conflict; contest; disa-
greement.
Pag abuloy-n-Aid; help; succor; as-
sistance.
Pag agap->i-Activity; lacrity; quickness;
prevention.
Pag agaw - n - Scrambling; snatching;
rape; pillage; plundering; marauding
Pag ahit-n-Shave; shaving.
Pag ahon-w-Going up; ascendency,
mounting.
Pag akay-!^-Leading; teaching; drawing.
Pag agkyat-n-A-cension ascendency.
Pagal-n-Fatigue; hardship; weariness;
molestation; work.
Pagal a-Wearisome; tiresome; fatiging;
painful.
Pagálá-w Pelican.
Pag alangan ng loob-a-Uncertainty per
plexity; irresolution; wavering; hesi
tation; suspicion; suspense.
Pag alimura-n-Insult abuse; reproach
slander; denunciation.
Pag alalay ^-Support: help; assistance
Pagalingin í;-To cure; heal; mend:
heighten; extol.
Pagalingin-v-To clean or clear land
prepare brush land for planting.
Pag alipusta-w-Insult; abuse; effence
effontry; contempt denunciation: vi
tuperotion; vilification; injury; abus
iveness.
Pagalis n-Start; departure; egress;
agression; exodus.
Pagalitan t?-To anger make angry.
Pag alitan-^i-Oause of a quarrel.
Pag ambag-n-Contribution; subscription;
tax.
Pagandahin-i;-To beantify; embellish;
adorn; decorate; emboss.
Pag angil-w-Growling: snarling; grum-
bling.
Pag ani n-Crop\ harvest.
Pagano t? Pagan.
Pagapan-a(it;.-Creepingly.
Pag apaw-n-Inundation; overflow.
Pag api-n Grievance.
Pag apid-n- Adultery.
Pag aguhap-n-Groping; hunting for any-
thing by ^feeling; blind man^s stick.
Pag asa-n Hope; expectancy.
Pag asiste-w-Help; assistance; aid.
Pag ato-^'-Poise.
Pag ayaw-n-Refusal denial; quitting.
Pagayongayon aLazy; indolent; idle;
careless; negligent; wandering; slip-
shod harumscarum.
Pagayongayon-afZi;-Indolently;carelessly;
lazily; negligently.
PAG
Pag ayusin-i;-To arrange; regulate; set
in order.
Pagbaba n-Descent; descencion.
Pagbabadbad-n Steeping, soaking; wet-
ting.
Pagbabag-w-Fight; mutiny: riot.
Pagbabaga-w Kindling; ignition setting
on fire.
Pagbabago n Renewing, change; altera-
tion: transfiguration; metamorphosis.
Pagbabagong lakas n Convalescence: re-
covery.
Pagbabahagi-n Partition division.
Pagbabahin n Sneezing; sneeze.
Pagbabahog n Incorporation.
Pagbabaka n War; fight; conflict; fray
combat; dispute.
Pagbabala-a-Threat menace; intention.
Pagbabalbas n Flattery.
Pagbabalayi-n Wedding; nuptials.
Pagbabalibag n Throw, cast; casualty.
Pagbabalintuna n Doing of anything by
another, that should be done by one*s-
self reverse, perpersity; perverseness.
Pagbabalita-w-Narration relation; notifi-
cation reference; telling of news.
Pagbabaliwas n Traffic; trading; com-
merce.
Pagbabalot w-Package; wrapping; baling.
Pagbabaiuktot ii-The bending; clinching.
Pagbabanal n Virtue; sanctification; vir-
tuousness purity, chastity.
Pagbabasta ng kalakal w-Packing; pac-
kage; baling.
Pagbabawas n Dimunition; decline;
fall.
Pagbabayad-n Pay ment; pay ; retribution-
reward; disbursement; quittance.
Paebabayad ng lubos-w-Satisf action; grat-
ification; recompence.
Pagbabayad ng upan Payment; recom-
pence.
Pagbagayin t;-To adjust; adapt: fit; make
proper or convenient.
Pagbago ii-Renewal;alteration;renewing;
transition.
Pagbaha n Overflow; inundation.
Fagbala n Threat; challenge; impeach-
ment.
Pagbalak n-Intention; innouncement.
Pagbalik w Return; devolution.
Pagbanalbanalan-n Hypocricy.
Pagbangit n Mention; allusion.
Pagbása n Wetting; moistening.
Pagbása n Reading.
Pagbatak n Pull; hs.ul; tug; draw; pul
ling; tugging; .regress,
Pagbati n Salutation; greeting; salute.
Pagbatiin-i;-To salute;g reet; reconcile.
Fagbawalan-ii Prohibition; prohibiting.
13
PAG
Pagbawalan r-To prohibit; d ep r i v e ;
suspend.
Pagbawan ng kahoy-w-The felling of
trees.
Pagbawas w-Dwindle.
Pagbawi-ti Recovery; redemtion, redeem-
ing; retaliation.
Pagbayaran-:^-Payment; recompence.
Pagbibigay-n-Giving offer; gift bequest;
legacy; present; presentation ; gratuity,
Pagbibigay ng upa-n-Payinent.
Pagbibigay parte n-Notification; par-
ticipation.
Pagbibigla n-Haste; hurry; confusion;
tumult speed.
Pagbibilang-n-Count; counting; enume-
ration.
Pagbibilango-v-Iraprisommentiimprison-
ing.
Pagbibilin-w-Commission; command;
errand; charge; request; recommenda-
tion.
Pagbibilog-w Rotation; rounding sum.
Pagbibintang-w-Impotation; accusation :
indiction indictment.
Pagbibintangan-t'-'lo accuse; blame;
impeach.
Pagbibithay-w-Sifting; bolting,
Pagbigat-w Gravity; weight; importance.
Pagbigkas-w-Pronunciation publication;
saying of anything without thinking.
Pagbigyang lingkod-w Courtship; love-
making.
Pagbigyang loob-n-Indulgencei compli-
ance.
Pagbitakan*w-Oracking; splitting.
PagbitakinV'To crack; split.
Pagbual-n Tumbling tumble;demolition.
Pagbububo-w Founding, casting, fusion;
smelting.
Pagbubugbog-n-Bruise; contusion.
Pagbubuhat-wOrigin;baginwing;raising;
lifting.
Pagbubucod-n-Separation ; segregation ;
preclusion.
Pagbubula- w-Ef f er vescence; efferves-
cency.
Pagbubulay bulay-M-Meditation ; contem-
plation; musing: thought idea.
Pagbubulungbulungan-w-WhÍ8per;whÍ8*
pering; gossip; gossiping.
Pagbubuno-n-Wrestling; wrestle; scuf-
fling.
Pagbugaw-w-Scaring; fright.
Pagbugbog w Contusion; bruise.
Pagbuhat-n-Lift; raising.
Pagbuhos-n-Effusion; pouring.
Pagbukal-w-Springing up; dawing; emi-
nation.
Pagbuli-n Polish.
98 F AG
Pagbulok-w-Rottening; pus; corruption;
decomposition.
Pagbunot 91-Eradication; pulling up.
Pagbutasbutasin parang bithayn Per-
foration.
Pagbuti-n-Improvement; improving;
progress; advancement; growth addi-
tion.
Pagdabog-n-Grumbling; growling; mur-
muring.
Pagdadala-ti-Carrying; carriage; trans-
portation; transporting.
Pagdadahilan-w-Excuse; plea; allowance;
apology
Pagdadalawahin n-Bi section.
Pagdadaop-n Dispute disagreement; the
closing; of two things.
Pagdahak n-Hawk; hawking.
Pagdahas ^- Force; courage; vigor; for-
titude valor; violence co-ersion.
Pagdadalhin n'i ransportation.
Pagdaingn Lamentation; entreaty; im
ploration; expostulation.
Pagdaka-a^v.-Soon; immediately; in-
stantly; suddenly, right away; pres-
ently: speedily.
Pagdaka a-Sudden; unexpected; im-
mediate; plumb.
Pagdakip-n-Seizure; capture.
Pagdalangin-f-To request, entreat; pe-
tition; pray.
Pagdalaw-n Visit; visitation.
Pagdalo-w-Succor; assistance, aid; help,
Pagdama-n Moistening.
Pagdamay ^^-Implication inculpation.
Pagdamdam-M-Sentiment;perception ;
feeling: sensation; indisposition.
Pagdami n-Increase; multiplication; pro
ficiency.
Pagdaraan-n- Passing; review.
Pagdaragdag-n- Addition; increase.
Pagdaragdag ng lakasn Reinforcement.
Pagdaramdam n Suffering; feeling suf-
farence: indisposition; sensation.
Pegdarasal-w-Prayer.
Pagdaraya n-Oheating; allurement; de-
ceit; fiction.
Pagdatal n-Arrival; coming.
Pagdating-n Arrival; coming.
Pagdayo-w-Visit; visitation; going to a
place for a certain purpose.
Pagdedeposito-!^-Depositing; deposition.
Pagdedestiero ??-Deportation; banisli^
ment; exile
Pagdidikit-n Gluing; cohesion; coher-
ence; coherency.
Pagdidilidili-n-Meditation; musing con
templation.
Pagdidilig-ti-Sprinkling watering.
Pagdidilim ngaraw-w-Eclipse of the sun
PAG
99
Pagdidilim ng buann-EcHpse of the
moon.
Pagdidiwaiig ti-Celebration.
Pagdool n-Perversion perversity; per-
verseness deprevation.
Pagdowahagi^- Persecution; il 1 treat -
menl abuse.
Pagdowahagiin-v-To persecute; illtreat;
abuse
Pagduduble ^i-Doubling: duplication.
Pagdudurog n Pulverization; powder
ing.
Pagdiilog-^i-Presention; presenting.
Pagduruin-f-To prick; perforate; punch
through.
Paggahis-n Rape; ravishment; allure-
ment.
Paggala-w-Stroll; gadding; going.
Paggalang^-Respect; adorna t ion;
worship.
Paggalaw-n-Movement; commotion.
Paggaling-^-Recovery; growth advance;
progress; advancement.
Paggamit-M< Use; service; employment;
custom; adoption; affiliation; style;
espousal; fashion.
Paggamot 71 Remedy; reparation; cure;
healing doctoring; recourse.
Pagganti n Remuneration; revenge; re-
ward; retribution.
Pagganti ng utang na loob-n-Gratifica-
tion satisfaction; gratitude.
Paggapas-n- Harvesting; harvest; reap
ing; gathering of a crop.
Paggasliw-n Liking affection; taste.
Paggasta-w-Expense; costs charge; dis
bursement
Paggawa-n-Work; construction; opera-
tion working.
Paggawa uli w-íteration.
Pairgiba n Destruction; overturning; des-
olution devastation.
Paggibik-í^-Succor; assistance; aid; help.
Paggiik/W-Threshing.
Paggisi ng balat-n-Itch; itching.
Paggitti-w Sprouting.
Pagguhit-ii-Lining; line; drawing of
lines.
Paggulamos n-Scratchiug; pinching.
Paggulong-n The rolling.
Paghahaba-n- Lengthening; prolongation.
Paghahabilin-w Trust; recommendation.
Paghahalaga-M Valuation; appraisal;
appraisment.
Paghahalaman-n Horticulture.
Paghahalili ti-Change; substitution;
reliel; exchange; & ccession; surro-
gation; remission.
Paghahamak-w-Deprec.ation; contempt;
scorn; disregard; insult.
PAG
Paghahámok M Dispute; dissagreement;
light war, battle; conflict.
Paghahandog-n-Preparation: preparing;
pleasure present: gratification.
Paghahati-?i-Division; partition; appor-
tionment; compartment; distribution.
Paghahatid nConduction conducing;
accompanying
Paghahayin-n-Oblation; offering
Paghahalal-w Election; choice; electing;
choosing.
Paghalay-n-Awkwardness; scorn; con-
tempt depreciation.
Paghalo-n-Mixture; mixing.
Paghaluhaluin-t; To mix; jumble.
Paghaluin-i; To mix; mingle.
Paghahanga-n Limitation, limit; dis-
tric; bounds.
Paghamak ^-Depreciation; disregard;
scorn; contempt; insult.
Paghamogw-The falling of the dew.
Paghamon-n-Challenge; threat; provo-
cation.
Paghanap-n-Search; hunt; searching;
looking for
Paghandulong n- Assault; attack.
Paghapis n Excruciation.
Paghapit n-Pressure.
Pagharap-n-Presence; presenting; pre-
sentation; exibition.
Paghátol-n Setence; judgement
Pahawan-n The felling of trees.
Paghibik-w Groan; sob.
Paghibon-Seduction; deceit; ilhision;
imposition: cheating.
Paghigpit-n.Tightening; oppression; cru-
elty; hardship.
Paghihigop nSupping; sup; absorption;
swallow.
Paghihimagsik-n-Rebelliournes; severi-
ty; stubbornness
Paghihimagsik ng bayan laban sa
puno-n Revolution; sedition; insurrec-
tion' rebellion.
Paghihimpilw- Alleviation.
Paghihintay-n-Expectation; stop; stay;
sojourn; pause; expectancy.
Paghihip-n-Blow: blast: puff.
Paghihirap-n-Excruciation: pain.
Paghihiwalay-w-Separation; disunion;
segregation: divergence; devergency;
compartment.
Paghila-w-Draw; drawing; haul; bauling.
dragging: tug; tugging; towing; tow.
Paghilig n-Inclination; fancy propensity;
• reclining.
Paghilo n-Dizziness.
Paghilot-n-So£tening, mollifying
Paghiluman ng sugat-n-The knittisg to
gether of a wound.
PAG
100
PAG
Paghimangit-w The tearing into small
bits.
Paghinapangin-v-To fortify; strengthen;
give courage.
Paghingal n-Pant; palpitation; respira-
tion; breathing.
Paghingi-w-Entreaty; request; petition;
prayer, claim; demand; implcration.
Paghinto-w-Stop, pause, suspension, ces-
sation; relay; delay.
Paghinuhod-n- Apology
Paghipo a-Touch.
Faghiwa-a-Cut; cuttings slicing.
Paghiwa-hiwain-'y-To cut into small
pieces.
Paghiwalay-w-Division; separation; sun-
der.
Paghiwalayin-'i; To separate, divide; part;
sunder.
Paghuad-w-Counterfeit imitation; copy.
Paghuhulaw-Prognostication. prophecy.
Paghuhulog-w-Falling; fall; throwing
down.
Paghuhulog ng isang wika sa iba-w-
translation; interpretation.
Paghukay-n Excavation .
Pgahukay muli-n-Exhumation.
Paghupa-n-Decay; decline; fall; decli-
nation extenuation.
Pagi-n-Dog fish.
Psg ibig-n-Love; affection; esteem; at-
tachment; desire; estimation; philan-
thropy; good nature.
Pag ibig sa DIOS-w-Piety.
Fag ibig ng mahigpit-w-Fraternity: bro-
therhood.
Pag igi-n-Improvement; easing; alle-
viation.
Pag igihin-v-To ease; alleviate.
Pag iiba-n Alteration; transformation;
change; metamorphosis.
Pag iikit-n-Giration; turning.
Pag iilag-w-Wildness; evasion; scare.
Pag iilagan n-Wildness; temerity; eva-
sion; scare.
Pag iilagin-n-Diarrhea.
Pag iilagin-a-Wild; timid.
Pag iingat-M-Care; caution: precaution;
prudence; painstaking; eefeguard
watching; heed; reserve; security.
Pag iinog-n-Gyration; turning.
Pag iipon-n Hoarding; gathering laying
away; storing; putting; away.
Pag iisa-w-Solitude; unison; lonliness;
agreement; conformity.
Pag iisip w-Thinking; thought; reason;
talent; mind; brain; understanding;
intention; justice; consideration; pru
dence; right; principle; ability.
Pag iiwan-n Abandonmant; quittance.
Pag ikit-w-flotation; turn; turming.
pag ilag w-Avoidance; evasion.
Pag ilingn Negation; denial; negative;
refusal.
Páginas- age.
Pair intindi^-Intelligence; understand-
ing; skill; ability; sense; spirit.
Paging-i; To be; become; exist.
Pagitan-^ Space; interval, interlude; dis
tance; middle.
Pagitanj?rpj?.- Among; between.
Pagitna-a-Intermediate;intervening;me
diate.
Pag inis n "Smothering; hardship; op-
pression,
Pagiwi p Nur8Íng;tutelage guardianship
Pag iyakn Cry; weeping; actof corying;
mourning.
Pagka adv.-Atter; afterwards.
Pagka aba?i-Misery; humiliation.
Pagka agas n-Miscariage; strong mens-
truation.
Pagka ahon?i-Asceneion; ascendency.
Pagka ahon sa pagka alipin ^-Freedom,
from slavery.
Pagka akman-Corespondence; fitness.
Pagka alaala-'^^-Remembrance; recogni-
tion; memory.
Pagka alila n Servitude, state of being
a servant.
Pagka alipin-i^-Servitude; bondage; sla
very; thralldom; thrall, yoke; oppres
sion,
Pagka antala ?^ Detention; delay, obsta
cie.
Pagka api n Degredation; fall; degen-
eracy; diminuit ve.
Pagka ayos n Arrangement; order.
Pagka ayos sa matowid n Justification;
equity; justice.
Paka baba n Degeneracy; declination;
fall; decline.
Pagkabagbag ng sasakyan n Shipwreck.
Pagkabalam n Detention; delay; slow
ness; lingering.
Pagkabalatong n Accident; incident; de
;. lay caused by the breaking of an
instrument or machine.
Pagkabalisa n Restlessmess; perturbat-
ion; uneasiness.
Fagkabantay n Guard; watch.
Pagkabasa n Wetting; moistening.
Pagkabasag ng sasakyan n Ship wreck.
Pagkabata n Child hood;perulity: juven
ility.
Pagkabawi n Recevery; regaining.
Pagkabayani ?^ Boldness; courage auda
city.
Pagkabigatann-Heaviness; overloading;
surcharging.
PAG
101
Pagkabigla n Hurry; quikness, activit}^"
promptitude speed.
Pagkabihag n-Captivity: confinement.
Pagkabili n Cost, cost price, price.
Pagkabitin n Suspension hanging.
Pagkabawal n Tumble; fall; overbalance;
overturning.
Pagkabuhay n Maintainence; support;
sustinence; subsistence; life
Pahkabuhay na muli n Besurection; re
vival.
Pagkabuhos 7^ Effusion; pouring.
Pagkabuli n ^ olish; finish.
Fagkabulok Rottenness; putrefaction;
pollution; corruption infection;
putridness; depravity; depravation.
Pagkabusog-Ti- Satiety; fullness of the
stomach.
Pagkadalaga-w Virginity; girlhood.
Pagkaduble-n-Duplication.
Pagkadulas-w-Smoothness; slipping.
Pagkagalit-n-Anger; rage.
Pagkadios-n Diety: divinity.
Pagkagawa-n-Work; cut; shape; fashion;
make: doing.
Pagkagastahan n-Expense; cost.
Pagkagawgaw-n-Mixing.
Pagkaginoo-n-Rank honor; decorum;
honesty; decency: nobility; distinct
ion; respect.
Pagkagitla-w-Surprise; amazement.
Pagkagulo n-Disturbance; fight; noise;
war. insurrection; commotion tumult;
riot; confusion; perturbation.
Pagkahamakn-Tnfamy; dishonor; dis-
grace; humiliation; baseness.
Pagkahanda-w-^^reparation; pomp; show.
Pagkahango-n-Redemption; taking out;
ransom.
Pagkahapay-w-Inclination.
Pagkahapo-w-Inability.
Pagkahapon-acit? -Afternoon; after din-
ner; in the afternoon.
Pagkahawa-)i Infection; contagion.
Pagkahibang-n-Dilirim; dotage; rant.
Pagkahilig n-^nclination; inclining.
Pagkahilig ng loob-n Affection; inclin-
ation; fancy: liking; taste.
Pagkahinog-n-Maturity;,ripenne8s.
Pagkahubo-w-Nakedness,
Pagkahukluban-n-Decrepitude; old-age.
Pagkahuli-w'-P68teriority;
Pagkahulog-/^-l^'alL
Pagkaiba-w Dissimdarity; dinsimilitude;
inequality.
Pagkaibig-n-Love; liking; desire: choice;
caprice.
Pagkain-n-Food; victuals; viand; ration;
fare; 8ustr>,r,ance.
i*agkaina-ti-Maternity, ¡)iotherliood.
PAG
Pagkaing ikinabubuhay-ji-Food, main"
tenance; subsistance.
Pagkaisa n Uniformity; unison; unity;
conformity.
Pagkaitan-n-Refusal denial; negation.
Pagkaa akgpang ng mga tawo-w-Krat-
ernit}^; brotherhood.
Pagkaka alit n Dispute; disunion; dif-
ference; controveisy; discord; disagree-
ment; misunderstanding; variance.
Pagkaka ayaw-w Refusal; denial.
Pagkaka aj^on-Ti-Accord; accordance;
conformity; uniformity: unity; coin-
cidence.
Pagkaka ayos-n-Arrangement, equality;
alliance, unity.
Pagkakagalit w-Discord. anger; dispute;
rage; passion.
Pagkakagalitan n-Qurreling; misunder-
standing disagreement dispute.
Pagkakagulo-n Revolution; insurrection;
disturbance sedition.
Pagkakabalo-?^^ Mixture; mixing
Pagkakahiwalay^i-Separation. disunion;
division.
Pagkakaiba-7i Alteration; difference.
Pagkakaila-n- Denial; contravention.
Pagkakailangan-w Necessity, want; need;
urgency; exigence.
Pagkakaisa-n-Unity; agreement; unan-
imity.
Pagkakakuha-n Seizure; capture; taking;
getting.
Pagkakalagay-ti-State; condition.
Pagkakalakip-w-Juncture joint; unity;
state, of being together.
Pagkakalapatn Juncture; union; con-
nection; uniting; combination; joining;
unity; coalition; contiguity.
Pagkakalapit-n-Proximity; vicinity ;
proximation; approximation.
Pagkakaling-n Reference: relation.
Pagkakalinga-n-Heed; care; attention;
colicitude; caution: watching,
Pagkakaloy-^-Timbrel maker or seller;
stamp maker.
Pagkakamag anakan-n-Relation; rel
atives; kindred.
Pagkakamali-n-Error; mistake; blunder;
oversight.
Pagkakamatay--^- Mortality; death.
Pagkakamit n Attainment.
Pagkakamtan-n Attainment; acquisition .
Pa?kakamukha-n Resemblance simi
larity; likiness: equity; equaelity; si-
militude; simile.
Pagkakapantay-n-Equality; similitude.
Pagkakaparis n-Equality; similitude;
similarity; simile; equivalence; equi
ty; likeness.
PAG
102
PAG
Pagkakapisan-n-IJnity; union; combi-
nation; meeting; congregation; al-
liance.
Pagkakapatid-n-Fraternity; brother-
hood.
Fagkakasal-M-Espousal; nuptials; wed-
ding.
Pagkakasalimoot-zi-Deusity; closeness;
compactness.
Pagkakaksalingsaling-n Tradition.
Pagkakasalot n- overty; badluck; pes-
tilence
Pagbakasáraan-Juncture; Joining; uni-
tion.
Pagkakasangayon ?i-ITnity of time.
Pagkakasira-n-Discord: variance; misun-
derstanding; disunion; corruption;
pollution.
Pagkakasunduan n-Reconciliation; con-
cord.
Pagkakasunod-n-Succession; series.
Pagkakasunodsunod w Row; flle.
Pagkakatalaga n-Intention; appropria-
tion propriety; manner; mode.
Fagkakatali-w Tie; tying binding.
Pagkakatalo-w-Dispute; opposition; ar-
gument contradiction.
Pagkakataon ?^■Acciden ; occurence; oc-
casion: happening: hap; opportunity.
PagkakatJmbang-w-Equilibrium; balance.
Pa^'k ikatipon n-Meeting; gathering; con-
gregation; hoarding laying up.
Paji^kakatipon ng madia a-Multitude;
crowd; meeting congregation.
Pagkakatotoo w Proof: realization;
truth.
Pagkakatulad-w-Resemblance; simili-
tude likeness; similarity.
Pagkakaumpog-w-Company; meeting.
Pagkakatapat-ri-Equality; equivalence.
Pagkakawanag-n Reference: relation,
PagkakawangÍ8->¿-Comformity; likeness;
resemblance: similarity; simile; simil-
itude.
Pagkakawanki ii Similitude; r e s e m-
blance: likeness: simile.
Pag akwasto n-Order; likeness; uniform-
ity; regularity.
Pagkakayas-w Whitling; shaving.
Pagkakikil-^v Filings.
Pagkakiskis-?2-Scratching; friction.
Pagkakabahog 71 ^-Incorporation; com-
bination; mixing-
Pagkakilala^i- Amnesty; cognizance;
intelligence; knowledge; skill; abil-
ity; friendship.
Pagkakiling-w-Tnclination; declination,
PagkakintalnStamp, print; edition;
impression.
Pagkakola H-Gluing.
Pagkakuha ng kabuntisan w-Miscarri-
age; abortion.
Pagkakulo-w Effervescence; efferves-
cency.
Pagkalagay-w-Attitude; position; state;
condition: rank.
Pagkalalaki-w- Virility.
Pagkalantan-Withering; fading.
Pagkalasa n Taste.
Pagkalat-M Scattering; distributien; dis-
persion.
Pagkaligpit-n-Picking up: gathering;
putting away; putting in order.
Pagkalimot w Forgetfulness; careless-
ness heedleness; oblivion.
Pagkalipa-n-Leveling.
Pagkalipol^i Extermination; distruction;
extmclion.
Pagkalis-n Scraping; taking of the edge.
Pagkaliton Confusion; perplexity; per-
turbation; lightheadedness.
Pagkalunok n-State cr condition of pov-
erty
Pagkaloob-n-Giving: gift; presentation;
offering.
Pagkalubog-w-Snbmersion; immersion.
Pagkalugso n Destruction.
Pagkalula-n Swoon,dizziness;8ea8Íckness.
Pagkalulo-w-S oon.
Pagkalusaw-w-Fluidity; liquescency;
squandering of an inheritance.
Pagkaluto-?i-The manner of cooking;
cookery; decoction,
Pagkamaan-n Amazement: charm.
Pagkamalahininga n-Tepidity.
Pagkamalakuko-^i-Tepidity.
Pagkamapagpatawa-n-Jollity: j®yfulness,
Pagkamaramdaman-nTenderness; deli-
cacy.
Pagkamasdan-iiLook; review; examina-
tion .
Pagkamatay-n Death; decease; mor-
tality.
Pagkamot-n Scratch; scratching.
Pagkanlong-n Hiding: protection con-
cealment; shading: palliation; defense.
Pagkapá n-Feel; touch.
Pagkapalabunga w-Fruitfulness, fertility.
Pagkapalagay-n- Adulation.
Pagkapaos-n-Hoarsenese
Pagkapatawad-w-Acquittance; acquittal;
forgiveness.
Pagkapilay-^ Lameness; sprain; limp-
disability; halt.
Pagkapilipit-w-Twist; wreathing; con-
tortion; twining.
Pagkapoeta-n-Poet.
Pagkapuno-n-Repletion.
Pagkaraka-aíív.-Suddenly; iyá^íaotly;
immediately.
PAG
103
Pagkasagi-Ti-Broshing of one's clothes;
against another, walking where one
should not.
Pagkasakitn-Disability; sickness.
Pagkasaklaw-n Universality.
Pagkasala-n-Violation .
Pagkasalangasangw Contravention.
Pagkasalawahang loob n-Inconstancy;
infidelity; uncertainty; suspicion;
doubt; hesitation.
Pagkasauli n-Return; reintegration.
Pagkasira n-Ruin; downfall; pollution;
corruption; putrefaction.
Pagkasunduan-n- Accord; accordance;
amenity; reconciliation; accommada-
tion.
Pagkasunodsunod-n Alteration; succes-
sion.
Pagkaaupil n Subjection; submission.
Pagkatagpo W'Find: discovery.
Pagkatakid n-Trip; stumble.
Pagkatangi n S'ngularity, separation; re-
moteness; solitude.
Pagkatangi-n Refusal; denial.
Paííkatapos-afíi;. -After; afterwards; then;
next.
Pagkatápos w-Termination; end.
Págkatapos nang^re^?.- After.
Pagkáti-w-Ebb.
Págkatí w-Itching.
Pagkatina w-Dye; dying act of dying»
Pagkatingnan n-Review; examination.
Pagkatisod-n Stumble; trip, impediment;
obstacle difficulty.
Pagkatulisan-n Outlawry.
Pagkatunaw-n Smelting, melting.
Pagkatunaw^ ng kinain-n-Digestion.
Pagkatunaw-w-Reference; relation; uni-
ty union.
Pagkaugpong-n Juncture; union; con-
nection.
Paifkaulianin ^Decrepitude; old age;
repitition.
Pagkaulila n Orphanage.
Pagkaulit n Repitition; reiteration.
Pagkaulol ii Delirium; dotage; rant;
craziness; insanity.
Pagkautal-^2 Hesitation; stammering;
stuttering; haw
Pagkautas n Finish; termination;
end. ,
Pagkawala n Loss.
Pagkawala ng diwa n Loss of sense.
Pagkawalang dalita ^i-Impassibility.
Pagkawalan ng h)ob n Perturbation;
uneasiness.
Pagkawáy-n- Waving; notion ing.
Pagkawili tí -Affection; liking taste;
pleasure
Pagkikikil-w-The tilinf.
P AG
Pagkilahi ng utang na loob w-Gratitude;
gratefulness.
Pagkipagkitaan n Meeting; visiting; en-
counter.
Pagkit-n Glue mucilage; waxtaper.
Pagkubkob sa isang lugar w-Siege.
Pagkuenta-n-Summing; addition.
Pagkuha ?i-Taking; seizing, grasping;
grasp; capture; seizure.
Pagkuha ang di kaniya n-Usurpation.
Pagkukulang-n-Lack; shortage; want,
Pagkukulong-n-Confinement; seclusion.
Pagkukulong sa kusaw, Hermit; reclnse.
Pagkukunuwari ?r Affectation; deceit;
hypocricy.
Pagkukupkup m Shelter; protectios; safe
guard.
Pagkukuro-w-Correction ; regulation .
Paiikukuton-n-Wrinkling; wrinkle; ruf;
ñing
PagkuLo «-Boiling.
Pagkupas n-Pading; withering.
Pagkurot-n-Nip; pinch.
Pagkuskus-M-Scrape; catching; friction.
Pagkusot-w Rumple; rumpling.
Paglabag-n-Resistence; stubbornness; re-
belliousness; rebellion insurrection.
Paglabag sa kautusan-n-Violation.
Paglaban-w-Resistence; fight; war; an-
taganism opposition; assualt.
Paglabas?* Departure; start; exit; exo
dos; going out.
Paglabnot-n- Pluck; plucking.
Paglagin n-Prequence; f recuency; perma-
nency; duration.
Paglago n-Proficiency; profusion; im-
provement addition.
Paglagom-n-Unision; uniting; joining;
junclure: joint.
Paglabang n-Crack; cracking,
Paglahok-n-Tnclusion; incorporation.
Paglahu in t; To incorporate; include.
Paglait n-Abuse; contempt; outrage;
insult.
Paglakad-n-Walk; march.
Paglaki-n ncrease; growith; swelling;
dilation.
Paglakip-n-Unision; joining alloy; unit-
ing; coalescense gathering.
Paglakasan-n Strengthening; exertion;
invigoration; enforcement.
Paglaktaw w-Omission; skip; leaving; out.
Paglaktaw ng isang salita-ii Elipsis.
Paglala-^-Weaving.
Paglalaba-n-\A ashing; wash.
Paglalagari-n-Sawing.
Paglahokn-Inclusion; incorporation;
mixture; mixing.
Paglalacbay n-Travel; travelling; journey;
passage.
PAG
104
PAG
Paglalakip-M-Joiniiig: union; juncture;
conjunction; coalition; combination;
alliance.
Paglaiang n Creation; creating.
Paglalaro w Play; playing; romping;
amusement, sport: game.
Paglalatag ng bato n Paving pavement.
Paglalaway-!^ Salivation; spitting.
Paglamas n Kneading.
Paglamatin-f-To flaw; crack.
Paglamutak n Kneading.
Paglamuyot w Seduction.
Paglangitngitn Creaking squeaking.
Paglapad n Width; widening.
Paglapastanganan 71 Outrage; insult af-
front: abuse contempt; injury; slight,
injustice; wrong; offense.
Pag] apit-M- Approximation; approach; cal-
culation
Paglasap n Tasting; taste; relish.
Paütsalon 71 Poison; poisoning.
Paglayo n Retreat; distance, privacy.
Pagiibak w Slander; defamation; rid-
icule.
Pagiigalig n Laziness; indolence;deprav-
ity; carelessness; tramping about
without any deiinity object.
Pagligaw n Love making courtship.
Pagligawligaw n Subversion.
Pagligpit w Gathering up; putting in
order; putting away.
Pagligtas n Salvation; saving; preserva
tion.
Pagliit n Dimuaition; declination; de-
cline.
Pagliko n Sheer; digression.
Paglilibang n Recreation; amusement;
pastime; diversion; sport; play; jest;
game; festivity; feast; vacation; re
joicing; liesure.
Paglihbing n Funeral burial: sepulture.
Pagliligaw n Lovesuit love, courtship.
Paglilihim n Secret reserve; secrecy; ex
ception.
Paglilikot w-RestlessnesSjboisterousness;
uneasiness.
Paglilimbag n Stamping: printing; edi-
tion.
Paglilinkod n Service; courtship; atten
dance; compliance.
Paglilinis n Cleansing; cleaning.
Paglilipat n Transition; transfer; tran
sportation.
Paglimot 71 Neglect: forgetfulness neg
ligence; disregard.
Paglinang n Harrowing.
Paglinkuran n Service, courtship.
Pag] i pana n Extension; scattering; skir-
mishing.
Paglipat n Passage; transition; transfer.
Paglipol-n-Extinction; destruction; ex-
termination abolition.
Pagliyasin-n-Try; attempt, examination;
proof.
Paghtakin-n-Cracking; crack; split, split-
ting.
Pagliwanagn Solution; illumination.
Pagluat 7* Duration; protraction; prolon-
gation retarding delay; deference.
Paglubay n Stop; cessation.
Paglubo n Flattery; flattering coaxing;
decoy.
Paglubog n-Tnundation; sinking; over-
flow, immersion; Occident; west, sub-
mersion.
Paglubog ng araw n The setting of the
sun.
Pagluhog n Request; suplication; en-
treaty; imploration; petition.
Pagluluat n Slowness; delay; detention;
lingering; prolongation.
Palulubog n Submersion; immersion.
Paglululan n-Embarkation; sipping;load-
ing.
Paghipig n usurpation.
Paglupi n Fold.
Paglupilupiin.í^ Redoubling; refolding.
Paglura-ri-Spitting; expectoration.
Paglusob-n-Attack assault.
Pagmamadalas-n-Frequence; frequency.
Pagmamadali n Haste hurry speed, ex-
igence; hastiness; celerity; rush;
promptitude.
Pagmamagaling-w-Pride; self esteem.
Pagmamahaln- Affection; estimation;
esteem; endearment; value; price.
Pagmamahal ng tangi n-Brotherhood;
fraternity; predilection.
Pagmamaka ano-w-Suplication; request;
petition; doing in any way.
Pagmamalikmata-w-Transfiguration.
Pagmamana w- Heirdom; inkeritance.
Pag mamarati-n Durability, permanency
stability; duration; durance; minute
ness.
Pa gmamasid-n-Obser vanee; observation
note; scrutiny; remark.
Pagmamatowid-nReasoning argument,
discussion; correction; disquisition
dissentation; dispute.
Pagmamatwiran-n-Reasoning;argument
dispute; discussion; disquisitation, dis
sentation.
Patimumukha-n-Mode;face; aspect; coun
tenance; look; appearance; front; out-
line; arrangement; manner.
Pagmumultiplicarn-Multiplication.
Pagmura-w-Slandjr; insult; abuse; yi
tuperation; vilification; slandering: in-
sulting.
PAG
105
PAG
Pagmurasa Hindi kabarap n-Backbiting;
^M)ssiping.
Pagnacaw n-Tbeft robbery; larcency;
peculation, pillage.
Pagnanaknak ng 8ugat n Ulceration.
Pa gn ga t n gat -n- G n a w i n g.
Pagngingiti n Smiling.
Pagngiti 'w. Smile.
Pagngiwin Grimace; wry face.
Pangiiso-n-Pout.
Pagnitin-^i Unglueing.
Pagod n Anguish; fatigue; weariness;
anxiety
Pagod na malabis /i-Fatigue; liardsbip;
anguish.
Pagong l^-Turtle; tortoise, terrapin.
Pagpaalis n Expulsion.
Pagpagalau-ti Work fatigue.
Patrpag w Shake; flourish; brandish.
Pagpagpag-w-Shaking;brandishing;iiour-
ishing.
Pagpakonowari ?i Sham: fiction false-
hood stratagem pretense deceit.
Pagpalabas-n-Ejection; ejectment; expul-
sion.
Pagpalairay n Ascription.
Pagpalaiu-i;- To help support; slielter;
protect heed, take care of; do well;
improve; mend; meliorate.
Pagpalaki n Increase; aggr»ndizeraent,
Pagpalayaw n Cajolery; favoritism; ca-
ress.
Pagp\litan-n Change;barter; permutation
Pagpalitanngngalan n Misnaming alias;
taking of anotht^r name.
Pagpalitpalitan ?i-Changing with fre-
quency.
Pagpalo-n Strike; beating- w hipping; liit.
Pagpana n Shooting , of an arrow, ar-
chery.
Pagpanaog n Descent; descensión.
Pagpanaw n Deportation; exile; banish-
ment.
Pagpanibaguhan n Renewal; mending;
reiteration; reformation.
Pagpaalaala n Remembrance; momento.
Pagpapaalis n Expulsion; sending away;
banishment.
Pagpapabaya n Abandonment; neglect;
negligence; carelessness.
Pagpapabunga-n- Fertility; fruitfulness.
Pagpapabuti:^ Betterment.
Pagpapala n Remittance; renussion; re-
mittal; jemitment.
Pagpapagayongayon n Idleness; i n d o -
lence; laziness.
Pagpapahangin n The airing.
Pagpapahayag n Relation; notice; anun
ciation;' manifestation: declaration,
revelation; proclamatiaon.
Pagpapahid 7i Smearing: wiping.
Pagpapahinga n Rest; vacation: cessa
tion pastime: repose, diversion; inter-
mission liesure.
Pagpapahinga ng hokbo n Camp; en-
campment.
Pagpapaliinog n Maturity; maturing; rip-
ening.
Pagpapahintulot n Permission, leave;
permit.
Pagpapahiram n Lending loaning.
Pagpapahirap n Illtreatment; abuse; giv-
ing or causing of pain.
Pagpapakababa n Humility; submission;
meekness; humiliation; self-contempt.
Pagpapakabanalw-Sanctification; virtue.
Pagpapakain.w-Maintenance;sustinence;
feeding giving of food,
Pagpapaiwan n Leading; abandonment.
Pagpap^kilala n Presentation, introduc
tion; acquintance; explication; man-
ifestation.
PagpapaJagay n Supposition; putting.
Pagp ipalago n Fertilization,
lagpapalalo n Bragging; pride; haught-
iness.
Pagpapaligo n Bathing.
Pagpapalimos n Beggary; mendicancy;
begging.
Pagpapalit n Changing; permutation.
Pagpapalitan n Commutation; change;
exchange
Pagpapaloob-Insertion; putting in.
Pagpapalumagak /i The leaving of any-
thing with another.
Pagpaparceok-n-Affray; scuffle; strife;
strugg e.
Pagpapanaw /¿ Deportation; banishment
transportation.
Pagpapanday 7i Blacksmithing.
Pagpapantay n:P]qualization
Pagpaparatang ri Imputation; accusation
charge.
Pagpaparusa w-Punishment; chastize-
ment
Pagpapasákit-w-Tortue; pain; torment;
anguish.
Pagpapasiyal n Stroll; w^alk.
Pagpapasiya n Sentence; judgment ad-
vice; determination.
Pagpi^patalastas n Announcement;notice;
declaration; annunciation.
Pagpapatawad n Pardon; relief; remis-
sion; absolution; liberation; for-
giveness.
Pagpapatawag w-Call; calling; notice;
notification; summons; admonition.
Pagpapatay n Murder; assasination.
Pagpapatibay-w Strengthening; confir-
mation; ratification; fortification.
14
PAG
106
PAG
Pagpapatigil-n Suspension; cest-ation;
stop.
Pagpapatiwakil ^-Exasperation, indig-
nation.
Pagpapatotoo-i^•Gonfirmation rat fica-
tion affirmation; certification testi-
mony; assertion.
Fagpapatuloy-w Continuation; contin-
uance.
Pagpapau paw-Hire.
Pagpapaupa ng puri-?^- Brothel whoring.
Pagpapautangn Giving credit credit-
ing loaning.
Pagpapawis-'W-Perspiration, perspiring;
sweating.
Pagpapayo w- Advice, exhortation.
Pagparoon^^ Going.
Pagpasáinn Contusion; bruise; burn.
Pagpasalamat n-Thanksgiving; thanks;
thanking.
Pagpaslang-n Illtreatment; abuse; of-
fence; injury, insult; lack of respect;
transgression.
Pagpasok w-Entrance; ingress; entree;
entry importation beginning; inter-
jection.
Pagpasuko-n Repulsion
Pagpasulong-n- Propulsion; drive.
Pagpasuso-w-Lactation; nursing.
Pagpatalastas-n-Annunciation; proclama-
tion; announcement.
Pagpatawad-w-Quittance; pardon.
Pagpatay-n-Murder.
Pagpatay sa hari n-Regicide.
Pagpatay sa kapwa-n-Homicide; mur-
der.
Pagpatay sa sarili-n Suicide.
Pagpatay sa sariling ina-w-Matricide.
Pagpatibay-n-Oonfirmation ratification ;
fortification; strengthening.
Pagpatotoon- Affirmation; testimony;
proof; attestation; evidence; indica
tion; verification.
Pagpaunawa-n- Annunciation ; proclama-
tion.
Pagpatuad-?^ Inversion, demolition.
Pagpawala nang halagan Depreciation
in value.
Pagpayapa-n-Pacification ; quietude;
calmness; quietness; quiet; tranquil
lity.
Pagpayohann Advice; advising.
Pagpayuhan-n Advice; admonition; in-
fluence.
Pagpigaw-Pressure; squeeze
Pagpighatianw-Disgust, loathing.
Pagpigil-n Suppression ; suspension;
stop; check constraint.
Pagpigilan-n-Chech; stopping.
Pagpigilan ng kaloobann-Moderation.
Pagpiii-?i-Election; choice choosing.
Pagpilipit w-Twisting; twist; twining;
wreating; contortion; winding.
Pagpilit-Ti-Persistence force urgency;
coersion; enforcement, compukion;
violence.
Pagpilit sa babayi-w Rape.
Pagpipigil-n-Stopping; checking; stop;
check.
Pagpipiging-n-Festivity; feasting.
Pagpipilit-n Urging; persistence,
Pagpipinsan w-Cousinship.
Pagpipisan n Reunion; meeting coni>re-
gation.
Pagpipisik ^-Sputtering; sputter.
Pagpipista n-Feasting; rejoicing; feast.
Pagpiral-w-The twisting of the ear.
Pagpisan ?^-Accumula!ion; heaping;
unision, uniting.
Pagpitagan 7i Resnect; regard; esteem;
veneration.
Pagpugotti Beheading; decapitation,
Pagpukol w-Thow; cast.
Pagpulandit n Spattering.
Pagpupúlo-T^-Congregation; meeting.
Pagpupulong ?i-Meeting; congregation.
Pagpupulong ng congreso-w-A session
of congress.
Pagpupuri n Plaudit; eulogy.
Pagpuputong ng koronan-Coronation.
Fagpuputukan ng baril w-Shooting of
a gun.
Pagpupuyat-n-Night-watching.
Pagpuri-^-Commendation; esteem; esti-
mation virtue acclamation.
Pagpuri ng kabutihan-n-Praise.
Pagpusta-w-\^ ager; bet.
Pagputok-n-Shooting; shoot explosion;
crack report.
Pagputol-n Amputation; cutting rut.
Pagputol ng kahoy-w-The felhng of trees.
Pagsabog-w-Dispersion; scattering.
Pagsabunot-n- Plucking out.
Pag8adsad-7^-Ancflorage, anchoring.
beaching.
Pagsagot ?^ Answer; reply, repartee;
contestation response.
Pagsagsag wTrot; trotting.
Pagsaka-n Cultivation; agriculture.
Pagsakay-n-The riding; ride.
Pagsakop-n -Redemption; salvation;
ransom; taking under protection.
Pagsalakay-?^-Stealing;thieving;surprise
Pag8alangsang-n Resistance; opposition;
contradictioftjrefutation contrariness,
violation.
Pagsálat-n-Touch; touching; notation;
comprehension.
Pagsalát-w-Misery; hardship; proverty,
bad-luck.
PAG
107
PAG
Pagsalin-n-Transcription ; copying;
erupting from one vessel into another.
Pagsalsal w-Flattening riveting; clinch-
ingj expending; wasting.
Pagsalubong-n-Reception; meeting; en-
counter; compromise.
Pagsalungit n Contrariness, opposition;
disobedience; stubbornness, contra-
riety; reverseness.
Pagsáma n-Connection; meeting; com-
pany; retinue; corporation; affiliation;
uniting; joining; aggregaMon; aggre-
gate
Pagsáma-n-Perversion; perversity; dep-
ravation; wickedness; disobedience.
Pagsamahin n- 5 he joining; collection;
gathering: spoils; capture of anything.
Pagsámasámahin-!?*-Collection; gather-
ing
Pa.gsamsam-n Collection; capturing;gath-
ering.
Pagsandig-n-Reclining; leaning against.
Pagsapsap n Munching; crunching
Pagsa8abi-7^ Telling: report; narration;
ralation predication.
PagsMsabon Ti Making of suds; soaping
Pagsasagupa-7i-Scuffle, strife, fight;
affray.
Pagsasakan Cultivation; farming.
Pagsasakdal ti Recourse; appeal; pe-
tition; entreaty.
Pagsasalab-^^-Scortching.
Pagsasalaysay-n-Explanation; narration;
signification; saying.
Pagsasalin-?^-Putt^ng from one vessel
into another coppying transcribing.
Pagsasalita-^i-Talking, saying; conver-
sation.
Pagsasalitaan-n-Conversation chat;
conference; talking.
Pagsasamba-w Homage.
Pagsasandokan-n-The taking by spoons-
ful; ladling.
Pagsasangla-w-Hypothecation.
Pagsasauli M-De volution: returning;
restitution reintegration.
Pagsaway n-Stopping checking,
Pagsasaysay-n-Relation; narration;
report; explication: declaration;
account; saying; telling.
Pagsaulin Devolution; restoration.
Pagsawa n-FuUness.
Pagsa8aya-?¿ Feasting; rejoicing, fes-
tivity happiness, celebration.
Fagsayaw-w Dance.
Pagsaysay-?i-ííarration; reference: rela-
tion solution; predication; portrayal;
analysis
Pagsesello n-Stamping.
Pagsesermon-n-Preaching.
Pagsiyasat-ti Inquiry; investigation; ex-
amination;.
Pagsigaw-w-Cry; screaming; yell; yel-
ling; calling; vociferation
Pagsilangngaraw-ti-Therisingofthesun.
Pagsilbihan-w-Serving, making use of.
Pagsimana w-Turn, order; succession,
vicissitude.
Pagsimban- Worship.
Pagsinga n-The blowing of ahe nose.
Pagsingaw-w-Steaming; exhalation
Paj¿sinta-w-Love; loving: courtship.
Pagsipot-^-Appearance, apparition; em-
anation; birth.
Pagsira-w-Breaking; destruction; disrup-
tion demolition; dilapidation; de-
stroying rotting
Pagsirang puri-n-Slander; defamation.
Pagsilid-w-Putting in; sacking up.
Pagsisisin Repentance; penitence;
regret
Pagsisiyasat-n-Examination; investiga-
tion inquiry inspection; survey.
Pag30way-w-Disobedience; contrariness;
contradiction; opposition.
Pagsuhol w-Bribery; subordination.
Pagsukat-w Measurement; mensuration;
measuring,
Pagsu o-w-Subjection: surrender; rendi-
tion; yielding.
Pagsukol-n Prevention.
Pagsukot-^-Humilliation; self-contempt;
shame; submission.
Pagsulat-n-Writing; contilact; treatise:
Pagsulong-7?- Progress; advancement;
growth: augmentation: improvement;
proficiency; addition increase.
Pag.xuma w-Sum; summing; up; total; ad-
dition; amount; conclusion.
Pagsungab-9t- Wrestling; wrestle.
Pagsunod-M-Obedience; submission; ob-
servance; following; succession.
Pagsunod -n- Burning; conflagration;
combustion; burn.
Pagsuob n-Fumigation; smoking; fumi-
gating.
Pagsupil-?t-Domination; control; govern-
ing.
Pagsusulatan-n-Correspondence; writing;
intercourse.
Pagsusulsol n- Instigation; infusion;
domination.
Pagsusumakit-w-Work;working with care.
Pagsusumbong-?i-Accusation; impeach-
ment: accusing
Pagsusupling-n-Sprouting; germination.
Pagtábas w-Shape; shaping; cut; outline.
Pagtabas-it-Cutting; delineation.
Pagtagupak-n-Slap;sound;madebyaslap.
Pagtahol-n-Bark; barking.
PAG
108
PAG
Pagtakal-n Measurement; measiiriug
Fagtakas-n Migration; escape; elope-
ment secret leaving.
Pagtakbo-n-Run; running, flight.
Patakpan-n-Cover. covering,
Pagtalikod 7^- Denial; negation.
Pagtalop n Paring peeling.
Pagtangan-n-Hold holding.
Pagtangap-^i-Keceipt; acceptance; recep-
tion acceptation receiving.
Pagtangin-Denial; refusal; negation.
Pagtangis-n-Crying, weeping; bewailing;
snivelling.
Pagtapak-n Tread; tramp.
Pagtapakan-n-Treading trampling.
Pagtarok w-Sounding sound.
Pagtatae na may h along dugo w Dys-
entery.
Pagtatagal n Duration; continuance; sta-
bility; continuation, subsistence pro-
longation; tardiness; slowness.
Pagtatagpi n Mending; patching.
Pagtatagumpay n Defense; protection;
support.
PagtataKa n Wonder, amazeinent;charm;
admiration; amaze.
Pagtatakapan w Dispute; tight with
words argument in which bad words
are used.
Pagtakip n Cover; covering hiding;
concealment; concealing.
Pagtatakpanan-M Covering; concealment
hiding.
Pagtataktak n Branding; marking; seal
ing.
Pagtatali w Tying.
Pagtatalo-n Dispute quarrel; strifeflght;
contest»; conflict: rivalry; competition;
antagonism; argument; difference; lit-
igation; lawsuit; controversy.
Pagtatalunan n Cause of a dispute or
argument; argument; quarreling.
Pagtatamo w Sufference; suffering; tol
erance; toleration.
Pagtataman n-Elopement.
Pagtatanan ng sundalowDesertion; de
setting.
Pagtatanaw n-Desernment; view.
Pagtatanda-n-Memorization rememl>er
ing; marking; branding; sign
Pagtatangal 7i Solution; disintegration;
taking to pieces.
Pagtatá,ngap-n-Receiving; acceptance;
acceptation; taking.
Pagtatangol M-Shelter; protection; de-
fence.
Pagtatanim «Planting: sowing.
Pagtatanim galit ^^Hatred; aversion;
rancor grudge.
Pagtatanim sakapwa?iHatred;aversion.
Pagtatanim sa loobn Anger passion;
rage.
Pagtatankilik-w Protection; s u p port ;
maintenance.
Pagtatanod n Guard watch sentinel.
Pagtatapat-n Fidelity constaiu'v; the
telling of the truth; comparison of
two things.
Pagtatapon-n Throwing away; wasting;
cast; scattering.
Paíítatapos M-Conclusion. flnish; íinií<h-
inp, ending.
Pagtatatag-n Institution; founding; es-
tablishment; edifícation.
Pagtatayo-??-Edifícation; building found-
ing: establishment; establishing; in-
Siiitution.
Pagtatlong bahagi-w-The dividing into
three parts.
Pagtaw^ad-w-Bartering; hanggling; offer-
ing of a certain price for anything.
Pagtawag-n Calling; announcement;
announcing; smnmons.
Pagtnyo ng bigat ^^ Weighing.
Pagtibay an -n Rati ii cat i cfn ; a ft! rn i at i on ;
fortiücation; strengthening corrobo-
ration; making; fast; security.
Pagtigil n Stop; check pause; delay;
suspension; suspence; sojourn.
Pagtigpas-w The act of cutting («r slic-
ing.
Pagtikhim-?i-Taste; tasting.
Pagtiklop-w-Fold Folding; doubling.
Pagtikloptiklopin-w Refo ding.
Pagtilansik-w Splashing; splash.
Pagtimbangan-n-Weigliing ; balancing.
Pagtingin-w-Sight; respect; regard, ven
eration.
Pa pti pi rin-n Economy.
Pagtira-n- Habitation; lodging; dwelling;
living; inhabiting.
Pagtitiis-w-Patience; endurance; toler
anee; toleration; sufferaiu*e. suffer
ing.
Pagtitina-M-The act of dyeing.
Pagtitipan-71-Notilication; agreement; an
nouncement.
Pagtitipid-n Economy: frugality.
Pagtitipon-w-Gathering, hoarding lay-
ing away; collection; collecting; con
gregation; meeting.
Pagtubo-n-lncrease; growth; augmenta
tion; profit gain.
Pagtubos-w Redenq)tion: ransom; reniis
si on,
Pagtudla- w-Throw cast.
Pagtugtogn The playing of musical in-
struments.
Pagtugtog ng kampana-M-The tolling of
a bell.
PAG
109
Pagtukíi-^2-The pecking; perk.
Fagtukso n Teasing; j o k i n g; jesting;
temptation.
Pag tutu kin-:^? The collision.
Pagtulad-n-Imitation copying.
Pagtulak-ri Shove; push propulsion.
Pagtulong-fi Help; assistance; aid: co-
operation; safe-guard.
Pagtupad-nCompliance; complying; ob-
servance; ebedience.
Pagturo/i Teaciiing; instruction; doc
trine.
Pagtutukain-íí Peck or i)ecking of a fowl.
Pagtutulungan n Cooperation; aid, as-
sistance lielp.
Pagtutunaw-?¿ Thawing, melting smelt
ing; 1 »88; losing of money.
Pagtuturo-n-Teacing; instruction; edi-
ñcation.
Pagdulut-n Pebounding ret u rn i n g ;
b juncing; retrocession.
Pag uga-/i Rocki ng;m o V i iig com mot io n ;
movement.
Psg ugpungin w-The joining at the ends.
Pag ugtungan-n The joining at theen<ls.
Fag uli-w-Repetition reiteration.
Pag ulit w- Reiteration; repetition.
Pagulogulo ^ííií'.Disorderlv. nuidlv; sil-
lily,
Pagulungin-r-To roll; run on wheels.
Pag umit-it Peculation stealing.
Pag uno t?-Hesitation; wavering; stam-
mering; stuttering.
Pag unti-w-Dimunition; decline; fall;
declination dwindle; decay.
Pag upak n-Clap.
Pag upak-n The husking.
Pag upat 71 Instigation; Hattery: persua-
sion destitution, leaving cf another
in destitute circumstances.
Pag uraly-^-Instigation; impulse; per-
suasion; opinion.
Pagurin t' To tire; make tired.
Pag urong-w Retrocession; taking back;
return.
Pag usad-w-Crawling creeping; wooden
rattle
Pag usig-w-Pef sedition.
Pag usisa-n-Examination; investigation;
inquiry.
Pag usisain-i? To inquire; investigate;
review
Pag uus:ali-?iProceedure; conduct: man-
ner; demeanor, use; custom;style;fash
ion mode; form; method; deportment.
Pag uugnay-n-Conforndty contiguity;
combination; union; conjunction; or-
der unity; composition.
Pag uugoy-w Swinging; nu)ving; rocking.
Pag uukol 7^-Destillation pertainence.
P AH
Pag uuli-ii Restoration restitution; de
volution; renewing; reestablishnient.
Pag uulit?¿ Iteration; reiteration, du-
plication.
Pag uurong-w Recession backing down
Pag uusap-w Dispute, litigation; lawsuit;
contract.
Pag uusapau-/? Session conference; con
versation.
Pag .usbong í¿ Germination.
Paguusisa i< Exannnation research ;
review; probation; inquiry.
Paguusisang muli ?y-Revisiun. review.
Paguuyamn Ridicule.
Pagvovotow- Voting; vote; poll; ballot.
Pagvvawaksi ?¿ Separation; division; cul-
ling refusal; negation.
Pag awari /¿Meditation deliberation;
rertection cogitation; contemplation;
reasoning
Pagwiwika-n-Talking; talk saying.
Pagwiwika ng nuisanui-f? -Backbiting;
slander; gossip, bad talk.
Pagwiwika ng katampalasanan ?i insult;
abuse; slander, libel. al)usiveness;
libeling.
Pagwiwisik-ii Sprinkling.
Pagyamanin i'-To enrich; make rich;
make fruitful or fertile.
Pagyaw w Departure.
Pagyari /Í - Construction; termination;
ünish.
T/agyasak n-Trampling; treading.
Pagyukod n Respect veneration; hom-
age reverence; backwardness.
Pagytirak n-Trampling treading.
Pahal)a ar/r.- Lengthwise sidelong.
Pahalang-??-Crosspiece; cross-timl)er.
Paham ri I.earning; wisdom.
Pahanginan r Co air; dry in the air,
Paharap"rtr/(\-Face forward.
Paha-yagíí Notice, proclamation; reve-
lation; publication.
Pahayag ng kasal ;íBanns
Pahayag ng patay-?i-()bituary,
Pahidn- Smear; wipe.
Pah iga*rt 'if. -Horizon tally.
Pahiga a-Horizontal.
Pahigitin-r To excell exceed; surpass.
Pahigtin-r- To tighten; press.
PahimpiliiM'-To- ease; lighten; calm;
cease.
I\ahinain-r To weaken; make weak.
Pahinain ng loob-r-To dishearten; dis-
courage; dismay.
Paliinayin-r To prepare for cooking.
Pahindin Denial; refusal; negation; con-
tradiction; disowning,
Pahingalian-n- Resting place; place of
rest.
PAG
110
Pahíntoin-'y-To s:op; check; detain; keep;
retard.
Fahintiilot-n-Permission; assent: leave:
license; privelege approval; admit-
tance; approbation; sanction consent;
indalg:ence; furlough liberty; author-
iiy ritiht; power good will.
Pahintulorin-t7-To permit; leave; con-
sent; approve admit; give permis-
sion; let; sanction; assent; privelege;
license
Paghinugin-'y-To ripen; make ripe.
Pahiran-r-To wipe smear.
T/ahiran ng alkitran-f -To tar.
Pahiran ng cebo v-To $?rease.
Pahirapan-'ivTo chastize; punish; in-
jure; abuse: aggrieve; agonize; dis-
tress.
Pahiwalayan í7-To separate divide.
Pahiwas-a/fi;. Slantingly; slopingly.
Pahiwas-a-Sloping slanting.
Pahiyain-v-To shame; disgrace; em-
barrass.
Pahumal-a-Nasal
Pahupain-T/-To diminish make thin;
weaken.
Pahusayin i'-To arrange- put in order.
Paibabaw alJppermost: top superficial;
shallow.
Paikit ariv. -Gyratory
Pakipik-a Tight; compressed; pressed;
solid.
Paikpikin-v- o press; tighten; make sol-
id tamp.
Pailangilang-Scatteringly.
Paimbabaw-w-Hypocrisy; haughtiness.
Paina wShelf.
Painamin-i?-To adorn embellish' deco-
rate beautify; extol; exalt; honor;
magnify
Painisin-y-To overwhelm: smother.
Painitin-i;-To heat; Avarm,
Vamofji-adv -Gyratory.
Painom-w-Drink; beverage.
Painugin-i/'-'^o spin; twirl.
Painumin-t'-To invite to drink; give to
drink.
Paisipan a-Thoughtful; meditating.
Paisipan-n Puzzle; enigma.
Pait-:^ Chisel.
Pait w Bitterness.
Paitan-t'-'J'o chisel.
Paitiman-n-To blacken; darken: ebonize.
Pagkaasahan n-Hope; expectancy.
Pagkabaaabn-Purity; virtue
Pagkábanalan sa gracia ng P. Dios-n
Sanctification.
Paiiakdaruginn! Powdering; pulverizing.
Pagkagiliwin v-To love; make love.
Pagkagiliwin n Deeplove;anxiousdesire.
PAK
Pakakaisa-'W-Unity; agreement; unanim-
ity.* union.
Pakakinisin-i;-To polish; smooth; finish.
Pakalayaan-n-Liberation; giving of free-
dom; setting at liberty,
Pakaligisin 7/ Pulverizatiou.
Pakaliningin-n Review; revision in-
quiry close observance: examination
investigation.
Pakalinisin-i;-To clean; cleanse; purify.
Pagkalog n Rattle.
Pakamasdan-n Look; observation; in-
quiry; review: revision: examination;
Pakamusta-n-Compliments; message.
Pakana-n Idea notion fancy: design.
Pakanasain-a-Anxious; desirous.
Pakanin-v-To feed; give to eat.
Pakapilitin-n-Twisting twining.
Pakapilitin-n-Perserverance;pe8Ístence;
inciting.
Pakasalin v- o betroth marry: match.
Pakasamuin-?;-To condemn.
Pagka8Íntahin-i;-To love.
Pagkasiyasatin-'i;-To ascertain; examine;
investigate
Pakatinain-i?-To dye.
PakatingnannReview; revision; look;
investigation sight; watching.
Pakaway-w-Movement of the hands;
weith: balance.
Pakay-n-Tntention; desire: end; goal;
object; design-
Pakikiapid-n- Adultery; seduction.
Pakikinabangan-a- Profitable; useful.
Pakikipag usap-ii-Style of address or
conversation
Pakikisama n-Partnership; company; so-
ciety, treatment; behavior; gallantry;
compact.
Pakikitungo-w-Oompact; contract; traffic;
trade.
Pakinabang-7i-Profit; revenue; gain; ad-
vantage; utility: behefit interest ben-
efaction; lucre; improvement: income;
tax usefulness; acquisition: rent.
Pakinabangan-'y-To profit: benefit; gain.
Pakinangin-ivTo smooth; polish.
Paking-a-Distracted.
Pakingan-v-To listen; hear; heed: hark;
hearken; comprehend: understand.
Pakinisin-v-To smooth; polish; finish;
brighten.
Pakintabin-i?-To brighten; polish:
smooth; finish.
Pakiramdam-n Feeling, sensibility; not-
ability,
Pakita-n- Appearance.
Pakitang loob n Gallantry; manners.
Pakiusap-:^i-Request entreaty; petition
supP cation; prayer.
PAL
Pakiusapan -y-To request, entreat; beg
or petition.
Paklin Intercalation; contestation; dis-
tant answer.
Pakó-n Nail.
Pakong bakal na walang ulo-n-Brad;
tenon; spile.
Pakong kahoy-w- Wooden peg. peg trun-
nel.
Pakong maliit-n-Tack; shingle nail;
small nail.
Pakong sabitan ng papel-i^-aper file.;
Pakpak-n-Wing; lean to; addition
pennon.
Pakuan-n- Watermelon .
Pakuluin-v-To boil.
Pakumustan Compliments; expressions
of kindness.
Pakupasin-i;-To fade; wither; cause to
fade or wither.
Pakupkop-n- Protection; help; aid; as-
sistance; favor.
Pakunutin-i;-To wrinkle.
Pakunutin ng noo-n-To wrinkle the
forehead.
Pakuyumpisin-'yTo shrink; contract.
Pálan-Shovel; spade.
Palán Improvement gain; reward; prof-
it; compensation, triumph, gratifica-
tion; glory.
Falsi infer. So.
Pala-^nito-n-Idolater; pagan.
Palaantok-'?^•Lethargic sleepy.
Palaaway n Quarreller.
Palaaway-a Quarrelsome; noisy, touchy;
peevish.
Palabá-n-Wash; washing.
Palabahan-n-Place of washing; laundry.
Palabá ng buan-w The raining at night
when the moon shines.
Palabiroa Jocose; jocular, droll.
Palabiro-n-Joker; jester, wag, droll.
Palabisin í;-To exceed; excell; surpass;
overcome; give more than is neces-
sary.
Palabuin-'y-To darken: blur; blot ob-
scure; cloud; confuse; make muddy
or murky.
Palabunga-a-Fruitful; prolific.
Palacio-n Palace.
Palad-n-Ghance: fate, luck: doom: hap;
happiness prosperity; felicity.
Palagay-n- Supposition; election; ap-
pointment.
Palagay na loob-a-Calm: serene; tran-
quil affable meek; plain.
Palaguin-v-To make leafy; unfold; unroll;
increase.
Palahangin*i;-To crack; split; cleave;
flaw; chink.
Ill PAL
Palahangin-a-Boastful; bragging.
Palaihi-a Continually making water.
Pala isipan w Riddle, enigma; puzzle;
rebus.
Pala isipin-a-Thougtful; meditating.
Palak a-Distant remote, separated.
Palak-aííf.-At a distance.
Palaka r¿ Frog; toad.
Palakad-n-Proceedure; conduct; demean-
or, management; manner; cusLoni;
use; usage, mode; method.
Palakad lakad a- Wandering vagaboiid,
erring; errant; excursive.
Palakain-n-Glutton.
Palakain a Gluttonous.
Palakang kakappoy n Toad.
Palakasin-'i;-ro invigorate strengthen;
fortify; inspire or give courage; niake
courageous; renové íear.
Palakhin 'í;-To enlarge aggrandize; in-
crease; heighten; augment; improve.
Palakihin-f To augment; increase, en-
large; aggrandize heighten.
Palakihin ang isipi^To educate; in
struct; breed; bring up; teach broad-
en the mind.
Palakihin ang katawan-i;-To make fat;
fatten.
Palakol-w Axe; ax.
Palakolin-v-To chop, hew; cut w4th an-
axe.
Palakpak-n Slam sound caused by the
fall of anything; wooden rattle.
Palalasing a-lntemperate; immoderate.
Palalimin-tJ-To deepen; profou d.
Palalo a-Proud; haughty; supercilious;
overbearing arrogant; lofty presump-
tuous, insolent; impudent boastful;
inflated.
Palaluin-i;-To make pround or haughty;
exceed; excel; surpass; overcome;
overpower.
Palamara-w-Traitor.
Palamara-a-Infidel; inconstant; untrue;
traitorous ungrateful; shameless.
Palambutin-?;-To soften; mollify; make
soft, bland or tender.
Palampa8Ín-í;-To exeed, excel; surpass
go beyond; pass.
Palanangis-a-Snivelling;.
Palanangis n-Sniveling.
Palanas-n Stony place; fiat rock>
Palangana-n- Washbasin; basin.
Palangoya-Floating: bouyant
Palangoyin-v-To make or cause to swim.
Palansikin-v-To bespatter; splash
dab.
Palamigin-i/'-To refresh; cool; refrige*
rate.
Palapala-w-Scaf f old ; shade.
PAL
112
PAM
Palaputin-t- To thicken; condense; cur
die.
Palapasial /i-Walker; one who is on
the go all the time gad about.
Palaso n Dart arrow.
Palasiigal w, Qainhler.
Falasiitiibong n Taleteller telltale.
Palatain-v-To caune to wither or fade.
Palatak n Click.
Palatanongn Querist.
Palataaong w Quizzical.
Palataw /i-Hatchet, broad axe.
Palausap-a Quarrelsome; touchy.
Palawit n-Anything that, is hung upas
an adornment.
Palay n Rice that is still in the hull.
Palayan n liice-ñeld.
Palayasin-t' To send away;dismiss oust.
Palayaw-w I aress; cojulery; dandle; pet-
ting; freedom.
Palayawin-t' To caress; pet cejóle: hu-
mor; cheer coddle; dandle; free lib-
erate; give niucli freedom.
Palayok na gatasan-/¿ Milk jar.
Palayoka-Jar olla.
Palayok na tansov Copper kettle.
Palayuin-v-To distance roniove to a
distance; send; away; separate part.
Palibid-«-Circumference; circuit; envi
rons.
Palibhasain-t'- 1 o depreciate; insult; re-
vile; abuse.
Palibot ?i-Circuniference; circuit; envi-
rons
Paligid n Circumference; circuit; per-
imeter; periphery.
Pal igid-ar^c- About.
Paligid j^rcp. About.
Paligiran t'-To circuit, skirt.
Paligin-i;-To bathe lave.
Palihan w-Anvil»
Palihimaíít'. -Secretly; hiddenly; surrep
tuously treacherously.
Pal i kid n Ball of string.
Palikoliko-ar/r,-Flutteringly.
Palikoliko-a-Fluttering; crooked; turn-
ing tortuous.
Palikpik ng kayo-^i-Fringe of cloth.
Paliligo-w-Bath.
Pal i 1 i n g adv.- Obi i q n el y .
Paliling-a-Oblique.
Palinamnamin-r-To taste; relish; give
taste.
Palinawin Í? To clear; make })lain; ex
plain; expound; demonstrate the
truth.
Palinsarin ang buto-r-To disjoint; pull
apart.
Palinuhod-Humble; meek; begging;
kneeling.
Paliparin t'-To cause to fly.
Palipisan i;-Temple.
Palis-a-Clean.
Palis-n-Place.
Palitw Change; barter; exchange; sur-
rogation commutation.
Palikatin-?;-To split; cleave; crack*
Palitaw /¿-Apparition; appearance; overt.
Palitan-i;-To change; exchange, barter;
substitute surrogate; commute; per-
mute replace.
Paliwanagin-i'-'J'o explain; cloar; ex-
pound; lay open; evince; make plain
or clear; demonstrate.
Paliwas a transverse; oblique.
Paliwas w-Evasion; avoidance.
Palo-n-Pole mast stick; cudgel; blow
with anything.
Palopalo ng damit Clothes-beater.
Paloob-v-To put in enter, meddle; in-
terfere.
Pal 80 a- False.
Palsohin-v-To falsify; counterfeit.
Faltos-n Burn.
Paluagin-v-To loosen; free; liberate.
Paluagin ang loob-i'-To appease; calm;
tranquilize.
Palubalub-t'-To wallow roll in mud.
Palubalub sa bisio-v I o wallow in vice.
Palubayin-t'-To mitigate; assuage; ap-
pease calm: stop check; soften.
Palubugin-vTo submerge; inundate.
falugit-n Advantage; start; handicap;
distance.
Paluffit ng panahon T^i-Tncrease of time;
furlough.
Paluin-v-To beat; strike; belabor; pum-
mel; scourge.
Palumatlumatin I'-To crak; spht; defer;
delay; dally.
Palumatin-i;-To crack; split.
Palundagin-t'-To cause or make jump.
Palungkutin-í7 To make or cause to be
sorrowful or sad.
Paluputan-v-To wrap up.
Paluputin-t?-To wrap up.
Palutang-aríü.-Floating; bouyart.
Pamagain-t?-To cause to or make swell.
Pamagat ;i-Vow; promise
Pamagat-n-Nickname; alias; denomina-
tion.
Pamagatanu-To nickname; give an alias;
denominate make a vow^ or promise.
Pamahalaan-i; To manage; heed; care
for; keep; guard; govern; direct; con-
duct; domineer.
Pamaliid-n- Wiping rag; packer*» w^aete.
Paniahid ng pawis-w-Handkerchief.
Pamahin-M-Superstition.
Pamakpak «Addition; lean to; wing.
PAM
113
PAN
PaTnalimali-íi Erroneous, fnll of mis-
takes; inconsiderate.
Pamamaga^ Swelling; inflamation tu-
midity tumidness.
Pamamagpak n The waving of one's
arms cruse; biginning appearance.
Pamamag itan n Intercession interven
tion meditat'<on.
Pamamahagi-w Partition; distribution;
division dividing
Pamamahalaw Care;cargo watchiguard;
duty management government.
Pamamahala na mabagsikn Tyranny:
severity; rigidity of g vernment.
Pamamahay?/ Habitation abode res-
idence; lodging; mansion
Pamamaiagi n Stability lasting habitúa
tion; subsistence
Pamamalat-w Hoarseness.
Pamamalitan Narration: speaking re-
velation; speach; talk; talking
Pamamanasw-Beri-beri. swelling caused
by a €old.
Pamamanglaw-w Solitude; lonliness;
gloomine-8.
Pamamansag n Nickname ; alias.
Pamamantog n Inflation.
Pamamaos-w Hoarseness.
Pamamarati n Stability; duration; per-
manency; eternity.
Pamamayad-n-Payment, compen-
sation.
Pamana n Legacy; inheritance.
Pamanahan v To legate, inherit.
Pamanghain-v To amaze; cause to stare
or wonder; astonish.
Pamankin M Nephew; neice,
Pamankin na babayi n-Niece.
Pamankin na lalaki w-Nephew.
Pamankin sa pakinabangn-Stepchild.
Pamansa-n Promise; denotnination; de-
termination.
Pamantugin n To inflate fill with wind»
Pamaoy n Scare crow.
Pamaratihin v To accustom; inure; fre-
quent.
Pamagatan n Lebel; anything used for
leveling
Pamatay ng ilay-wLight extinguisher.
Pamawis n Hankerchief
Pamaypay n Wag; fan; shaking
Pamibiganiti Talk: anything that is
put in the mouth.
Pamigkis n Belt sash; girdle; hand; lig-
ature; scarf
Pamigkis ng balat-n-Leather belt.
Pamihasanin v-To abuse; inure; ac-
custom.
Pamimili M Purchase, buying; selection;
choise; volition.
Pamimintuho n-Petition, prayer; ask"
ing; service obedience; submission-
Pamimintuho sa Dios-n Prayer to Ood-
Paniingihin-w To deafen.
Paminsan adv Once.
Paminta-ii Pepper,
pamitpitw Instrument for cutting.
Pamugawn Scarecrow.
Pamnlan Origin. source; beginning;
root: entree entry; element prin
cipie: motive.
Pamulaan-t;-To commence: bigin; under-
take attempt
Pamumubokn Crvstalization
Pamumnkod-n Separation distinction;
singularity.
Pamnmula ng raukha n Blush; bashful-
ness.
Pamumuno n Government.commanding;
commandment: leading: heading.
Pamnmiitla ng balat-w Pallor; wanness
paleness ghastliness
Pamunas n Washingcloth; dusting
cloth trifle
Pamungahin-i»To fertilize make fruit
ful
l^muti-M Adorment adornation; or
nament: embellishment.
Pamutihan v-To adorn embellish set-
off fit up: ornament; clean.
Pamutihin-v To decorate; embellish;
adorn set off.
Pamutiin v To whiten; make white.
Panan-Arrow dart.
Panabihan w Toilet; retreat
Prnabing w Curtain; covering; awning;
screen
Panabing sa pinto w Screen.
Panaganon Dedication: consecrat'oh;
inscription.
Panagfap ng bula-n-Skimmer.
Panaghiling banal-w Emulation; envy:
jealousy.
Panaghoy n Lamentation dole; dolor;
lament bewailing; wail strong sen
timent.
Panaghoy na malumbay fi-Sad lamen
tation.
Paniginip n Dream.
Panagpi n Patch.
Panagutan w Guarantee bail; response;
responding; answering.
Panahod n Receiver; small bucket.
Panahok-w Spice
Panabon-n-Time era; age; term: tide;
season; epoch; occasion; opportunity.
Panahon mabuting ipagtanim n Seed
time
Panahon na magkasing luat ang ataw
at gabi n-Equinox
16
TAN
Panahon nakaraan-n-Past time; past
tense.
Panahon na \yalang gawa n Rest; re-
pose; recreation.
Panahon nang babayi ^i-Periodical in
disposition ct women; menses.
Panahon ng gapasan 7i-Harvest tinie.
Panahon ng pagani-n-Harvest time.
Panahon ng tatlong buan-n Quarter.
Panahon salat sa uhm-w Drougiit.
Panahunan n-Tnrn; time; succession
Panaliip w Cover Ud stopper.
Panakip ng hihigan n Coverlet; bed
spiead
Panakot-n Scarecrow.
Panaksak w Poniard; dagger; dirk;
stilleto,
Panaktak-n-Branding iron
Panalangin-n Prayer; petition; invo-
cation, oration; evening prayer.
Pan ali-n String tliong.
PanaU ng zapatos n Shoestring.
Panaluyan bahay-w Hotel; inn; board-
ing house.
Panambil-n-Covering screen cover;
inclination; vocation.
Panambitan n-Lamentation; lament;
moan.
Pananahan-n-Habitation; abode; living
at a certain place.
Pananakot w Fright; threat; surprise.
Pananálig^ Hope, expectancy; iirmness;
constancy.
Pananalita-w-Talk discourse; conversa-
tion; idiom; language.
Pananalo-n Victory, winning.
Pananamit-w Garb; wearing, apparel;
clothes complete suit.
Pananampalatayaw Credence; faith;
creed; belief troth theory credit.
Pananamsani-n- PI under; spoils pillage.
Pananatili-w-Stability. permanence; du-
ration; tenacity; continuance persis-
tency.
Pananauli-n-Restoration; devolutation.
Panandan- Branding-iron; stencil mark
er; marking iron.
Panangis-n Weeping; crying; snivelling
Pananim-n-Seed: sowing; seed time;
that which is planted.
Panat-a-Tight; hard; firm; solid.
Panata-n-Promise; offer.
Panatag ^'Secure, constant: tranquil,
quiet; calm rest.
Panauhann Border; lodger; guest.
Panay-a-Even; equal; continuous; all.
Panay-aá¿;. -Evenly; equally; totally.
Panáyan Continuance; evenness;
equality.
Pandak-a Short; chubby; stocky; chunky.
114
PAN
Pandampe-n-Blotter.
Pandareta-w-Tambourine.
Panday-M Blacksmith ironsmith.
Pandaran w Blacksmith shop; forge,
iron Works.
Pan de sal n Salt bread; bun; bunn.
Pandilig-w-Sprinkler; watering pot.
PandinignKar trumpet; ear
Pandulo n Final; conclusion acme
iinish; termination; crisis, goal.
Panduro /¿Punch.
Panga-?^ Jawbone.
Pangadya ?i-Anything used to defend
something else.
Pangabas n Daring; boldnesi^; sauci-
ness forwardness insolence; impu
dence dissolution; audacity; intre
pidity; fearlessness, spunk.
Pang ahitn Razor.
Pangakow- Promise guarantee; plight.
Pangalág ng tornillo-?^ Screwdriver.
Pangalan-w^-Kame.
Pangalawa n Second, assistant.
Pangalawa buhat sa dulo^-Penulti
mate; the last but one.
Pangalawang ngalan /^ Surname, nick
name.
Pangaling^ Brush hook instrument for
cutting away brush.
Pangalos-^i-Scrapper; anything used as
a craper.
Pangamba n-Doubt suspicion; jealousy,
fear; plight indicision; dread sus _
pence; hesitation.
Pangambahin a-Feirful; distrusful;
jealous suspicious,
Pangainoy n Nostril; nose.
Pangangalakal-n Traffic trade; com
merce.
Pangangalakal ng katawan n-Brothel,
whoring prostitution.
Pangangalan n The giving of a nanie;
naming.
Panganganak-n-Birth; giving birth.
Pangangaraln Preaching sermon; ex-
hortation.
Pangangaso-/^ Hunt- chase; gunning.
Pangangatawan n Shape or form of the
body.
Pangangayaw w-Negation; unwillingness.
Pangangayayat-n-Extenua,tion feeble
n688; weakness debility; wastinga" ay.
Pangangayupapa-M-Submis8Íon;humilia
tion; yielding; losing in a fight.
Panganib n-Danger; risk; peril; jeopardy;
hazard.
Pangapas w-Siekle; scythe; reaping
hook gyue.
Pangapon n Discard.
Pangapos ng paa-n-Shackles; hopple.
PAN
115
Pangapos iig kaiiiay ri-Handcuffs.
Pangaral n-Oiscourse; sermon; advice;
preaching.
Paiigaralan v-To exhort, preach.
Pangaral kristiano w Sermon.
Pangarap n Dream.
Pangaso n-Chase: hunt.
Pangati-?i-Decoy. snare.
Pangating ibon-n-Decoy bird.
Pangatlo n-'l he third.
Pangatngat-n Bite gnaw; nible.
Pangayayatin V To extenuate; debili-
tate, make weak or tliin.
Pangayod 7i Grater, scraper.
Pangbatak n Pull; tug haul, attraction.
Pangbatid-^-Dam.
Pangbayo-Ti-Mallet mall.
Pangbalok-n Anything that will make
or cause another to rot.
Pangbutas-w-Auger gimble; punch;
weevil; puncheon.
Pangbuya II Incitement; spur; stimuloug.
Pangdauidamn Sensibility, sense; sen-
timent; perception.
Panggapus-n-Trammel; handcuff; shack-
le.
Panggising-n-Alarm clock; alarmbell.
Panghahapdi n Smarting; stinging-
smart pain.
Panghaliarang-n-Highway robbery;
holdup.
Paughahalili-n Substitute; that which is
put in place of another.
Panghalina-n- Attraction; magcet.
Panghalo n-Mixer; rocker; mortar; any
thing that is used to mix with.
Panghapit-M- estle.
Panghihiganti-í^-Vengeance; retaliation.
Paiighihimagsik-n Sternness; rigor;
8trictn':s8; severity.
Panghihimagsik laban sa puno n Insur-
rection; rebellion; sedition.
Panghihinaw Debility; weakness; ex-
tenuation; feebleness; wasting; away.
Panghihina ng Ipob n Lack or want of
courage; temeiity, weakness of heart;
faintheartedness.
FangViihinangn Soldering.
Panghibip ng platero n-Jeweler's blow-
pipe.
Panghihiwalay-n Separator.
Panghikuat^Lever; fulcrum.
Panghila-n Attractio ; anything which
serves to draw another.
Panghilamos-n-Towel; the washing of
the face and hands.
Panghina-n- nything which serves to
weaken another.
Panghinang-w-Solder; soldering-iron.
Panghininga-n Toothpick.
PAN
Panghinuli-Ti-Earphick.
Panghuhulan-Prophecy; surmise; con-
jecture.
Panghuit n-Lever; fulcrum.
Panghukay->^¿ Spade; hoe.
Panghuli ng isda n Fishtrap.
Panghuli n Trap.
Pangiki n Chill,
Pangil n Eyetooth; fang; tusk.
Pangimayin t? To benumb, cause to be
senseless.
Paiigimbubo n Envy, jealousy.
Pangingiba-n-Singularity; distinction;
novelty; strangeness.
Pangingilabot n Fright; terror.
Pangiiigilag n Avoidance evasion.
Pangigilalas n Admiration; wonder;
amazement stupor.
Fanginginig n Trembling;shaking; quak-
ing sparkling.
Pangingisda-n-Fishing.
Pangingitlog n The laying of eggs.
Pangingitlog ng isda?ilhe spawning
of fish.
Panginoon n Master;overseer,propietor;
owner; mistress; lord.
Pangintindi n Sense; spirit, intelligence;
knowledge; skill; abihty.
Pangispiki n Lever, fulcrum; hand-
spike-
Pangit n Ugly; homely; immodest: dis-
figured; dirty; deformed; sordid huge;
Pangitlugan-n-Hen's nest; haunt of a
hen.
Pangkat-w-Chapter; part; clan.
Pangkat ng bayan-n-District; part.
Panglalat I n Prostration; languidness;
weakness.
Fanglasapn Palate; taste; relish.
Panglaw-n-Gloom; sorrow; grief; sad-
ness; lonliness; depression of spir-
its.
Panglilibak n Slander; insult; ridicule.
Panglingot ng tapon-n-Corkscrew.
Pangloloob ^Robbery; robbing.
Pangnamnam-n-Taste; palate; relish.
Pangpahimpil-n-Sedative; anything
wliich serves to quiet; ease; or calm.
Pangiti w-Smile; budding of blossoms.
Pangpakilos n Motor.
Pangpalakas-w Corroborative; anything
which serves to strengthen»
Pangpang-n Shore; strand; bank.
Pangpawis-n Sudorific.
Pangpasuka-n-Emetic.
Pangpasulong-w-Propeller; incitement:
inducement.
Panpatibay-n-Corroborative; guarantee;
anything which serves to strengthen.
Pangpatulog-n-Marcotic; drug.
PAN
116
PAN
pangpatuyo-w-Drien.
Pangpiga-n Press; pestle.
Panpigil n- Brake.
pangpihit n- Wrench
Pangsual w Handspike,
Pangsurong-n-Shovei- spade.
Pangtala-n-Rule; marker that which
serves .to govern.
Pangudngod w-Grater scraper.
Pangulo w-Leader; commander; chief;
principal; head.
I^angunahanw Head, leader.
Pangungulili n Sordidne&s, filthiness;
dirtiness.
I^angungundot n Lance; blunt instru-
ment used for purposes of defense.
Pangungurong w Contraction bucking;
shortening retraction retirement;
backing down.
Pangungusap n Advice talking; lecture;
locution; speech.
Pangusap n Correction advice; charge;
reprehension; reproach, censure;
reprimand; reproof.
Pangusapan v-To advise reprimand
censure; reprehend; admonish; lec-
ture.
Pangusap na masaklap n Reprimand;
reproof; lecture.
Pang uumit n-Theft; peculation; steal-
ing; thieving
Pangwakas n-Final; conclusion deter-
mination; end; remembrance.
Pangwakas a Final, conclusive, last.
Pangyayari n Accomplishment; event;
incident issue, success realization;
caeuality.
Pangyayaring bigla n Sudden; happen-
ing
Panibago a New; renewed.
Panibagong pagbabangon n Rebuilding;
reconstruction.
Panibughon Jealousy, envy.
panimba n Bucket.
Panimba n Closhes used to go to church
in.
Panimbang w-Weight balance.
Panimdim-n-Meditation; anxiety; rest-
lessness caused by thinkingof another.
Paningasin-r-To kindle set afire.
Paningilan-w-CoUection of debts place
of collection.
Paninigalan-w-Sideboard dresser.
Paniniiaww Pallor; ghastliness; wan
ness; pallidness.
Paninilay n Med tation: contemplation;
musing:.
Paninilbihan-n-Service; sevitude.
Paninilo at pagbabalat ng libro n the
binding of books.
Paniningil n Collection of outstanding
debts
Paninintan Courtship love making lovt*
suit.
Paninifrangpuri « Siander gossip back-
biting.
Paninirá sa isang lugar-w-The living or
lodging at a certain p ace.
Paniwala w Belief; faith; credit credence
confidence testimony.
Panipit^ Tongs princers; clamp.
Panira né puri n-Slander defamation.
Pani ala-n Belief credence credit
Paniwalaan v To believe credit; havt*
faiih in.
Paniwalain-rt Credulous; simple.
Panlimas w-BaiL
Panot a-Bald hairless baMheaded
Pansinin a Notable preceptible; sensi
ble; sensitive; thoughtful
Pantain v o level make equal.
Fantás-w Sage wise man writer
Pantay-a Equal; uniform; level; even,
similar; of the same height
Pantayin t; To equalize; level; make
equal; match, make similar.
Panti n Net.
Pan tuyo n- Drier.
Panual ?« Lever push; shove.
Panudlok w-Stimulan; biHiard ene
Panugtog ng kampana w-Bell clapper
Panukat-w Measure tape line.
Panukat ng ulan n Udometer;
Panukabaw esign; intention.
Panulat n-Penmanship.
Panulukan-w Angle corner; nook
Panuluyanan n-Inn; hotel inn of á mon
astery.
Panumpa n- Adjuration.
Panumpaan v To make oath; swear;
promise
Panungkit n Hook; gaff; window pole;
provocation.
Panunuan n Longing champion; friend.
Fanunúba n-Trick; deceit trap fraud.
Panunubok w Secre» observation or
watching; surprise
Panunumbalik n Restoration devolution.
Panunumpan Vow; oath; curse; impre
cation.
Panunumpa ng hindi totoo-n Perjury;
false oath.
Panuob n Disinfectant
Panutog n ^ rick.
Pan u tog ng pabet^- w Snuffers.
Panutsot w Whistle; call
Panuyo n-The asking of the farher for
the hand of his daughter in mar-
riage; gallantry service of love; con-
gratulation.
PAR
Pauuyuan-r-To court; love; woo.
Panyito ng damit n 6ore of skirt.
Panyo-/* Hankerch ef .
Panyo sa li g n Kerchief.
Paos n Hoarseness.
Papa n Pope pontiff.
Papag aralin-v To send to school, make
or cause to study; teach.
Papag alsahin v To cause to raise. ^
Papagbagahin V To rubify; make like a
live coal
Papagdalitain v To cause to suffer.
Papaghirapin v-To give or cause pain;
impoverish; make poor.
Papag initin v To heat, make angry.
Papag asunduin-v- To leconcile; cause
to become friends again.
Papaglamatin v To crack.
Papagluatin-v To prolong; stretch;
lengthen (per. to time).
Papagpasain V To bruise burn; con-
tuse.
Papagtakahin v-To astonish; amaze
cause to wonder or stare; surprise
Papanghimagsik-n Vengeance, cruelty;
tyranny.
Papangilabutin V To terrify; scare.
Papangilinin v-To observe; sanct fy;
respect, worship.
Papangitan-t/ To pollute; stain; make
ugly or homely.
Papangitini;-To pollute; stain; make
homely or ugly.
Papanglawin-v To sadden: make or
cause to be sad, gloomy, darK or
mournful
Papang undutin v-To contract; wrinkle;
shrink.
Papang urungin-z/ To contract, shrink.
Papaniwalain-v To persuad ; imbue
induce; make or cause to bel eve.
Papasok- ^Entering; manner of enter
ing; entrance.
Papayo n- Advice.
Papal w Paper.
i^apel na bastos n-Wrapping paper.
Papilipit aáv. Twisting'y on the con
trary.
Papulahin-v To redden; rubify, stain;
make or cause to blush.
Papulanditin-?? To squirt.
Papurihan4?-To honor, res. ect. dig
nify
Paputiin v-To pick
Paputihin v To whiten.
Paputukin v To shoot; burst break open.
Paraan n Path! mode; method; way
manner; from; course gangway, dis-
position; will; aspect.
Paraan ng isipTi Theory.
117 PAR
Paraanan ng masid ang isang libro i?-To
peruse; run over, read hurriedly.
Paraanin t'-To pass; Jet pass; give
way.
Paraanin sa-t"-To make go a certain
way: compel to go a certain way.
Paragalan Gri*- reward; present
Para^ios w. Harrowv drag.
Paralisn Roller: rolling pin.
Paralis ng nagliligawan n Pimp.
Paramihin-v-To multiply; increase aug-
ment dilate; diffuse; propagate.
Parang-n Country field; meadow.
Parangalin t? To extol; exalt; elevate;
sublimate: honor
Parang apoy aFii\Ty.
Parang bato a Stony .
Parang hayop «Brutal.
Parang hhuhadv.As if not as if it
were not.
Parang langib a Scabby; scablike,
Parang ng pastulan n-Pasture.
Parang nuno a Ghastly.
Parang serafín a Seraphic, angelic
Parang eutla-a Sliky-
Párang uhog a Mucous; slimy.
Parapara-fliiiJ Equally; uniformly; even-
ly.
Para sa ^repFor to; towards in order
to to the end that.
Parátang ti Accusation; charge impu
tation.
Paratangan v-To accuse; charge; impute;
criminate impeach.
Varati adv.- A] way 8.
Paraya n Deceit;' fraud
Parayá-w-Suffering; patience toleration.
Pareja w-Pair. brace; couple; match;
doublelt.
Pari-w Priest; clergyman; divine, eccle-
si^istic.
Parikitw Ornament adornment.
ParikitinvTo ornament; beautify; em.
hellish adorn.
Parinsa-n S'adiion.
Parinsahin-v-To iron.
Pares w-Pair: brace doublet.
Parisán w-Pattern; precedent; type;
model example:
Parisan v To imitate counterfeit; mimic;
forge pattern.
Parisukat n Square: quadrate.
Parisukat a Square; quadrate; quad
ratic
Parisukatin-v To square: quadrate.
Parol n Lantern.
Paroodint'-To go after; send; after.
Paroparo n Butterfly.
Parti n Quota; part.
Paratihin v To part; divide.
PAS
118
PAT
Parusan-Punshment; chaslizemnte
penality; correction; requittal.
Parusahin-v-To punish; chastize; cor-
rect; reqiiit.
Paru-ahin sa salita-v-To rebuke; can-
sure; scold,
Pusán- Bruise, burn; contusion;
Pasabi n-Message; errand.
Pasabugsabog-arZi^.Helterskelter.
Pasa ng dugo-w Serous blood.
Jta-akabila ng bundok-v-To go over
the mountain.
Pasakn-I lug; stopper, calk; peg.
Pasakin t;-To calk plug stop; heck.
Pasakit-w Torment; torture; pain; an-
guish.
Pasákitan t; To pain distress; torment;
torture; afflict chastize, mortify;
disgust; disable.
Pasal-n Oakum.
Pasalan-t;-To calk; stop a leak; block
up.
Pasalapsap a Shallow; superficial.
Pasaliwa aril?. Backhanded.
Pasalungd-arZy Reluctantly; contrarily;
reverse; pepugnantly.
Pasalungat-a Contrary, reluctant; re-
pugnant; reverse; against.
Pasaniahin uTo unite join; put to-
gether.
Pasamain v-To deprave; corrupt; make
or cause to be bad.
Pasamain ang loob-v-To displease;
disgust.
Pasan n Load.
Pasanin i;-To carry or put on the-
shoulders.
Pasarapin-v To relish; give zest.
Pasaulann-De volution; restoration.
Pasayahin-n To gladden; cheer; make
happy.
Pasial-n Stroll; walk; saunter.
Pasialan wPromenade. avenue; walk.
Pasigan n-Shore; strand, beach.
Pasiglahin-?? To vivify; incite; excite;
imbue, revive.
F*asimalaan't?-To oommence; begin.
Pasimulan-n beginning; commencement.
Pasinungalingan-ü-To give the lie;
contradict.
Pasiya-ri Decis on verdict; judgement;
sentence; resolution; determination;
decree; rebuke"
Pasko-ti Christmas.
Paskong mahaba-n-Quacirigesima.
Pasko ng pagkabuhay n Easter.
Paslangin a Skittish.
Paslangin-i;-To surprise, make a sud
den movement.
Paslang n Insolence; impudence; daring.
Paslangin-i;-To insult; profane; dare*
be impudent; violate, impute.
Paslit a-Mucous; mucky; low; abject;
ignorant; despicible; depraved.
Paso /i-Burn.
Paso ?^ P^arthen pan or tub.
^ aso r¿ Pass.
Pások w-Entrance.
Púsolo M-Sharp point.
Paspas n Shaking; dusting; instiga-
tion.
Paspasin-?;-To dust shake.
Pastol ng tupa /¿Shepherd.
Pastorn-Castor divine; ecclesiastic.
Pastulan->i Filed; meadow; pasture.
Pasubaliri Exception; condition; con
ditional promise.
Pasubali sa n On condition that.
Pasúgo-n-Embassador; counsel.
Pasiiin-y-To burn; scortch.
Pasukab asi;. -Treacherously/ under-
handed.
Pasukal iidy. -Treacherously; under-
handed low; dirty
Pasukalin ang loobri;To vex; disgust;
disturb; molest displease.
Pasukuin-iJ To subdue: quell overcome
conquer, subject worst overwhelm;
cause to surrender; captivate; charm.
Pasulat-n Dictation; order to write*
Pasulungan-t? To drive; impel,
Pasunod /¿-Example; precedent; copy;
pattern.
Pasupil n Triumph; subjection; conquer-
ing; overcoming; overwhelming.
Pasupilin vTo overcome; subdue, over-
whelm.
Pasuotsuot a<i/;.-Twistingly; tortuously.
Pasuotsuot a-Twistéd; crooked; winding;
Pasusuhin-/; To nurse; give suck.
Pasutsot-w-\^ histle.
Pataasin7/To raise; elevate.
Patabain-x^-To fatten; batten; fertilize;
maka fruitful.
Patad/i Rosin.
Patag a Level; flat even; plane; firm;
equal; similar; uniform; contain; con-
sistent; tranquil; smooth.
Patagin i/'-To level; flatten.
Patago «ri?; -Hiddenly; secretly; clan-
destinety,
Patahimikin ü-Tó calm; tranquilize;
pacify; appease; settle; quiet.
Patak-n Drop; blot; trip.
Patakasin t^-lo cause of help to es-
cape; steal.
Patalim w-Steel; cutting edge.
Patalimin-t-To sharpen,- make keen.
Patanaw-n-Sight; apparition; model;
pattern.
PAT
119
Patangahin-t;-To canse to be lazy or
indolent.
Patani-n-Lima beans.
PatapanJin-r-To encourage; streni.then;
invigorate, enforce; make valiant.
exert.
Patahanin-v To quiet; pacify; aponíase;
tranquilize.
Pátaw w- Weight.
Patawad-^ Pardon; absolution: palliar
tion; forgiveness.
Patawarin-v To forgive; pirdou; ab-
solve; spare; acquit; condone; palli-
ate.
Patawin 'í;-To weight.
Patayan 71- Killing; slaughter, carnage;
slaughter house.
Patayin t/'-To kill; murder; assassinate;
quenca: put out; extinguish,
Patayo «-Perpendicular.
Patay sa kapatid-7* Fratricide.
Patay sa sariling ina-n Matricide.
Patibong-n-Trap deceit; fraud cheat.
Patibong na panghuli ng daga-w-Rat.
trap.
Patid-w Break; cut.
Patigasin-v-To toughen harden.
Patilansikin-i;-To spatter: splash; dab;
bespatter.
Patingkayad a-Tiptoe; walking on the
toes.
Patiningin-n-To clear up; settle; make
serene.
Patirin-v-To cut asunder; break; fracture.
Patis-n-Brine.
Patitiin v-To drain.
Pati tis ?i Lampblack.
Patiwasayin-t; To tranquilize; calm; pac-
ify-
Patnugot^t Maxim; adage motto.
Patong-H-Addition; boot; premium; aug-
mentation.
Patos ng gulong n Clinch.
Patotohanan-v To ratify; verify; prove;
manifest testify; confirm.
Patotohanin v To make true; prove rat;
ify; verify: true.
Patuad-a-Inverted,
Patuad adv. Vpmle down.
Patubo n Interest; profit gain.
Patuhin-v-To toss; pitch.
Patulinanv-To accelerate; enliven.
Patuloy-n Continuation; succession.
Patuluyan-i'-To continue; lodge.
Patuluyan ang kapwa-i> To receive-
lodge; entertain; protect; give shel-
ter.
Patuluyin-v-To lodge; let lodgings.
Patungan-v-To add; augment; give boot;
give a premium.
PIG
Patungut n Small addition; or premium
}'atunugin-t"-To whistle; make a noise
or sound on anything.
Patúpatn-Pipe.
Patutot-w-Whore poostitute; harlot.
Patuyo-(X^t\- Dryly morosely.
Patuyuin-i;-To dry; dessicate.
Patuyuin sa hangint;-1o dry in the air.
Paulól aciy.^Foolishly; sillily; madly;
harumscarum,
Paidol n Increase; addition.
Paulol nlol-adü. Foolishly; niadly sillily,
precipitately; rashly.
Paulúlin-'^-To make foolisli.
Páululin v-To fill augment add to.
Pautang-n Credit; trust: bill; note.
Páwaa-All each; every; all; whole.
Pawalaan-t?-To loosen slacken; free;
liberate set at liberty
Fawalan ang alipin-i'-To emancipate;
liberate.
Pawalan ang h^laga-v-To condemn; de
predate; diminish the value.
Pawalan ng kabuluhan v-To condemn;
depreciate; diminish.
PawiinvTo blot; ei ase; abolish; extin-
guish; efface put out; suppress.
Pawiin ang antok-?? To wake.
Pawiin ang kulay t?-To discolor; fade
wash out.
Pawiin ang uhaw v-To quench thirst.
PawikaU'-w Tortoise.
Pawis-w-Peispiration; sweat.
Payamanin í;-To enrich; make rich.
Payamoyin ?;-To chafe disgust.
Pavanigin-t; To make or cause to trem
ble.
Payaos-a Husky; hoarse.
Fayapa a-Pacific, tranquill; calm; quiet.
mild.
Payapain-v-To calm pacify; tranquilize,
quiet; allay; settle; appease.
Pay at-a- Weak; lean; thin poor; meagre»
delicate; slender gaunt, wizen; infirm;
faint; barren.
Payatin-v-lo prostrate; exhaust; debil-
itate; make thin or lean.
Payo n-Advice; admoniton.
Payongw-Parasol; umbrella.
Payong na munti-n-Parasol.
Pay pay w- Fan.
Paypayiii-v-To fan.
Pekas ng mukha-n Freckle.
Pepino-w-Cucumber.
Peras-w Pear.
Perdegones-w-Buckshot.
Pidpid-n-Stick; splinter.
Pidpirin ang kahoy-v-To chop wood.
Piga n-8queeze; press; crush.
Pigain-v-To Squeeze; press; crush.
PIN
Pighati w Disgust; melancholy; annoy
annoyance: distaste dndsfeon: griev-
ance grief; sorrow; gloom sadness;
affliction
Pigin Breech; buttock; haunch; hip;
rump; posteriors.
Pigil n Curb; check; stop.
Pigilan-17-To stop curb check rein.
Figilin V To stem constrnin; check;
curb: br die stop obstruck restrain,
withhold
Piging-n Banquet feast: fete.
Piiringin v To banquet give; a feast in
honor of another
Pigsa w Tumor, abcpss; tumefaction; boil.
Pigtain-iJ-To drench; soak
PihitnTurn sinuation.
Pihitini'To turn t ghten sinuate.
Pikitn Wink; blink.
Piklat-w Scar.
Pikon Pick.
Pilak n Silver.
Pilapii n-Terrace; dike; dam; embank
ment; imbankment.
PilayaLame.
Pilayin 7/ To lame disable t'unrate;
make lame
Pilduras n Pill.
P legas nPlait ruff: ruffle.
Pilejiasan t? To plait; ruffle crimple
Piti n-Choice volition: selection.
Pilat ^ Scar.
Palihin V To twist; warp; disort; turn;
curl.
Piliin i^To choose select elect.
Pilikmata-f Eyelash.
Piling n Cluster, bunch
Pilipit « Sinous; twi ted contorted.
Pilifit a Sinuation twist
Pilipitin-v-To twist; curl sinuate
Pilit n Persuation obligation; enforce-
ment; compulsion
Pilitin V To persuade; urge; enforce;
oblige: extort press; persist beset;
compel; ply; prevail convince; drive
persevere.
Pina-n Pine
Pifia n Pineapple.
T'ina aapuyan n Hearth; fireplace; stove:
Pinag aaralan wBreeding education;
manners.
Pinag bubuan n Foundry; casting house.
Pina buhatann-Cause; occasion begin
ning motive source; origin; germ; n
ception; principle ancestry; fore-
father.
Pinag gagawan ng sabon-n Soap fac
tory.
Pinag liugasann-Dirty water left after
washing.
120
PIN
Pinagkakautangan n Creditor.
Pinagkaratihan n H^bit custom.
Pinagkaskasan n Filings; scrapings
Pinagkasundnan n Agreement reconcil-
iation.
Pinagkikilan n Filings
Piuaglagarian w Sawdust.
Pinaglilibangan w-place of recreation or
amusement.
Pinagliliííd)ai;an n Printing shop.
Pinaglinisan-n Cleanings rubbish.
Pinaglulutu- n n Place of cooking.
Pinagmulan n Source; origin beginning
motive cause; uccassion principle
inception.
Pinagpag-v imp Shook
Pinaiipagihan n Filings made by filing
with the tail of the pagi.
Pinagpilian n Remainder; residue; ref
use; leavings offal.
Pinagpupugutan w-Place of beheading
garrote.
Pinfígfíutulan n-Residue or remainder
of anything that has been cut.
Pinag-^Mbunan wSoapsuds; suds; lather.
Pinagsasabunan n Place of making
suds
Pinagsugpungan wJoin; juncture.
Pinagtabasan w-Olippings or leavings
cf a tailor.
Pinagtatalan nChips fagots
Pinagtinghasan-w Chip fagots.
Pinag usapn n Contract subject of con-
versation; argument agreement.
PinagtutunguMan w- esign; purpose
object
Pinag uusapan ti Object; design; pur-
pose; subject of conversation.
Pinag utusan w Servant agent errand
boy.
Pinagyagitan n Place of congregation;
stolen articles
Pinakamatanda sa lahat n Senior.
Pinamili-nFurchases
Pinamili v. imp. Bought; purchased.
Pinangalingan-w Source origin head;
spring beginninjt.; cause; ancestry;
ancestors; forefathers root: germ.
Pindang-w Jerked beef; dried beef.
Pindangin v To jerk or dry beef.
Pindot n Pinch; nip press; squeeze;
tweak.
Pindutin-i; To pinch; nip; squeeze; press
tweak.
Pindutin i; To pinch squeeze; press;
tweak.
Pingan Lever; carrying stick.
Pingan n Plate.
Pingan na maloki-w Platter.
Pingas n Chip; notch; chink; gap.
PIT
121
PUL
Pingasan-í;-To notch; chip; chink.
Pinsan-wCousin.
Pintan Haint.
Pintahin-v To paint.
Pintakasi-n-Mediator; favor; patron;
protector; intercessor; solicitor; one
who does a favor.
Pintas-n Fault; defect: drawback; de-
crial; disappointment: criticism;
scorn; contempt; censure; aspersion.
Piutasan t?-To criticize, censure; un-
derrate; undervalue; dissapprove; re-
prove find fault; asperse.
Pintasin-v-To find fault criticize; carp;
censure; gibe; inculpate.
Pinto-n-Door gate; entry gateway.
Pintuhon-Veuf ration, reverence; re
spect; regard.
Pintuhuin-vTo respect; venerate; rev-
erence; esteem; obey; have regard for.
Pinuno na wálang sinusunod na utos
n-Tyrant despot.
Pinya n- Pineapple.
Pipi-a Dumb; mute; silent.
Piral n A pull or twist of the ear.
Piralin-v-To twist or pull the ear.
Pirasen- ' iece fragment; scrap; shred;
sherd; morsel,
Pirasong manipis;n Slice; thin piece.
Pirasong munti n Fragment; morsel;
nip. pinch, small piece.
Pirito a Fried.
Pirma-i^-Signature.
Pirmahan-a-To sign; attech one's
signature,
Pirmahin-v-To sign; attach one's sig-
nature.
Pisak ang isang mata a- One eyed.
Pisanin t;-To meet congregate gather.
Pisaw-n Large knife, resembling a
cornknife.
Pisi-n-Cord; string.
Pisigan a Strong; stout; vigorous; robust.
Pisikn-Sputter; nicker.
Pisgi-n-Cheek.
Pista n Feast banquet; holiday.
Pistahin-v-To feast banquet.
Pisunin-t;-To level; ñatten; stamp; ram;
drive down.
Pitan Desire; wish; liking; lust; mind;
ambition; aspiration; cupidity.
Pitágan n Respect; politeness; vene-
ration; reverence; homage: kindness.
Pitahin v-To wish; desire; like; aspire;
have ambitions.
Pitik n Chalk line: snap.
Pitikin n To chalk line, snap.
Pitisinv-To squeeze; press; wind;
tighten.
Pito n Whistle; picólo.
Pitó a Seven.
Pitó n Seven.
Pitong daan-a Seven hundred.
Pitong daan-n Seven hundred.
Pitpitin-v-To mash.
Piyaos a Hoarse; husky.
Platero n-Jewtler; silversmith.
Plaza-n Square; park.
Pohia n-Boiler: kettle; dyers copper;
copper dipper
Pokyotan-n-Honeybee.
Pol icia n- Pólice.
Pook n-Corner; point; place.
Poon-n-Lord; saint.
Poot-n-Indignation; dislike; disgust;
aversion.
Porcelana n Porcelain.
Pootin-v-To irritate; provoke; disgust;
cause to be indignant or to dislike.
Pormal-a-Formal; serious; ritual; ear-
nest grave.
Potro-n Colt.
Presidente n President mayor;chairman.
Priturnn v-To fry.
Pronombre-n Pronoun.
Provincia-n Province; country.
Puangn-Space;interval;distance breech.
Pudpod-a Dull; blunt.
Pugad n Nest.
Pugaran-n-Hen's nest; haunt of a hen
Pugay-n-Salute; salutation; greeting.
Pugo n-Quail; bod white.
Pugpog n-Knoll; low hill.
Pugot-a-Headless; decapitated; be-
headed; blunt; cut off.
Pugutan ng ulo-v-To behead decapitate.
Puhunann Capital; fund.
Puit-n-Bottom; breech; hinder.
Pukaw-n-Fright; surprise; scare.
Pukawin v-To surprise; excite; scare;
frighten; rouse.
Pukulin-v-To throw cast.
Pukulin ng bato-v-To stone.
Pukliin-v-To stone; throw cast.
Puklo-n-Udder; bag of a cow.
Pukol n-Throw; cast.
Pukotn Fishing boat or smack.
Pukpokn Hammer; stroke with a
hammer.
Pukpukin-v To hammer.
Pukpukin ng maso-v-To pound with a
hammer.
Pula n Red: ruby; color of flesh.
Púlan-Criticism; censure.
Púlaan-v-To criticise; censure.
Pula ng itlog n Yolk; yelk.
Palgas n-Flea.
Púlikatn Spasm; cramp: convulsion.
Pulo n-1^1 and.
Pulong n Reunion;meeting;congregation
16
PUM
122
PuIos-a-AlI; entire; whole; each; every;
equal; uniform.
Pulot w-Honey; molasses.
Pulpol-tt-Bhint, dull; obtuse.
Pulubi-w Beggar.
Puluhan-n-Handle.
Pulutín-17-To pick up; gather.
Pulutong n-Plattoon.
Pumagod-?^-To tire weary; fatigue;
molest; ink.
Pumagpag ?;To shake; flop.
Pumaibabaw-i;-To be superior; put on.
Pumalatak i; To click.
Pumalit-t;- To change: barter; alter.
Pumalo v To beat strike cudgel; drub.
Pumalo-n-Cudgel; club.
Pumana-v To shoot a dart or an orrow.
Pumanaw-v To absent one's self; go
away: leave.
Pumanday -i;- To blacksmith.
Pumangit-2;-To grow or becorne ugly or
homely.
Pumanhik í;-To go up; ascend; mount.
Pumanhik sa kabayo-v-To mount ahorse.
Pumantay v To equalize; match; become
equal or of the same height.
Pumagaypay v-To wave undulate.
Pumaroon-v To go; resort; wend.
Pumasok-v-To enter, go in; interfere;
meddle.
Pumatak v To drop; drip; dribble.
Pumatakpatak v To drip; drop; fall in
drops.
Puraatáy v-To kill; murder; assassinate.
Pumatnugot irTo defend; guard; attend;
accompany; go with.
Pumáwidpawid-v To Stagger; waver.
Pumawis t? To perspire; sweat.
Pumayag f-To concede; permit: allow;
cede; agree; acquiesce; grant; coincide;
accord; countenance.
Pumayapa v-To cahn; pac ty; appease;
tranguilize; allay, settle; rest.
Pumayapa-n- Pacificator; pacifier.
Pumiga v-To squeeze; press out.
Pumihit z^ To turn; go back; return.
Pumikit7/To blink; wink.
Pumili t; To choose prefei; elect.
Pumiling v To cluster; bunch.
Pumilipit v To twist; twine.
Pumili V To urge; persist; force; oblige.
Pumipintas v Critic; faultfinder.
Pumirma v To sign; subscribe; under
write.
Pumisan ^ To join: congregate; meet;
collect; unite; aggregate; associate
Pumisik V To sputter; flicker.
Pumukpok V To hammer; trob.
Pumulaan v-To commence; begin,
Pumulot-v-To pick up; gather; acquire.
Pumunit-D-To tear; touse.
Pumuno-¿;-ío fill. pod.
Pumunta-T/ To go: wend.
Pumustai/To wager; bet.
Punmtok-vTo burst shoot; explode,
break open; breach; fulminate.
Pumutolt'To chop; cut down.
Pumuyat-rTo stay up; keep awake at
ni^ht.
Pufial n-Dagger; poinard.
Pnnasan-t?-To clean with a rag.
Punduhan-n Anchoring place; anchor
age; harbor; port; place, where people
, stop to rest.
Pungkew Pannier basket; dust pan.
Pungusin-v-To slice, cut away; pare off;
shorten.
Punían Sprout shoot seedling.
Punlaan-t;-Seed plot nursery; hot bed.
Punin-?;-To fill, stuff.
Punit w-Tear, touse.
PunitaTorn; ragged.
Punitin-v To tear; touse.
Punitpunit-a Ragged; torn: very ragged.
PunóaFull; replete; chock; plenary;
complete;
Puno-?*-Commander chief; leader; prin
cipal; prefect; trunk.
Puno^ Beggining,, principle; motive,
cause.
Puno ng alikabok-rt-Dusty: fult of dust.
Puno ng banlika-Muddy: full of mud.
Puno ng kasamaan a Malicious; wicked-
bad.
Puno nglukban-n Orange cree
Punong araln Axiom; maxim; rule;
standard: proverb.
Punongpuno a-Replete full to the
brim.
Pi'mo sa catedral n Dean.
PuntahinvTo point; aim.
Puntas n Lace edging bobbinet.
Punto n Point.
Punto sa pagsasalita n Style or rrian
ner of speech.
Punuin-v-To fill; replete; stuff; satis-
fy; satiate.
Purga n Purge; cathartic
Purgahin-i7-To purge.
Puri n Virture; honor; reputation; rank;
fame; glory; applause; dignity.
Purihin vTo praise; honor; respect;
dignify; commeijd; plaudit; eulogize:
extol.
Pusa n Cat; pussy; puss.
Púaak w Movement; moving.
PusaKal-a-Accustomed. ,
Pusali n Mud; mire; slime; clay.
Púsalian n Place that is muddy; sink
hole; sink.
SAB
123
Puso-<n- Heart.
Puso ug mais-w Ear of corn.
Pusod h Center of anything.
Pusód-n Chignon.
Pusod ng tiyan-^-Novel.
Pusok a-Proud; bragginir; passionate.
Pusok na loob a Fervent; impetuous,
fiery; lively.
Puson w Groin.
Pusot n Bottom; bed of a stream or
river.
Puspos-a-FuTl; replete; round; circular;
complete.
Puspos ng kalualhatian a-Glorious; ex-
cellent.
Pusta n Wager; bet.
Pustahan-tJ-To wager; bet.
Pustahan n Wager; bet.
Huta-n Whore; harlot; prostitute.
Putakti w- Hornet; wasp, yellow jacket.
SAB
Putik-n-Mud; mire; clays.
Putla-w- Paleness; wanners; pallor;gha8t-
liness.
Putlain-'ü-To extenuate: grow pale.
Putlin v-To cut; chop, amputate; trun-
cate; resind.
Putlin ng manga 8anga-i;-To prune.
Putok-n-Shot. burst; report; crack;
cracking; sound.
Putol-iz Piece.
Putol ang kamay-a-Handles8.
Putungn Crown; wreath; coronet.
Putulin t; To chop; cut; resind; truncate;
amputate
Putungan ng corona ü-To crown.
Putusan-t; To fill.
Pututin-v-To rape; ravish; force.
Pnyatn Vigil; nightwatch,
Puyat a Sleepless.
Puyatin-v-To keep awake.
Q;
Queso n-Cheese.
Quita— You, by me.
Rabo-w-Mortise.
Regla^-Rule; order; precept method.
Religion-?i-Religion; faith; creed; be-
lief.
Retaso n-Remnant.
Retrato-n Portrait; picture.
Rienda ?i Rein.
Rifa n-Raf file; lottery.
Rigudon-w-Quadrille; cotillon.
Rin adv.-Also, too; self same; similarly
S
Sñ-prep.-To oí; from with; at for; on;
or; about; through towards; in.
Sa aba ko inter. Poor me; unlucky me;
pity me.
SaanaiZy.- Where; whither; to or at #hat
place.
Saan banda adv. Where; whither, at
what place at which side. '
Saan man ado. W her eever, everywhere;
anywljere.
Sábado n Saturday.
Sabak-n-Crt)tch joint; mortise; groove.
Sa balasan n Northwind.
Sabarin-v-To vex harrow; pertuth; dis
turb interrupt, interfere; disgu^t.^
Sahatn- Wedge.
Sabatan -v- To Wedge; split with a
w^edge.
Sabatin-v-To ambush; ambuscade; lay
in wait; meet; encounter.
Saba w-w- Broth.
Sa bawat sandali-aiii;.-Momentarily; ev
ery moment.
Sabay a(it;.Tógether; at the same time.
Sabay sabay-arif. -Simultaneously; to-
gether; at once at the same time.
Sabi nl'alk; speech; citation: narration;
Sabihin-í^'^o say: tell; narrate; cite,
speak; talk; predicate.
Sabihin ang ngalan-v-To name; call by
name.
Sabihin uli-vTo reiterate; repeat; say
or tell again.
Sabisabi-n Rumor; report; gossip; fool-
ish talk.
Sabisabing lihim-n-Secret; gossip.
Sabitan w-Hook; hanger; peg; coat rack;
anything that is used to hang things
on.
Sable n-Sabre.
SAH
124
SAK
Sabon n Soap.
Sabsában n Trough; hog trough.
Sabííabán v To scrape but leave the
scrapings, clean but leave the clean-
nings.
Sabúgan-n Scattering.
Sabugán-vTo scatter; throw broadcast.
Sabunin V To soap.
Sadhan t? To obstruct, close; block up;
seal.
Ssidm adv.- Intentionally; purposely;
avowedly; disignedly; deliberately.
HsLiiya. adv. Intentionally; purposely;
avowedly; designely; deliberately;
knowingly, on purpose.
Sagad-a-Brim full; replete; exhausted.
Sagad na sagad a Brim full, replete.
Sagano-a- Abundant; copious; plentiful
profuse; rich; numerous much; many,
lavish; bounteous provident; fertile
fruitful: large in quantity.
Sagana-aííí/.-FuHv; completely; abun
dantly; copiously; plentifully; boun
teously; magnificently.
Sagápan n Skimmer.
Sagapán ang bula v To skim.
Sagayving adv . In the direction of; to-
ward.
Sagawinghilagaan aeííJ. -Northerly ;north-
ward.
Sa gawing kalunuran aiiv.- Westerly;
westward.
Sa gawing silanganan ac2t;.-Easterly . east-
ward.
Sa gawing ti mugan aciz/. Southerly ;
southward.
Sagiok w-Orack; snap.
Sagipin V To save; succor; deliver.
Saglit adv. Shortly; briefly in a short
space of time.
Sago n Sago.
Sagot n Answer; reply; retort; response;
repartee contestation.
Sagpangin v To snap; bite quickly.
Sagsag n Trot.
Saguan n Paddle, oar; scull.
Saguing-n Banana; plantain.
Saguingan-n- Banana grove or plantation.
Sagutan vTo answer; respond; contest;
guarantee.
Sagutan-w- Answer; debate; response;
guarantee.
Sa har&p adv.Jn front; against; before;
in presence of.
Sa hay ag-a^t?. Abroad; in public; at
sight; publicly.
Sahig n Floor.
Sahigan v-To floor.
Sahing-w-Pitch; rosin.
Sa hipo adv. by the touch.
Sa hul i -aát;. Lastly; after; behind; back
wartis.
Sa hulihan adv. Lastly; after, behind;
then.
Sa hulo adv.At the upper part; at the
source.
Sahurin-v To receive; accept.
Sahurin ang upa-v-To receive one's
pay or salary.
Sa ihaha-adv. Below; beneath; under.
Sa ibabaw adv. On; upon; above; on top.
Sa ibayo adv. Beyond on the other side.
Sa ilalim adv. Under; beneath; below.
Sa ilalim a Nether.
Sa isang dali adv. In a moment; pre-
sently in a trice.
Sa itaas adv.- Ahowe; over; high up.
Sa ito adv. Here in; hereon; herewith.
Sa iyo— For, with, to, of, from yoj.
Saka adfv. -After; afterwards, next.
Saka condj. And.
Sa kaduluhan adv. Lastly; at the end.
SakagwFish net,
Sakang adv. Open legged.
Sakang-aáv. Bowlegged.
Sakaliaíít;. -Perhaps; by chance; at least;
should it come to pass.
Sakasakaliadt?. Perhaps; if by chance;
should it come to pass.
Sa katapusan-aíív.- Lastly; at the end;
then; at last.
Sakdal a Full; replete; complete.
Sakdalan n Protection; shelter.
Sakitw-Sickness; desease, torture pain:
hardship; anguish; tormén;; ail; dis-
tress; dolor; malady; aiiiction; suffer-
ing ache; trouble.
Sakit ng himatay n Fainting swooning.
Sakit na nakahahawa na buhat sa ga
waang kalupaan w-Venerial desease.
Sakit na pasman-Spasm; convulsion.
Saklapn- Bitterness; disgust; harshness;
severity.
Saklaw-w Hold up; heading of;
turning.
Saklawin-1? To head off. hold up; turn.
Saklolon- Defense; help; protection;
support; aid; suffrage.
Saklolohan-t'-To help; aid; succor; pro
vide; support; protect; defend.
Sakong-n-Heel.
Sakramento-n Sacrament.
Saksak-w Stab; thrust.
Saksakin-t;-To stab; stick; dirk.
Saksi-w-Witness.
Saksi nakakita ng pinaguusapan-w-Au
eye witness.
Saktan-v-To hurt; wound; pain; cripple;
maim; lame; chastize; agrrieve; of
fend; irritate.
SAL
125
SAL
8akuiian Disaster, caiamity; misfortune;
misadventure; mishap; misery; acci-
dent.
8akupin v To take or put under the
control of another; subdue; subject;
subordinate overcome-
Sal-ii-Sin; fault crime; culpability; in-
fraction infringement; violation; guilt;
offense; transgression; defect; vice;
deticiency; slight.
Salaan ^Strainer, collander; sieve; fil-
ter cullander.
Sa labas «f^y.-Out side; abroad; in pub-
lic; publicly; moreover.
Salabin v To scortch singe.
Sálagn Man midwife.
Salág w Contradiction: opposition
Salagin-vTo stop anytliing that is
thrown toward you.
Salaghati w-Resentment: grudge; dis-
gust; loathing; restlessness inquie^
tude.
Salain v To strain; filter.
Salain muli v To restrain; refilter.
8alagubang-n Junebug.
Hajakubanw Leather bag or pouch.
HalahinvTo reject; condemn; find
fault; criticize;
Sálahin f-To weave.
Salahula-a Sloppy; dirty; filtl y; slat
tern; slatternly; slutish; squalid;
dowdy.
Salamangka n Jugglery, leger de main.
vSalamat n Thariks.
Halambaw-n Fish net, snare, or trap.
8alamin-w Looking glass; mirror, spec-
ulum.
8alamin sa mata n Eyeglasses; specta-
cles.
Salamin ng tainga n Eardrum.
Salangin v To touch.
Salang palad n Bad luck misfortune.
8alang palad a Unlucky, unfortunate;
miserable.
Salangsang-n Trespass; contravention.
Halangsangin-i'-To contradict; confuse;
oppose; resist, controvert; dispute;
transgress trespass; refute, reject; re-
pel contravene; object
8alanta-w-Abu8e; illtre¿.tment; misuse;
mistreatment
Salanta-flnlllused mistreated; abused.
Salantain v To misuse; i 1 1 1 r e a t ;
abuse.
Salapangn-Fork, pitch fork spear.
Salapi-n-Money; cash; pelf specie.
Hal aping katubusan sa anoman n Ran-
som.
Salapungan ng daan n-C/'ossroad.
Salas ?t Salon; saloon; hall.
Salat-a Poor; needy helpless; destitute;
disconsolate; poverty stricken; scarce;
scanty; wanting; lacking; deficient,
penurious; paltry; mean; short; close.
Salatin V To touch; feel; t-ou :d; probe;
investigate; procure.
Salat sa bunga-a Sterile; fruitless bar
ren; unfruitful.
Salaulain <? To soil make foul, nasty;
or filthy.
Salawal n Pant; pantaloon; trouser
Sálay-w Nest; receiver; dripping pan.
Salaysay n Relation; narration; account;
explication; declaration; proposal.
Salaysayin v To narrate relate declare;
account tell; explain; refer; pro-
pose.
Salbahi n Savage.
Sal bahi-a Savage; truculent; mean; rude
bad
Sa likod adv -Behind; after at the back.
Sa likuran fl^^v. Behind; at the back;
after; following.
Salilongan n Redemption: ransom; asr
sistance; defense; guard; shelter.
Salilungan ?i Vindication defense; pro-
tection; shelter, guard.
Salin n Copy; transcript; likeness; coun
terpart; duplicate.
Sal nan n Place of copying or transcrib
ing.
Salinsing n Wild growth of grain.
Salisalita ??-Foolish talk; runor.
Salita n Discourse speech talk word;
conversation; converse; gab; locution;
vocable term. ,
Salitaan>n Conversation; agreement
contract; discourse col oquy; parley;
chat; arijument; conference conven
tion; convenant pact; paction; par-
lance.
Salitaan ng dalawa n Dialogue.
Salita at kilos palalo w Braggartism.
Salitain v To speak; talk; reason; ha-
rangue; narrate: say; tell; relate
Salita na may maraming sílaba n Pol
ysyllable.
Salita ng isang nación ó kapulungan n
Language idiom; dialect.
Salitang hunghang-n-Nont»ense.
Salitang magkaisa ang kahulugann Syn-
onym.
Salitang mahalay-n Rude word, phrase,
or speech.
Salitang malasan Wit; witty talk.
Salitang panininta ?i-Love talk.
Salitin-t/'To mix; mingle; alternate; jum^
ble.
Salitsalit-a-Streaked or interlined with
fat and lean; alternate.
SAM
Í26
SA'N
Salawahangloob-n Fickleness; infidelity;
indicisipn inconstancy.
Saliwah'ang loob n Inconstancy; infidel-
ity; indieision: fickleness,
^aliwang kapalaran n Bad or ill luck;
misfortune.
Haliwang looba-Unhappy; unlucky; un-
fortunate.
Salnion^w-SalniOn.
Halongn-Cabin; barrack: hut.
Salongan-w Mace of concealment; pro-
tection; help.
Sa loob adn. Within inside; internal.
8a loob a- Nether.
Salopilin V \o dam; obstruct; augment:
exaggerate; add to.
Salpok n 1 luw; knock; encounter: clash;
8h< ek fight; sudden meeting.
Salsal-a Obtuse; blunt; dull; flat nosed.
Salsa in -y-To blunt; dull the point; rivet;
chnch squander or spend money
. fooliishly.
iSalubsobn Thorn on splinter that has
been run intu the foot slantwise.'
SalubongnGift: present.
Salubungin 'i;-fo meet; encounter.-
8a lugar ng ar?»;. Instead
Halukan-vTo skim take off.
Salungahan ?i Ascension; acclivity.
8alungat-a-Opposed; contrary.
Salungatin-'i;-To oppose contradict ob-
ject; resist; brush back; turn back;
inipuyn.
Malunga t sa-^z-Opposite; contrary.
8ajungat sa ad t-. On the contrary.
Balungatin-y To raise with the point of
a needle or pin; reach with a pole
or stick.
Baluysoy w-Raviiie; gully; brook; rill;
rivulet.
Sama n Ugliness; wickedness; evil; bad-
ness imperfection; fault mischief;
injury; hurt; harm; moral depravity;
homliness; turpitude; mist'Urtunc»
Sa mabuting panahon «Opportune.
8a magisang sariliaift;. Alone; only.
Samaban-^ Society; company; partner-
ship; assembly.
Samahan-i;-lo accompany; unite; join.
Sa maikling panahonadv. Shortly;
briefly; soon; in a short time,
Samakalawa arft;. Day after to-morrow.
Samakalawa-n-The day after to morrow.
Sama ng loob-nDispleasure; disgust;
uneasiness; resentment; grudge; anger;
discontent; asperity; pique.
Samang palad-n-Bad luck; ill hick; mis-
fortune.
Saman tala aáv.-While; in the meantime;
meanwhile; interim.
Saman talahin r-To whille away time^
take advantage of improve
Samantalang a-Provisional.
Sa may To him who has in the di-
rection of; near near to.
Sarabahann Church; temple; place of
worship.
Sámbahiii-í^-To worships reverence; hah
low; sanctify.
Sambahin ang anito-i; To indolize; wor-
ship idols.
Sainbalilo-n Hat.
Shmbilatin -i^-To scatter promiscuosly;
throw about; tumble topsy-turvy.
Sairpaguitan Small white flower.
Sampal n Slap; blow white the open
hand.
Sa^^palataya7^ Faith creed; belief.
Sampalatayanin t'-To believe, credit si ve
faith.
Sampalin-v Slaps.
Sampalok n -Tamarind; tamarac.
Sampayan w-CIothes line; line used to
hang things on.
Sampayin t;-To hang up.
Sampong íiíív. Till; until; alno; even; af^
far a«i.
Sampulongaf?v.-Whole; entire; all.
Sampuo w-Ten.
Sampuo-rt-Ten.
Sampuong utos ng DIOS n The Ten com
mandments of GOD.
Samsaman-n Collection: gathering.
Samsaman-v-'lo collect; gather; take
away congest.
Samsamáñ ng sandatat^To disarm.
Samsamin-t;-To capture collect; gather.
Sanay n-Practice; experience; exer
cise.
Sanay-a-Experienced: expert; able: skil-
ful capable; fit; adroit graceful; deft;
dexterous; practical.
Sanayin-v-'lo teach; instruct; practice;
train; exercise; break in; learn by
experience; accustom.
Sandali-n Instant moment; trice; jiffy
short space of time.
Sandalias n-Sandals.
Sandat tt-Full; replete; abundant; sa-
tiated: satisfied.
Sandatar?-* word; weapon; arni.
Sandatin-v-lo satiate; Rati8f5^, replete
gratify.
Sandig-a-Slanting; sloping; leaning.
Sandigan w-Couch; baluster, anything to
lean on.
Sandigan-v-To put a rail or balustrade
on the side of a stairway.
Sandok-n-Ladle; large spoon.
Sandok na malaki-íí-Scoop.
SAP
JSandukin ¿;-To scoop, take out with a
spoon ladle.
Sang a-A an; one.
8anga-n-Branch. sprig.
Sang daan n One hundred.
San daan-a-A hundred.
Sangdaig digan n 1 he universe.
Sanghaya-w. Dignity rank.
Sang haya n Hand full
Sangka-n Canal ch^ain shiice, ditch.
Sangkang patubigan n Canal chain.
Sangkap n-JeweJ; ornament; part piece.
Sangla?*- Pledge; pawn; mortgage; at-
tachment; plight: securi;y.
Sanglang lupa /« Mortgage.
Sanglibntan-n The earth; globe;
universe. i
Sangol-w-Creature; babe; baby.
Sangtaon n One year.
Sánib n Juncture; Joint.
Sanepa-ii Picture frame
Sankalan-n Butcher's block.
Sankap Ti-Implenient tool.
8ankatawohan-n Humanity nation.
Sankleta n Slipper.
Sankutsahin-r-lo parboil.
Sansalain-'i;-To impece. hinder; ob-
struct; restrain; detain.
Santa Biblia-n-Holy, bible; evangel.
Santa escritura n Holy scripture.
Santo n Saint
ííapa n Rivulet brook creek.
Sa paanomang paraanacííJ. -Resolutely
justly or unjustly; by all means in
any possible way; no matter what
passes.
Sapagitt3n-prep.Betwe8n;betwixt;among.
Sa pagitan adv. Meanwhile, meantinje
Sapagka^t conj . Because, for; as; since.
Sapakin-t;-To break.
Sa{)akin ang bibig t' To break the jaws.
Sápal n Trash; crushed sugar cane.
Sa palibid-aay. -Round; about; around;
round about on every side.
Sa paligid ii^y;-Round: about; around;
Sa palibot-aíív. Round; about; round a-
bout; around; on every side.
Sa pamagitan ng-adVy-hy means of. by
virtue of; by favor of.
Sa panahon-a^t;. -Timely; in time.
Sa panahon a Opportune;
Sapantaha'-w Supposition; hypothesis;
conjecture; presumption; suspicion.
Sa paraan ito aáv. -Hereby, herewith;
hereon.
Sapat n Sufficient; anough; full; com-
plete; replete.
Sapatos-n Shoes.
Sapatos na bakal-w-Horseshoe.
Sapilitan adv. By force or persuasion.
127 SAY ^
Sa pilitan-a-Obligatory; binding, neces-
saiy; needfu ; precise; indespensible.
Sapin n Siioe; slioes.
Sapol sa ugat adt;. From the root; en
tirely.
Sápot-í't Shroud Winding sheet.
Sa})sapan-i/-io husk; strip off husks;
ptiel.
Sáputin v To enshroud.
Sara-w Closing; sealing.
Saragüete w-Truant; rascal. .
Sara ng sulat n-The sealing of a letter.
Sarapn Taste; relish pleasure; sweet-
ness, delight gratification.
Sarili a Self.
Sarili-?4-Self,
Sarili ng araw-a Solar; belonging to
the sun.
Sarili ng mga alipin ó alila-a-Servile;
menial; slavish,
Sariiing asawa ng isang babayi-w-Hus
band.
Sariiing asawa ng isang lalaki w Wife;
Sarili nilapro-Their; theirs,
Sarili niya pro His her; hers.
Sarisarin Notions.
Sarisari «-Various; miscellaneous; mul-
tiple. '
Sarisaring kulay a-Motley.
Sariwa-n Fresh; green; young; delicate.
Saro n Jar. pot.
Sasakyan-n-Ship: vessel.
Sa sáriji To him or her.
Sa silong-aríí;.-Down stairs, beneath; be
low; under.
Sastre.w-Tailor.
Satsat ng pari-w-Bald spot on a priest's
head.
Sa tabi ng w-Beside; on the brim or
edge.
Sa tanyag flat;. Abroad; in public vis-
ibly.
Sa tanyag a-Visible; public.
Sa tapat-aiiy. Opposite, facing; in front.
Sa towitowi na ado. Always; momeñtar
ily. frequently; every moment.
Saulan-v-To restore giv^ back return.
Sa uli uli-aáf. -Again; again and again.
Sawá-a-Enough;8ufficient; full: complete.
Sawain-v-To prohibit; interdict; forbid.
Sawatain-f-To impede; hinder, obstruct,
restrain; detrain.
Sawi-adv. Opposite; contrary.
Sawing kapalaran n III luck; bad luck;
misfortune.
Saya wSkirt.
Sáya.n Joy; happiness; glee; festivity,
mirth, merriment; gladness; pleasure;
gayety joyfulness: airiness.
Saya na malabis n Ecstacy.
SIG
128
SIN
í'^a jan gn- Grief; pity; compassion; con-
dolence; waste.
Sayangmier.-Pity; what a pity.
»Sayangin-t;-To waste; squander; throw
away.
Sayaw-ii Dance.
Sayawan-M-Ball; dance.
Sayasatin-??-To examine investigate.
i^aysay-W'Explication; declaration, dem-
onstration; signification narration;
account; proposal; Precept; method;
order.
^aysayan-y-To decide; distinguish; de-
termine; give importance; explain; tell;
narrate account expound.
8ay8ayin-i;-To Explain; p. rtray; say; tell;
narrate, recite; translate; relate,. cite;
predicate; analyze interpret signify:
lay open; expound; manifest; report;
rehearse; construe; declare charac-
tarize; demonstrate: mean; denote.
8aysayin ang kahulugan-v-To interpret;
translate tell the meaning.
Haysayin mabuti-^To explain.
Haysayin malinaw v To define describe;
explain delineate.
8ay-ayin maliwanag vTa describe; ex-
plain; define; say or tell claerly.
Haysayin sa pintas v- 1 o comment.
Sebada n-Barley.
Sebo-nGrease; fat.
Hebuyasn Onion
Sentencia n Seiitence; decision; judge;
ment.
Sermon «Sermon.
Sermon sa paglilibing n Obsequy.
Servilleta-w-Doile; napkin.
Sesgo-n Gore; plait.
Sexo u Sex.
Siasatin i?To investigate; examine; in-
spect; review; survey; study; probe;
revise; register.
Slap n Puling; chirping; chirp,
Sibá n Gluttony.
Sibad n Running like the wind.
Sibak-w-Split.
Sibakin t^To split.
Sibat-n Spear; lance pike; staff.
Sibatin-ii To spear; lance.
Sicante n Blotter.
Si<lhi n Rigor; sternness;' harshness;
keenness; fulness; completeness.
Siga n Bonfire.
Sigénü To set afire; k'ndle; burn.
Sigaw n Cry: shriek; yell; loud call;
scream; howl; shout; screak; scheech,
Sigawan-t*-To shriek; call; cry out;
gowl; shout: hoot.
Sigawin r-To shout; howl; scream; cry;
exclaim; hoot; clamor.
Sigawin-a Vociferous; clamorous; naisy;
howling,
Sigirin t;-To prick; pierce.
Sigla-w- Boldness; courage; activity;
livliness vivacity.
Sigwa n Storm; tempest.
Sihaug n Jawbone.
Sikad-w Kick, spurn; thrust with the
foot
Sikangw Cross timber; long bolster of
a bed
Sikap-M Diligence; industry; activity;
afticiousness; assiduity.
Sikapat n Shilling bit; Í2| cents
Sikapat labing dalawa n-Twenty cents.
Sikapat sikolo «Eighteen and three
quarters cento mex.
Sikaran v To kick spurn
Sikat w Appearance; rising.
Sikat ng araw n-The rising of the
sun.
Sikmura «Stomach .
Sikmura ng hayop «Maw.
Sikon-Elbow; hock
Sikolo n Six and a quarter cents mex.
Sikpinin vTo Karrow. contract.
Siksik-a-Dense; close; thich; compact.
Siksikin-tJ-To pack closely cram stuff;
jam force in.
Sikulate « Chocolate.
Silab«-Burn; parch scorth.
Silabint;To burn scorth parch.
Silanganan »t-The east; orient.
Silay « Glance; glimpse.
Siiia-« Room; chamber apartment.
Silid na tulugan « Bed chamber; bed
room; sleeping apartment.
Silip « Glance, glimpse; blink peep.
Silipin V To peep glance; blink.
Silla « Chair.
Silo-« 5>nare.
Silong«The fiist story.
Silsilin-v To clinch rivet secure.
Sibangot « Frown displeasure, wryface.
Simaron-a Intractible; wild; savage;
cross grained.
Simbahan « Church; temple; house of
worship.
Simot-aExhau:: ted; fatigued; tired;
used up; totally drained.
Simpan « Economy; guard; watch.
Simpanin v To economize; keep; guard.
Sinabi-v.jj.^.-Said.
Sinadya a-lntentional.
Sinadya a^u. -Intentionally; designedly;
avowedly; purposely.
Sinandali-v-To borrow.
Sinapete « Anchor.
Sinapupunan n Grons.
Sinasamá-u-To be unhappy; iwiliKikyi
SIR
129
SUB
Sinasapantaha a-Putative; supposed;
suppositional.
Sinasaysay-a Affirmative.
Sinsaysay sa libro i;-To quote; affirm.
Sindak n. Fright; terror; dread; scare;
surprise.
Sindakin ^'-To scare; frighten; surprise.
Sindi-n Fire; light; burning.
.Sindihan-v-To kindle; light; set fire to.
Sinelas-n-Slippers.
Singaw w Appearance; eruption.
Singaw na anoman sa balat n Eruption
or outbreak of the skin.
Singhot^-Snuffi snuffle
SingilinvTo collect dun; request
payment.
Singit-n-Groin; crack.
Singkad-aChief; principal; important,
greaii collective.
Singkaww Yoking; hitch.
Singkawin-t;- To hitch yoke.
Singsingn-Ring finger ring.
Sinkad-a-Full; complete; replete.
Sinkamas 7i Turnip.
i^ino-j!?ro.-Who; which.
Sinok-n Hiccough.
Sinoman^ro. -Anyone anybody.
Sinoman-n Somebody.
Sinoman ay hindi^ro Nobody; none
Sinop n-Curiosity; inquisitiveness; in-
quisition.
8insay-a-Tliegal; illicit unlawful.
Sinsin n Solidity, thickness; closeness;
compactness.
Sinsinan-t?-To condense; thicken,confine;
press; condense; put close together.
Sinsinin-vTo thicken; confine, press;
condense; put close together.
Sintan Love; courtship.
Sintahin-i; To love; court.
Sintas-n-Ribbon.
Sintaron-w-Belt: strap;
Sinulat ng nagpapalimbag-n-Editorial.
Sinulid-n-Thread.
Sinungaling n-Lie; cheat; imposter; liar;
swindler; sharper.
Sinungaling a Lying; false; fraud; un-
faithful; inconstant.
Sinusundan n Former antecedent.
Sipa-n-Kick; spurn.
S pag ?^ Diligence; attention; industry;
thrift: ófficiousness.
Sipain-^'-To kick: spurn.
Sipakin-i»-To split; cleave.
Sipan-n-Toothbrush.
Siphayo-n-Tnsult: censure; reproach.
8ipiin-i'-To compile; copy.
8ipit-n Tweezers; pincer; tongs.
Sipon-n Constipation: catarrh.
Sirá n Putrid; broken; disrupt; cracked;
used up; useless.
Sirá-^-Break; scath; breach: blight;
putridness; putridity.
Sirá ang isang mata-a One eyed.
Sirá ang isip a-Crazy; insane; delirious;
mad; frantic; furious.
Siraint5-To break destroy; ruin in-
jure; fracture; scathe: disrupt; blight;
delapidate hurt pervert; polute;
corrupt; infect; deprave; shatter;
stain; impair, waste; misspend; de-
teriorate.
Sirain a Brittle; fragile perishable.
Sirain ang loob-'^-To dishearten; alien-
iate.
Sirain ang mabuting kaugalian-t?-To
corrupt: viliate, mar; seduce: bribe.
Sirain ang puri í;-To stain; viliate;
degrade, deprave; detract; profane;
stain or tarnish one's character.
Sisid-w-Dive; immersion; dip; plunge.
Sisi-n-Repentence.
Sisihin-t^-To repent; scold; reprimand;
admonish; blame.
Sisiw-w Chick small chicken.
Sisiwa^i Wet nurse.
Sitaw-ii Beans.
Sitsit-n-Gossip; false rumor.
Siya^jro He; she: it.
Siyámíer.-Enough; stop; halt.
Siya-n Saddle.
Siya nawa n-Amen.
Siya nawa adv.-Amen
Siya nga-adv.-Sure; surely; yes; yea.
Siyasat n-Inquiry; investigation;
examination; inquisition; survey
curiosity
Siyasatin-n-To inquire; investigate;
examine; explore; search try; prove;
scrutinize; scan; survey, peruse;detect;
find.
Siyasating maingat-v To search; pry
into; consult.
Siyasatin ang lihim t;-To scent; pry or
peep into; discover secrets.
Sobre-w-Envelope.
Sombrero n-Hat; castor.
Soriso n Sausage.
Sowail a Obstinate; disobedient; perti-
naceous; rebellious; intractible; dog-
ged.
Suabe a Soft; tender; delicate.
Suabe-arZü. Softly; tenderly; delicately.
Suagw-Butt; hook.
Suagin t?-To butt; hook.
Suatan-'y-To fail to keep one's word
because of an accident.
Subiang n-A thorn or sliver that is run
into the foot slantingly,
Subo-w Mouthful.
17
SUK
130
SUM
8ubok-n- Proof; assay; trial; indication;
sign; token; evidence; reason.
Subukin-t? To try; prove; assay; ex-
amine; try one's strengh.
Sud-od-n Plow point: colter; coulter.
Hadsuran-v To give the lie; contradict,
8ndlan n-Spindle.
8udyan-Gore; plait.
Huela ng saj-in-w Sole; sole leather.
Hiieldon-Pay; wages; salary; stipend;
fee; payment.
Suga W'Thether; stake line; stake rope;
lariat.
Subuk'nvTo spy; watch closely; lurk;
surprise; o%ertake; astonish.
8ugal-7i Game; gambling; card playing.
Hugahin-f To lether. stake out.
Sugatn Wound; cut incision; injury.
Sugatan a-Ulcerous easily hurt.
Hagatan v To wound; hurt; injure.
8ugat ng pana n Arrow wound.
Sugat ng saksak-ii Stab.
Sugpo n Large shrimp Lobster.
Sugpong n Joint: juncture; union.
Suhay 71- ' rop; fulcrum; support.
Súhol-n Bride; bribery; subordination;
incitement.
Suhulan-r-To bribe; suborn,
Suhulinv-To bribe; suborn.
8ui n Shoot or sprout of a banana plant.
Suit n Small bowl.
Suitik n-Thief; robber; higwayman.
Suitik-a Cheating; infidel; disloyal; in-
constant; crafty.
Sukab-a Treacherous faithless; infidel;
false, inconstant; traitorous; perfldous.
Sukal-w-Disgust; garbage; filth dirt.
Sukal ng loob-wDisgust; displeasure;
discontent; anger.
Súkat-n Measure; rule; dimension; ex
tenjt; capacity; bulk.
Sukat inter Enough.
Sukat-a-Sufficient; enough; effectual;
mete; apt; fit.
Sukat in v To measure mete.
Sukatin ang lalim ng tubig v To sound.
Sukatin muli-i? To remeasure.
Sukat kamtau a Obtainable; attainable.
Sukat mabusog-a Satiable.
Sukat magasta-a Expendable.
Sukat magawa-a-Feasible; practical; prac-
ticable.
Sakatmanyari a Feasible; practical;prac-
ticable.
Sukat makadaya-a Delusive; deceiful.
Sukat makaliwanag-a-lUuminative.
Sukat manuio a Congealable; that which
may or can be melted.
Sukat matalastasin -a- Comprehensible;
conceivable.
Sukat na ^w^r.-Enough; halt; stop.
Sukat ng anoman-^ Measurement; size;
dimensions; measure.
Sukdan-^rep.-Though; notwithstanding;
never the less.
Suki w-Customer patron.
Suklam-n-Disgust; dislike; reluctance;
repugnance; antipathy; nausea, loath
ing.
Suklam n Nauseous; dispicable; disgust-
ing; loathesome.
Suklam ng loob n Aversion; abhorence;
displeasure; loathing.
Suklay n Comb.
Suko n Defeat; surrender; subjection-
vanquishment cession, repulse.
S akob-^^- Buckram.
Suksukan ng palaso-n Quiver.
Suksukiii-i;-To sh ffle.
Sulambi-w Row; aisle; flank; brim.
Suklob-n Cover; covering: lid.
Sula8urini;To fall headlong; stumble
into errors.
Sulat w Writing; deed; letter; contract;
treatise; inscription; epistle.
Sulat k^sama sa testamento ó huling
kalooban n Codicil.
Sulat kamay n Manuscript.
Sulat na bastos n Scribble.
Sulat ng banhay n Rough draft.
Sulat na maikli n Summary.
Sulat na paninta n Billetdoux
Sulat sa ibabaw ng libing n Epitaph.
Suliap n Glance; peep; gaze; glimpse;
ogle.
Suiiaw n Cup; crock; bowl.
Suligi n Dart; bamboo; lance.
Sulipat-a Oblique, squint eyed.
Suliran V To spin; weave.
Sulirán-n Spindle.
Sulit t^Examination; investigation.
Sulitin-v-To investigate, examine; ex-
plore
Suló-n-Torch; firebrand.
Sulok n Corner; angle.
Sulol n Shoot; sprout.
Sulong-tnfer.-Hurry up; continue; be
gone get away; get out; go on.
SuKol-w-Agitation; excitement; incite-
ment, instigation; temptation.
Sulsulan-i^-To incite excite; agitate;
temp; urge; instigate; prompt; hint;
suggest.
Sumaad-t;-To inform; advise; admonish;
warn.
Sumaba v-To be at home or in mourn-
ing.
Sumabang-v-To fall headlong; remit.
Sumabi^ i^-To cling; hang; catch on.
Sumadsad t'-To anchor.
SUM
131
Sumagana f-To Swell; grow teem; in
crease, abound; grow abundantly.
Snmagana ng maiabis t;-To supera
bound.
vSumagiok't'-To smack the lips.
Sumagot-t?To answer; reply; respond;
acknowledge, guarantee.
Suniagsag n To trot be in haste.
Sumaguan t; To row,- paddle; scull.
vSumahod t)-To receive accept.
iSumakay V To ride embark.
Sumukay sa cabayo v To ride a horse.
Sumakit v-To pain: hurt; smart.
Suraaklaw-t; To ambush ;encounter; meet;
lie in wait; be bounded by.
Sumakop-^-'To join with another; be
under the control of
Sumaksi-f'To testify: certify; be a wit-
ness give evidence.
Súmala í; To miss; fail violate: be de-
ficient; be guilty.
Sumalangsang-Tz-To oppose go against;
violate; resist; contradict.
Sumalig-i; To recline; lean back; lie back.
Sumalilong-v-To be sheltered, protected,
helped or favored.
SumaLni;-To copy; transcribe
Sumalipad lipad-í^- ■ o flutter.
Sumaloysoy-t;-To gully.
Sumalubong-??-To meet join; encounter.
Sumalunga i?-To mount ascend.
Sumáma-í>To accompany; attend: go
with; join; associate; follow; adhere;
unite; be united.
Sumamát'To be bad go to the bad;
deprave; corrupt become depraved.
SumambaV'To praise worship.
Sumámo-t; To implore; petiton; beg; pray;
crave.
Sumampa-t^-To mount; ascend; rise.
Sumampalataya-i^-To believe, trow; cred-
it; have faith in.
Suraampalataya sa Dios-t'-To believe in
God.
Sumamyo-v-To smell.
Sumandal-v-To recline; lean back.
Sumandali-<^rii'. -Shortly; briefly; imme-
diatefy; instantly.
Sumandig sa siko-Jj-To lean on the el-
bow.
Sumanguni-v To consult; take or receive;
advice.,
Sumanib-t;To join; unite; associate; ad
here.
Sumansala-ivTo prohibit; interdict for-
bid; stop; check.
Sumapaw-i?-To appear; sprout; shoot;
overflow.
SumápitvTo arrive; reach; fetch a
mount to; approach; join end.
____^^ SU M
Sumariwa-t)-To green; become green.
Sumasaganaa Luxuriant; abundant;
superfluous; superabundant.
Suma-aklaw sa lahat-tr Universal; pub
lie; vulgar general.
Sumasal-t/-To irritaie.
Suri»asama ang loob-t?-To disgust dis-
please.
Snmasaniba sa anito n Adolater.
Sumawa I'-To tire, loathe; disgust grow
tired of anything.
Sumaway v-To stop check; dissuade.
vSumaya v To elate; exult be happy,
rtumbang w-Headlongfall; d'spute; quar^
rel contradiction.
Sumbangin-t;-To fall headlong; dispute;
quarrell. contradict; gainsay.
Sumbi n Slap blow: cuff; box.
Sumbongit- Accusation; complaint.
Sumentencia f-To sentence condemn.
Sumia[) t'-To pule; chirp peep, pip.
Sumibol r.To sprout; bubble spring;
appear.
Sunugaw 7/ To cry; scream; shout;
shriek; exclaim; clamor vociferate;
halloo; hoot screech; screak.
Sumikat-i?-To appear rise sally.
Sumikat ang araw t* To rise (per. to the
Sumiki-ti-To narrow; contract m\^:
mingle.
Sumikipr-To narrow; contract; groW;
less; lessen.
Sumilakboangtubig t)-To bubble; spring;
gush.
Sumilangi;-To appear; grow out occur.
Sumilip I' To glance, peep peek.
Sumiphayo i^To insult !slan«ier. abuse.
Sumimangot-r To pout; make a wry
face.
Sumimbá-í)-To go to church, hear mass.
Sumingap v To draw a long breath af-
ter drinking.
Sumingasing v To sniff; blow one's nose.
Suminghot ?? To sniff; snuffle.
Suminsin v To grow thick condense; be
come dense.
Suminta V To love; woo court.
Sumisinta-M-Lover; sweetheart.
Sumipot 7/-T0 appear begin; sprout;
eminate; loom; grow out.
Sumipot na walang abog abog t/ To sur
prise: overtake; astonish; come with-
out notice; appear suddenly.
Sumirav To break; impair; delapidate;
ruin.
Sumisi-i?-To repent.
Sumisi sa namamali-?^ Reprehender.
Sumisid-i'-To dive; plunge; dip.
Sumisigaw-w-Shouter; clamorer.; cryer.
SUN
132
SUY
Sunioway v-To resist; disobey; oppose,
violate.
Sutapa-n Curse, imprecation; oath.
iSumpain-i; To curse detract; accurse.
swear make oath; imprecate.
Sumuway t;-To disobey; violate; oppose.
Biimuway sa kautusan-n DeUnquent/ of-
fender.
Sumubo-t^ To eat with the fingers.
Sumiibsob-'D-To crawl under, fall head-
long.
Sumugat-y-To hurt; wound injure.
Sumugat n Wounder; striker.
8,umuhol-i;-To bribe; suborn.
Sumukab-v To be traitorous; unfaith-
ful, inconstant, bad, infidel or evil.
Sumuko -zz-To Surrender; truckle, be
defeated.
Sumukot-vTo crouch; stoop. -f
Surauiat-v To write; compose.
Sumulat ng bastos v-To scribble.
Sumulat sa bato-t; To lithograph.
Sumulid-i?-To spin.
Sumulongi; To continue; advance; go
ahead.
Sumumpa-i'-To swear imprecate; bias;
pheme; execrate; accurse; curse; make
oath.
Sumundo v-Tlo send for.
Sumungkal-v-To loosen: not scatter
about.
Sumuno-f To board; lodge; live with
another.
Sumunod-v-To follow; obey; yield; com-
ply; submit ensue; be inherent.
Sumunod sa mangyari-i; To happen-
supervene.
Humunod sa iba-7/-To follow another;
comply, yield; yield to anothe's wish
or desire.
Sumunodsunod a Following; ensueing.
Sumunodsuuod sa uso-v-To be in use.
Sumunodsunod sa uso-a Fashionable;
customary.
Sumurot-t) To point.
8umuso-i?To suck.
Sumustento-r-To sustain; support;
maintain.
Sumusulat ng historia-?i-Historian.
Sutnusunod-rtSuccessive; following; con-
secutive.
Sumusunod sa araln-Sectary.
Sumususo n Sucker one who sucks.
Sumutsot-vTo whistle; whiz.
Sumuyo-i{-To love; court.
Sundalo w-Soldier.
Handalong dagatn-Marine; marine sol-
dier.
Sundalong lakad w-Grenadier; infan-
tryman.
Sundalong nagtanan-^¿-Deserter
Sundan i; To persue; follow, go after;
obey.
Sundang w Poinard; Pointed knife.
Sunday a-Inclined; leaned against;
propped.
Sundint^-To follow; obey; submit, com-
ply; persue. persecute.
SundulinrTo punch.
Sungaban-?i--Wrestling; scrambling.
Sungabán v-To wrestle (cafc7¿ as catch can).
Sungay n-Horn.
Sungayan a Horned; horny
Sungkal-w- Rooting (per. to the hog).
Sungkal-n-Disorder. '
Sungkalin i;-To root.
Sungoyn Gulch, gully.
Sano n Guest lodger; boarder.
Sunodsunod-a-SuccesBive; following al
ternative; consecutive; altérate.
Sunodsunod-arl?;. Successively; consec-
utively.
Sunog-M Fire conflagration; burn; burn
ning; combustion.
Sunok-n-Distaste; aversion to the taste
Suntok-w Blow, fistycuff, punch with
the fist.
SunUgin-i;-To burn; fire; scortcli; sel
afire: kindle.
Suob-^i-Fumigation disinfection.
Suobin v-To fumigate disinfection.
Supil-n-Domination, subjection; repren
sion; humiliation reduction.
Súpil-w-Round or circular comb.
Supilin v-To subject; dominate; subdue;
conquer, overcome; humble; curb;
rein subjugate; subordinate; repress
confine; humiliate.
Supling-n-Sprout; shoot.
Siipot-w SSack; bag; pocket: pouch; poke.
Supot ng dalawang itlogn-Scrotum.
Súpot ng sulatw-Mail bag.
Súrt-n Ruff, ruffling pleat.
Suriin t'-To ruffle; pleat.
Súrot n Bedbug.
Surót M The pointing with the finger.
Surutin-v To surprise by pointing with
the finger.
Susi n Key; cock.
Suso n Teat: dug; pap.
Suson n Layer.
Susuhan-a Having large teats.
Susuhan v To weave the corners of u
bag or basket.
SutlanSilk
Sutsot-w Distaste; aversion of the taste,
Suyo-w-Distaste; aversion of the taste.
Suyo -n- Courtship: courting; lovt
making; loving,
Suyo-w-Compliance; civility.
PAG
Suyain í;-Tü luve; court; make love;
comply; be civil or polite.
IBB
PAG
8uypd n-Fiue li¿iircoinb.
Suyuriu-i^-To comb with a fin^ comb.
T
Taan n Reserve, exception; secret; cau-
tion.
Tsidsn Height highness.
Taas ng katawau ^-Stature; height of
the body.
Taasan ?^To raise; heighten.
Taba n-Grease; lard; fat;corpulancy.
Tabad n-Scratch; call by whistling.
Tabagan-t;-To increase; augment.
Tabak n-Long knife point; lack of spice
or seasoning.
Tabak-a- Fresh.
labangw Lack of spice or seasoning,
insipidity; insipidness,
Tabaran-t;-To fc>cratch: cause to bleed.
Tábas-n Cut; shape; fashion; appearance;
aspect; look
Tabásan-v- . o cut, delineate; pare. off.
Tabasán n-Tailors pattern; tailor's table.
Tabas pusod-a- Narval shaped.
Tabi-n-?5Íde; edge; brim; limit; border;
margen; fringe; verge; shore, bank;
strand.
Tabign-Push; shove.
Tábing-n-Curtain; veil; screen.
labing ng pirito ^i Door-curlain.
1 abla-n Board.
Tablang makapal-w Plank.
Taboy-n-Divorce.
Tabsing (X-li^altish; brakish.
Tablado rt-í? caff old.
Tabunan-vTo cover anything with dirt,
chaff j straw, grain or sand.
Tadhanaan-t*-To determine, assign or
give time; set a limit.
Tadhaanaann-Ti me; limit; duration; sea-
son
Tadtarin n To chop fine; make into
sausage.
TadyaknKick; tread.
Tad van g n Rib.
Tea n Flux; excrement; faeces.
Taeng bakal n- lags; dross.
Tea ng hayop n Dung; manure. '-
Tága n Fishhook.
Tagá n Cut; slash; gash.
Tagsi-prep. From; of.
Taga bayad-ii-Paymaster; paying teller;
payer:
Taga bilang n Acorn ptant.
Taga Filipinas-ii-Filipino.
Taga gaw'a w \^orkman; artificer; mak-
er; author; mechanic.
Tagti gisiiig Í* Alarm.
Taga ibang bayan n8tranger; foreigner.
Taga iniierno-a-Hellish infernal.
Tagak w Crane; heron swan.
'lagii kabila ng bundo n fracsmoun-
taineer.
Taga kabila ng bundok a- rransmoun-
tane, belonging to the other side of
the mountains.
Taga kilala n Examiner.
Tagal w-Duration time^ protraction, de
lay prolixness. prolixity.
Tagalan-r-To protract, delay; prolong,
lengthen postpone.
Taga langit-?/-8aint.
Taga langit a- Heavenly; belonging to or
from heaven.
Taganás «-Clear neat; pure; clean.
Taga pagalaga-n Breeder, trainer; nurse;
janitor.
Taga pagdalan-Conductor; carrier.
Taga pag inan ^-Transporter; carrier.
Taga pagkanlong n Defender, abettor;
protector.
Taga pagkudkod-w-'^craper.
Taga paghito ?t Cook.
Taga pagpasan ii-Porter; carrier.
T^ga pagpasuso-n- Wet nurse.
Taga pagsalin ang sulatn-Copyist.
Taga pagsunog n Incendiary burner.
Taga pagtangol-w Defender; protector;
supporter.
Taga pag ugoy-n Ro ker; one who rocks.
Taga pam agitan ?i-lntercessor;mediator;
petitioner; solicitor; advocate.
Taga pangasap-ii-8peaker; one who
si>eaks.
Taga pigil-n-Brakeman.
Tagn panubok-M-F]xaminer; scout; spy.
Taga pulo-í¿*Islander.
Taga Ronia-n Roman.
Taga sa^rcp.-Belonging to; from.
Taga sa ibang bayan 6 lupa n-F'ureign-
er; stranger.
Taga siyasat-n-Examiner; investigator;
surveyor
Taga sulat-n- Writer; secretary; notary;
clerk.
Taaa tangap ng btlis-n-Tax collector.
Taga taktak-n-ftiealer. .
Taga tupad-n-Complier; one who com
plies; envoy.
Taga tawag?tCall boy; bellboy; caller.
TAK ^
Tagdan n Handle.
Taghoy n-Lamentation; grief, complaint;
story of hardship
Tagiliran-^ Side; flank; margen; brim;
edge.
Tagiliran kanan ng sasakyan-w Star-
board.
Tagiliran kaliwa ng sasakyan-n-Lar-
board.
Taginting n Sonorousness.
Taglayn-E uivalent.
Taglayin-t^-To equalize; fetch; carry.
Tagliranw-Side fllank, verge.
Tago-a- Hidden; concealed; secret clan-
destine; profound; deep; private
Tagóbana-n Porosity; porousness.
Tagobilin-w-Recomendation; charge; in-
junction; praise; command.
Tagpi-w-Patch.
Tagpian-v-To patch.
Taguan w-Storehouse; repository; place
of concealing anything.
Taguan ng damung tuyo-w-Hay loft.
Taguan ng labasa-n-Razorcase.
Tagumpay-M-Defense; protection; sup-
port.
Tagupak-n-Report of a slap; clapping;
clap.
Tahananw-Habitati on; abode residence;
lodging; mansion.
Tahanan V To live; reside; lodge; in-
habit.
Tabid n Spur (of a chicken).
Tahi-w Sewing; stich,
Tahiin-v-To sew; stitch,
Tahianw-Tailor shop; dressmaking estab-
lishment.
Tahiin muli t;-To resew.
Tahiin na bigla n To baste; sew quick-
ly-
Tahimik-a-Quiet; peaceful; calm; pa
cific; placid; noiseless; gentle; undis-
turbed; serene; tranquil; mild; tame;
meek; self possessed: dipassionate;
halcyon; quiescent; composed; con-
tinent; tacit: mature; judicious.
Tahong-n.Bivalve; shellfish.
Tahul n Bark; howl.
Tainan n-Tenacity; flexibility.
Taimtim a Loving; affectionate; i n t i
mate.
Tainga-w-Ear.
Tákal-w-Measure; extent; dimension; ca-
pacity; bulk; mete; guage; contents.
Takalan-?J-To measure, (for someone
else).
Takalin-r*To measure; mete guage.
Takalin muIi-v-To remeasure.
Takápan-n Quarrel; dispute; insult; fight;
affray.
134
TAL
Tauapan-t; To quarrel; dispute insult.
Takaw n-Gluttony.
Tukaw na malabis w-Gieed.
Talas-^i-Cunning; craft sharpness wit;
quickness of thought
Takbo w-Run scamper; running; sprint;
course.
Xakbo ng panahon-n- Lapse or space of
time.
Takbuhan Tí-Racé.
Takdaan-v-To determine; distinguish
decide resolve.
Takip n Cover; lid; covering; casing.
Takipan-i?-To cover; case, put on the
lid.
Takip ng lamesa n Tablecover; table-
cloth.
Takot n-Fright; terror affright temer-
ity; timitidy, cowardice, dread^ con-
sternation,
akot ng marami n Panic
akpan -i;-To cover; overspread; hido;
thatch; conceal: stop up,
Takotin-i;- 1 o scare; frighten; overawe.
Takpa^. muli v To recover.
Taksay-a-Fishing boat.
Taksil-a-Treacherous;perfldous; disloyal
false unfaithful infidel, inconstant;
instable: seditious.
Taktak '?^ Seal stamp brand mark.
Takutin t^-To scare; frighten; í pall; cow;
overawe.
Tala w Star; sign; mark.
Taláan v To mark; assign; designate;
brand; note.
TalaanwClam; bivalve; cockle
Talaba n Oyster.
Talagá-aríi;. -Avowedly; disignedly, inten-
tionally,
Talagahan v To intend; do intention-
ally or avowedly.
Talagahan-v-To do intentionally; or a-
vowedly.
Taláhib n Reed grass rushes.
Talaksann Measure of wood. (64 X 64
X 32 inches, (about 7S en. ft.)
Talampakan-?^- 'he sole of the foot.
Talampakin-v-To tread; trample under
foot.
Talampakin-i?-To speak clear, frankly,
plainly or openly.
Talas-w-Cunning; slyness; wit; skill;
sharpness of wit; handiness; craft.
Talas-nDrip; dripping.
Talas ng Í8Íp-?i-Talent; ability; genius;
understanding; wit.
Talalasok-n- Wooden wedge.
Talata-n-Row; file; line.
I albos-??- Vegetables (such as the squash
and street potatoe).
TAM
135
TAN
Tali-n Garter; band; tie; litigation; string.
Talian-t;-To tie; bind; hitch; chock.
Taiián-^ Place of tying. • '
Taliba-n-Guard; watch.
Talibaan-f-To guard; watch.
Talibis na lupa^-Ravine.
Talibugso-^-Knot.
Talikuran-i;-To turn the back; retract;
take back; renounce; reject; abjure;
negative; disclaim; recant; disown.
Talim-w-Sharpness; cutting edge; steel.
Talinhaga-n Proverb; allegory; exam-
ple; mystery.
Talino n Clearness of thought; wisdom;
guickness of thought.
Talino ng isip n-Talent; ability; wisdom;
genius; clearness of thought.
Talipandas a-Exempt; unrestrained;
loose; dissolute, rude; insolent.
Talis-M-Sharp prickle; fork; point.
Talisuyo'W Serf, slave; servant; lover;
one who courts.
Talo-v Setto; dispute; dissension; per-
dition; repulse.
Tálob n Cover lid. -
Talohaba-a Oval; oblong.
Talohaban Oval; oblong; elipse.
Taloktok n-Top; apex.
Taloktok ng bundok-n-The top of a
mountain.
Talon-n-Jump.
Talonin-i?-To jump; overcome; overpower.
Talonin ang hari-i;-To dethrone.
Talon ng tubign Falls; cascade; cataract;
Talong-w-Eggplant.
Talop n Peeling; peel.
Táltálan w Dispute; quarrel; argumet.
1 altalan-i;-To dispute, quarrel; argue.
Taluban-i;-To cover
Taludtod-:^ Row. file; line; lay.
Taludtod ng bundok na sunodsunod-w-
A chain of mountains.
Taludtod ng haligi n Colonnade.
Talu ap ng mata-?i-Order; method; rule;
example; precept; following.
Taluntonin-i;-To follow.
Talupan-i;-To peel; shell; bark; husk;
pare.
Tama a Right; exact; dogmatic; dog-
matical; upright; faithful; honest.
Tamad-a-La:^y; indolent; idle; inatten-
^ tive; neglectful; heedless; negligent;
careless; slow; tardy; inert.
Tamadaííí;.-Slowly; lazily; idly; tardily.
laman-n-Firmness; steadiness; con-
stancy; resolution.
Támanán f-To be constant; firm; res-
oluta or steady.
Tama sa katuiran-^i Reasonable; fair;
just; right.
Tambak-a Level; even.
Tambakan-i;-To level; even.
Tambal-w Joining putting together
addition; exaggeration.
Tambalan-v To join; put together; add
to exaggerate.
Tamban-w Anchovy.
Tambingaiit'. -Immediately; instantly;
hastily, right away; presently.
Tambingin-i/'-To do immediately; pre-
pare hastily.
Tambol n Drum.
Tambubong-rt Granary; mow; place
where tiaders stop or meet to buy
and sell.
Tambuli-w Hunter's horn; deerhorn.
Tamlay-n-Indisposition; sorrow; down
heartedness.
Tamnan-'y-To sow; plant.
Tamnan muli-t?-To resow; replant.
Tamnan panibago v To resow; sow
again; replant.
Tamuhin-t;-To feel; bear; wear; suffer;
forbear; lead; carry.
Tampa n- Advance of money on any-
thing.
Tampahan-t;-To advance money on acrOp.
Tampak-j^rep. Against; opposite.
Tampal n Slap; cnff; blow with the
open hand.
Tampalasan n Insolence, discourtesy;
discourteousness; rudeness; abusive-
ness; insult; immodesty.
Tampalasan-a-Insolent; rude: discour-
teous; impudent; flippant; abusive^
profligate disreputable; overbearing,
immoderate; contumelious; lofty; in-
human: soulless; perverse; haughty.
Tampalasanin í; To insult; abuse; injure-
misuse; malign; illtreat; mistreat;
maltreat.
Tampalin v To slap; cuff
Tampi-n Blow; knock; cuff; slap.
Tampo-rfc-Pout; resentment; anger; pique.
Tampuhan-i; To sulk; pout; resent quit;
forsake; abandon.
Tamtam-n-Compensation,idemnification,
Tamtaman-?;-To indemnify; compensate;
repair.
Tamuhin-v-To Reach; gain; feel suc-
ceed; procure; obtain; attain; bear;
suffer forbear; lead; wear.
Tanaw-n-View; sight: prospect; look.
Tanawan n Place of watching; ken.
Tanawin-v-To view; behold; observe;
w^atch; notice; discern,
Tanda w Mark; emblem; sign; standard;
note; symptom; precursor; score,
badge; significant; prognostic; note,
brand; seal; banner; print; stamp.
TAN
136
TAR
Tandaan-n Catalogue; list, role; file;
memoramdum.
Tandaánt;-Ío remember; mark; seal;
record; note; stamp, name score.
Tandaan ng nangamatay-n-Necrolog)'.
Tandos-w Spear, lance javelin.
Tanga-w Stupid; slow; dull; ignorant;
wondering; starting.
Tangán-Motil.
Tanga-n A game whicli resembles
pitching.
Tangaan-v lo cause to stare or wonder; '
scare.
Tan gal n Di scon n ect ion.
Tangalin-v-1o disconnest take to
pieces; disunite; disintegrate; take
apart disarm; disband.
Tangapin ^ To reseive; take accept.
Tan ^diaii-n- Noon; noontiipe; midday.
Tanghali adv.-Midday,
Tanghalian n-Dinner.
Tanghalan-n Fair exposition
Tangi a Singular; single; individual;
particular; rare strange; unequalled;
special foreign.
Tangi adv.-So\e\y: only; purely; alone.
Tangi-n-Refus d; denial; contravention.
Tangihan-f To deny; refuse; contra-
vene; resign; disown.
Tangi ng inam a Exquisite; excellent.
Tangi saj^íT^:).- Besides; without; above;
over.
Tangi saarlu. -Besides; morer>ver.
Tangis-w Snivel; crying.
Tangkakal n-Defense; protection; vindi-
cation: aid; assistance.
TangkalagM-Block.
Tang kilik M- Protection; defence; aid;
shelter.
Tangkilicani; To shelter; protect; as-
sist; aid.
Tanglaw w-Light clearness; clarity.
TangnauM- Handle.
Tangnan-?;-To take; hold; have; grasp;
catch; obtain.
Tangnan ng baldi,7i Hail.
Tangnan ng palakol wHelve.
Tango n Nod of the head signifying
yes; conformity.
Tanikala ?¿ Chain.
Taniniw Plant; seed, seedtime; plant-
ing.
Tanim na loob w-Rancor; anger; hatre<l:
odium.
Taning-n-Term: end.
Ta ingan-i'-To determine; decide.
Taning na araw-w-Last day; writ
Taning na panahon-w-Crisis; end of
time.
Tankay n Stem handle; culm; hanlon.
Tankilik n-Slielter; protection; aid.
Tanod-w Custody, guard; Watch; sentry;
sentinel.
Tanong-n Question; inquiry; interro-
gation.
Tanso n^Brass; copper.
Tansong dilaiv^-n Brass.
Tansong pula ?i Copper.
Tantia-n Comprehension; underestand-
ing.
Tantuin-y-To comprehend understand,
consider; try; ascertain; recognize.
Tanyag-a-Manifest clear; open; plain.
Taob rt/^v.-Overset; up side down; face-
down.
Taon-w-Year.
Taontaon-afe- Annually; yearly.
Taontaon->2-Anniversary; annual.
Taos n-Affection; liking
Taos na loob a Aft'ectionate; intimate.
Taos sa puso íí Cordial; sincere.
Tapa^-Driedbeef; jerked beef.
Tapak-r?-Footstep. foot print; tread;
track.
Tapal-y¿ Cover; poultice; cataplasm.
Tapal na pangtibay ng sikmurar* Ab-
dominal bandage.
Tapang-n-Courage; bravery; fortitude;
intrepidity; boldness; valor; vigor;
spunk; grit; mind: intention.
Tapata Juí?t, straight; upright; honest
lawful perfect strong; sound; com-
plete; s*"eadfast; evident; certain.
Tapatan n Short cut.
Tapat ng loob a Loyal; confident firm;
faithfid honest; sincere, frank cor-
dial, pure: gentle.
Tapat sa matuid afZt\-Straiglitly; justly;
honesly: frankly.
Tapayan-n-Ewer; large earthen pot or jar;
Tapiasan-i'-To cut slantingly or on a
slant.
Tapik-n Slap; clap of the hands.
Tapon-M Cork; plug; bung.
Tapos-?i-Finish; end; final; close; ter-
mination; conclusion.
Tapsin a Brakish; saltish.
Tapunan-n-Bumping; ground,
Tai)unan ng yagit-n Dunghill.
Tapusan i? To Close; finish; ternnnate;
end; conclude.
Tapusin-i; ToC]ose;finÍ8h;end terminate.
Tapusin f To finish end; terminate;
close; conclude; complete; perfect;
crown.
Tarak-w-Stake..
Tarik n Steep slope.
Tarik a Steep.
Tarok n-Depth; profoundity; skill; judg
ment; wisdom.
TAW
137
TIB
Taros n-Prudence; knack; activity; skill;
jiidment.
Taruhin v To measure; compare; esti
mate
Tarukin-i;-To try; fathom: sound; probe;
investigate; perforate; penetrate;
sift.
Tarnkin ng isip-y;-To comprehend un
derstand enter the mind.
Tarunahan-i; To board a ñoor.
Tasa n Cup.
Tasaban v-To appraise; value.
Tasahan-i;-To sharpen; point.
Tasak n-Flug, cork; bung.
Tasakán i;-To plug; cork; stop a
crack.
Tasik w- Brine.
Tasok-7*-Plug; wooden stopper; cork;
wedge; stab.
Tastas-w Rip.
Tastasin-v-'Po rip; unseam.
1 ata-n-Papa.
Tatag-n Equilibrium: solidity; integrity;
firmness; establishment; founding.
Tatahan at muling babalik-a Intermit
tent.
Tatakn Stamp brand; sign; seal; mark.
Tatakan-i; To seal; stamp; brand; mark;
Tatal n Splinter; chip,
1 atan g n Papa
Tatangnan n Handle.
Tatay-M Papa father.
Tatlo-?i Three.
Tatlo-a-Three.
Tatlo ang kulay-a-Tricolored three
colored.
Tatlong kulay-a-Tricolored; three col-
ored,
laula ng paggawaw Glorious deed; no
ble work.
Tawa-fi-Laugh laughter; giggle.
Tawad n Bid immunity; pardon.
Tawag nCall; summons; announcement;
proclamation.
Tawagin-t'-To call summon; name; an
nounce; proclaim evoke
Tawag sa madla-w-f roclamation; publi
cation; notice.
Tawas w-Alum
Tawiran-n Ferry.
Tawirin y-To ferry; cross on a ferry;
ferry across.
Tawo-n- Person; man; individual; woman;
people; nation.
Tawong bastos-n-Curmudgeon; carl;
myrmidom; rude person.
Taw^ong bukid-n Tike farmer; person.
Tawong duagn Coward; poltroon.
Tawong gubat-ti Backwoodsman,
lawong ginoo n-Gentlenian; lady.
Tawong hamak-n-Plebian, hangdog
varlet.
Tawong kumakain ang kapwa w-Can
nibal. /
Tawong itim-n-Negro; ethiop, ethiop
ian.
Tawong mababa w-Plebian.
Tawong malakas n Carl.
1 awong mahirap n-Peasant.
Tawong maramot-n-Codger, stingy per
son.
Tawong marungis-w- Dowdy pe rso n;
slouch.
Tawong marunongn-Sage; savant.
Tawong matakaw-w Glutton; gormand;
gourmand.
Tawong matalasw Wit; genius; witty
person.
Tawong mayaman-n- Potentate.
Tawong napakababa n Dwarf.
Tawong napakasuitik ^-Sharper; cheat;
swindler.
Tawong natatanoha n Overseer; fore
man; inspector,
lawong sinomann Anybody; any per
son.
Tawong taksiln Traitor; turncoat.
Tawong ulol n-Luna ic; crazy person;
madman.
Taya n Bet wager.
Tayaan-?;-! o bet wager.
Tayantangin ¿?-To be well or accus
tomed.
Tayantangin adv. 1 ittle-by little.
Tayo n Position: posture; attitude; form;
situation shape; size; mode.
Táyog-71-Height.
Tayom n índigo: indigo plant.
Tayum n Suspense; uncertainty,
leatro n Theatre,
lekasw Pickpocket; cheat; swindler
gull.
Tekasin ^^To cheat; swindle; victimize
gull.
Tiaga-n Sufferance, constancy, tolerance;
tenacity.
Tiakad-n-Stilts booth. -
Tian n Abdomen; belly; paunch.
TianaK-n-Goblin; sprite; spirit.
Tibag-n-Bank; avalanche; cave in.
Tibagin v-To cave; slide down quarry.
Tibay-w Solidity: firmness; fortitude;
strength integrity; force; vigor.
Tibayan v To strengthen; plight; man;
fortify; support.
Tibay na loob-n Fortitude; forbearance;
strength of heart.
Tibon-1 horn; fishhook.
Tibok n-Pant; palpitation.
Tibok ng puso M-Palpitation; forboding.
18
TIM
138
TIN
Tibyaya w Squash.
Tigagal-w-Idler; loiterer; indolent person.
Tigas-Ti-Hardness solidity, stiffness;
firmness; strength; force; fortitude;
violence; inflexibility .
Tigas ng loob n Resolution; decision in-
flexibiUty tenacity; hardness of heart.
Tigdasn Measles; pimple.
Tigdasen-i?- ro break out with the meas-
les or with pimples.
Tighabol n Augmentation; increase; ad-
dition.
Tigil n Stop; halt; lull; cessation.
Tigil-ínfer.-tíalt stop; beware.
Tigmak n Stain; drench
Tigmakin-v-To wet; drench; stain; damp-
en
Tigpas-n Slice cut.
Tigpasin-i?-ro cut; slice; divide.
Tihaya adv. Face up.
Tihaya a Faced.
Tiis-w- 1 oleration; sufferance; endurance-
repentance patience.
Tiisin-v- o sunffer, tolerate endure;
bear.
Tika-M Intention meaning; mind; view;
design; purpose intent.
Tika-Ai-Form; shape; size; mode; de-
sign; manners; gentility.
Tikimn-Taste palate; relish; proof;
experiment.
Tikis-adv. Intentionally; purposely; de-
sigue dy. knowingly.
Tiklop-w-Fold; plait; ply.
aiklupiuT/To fold; plait; double.
Tiklupin muli-'y-To refold; redouble.
Tikman-i; To try; taste; prove; experi-
ment; probe; attemp; assay; grope;
investigate.
Tiktikn -py; hedger; scout; one who
aids another to win at cards.
Tiktikan t;-To spy. watch 8ecre%; lurk,
Tila adv. Like it seems; it appears.
'I ila patay a Ghastly.
Tili-n Shriek; loud cry.
Timain a-Fusible.
Timawan Peace; tranquility; freedom.
Timawa a-Peacef ul; calm; tranquil; quiet;
free.
Timawain-t;-To free; liberate; tranquil-
ize; make tranquil.
Timawain ang alipin-v-To emancipate;
free a slave.
Timbang n Weight; balance; poise.
Timbangin v-To weigh; balance; poise;
counterpoise,
Timog^i South; south wind.
Timpla n Temper.
Timplahin-v-To temper.
Timplahin-i;-To temper.
Timsim-w Wicking.
Timtim n Modesty; decency; chastity;
firmness.
Timtirnan-a-De ent, chaste; unassum
ing; modest.
Timtiman-w-Chastity; decency; modesty;
firmness.
Timtimin i; To extract; remove; inve»
tigate; inquire.
Timug-w-^outh.
Timugan-ti South south wind.
Tina n Dye; stain; indigo,
Tinaan-?¿-Dye shop; place of dyeing.
Tinag n-Touch,
Tinagin-t;-To nove; touch; direct; guide;
mapage; use
Tinago-a- Hidden; secret.
Tinago-i^ p. ^. Hidden secreted.
Tir.ain-vTo dye; stain.
Tinalaga adv. Intentonally; designedly;
knowingly; deliberately; purposely;
avowedly.
Tinali-'i;. j^. ^.-Tied; bound.
Tinapay n-Bread.
Tinuturuan 7?-Scholar; pupil.
Tindan-Notions; anything that is sold;
found.
Tindahan-n-Store; shop; canteen.
Tindahan ng gatas-7i Dairy.
Tindahan ng alak n Groggery; grog-
shop; saloon.
Tindahan ng mga pagkain-?¿ Grocery.
Tindi n Weight; gravity; importance;
burden; guarantee.
Tindig n-Slandi position.
Tindigan-t;-To stand; guarantee; be
responsible.
Tindihan-w-Stretcher; place of stretch
ing anything.
Tinekas-w-Victim,
Tinga n Lead.
Tingalan ng asin-n-Salt marsh.
Tingang putiw-'lin; tin plate.
Tinghas-ti Chip; splinter, sharp point.
Tingin-ti Sight; look; gaze; glance; pros
pect.
lingin sa labas-n- Appearance; face,
likeness.
Tingkal ti-Lunip; clod.
Tingkayad aiZv. On tiptoe.
Tingkayad a-Squatted; stooped.
Tingnan-v-To look; see.
Tingnan muli-t'-To review; revise; look
or see again.
Tingnan muna t' To foresee; see be
fore.
Tinig n-Sound, tone; echo; tune.
Tiniis V JO .J?. Underwent; undergone.
Tinik-n Thorn; fishbone; thistle.
Tining-^-Setthngs; residue; remainder.
SIPt
139
SIN
Tiniiigal w-Pri>vision.
liningal-aríí;. -Stored away; put away.
^Jiniiig ng loob n Deteniiination res-
olution intrepidity; bravery; valor;
boldness; courage; moderation; for-
bearance.
Tinitingiian ?i-The object which is
seen that which one is looking at.
TinkalwClod lump.
Tinta -tf Ink.
Tinutulugan-n-Bed chamber; bed:
place of sleeping.
Tinutungtungan-n-Koute; ending; ob-
ject; itinerary; goal.
Tipa ^1 Convention, appointment; con-
tract.
Tipan-:^i-Promise; vow; testament.
Tipanann (/onvention contract; agree-
ment; utility; profit.
Tipiaw-n Trip; stub stumble.
Tipid a Economical frugal; close.
Tipi-a Compact; firm; close, solid; com
pressed.
Tipiin-^;-lo press; compress.
Tipirin-r-To enonomize clip or cur
tail expenses; be frugal cr saving.
Tipo n Gap or notch in a tool.
Tipó-a Toothless.
Tipon-w Gathering meeting; assembly;
congregation.
Tipuin-?;-Io breack; nick; notch.
Tipunint?-To gather; unite; compile;
pouch; congregate meet.
Tira n Gleanings; residue; remainder;
remains; residium excess, refuse;
overplus remnant.
Tirahan-n-Habitation; abode; house;
home; place of living.
Tirahan-t; To save; leave over; reserve;
set aside keep for.
Tirik a Steep; perpendicular.
Tirikan ng kandila->^ Candlestick.
Tirikan-t'-To put a candle in a candle-
stick.
Tirintas n Braid
Tirintasin-i; To braid.
Tisa-n Tile.
Tisain-i'-To tile.
Tisod n Stub; stumble; trip; slip; imped-
iment; obstacle; difficulty.
Tistisin-^'-To sew; him.
Tisurin a Tripping; stumbling.
Tisurin-v-To cause to stumble.
Titikn Letter; deed; writing.
Titingkatingkayad-t;-To walk on ti])toe
or in a cowering manner.
Título n Title; diploma.
Tiwalag-a Separated-, distant; far; re-
tired; divided.
Tiwangwang (wir.-Wide; open.
iwasay a Firm ; secure; safe, clear.
iyan a- Abdomen; belly; paunch.
Tiyot n Drought.
Toktok n Top; crest; crown.
'I ono 71 Tone; tune; volume
Toro n Bull.
Totohaninv-To be serious verify; ac-
com{)lish; aft'ect; njake; true.
Totoo (2-Certain; serious evident; true;
positive sure; effectual; devout;
downright; veritable; dogmatic; dog-
matical; peremptory; reliable, catagor-
ical.
Totoong «(ii'. Very; greatly.
Towa nJoy; pleasure; glee, mirth; mer-
riment; gayety; delight; comfort; re-
joicing; satisfaction.
Towid-n Right; straightness.
Towid (i-Right straight; just.
Towi na-rtáv.- Always often; frequently.
Towirin i; To straighten rectify justify;
make right right clarify.
Trabajador n Worker; workman; laborer;
journeyman artificer; mechanic.
Trabajo-/i-Work. task; labor; husbandry
Trangka'A<-Gate gateway.
Trangkahan n Gate; gateway.
Trato-n Contract; agreement.
Tresagio n Matin.
Tresillas n Gimp.
Tresiete :/¿ Whist.
Trono n- hrone.
Tropa n Troupe; company.
Tropang lakad n Infantry.
Trole nTroi.
Tsa n-Tea.
Tubig n Water lymph.
""' ubig na bumukal n Spring water.
Tubig na ulan-n-Rain water.
Tubón-Interest; profit; gain; lucre; rev-
enue; emolument; acquisition; ad
vantage; growth; increase.
Tubó-tí Sugarcane.
Tubo n-Lamp chimney.
Tubos n-Redemtion; ransom.
Tubo sa ibang bayan-a-Stranger; for-
eign.
Tubo sa ibang lupa w Stranger; for-
eigner.
Tubsin 7/ To ransom; redeem.
Tubsin ang sangla ^' To redeem a pledge.
Tubuan-w Sprout; growing; growth.
Tubuan ng ngipin v-To cut teeth.
Tubuan t'-To grow sprout.
Tubusin-v-To redeem; ransom.
Tudlaw-Aim; point.
Tudlaini;-To aim; point.
Tudl i n g-n-Furro w.
Tudlingan-v To furrow plow.
Tudlok n Punch point.
TUL
140
TUM
Tndlukin í?-To punch; poke; point; shoot
with a cue.
Tugak-n-Frog,
Tugatog-n-Hill; knoU, liillock; «inall;
mountain; hommock.
Tugno-n-Brine.
Tugon-n-Answer; repartee; reply; re-
sponse retort
Tugtog ^i-Play; piece of music; palying
. on musical instruments,
Tugtog muna sa kanta n-Overture.
Tiigtog ng loob n Inspiration*
Tugtog ng miisico-n-The playing of a
band or an oschestra.
Tugtugan-n-Piece of music; playing of
musical instruments.
Tugtugan na walangayos-n Dissonance;
discord.
Tugtugin v-To play on a musical in-
strument.
Tuhod-^-Knee.
Tuhog-w- Stringer; that upon vvliich
anything is strung.
Tuhuguin-v To string; impale; pasvS
through.
Tuhuran-v-To push or shove with the
knee.
Tuka-n-Beak; bill; peck.
Tukain-i;-To peck; pick.
Tukarol n-Cap; bonnet; turban.
Tukón-^mall lizard.
Tukod-^Post; prop; support: Protec-
tion.
Tukso-n-Teasing; temptation; vexation;
aggravation; enticement; instigation.
Tuksuhin "Z/-To tease; vex entice: tempt;
instigate; vt^orry; chaff, haggle; in-
veigle.
Tuktok n Top; crest.
Tuktok ng manok n Gonib of a chick-
en.
Tuktok ng ulo /? The crown of the
head.
Tula w-Poem.
Tulad-n Copy: counterfeit; imitation.
Tulag-w-Spear; lance; dart; javelin.
Tulagin-r-To throw a dart or spear;
lance.
TúlaknPush; shove; thrust; drive.
Tulakin-w-To shove; push; thrust.
Tulala-a Stupid; lazy; ignorant indo;
lent; idle; weak; feeble; imbecile.
Tulalain-t; To-astonish; stupefy.
Tularan-v-To imitate; copy; counterfeit;
mimic.
Tularan-w-Precedent; example; pattern.
Tulatod-a-Last; hindmost.
Tulatod-w^-Rurap; croup.
Tulay-w-Bridge.
Tult n-Circumcision.
Tulig w-Foolish stupid; torpid; ignorant;
idiotic; senseless.
Tulig-n-Fool idiot; madman.
Tuliin f-To circumcise.
Tulin n-8peed; velocity, quickness; ac
tivity; promptLess; promptitude nint-
bleness.
Tulingad n Fool; idiot; madman.
Tulis n Sharpness point acuteness; end,
Tulisan n Robber; highayman; bandi».
Tulisan v- o sharpen; point.
Tulisan sa dagat-?^-Pirate. corsican.
TulónvLeak.
Tulog-7*-Sleep; slumber.
TalongnHelp aid; assistance;'support;
succor; vindication.
Tulongan n To help: aid: assist succor;
defend; facilitate; protect.
Tulos n Stake.
Tulot-n ermi sion license; furlough;
leave; admittance.
Tuloy-a-Con tinned successive con-
tinuous; lasting; following.
Tuloytuloy-a-Prompt speedy expedi-
tious continued without interruption.
Tulungan-i>To assist; defend; aid Ijelp;
protect; furnish; favor; ndnister;
supply.
Tulungin a-To help; aid: assist; defend;
protect.
Tulutan-i7-To permit; license give leave
or permission.
Tuluyan v To continue; keep going;
terminate.
T^iluyan-^^-Hotel; boarding house.
Tmnaan-v-To reserve; put away; keep
separate.
Tumaas v-To grow in height ascend;
mount; rise; raise.
Tnmal)a-v-To fjrow or become fat or
fleshy; fatten.
Tumaba ang lupa-vTo fertilize; grow
or become fruitful- (per. to land)
Tumadiak-i?-To kick
Tumae ang ibon-v-To mute.
Tamagal-i;-To last; prolong; endure;
suffer, dally subsist
Tumagilid-t^-To turn sideawys, lay on
the side.
TumagintingiJ-To sound.
Tumagistis ang luha r-To cry; weep;
run (per. to tears).
Tumago-?;-To hide; conceal; put away,
Tumagos i?-To penetrate, leak; run
through.
Tumagupak-i'-To clap; make a noise
by clapping the hands or stamping
the feet.
Tumahan-v-To dwell; nestle; resid
lodge.
TUM
\4l
Tu 111 alian V o calm; appease; grow or
become quiet or peaceful.
Tiimahi «; To sew; stitch.
Tumahol-r To bark; yel]^; yap* yaul:
howl.
Tumahimik-i? To appease; become or
grow peaceful or calm; calm; rest;
repose; lull.
Tumakas V- lo decamp «scape: slip off
leave on the sly; sneak off leave
secretly.
Tumakboi'-To run sprint; course;
hasten; flow.
Tumakot-v Co intimidate; frighten;
scare; terrify.
Tumal-w-Depression,- scarcity; siow^ness;
scan tin ees.
Tamal a-Slow; depressed; not salable.
Tumalas -y-To niter strain; leak; trickle:
trill; pour down; ooze.
TumalasvTo become or grow witty.
TumalivTo tie bind
Tumalikod-t; To turn one's baek; take
back: retract, recant.
Tumalikod sa kanyang bandila <-To
desert one's flag.
Tumalima-v-To yield; submit: obey.
Tumalima r-To contradict; oppose;
gainsay.
Tumalon v-To jump down precipitate.
Tuináma v To hit guess; conjecture.
Tumanan-vTo run away: elope, sneak
off make off; leave secretly.
Tumánga-t?-To prohibit; inteidict, for-
bid.
Tumangan t;-To have hold.
Tumangap v To receive; accept: take.
Tumangap ti-Receiver. taker; recipient.
Tumangi V To refuse; renounce; deny;
resign.
Tumangis-'t' To weep; mourn; lament:
bewail.
Tumango «^To consent; agree; confirm;
affirm; promise
Tumaning I' To give or prolonjr time;
extend time; reprieve.
Tumankilik r-To protect: defend; sup
port; favor; corroborate confirm; liold
up; prop.
TumanoDgv-To ask; question; inquire;
interrogate.
Tumantan v.To rest: quiet; ¿.ppease.
TumaosvTo penetrate; pierce
Tumapang v To encourage; become
brave,courageous, bold or valiant.
TumarokvTo sound; delve.
Tumatahan sa isang lugar ó bahay w
Inhabitant; lodger.
Tumatakbo wRunner.
Tumatanaw-w Spectator.
TU M ^
Tumatatua M-Bac*ksli(ier one who denies
anything gainsayer contradictor
Tumata\va-n Laugher; one whu laughs.
Tumataa v To dnny; contradict gain-
say.
Tumawa-r To laugh giggle.
Tumawag'P To call; summon name;
term send for; announce evuke;
•hallo.
Tumayat'To bet; w-ager.
TumayorTo establish; build; edify.
Tumba w Tower; grave stone.
Tumba ng patay-i>Tomb vault se{)üh
clier; tomb stone.
Turn bong n Anus fundament.
Tumil)ay I' To fortify, strengthen; a-
firm; guarantee,
''"umibok í; To palpitate; fiutter.
Tumiiras '^^To harden indurate.
Tumiguil r To stop; cease; stay, lull;
remain; leave off; work.
TumiinrTo ooze leak.
Tumikai'-To limp.
Tnmikim v Taste try; attempt assay.
TumikimrTo (^oiigh; <lraw onei> atten
tion.
TumilavTo cease.
Tumili r To shriek scream: cry in a
high tone.
Tumindiang r-To weigh.
Tuminbuan^ I' To lay down: stretch
one^^s self on a bed.
Tuuiindig i'-To arise; rise stantl np.
Tuminag r-To be brisk or smart.
Tumingini'To see look: view; gaze;
behold; observe: watch; notice dis-
cern; vide.
Tundngkayad r-To stoop; squat walk
or stand on the toes.
Tundra I' To dwell; live; reside lodge;
inhabit; nestle.
Tundra f To renjain: be left over.
Tumita V To <lrain let fall drop by
drop.
Tumitig-r To eye; glance look.
Tundtis ang pawis v-To sweat or per-
spire freely.
Tumiwalag i^ To separate remove; sort;
dissuade.
Tumpaw Last journey or trip; going.
Tunq)a gawi-f Incliiuition; tendency:
fancy.
Tnmpak-ti- Skill; judgment: prudence
knac ; mischievousness; restlessness.
Tumpok-n Small round heap patty.
Tumubo-i?-To grow: increase: swell.
Tumubo pumatong sa ibaw t'-'I o out
grow.
Tumugon 7/-T0 answer respoml; reply;
acknowledge.
TUN
142
TUW
TurHUgt()g-t.'-To play on a muBical
in^truiiieiit ring a bell.
Tiimuka-t'-To peck; pick.
Tuniuktok v To beat, strike or knock
with tiie knuckles.
Tnmulad ^'-To equalize; make equal:
match.
Tumülak v-To piiyh «hove, thrust.
Túmulo ¿? To leak drip; fall drop by drop.
Tumulong t'-To help aid assist coop-
erate favor 8UC(;or,- support serve;
defend piotect corroborate holdup;
confirm prop; minister.
Tumulotulo t'-To drip.
Tumumba v I o Tower.
Tumumog na malakasw Resolution ;
cournge; mind promptitude; aid; de-
termination.
Tumumok I'-To gather: crowd.
Tumumpai'-To carry down have the
last of anything.
Tumunaw-t' To melt; liquefy; dissolve.
Tumungo n To wend; trend; bend bow.
lumunog V Vo sound; clank, clang;
ring.
Tumuntoug i? To tread; trample; stamp,
put on accupy
Tunuipad t/'-To execute discharge; per
form; comply; heed; do one's duty;
dispense; observe.
Tumurote v To trot.
Tumutul-i.' To reply; answer; respond:
affirm; allege oppose: fight.
Tumutol sa pagtangol v To fight for
another; defenii; argue in another's'
favor.
Tunangn Outcry.
Tunang malaki?i Tumult; out cry; riot.
Tunaw n Liquid: fluid.
1unawini?To melt; liquefy; dissolve;
smelt consume; spend.
Tuna win (2 Soluble; solvable; meltible
li(|uefiable.
Tnnawin ang kinain t/'-To digest.
Tunay-r/ True; cordial sincere: loyal;
constant; firm; manifest; solemm; dog-
matic; dogmatical; c( rtain; downriglit;
reliable; legitimate; actual; candid
confident; real; peremtory; important.
Tnnay aril' Really; truly: actuaby: loy-
ally; candidly certainly; seriously;
surely; positively; evidently;
Tunay nga-rt True; serious; certain: pos-
itive.
Tunga a Slow; half witte<l; ignorant:
torpid; rude; foolisli.
TungagrtHalf witted; foolish: dull;
torpid; alow; ignorant; rude; wild;
obscene.
Tungaw w-Tick; woodtick
Tungayaw-w-Gurse;. imprecation; oath
malediction swearing; ban.
Tung ayawin v To curse swear; im-
precate ban.
Tungkay:^i Object; design; end; intent,
'Tungkodn < ane staff prop; fulcrum;
support protection truncheon
Tungkol-^. a. -According pertaining:
concerning.
Tungkol-^rejo. -About; over.
Tungkol M Duty; obligation; contract;
agreement.
Tungo n-Bow; nod; object; behavior;
trend.
Tungo-a Inclined; disposed.
Tungo n-'l uber.
Tungo ng look-n-Intent; design; purpose.
Tungtongn Cover lid pot lid.
Tunod-n Magnetic needle; the unrolled
leaves of the palm or banana.
Tunog w Sound; noise; report clank;
clang; ring; resonance.
Tunog na bagol w-Grating harsh sound.
Tunog ng voces-?!- tune; tone.
Tunsoy-n-Shiner
Tuntuiigan n Objective; place that one
is heading for.
Tupa n Sheep.
Tupád-w Compliance; doing of one's
duty.
Tupan g hnhaye-n Ewe.
Tuparini^To comply; do one's duty.
Turing n Bid asking price proposal;
overture; proposition; guess.
Turo ??-Teaching: instruction doctrine.
Turuan-i?-To teach instruct educate;
discipline; imform: civilize point out.
Tuso a-Sly; cunning; crafty; sagacious;
vulpine; keen; sapient, wily.
T us ok- w- Stitch.
Tu8tu8Ín-??-To loosen: slacken.
Tusukin-'^^To stitch; prick.
Tuto-^^-Skill; learning: knowledge; judg
ment; prudence; wisdom; sagacity;
circumspection.
Tutol w-Answer; reply; response; repar-
tee.
Tutop-n Patch cover.
Tutos n Stitch; union.
Tutsang n- Bristle,
Tutugin I' To separate or take out the
ashes; reduce to ashes.
Tutupan vTo patch; mend; splice.
Tutusin-r-To stitch; sew.
Tuwa-M Happiness; mirch; merriment
joy; pleasure; content; solace; con-
solation; gladness; gayety; festivity;
rejoicing.
Tuwaa-Tlad; joyful, merry; happy.
TuwiaEach, every; all; entire; whole.
UKO
143 UMA
Tuwituwiiia a<í?;.-Ofteii; frequently.
Tuya n Flattery false praise,
Tuyáin I'-'lo flatter.
Tuyo-a-Dry, barren; withere<l arid;
gear; sere; wizen.
Tuyongtuyo a-Very dry.
Tuyot a Dry; dessicated.
Toyuin a To dry, dessieate.
TJ
Uban-tt Hoary gray headed; white.
Uban-n-Gray hair; chaff.
nbaniiiaOld hoary grayheaded.
Ubaiiiri Í) To grow old or gray headed.
Ubas-n-Grapes; grape.
Ubo n Cough.
Ubod n Heart; center.
Ubod ng hirap n Worst misery,
Übong malakaa n-Whooping cough.
Ubos-n-Termination; consutnation, end-
Ubos a-Terminated. consumed; used up,
ITbusin V To consume use up; end;
terminate; expend, waste. <•
üdiok?^ Stimulation; incitement; per
suasion inspiration instigation.
UdiokannTo incite stimulate insti-
gate; excite; persuade, induce; im
bue.
üdiukan-t;-To Persuade; incite induce,
prevail upon inspire more.
Udlok /^ Boman.
Udyok n-Persuasion incitement excite-
ment stimulation; inspiration, en-
couragement.
Udyukau-i; To inspire persuade; induce;
incite; ply; imbue.
Ugan Move rock.
Ugain n To rock, move.
Ugali■7^ Use custom; habit disposition;
usage; wont; fancy; temper.
Ugaling parang-a Rough; illbred; rus
tic.
Ugangin u-To make foolish.
Ugat n Root vein, blood vessel; bud;
source; origen; spring.
Ugitn Plow beam; plow handle helm.
Ugong-n-Noise; clamor, crack; clash;
din.
IJgoy-n-Rocking swinging.
Ugoyin t'- I'o rock; swing.
(Thalea-?i Buttonhole.
lThaw-:w.-Thirst.
IJhaw na uhaw-fl Very thirsty; dry.
Uhaw-w-Head of grain.
Uhog-w Mucous slime snot; muck.
Uhugin-a-MuCous; slimy snotty.
llkit n-Dent.
Ukitint?To dent.
Ukol n Correspondent; trustee; agent.
l'kpl sa'« Pertaining to; concerning;
apt; fit; ready.
Ukol sa sikmura a Gastric; pertaining
to the stomach.
Ukol sa lupa-a Terrestrial; belonging or
pertaining to the earth.
Ulak n Spindle; reel; pinfeathers.
Ulakan-?i-Wra})pingirame; sf)in(Üe reel.
ITlakint^-lo wind roll up, wind around.
Ulam ii-Meat.
Ulam-nRain; shower.
Ulang bigla at masasal n-Heavy,
shower of rain.
Ulap n Cloud
Ulak na makapal at mal)aba w Mist; fog.
Ulapot-n-Rag iiangiiig from tlie clothes.
U lian a- W o rn out; d e<.' re p i d .
Uliauin a Old; worn out; decrepid.
Vli-adv.-Á^íún.
niiin-r-To repeat renew: patch; make;
over.
Ulilan Orphan.
Ulilang hibos n-Orphan; child wlio has
neither father nor mother.
Uling-n-Coal; charcoal soot; cinder;
grime; lampblack.
Uliran-n Type; pattern example model.
Ulit rtíÍT/.- Again; once more.
ITlitint'To repeat; duplicate: renew;
double; iterate: rei».erate; rehearse;
do or try again.
Uliting madalas-i'-To repeat frequently.
Ulili n Whirlpool; eddy; vortex,
riiyaw /i, Echo.
TJUj-w-Head; poll.
riog^i-Movement, management; direc-
tion.
Ulogin f-To move: manage: <lirect.
Ulol-w-Lunatic: madman idiot dolt;
gump loggerhead; crazy man.
Ulol a Demented; crazy; insane; mad;
daft; delirious foolish: stupi<l dis-
tracted; idiotic ignorant, unlearned.
Ulong ulo a Baldheaded.
Ulong n-Meeting union; congregation.
Ulos ng sa'data-w Slash or stab
riug-n Handling moving.
Ulugin-iJ-To handle; move to and fro.
Ululan-t'-To exaggarate; a<id to, in
crease
Ululing i? To infatuate stui)efy make;
or cause to be foolish: alienate.
Umabala í; To interfere; oppose; pre
vent: molest; troulde; vex; prolong.
UMA
144
Umabot-ü-'fo reach; overtake; catch up;
approach; arrive, come up; get; ob
tain abut.
Umabuloy v-To assist; help, aid, support:
serve contribute; sufiiee- defray; suc-
cor minister; promote.
Umaga-ri-Morning forenoon.
Umaga adVr Early; soon betimes.
VTmagaug umaga adv. Very early.
llmagang umaga-n-Dawn break of day.
Umagap-i;-To preoccupy foresee; aii
ticipate; be quick o/ active,
Umagaw ?;T<) steal snatch.
Umagaw sa isaiig babayi-?i-Rap st; rav
isher.
Umahon-?;To go up: ascend; land
mount; climb up disembark.
ümakin-í?-To tame; domesticate.
Umakyat t'-To climb; ascend; mount; go
up; increase.
Tmakyat na njagukiabit-i; To drmb
with the use of the hands.
I'malalad í;-To resound; jingle; clink.
IJmalalay-U'lo support; help; assist;
aid: maintain.
Tmali v To succeed; happen.
l^malimura-i; To insult; revile.
IJmalingasaw ?; To rise: extend; tran-
scend.
Umalingasaw ang bah o 2/ To stink;
smell; bad.
Umalingawngaw-i^'I'o echo; resound;
rundde: rumor.
Hmalisr-To go; leave: sally: retire;
abandon; forsake, quit; emigrate; ab
sent one's self.
l'malitiit-?5-To grate; creak; scrape.
Umalsa-?;-To rise; loosen; grow fluffy;
uprise.
nmambag-i>To. contribute; give; pro
mote.
l-mambon-v-To mist: drizzle; mizzle.
I 'mamo v To tame; domesticate; become
domesticated.
Umampon Í' To help; protect aid; de-
fend; support, corroborate; favor con-
form.
l'mamoy-<;To smell.
l'mangih?;-To howl; snarl; growl; mur-
mur; grumble.
Hmangis-íí^To stink; smell bad.
Umani y-To gather; harvest; reap.
Pmanitt;-To pull.
Tmankin-ü-To appropriate; usurp.
Umanod-<;'To descend; flow with tlie
current,
llmanta-i'To grow rancid or stale.
Ufnapaw-i>l o overflow, inundate; over
run.
Umapid wTo seduce; abort.
_UMXJ
IJmaral t)-To advise warn; info rm.
IJmari í; To own have
Umari ng hindi kaniya i? To usurp; ap-
propriate anything that is not one's
own.
Umasa tr To hope await; de re expect.
Tmasim v To sour, become salty or
briny,
llmaso í;-To smoke fume; reek.
IJmáso a-Funy;smoky;fmning smoking.
Umasok í?-To smoke fume.
Urn away ^nTo fight war oppose; dis
pute: rival; contest.
ümayon^'?;-To conform; coincide; acqui
esce; agree accord.
IJnawit v-To sing, carro).
T' may aw V To resign; decline: quit: re-
nounce; reject; stop.
Umayos-iJ-To arrange agree; put in
order.
Umbok ang gitna-a-Convex eonvexed.
Umibig v-To love; like wish; desire;
court; will.
ümibÍ8t;-To dismount get off.
(Imigi t? To ease; improve; appease; be-
come less painful.
(Tmihi-f To urinate.
Umiki-t? To limp.
lTmikit-i;-To turn; revolve; roll; gyrate.
ümiko•t^To 'imp.
ITmilagi^ To dodge; avoid; escape; shun;
grow or become wild.
Tmimik-v-To murmur; mutter; mumble;
reply; respond; answer.
rmindayog-i;-To oscillate; vibrate:
move.
Umingos V To grumble; snarl; growl.
^Iminis-í^To smother; oppress; over-
power; crush; subject.
lTminog-ü*lo turn; gyrate; roll; spin.
(Tminom t;-To drink; imbibe.
lTmintindi-2/-To understand ;compreh end
Umisip-v-To think: invent; plan; plot
contrive; meditate.
Umitim-t?-To blacken; become black
darken.
Umitim v-To steal; peculate; pilfer
cabbage; purloin; fllch.
Ihniyak vTo cry weep; bewail; lament
Umiyak ang hayop-v-To low; bleat
howl; grunt.
rmpog-n-Collision; encounter; clash;
shock; push.
Tmpok n Conversation; converse.
Tmudlot-rTo rebound; bounce; recoil
Umug n Moth; the fouling of grain so
that it lumps.
Umuga-i?To move; shake; vibrate,
Umuguin-v-To molder; lump beeause of
dampness.
UÑG
145
USI
Umugit-t; To steer pilot.
ümu^it sa sasakyan n- Pilot; steersman;
helmsman
ümugong V To make a noise.
Umiigong parang kiilog V To fulminate;
make a noise like thunder.
Umugoyz/To rock; swing.
lJmukit-i;-To dent.
Umayabit I'-To claw; scratch.
Umulayaw-v-To coax; wheedle; fondle;
pet: humor,
ümulan-v-ío rain; shower.
Umulan ng bu8Ílak-i;-To snow.
Umulan ng bubog-i;-To haiL
IJmuliawvTo echo resound,
ümulit i; To pilfer: steal; peculate;
filch,
ümúna vTo go before; go first; anti-
cipate; forsee; expect.
Umunat-tJ-To stretch; lengthen; adjust;
anlarge, upon.
Umugot v-To whisper.
Umunouno v-lo stutter; hesitate; stam-
mer.
Umunti-a-To lessen; decline; fall; de-
scend; dwindle; grow or become
smaller.
Umupasala-'i» To defame; slander; in-
sult; deride,
ümupo-u 'o sit.
Umupo ?;. imp Sat.
Umuriturit-v To stammer; titter; stut
ter; hesitate.
ümurong-í;-To recoil; fall back; retro
grade back regress; backslide.
Umurong ang kabayo v-To balk.
Umurong ng marami v-To quaff.
Umusig v To investigate; inquire; ex
amine; follow register,
rimusos v-To go down; descend.
Umutalutalv-i o stutter; stammer; haw^
hesitate.
Una adv. Soon; early; first.
Una a First primiti> e.
Unahan-i; To go first; preoccupy; pre
ceed; lead; anticipate; expect; fore-
see
Unahan-nFront; lead; fore end; begin-
ning.
Unan n Pillow.
Unanvr araw ng buan sa langit-w-Neo
menia; first night of the new moon.
Unano-n Dwarf, pigmy; manakin.
Unatin-vTo stcatch: unfold; expand.
Unatin ang baluktot-tJ To straighten.
Unaunaa^iv.- First principally; chiefly.
Unka-w-Lowing; low
Ungal w Howl; cry of horror.
Ungas-a Stupid: foolish; dull ignorant;
simple; idiotic.
Ungo-n-Monkey.
Ungong babaye w-Female monkey.
Ungos-n ¡Sprout shoot; anything that
protrudes from another.
Unos-n- 1 ornado tempest; storm; hurri-
cane; heavy shower of rain.
Unosin t'-To storm.
Unouiio Stammer, stutter; stuttering;
stammering.
Unsayanin a Rickety; chaffy; without
resistance.
Untiunti adt;. Slowly; little by little;
by degrees gradually
Untian-v-To lessen; curtail, clip; de
cline; sink; decay.
Untog II Collision, encounter: blow ;
contusion.
Uod n-Worm; larva; larvae.
Upa-n- Wages; salary; pay; fee; reconi
pence; stipend.
Upaban t;-To pay; recompence
Upahan ng araw ti Daylaborer; jour
neyman.
UpaknBark; peel; rind; crust; skin.
Upakan-7/To bark peel; skin.
Upasalan Insult; scorn derision; de
famation; slander mockery.
Upa sa pagtawid w Bridge or ferry toll.
UpataBald; hairless; destitute
Upat n Deceit; delusion; fraud.
Upatan t; To deceive; defraud; delude;
impose upon; leave bald.
Upa w a- Bald headed; bald.
Uf)awin-t?-To make bald.
Upo n Squash
Upo n Seat; sitting.
Upuan w Chair; seat.
Uralian-v-lo imbue; instigate: inspire;
persuade; induce; incite; stimulate;
urge.
Uraling masama-w Temptation; entice
ment; incitement.
Uraing-n Stake cudgel; club.
Uria n Border; fringe.
Uriin-nl'o assay; examine; look into.
Urongsulong a Undecided; irressolute
Uroy inter. Get out; git.
Uroy^ Mockery; scoff; jeer.
Urungan-v-To retrocede; take back;
back.
Usa-w Deer
Usang babayi-n Doe; roe.
Usang inahin n Doe; roe.
Usang lalaki-it Hart, buck.
Usap n Dispute litigation; lawsuit eon
test; strife; dissent; contract.
Usb ng n Sprout; shoot sucker.
Usigi-v-To examine; investigate; per
sue; follow.
Usisa n Probation; exammation,
19
WAÍ.
Usisain v-To examine; investigate sur
vey; inquire; inspect; scrutenize;
probe scan discern espy.
Uso n Use; habit; custom; usage.
Usokw Smoke; vapor; steam.
UsóS'W- Rupture, [of the scrotum.)
Utak n Brain.
XJtak ng buto-n-Marrow.
Utal a Stammering; stuttering; hesita
ting; tonguetied
Utal-?* Stammerrng; stuterer.
Utang-w Debt; obiigattion; duty.
Utas a-Finished; closed; concluded.
Utasin-v- ro finish; terminate; end; con-
clude; close bring to an end.
UtLiyutay arZv.-Gently, softly; easily.
146 WA L
ütong-9í- Nipple.
ütos-n-Law> order; command rule stat-
ute, precept; edict; injunction; man-
date; errand; message, proclama-
tion.
Utiisan-i;-To send; convey; command;
order; edict.
ütusan-f-To send; convey; command;
order, edict,
Utusan n-Servant; errandboy; messen-
ger; porter.
üupan n Chair; seat.
lJyam-?^ Sarcasm; mockery; ridicule
disdain; decrial.
Uyamin 1) To mock scoff; deride ridi-
cule, scathe; make fun of.
"V
Varnis w Varnish.
Vervo n-Verb; predicate.
Verso w- Verse.
Viage-n-Voyage; passage; jonrney; ex-
cursion.
Violeta n Violet.
Violin n Violin; fiddle.
Violinista n- Violinist.
Virgen-w- Virgen.
Visagre-n Hinge.
Visita-n- Visit; chapel;
VÍ8Ítahin-í;-lo visit examine.
Vocabulario n Volcabulary.
Volcan-zi Volcano.
Voluntarios-w- Volunteer.
Voto 71 Vote.
W
Wágas-a Neat; pure; clean; clear; free;
innocent; virtuous genuine.
Wahiin-v To tear; rend lacerate; cut;
wear out break; fracture.
Wakal-n Termination end conclusion;
extremity; edge border; extreme;
limit; boundary; bounds.
Wakasn Extreme; extremity end, limit;
bound, boundary; edge; border; con-
clusion termination.
Wala n-Nothing naught.
Wala-a^y.-No; not in on degree.
WalaaDisttnt absent; not present.
Walang ala alaa-Oalm; free; tranquil;
peaceful ; lutvingnothing to think about.
Walang asa a Desperate.
Walang asawa a Single; unmarried.
Walang asawa-n Bachelor; old maid.
Walang awa-a-Heartless; cruel; ruthless;
inclement; fell; inhuman; hard-
hearted; soulless.
Walang ayos-a Disarranged disorderly;
slovenly; careless filthy; confused;
pellmell; immethodical; unclean;
harum scarum.
Walang bahid dumi-a-Clean; untouched;
pure neat; unmingled: innocent;
virtuous; holy.
Walang bait a Thoughtless; imprudent.
Walang baro-a-Shirtless.
Walang basagulo-a-Peaceful; calm; se-
rene.
Walang bayad a Gratis; free of cost;
gratuitous.
Walang buhay a Lifeless; inanimate.
Walang buhok a Bald; baldheaded.
Walana: daan a Impossible, impracti;
ticable.
W^alang dalita a Painless; well.
Walang damdam a Insensible; well
without pain painless.
Walang damit a Naked.
Walang dangal a Infamous; vile; despi
cable; low; abject.
Walang dulo a Pointless.
Walang daya a Equitable.
Walang galang a Disrespectful rude;
impudent; morose; insolent; haughty;
peevish, inattentive; thoughtless; lof
ty; discourteous.
Walang galang aáv -Peevishly; inipu
dently. morosely; insolently; discour
teously; thoughtlessly.
Walang galit a Quiet; serene; calm; un
molested.
Walang gawa-n Liesure.
WAL
147
WAL
Wlang guloa Silent; quiet; still calm;
tranquil; noiseless; loyal; constant;
faithful.
Walang gulugud-a Inyertebrate.
Walang gusto-a Loath; loth.
Walang habag a Cruel; heartless hard
hearted; inclement; incompassionate;
inhuman; soulless
Walang halaga-a Worthless; trifling;
vain frivolous; mean; vulgar; empty;
void; fruitless.
Walang halo-a Pure: unmixed; unmin
gled; clean; neat; mere.
Walang hanap buhay-a-Destitute; help
less; without work or employment.
Walang handa a Extempore informal.
Walang hangan a Boundless; endless;
interminable perpetual everlasting;
immortal; infinite; infinitive.
Walang hanganana Unlimited; bound
less interminable; endless; everlast-
ing; infinite; without end.
Walang hiya a Shameless; impudent;
insolent; forward; disrespectful; ob-
scene petulant; without selfre-
spect.
Walang hurapay-a Continual; incessant;
uninterrupted; continuous.
Walang ikababayad a Insolvent.
Walang ingat a Careless; incautious;
heedless; reckless; forgetful; neglect-
ful.
Walang interes-a-Impartial; uninterest-
ed; candid; just; loyal.
Walang kaba a Bold intrepid; daunt-
lessj valiant; firm; constant; serene.
Walang kabuluhan-a-Worthless trfling;
catchpenny; futile; addle; void; emp-
ty; incapable.
Walangkahulilip-a-Incomparable;match-
less; singular; unequalled; unpar-
alleled.
Walang kahulugan-a Senseless; unmean-
ing; trifling; wortless; useless; fool-
ish
Walang kalinga a Inattentive careless;
thoughtless; heedless; negligent; neg-
lectful.
Walang kalulwaa Soulless; inani-
mate; lifeless.
Walang k^mahalan a.Insolent; impu
dent; haughty;vulgar;ordinary; shame
less; ignorant; without; dignity.
Walang kapalaran a Hapless; luckless.
Walang kapara a Matchless, special;
unequalled; unparalleled; incompar-
able; particular; singular.
Walang kaparis a Singular; special;
unequallel; unparalleled; matchless;
particular; peerless.
Walang kapintasan-a Immaculate fault-
less perfect.
Walang karapatan a Unjust; unjustifia-
ble; unfit unreasonable, without jus
tice.
Walang kasam a Solitary; sole; only.
Walang kasama ad. A lone; solely.
Walang katapusana Endless, intermi-
nable immortal; without end; infi
nite.
Walang katawan a Bodiless; immate-
rial.
Walang katulada-Unequalled; matchless;
unparalleled; special; peerless without
comparison; incomparable.
Walang caya a Unable; incomparable;
unfit powerless.
Walang kibo a Silent; quiet: dumb.
Walang kimi a Free; disengaged; uneni-
barrass-ed.
Walang kimot a Silent; quiet; undis
turbed dumb; motionless; noiseless.
Walang kinikilingan a Impartial; just;
unprejudiced.
WalangKulang a Complete;entire;whole;
integral;perfect exuet; right; finished;
enough.
Walang labas sa,matowid-a-Just;lawful;
true; fair; truthful.
V/alang laman a Empty; addle; vacant;
void.
Walang lasa-a-Tasteless; insipid; flat.
Walang lihim a Open; frank; clear; un-
reserved.
Walang likat a Perpetual; everlasting;
continuous; ccntinual; endlees erect.
Walang likit a Straight; erect contin
uous.
Walang makakamukha-a-Matchless; in
comparable; unparalleled, une
quailed
Walang mansa a Immaculate; spotless;
pure.
Walang hanga at mula a Endless; eter
na¡ without end.
Walang nag aampon a Helpless; desti
tute.
Walang nagkukupkop a Helpless; des
titute; solitary; lonely.
Walang nasa a Disinterested; not de
sirous.
Walang ngipin a-Toothless.
Walang pagod a Indefatigable; unwea
ried.
Walang pagiitiis a Insufferable; into)
erable.
Walang pakiramdam-alnsen8ible;sen8e
less; indifferent; shameless.
Walang palada Unfortunate; unlucky;
gad; hapless.
YAN
Walangpananampalataya-a-Incrediiious;
unbelievable.
Vi alang pangalawa-o-Matchless; unpar-
alleled; solitary; singular, un-
equalled.
Walang pangdamdam-a-Insensible; in
different; shameless.
Walang paninivvala-a-Incredulous; un-
believable.
Walang pinag aralan-a Coarse; rough;
illbred; rustic; ignorant; abject; low.
Walang puri-a Infamous; vile; despica-
ble; shameless.
Walang sakit-aHale well.
Walang sandata a Disarmed.
Walang sapin-^>-Barefout.
Walang sigla-a Infirm; lifeless; inactive;
slow weak.
Walang sinelas-a-Barefoot.
Walang nukal a Olean; pure; free; neat;
cleanly.
Walang taba-a Lean meagre.
Walang tahan-a-Oontinual endless; in-
cessant; uninterrupted continuous.
Walang tahi-a Seamless.
Walang takot a- ->old; fearless intrepid;
dauntless audacious; valiant: plucky.
Walang testamento a-Intestate.
Walang tigil a-Incassant; continual;
uninterrupted.
Walang turing a-Ungrateful; low; abject,
mean; ignorant.
Walang tuto-a-Ignorant; dumb; silly;
unlearned; foolish.
148
YAY
Walang ulo-a-Headless.
Walang wasto-a Disarranged confused;
disorderly; simple; silly; artless.
Wala sa horas a-Unseasonable. un
timely.
Wala sa capanahunan-íí- Abortive, un
timely.
Wala sinoman-n Nobody none.
Wala 8inomanj!?ro Neither.
Walis-n Broom; duster.
Walisin tJ-To sweep; dust.
Walo-w Eight.
Walo a Eight.
Walong puo n Eighty.
Walong puo a Eighty.
Warin Reasoning; thought idea medi-
tation.
Wariwariin-i;-To think; reason; med
itate; recall to mind
Watak a Wide open; clear separated.
Watakwatak-a-Wide; open, clear; sepa
rated; at or by i tervals.
WawanThe mouth of a stream,
Wikan I anguage; idiom discourse talk;
lingo; dialect conversation; converse;
Wikain-iJ-To talk; converse; pronounce.
speaK; say tell; discourse.
Wikain labas sa matowid-v To lie; tell
a f dsthood.
Wika ng Judio w Hebrew.
Wilig n-íáprinkling.
Wiligan -vTo Sprinkle.
Wisik-n-Sprinkler.
W i si kan v To sprinkle; water; spray.
IT
Yabagrt Footstep; tread; noise of a
footstep.
Yagyag 7i-Trot.
Yac.ip-n-Hug embrace.
YacapiivTo hug; embrace; imbosom.
Yaman-w-R^ches; mammon.
Yamanaiiv- Since; well; then: now that.
Yaman prep \ herefore.
Yaraut-w- Disgust; abhorrence; molesta
tion; displeasure; impatience; vexa
tion; loathing; disturbance, chafe,
disquiet; distaste.
Yam uan-w -Rasure; scrapings; filings;
parings.
Yamutin-i;-To disture; displease; vex;^
molest; irritate; worry; bother; dis-
gust.
Yangyangann Place of stretching any-
thing stretcher.
Yanig ^Oscillation; vibration; shake;
trembling; wave.
Yanigin-t' ro wave; shake.
Y^ano a-Average; regular; even;ordinaty,
mediocre; plain; flat; neither good
nor bad.
Y'^antas n Tire; felloe.
Yaon pro That.
Yaon din adv.Ditto, idem.
Yapak n t read footstep.
Yari-n Cut; shape; make; flsrure; work,'
form fashion; termination: finish
ending.
Yaripro. I his,
Yariiui;To finish; close: terminate;
end; do make; effect.
Y'asak n- Desolation; break; deetructión;
tear.
Yasakin-tJ To desolate; destroy; break;
tear; lay waste.
Yasy as»»- Polish; planing.
Yasyasin v To plane; smooth; polish.
Yawe n Stopcock.
Yaya-w-Invitation.
Y'ayain v-To invite stand treat.. ¡
YUM
149
The refere;
yet;
Yayainaiig-;/rfj).
.since.
Yayainaiig-í/í/,-Theii now then now that;
Yayat-i/,-Extennation; weakness; lean
iiess; langtiidness.
Yiniot-y¿ Oakum; tow; tow; cloth.
Yniari-t'-ro make; form; produce; cause,
exist; be.
Yuko-wBow; stoop; sahitation; bend;
inclination.
Yukod r-8alutation; bow; salute; nod;
jíreetin^r.
\umagvaírt/-To trot; jojí: be in ha^te.
Yamainiii'To tremble vibrate; oscil-
late.
Yumaman-r To enrich; grow or become
rich; thrive; prosper
Y UP
Yumamot-t'-To vex disgust displease'
glut pique; irk; molest; disturb, af
flict; be displeased or vexed; an-
ger; oppress.
Yumi-a-Faded; withereii; decayed.
Yumiim-t'-To fade; wither; decay.
Yumuko Í' To bow; nod; bend; stoop,
Yumukod r- Po nod; bow; stoop; bend
the head.
Yumurakr-To tread; trample, stamp.
Yungib w Cave; grotto, cellar, hole;
cavern; haunt; pit.
Yupi-;^?-Bend; fold; double.
Yurak-n-Stamp; tramp.
Yurakan-u-To tread; stamp trample.
Yusakin-r-To tread trample; stamp.
Yupiin ?*-To fold; double; bend.
151
mBnoH VBmBinn
A dan -n Adam.
Adelaida n Adelaide.
Aldriano-w- Adrian.
Alberta-n-Bertha.
Alberto-n Albert.
Alejandra-w Alexandra.
Alejandro-n Alexander.
Alfonso-n Alphonno.
Andrea-n-Andrea.
Andrea wAdrew.
Angel n- Angelo.
Angela nAngeline.
Anan-Anna.
Anselnia-n Selma.
Antonio n- Anthony.
Arturo-n-Arthur.
Agusiin-n-Angustin
Barbaran Barbara.
Bartolome-w-Bartholoniew.
Basilio-^-Basil.
Beatricia-?i-Beatrice.
Benancia-w-Bernice.
BenJamin-w-Benjamin.
Bernaldon Bernard,
Bibiano w Vivian.
Cain w-Cain.
Canuto w-Kenith.
Carlos-n-Carl-Charles.
Carlota-n-Charlotte.
Carolina n Caroline,
Catalina-n Kathrine; Kate.
Cerilian Sisilia.
Cristina-n Chistiana,
Cristino n-Chistian.
Clara n-CIara.
Claro n Clare
Claudio-n Claude.
Clementa-n-Ruth.
Conrado-n Conrad.
Constantina-n Constance.
Daniel w-Danif^l; Dan.
David-n David.
Diego-n Diego.
Dicnicio-n DennÍ8.
Dora-ti Dora.
Dorotea w-Dorot hy .
Doroteo-n-D^rchester,
Eduardo-n-Edward,
Elena-n Helen; Lena; Ellen.
Elias-n-EliaH.
Emilia w-Emily.
Emilio wEmiL
Engracia n-Grace.
Enoc-wEnoch.
Enrique-n-Henry.
Enriquetta-w-Henrieta; Hari reí .
Erman-w-Herman .
Eugenio-w Eugene.
Eva n Eve.
Federico ie Frederick.
Feliz-M-Felix.
Fernando-w Ferdinand.
Felipe-?* Phillip.
Flora-7i Flora.
Florencia-ii-Florence.
Francisca-w- Francis.
Francisco-n- Frank.
<iabriel n Gabriel.
George -w -George.
<Terónima-w Jeremy.
Gerónimo-»*- Jeremiah; JerO"»<^-
Gil-n-Gil.
<Tregorio-n Gregory.
Guillerma n-WiUielnam.
Guillermo-n- William .
Herodes-w Herod .
He^culano-f^Herc^les .
Isacw -Isaac.
Jacob-w-Jacob.
Jarme w- James.
Job-W'Job.
José-w-Joseph .
Josepa-w Josaphine.
Juan-?i-John; Jonathan.
Juanita-^-luniafca.
Julia w-Julia.
Julian ^^ Julian.
Juliana n Juliana.
Julio 71 Julius.
Justo n Justus.
Laura n Laura.
León-n Leon.
Leonardo-n I^eonard.
Leoncia n Leona.
Leoncio n Lionel.
Leonora n-Leonoir.
Lorenzo n Lawranee.
Lucas n Luke; Lucas.
Lucia n Lucile; Lucy.
Luis-w Lewis; Ix>uÍ8.
Luisa n Louisa.
Magdalena-n Magdalene.
Magallanes-n Magallaii.
Manuel n Emanuel.
Marcelo n Marshall
Marcelino n Marshall.
Marcos-w Marcus; Mark.
Margarita w Margarita; Margery
Maria-71 Mary; Marie.
Mariana n Miriam.
Mariano n Marion.
Marta « Martha,
152
Martin-n Martin.
Mateo-w Matthew.
Matias-w -Matt bias.
Mauricio-w Maurice
Melecio n Michael.
Meliton» MiltoiK
Moises-w-Moses.
Nicolás n-ííicolas.
Patricio n Patrick.
Paula; Paulina /¿Paulina.
Paulino-n-Paul
Pedrow-I eter.
Rafael n- Ralph.
Raymundo M Rayniojid.
Rebeca ?* Rebecca,
Ricardo-w Richard.
Roberto n Robert.
Rosa M-Rose; Rosa,
Rosalia w Rosalind.
Rufino-H RufuR.
Ruperto-n Rupert.
8alome-w-Salome.
Samuel-w-8amueK
Sara -n- Sarah.
Silvestre-n-Silvester.
Simeon n- Sim eon.
Simon-w-Simeon.
Sofia-n Sophia.
Salomon w Solomon.
Susana n-Susanna.
Teobaldo Theobald.
Teodora-n-Theodora.
Teodoro-n-Theodore.
Timoteo n-Timothy.
Tobias-w Tobias.
Tomás-w-Thomas,
Trinidad/i- Trinidad.
Vicente ñ- Vincent.
Victorn-Victor.
Victoria n Victoria.
Virginia ti Virginia,
Yreneo-w-Ira.
Yrene-w-Irene.
Ysabel-n-Isabel.
Ysayas n-Isaiah.
Zoilo-ti-Zoihis.
MaN(1A BÜAN
Enero /i January.
Febrero- w-February.
Marzo w-Marcl).
Abril-M-April.
Mayo ?* May.
Junio IÍ June,
Julio-M July.
Agoston- August.
Septiembre-w Septen)})eF,
Octebre-n October.
Noviembre ti-Novemberv
Deciembre-w-T)ecenibev.
Manga araw.
Lingo /Í Sunday,
Lunes w-Monday.
Martes- /i-Tuesday .
Miercoles-w-VVednesdav.
Jueves n Thursday.
Viernes-Friday.
Sábad o n- Satu rd a v.
153
PROPeR nRmes
Adelaide n- Adelaida.
Adam-n Adán.
Adrian r?-Adriano.
Albert?! Alberto.
Alexaiider-n Alejandro.
Alexandra-^- Alejandra.
Alphonso-n Alfonso.
Andre-n- Andrés.
Andrea n- Andrea.
Andrew n Andrés.
Aageline-n-Angela, Angelina.
Angelo-w Angel.
Anna n-Ana.
Anthonj^-n- Antonio.
Arthnr-w- Arturo.
Augustin-w- Agustín
Barbary-n Bárbara.
Bartholotnew-n Bartolomé.
Basil-7i-Basilio,
Beatrice-n-Beatricia
Henjamin-n-Benjamin.
Bernards- Bernaldo.
Bernice-n- Benancia.
Bertha-?i- Alberta.
Cain w-Cain,
Carl-n Carlos.
Caroline-n Carolina.
Charles-n-Carlos.
Charlotte-n Carlota.
Christian-n-Cristino.
Christiana-?^-Cristina.
Claran Clara,
Claren (^laro.
Claude-n Claudio.
Conrad-n Conrado.
Constance-n Constancia.
Dann Daniel.
Daniel n Daniel.
David-n- David.
Dennis-n Dicnicio.
Diego-n Diego.
Dorar» Dorotea.
Dorchestern-Deroteo.
Dorothy n-Dorotea.
Edward-w Eduardo.
Elias-w-Elias.
Elena-n-Elena.
Emanuel-n-Manuel.
Emil n-Emilio.
Emily-w Emilia.
Enoch-n Enoc.
Eugene n Eugenio.
Evan Eva.
Felix-n-Felix.
Ferdinand-n Fernando.
Flora-n-Flora.
Florence-n Florencia.
Francis-n Francisca.
Frank n- Francisco.
Frederick n Federico.
Gabriel n Gabriel.
George-n George.
Gil-n-Gil.
Grace-n-Engracia.
Gregory-n Gregorio.
Haniet-n Enriqueta.
Helen n Elena.
Henrietta n-Enriqueta.
Henry-n Enrique.
Hercules-n-Herculano,
Hermann Erman.
Herod-n Herodes.
Iran Yreneo.
Irene n Yrene.
Isaac-n-Isac.
Isabel-n-Ysabel.
Isaiah-n-Ysayas.
Jacob-n Jacob.
James n- Jai me.
Jeremiah n-Geronimo.
Jeremy-n-Geronima.
Job-n-Job.
John-n-Juan.
Johnathan-n- Juan .
Joseph-n-José.
J osaphine-n Josepa.
Julia n Julia.
Julian n Julian.
Juliana n Juliana.
Julius n Julio.
Juniata n Juanita.
Justus n Justicio; Justo.
Kathrine-n Catalina.
Kenith n-Canuto.
Laura n Laura.
Lawrence n Lorenzo.
Lena-n-Elena.
Lenoir n-Leonora.
Leon-n Leon.
Leonard n Leonardo.
Lewis n Luis.
Lionel-n Leoncio.
Louis-n-Luis.
Louisa n Luisa.
Lucile n Lucia.
Lucy n Lucia.
Magdalene n Magdalena.
Magellan-n Magallanes.
Marshall n Marcelo.
Marcus n Marcos.
Margaretten- Margarita.
20
154
Marie-n-Maria.
Mari on-/¿ Mariano.
Mark-w Marcos.
Martha-n- Marta.
Martin-n Martin.
Mary n María.
Matthew w-Mateo.
M at hias-w -Matías.
Maurice-w- Mauricio.
Michael-7i-Melicio.
Milton-t^-Melitoii.
Moses-w-Moises.
Nicolás w-Nicolás.
Patrick-w Patricio.
Paiil-w-Paulino
Pauline w Panlina Paula.
Peter-n Pedro.
Philli-n Filipe.
Ralph -w-Rafael.
Raymond-w-Raymuiido, .
Rebecca w-Rebeca.
Richard-w-Ricardo.
Robert-w Roberto.
Rosalind-w-Rosaha.
Rose-Rosa w-Rosa.
Rufus M-Rufino.
Rupert-n Ruperto.
Ruth-íi- elementa.
Salomen Salome.
Samuel-n-Samuel.
Sarah-n-Sara.
Selma-w Anselma.
Sisilia-n Cesil a.
Silvester-nSilvestre.
Simeon n-Simeon; Simon.
Solomon-n-Soiomon.
Sophia-n-Sofía.
Susanna n Susana
Tlleobald-?^'l'eobaIdo.
'I'heodora-n-Teodora.
Theodore-w-Teodoro.
Thomas-n-Tomas.
Tobias H-Tobias.
Trinidad-n-Trinidad.
Victor w- Victor.
Victoria 7i Victoria.
Vincent w- Vicente.
Virginia-n-Virpi'inia.
Vivian-'/^- Bibiano.
Wi h e I m a-n- G u i 1 1 e r m a .
William-'^^-Guillermo.
Zoilus-w Zoilo.
ntontfts of tic pear
January-w Enero.
February-n-Febrero.
March-n-Marzo.
April-n-Abril.
May w Mayo.
June-w Junio.
July-Ji- Julio.
August-n- Agosto.
September-n-Septiembre,
October-n Octubre.
November-??. Noviend>re.
Deceniber-n-Diciembre.
Oaps of tfte tDceU
Sunday-w-Lingo.
Monday-M-Lunes.
Tuesday -n-Martes .
VVednesday-n-Miercoles.
Thursday-n- Jueves
Friday -w- Vi ernes.
Saturdav-ii-Sábado.
ABE
156
ABO
JL
A-a-Isang; sang.
Almck-aclv.'SsL likod; sa gawing likod.
Abacus n Kasangkapan pangbilang.
Ahattadv. Sa gawing likod; sa gawing
huli.
Abandon v Umalis maiwan lunmyo pa-
bayaan tatnpuhan.
Abandonment-n-Pag iiwan; pag al is ka
pabayaan: kawalan ng kalinga
Abase-v Magpahamak. ibaba ang loob
ng kapwa.
Abaten Bnmaba: humimpil; himnbay;
umigi guminhawa.
Abbet-yiConvento.
Abbot w Amo ng convento.
Abbreviate v Iklan.
Abbreviation n Pag iikli.
ADcess n Pigsa; bagá; bnkol na ma
nana.
Abdicate-íJ-Ibigay sa iba ang kabarian;
umalis sa pagkahari.
Abdieationw-Angpagaalis sa pagkabari.
Abdomen-w-Tian; tiyan.
Abdominal a-Nauukol sa tiyan.
Abduct-t? Itanan; agawin; iagaw.
Abduction w-Pagtanan; pag agaw.
Abed-aíív.-Nakahiga; nasasa bibigaii.
Abet-'U-Kalongin; kumalong.
Abettor-w-Taga pagkalong.
Abeyance-w-Pag aasaban; pag aantay
Abhor-v Masuklam sa kapwa; magalit;
kamuluan; mapoot;mamnlii yumamot.
Abhorrence-n-Dumal: kasuklaman;
mubi; suklam ng loob sa kapwa; ya
mot.
Abide i>Tuffi ira; maghinto magluat;
dalumatin; damotin; batakin; dalitain;
magtiis; umayon,
Ability-w Kaya kapangyarihan kasana*
yan bisa; karunungan: katalinuhan;
lakas talas ng isip pag iisip.
Abject-a-Hamak; mababa malait; wa-
lang dangal; walang pinag aralan.
Abjure ?^Talikuran; makaila; mag re-
nuncia.
Ablaze-aíív.-Naniningas.
Able-a Makaya; sanay: may kaya; ma^
talino; marunong bihasa.
Ablution n Ang pag lilinis.
Aboard «ííí?. Nasa sasakyan; nakasakay
sa sasakyan.
Abode n-Tirahan; babay. tabanan; pa
mamahay.
Abolisb-íí-Lipulin; alisin; burabin; anta-
lahin pawiin.
Abolition-n Pagkalipol; paglilipol.
Abominable-a Nakabihiya; bamak; ma-
sama; kabiyahiya.
ABU
157
AOC
Abominate-íJ-Magpahamak; hauiakin.
Abomination -n-Pagpahamak; kaha-
makan.
Aboriginal a Caunaunahan; unang.
Aborigines nAng mga unang tawo na
tumira sa isang lugar
Abortion-í^-Panganganak labas sa pana-
hon pagkakunan.
Abortive-a Labas sa panahon; walang
kabuluhan.
Abounds Sumagana masagana.
Abour-afiz/.-Malapit; saan, dako; sa pa
libid sa pagligid.
Ahout-prep.i^siug ayon; dahil sa sa.
Above i:»rej?.-Hingil sa, tangi sa mataas
pa sa
Aboye-adv.-Sai itaas; sa ibabaw.
Above men ioned a Nabangit; nasabing.
AbreeiSi-adv Sa tabi katabi, sa tagilid
Abridge-i;-Iklian; liitan; magbawas. su
mal in awasan,
Abridgement-n-Pag ikli; pagkaliit pag
babawas salin.
Abroad adv.-Sa tanyag sa labas ng ba
hay; hayag.
Abrupt a-Bigla; golpe.
Abscond-'y-Tekasin manek^s; tumekas.
Absconder-n Manenekas
Absence-n-Pagkawala; kawalan.
Absenta Wala.
Absent-v U.malis; liimayo; lumayas.
Absentee n Aug umalis na ang hindi
humarap.
Absolute a Totoong; tuuay; makapang
yayari.
Absolution-n- Pata wad; pag papatawad.
Absolves- ^'atawarin.
Absorb-i;-Higupin. humigop humitit.
Ab8orption-7^-Higop; liitit.
Abstain v Magtiis; tiisin.
Al:)staining a Matitiisin.
Abstemious aMatitiisin; mapagpigil;
mabinahon
Abstinence-n-Pagtiis; ka iyaban; kasu
katan.
Abstinent a Magaptiis; mapagpasiya.
Abstract I'-Hugutin; bunutin; hiwalayin;
ialis.
Abstract n-Kasulatan.
Abstracted-r Nakahiwalay; nakabukod;
wala sa^isip.
Abstraction-n-Pagkahiwalay; hiwalay;
hugot; buT ot.
Abstruse a Malalim; mahirap. talastasin;
malabo.
Absurd a Makatatawa; walang kabulu^
ban; walang casaysayan.
Absurdity-n-Kamangmangan: kaululan.
Abundance-n-Kasaganaan; karamihan;
kahustuhan; kasukatan.
Abundant a 8agana; busto ma ram i; ma-
sagana.
Abundantly afit?.-Malabis masagana.
Abuse-'i;-Lampastanganin; ali muraban:
luir ait; laitan pamibasanin pasla;
ngin salantain alipuslain; murabin.
Abuse nLapastangan paglai ; pagaali
nmra; katampalasanan; dowahagi;
pagmumura kalapastanganan
Abusive a-Tampalasan; bastos; masama.
Abusivenesfe-^- Kalapastanganan; pag-
alimura.
Abut-i; Magpisan umabot; lumapit.
Abutment n Fader na bato.
Abysmal a Malalim na totoo; walang pu
sud ó puit.
Abyss n Lugal na totoong malalim.
Academic Academical a Nauukol sa aca
demia.
Academy n Academia.
Accede v Pumayag; umabot abutin;
kamtan.
Acelerate-'--Tumulin. lumiksi.
Acceleration n 1 ulin katulinan; liksi;
kaliksihan.
Accent-^' Accento lakas.
Accent t? Ilagay ng accento ó lakás.
Accentuate v llakas.
Accentuation w Pagkalagay ng accento.
Accept-t^Tangapin tumangap darnotin.
Acceptable a Dapat tangapin; marapat
tangapin matatangap; nakalulugod.
Acceptance n Pagtangap
Acceptation-^ Ang pagtatangap;kahulu-
gan.
Access-?^ Pag abot pag lapit.
Accessible a Makakaabot; makakamtan.
Accession-71- Pag abot; pagkamtan; pag-
kamit.
Accident n-Ang nangyari na hindi sina
sadya; nagcacataon; pagkabalatong;
sakuna
Accidental a Hindi sinasadya; nagka-
taon hindi tinatfilaga; mataonan.
Ac<",laim-v Purihin; parangalin.
Acclaim-n-Pa^pupuri.
Acclamation n Pagpupuri.
Acclivity n-Tiba^ akyatan tirik.
Accomodate-i'-Magbigay loob; makiba
gay; magkasundo
Accomodating-^ Mapagbigay loob ma-
pagtiis.
Accotnodation-n Pagkasunduan.
Accompany-t; Sumáma; isama; sumabay;
ihatid maghatid.
Accomplice-n-Ang kásama sa paggawa;
kamiyaw; kasáma; katulong.
Accomplish-i'-Tapusin; yariin; totoha-
nin.
Accomplished-a-Yari; natapos na.
A CM
ir)8
ADD
Accuiupliishnient n Pagkayari; pangya-
yari katapiisan.
Accoinptant n Taga bilang.
Accord-w Kasulataii; salitaaii; pagkasun-
duaii.
Accord-iJ-Puinayag; uniayon; mag ka-
sundo.
Accordance-w Salitaan pagkasunduan.
Accordant -a-Nagkakaayoii.
Accor(iing a Ayon naiuikol.
Accurding to law Naayon sa matowid.
Accordion?! Cordion.
Accust-f-ilapit. lumapit bumati'
Account ?¿ Balak; saysay; tiiring; salay-
say kasaysayan kuenta
Account V Salaysayin; balakin; saysayin,
magturing.
Accountable fZ Masasagutin; taga pana-
go t
Accountant w-Taga bilang ng kuarta.
Accounter-i/ Ibigay ng kailangan.
A ^couternients Ti-Manga kasangkapan
ng sundalo.
Accredit-t'-Ibigay ng katowiran ó ka
pan try ar ib an. puniayag.
Accredited ft Balitang ban tog.
Accrue-t' Magdagdag; luniaki,
Accunnilate-i'-Mágipon; buniunton; umi-
pon luniaki.
Accuuialation-?i-Pag upon: dagdag, pag-
feíasániapánia
Accurate a Kawanlan ng mali dunong.
Accurse y-Surapain sumumpa manuni-
pa niagtungayaw; tungayawin.
Accursed a Haniak; nialait.
Accusation n-Bintang; sumbong; para
tang.
Accusative a Dapat snmbungin.
Accunable a Dapat isumbong.
Accu8e-'i>Isun)bong; suinbungin; bin-
tangin; paratangan; magsunibong;
magparatang rnagbigay sala.
Accu8tora-í?-Mamibasa; bibasabin; pa-
niaratibin; liiratiban; gamitin.
Accustomed-ft Hirati; bibasa; datiban;
palagi.
Ace-n-Alas.
Acerbity-ti Kasaklapan.
Acbe Í? Sumakit; bnniapdi; buinapis;
niagdamdani.
Acbe H Sakit: damdani; bapdi; antak.
dalambati; bapis; kirot.
Acbieve f Gawin: tapusin.
Acbievement-w Pagyayari; tapos.
Acid y¿ Aksido.
Acid-ft-Maasini.
AcitHty H-Asim kaasinian.
Acknowledge uSagot; tunuigon.
Acknowle<lgenient-/i-Sagot; tugon.
Acme H Pandulo; kataastaasan lugar.
Acorn-w-Kunga ng kaboy na tinata-
wag (acorn).
Acoustic a Nauukol sa dinig.
Acoustics-n-Karuiumgan sa pandinig.
Acquaints- ilalanin.
Acquaintance-^- akilala; kilala; pag-
kikilala; pagpapakilala.
Acquiesce-i/' Makiayon; pumayag.
Acquiescence n Pakikiayonpagkapayag;
pagkaayon.
Acquire v Makinabang; magkamtan;
maykaroon; pumulot pulutin.
Acquirenxent n-Pagkamit; pagkakaroon;
pagabot
Acquisition n Pagkakamtan tubo; paki-
nabang.
Acquisitive ft Mahilig ^^a tubo.
Aquittal n-Pagpatawad
Acquittaui'e n Taw ad; re ibo.
Acre-n-Pirasong lupa na may 123 baras
at tatlong dankal ang baba at 49 é
ng baras ang lapad.
Acrid ft Mapait maasim; naninigid.
Acrimonv^i- Km paitan bangbang.
Acrimonious ft Mapait; masaklap.
A{;robat i^ Tawong malakas at sanay.
Ac»'obatic-'T Malakas at sanay.
Across pri'j; -Sa kabila; nakahalang.
A coos ftrZü. vSa ibayo pabalang.
Acrostic-w-Hugtong na may isang sali
tang nakataüTO.
Act w Kilos; gawa bawat isa ng manga
babagi ng teatro.
Act-?'- unnlos; gumawaimagkomediante.
Act like a cldld-'y Kumilos parang bata;
magbinata
Action n Kilos gawa; at^al.
Actor-ii Komediante.
Actress ??-Komedianteng babayi.
Active-ft.-Maliksi; bubay; harnrnpak; ma-
agap; masigla; madali; mabisa; bibasa;
mátalas.
Activeness-w-Kaliksiban; agap; kasipa
gan; kabibasanan; aigla; liksi.
Activity 7?rLiksi; agap; sipag kasipagan;
kaliksiban; sikap; bisa; katulinan;
sigla.
Actual-ft-Kasalukuyan; tunay.
Actually-ftrZv.-Kasaiukuyan; tunay.
Actuate-'?; Ipakilos; iudyok.
Acute ft-Matulis; matalino; mátalas.
Acuteness-n Katulisan; katalasan.
Ada<ie-ii Patnugot; salita nangaling sa
kanunuan.
Adapt-t'-Ikama; gamitin; ikapit.
Adaptable-ftMabagay; bagay.
Ada]>tation n Paggagamit; pagkama.
Add r-Dagdagan; bilugin ipatong; pa
tungan; mags urn a; magdugtong; mag-
ugnay; ipaibabaw.
ADM
159
ADV
Adder-w-Alupong.
Addible-Addable-it-Makasii8uma.
Addict i;Gumamit na Jagi,
Addition-'^iSumar pagdaragdad; karag-
dagan dagdag, dugtong; pagbuti.
*pamakpak.
Additional-a-Nakadagdag pa.
Addle-a Bugok; walang kabulahan wa-
lang laman.
Addle t? Hunmlok.
Address-i;-Magsalita; batiin.
Addres n-Serrnon pagsasaysay dis
curso; kinati tiraban; pagV)ati.
Adduce t; 11 i taw ibarap ipakita.
Adept-a Bibasa; sanay; marunong; nia
talas.
Adept-n Tawong marunong at sanay.
Adequate a-Husto; sukat; sapat; bagay;
sagana.
Adhere-i;-Sumama; dumikit; magpisan;
sumapit pumisan.
Adberence-i^ Pagdidikit ; p a gk a p i s a n;
pagsapit.
Adberency n Pagdidikit: pagkapisan;
pagsapit.
Adberent a Nakadikit.
Adhesion n Pagdidikit.
Adhesive a-Nakadikit.
Adieu n Paalam.
Adipose-a-Puro taba.
Adjacent-a-Malapit; katabi, hindi ma
layo.
Adjective-Ti-Adjectivo.
Adjectively adv. Parang adjectivo.
Adjoin-'?;-Ipisan; isama: raagdugtong.
Ad^'ourn-vTumapos, tumigil ang kapi-
sanan.
Adjournment n Pagtitigil ng kapisanan.
Adjudge-i'-Mag hatol; batulan.
Ad'judicate-t^-Humatol batulan.
Adjudication n Paghabatol.
Adjunct-a-Makadugtong.
Adjuration n Panalangin panumpa.
Adjure-T/ Manumpa; ipanurapa.
Adjust -í^-Ayosin; busayin, banatin; iga-
yak; ihanda maghusay.
Adjus^able-a-Makakaayos.
Adjustment ?*-Pagkakaayos; pagkaka-
husay. katotohanan.
Adjutant n Ayudante.
Adininister-t;-Kumalinga; mamábala;
suyuin;, m anuyo.
Administration-n-Pamamahaia; pagpu-
púno.
Admini8trator-^^-Ang jiamamahala; taga
bantay ng ari ng iba; ó kapwa.
Administratrix n Ang babaying nama-
mahala sa ari ng kapwa.
Admirable-a-Katakataka; dapat puribin;
main am.
Admiral ?i Admirante; puno ng mga
sasakyan de guerra.
Admiration n-Pagkapuri; mangba pag
tataka; pagmamangba; pangingilalas;
Admire f Puribin; ipagpun mamangba;
niMngingilalafa; magtaka.
AdmÍ8sible-<2-üapat tangapin: matatan
gap.
Admission-n-Pahintulot; pagpasok.
Admit V Ipasok: ipabintulot magbignv
daan; magkaloob; tumangap.
Admittance-n-Pahintulot; tulot pagpa
sok.
Admixt' Ibalo; ilabok.
Admixture n Halo labok.
Admonish-i' Aralan: pangusapan; sisi-
hin; sumaad: bumala magpasiya;
payuhin.
Admonition-n-Babala; payo; pasiya
pagpasisi.
Ado n Guio; birap.
Adoben-Ladrillo na natuyo sa araw
lamang.
Adopt-i;-Gamitin.
Adoption V Paggagamit.
Adore í^G^miliw lumigaw, giliwin; li-
ga win umibig ibigin
Adorable a Dapat giliwin dapat ibigin.
Adoration n-Paggiliw pagibig.
Adorn v Gaya kan; igayak panuitihin;
magalingin; gumayak.
Adornment-w Gayak; hiyas; pamuti.
Adrift a Nakalutang.
Adri£t-aríí;.-Nakalutang.
Adroit a Mátalas; tuso, sanay.
Adulation n Pagpalayaw Paglalangis ng
dila.
Adulatory. a Nauukol sa pagpapalayaw.
Adult a Matanda may edad.
Adult-w Tawong busto na ang laki.
Adulterate a May halo.
Adultery w-Pakikiapid.
Advance-t' Sumulong; magtuloy; luma
pit.
Advance h Sulong; paglala[)it; pagtuloy.
Advancement-7i-Pagbuti; pagsulong, pag
galing; paglalapit.
Advantage n Pakinabang; tubo; luta; la
tamasan.
Advantage Makinabang.
Advantageous ri-Pakikinabangan; maki
kinabang.
Advent 7*- Ang nagyari na; nagkakataon.
Adventuren-Ang hindi sinasadya ang
nagkakataon.
Adventure v Magkataon.
Adventurous a Matapang; mangabas.
Adverb n Advervio.
Adverbial fi-Nauukol sa adverbio
Adversary-?* Kalaban; katalo.
AFF
\m
AGG
Adverse a liaban; nialaban.
Ad versity n Kasal aian kahi i apan .
Advertise I? Ipahayag: ipabalita.
Advertisement nBabala; pahayag balita.
Advise-w-Aral; babala; panguugusap;
payo; inaaralan; pagpayo.
Advise í^Aralan; pnyuhan sumaad;
pangusapim; ipangubap; iiinaial.
A(ivÍ!sable-a Dapat suiidin.
Advisedly aril'.- Dapat suiidiisunduin.
Avisory a-Mar^pat su mil nod.
Advoc•ate-/^-Al)g taga pamairitan.
Advocate 7/ Mainagitan; lumabaii; kup-
kupm.
Adz or adze n-Dahas.
Aeral n-Ivaunkol sa hangin.
Aesthetic a Naiiukol sa lasa.
Aesthetics w-Lasa lasap.
Aether n-Etero.
A fa radv S a malayo
At'fability-w-Saya; kasayahan; lugod;
kaluguran.
Affable n Maamong loob; malambot iia
ugali iiakaliilngod masaya; palaj^ay.
Affableness n Saya higod; kasayahan;
kaluguran.
Affair 7i-ÍTñwa.
Affect-í' Magkonowari; ibahin; niaukol.
Affectation-^- agkok nowari; kaibhan;
kaukiilaii; daya.
Affected a- Nakadadaya.
Affecting a-Nauukol sa.
Affecticn-M Pag ibig; pagakwili; paggi-
liw.
Affectionate a-Magiliw; mairog; mairu-
gin; masintahin taos sa loob; nia-
gandang loob; dapat ibigin; marani
(ianiin
Affidavit n Kasulatan na ipinanumpa.
Afñliate-r-lsama gamitin.
Affiliation /¿Pagsasama; pag gagamit.
Affinity-n-Pagkakamagaiiak dahil sa
pag aasawa.
Affirm ü-Tibayin; tumutol; tumibay; ma-
nibay.
Affirmation w-?agpapatotoo pagtibayan.
Affirmative a-Sinasaysay.
Affirmative n Kasaysayan.
Affix-f-Tdugtong sa duk)
Affix n Dngtong sa dulo.
Áfrtict a-Habagin; hapisin: pasakitan;
yamutin; yumamot;hnmapis; mahapis.
Affiliation n Damdam; lumbay; pighati;
kabirapan; kasakitaii. hanibal; hinag-
pis: alipusta.
Affiuence-n Kayamanan; kasaganaan.
Affiiient-a-Mayaman; sagana; busto
Afford M Ibigay; pumayag
Af f ray *w. Away pagsa8aguj>a; laban;pag-
p.iI)amook, takapan; bal)ag.
Affray-i;-Takutiii; labanin.
Affright-T?. Takut.
Aff rigbt ¿' Takutin.
Affront 71 Kamuraban kapalibhasaan;
paglapastangan pagaalipu^ta. •
Affront V Murahin lapastanganin; ali-
pu stain; hiyain.
Afghan a Nauukol sa Afghanistan.
Afghan n-Taga Afghanistan.
Afield adr. Sa parang ó bnkid.
Afire a Isalilingas; naliliab.
Afire a<i" Nakalilingas.
Afioi t a(ir. Nakaiutang; langoy; lunui-
Intang.
Aifoot adv. Nakaladkad; palakad.
Afore rt-^y -Nauna nabangit sinundaii.
Aforesaid a Nasabing nasabi na na
ban git n aturan na
Aforementioned a Nabangit nasabing;
natnran na.
Aforetime adv. Nauna sa panahon.
Afraid a Natatakot matakot.
Afresh adn. ülí panibago.
Ait-adv. Sa gawing likod.
After afiv.-Pagkatapos sa hulihan sa
huli.
After-j9re/?.-Pagka; pagkatapos.
After a Sumunod; nakasunod lulling
Aftermath-M Hapon pagkatanghali.
Afternoon w-Hapcn.
Afterward «(Ít/. -Pagkatapos pagka; sa
hulihan.
Afterwards arÍT/. -Pagkatapos; pagka; sa
hulihan; sa huli; saka
Agan adv. Uli; nuli; ulit
Against prep. Sa harap; laban sa; ba-
lintuna laban kay.
Agate-n-Igang metal na mararami ang
kulay.
Agp'-n Gulang edad panahon, kapana-
hunan; katandaan; laon.
Age V Tumanda lumaon; lumipas.
Aged a Matanda: magulang; laon.
Agency n Oficina ng isang katiwala; pag
kakatiwala
Agent n- Katiwala encargado
Agglomerate-v-Pumisanpisan sa isang
bola
Agíjrandize tJ-Dagdagan; idagdag; luma
ki; lumalo, magpalaki pagdilagin.
Aggrandizement-n Pagpalaki; pagdarag-
dag.
Aggravate-aPasamain hamakin; yamu-
tin pagalitin.
A<igravation-n Tukso kahamakan.
Aggregate vUmabot; abotin; dumagdag;
idagdag pumisan.
Aggregate w-Bi log; buo nakapisan.
Aggregate-7t-Buo; kabilugan; pagsasama;
kalabatan;
AIS
161
Aggregation -n Pagsasama; pagpipisan;
kalaha an.
Aggression n-Pag laban; pag aalsa.
Aggressive a Matapang; mangabas.
Aggressor a-Ang luniaban; unang lu
maban
Aggrieve v Magpabirap; saktan; pabi
ra{)in.
Agbast a- akilakilabot nakataka.
Agbast 6írZí;. Nalvamamangba; kakilakila-
bot.
Agile rt MaHksi, masigla, magaan; ma
agap.
Agitate-v Sulsulin; udyokin; tuksubin.
Agitation nSnlsol guío; ndyok.
Agitator n Ang sumulsol man^ugulo.
Agoadv Naknraan na; lipas.
Agoing adv Pa^alaw; lumalakad.
Agonize-i^ Pabirapin; tuksobin; suma
kit na lubba; majibingalo.
Agony-n-Hirap bingalo; sakit.
Agree t' Magkaisa; nmayon; pumayag;
tumango pahintnbitin ipabintulot.
Agreeable a Mabagay; makaliilugod; na
kangiti; matatawanin makatatawa.
Agreeably adv. Kawiliwili;'kalngodlugod
Agreement- w- Kasulatan; pinagkasun
duan salitaan tipanan; trato; pinag
iisapan pagkaisa pagkakaayon.
Agricnlture-n Agricultura pagsasaka.
Agriculturist n Magsasaka.
Aground r/ri/;. Nakasayad sa lupa.
Ague n Ngiki.
All inter. Aba.
Ahá adv. Aba aroy;
Abead adv. Nauna; sa una; sa barap;
sa dulo.
Aid V Tulungin; amponin; abuluyan sa-
kloloban; gumibik; kupkupin; tang
kilikin.
Aid-nTulong: andukba; abuloy; pag
hibik; saklolo. tangkilik; pagaabuloy;
manunulong.
Ail ¿'-Magkasakit; magdamdam.
Ail n- Sakit; dam dam.
Aimn-Tudla; punta.
Aim-í;-Tudlain; puntabin.
Aimless a Walang dulo pabaya.
AirwHangin; kabambugan.
Air-t'-lbilad; iyangyang; patuyuin sa
ban gin.
Airily arii?. -Maga an; masaya.
Airiness w-8aya; kasayaban; gaan ng
katavvan
Airing-n Pasial; pagpapabangin.
Airy a Parang bangin; magaan; nauukol
sa bangin.
Airtigbt a Di makapasok ang bangin.
Aisle /i Sulambi; daan sa pag itan ng
dalawang taludtod uupuan ó y)anko.
ALL
Ajar-^(iit?.-Nakabukas ng kaunti.
Akindjo a Baluktot; nakabaluktot.
Akin a Kamaganak sa dugo kamukba.
Alabaster ti Bicarbonato de cal.
Alacrity-n-Liksi; kaliksiban tulin; agap,
Al amode a^t'.-Ayon ó sunod sa ugali;
sunod sa uso.
Alarm n Gulat guio; takot; babala; ba
babtang masama.
Alarm clock n Relos na pangising.
Alarm-/' Gulatin; takutin; guluhin.
Alas inter. 8a y ang; kaawa.
Albatros-n-lbon sa dagat.
Albiet ar?t\-Bagaman datapua yamang
Albiet|;rej9. Datapuat; bagamán.
Albino-M-Bata na maputi ang bubok.
Album n Libro na kinalalagyan ng mga
larawan ó sulat
All>iiiuen n Ar.g puti ng itlog.
Alcobol n Alak na 36.
Alcobolic a May halong alak.
Alcove-^i Lugar na tago sa isang silid.
Alderman-7i-Consejal.
Ale-n Alak.
A]ee-adv. Sa gilid ng sasakyan na wa-
lang bangin,
Alert ii Maliksi; maagap; bubay.
Algebra-'^i AlgelDra
Alias-^ Bansag; pamagat.
Alibi-n-Ibrng lugar.
Alien a Bubat sa ibang lupa: iba.
Alien n Tawong taga ibang lupa.
Alienate I' Sirain ang mabuting kauga-
lian; ilipat ang pagibig; lumayo.
Alienation-n-Paglipat ng pagibig; kaulu-
lan.
Aligbt-i? Umibis.
Alike adv. Magkaparis: magkamukba;
kawanki kawangis; kaniukh»..
Alimentn Pagkain.
Alimental a ISauukol sa pagkain; may
sustancia.
Alimentary a Nauukol sa pagkain; may
sustancia
Alimony-n Pagsusustento; salaping na
mauui sa asawang bababye kung
nataboy sa kaniyang asawa.
Aliquot a Makakahati na walang labis.
Alive a Buliay; maliksi; mabuhay.
AllaLabat lahat labat; pulos.
All-?? Ang kal abatan.
AU-adv Labatlabat
Allay-v Patabimikin; payapain; tumabi
mik pumayapa; uraigi.
Allegation 9?-Palagay; pagkalagay.
Allege t'-Magpalagay; magsabi; sabi
bin.
Allegoric-a-Tinatalingbaga.
AUegorical-a-Tinatalingbaga.
iVlleirorv-w-Talingbaga.
21
ALT
Alleviate v-Gaaiian; umigi; pahimpilin;
humimpil.
Alleviation ti Pag iigi paghihimpil.
AUey-w-Daang makipot, paraan. paso.
Alliance-9í Pagkapisan; pagkasama; pag
kakalakip.
Alligatoi -w-Buaya.
All-night aííi^.-Magdamag; damag,
Allot-v-Ibigay; ikalat; ipaykaloob,
Allotment-n-Pagbioigay; pagkalat,
Allow-i; Pahintulutin; pnmayag; paba
yaan: magbigay loob; magbigay
daan.
AUowable-a Dapat pahintulutan.
Allowance-:^ Pagkapayag; pagpapahintu-
lot dahilan pagdadahilan.
Alloy-n-Halo; lahok.
AUoy-v-Ihalo; i lahok.
All Saints day w Kaliihiwa.
All souls Day n Undas; kaluluwa.
Allspice-nBunga ng paminta.
AMude-w Ibangit.
Allure nDayain: gahisin.
AMuring-a-Nakahahalina.
Al lurement n Pagdadaya; paggagahis.
Al-lusion n Pagkabangit,
Al lusive n Nauukol sa bangit.
AUy-v Isama; ilakip; magpisan.
Al-ly t? Katulong; kapisan; kasama,
Alamanac w- Almanaque.
Almighty a Makapangyayari.
Amighty n Ang May-kapal; Bath ala.
Almost aiit^.- Halos; malapit, na malapit;
kumulang sa
Alms-nLimos.
Almshouse-n Bahay na tinitirahan ng
mga pul ubi.
Alott-adv . Ssi itaas.
Alone-a-Bugtong nagiisa. nabubukod;
v^alang kasama; natatangi.
Alone ¿Kit;. Lamang; natatetngi, walang
kasama
Along afiv.- Kasama' sa gavvi.
Alengside íWÍt'.-Sa tabi kasiping.
Aloof adv. Bnhat sa malayo; nabubukod;
nakabukod.
Aloof-prej>,-Nakabukod sa; buhat sa.
Aloud adv, Malaka,».
Alphabet n Alfabeto; mgn titik na gi
nagamit sa isang salita.
Alphabetic a-Nauukol sa mga titik;
sumusunod sa mga titik.
Alphabetical-a-Nauukol sa mga titik;
sumusunod; sa mga titik.
Already adv.l^gSLjon na.
Also-aíív.-Naman; gayón din; din; rin;
man; gayón.
Altar-n Altar.
Alter-v-Ibahin; baguhin; raagbago; ili-
pat: bu mago.
162
AME
Alterahle-a Makakaiba; umubrang iba-
hin ó baguhin.
Alteran t-a-Nakakaiba.
Alteration-i;- Pagkaiba; pagbabgo.
Altercate-!^! Urna way; makipagtalo.
Altercation -n Away pagtatalo, pagaa
way.
Alternate-'?; Humalili
Alternate-n-Kahalili.
Alternate a Sunodsunod.
Alternation n Pagkahaliii.
Alternative t;-Makapipili.
Alternative n-Pagkapili sa dalawang
bagay.
Although con/.-Datapua; baga man.
Altitude- w Taas.
Alto '?^ Voces ng babaying kumakanta
ng mababa.
Altogether-aí?v.-Sabaysabay; lahatlahat,
Alum-^^ Tawas.
Alway Always aí;(í. Lági; sa boong pa
nahon; parati, towitowi na: lagi na;
magkailan man.
Am V Ay; may.
Amain-a(Í2;-Biglangbig]a malakas.
Amalgam n Halo ng mga metal.
Amalgamate t;-Ihalo ang azogue .«¡a
ibang metal.
Amalgamation n-Ang paghahalo nang
azogue sa ibang metal,
Amanuensis-??,-Taga sulat ng idinidikta;
ng iba.
Amass-t'-ípunin; tipunin; samsamin.
Amatuer n Ang hindi pa lubhang sa
nay.
Amaze-'?;-Magpamangha gitlahin.
Amaze-w-Gitla mangha.
Amazement-n-Mangha, taka; pagtataka;
pangingilalas.
Amazon-n-Babaying malakas at may
ugaling lalaki.
Ambassador-^^i-Katiwala ng isang Go-
bierno sa ibang lupa.
Ambassaílress-w Ang asawa ng amba?*-
sador.
Ambiguous-a Mararami ang kahulugan,
Ambiguity-n-Pagkarami ng mga kahulu-
gan.
Ambition n ^ipag; nais: pita.
Ambitious-íi Masipag; mapita. '
Amble-t;-Lumakad, magpasial.
Ambulance-n-Ambulansa.
Ambulatory « Makalalakad.
Ambuscade n Harangin; pagharang.
Ambuscade-v-Harangin; sabatin.
Ambush-v-Harang.
Ambush-?;-Harangin; sabatin; sumaklaw,
Ameliorate-t;-Butihin; bumuti.
Amelioration nPagbubuti.
Amen cKÍr. Siya nawa.
ANA
163
ANI
AineQ-''-Arig siya nawa.
Aineiiable-a Mananagotin; inakapapa-
rusa.
Amend-í;-Bagiihin; ibahin.
/Mnendatory-a Makaiiba; makababago.
Amendinent-n-Dagdag; pagkabuti.
Amends n-Ganti.
Amenity n Kagandahan ng loob; kaga-
langan.
American-n-Tawong taga America; Ame-
ricano.
American M-Naiiukol sa America.
Americanism-w Ang pagkagusto sa
America.
Americanize v Gawin parang America;
Gawin parang Americano.
Amiable a Magsiisiinuran; mairog; mai-
rogin; dapat ibigin.
Amiability-^ Kabutihan ng loob; kai-
II aman ng asal.
Amicable a Masusunurin; t a h i m i k ;
mairkakaibigan; mabait; mabini.
Amicability-w Kabutihan ng ugali ó
loob; kabaitan kabinian.
Amid Amidst pre^j. Sa pagitan.
Amiss a Mali.
Amiss «í^í;.- Hind i tama; may sala.
Amity n ^*agkakaibigan.
Ammonia w Espíritu de amon a.
Ammunition 71 Mga kartucbo ó bala
ng baril.
Amnesty ?i-Pagkakalimot; patawad.
Anmesty ?^Patawarin.
Among Amongst 2:>rf'j>.^a pagitan.
Amorous a Mahilig sa pagibig; magi-
liw maningas ang loob.
Amount v ümabot; abutin; sumapit;
magkah alaga.
Amount n Halaga; kalahatan, kabuoan.
Ampbitheatre-n-Teatro.
Ample-a Maluang busto sapat; sagana;
aliwalas mala;\^ak.
Amplify-v Habaan; laparan, gawing
gusto luangan.
Amplitude-n Kalakihan, kahustuhan ka-
saganaan.
Amputate i)-Putlin; pugotin.
Amputation-n-Pagpuputol: pagpugot.
Amuck a Pabaya; walang ingat
Anuise V Gilí, win útubin; mag aliw;
magpasaya; sumaya.
Amusement n asayaban; aliwan; saya;
paoflilibang; libang; pag aaliw.
An-rt sang isa sang.
Anaconda n Sawá,
Anaesthesia w-Kawalan ng damdam.
Aaestbetic n-Gamot na pangpatulog.
Anal (7-\^auukol sa tumbong,
Analagous-fn^-Kamukba; nagkakahawig.
Analogy-w Pagkakahawig.
Analysis n Pagsasaysay; salaysay.
Analysts- Ang nagsasaysay.
Ana'ytic-Analyticala Nauukol sa Kasay-
sayan.
Analyze-i; Saysayin; magsaysuy; salay-
say in.
Anarch n Ang autor ng kataksilan la-
ban sa Gobierno.
Anarchist-n Ang lumalabansa Gobierno.
Anarchy-ii-Ang kataksilan laban sa Go-
bierno; Pag aalsa.
Anastrophe-n Pagkabaligtad ng dating
ayos ó kahusayan.
Anatomic Anatomical a Nauukol sa ka-
tawan ó sa paghihiwa ng katawan.
Anatomist n- Ang marunong tungkol sa
katawan.
Anatomize í^-Siyasatin ang hatawan.
Anatomy-/i-Ang karunungan tungkol
sa katawan.
Ancestorn-Nuno kanunuan; pinagbu-
hatan; pinangalingan. (nauukol sa
tatvo).
Ancestral a Nauukol sa kanunuan.
Ancestry n Kanunuan.
Anchor-ti-Sinepete; kasangkapan na gi-
nagamit sa pagpundo ng sasakyan.
Anchori; Sumadsad; pumundo dumo-
ong.
Anchorage w-Doongan; punduhan.
Anchored fl-Nakapundo; nakasadsad.
Anchovy w- H alobaybay .
Ancient a Matanda: luma; unang laon.
Ancient a Unang tawo.
And C071J. At saka.
Anecdote n Aral na patnugot.
Anew adv. Panibago;bago; uli, muli; ulit.
Angel-ri-Angel.
Angelica Parang angel; mukhang an-
gel; nauukol sa angel.
Anger n Galit kasamaan ng loob ka-
pootan; pagkagalit; sama ng loob.
Anger v Pagalitan yamotin magpagalit.
Angle-n Sulok; liko; gawing labas ng
panulukan.
Angle-v-Mangisda magbinwit.
Angler w-Ang nagbibinwit.
Angrily adv. Magalit; pagalit.
Angry-a Galit; nagagalit; masama ang
loob.
Anguishn Kahirapan; hapis; hirap; sa-
kit; dalita; dawis; hambal; hinagpis;
pighati; lumbay.
Angular a Maraming panulukan; ma
panulukan.
Angularity-n Karamihan ng niga pa-
nulukan.
Angularly arit;. -Mapanulukan.
Anil-n-Tinang azul nangagaling sa In-
dia.
ANS
1 64
ANT
Animal n Hayop.
Animate-i^-Biihayin; palik8Íhin;pagilasiii.
Animate v Biihay; maliksi.
Animated a Bnhay; maliksing malikni.
Animation-n Pagpaligei.
Animosity n Galit.
Ankle n-Kasukasiian.
Anklet-Sankap na isinusiiot sa ka
sukosuah.
Annals n-Mga kasaysayan tiingkol sa
historia.
Anneal í;-^ ainitin at pagkatapon ay
palamigin sa tubig timplahin.
Annex i^-Dugtungin.
Annex-w, Dugtong; karngtong.
Annexed a ISakadugtong kasama.
Annexation-^^-Pagkakarugtong.
Annihilate a Lipulin.
Annihilation i'-Paglipol; pagpapalipol
Anniversary a Taon taon.
Anniversary w-Kapistahan.
Announce-i;-Magbalita; magsabi; ipaha-
yag; magpahayag, ibalita; magbigay
alam; tumawag; tawagin ipannawa.
Announcement n Balita pahayag; tawag
babala; paunawa.
Annoy-t; Yamutin; pagalitin; payanuitin;
pasuklamin
Annoy-ti-Pighati galit; yamot.
Annoyance-n-Pagpagalit yamot; suklam
galit; kayamutan.
Annual a Mangyayari sa taon taon.
Annual n Ang nangyayari sa taon taon.
Annually ado. 8a taon taon.
Annuity-n Salaping tinatangap sa taon
taon.
Annul-t;-Pawalan ang kabuluhan.
Annular Annulary a Nauukoi sa sing
sing ó buklod.
Annunciate v Ipahayag; ipannawa.
Annunciation n Pahayag. pagpapaha
yag; paunawa; pagpapaunawa.
Annus n-Tumbong.
Anodyne-wGamot ua pangpaigi ng sa-
kit.
Anoint-u Buhusan ó pahiran ng langis.
Anomalism n Ang kawalan ng pagsnnod
sa regla.
Anomalistic Anomalistical-rt-Hindi su-
musunod sa anomang regla
Anomaly ^* Pag lihis sa regla.
Anon adv. Agad; mayamia, sa ibang pa
nahon; noong muli.
Anonimous-a-Di nakikilala; walang
pirma.
Another-a Iba; isa pa.
Answern Sagot tugon; pagsasagot tu-
tol; kasagutan.
Answer-i;-Sagutin; tunmgon: sumagot;
tumutol.
Answerable a Masasagutin. makasasa^
Ant -^i-Langam.
Ang eater r¿ Hayop na kumakain nang
Ian gam.
Antagonism w-Pag lalaban pagtatalo;
laban; talo away; salangsang.
Antagonist wKalaban,- katalo.
Antagonize a-Lumaban. magtalo; suma
lansang.
Antarctic-a-Antartico.
Antecedent-a-lSauna unang.
Antecedent n-Ang nasasa una.
Antedaten I'nang fecha ó bilang ng
pH nahon.
Antedate-z^-Jlagay nang fechang naka-
raan.
Antediluvian a-Nauuna sa pag lubog
ng sang kalibutan sa pan ah on ni
IS o ah.
Antediluvian n Ang tawong nabuhay
nauna sa paglubcg ng numdo.
Antelope n Isang hayop sa ramo na
kamuka ng usa
Antemeridirn-tt Sa umaga.
Antenuptial;Nauuna sa kasal.
Antepaschal-a-Nauukol sa kuaresma.
Anterior a Sinusundan nauna.
Anthem 7^ Kanta sa simbahan.
Anthropoid n Mukhang tawo; nakaka-
hawig sa tawo.
Anthropid n ITngong malaki.
Anthropology-n Ang karunungan tung-
kol sa sariling katawan.
Antic-n Kilos; kilos na nakakatawa.
Antic-v-Kumilos ng nakakatawa.
Antichrist ?¿ Ang ayaw^ sumampalataya
sa Dios.
Antichristian-tt Nauukoi sa Antichristi.
Anticipate i;Iagap; ipagpauna; innahan;
umuna kilalanin maagap.
Anticipation w Agap; pag aasahan.
Antidote 7i-Gamot na paulaban sa ka
mandag.
Antipathy-n Pighati; kapighatian; kasuk-
laman, suklam galit.
Antipathetic aMapighati; masnklam.
Antipode n Ang tawong tumitira sa ka
bila ng mundo
Antiquarian-a-Nauukol sa unang pana
hon.
Antiqnated a-Luma; matanda; malaon.
Antique a-Luma; matanda malaon.
Antique-71 Rnomang bagay na lumang
luma ó matanda.
Antiquity w Laon; katandaan.
Antiseptics a Laban sa bulok.
Antiseptic n Gamot na paulaban sa ka
bulukan.
Antler n Sungay ng usa.
APP
165
APP
Anvil n-Palilian.
Anxiousa Balisa; masikap.
Any a Hang manga.
Anybody-M Sinonian.
Apace adv. Matulin; bigla; pabibla;
Apart-ar^f.-Nakabukod. nakahiwalay.
Apartment n-Silid.
Apathetic a Walang daradam.
Apathy-w Kawalan ng damdam.
Ape^Bakulaw; ungong malaki.
Ape -t' Gumagad; gagarin.
Apertur^-n-Butas.
Apex--?* Dulo
Apiary-n-Lugar ng magalaga ng manga
poky litan.
Apiece-{w2v.-Balang isa.
Apish a Mukliang ungo, parang nngo.
Apod n-Hayop na walang paa.
Apoda -«-Walang paa, nanukol sa ha-
yop na walang paa.
Apologetic Apologetical a-Iíaunkol y a
paghingi ng patawad.
Apologist-w-Ang humihingi ng tawad.
Apologize-'oHumingi ang tawad; mag-
dahilan, tumangkakal.
Apologue-n Talinhaga.
Apology-^^Dahilan, tangkakal paghi-
ngi ng tawad; pagdadahilan.
Apoplexy n-Hipan ng hangin.
Aport a<ii;, Sa gawing kaliwa.
Apostasy-:^i-Pagtatal kod sa dating pana-
nampalataya.
Apostle-yi- Apostóles.
Apostleship-n-Ang pagka apostóle».
Apostolic-Apostolical-a-ísauukolsaApos
toles, Apostólico.
Apostrophe n-Kurlit na ginagamit sa
Igar na may laktaw ng isang titik.
Apostrophize-'i'-llagay ng knrlit.
Apothecary-n Ang marunong ilahok ó
gamawa ng mga gamot.
Appall V Takutin.
Apparatus-w-Kasangkapan.
Apparel-n-Manga damit.
Apparel v-Isnot ang damit.
Apparent-íi Maliwanag; makakikita
Apparently adv Maliwanag, tila.
Apparition-n-Pagsipot; pag liíaw.
Appeal-M-Panalangin; daing. pakiusap;
luhog.
Appeal V Dumaing; manalangin; ipaki
nsap; iluhog.
Appeal-v-Lumitaw; sumipot sumilang,
sumikat; siimingaw; matagpnan.
Appearance-n-Hitsura; pagsipot pagsi-
kat. tabas tingin sa labas; palitaw.
Appease-v-Humimpil, magpatahimik, pt.-
tahimikin; pnmayapa; tumaliimik,
Appendix-w-Ang nakadngtong.
Appertain-v-Maukol;marapat;matungkol
Appetite ?* Ang pegkagusto sa pag kaiu
Appetize v-Magbigay lasa.
Applaud-í;-lpagdiwang; purihin,
Applause-n Pagdiwang, pagpiipnri.
Applet Mansanas.
Appliance n Kasangkapan; pag gamit.
i^ppiicable-a Bagay; akma.
Applicant-n Ang humihiugi ng distino
ó trabajo.
Application-f*-Paghihingi ng dÍ8tino ó
trabajo.
Apply-i) Oamitin; ikapit ikama; guma
mit.
Appoint-t' Maglagay piliin.
Appointee-n Ang nakaiagay sa katiing
kulan.
Appointment-n Distino; katnngkulan.
Apportion í/'-Ipamabagi, ipamndmod; ha
tiin.
Apportionment-?? Pagbahati; pamama-
hagi.
Apposite-a-Bagay; akma karapatan.
Apposition-w-Paglaban; laban; dagdag;
Appraise-i'-Plalagahan; ilagay ang luí
laga, lagyan ng halaga; tasalian.
Appraisak/i Pagtatasa; paglaJagay ang
halaga.
Appraisement w Paglalagay ng halaga,
katasahan; paghahalaga.
Appreciable-cí-I)apat mahalin.
Appreciate-v-Tgalang, magalingin; ma
halin; maibigan.
Appreciation n Paggalang pagmamahal.
Apprehend-t'-Hulihin. dakipin: idakip.
Apprehender n Ang dumakip; taga hnli.
Apprehension ?í' Hiray a; akalang mali.
Apprehensive a Magtinigunihin.
Apprentice n Ang nagaaral ng hanap
bnhay ó katungku'an.
Apprentice-t'-Aralan.
Apprenticeship ^? Pag aaral.
Apprise-r-Ibahta ipahayag.
Approach-í; Lumapit sumapit; ilapit;
Approach n Daan sa paglapit paglapit.
A pproachabJe-rtMakakalapit.
Approbation n Pahintnlot.
Approbative a Makapapahintulot.
Approbatory-a Mapahintiilotan.
Appropriate í? Ariin, umari lupigin,
iimankin; ankinin; kaniyaliin.
Appropriate a Bagay; akina.
Appropriation-n-Pagkaiupig; pagaankin;
pagbiibnkod ng an o man.
Approver Pahintulotin: magpatotoo;ma-
galingin.
Approval n Pahintnlot; katotohanan.
Approximate t? Dumulog, i]a[)it.
Approximate?; Malapit.
Ypproximation n Paglapit; katasahan;
pagkakalapat.
ARE
16'6
ARK
Appertenaneen Pagkaiikol.
Appricot n-Bungang kahoy na kamukha
ng niansanas.
April-n Abril.
Apron-w Topise.
Apropos a-Bagay; mabagay; akma.
Apt-a-Bagay; akma; dapat; niarapat:
kasia; sukat sapat; nauukol ukol.
Aj.titude w Kabagayaii; ka&anayan; ka-
sukataii, kaya.
Aqua-w-Tnbig
Aquariuni-T^-Kstanke na kinalalagyan
ng manga isda ó hayop sa tiibig.
A(iuatic a Nauukol sa tubig.
Aqueduct nSangka.
A(iueous a Parang tubig.
Aquiline-a Nauukol sa águila.
Arab-T^iTaga Arabia.
Arabic a- Nauukol sa Arabia.
Arabic-n Wika ng taga Arabia.
Arable a Dapat ararohin.
Arbiter w Hukom.
Arbitrary a Mabagsik; masungit; ma
bangis; matigas ang ulo.
Arbitrate v-Pakingan at magpasiya.
Arbitration ?i-Pagkasunduan.
Arbor ?i Kahoyan.
Arboreous-a INauukol sa mga kahoy.
Arborescent a Mukhang kahoy.
Arc'W-Balangavv arco.
ArcadenMga arcong nakasunosunod.
Arcanum-zi Lihim.
Arch w-Arco; hubog.
Arch V Humubog; gumawa ng arco.
Arch a Kaunaunahan puno malaki sa
lahat.
Arclied-a Balantok: hubog.
Archaic-a-Nalaon; luma.
Archangel-?^ Angel na kataastaasan.
Archbishop n Arsobispo.
Archdeacou-/¿ Puno sa sin)])ahan at
mababa lamang sa arsobispo.
Archer-n Aug nagpapana.
Archery-?i An^ pagpapana.
Archipelago li-Kapuluan.
Architectw-Ang gumawa ng piano ng
bahay.
Architect ural-a Nauukol sa paggaiva ng
bahay.
Architecture-?¿-Ang karunungan sa pag-
gawa ng bahay.
Archives-w->Iga sulat ng isang Go-
bi en o .
Archway-H Daan sa ihiHm ng arco.
Arctic a-Nauukol sa Hilagaan.
Ardent ff Maningas mainit; maalal).
Ardor ^ilnit; kaningasan: ñingas.
Ardurousa-Matibay; nianingas; mainit;
malakas. batibot, masungit.
Are-r-Av.
Are n-Isang sukat na lupa na may isang
daan metros quadrados.
Area w-Laki ng isang lupa.
Arenan- Lugar na pinag labanan.
Argal-"^ Tártaro.
Argent íiMakintab makinis.
Argentfferous «May halong pilak.
Argil-w-Lupang ginagamit sa pag gaga-
wa ng tapayan.
Argillaceous Argillous-a-May halong
lupa.
Argol n-Tartaro.
Argue t'-Mtigmatuiran: mangatowiran;
Amakipagtalo. salitain; taltalan
Argument n Pagmamatuiran; taltalan;
pagtalo pinag usapan; katowiran
Argumentative-íí-Nauukol sa pagtatalo
ó pan gato w i ran.
Ar\á-a Tuyo karat.
Aridity Aaidness-w-Pagkatuyo.
Aright-í?<ff -Tama.
Arise ^^Magbangon; tumindig: buma-
ngon magmula magbuhat; umali
ngasaw.
Aristocrat-n Tawong mataas ó dakila.
Aristocratic-a Mataas dakila.
Arithmetic ^Aritmética.
Arithmetical a-Nauukol sa aritmética.
Arithmetician-:?i-Ang marunong angarit
m etica,
árk w-Bangkang malaki at may bubu-
ngan.
Arm-n-Baraso; bisik.
At nuiment-w-Kasangkapan paulaban.
Armful n Pan gko.
Armhole n Kilikili subo.
Armistice n Pagpapahinga ng labanan.
Arndet-)i-Munting baraso.
Armor-Tí-Ang bakal na nakalagay sa
mga tabi ng sasakyang paulaban.
Armory w Gawaan ng mga kasangka
pang })angpalaban; taguan ng armas.
Armpit-^7 Kilikili.
Arms-n- Armas: mga sandal a.
Army n Hukbo.
Aruica-/i Arnica.
Aroman Amoy.
Aromatic-n Mabango
Around adv.-^Ví paligid; sa palibid; sa
palibot malapit
Around ;jr679.-sa paligid sa palibot; sa
palibid.
Arouse-t' Sulsulan buhayin; hamunin.
A row ariiJ. Nakakahusay.
Arraign-tJlharap sa Juez; ó sa hukom.
Arraignment-w-Pagpaharap sa hukom ó
juez.
Arrange t?-Husayin: ayusin: ihanda;
areglahin: igayak; magayos; iligpit.
Arrangement-n-Pagkakaayos;ayos;husay
ASH
167
Arrant a-Masama; hamak.
Array n Husay, ayos.
Array v Ayiisin; husay in.
Arrear- Arrears Arrearage-f-Kakulangan;
utang.
Arrest-?; Ibilango: abalahin; ilagay sa
bilanguan.
Arrest n Abala; pagkabilango.
Arrival n Pagdating, pagdatal.
Arrive-'y-Dumating; diimulog; lumapit;
pumantay sumapit, umabot; abntin.
A rrogance-n-Kapulalaan; kahambugan;
kataasan
Arrogant-a-Hambog; palalo; mapagha
ngin.
Arrogate-v Ankinin; kanyahin; lupigin.
Arrow-n Pana.
Arsenal-7*-Gawaan at taguhan ng mga
kasangkapan ng hukbo.
Arson n Pagsisigan ng ari ng may ari.
Art-w Arte; karunungan.
Arterial-n-Naiiukol sa ugat.
Artery-w-Ugat ng dugo.
Artful-a-Tuso; mátalas.
Article w Bagay; pangkat.
Article-t?- Pumangkat.
Articular-a-NauuKol sa kasukasuan,
Artie 111 ate-v Sabihin: wikain.
Articulately-ttííi'.-Isaisa.
Articulation n Pagsasabi; pagwiwika.
Artifice n Lálang;
Artificer 7t Taga gawa; trabajador.
Artificial-a Ginawa lamang, hindi dati.
Artillery-n-Artilleria,
Artisann Machanico; mangagawa.
Artist-'W.- Artista.
Artless-aBanayad; mababang loob;
muang; walang wasto.
M-adv. Gayon; din; rin; naman; man;
kasing; paano.
As ye^Vadv. Bagamán.
Ascend 17 Tumaas; umaky^t; pumanhik;
sumalunga; umahon; sumampa.
Ascendant-a-Paahon,
Ascendency-n-Pagaahon pagpaalioii pag-
akyat; pagtataas.
Ascension Pagaayat pagaahon,
Ascent-n Pagahon: pagpanhik.
Ascertain-2/ kilalanin; talastasin; siyasa
tin tantuin; pasiyasatin.
Ascribe-v-Ilaeay; ipalagay.
Ascriptions Pakalagay.
Ash-nKahoy na maputi; malambot at
matibay.
Ashamed-a-Nahihiya.
Ashen a Maabo.
Ashes-M-Abo.
Ashore-aíít^.-Nasasa baybay dagat; nasa
pangpang,
Ashy-a-Kulay abo.
ASS
Aside-tirit'.-Sa tabi.
Asinine-a-Miikhang ó ugaling jumento.
Ask i>-Magtanong itanting, ipakiusap;
tunianong; manalangin.
Askant Askance-a-Pahalang.
Ashew-aríí;. Pahalang.
Aslant-aci'y.-Pahalang.
Asleep ari iJ.-Natutulog.
Aslopeafiv.-Pababa; paliwas,
Asp-n Alupong.
Aspect n Hitsura bikas; lagav; muklia;
tabas.
Asperity-^^ Higpit: kasungitan; kabag
sikan; s.ukal ng loob; sama ng loob;
kapaitan; kasamaan ng lasa.
Asperse t'-Pintasin; pumintas.
Aspersion n Pintas,
Asphyxia Asphyxy n-Kalagay an parang
patay; pagkaiagay parang patay.
Aspirant-w Ang may nasa; may gusto.
Aspirate-t; Itunog parang kung may
k as am ang h.
Aspiration -n-íí asa; pita; asa.
Aspire-f-Magpita; asaban.
Ass i'-Ulol; jumente.
Assail V Mangloob; bun gain ;dalnhungin;
dumaluhong; gulatin; labanin.
Assailant 7i Ang bumanga; ang dunia-
lubong, ang lumalaban.
Assassin n Ang nakamatay: pumatay.
Assassinate v Pumatay sa kapwa.
Assassination-n Pagkapatay.
Assault ^¿-[Aisob; labanan; pag lusob;
paghandulong; daluhong banga.
Assault'i' Lumusob;lumaban; mangloob;
dumaluhong, bumanga; bangain.
Assay n-Tikim; pagtitikman.
Assay-t;- Tikman; uriin; magmasid na
mabuti ang metal.
Assemblagen-Kapisanan ng mga tavvo.
Assemble-i'-Magtipon.
Assembly ?í Kapisanan; ti pan; kati pu-
nan samaban.
Assent n pagkapayag.
Assent-r- Pumayag; umayon.
Assert-í; Sabihin; magsabi; atalayan;
ma umpakan.
Assertion n Sabi; alalay; pagpatotoo;
paniniwala.
Assertor n Ang nag aalalay; nagsabi;
nagbalita.
Assess-t'-Halagahan; tasaban.
Assessment n Paghalaga; halaga.
Assessor n Ang tumatasa.
Assets n Ang yaman ng sarili.
Asseverate-i/'-Magsabi ng formal.
Asseveration a Pagsasabi ng totoo.
Assiduous-ft Masikap; makalinga. ;
Assiduity n- Pagkakalinga; s ika p
?^ipag.
AST
1(J8
ATT
Assigii-i? Ilatray; idistino; nia^la^ay; sa
lugar; tadhanan; ibigay i)g katungku-
lan.
Assign-?^ Tadhana talaan.
Assignable-a-Makapagtadhaiian niata-
talaaii.
Assignee wAng imgtatadhan ó Tiagtatala.
Assigner-Assignor-w Ang nagtatadlian
ó nagtataia.
Ai^signment-n Pagkalagay sa distinn;
pagkatadhanan pagtatala.
Assimilates; paris; irnuklia; itiilad;
tillaran; niagkawangis.
Aasimilation-n-Pagkakaparis; pagkaka
tillad; pagkakawangis
Assist t'Tumnlong tnlnngin: abnhiyin
uinabuloy; gnmibik; anipnnin; uniani-
pon; lubukan; andnkbain.
Assistance-w Atnpon; tulongr abiilov;
andnkba; gibik; katnlong tangkakal.
Assistant a-Pangalawang.
Assistant ?i-Ayudante; katnlong panga-
lawa.
Associate t? Tsipan; isama kamivawin
purnisan; inagsangayon: suinarna;
sutnanib.
Associate a-Kasamang.
Associate w-Katulong; kanlayaw kasa-
ma; karaniay; kaalakbay; abay.
Association n Pagsasarna; pagpipisan;
pagkapisan pagkaalay.
Assort!; Hiwalayin; ibnkod.
Assorttnent-w-Paghibiwalay pagbnbu
kod; manga sarisaring bagay na naka-
kapisan.
As8uage-i?-Bantuan palnliayin.
Assu8ive-a Palambotlambot
Assnnie-i"-Gainitin; majipalagay.
Assnmpdon n Pagkapalagay; palagay.
Assurance ?¿ Patotobanan: patnnayan;
pangako.
Assure i^-Magpatotoo.
Assured ly-rtríí7.-Totoongtctoo.
Aster w-Bulaklak na rnarikit at niaba-
ngo ang amoy.
Astern-rtf^'. Sa gawing likoil; sa Hkod.
Asteroid w Kometang innnti.
Asteroid n Hika.
Astonisli-i'-Gitlabin; magpatnlala; gii-
latin; bangabn; tnlalain.
Astonisbing a-Kagitlagitla; n ak a m a-
manglia.
Astonisbment n-Manglia; gitla; gnlat.
Astound}? Imangba; magpamanglia.
xlstracblle ark'.-Pabalang
Astral-rt-Naunkol sa Idtuin.
Astray ri//?/\-Nakawala.
Astriiie-rí/íi^-Nakasaysay.
Astrologer '// Ang bumnliula ang niang
vavari dabil sa bituin.
Astronomer w-Ang nagaaral ng bituin.
Astronomoy n Ang karunungan sa ma-
nga ))itnin.
Astute a Bibasa tnso marunong.
Asunder-a4t\ Nngkasabog; nakabiwalay.
Asyliini w Habay ng manga ulol; aus-
picio.
At prep Sa.
Ate-'\ mip,- umain.
Atbeism n Ang pagkaayaw sumampala
taya sa P. Batbala
Atbeist n-Ang ayaw sumampalataya sa
P. Batbala.
Atbirst a-Mauubaw; mapita; maasaban.
Atble'e ?^¿ Tawong malakas at sanay.
Atbletic a Nauukol sa tawong malakas
at sanay; malakas at sanay.
Atbwart ard. Pabalang.
Atlantic n-Atl an tico.
Atlas ?i-Kapisanan ng manga mapa sa
isang libro.
Atmospbere n-Hangin.
Atmospberic Atmospberical-ft-Nauukol
sa bangin mabangin.
Atoll-t? Gantibin; magtiis bawiin.
Atom n Pira son o^ numtingmunti.
Atomic Atomical a Muntingmunti,
Atomize í; Pirasubin nang finongpino
gawin ng parang abkabok.
Atone V Magtiis: gantibin bawiin.
Atonement ??. Pag jraganti; pagtitiis.
XXo\) adv -Sa ibabaw; sa itaas.
Atrocious a Katakot takot; kakilakila
bot; bastos.
A tt ocity n- K abastosan ; kawalanghiyaan .
Attacb V Tdugtorg; mababn.
Attacbment-n Dngtong, sangla; pagibig.
Attack iJ-T.abanin; bangain; bumanga;
makipag lamas; lumusob; barangin;
inagbangay
Attack-w Pag aalsa: pgg laban; banga;
laban; lamas; dalubong dalusongr.
Attain tt Magkaroon; umabot abutin;
magkamtgn: kamtan; datnin.
Attainable a Magkakaabot; maabot; ma
kakamtan; sukat makamtan.
Attainment w Pag aabot; pagkakamtan*
Attempt V Tikman; mulaan pamulain.
Attempt r?Tikbim pagtitikman; pag-
lilisay
Atten(i-r Dalawin: (bimalaw; sumama;
magingat;ingat>n; mamábala; manuo(L
Attendance n-Pagiingat; pagblingkod
panunuod.
Attendant-n-Alila.
Attention n Tngat sipag; pagkakalinga.
Attentive a Maingat mabiníiin: maka-
linga; maanyo mapagbigay loob.
Attenuate-v-Awasan ang taba; pabi
nabin
AUT
169
AVE
Attest-f Siimaksi; magsabi ng katoto-
hanan.
Attestation Pagkasaksi; pagsasabi nang
katotohanan.
Attic-n-Ang loob ng bubungan.
Attire t'-Magbibis; isuot,
Attitude n-Tayo; lagay. hilig; kiling
Attorney-w-Katiwala; abogado, tagakan-
long,
A ttract•l^Hikayati n ; humikayat.
Attract by deceit-v-Mangati.
Attraction -n-Paghal in a; panghinang;
panghikayat.
Attractive a^Mawili; makababalina: ma-
panghalina mapanghikayat.
Attribute i^-Magparatang; magpalagay.
Attribution w-Pagparatang; pagsumbong;
pagpalagay.
Atributive a Mapaparatangin.
Auburn-n-Kulay kayumanging mura.
Auction-n- Almoneda.
Auction eer-n- An g may katungkulang
mag almoneda.
Auctioneer i;-Mag almoneda.
Audacious a.Matapang; mangabas wa-
lang takot tampalasan: walanghiya.
Audacity-n Pangabas, tapang katampa-
palasanan.
Audible a Makaririnig;
Audience nAng manga nanunuod.
Audit V Isulat ó ilistasa libro. Siyasatin
ang nakasulat sa libro.
Anditu Pagsisiyasat ng manga libro.
Auditor-nAng dnminig; taga siyasat
ng manga libro.
Auditory-n-Ang manga nanunuod.
An^ern Balibol; barrena pangbutas.
Aught nWala; walang anoman.
Augment i; Dagdagan; kumapal; lumaki;,
ipaibabaw; dumami: damihan; patu-
ngan salopinlin, palakhin.
Augment-M-Patong, dagdag: tubo;
Augmentation-n Patong; dagdag: pag-
daragdag pagtutubo, pagpalaki;
Augurn Pangbutas barrena.
Augur v barrenahin; butasin.
Augury-n-Hula.
August a-Mainam, dakila; marangal.
August-n- Agosto.
Agustness n-Kadakilaan; karangalan; ka-
inaman '
Aunt-n-Ale.
Aural-a-Nauukol sa tainga.
Aurich n-Tainga.
x\uricular-a Nauukol sa tainga.
Aurist-yi-Mangagamot ng tainga.
Aurora-n-Madaling araw.
Auspicious-a-Makakabuti ang hula.
AustereaMabagsik; masungit.
Austerity-n Kabagsikan; kasungitan.
Authentic^ Totoo; tama: tunay.
Authenticates Magsabi ó ibigay ng ka-
totohanan.
Authentication n Pagbibigay ó pagsasa-
bi ng katotohanan.
Authenticity-9i-Ang katotohan.
Authorn-Ang gumagawa mang gagawa;
author may gawa.
Authoress w-Ang babaying autor,
xluthoritative a Makapangyayari; may
kapangyarihan.
Authority -n- Kapangyarihan ; pahintulot ;
bisa.
Authorization-n-Pahintulot.
Authorize t'-Pahintulutin; ibigay ng ka-
pangyarihan.
Authorship n Ang kalagayan autor.
Autobiography n Ang pagsusulat nang
sari ling kabuhayan.
Autocrat n Hari.
Autocratic Autocratical-a-Nauukol sa
hari; mabagsik; masungit.
Autagraph n Ang sulat ng sarili.
Autographic Autographical-a N auukol
sa sulat ng sarili.
Automatic Automatical a Talagang su-
musunod na walang magturo.
Autonomy-w Ang kapangyarihan ó
katowiran na magogobierno sa sarili.
Autopsy n Pag uusisa ng dahilan ng
kamatayan.
Autumn-n Tag araw.
Autumnal-g^-Nauukol sa tagaraw
Auxiliar Auxihary a Nakatulong.
Auxiliary-n Katulong.
Avail-i? Ganapin: gumanap
Availn-Pag ganap.
Available a Makaganap.
Avalanche n Tibag ng busilak.
Avarice-ii-Kamkam; karamutan; sakim;
kasakiman: kaingitan; ingit.
Avaricious-a-Masakim; matakaw; kuri-
pot; maramot.
A vaunt-infer. Laumayas; layas.
Avast-tníer.-Layas: sulong; maalis.
Avenge-v-Gantihin.
Avenue w-Pasialan; Carsadang mahaba
at may tanim na mga punong kahoy
sa dalawang tabi.
Aver-v-Patunayin; patotohanan; sabihin
say say in.
Average a Karaniwan; katatagan.
Average-v Ilagay sa katatagan.
Average n Katatagan.
Averse a- Ay aw; laban.
Aversion wSuklam nang loob; dumal;
pighati; kasuklaman; tanim sa loob.
Pagtatanim gatit.
Avert-v-Lihisan; ilayo; pigilin ang ano
man upang huag mangyari.
22
BAG 1^70
Aviary-w Lugar ng mag alaga ng mga
ibon.
Avidity-w-Nasang mahigpit
Avocation-w-Hanap buhay.
Avoid V Lihisan; umilag; mahulagpos;
ilagan.
Avoidable-a-Dapat lagan: mailagan.
Avoidance n Pag iilag. paliwas.
Avouch-v-Magsabi; saysayin.
Avow-v-Manumpa; magpatunay.
Avowal-w-Katibayan ng salitaan; pa
numpa.
Avowedly adv, Sadya; tinalaga.
Await-v-Hintayin; antayin; mag antay.
Awawe v Gisingin gumising.
Awake- a Buhay ang loob; gising; ma
talas ang isip.
Awaken-t; Gisingin; gumising; buhayin.
Award it-Premio; ganting palad.
Award-v-Magbigay ng premio ó ganting
palad.
Aware a-Maingat,
Away-adv.-Malayo; aa labas ó malayo
BAL
Awe-ti-Mangha; gitla.
Awe-v Imangha gitlain.
Awful-a Makapangingilabot kas ndak-
sindak; nakasisindak; dapat kata-
kutan.
Aweather-fl(i?;.-Sa gawi ng hangin.
Awhile-aáv. Samantala.
Awkward-a-Bastos; di mainam.
Awkwardness-n-Kawalan ng ganda ng
kilos: kabastosan.
Awl-n-Panduro.
Awn w Tabing.
Awning'W-Tabing; kulandong.
Awoke-v. ¿m2?.-Nagi8Íng: ginising*
Awry a. adv. Masamang hitsura.
Ax Axe n-Palakol
Axial n-Nauukol sa palakol.
Axiom n-Patnugot punong aral.
Axis-nLikiran; ikiran.
Axle-Axletree-w-Lalikan; ikiran.
Ay-Aye adv, Oo,
Azore a AzuL
Azure-n-AzuL
B
Baa-w-Iyak ng tupa.
Baav XJmiyak ng tupa.
Babble v-Masalita ng kaululan.
Babble n-Salita na walang kabuíühan.
Babbler-w-Ang nagsasalita ng walang
kabuluhan.
Babe n Bata sangol; nilalang.
Baboon w-Ungong malaki.
Baby n Bata; sangol.
Baby-a Nauukol sa bata ó sa sangoL
Baby hood-n-Panahon nang pagkabata;
kalagayan bata.
Babyish-a- Parang bata,
Bachelor-w-Bagong tawong may edad;
lalaking may edad at walapangasawa.
Back-w-Likod.
Back-a-Sa gawing likod
Back-v-Umurong ang kabayo; tumalikod,
Backbite-v-Sumitsit, magalibugha; ma
galimura.
Backbiting-w-Pagaalimura; eitsit; pagaa-
libugha.
Backbone-n-Gulugod.
Background-w-Lupa sa licuran.
Backhanded-a-Pasaliwa.
Backside w- Ang likod.
Backslide-tJ-TJmurong tumalikod.
Backwards Backward-a^t? Nakaharap
ang likod; sa gawing likod; sa pa-
nahon nakaraan; nakasasama,
Backward-a-Sa likod; nahihiya.
Backwardriess-n-Kaduagan ; pagy uy u-
kod; hiya; karuagan.
Backwoods n-Gubat.
Backwoodsman n Tawong gubat,
Bacon-n-Tosino.
Bad a- Madama; mahalay; bastos; wa*
lang kabuluhan.
Bad Bade-v. ¿wp.-Inanya} a; ipinag
utos.
Badge-w-Tanda.
Badger i; Tuksuhin.
Badinage-n-Tukso .
Badly-adv.-Sa masamang paraan; naka-
sasama; papaano.
Badnessn-Kasamaan .
Bafflle ?; Abalahin; talunin.
gagwBayong saco supot.
Bagging-w-Kayong ipinagagawang ba^
yong.
Bagasse v-Bagaso.
Baggage n-Ang haul ng damit na dina-
la sa viage.
Bail-n-Katibayan; panagutan.
Bail w Tangnan; panglimas.
Bail-v-»bigay ng katibayan; managot.
Bail V Manglimas; maglimas.
Bailiff w-Katiwala ó kahalili ng sheriff.
Bairna Bata.
Bait-r»-Panghuli.
Baitv-Ilagay ng panghuli.
Bake-t; Ihawin; magihaw; iluto sahumo.
Bakery-w-Panaderia; gawaan ng tinapay.
Balance-n-Timbang; pakaway; panim-
Dang; ang natitirang utang utang ó
pautang.
BAN
Balance-v-Timbangin; matimbang; tu-
mimbang; magtuas.
Balcony n-Balcon.
Balda-Panot upat; uban.
Bald-head Baldpate-n Tawong panot.
Baldheaded a Upat. panot.
Balderdash-w-Lahok na walang kabulu-
han.
Bale ?^-Bigki8; pamigkis.
Bale v-Ibigkis; magbigkis.
Bale-y¿-Kahirapan; kasalatan;
Baleful a Mahirap; salat.
Balk «-Abala; hinto; urong.
Balk V Huag ararohin; huminto ng pa
bigla; umurong.
Baiky a Palaurongan.
Ball-n-BoIa; anomangbagay namabilog
Ball-v-Gumawa ng bola; maging bola.
Ball n Saya wan
Ballad-M-Kanta; awit.
Ballast-w-Pangbigat na natulan sa sa-
sakyaa,
Bal last- v-Il\llan ng panbigat.
Balloon-n Gíb^bo ng hangin na mainit.
Ballot-n Voto; pagvovoto.
Ballot v-Magboto.
Balm-n-Pabango.
Balm-v Pabangohin.
Balmoral-7i-Sapato8 na mataas
Balmay aMabango.
Basamn- Bal samo.
Baluster-w Barandillas; gabay.
Bulustrade w-Gabay.
Bamboo n Kawayan; buho; bucaue.
Bamboozle-i;-Hibuin; dayain.
Ban ti-Hayag; numpa; hayag ng kasal.
Ban-t?-Tungayawin; ipagbawal; magba-
wal.
Banana n-Saging.
Band-n-Tali; bigkis; pamigkis; sinta-
Ton.
Band v Tallan; ibigkis.
Band-n Banda.
Bandage-n-Pamigkis balot.
Bandage-v-Ipamigkis; balutin.
Bandanna-yi-Panyong mapula.
Bandboxw-Lalagyan ng eombrero.
Bandit w Túlisan.
Bandy n Banda. (Isang laro).
Bandy v Magbanda.
Bandyleggéd-a-Mabilog ang binti.
Bane-n Kamandag kasamaan.
Baneful a-May kamandag; masama.
Bang v Paluin.
Bang-w Palo; lagpak: putok.
BangwMga kulot malapit sa noo.
Bang-v-Gupitin ang buntct ng kabayo.
Bang Bangue-w Gamot na may halong
kamandag.
Bangle w Pulcera.
171
BAR
Bainsh -Itapon ang may sala sa ibang
lupa ó lugar; ipadistierro.
Banishment n Pagpapanawin; pagpapa-
alis pagdidistierro; pagkatapon ng
may sala sa ibang lupa ó lugar.
Banistern- Barandillas, gabay.
Banjo-w Banduria.
Bank-n-Pangpang; tabi ng ilog; tibagan.
Bank-v Magpilapil.
Bank w-Pilapil.
Bank n-Bangko.
Bank v llagay ng salapi sa bangko.
Banker-w-Ang may ari ng bangko
Banking n Katungkulan ng muy bangko.
Bankrupt w Ang hinni makakabayad
ng kanyang utang.
Bankrupt a-Hindi makakabayad ang
utang.
Bankrupt v Ubusin ang salapi ó pu-
hunan na kailangan sa isang nego-
co ó sa pangan galakal; tunawin.
Bankruptcy n Kalagayan na hindi ma-
kakabayad ang utang.
Banner n Bandila; bandera.
Banns-n Pahayag ng kasal; tawag sa
simbahan ng mga may ibig mag
asawa.
Banquet-n-Piging; pista; kainan.
Banquet-v Pigingin; ipiging; magpiging.
Bantam n Manok na nangaling sa Javia.
Banter n Biro; tukso.
Banter-z/Biruin; tuksuhin.
Bantling n Batang munti: sangol.
Baptism wPagbibinyag, pagkabinyag.
Baptismal a Nauukol sa pagbibinyag.
Baptist-n Ang nagbibinyag.
Baptize-v-Magbinyag; binyagin; bumin-
yag.
Bar n Bara; kapisanan ng mga abogado.
Bar-v-Barahin; iwaksi; ifuera; ibukod.
Barb?! Balbas.
BarbnTinik ng kawad.
Barbaria n-w-Tawong salbahi; salbahi;
tawong hindi marunong.
Barbarian a Nauukol sa salbahi.
Barbaric a Salbahi.
Barbarity-n-Kasalbahihan.
Barbarous a Salbahi,
Barber-n-Mangugupit; mang ahit.
Bard-w-Poeta.
Bare a Walang damit ó takip; hubo;
hubad.
Bare-v-Alisin ang takip; maghubo; mag-
hubad.
Barefaced-r-Walang hiya.
Barefoot-a- Walang sinelas; hubo ang
paa; walang sapin.
Barely a halos; hindi; laman.
Bargain-n-Pinagkasunduan; kasulatan.
Bargain-y-Magusap.
BAS
172
BEA
Barge n Kasko.
Baritone-n Voces ng lalaki na kung
ku manta ay alanganin.
Bark w-Balat ng kahoy.
Bark-y-Alisan ng balat; upakin; kunia-
kaw; talupan.
BarknTahul.
Bark v-Tumahul.
Bark- Barque w-Sasakyan na may tatlong
palo at layag.
Barley w Sebada.
Barm-?i-Labadura.
Barmy a-May halong lavadura.
Barn-n Caballeriza; bahay ng hayop.
Barnacle-n-Talaan na dumidikit sa mga
bato at sasakyan.
Barometer-n-Kasangkapang pangbula
ng panahon.
Barouche-w-Carruage.
Barque-w-Sasakyan na may tatlong palo
at tatlong layag.
Barrack-w-Ouartel; balankas.
Barrack v Tumira sa cuartel.
Barrel w-Bariles.
Barrel-i; Ilagay ó isiiid sa bariles.
Barren a Tuyo; tuyot; karat;di mamunga.
Barren-w-Karat na lupa; lugar na ilang.
Barricade M-Kutang munti.
Barricade-v Magkuta; ilagay ng kuta.
Barrier-n Pangharang, abala.
Barrister «Abogado.
Barrom-w-Tindahan ng alak.
Barro w-w Kareton; na may isang gu
long lamang.
Barro w-n-Baboy na kinapon.
Barro w-w-Gulod.
Barter n Palit.
Barry tone-n Voces na alanganin.
Barytone a Alanganin ang voces.
Basalt n Batong matigas.
Base-a-Masama; mababa; hamak ma-
halay.
Base n Fondo; paa.
Base v-Ilagay sa fondo ó paa.
Baseball-n-Besbol.
Basement-w Silong.
Baseness n Kahamakan; kahalayan.
Bashaw n-Maginoo sa turkia.
Bashful-a-Nahihiya.
Bashf ulness n- a ahimpakhimpakan; h¡n-
hin; kahihiyaan; hiya; karuagan; kimpot.
Basin-n Palangana.
Basis-^-Pinagmulaan; pinagbuhatan.
Bask t;-Magbilad; ibilad,
Basket-w-Batulang; bakol; bugsok: bus-
io; kaing.
Bass-w- Voces na mababa
Bass-a Mababa ang voces.
Bass viol n Viola.
Baste ÍÍ Ihilbana.
Basting n Hilbana,
Bat n-Bayakan; paniki.
Bat-n-Pumalo.
Bat «;-Pumalo.
Batch-n Hango.
Bath^-Liguan, paliligo; pagpapaligo.
Bathe i; iVJaligo; paliguan.
Bathe n- Ligo.
Batsman-w Ang pumapalo.
Battalion n-Isang bahagi ng hukbo.
na may apat na daan sundalo.
Batten-i^ Patabain; yumaman.
Batten v-Tapalin.
Batten ^^ Tabl ang makipot; panapaL
Batter v Pitpitin.
Batter w-Pinagbatihan.
Batter-n- Ang pumapalo.
Battery -n- Kuta na may kanyon; isang
companiang sundalong artillería.
Batting-/^-Ang pagpalo.
Battle-w-^'ag laban; labanáa; pagaaway.
Bauble-n-Bagay na walang halaga.
Bawl-v-8umigaw; umiyak ng malakaí»,
BawlnSigaw; hiyaw; iyak na malaka».
Bay-n Baraso ng dagat.
Bay-a Mapula.
BaynTahoL
Bay-t; tumahol.
Bayonet n-Bayneta.
Bayonet v Saksakin ng bayneta.
Bayou n-Baraso ng dagat.
Bayrum-wBum y quinina.
Bazaar-Bazarn-Basar.
Be v-Ay; mag yari; magka.
Beach n Baybay dagat,
Beach-i; Ilagay sa baybay dagat.
Beacon-n-Siga na pananda.
Bead n Batong munti na may butas*.
Bead -y Ituhog ang kuintas.
Beadle-ii-Utusan na taga tawag nang
hukom.
Beagle-n Asong munti na ginagamit
sa pangangaso.
Beak n Tuka.
Beaked a May tuka.
Beaker^-Tabo.
Beam ^^ Kilo; ana-man pinga (of aplow)
Kabayo ng araco.
Beam í; Maningning, himitaw; kumin
tab; ipalitaw.
Bean^ Sitaw; patani.
Bear-t;-Tiisin; magtiis.
Bear-w Oso.
Bear-v-Ibaba ang halaga.
Bearable a-Makatitiis.
Beard n Balbas.
Beard-«;-Batakin ang balba».
Bearing n Kilos; asal; ugah.
Beast-n Hayop.
Beastly -a Bastos, parang hayop.
BEF
173
BEL
Beat-^-Palo; suko.
Beat-v-Pumalo; paluiii; hampasiii; da
giikan .
Beat t; Lampasin liisutin.
Beauteous-a-Maganda mainam marikit.
Beautiful a Maganda, marikit; mainam.
Beautify-v Parikitan; gumanda; pagan-
dahin; painamin.
Beauty-n-Ganda; kainaman; karikitan;
dikit; ganda dilag; inam.
Becalm- i;-Humimpil; tumahimik; lumu-
bay.
Became- V 2m;).-Nakabagay; naging.
Because conj. Sapagka^t.
Bechance 2/ Magkataon, mangyari.
Beck?i-Kaway bati.
Beck-r Kawayin; batiin.
Beck-n-Sapa.
Beckon-v Kawayin.
Become v Mabagay; maging maoiii.
Becoming-a Hagay; akma.
Bed-n Hihigan; tinutulugan; catre.
Bed t; Tlagay sa hihigan,
Bedaub-v Kulapuian; pahiran ng putic.
Bedclothes-^ Manga damit ng hihi
gan.
Bedew-v-Humamog.
Bedfellow w-Kasiping sa hihigan.
Bedim-v-Lumabo; labuin; dumilim.
B^dlam-n-Pahay na tinirahan ng mga
ulol. guio; kaguluhan.
Bedlam a-Ulol.
Bedlamite-n-Ulol.
Bedrid Bedriddena Ang hindi makaba-
bangon: ang nakafirme sa hihigan.
Bedroom-n Silid na tulugau; tinutulu-
gan.
Bedsheet-n Kumot na linso.
Bedstead n-Hihigan.
Bedtime-n Oras na dayat matulog.
Bee-n-Kumumo pukyutan.
Beech-n Punong kahoy na tumutubo sa
America.
Beef-ii-Laman ng baca ó calabaw.
Beefsteak-n-Isang hiwa na manipis» ng
laman ng baca ó calabaw.
Beehive-91 Bahay pukyutan.
Beeline-w Matowid na guhit.
Been-T/. imp d&p.p.-Naging; nagka
Bees wax-n-Kal aba.
Beetle-v-Pukpok na kahoy.
Beetle-17-Pukpokin ng pukpok na kahoy.
Beetle n- Bicho.
Beeve-n Baca.
Befall V Mangyari; magkataon.
Befitv-Maging bagay.
Before jprep.-Nauna; umuna.
Before adv. Muna; nauna.
Beforehand-aciv.-Naman.
Befoul-t;-Bumulok; bulukin.
Befriend-i' Kupkupin; tulungin.
Beg-v Magpalimos pakiusapan; maki
uaap; surname; manalangin; humingi.
Began-v. «mj?,-Pinamulaan; nagmula.
Beget i; Magkaroon; magkamtan.
Beggar-w-Pulubi; tawong walang ha-
nap buhay at nagpapaiimos; nagpa-
palimos.
Beggar-i; Magpahirap upatin.
Beggarly a Parang pulubi.
Beggary n Kalagayan nagpapaiimos; pag
papalimos. •
Begging nPagpapalimos; pahinuhod.
Begin-t; Magmula; pamulaan banhain;
pasimulaan; magbuhat; mulain; bu-
malong sumipot; magpasimuno.
Beginner-ti Bagong nag aaral.
Beginning-n-Pinagmulan: pinangali
ngan; pamuian. pinagbuhatan; pa
mula.
Begone-infer. Layas, alis.
Begot Begotten-i; m|).pp.-Nangyari; nag
karoon nagkamtam; kinamtan.
Beguile v-Aliwin; paalindugan.
Begun t;.j9.p.-Pinasimula.
Behalf -w- Pakinabang; interés.
Behave V Tumungo; sumunod sa malm-
ting kaugalian.
Behaviorn Kilos tungo; kaugalian.
Behead-i/Pugutinangulo; magpugot; pu
gut in
Beheld v. imj), Nakita; nakakita, •
Behest n Utos.
Behind adv. Sa likod; sa huli.
Behind pfe^;. Sa huli; sa likod.
Behindhand a Huli.
Behold V Makita; makakita; tanawin; tu-
mingin.
Beholden-a Kailangan.
Behoove-v-Matungkol; maukol .
Being n Tawo
Belabor-7/-Paluin; hampasin.
Belated' Luatin; magluat.
Belay V Magluat.
Belch-v Duminghal; dumilhay.
Belchn Dilhay; dinghal.
Beldam Beldame n-Tmpo; nunong babayi;
matanda at pangit na babayi.
Beleaguer V Ipaligid ng hukbo.
Belie v-Mag alibugha; sumitsit ng ma
sama.
Belief V Paniniwala: pananampalataya;
sampalataya; religion.
Believe-f-Maniwala; sumampalataya;
sampalatayanin; hinagap.
Believable a Paniniwalaanj dapat maul
wala.
Belittle v-Pintasin; untian.
Bell n Com pana.
Bell-tJ-llagay ng compana.
BER
174
BEW
Bell clapper-n-ayagng compana; panag-
tog ng compana.
Belle-n Dalagang maganda.
Bellicose-n Mapagbasagulo.
Belligerent a-Maygustonglumaban/ibig
1 amaban.
Belligerent-?^ Ang may gustong luma-
ban.
Bellow-w Sumigaw, humiyaw. umiyakng
malakas.
Bellow n Sigaw; iyak hiyaw.
Bellow-n Balulusan; hungkoy.
Belly-nTian; tiyan.
Bellyband-n Pamigkis ng tiyan.
Belong v-Matungkol. maukol
Beloved-p. jr.-Iniibig; ginigiliw.
Beioved-a-Ginigiliw;giiiw;iniibig,iniirog.
Below «at; Sa ilalim; sa ibaba.
Belt-^-Pamigkis; bigkis, sintoron.
Belt-i^ Bigkisin.
Beraoan-v-Dumaing.
Bench-n Banko.
Berid-i; Hubugin; humubog; balukturin,
bumaluktot; yupiin; humutok hutu-
kin.
BendwHubog kibal pagkabaluktot,
yupi; tungo kabaluktutan.
Beneath adv. Sa ilalim; sa ibaba.
BenesLth prep.-8a ilalim.
Benediction-n Bendieion.
Benefaction n Kaloob; pakinabang.
Benefactor n Ang gumawa ng mabtiti
sa kapua niya.
Benefactor-w Ang babaying gumawa ng
mabuti sa Kapwa niya.
Beneficence ?t Kagandahan ng loob.
Beneficent-a-Maganda ang loob mapa
kinabangan; may pakinabang.
Beneficial a Mapakinabangan.
Beneficiary-a-Mapakinabangan,
Benefit w Pakinabang; tubo, kabutihan,
galing
Benefit V Tumubo; pakinabangan; ma-
kinabang; bumuti.
Benevolencew Kagandahan ng loob; ka-
mahalan ng ugali.
Benevolent a Maganda ang loob; ma
gandang loob; maawin.
Benight v Gumabi; gabihin.
Benign-a-Magandang loob; maanio.
Benignant-££-Magandang loob; maamo.
Beninity-w-Kagandahan ng loob.
Bent-t;. ¿w^ c&^. j9.-Hinubog nakahubog;
binahiktot.
Benumb t;-Mangimay; pangimayin; ma-
ngumay; mamanhid.
Bequeath-1^Magpamana.
Beqnest-w-Pagbibigay.
Bereave-tJ-Salatin; masalat.
Bereavement w-Kasalatan.
Berg-^- Bundok ng hielo.
Berry-n Bungang ¡munti.
Berth n-Tinutulugan sa sasakyan ó tren.
Be8eech-i;-Ipakiusap; mamanikluhod;
manalangin dumaing.
Beseem-v-Maging maging bagay.
Beset- i;-Ipalid; pilitin; harangin.
Beside-prep. Bakod pa sa bukod sa;
kundi.
Besides-acif.-Sa tabi nakabubukod sa;
mahigit pa.
Besides prej? -Bukod pa kundi.
Besiege t;-Ipaligiran ng sundalo ang
isang bayan at huag palabasin ang
tawo ó ipasok ang mga pagkain.
Be smaer-i^-Kalapulan pahiran ó pu-
nuin ng putik"
Besot V Mag lasing.
Besought V. p. jp.-ipinakiusap; namanik-
luhod dinaing.
Bespatti-r-v-Patilansikan; mansahin;
marumhan tilansikan
Bespeak-v-Mamagitan ipakita.
Best-a-Kabutibuti-han.
Bestti-Ang kabutibutihan.
Best acit?. Kabutibutihang
Be stir V Magmadali; maghaplit.
Bestow-v Ibigay; ipagkaloob.
Bestrew-íí-Isabog ikalat; Ipawalat. •
Bestride-»^ Ihakbang; umupo na naka
cruz ang binti.
Bet-n-Pusta; taya; pagpasta.
Bet V Magpusta; tumaya, magtaya; pu-
musta.
Betake t? Maukol.
Bethink-1/ Alalahanin.
Betime Betimes-a^t^.-Sa mabuting pa
nahon; agad; madali.
Betoken-r. zm^.-Nauukol, nakaukol.
Betook.'íí. imp.-Naukol.
Betray i;-Ihayag ang hindi dapat; tu
maksil sa capwa.
Betroth v Ipakasal.
Betrothal Betrothment n Kasal.
Better Bettor wAng nagpupusta.
Better a Lalong mabuti; mabuti pa.
Bettern ng lalong mabuti.
Better adv, Mabuti pa.
Beiter-t; Butihin; gumaling.
Betterment-w Pagpapabuti.
Between ^eiwixt prep Sa pagitan.
Bevel-n-Halang.
Bevel-a-Halang.
Bevel-t'-Ipahalang.
Beverage-w-Inomin.
Bevy n Kapisanan ng manga ibon.
Bewail v-Dumaing; manangis
Beware V Mag ingat ingatin.
Beware íníer.-Tigil.
Bewilder t?-Guluhin; gitlahin.
BIN
175
RLA
B'ewilderment-w-Ang paggugulo ng isip;
guio ng isip,
Bewitch-1?- Kulamin man^kulam.
Peyond-ativ.-Sa ibayo malayo pa,
Beyond^re^. Sa ibayo.
Bias w. Joint.
Bias-aíítJ.-Pahalang.
Bias-v-Pahalangin. halangin.
Bib w Pangibabaw ng damit ng bata.
Bible n Biblia.
Biblical a-Nauukul sa biblia.
Bibulous a Mabutasbutas
Bicker -zz-Magtalo magusap magaway,
Bicycle-w Bicicleta.
Bid n Tawad turing.
Bid-v Tumawad magturing.
Bidder wAng tumawad.
Bidding n-Pagtatawad.
Bide t' Tumira magtiis.
Biennial-a-Dalawa dalawang taon; nang-
yayari sa towing makalawang taon.
Biennial n Ang nangyayari sa towing
dalawang taon.
Biennially-«^t?.-Sa towing dalawang
taon,
Bier-n-Kalanda.
Biga Malaki.
Bigness-fi-Kalakiban.
Bigamist n- Ang tawong may dalawang
asawa; ang nag aasawa sa dalawa.
Bigamy n- Ang pagaasawa sa dalawa.
Bigijin-n-Gorra ng bata.
Bight-n-Sulok.
Bigot w- Ang tawong na iimiisip na
nasa kaniya ang lahat ng katowiran
at sa iba ang lahat ng niali.
Bigoted a-Matigas ang ulo; niagda
raya.
Bigotry n Katigasan ng ulo>
Bile n Apdo.
Biliary -«-Nauukol sa apdo.
Bill-n-Tuka.
Bill-v-Tukaln.
Bill w-Listahan ng anoman.
Bill V Maglista.
Bill n-Kasulatan.
Billet n-Sulat na maikli.
Billet v-Patuloyin ang manga sundalo
sa bahay ng manga paisano.
Billetd«ux w-Sulat na paninta.
Billiard a Naukuol sa billiar.
Billiards n^illiar.
Billiard cue n-Panudlok.
Billion n Isang libong angawangaw.
Billion a-Sang libong angawangawng.
Billow n Malaking alon.
Billy n Palo ng policia.
Bin-n-Taguan ó sisiglan ng palay ó
trigo.
Binary-ti-Nakahalo sa dalawa.
Binate-¿i Dublé; dalawa.
Bind t; Talian; higpitan; magkalawas;
pigilan pagipitan.
Bind-?e-Tali.
Bindery-w Gawaan ng libro.
Binding-n-Yari ng libro; pagbalot.
Binnacle/i-ivahon na kinalalagyan ng
gujon ng sasakyan.
Biography-w-Historia ng sariling buhay.
Biographer-?* Ang sumulat ng historia
ng sariling buhay.
Biographic Aiographical <i Nauukol sa
historia ng sariling buhay.
Biped n Tawo. Ang hay op na may da
lawang paa iamang.
Bird-n-Ibon.
Bird'V Hulihin ó barilin ang manga
ibon mangati.
Birdseye a Nakita buhat sa itaas.
Birth-n-Panganganak; kapanganakan;
pagsipot.
Birthday-ti Araw ng kapangapakan.
Birthday a Nauukol sa araw ng kapa-
nganakan.
Birthplace w Lugar ng panganganak;
bayang tinubunuan.
Birthright-w- Katowiran na nagbuhat sa
kapanganakan.
Biscuit-w-Bisquit
Bisect i; Biakin; dalawahin: hatiin.
Bisection M Paghahati pagdadalawahin;
pagbibiak.
Bishop-w Obispo.
Bit-n Pangatngat pirasong munti.
Bit-v-Ilagay ng pangatngat sa bibig.
Bit v-imp.-Kinagat.
Bitch-w-Asong babayi.
Bite w Kagat.
Bite-r-Kumagat; kagatin.
Bitter a Mapait; masaklap.
Bitterness w Kapaitan; kasaklapan.
Bivalve wTalaan; tahong.
Bivouac-n-Bantay ng isang hukbo.
Biweekly-d-Balang dalawang lingo.
Biweekly adv.-Ssi towing dalawang
lingo.
Biweekly-n-Pahayagan na lumilitaw
sa towing makalawang lingo.
Blad-v-Madiwara; sumitsit; magbunga-
ngaan; magtaltalan.
Blad-v-Bunganga tal talan.
Black a Maitim; itim, mapanglaw; wa-
lang awa; mabangis.
Black w- Ang itim; kaitiman.
Black-i>Pai timan.
Blackamoor-n-Negro.
Blackant n Kuitib.
Blackball w Huag ihalal.
Blackbird n-Martinez; ibon na maitim.
Blackboard-w-Pisarang malaki.
BL[
176
Blacken t/Um i tina paitiman; padilimin.
Blackguard--» Mag alibugha; magmura;
magalipusta; alipustain murahin.
Blackguard n Tawong pala alipnsta;
tawong hamak.
Blackguard-a Hamak; masama.
Blacking-n-ranitim.
Blacklead n-Tingang itim.
Blackness-w-Kaitiman; kadiliman.
Blacksmith-n- Panday.
Bladder-/?-Pantog.
Blade nTalim; dahon.
Blain-n-Sugat.
Blame v-Bintangin; magbigay sala.
sisiihin sumbungin; magparatang.
Blame-n Sala kasalanan.
Blameless-a Walang kasalanan.
Blanch v Mamutla.
Blanda-Malambot.
Blank n Walang sulat.
Blank-n Papel na walang sulat.
Blanket nKumot.
Blanket-i; Magkumot.
Blarney nSalitang makadadaya.
Blarney-t'-Magsalita ng nakadadaya.
Blaspheme-v-Tumungayaw, sunipain;
manumpa.
Blasphemy-w-Tungayaw; sumpa; hima-
wa.
Blast-wPutok na panibag.
Blast-i^-Putukan
Blatant a Maguió.
Blaze-n-Liab: linga«; lagablab; apoy.
Blaze '?;Magliab; lumagalab, masunog;
maglingas.
Bleach v-Mamuti.
Bleak a Mai ami g; malunkot; mapang-
law.
Blear-i;-Lumabo at pumula ang mata.
Blear eyed a Dirain.
Bleat-w lyak ng tupa.
Bleat V IJmiyak ang tupa umiyak pa-
rang tupa.
Bleed-v Dumugo.
Blemish-w-Dungis; batik: mansa.
Blemish-í;-Mamansa; dumungis; dungi-
sin.
Blench-t;-Umurong; tumakot.
Blend V Ihalo; ilahok.
Blended a-Nakalahok nakahalo; buhag-
hag; may halo may lahok
Bless-i;-Hulugin ang gracia ng Dios.
Blessed-a-Mapalad; malwalhati.
Blessing-n-Gracia ng Dios; Kapalaran.
Blest a Masaya.
Blet-w-Pagkabulok ng bunga dahil sa
kahinugan.
Blight i;-Sirain.
Blight n-Sira; pagkabutod. kasiraan.
lind a Bulag.
BLO
Blind v-Bulagin.
Blind n Ang bulag.
Blindfold -y-Takpanin ang mata.
Blinfold a Natatakpan ang mata.
Blindness-n Kabulaanan ; kabulagan .
Blhik V Pumikit: ilagay; ibukod.
Blink 71 Pikit; silip.
Blinker w Panakip ng mata ng kabayo.
Bliss-w-Sayá; kasayahan; kaluguran.
Blissful a- Masaya; matuwa; maligaya.
Blisters Lintos.
Blister-17 Lumintos.
Blithe Ti-Makinis mainam.
Blithesome a Makinis.
Bloat v Mama ga.
Block-M-Tangkalag.
Block-t^-Abalahin ilasay ng tangkalag.
Blockade-M Pagsasara ng bibig ng ba-
hia upang hindi makalalabas at maka-
papasok ang manga sasakyan.
Blockade v Isara ng labasan ng bahia.
Blockhead-n Tawong hindi marunong
Blond Blonde a-Maganda; maputi ang
balat at maganda.
Blond n Tawong mapnti at maganda
ang balat.
Bloods Dugo.
Blood colored-a Kulay dugo.
Bloodheat n Init na paris ang init ng
katawan ó dugo.
Bloodless a- Walang dugo.
Bloodshed ?i Kamatayan; patayan.
Bloodshot a-Mapula ang mata.
Bloodsucker n Linta.
Bloodthirsty a Walang awa; mabangis;
walang habag; dumudugo.
Bloodvessel-w-Ugat ng dugo.
Bloody-a-Madugo; dugoduguan; dumn-
dugo.
Bloody tí Dumugo pahiran ng dugo.
Bloom i;-Bumuka; bumulaklak.
Blossom w-Bulaklak.
Blessom-v-Bumulaklak.
Blot n Mansa, dungis: dumi.
Blot V Dungisin mansahin; marumhan.
Bloch-w-Mansa.
Blotch-íí-Mansahín.
Blottern Sicante pandampé.
Blouse wBarong pang ibabaw.
Blow n Umihip; ihipan: hipan; humihip;
Blown Ihip.
Blow n Sumbi; bugbog; tampi, dagok;
suntok; bungo; salpok.
Blow-i^-Bumuka.
Blow-n Bulaklak.
Blower-w-Taga ihip.
Blown-v. ^. jp.-Nakaihip.
Blown «Hambog; mayabang.
Blowpipe n Pangihip.
Blowse w Barong pang-ibabaw; «
BOG
177
BOO
Blowze n Babaying: mataba at niapula
ang mokha.
Blowzy a Magaspang bastos.
Blubber-r¿ I aba ng isdang malaki.
Blubber-2/ Uiniyak. puinangit dahil sa
pagiiyak.
Bludgeon f¿ Palong inaikli; palo.
Hlue-a-Azul.
Blue w Kulay azul.
Blue-?>Tinain ng azul.
Blues a Kalungkutan, Kapanglavvan.
Bluft'-a-Maluag.
Bluff-í^ Batong matirik at malaki.
Bluff-í;Takutin.
Blunder n Mali pagkakamali.
Blunder v Mamali,
Biundeibuss n Paril na maiksi at ma
laki aui^ bu tas.
Blunt a Pud pod sal sal ang dulo.
Blunt í>Pulpolin; salsalin: pudpuran.
Blur r-Palabuin; lumabo.
Blur-/i Mansa.
Blurt í'-Sabihin ng pabigla at malakas.
Blush n Pamumula ng muc ha.
Pdusli w-Mamula ang muc ha.
Bluster v Maggulo magalit; maysalita
ng malakas at ham bog.
Bustern Kahamhugan; kayabangan.
Boa a Sawá.
Roar-/¿ Baboy na lalaki.
Bonrá-n Tal)la.
Board t'Ilagay ng tabla: ilatag ng tabla.
Board i' Tumuloy; sumuno manuluyan;
Boarding n-Pagsusuno; pagtutuloy.
Boarding house-n Tuluyan
Boast n-Tlambog; kaliambugan; kahangi-
nan kayabangan yabang.
Boast f-Maghambog; maghangin; ma-
man sa.
Boastful «ílambog, maparangalan ma
pagh an gi n m ay aban g .
.Boat-7t Bangka: banka.
í^oat-í/' M a man ka.
Roatman-n Bangkero.
Boatswaim n Ang puno na namamahala
sa mga banka ng isang sasakyan.
Bob V Kilusin ng pabigla.
Bob ?'-Kumilos ng pabigla.
Bobbin n-Ikiran,
Bobbinet-n-Puntas.
Bobta/ l-7z-Maikling buntot.
Bobw hite-n-Pugo.
Bodil ss-a-VValang katawan.
Bodily-fi-Nauukol sa katawan.
Bodkin n-Kasangkapan pangl)utas.
B od y -n- Katawan.
Body í' Ibigay ng hitsura.
Bogn-Burak kaburakan: banlik.
Boggle ?;Gawin ng pabigla: gawin ng
pabost' 8.
Bogu --<í-Howad; hindi totoo; falso.
Boil r Kumiilo maluto; lutxiin: kuluin;
uiagpakulo ihalabos.
Boil ?^ Kulo; pagkukulo.
Boilers í^olii a
Boisterous a Malikot; maharot; maga-
lavv mapan^ guio.
Bold a Matapang; walang kaba: mara-
has.
Boldness nTapang, katapangan. tining
. ng loob kapangahasan; sigla! dabas;
kawalan ng takot.
Bole n- Ang puno ng kahoy.
Bole n Tsang sukat ó panukat
Bole :^-Pusali na ginagamit sa pag ga-
ga wa ng tapayan.
Bolster-n Tungkod tukod.
Bolster vltungkod itukod.
Bolt n-Tornillo na may ttlo.
Bold ?;-Magsabi ng pabigla bithayin;
ibiikod.
Bomb-?i-Bomba.
Bombard v Ihagis ng bomba; barilin ng
kan yon.
Bombshell n P.ala ng kanyon.
Bonbon n-Matam is.
Bond-w-Katibayan; panali; panagat.
Bond ?; Tibayan ng panali ó panagot.
Bond a Kulong preso.
Bondage-M Pagkapreso;ka]agayan alipiñ.
Bondmaid-n Aliping babayi.
Bondman n Alipin.
Bondsman-n Taga panagot.
Boue n Bu to.
Bone-t? Alisan ang buto.
Bonfire-7i Sígá.
Bonne ?í Ang pagaalaga sa 'isang bata
taga alaga ng bata; taga iwi.
Bonnet n Tukarol.
Ponuy-a Maganda; masaya; maligaya.
Bonnvclabber-w-Gatas na malapot.
Bon ue ?i Gan tin g palad .
Bony n Mabuto butuhan.
Rooby-w-Ulol; bubo.
Book M Libro.
Book-i' llagay sa libro.
Bookbinder n Taga gawa ng libro; ang
gumagawa ng liV)ro.
Bookbinderyn Tahian at balatan ng
libro.
Bookcase n Lalagyan ng mga libro.
Bookish a Masipag magaral.
Book keeper n Tenedor de libro.
Book keepiing-n-Ang pagtatanda sa
libro
Booksellern Ang naertitinda ng mga
libro.
Bookworm n Ang tawong walang gawa
kundi bnmasa sa manga libro; ang
maraminng nabasa sa libro.
22
BOU 178_
Boom-n-Palo ng sasakyan na lumampas
sa dulo ng cable ó tanikala na na
kakahalang sa labasan ng ilog.
Boom n Sigaw na malakas.
Boom i;-Sumigaw ng malakas.
Boon n Kaloob; favor; kapaiaran.
Boon-a Masaya; masagana.
Boor w Tawong mahirap.
Boorish a Bastos; magaspang.
Boo8t-i;-Buhatin; tulungin.
Boot-n Patong; gamot.
Boot-u-Makinabang; ipatong; tumubo.
Boot n-Bota.
Boot V Sipain; isuot ng bota.
Booth-n-Tiakad; peria.
Bootjack-n-Kasangkapan pangpaaiis ng
sapatos.
Bootless a Walang sapatos; walang ka-
buluhan; di pakikinabangan.
Booty nAng ninakaw.
Borax^-Sal de sosa.
Border wGilid; tabi; wakal wakas bay-
bay; dagdag; gasa; hanga hangahan.
Border-v Umabot sa gilid; abutan ang
gilid.
Bordering a Nakakahanga
Bore-v-Butasin balibulin; barenahin.
Bore w Butas; tawong ikinayayamot.
Borough-n-Bay an .
Borrow-í^-Manghiram; hiramin; suman-
dali.
Bosh-ti-Kaululan.
Bosom w Dibdib; puso.
Bo8s-n-Amo; panginoon; puno; jeffe.
Boss r Mamábala; magpuno; magjeffe.
Botany-?t-K arunungan tungkol sa mga
gulay; kahoy; at bulaklak.
Botch-v-Pamamaga; mansa; gawa na
hindi tama.
Botch-t;-Mansahin; gawin ng pabastt-s.
Both-a-Dalawa; kapwa.
Both jjro.- Ang dalawa; kapwa.
Bother-v-Yamutin; abalahin; yumamot;
umabala.
Bother w-Yamot; abala; hirap; pagal.
Botheration ti Abala; yamot, kayamu-
tan.
Bots-Botts ?^ Bulati sa lalamanan, bi-
tuka, at sikmura ng kabayo.
Bottle i^-Bo te.
Bottle-v-Ilagay ó isilid sa Bote.
Bottom-a Ang sa ilalim.
Bottom-w-Pusot; puit; ang ibaba.
Bottomless a- Walang pusot, di mata
rok.
Boudoirn-Silid ng babayi.
Bough-Malaking sanga.
Bought-v-mj?' Binili; namili.
Bouillon-Ti-Sabaw
Boulder-n-Batong malaki.
BRA
Boulevard-w-Carsadang maluang.
Bounce-n-Udlot.
Bounce-í^-Udlotin; umudlot.
Bouncern Bagay na malaki; tawong
sinungaling.
Bouncing a Malakas; malaki.
Bound n-Hanga; wakal; wakas; udlot
lundag; lukso.
Bound V Ilagay ng manga hanga.
Bound-v-Lumunda; umudJot; lumukso,
Bound vAmj). ¿& jop. Tinali. nakatali.
Boundary-w Hangahan; hanga wakal,
wakas danay. hibaybay; katapusan.
Bounden-a-Dápat gawín.
Boundless a Walang hanga.
Bounteous-a-Sagana; maganda ang loob,
Bountiful-a Magsagana; busto.
Bounty n-Pabuya; ganting palad.
Bouquet-w Tali ng manga bulaklak.
Bourn-Bourne-n-Sapang munti.
Bout n Talo; away, laban.
Bovine-a-JSaaukol sa bakang lalakí
Botoro.
Bow-t;-Batiin; yumuko; iyuko; sumuko.
Bow w Yuko; batí; tango.
Bow-ti Anomang bagay na baluktot.
Bowed a Balantok; baluktot.
Bowel n Isaw; bituka.
Bowel-í;-Alisan ang mga bituka.
Bower n Bahay na munti sa halama-
nan na walang dingding at may
mga uupuan sa loob.
Bowers Ang bumati; ang yumuko,
Bowknot-n Tali na mainam.
Bowl w Man gkok.
Bowlder-ti Botong malaki.
BowFegged a-Mabilog ang binti.
Bowline w-Lubid ng layag.
Box-n-K ahon ; kaha.
BoxwSumbi; sampal; palo; tampal.
Box-v-Ilagay ó isilid sa kahon; ikahon,
Box v-Sampalin; magboxing.
Boxer n Ang marunong magboxing.
Boxing n-Boxing.
Boy-nBatang lalaki.
Boyish-a May ugaling batang lalaki.
Brace-n Pareja; tungkod; dipa; dalawa.
Brace v Itungkod.
Bracklet-w Pulsera.
Bracket-n-Tungkod.
Bracket-v-Itungkod. ^
Brakish-a Maalat.
Brad n Pakong maiklí; pakong maliit
at walang tilo.
Brag'?; Magyabang; maghambog magha-
ngin.
Brag w Kahambugan; kayabangan; ka-
hanginan.
Braga Mahambog; hambog; mayabang.
Braggartw-Tawonghambogómayabang.
BRE
179
BRI
Braggartisnin-Kabambngan; kayaba-
ngan kahanginan.
Braid n Trintas.
Braid v Trintasin; mamirintas.
Brain n Utak; sa iilo.
Brake n-Pangpigil.
Brakeman wTaga pigil,
Brakish a-Tapsim; maalat; maasim.
Bramble w-Kaugoygoyan na may tinik.
Bran-?i-Darak.
Branch n Sanga.
Branch a Kasanga,
Branch v Magsanga,
Brand n Tanda; marka,- tatak; tala; ka
sangkapang pang lagay ng tanda.
Brand i; Tandaan; markahin ilagay ng
tanda; tatakan; tal a an;
Branding n Pag lalagay ng tanda, pa .
nananda; pananaktak
Brandish í; Kawayin; pagpagin; ipag-
pag.
Brandish n Kaway, pagpag.
Brandnew a-Bagongbago.
Brandy n Alak.
Brant n Gansang ramo; bibi; itik.
Brash a-Marupok; mainit ang ulo; ma-
butlig.
Brash-n-Butlig.
Brasier-Braziern-Ang marunong guma-
wa ng mga kasangkapan ng tansong
dilaw.
Brass n Tansong dilaw.
Brassy a Parang tan so; may halong
tanso,
Bratn Batang hamak.
Bravado II Tawong hambog.
Brave a Matapang; mangabas bayani;
marahas: marikit.
Brave n Tawong matapang.
Bravery nKatapangan; dahas kapanga-
hasan tining ng loob.
Bravo-n-Tulisán na matapang.
Bravo ¿nfer. -Mabuti; tapan g.
Brawl-n Guio; talo; away; usap.
Brawl-v-Makipagtalo; mag usap.
Brawn n-Lakas; kalakasan.
Brawny a Malakas.
Bray-i^-Durugin; dikdikin.
Bray-v-Pumutok.
Bray n-Iyak ng kabayong mula.
Bray i;-Umiyak ang mula.
Brazen-ii May halong tanso; bastos.
Breach n Puang: sira; puit ng baril. *
Breach-v-Pumutok,
Bread. w Tinapay.
Breadth-n-Luang lapad; kapalaran;
kaluagan.
Break t;Basagin; sirain; tipuin; biakin;
lapakin: bumasag; masira; tumipo;
lumagok; lagutin; masayang.
Break n Basag; sira; tipo; lagot; kaei
raan; puang.
Breaker-w-Ang maninira; maninira.
Breakfast-Ti-Agahan.
Breakfast-i; Kumain ang agahan.
Breakneck n-Lugar na matirik.
Breakneck-a-Matulin na matulin.
Breakwater w Harangan ng tubig.
Breast-?i-Dibdib; loob ng dibdib.
Breast-t? Salubungan; lumaban; huma
rap.
Breastbone-w Buto ng dibdib.
Breastpin-^-Alfiler.
Breastwork-n-l^ uta.
Breathe-w-Ang hininga.
Breathe-i; Huminga.
Breathing-n Paghihininga.
Breathless a Walang hinga.
Bred v. imp &p. j?.-Nagalaga.
Breech n Puit.
Breech v Ibigay ng salawal.
Breeches-n-Salawal.
Breeching-w-Salawalin.
Breed-w Magiwi; magalaga.
Breed n Lahi.
Breeding !^Kagalangan; kaugalian; asal,
galang; turo; dunong; karunungan;
kagalingan; inam ng kilos; pinaga-
ralan.
Breedern-Taga alaga.
Beeze n Hangin; amihan; habagat
Brent n-Gansang lalaki.
Brethern n Magkakapatid.
Brett n Carruageng mahaba.
Breve-n-Nota ng música.
Brevet n Kalagayang mataas pero wa
lang dagdag ang suedlo.
Brevity-w-Kaiklian.
Brew-r-Ilahok.
3rew-v-Gumawa ng servesa.
Brew ?i-Lahok.
Brewery n-Gawaan ng servesa.
Brewhouse m Gawaan ng servesa.
Brewing n Pag gagawa ng servesa.
Bribe n Suhol.
Bribe-2/-Suhulin; suhulan.
Bribery n Suhol; pagsusuhol.
Bricabrac n Manga sangkap na munti
ang halaga.
Brick-n-Lario; ladrillo.
Brick-v Ilagay ng lario.
Brickbat-?!- Pirasong lario.
Brick kiln n.Gawaan ng ladrillos ó lario.
Bricklayer-ti Kantero.
Brickmakern Ang gumagawa ng lario.
Bridal-a Nauukol sa kasal.
Bride n Mapangasawa.
Bridegroom wLalaking bagong kasal.
Bridesmaid n Babaying abay sa kasal.
Bridge w Tulay.
BliO
180
BUG
Bridge-v-IIagay ng tulay; giimawa ng
tulay.
Bridle ?*-Cabesada.
Bridle t; Pigilm.
Brief a Maikli.
Briefly-ac^t;. Agad: mayamia.
Brier Briarn Tinik.
Briery a Matinik.
Brig n Sasakyan na may kunaiig dala
waiig palo.
Brigade n-Tatloiig regiiuientong sándalo.
Brigand n- Tulisang; masanumg tawo;
tawong suitik.
Bright a Makintab; maningning. mali-
wanag; makisap; malinaw nialinin
Brighten-v-Lumiwanag liwanagan; pa
kmtabin pakinisin.
Brightneas-n-Kaliwanagan; kisap: ki
nang kintab; kinis, dilag.
Brilliance-n-Ningning; kisap; dilag.
Brill iancy-n-Kisap; ningning; dilag.
Brilliant-^ Makinis maningning, maki
sap; makinang makintab.
Brilliant n Brilliante.
BrimwGilid; gasa; tagiliran.
Brim v-Punuin; piimuno hangang sa
gilid.
Brimful-a Puno hangang sa gilid.
Brimstone tiBatong Matigas.
Bt indel-Brindeled-a- i atikbatik.
Br indie n Batik.
Brine-n Patis; tasik
Brine -u-Asinan.
Bring-v-Dalhin magdaia; iiapit.
Briny-a Maasim.
Brisk-a Maliksi; magdaia; masaya.
Brisket-n Dibdib ng hayop.
Bristle--?* Tiitsaiig.
Bristle t^Tumiitsang.
Bristle V Tumindig ang tutsang.
Bristly a Matutsang.
British a Nauukol sa Inglaterra.
Britisb/i Ang tawo sa Inglaterra.
Briton-n-Tawong Inglés; Ingles.
Brittle-a-Marupok; iahangin; malutong;
bitakin.
Broach n Aspile; kasangkapang matulis.
Broach-v-Butasing; ipahayag.
Broad-a Malapad; maluang.
Broad ax ?i-i alataw na malapad ang ta
lim.
Broadcast n-Pagsasabog.
Broadcast a Masabog.
Broadcast avd. Pasabog.
Broadcloth-n-Kayo parang merino.
Broaden I' Luangin; lumuang.
Broadside n-Tagliran .
Broadsword -w-Sabat na malapat at ma
talim.
Progan w Sapatos na magaspang.
Broguen-Salitang iital.
Broil. t?-Lutuin sa baga
Broke-D.¿mp Sinira sumirá.
Broken V Basag; sira.
Brokenhearted-a-Malunkot na malun
kot malum bay.
Broker/i-Katiwala negociante.
Broma-7i Pagkain.
Bronchial a Nauukol sa baga.
Bronchic-a-Nauukol sa baga.
Broncho w- abayong Americano na
munti at matigas ang ulo.
Bronze nlahok ng manga metal na
tila tansong pula.
Brooch-t¿-Alfiler sa dibdib.
Brood n-Akay
Brood-i/Takpanin ng itlog ó akay: mag
isipisip: magwariwari.
' Brook n-Saloysoy; ilog na munti; sapa.
Brook-i' Magtiis matiisin.
Broom n-Walis; lawis.
Broomstick-w Tangnan ng walls.
Broth w-Sabaw.
Brothern-Kapatid na lalaki.
Brotherhood n Ang pagkakapatid; kati-
punan.
Brother-in low n Bayaw siaho.
Brotherly a Paran gkapatid.
Brougham n Carruage.
Brow n Noo.
Browbeat v-Takutin ang kapwa sa salita
lamang.
Brown a-Kayumangi.
Erown-n nlay kayumangi.
Brown t^Tinain ng kayumangi.
Brownisli ci-Kulay trigo, kayumanging
mura.
Bruise n-Bugbog.
Bruise-t; Bugbugin; bumugbog,
Bruiser-n-Tawong bastos at malakas.
Brunette n-Babaye na hindi maputing
maputi.
Brun^ M Alsa, Lakas ng isang suntok;
untog.
Brush-n Walis na munti; escoba,
Brush-f-Escobahin; lawisin.
Brushwood n Kaugoygoyan.
Brusque a Magaspang.
Brutal tt-Bastos. walang awa; parang
hayop; hindi marunong maawa.
Brutahty n-Kawalang ng awa kabas-
tosan; kahalayan; kahayupan, kabag
• sikan.
Brute-n Hayop; tawong bastos.
Pry on y-n Li pay.
Bubble n Bula.
Bubble V Bumula; bnmukal; humining
sumilakbo; bumulubok.
Buccaneern-Tuliean dagat,
Buck-w-TIsang lalaki; negro.
BUN
IHI
Buck-í? Sainiiwail; uiniirung.
Bucket w Timba baldi; paniniba.
Buckle-ri Hibilla.
Buckle v-Hibillahin.
Buckle ^'Humubog; buuialuktot.
Buckram ?^ Sukol).
Hucki-hot ti-Per de uonev^.
Buckskin nKatad ng tupa ó usa,
Bud-n Buka
Bud-i? Bumuka; isabak.
Budge V Gumalaw.
Budget //Aug Bayuug at ang laman.
Buff n Katatl ua ipinagamot sa lawgi.^.
Buffalo-n alaba w.
Buffoon-n- ubo payaso.
Buffoon- Huffonisb-a Matuwa.
Buffoonery n- B i ro ; k a tu w a in i .
Bng-w Surot.
Buggy a Mas u rot.
Buggy 7* Karruageng munti.
Bugle-n-Corneta
Bugler íí-Ang corneta.
lUiild í; Itayo. gumavva gawin.
Bnild-n Yari ng i sang babay; paraan sa
pagiatayo.
Building n Babay.
Bulb-w-Bukba.
1 ulb V Mamaga: lumake.
Bulbous a Mabukba.
Hulge-nHubog «a labas.
Bulge t'Hunuibog sa labas.
13ulk-w Laki.
Bulky-a-Malaki.
Bull-n-Toro bakang lalaki.
Bull-a-Malaki; mabagsik mabangis.
Bulldose ^' Takotin sa vsalita lamang,
Bullet-n Bala.
Bulletin-w Pabayag.
Bull frog^i-Palaka
Bullion n-Ointo ó pilak na bindi pa,
Bullock-n-Bulo.
Bulls eye w Gitna ng targe ta.
Hullv n Tawong luunbog at masama,
Bully-V-Magbambog;lumam})astanganin,
Bulwark wMaliit na kuta.
Bumblebee n Bubuyog
Bump n Umumpog; untogin.
Bump V Umpog; untog.
Bumpern Panumpog
Bumpkin n Tawong bastos; hamak ó
ulol tawong bukid.
Bumptious a Mangabas.
Bun r^unn n Pandesal.
Bunch n-Buig n Kiwan.
Bunch t; Bumuig isama.
Bunchy u May buig mabuig-
Bund tí- Kati punan.
Bundle n Bigkis balot
Bundle-t'-Ibigkis; ibalot: *t)alutan; big
kisan.
BUS
Bung n Tapón, pasak.
Bungbole n Butas ng bariles.
Bungle ÍV 6av\ in na kuiig papaano.
Bungling fi Bigla.
Bunk w-bibigfan catre.
Bunk y Mabiga sa bibigan; tuuiira sii
Bunker n Lalagyan ng uling.
Bunting w Kayong pangayak.
Bunyon-;/-Bamamaga ng daliri ng i)aa,
Buoy-w-Tanda na lumu ang sa ibai)aw
ng tubig at tinuturo kung saan dapa-r
magdaan ang manga sasakyan.
Buoy 'V aluiangin.
Buoyancy ?¿ Gaan.
Bouyant a Magaan; masaya.
Burden-H-'Iimbang; l)igat gawa; kabi
rapan; kapagalan.
Burden-/; 1 patrabohin ng mabigat.
Burdensome-a Mbigat mabirap niatin<li.
Burdock-w Mores.
Bureau n Aparador; ofticina,
Burg-?v Nay on.
Burgess n Hukom sa nayon.
Burgher n Aug tumitira sa nayon.
Bu rglar ti Magnanakaw .
Burglarize Í/' Gunuipang; magnakaw na
kawin sa babay.
l^urial *< Paglilibing baunan.
Burin w-Kasangkapan ng platero.
l>urles(|ue n Katuwaan.
Burlesque a Matuwa.
Burly a Malakas; malaki.
Burn n-Sa pa saluysoy .
Burn ?i-Sunog; i)aso silab paltDs.
Burn <; Suuugin: silabin sigan papag-
pasaiii; maglingas; magliab; maj)aso;
mas u nog
Burner ríManunog; tagasunog.
Burning a Mai nit
Burning r¿-Pagsunog pagliab; paglingais:
pagsilab.
Burnish v Bulibin pakintabin.
Burnish h Buli.
Burnt V p. ^>. Nasunog, nakasunog.
Burro-íí' Jumento.
Burrow-t'-Nayon; Hukay ng hayop.
Burrow t; -Hukayin ang lupa bunuikay
sa hipa.
Biirst-7^ Pumutok; sumabog.
Bu rst-iz-M a g[)U to k .
Burst-n Putok.
Burthen n Bigat liirap; kainrapan.
Busthen-v Bigatan; mahirapan.
Bury-7/ Tlibing ibaon; humukay.
Bush n Ugoygoy.
Bush t' Magsanga
Bushehn-Cabán.
Bushy a Masanga: malago.
Busily V Masipag.
Busk-v Tavos ihanda.
caí
182
CAL
Btisom n Loob ng dibdib.
Buss n-BsíWk.
Buss y Humalik; halikin
Bust n Larawan ng ulo at balikat.
Bustle w Kadalian; kasipagan; ha
plitan.
Bustle-i'-Magbaplit; magmadali.
Busy a-Masipag; may ginagawa.
Busy-tJ-Sumipag; maghaplit.
But con/.-Bagkus; ngunit; datapua;
yamang.
But adv. Yam an g; bagkus.
But n Hanga.
Butcher n Mangigiht.
Butcher I7-Patayiu ang hayop.
Bucherknife-w-Cuchillong malaki.
Butchery-n Pagpatay; kamatayan.
Butler n-Tagaingat ng niga alak at
pagkain.
Butt n Malaking bariles.
Butt t; Idugtong.
Butt end-?2 Dulong malaki; puit.
Butter ?i Mantiquilla.
Buttery Ipahiran ng mantiquilla.
Butterfly-/? Paroparo.
Buttermilk-ti (}atas na walang laknip.
Buttery a-May mantiquilla,
Buttock-n-Baywang; pigi.
Button n Butones.
Button V Magbutones.
Button hole^ Uhales.
Butress r¿ Haliging bato na pangpatibay
sa bahay.
Bukom a-Mataba; malakas; masaya.
Buy V Bumili; mamili.
Buyern-Ang namimili.
Buzz-n-Hanging; Haginit.
Buzz v-Humaging.
By prep. -Sa sakay.
By adv-Ssi tabi; mal api t sa.
By-Bye-n Paalam.
By-end-w-Sariling interés.
By gone a Nakaraan.
By gone-^-Anomang bagay na nakaraati.
By law n-Ordenanza; utos.
By-name n Bansag.
By-name-n-Bansagin.
Bypath-n Landas na tago.
Byroad-w-Daan na tago.
Bystander n Ang nanunuod.
Byway-n-Daan na tago.
Byword ?* Karaniwang salita; talinhaga
G
Cab a-Carromata.
Cabal nKapisanan ng tawo; katipunan.
Cabai-v Magakala.
Cabbage vRepolio.
Cabbage i^lTmitin; umumit.
Cab n n Salong; kubo.
Cabinet-n Aparador.
Cabinet ma er-w-Ang gumagawa nang
mga aparador
Cable w-Kable.
Cable r-Magtelegrama.
Cable grara-n-Telegrama; Hatid Kawad.
Caboose w-Coche.
Cacao-w-Cacao; Puno ng cacao.
Cackle-v-Tumilaok.
Cackle-:w--Talaok.
Cad-M-Tawong bastos.
Cadaver-w-Bangkay; Burol.
Cadaverous a Parang patay; raaputlá;
mukhang patay.
Caddish-a Bastos; hamak; palalo.
Caddy w Maliit na sisiglan ng cha.
Cadence-tt-Pagkaayon ng voees sa pag-
sasaliia.
Cadet -n Ang nag aaral ng magpuno sa
hukbo.
Cafe-w-Restaurant; fonda; karihan.
Cage-n Jaula; kuiungan ng ibon.
Cage tJ-Ilagay sa jaula.
Caiman-w-Buava.
Cairn-w-Bunton ng bato
Caisson-^-8Í8Íglan ng bala ng kanyon
lalagyan ng bala ng kanyon.
Caitiff /i-Ta won g hamak ó bastos.
Caitiff a Masama; hamak bastos.
Cajole V Palayawin.
Cajolery- w-Pagpapalay aw.
Cake-ti-Mamon; bara.
Cake t;-Tumigas; maging matigas.
Calamitous-ii-Mahirap; mahapis; ma
sakit; masakuna.
Calaboose n Bilango; calaboso.
Calamity^ Sakuna; kahapisan; kahira
pan; kapahamakan; kasakitan; ka
siraan ng puri.
Calash n-Carruage na umubrang alisin
ang itaas.
Calcareous-a-Parang apog; may halong
apog.
Calcimine-w-Pamalitada.
Calcimine-v Pumalitada.
Calculate-v-Balakin;kuentahin;bilangin;
tasahin; bumilang.
Calculation w Bilang; kuenta; balak; ka
tasaban; kabilugan.
Calculator-n-Taga bilang; ang gumaga-
wa ng kuenta.
Calculous-a-Parang bato.
Oalculous-M-Bato sa loob ng pantog;
Paraan ng pagkuenta.
CAN
183
CAN
Caldron n Kawa katingan.
Calandar n Calendario; alniaiiake.
Calf n Bulo.
Caliber-n-Laki.
Calico-w Cita; sita.
Calipers n Paiiukat naug mga bagay na
mabilog.
Calisthenicsn Pjjercicio; Pagsanay.
Calix n Balat ng bulaklak.
Calk-^-Pasakin; tasakin.
Calk ^ Pasak; tasak.
Call-t?-Tumawag tawagin, dapitin; mag-
visita; visitahin dumalaw.
CalIer-í^-Ang magvisita; 1 agatawag.
Calling n Tawag hanap 'buliay.
Calligraphy n Bulat na niainam.
Callosity n Kalipakan.
Callous n Lipak.
Callous n-Malipak.
Callow-ii-Walang balahibo.
Calm n-Kawalan ng hangin.
Calm a-Tahimik, walang guio; payapa;
mahinahon.
Calm V Katahimikan; humimpil; turna-
himik; pahimpilin: palubayin; paya-
pain; tiwasay pumayapa.
Calmness n Katahimikan; kapalagayan;
kapayapaan, kapanatagan.
Caloric ?i-Taginit panahon ng init.
Calorific a Mainit; nauukol sa init.
Calumniate v-Bintangin; magbingtang.
Calumniation n Bintang pagbibimang.
Calumniator-w-Ang nagbintang; hindi
tama: masama falso.
Calumniatory a Falso; hindi tama; si-
nun galing.
Calumny-n-Paratang na falso; alibugha.
Calve-t^-Manganak; (naaiikol sa kalabaiv
ó baka.
Calyx-n-Manga dahon sa labas ng bu-
laklak.
Cambric-t* Cambray ,
Came-t;. im^.-Dumating.
Camel-n-Camelo.
Camera-n Kasangkapan sa pagkuba ng
retrato.
Oamp-w Lugar ng pagpahinga ng huk-
bo; pahingahan ng hukbo.
Camp'-y-Magpahinga.
Oampaign-w Panahon ng pag lalaban ng
hukbo. ,
Camphorn-Alcampor.
Camphorate v Ilagay ng alcampor.
Can-v-Maka; umubra.
Can-n-Lata.
Canal-M-Sangka; padaluyan ng tubig;
sangkang patubigan.
Canard n-Day a; hibo.
Canary 7^-Ibon na munti at azul ang
kulay.
Cancel-r-Lipulin; burahin; umayaw.
Cancellaton-n Pagbura; paglipol.
Cancer n Pigsa.
Cancerous-a-aNuukol sa pigsa.
Cancriform-a-May hitsurang alimango^
hitsurang alimango
Cande labrum-w-Lalagyan nang candila,
candilero.
Candid a Tunay totoo; ganap; mabait
tapat ang loob; walang labas sa ma
towid.
Candidacy n Pagkacandidato.
Candidate■/^-Candidato.
Candidature-n-Pagkacandidato.
Candidly adv. -I'mmy: totoo; tapat.
Candle n < andila.
Candle-stick w-Tirikan ng kandila; can'
dilero.
Candle-light-w-Ilaw ng candila.
Candor-w-Catapatan ó catibayan nang
loob.
Candy n Matamis.
Cane r¿-C away an; bastón; tungkod.
Cane i? Hampasin ng bastón.
Cane brake n-Qubuhan.
Canine a-Parang aso; nauukol sa aso
Canistern-Bala ng canyon na kung hi
magpak ay sasabog.
Canker-w Gibik ng suso, pamamato ng
suso.
Canker v Gumibik ang suso; maniato
ang suso.
Oannelcoal-n-Ulingnamaitimatmatigaw,
Cannibal n Ilongot; ang tawong kuma
kain ang kapwa.
Cannibalism n Kasalbahian; pagkasal
bahi; pagkakain ng kapwaiig tawo
Cannon-n Kanyon.
Cannonade-t;Kumanyon.
Cannonade n Pagpuputok ng kanyon.
Cannon ball n-Bala ng kanyon.
Cannon shot w-Futok ng kanyon.
Cannot w Walang kaya; di maka.
Canoe n Bangka.
Canoe t^ Mamangka.
Canon n Utos, regla.
Canonic-Canonical-a-Nauukol sa regla
ó utos.
Canonize v Ilagay sa pagkasaiUo ang
namatay.
Canopy n Tabing: baldokan.
Canopy v Itabing; ilagay ng tabing.
Cant v-Kumanta; mag awit.
Cant-w Salita na nakakahawig sa kanta
labas ng sulok.
Canteloiip-i'anteloupe n Kuntingnielon.
Cantata n Poema na may halo ang mga
kanta.
Canteen n Tindahan; lalagyan ng tubig»
Can tern Takbo.
OAR
184
CAR
T/anter ?• Tiimakbo.
Canticle n Ang kanta iii Salomon.
Canton iiannel n Frénela.
Canvas n-Balindang.
Canvas-back-w Patong dagat.
Canvass v Siyasatin luimanap ng voto.
Canvass-n 8iyasat; paghanap ng voto.
Cap w-Tnkarol; gorro.
Cap v-Tuptopin; takpan; tapnsin.
Capable-a Mav kaya; biliasa; niabait sa
nay sapat.
Capacious a-Maaliwalas: niahiag; nia
hi ang, nialaki.
Capiiciry-n Kapalaran sukat; takal; laki.
Cap-a pie-ndv.-Mug biihat sa ulo hangang
sa paa.
Caparison-w, Kasangkapan ng cai>ayo.
Caparison-7/ Gayakin.
( -ape-w Capa.
Caper-i"-Maglikot; niagliindagan.
Caper-n Likot hindair.
Capillary-n-Parang* buhok.
Capital n Nannkol sa bohay ó nio.
Primero sa halaga; niainani; niarikit.
Capi tal ?^-Ca pi tal ; man sen! a.
Capital-^i Puhunan.
Cai)italist w-Ang may pnluinan: ang na-
mumnhnnan.
Capitalizes Mamuhoiuxn.
Cajiital letter-ri íi"traiíg mauscula.
Capit ition t^ Pag})iigot.
Capitol-n-Bahay ng gobierno.
Capitulate i'-Sumnko.
Capitulation w-Pagsnko.
Capon w-Kapon.
(^prif^e n Ligaya inam; pagkaibig.
(-apricious n Mainam: mal i gaya.
Capsicum-w-Paminta.
Capsize-t'-Ttaub tumaub.
Ca ps i z e • V- Pagt at a u b .
Capsular CapsuIary-a-Hitsurang capsula;
nauukol sa capsula.
Capsule-w Capsula,
(«aptain w-Kapitan: puno.
Captaincy n Pagkakapitan; kalagayan
kapitan.
Caf)tion n Pandulo.
(captions a Makapipintas; mapintasin.
Captive /i Preso; ang nakulong.
Captivate?; Bihagin. bumihag; pasukuin,
Caf)tivity'n Pagkapreso; pagkabihag.
Capto rn Ang bumihag.
Capture ?; Bihagin; bumihag samsamin;
dak pin.
Capture n Pagkabihag pagkuha; pag-
samsani, pagbihag.
Car-?/ K aro; bagol.
Carabine-ti Pari! na rnaikli.
Caracole v Guhmgin.
Caramel-n Caramelitos.
Carat n-Timbang ng ginto.
Caravansary-w Tulutan.
Carbine-//. Baril na rnaikli.
Carbolic /'-Carobolico.
Carbon-r/THing.
Carbona<'eous a-May lialong nling.
di r b o y n Da m a j nana.
Carbuncle n Pi<jsa.
Carca- s // Ban irk ay.
Card-w, Suklay ng bahihibo.
Card-// Sulat na rnaikli; Pirnsong carton
na may mkasulat ang n gal an; ba-
ratía
Card-t' Suklayin ang balahibo.
Card board n Carton.
Card i a //-Puso.
Cardiac n Nauukol sa puso.
Cardi algia CardialgynSakit ng puso.
Cardinal a Unang; mahalagang.
C-a rd i nal-n Cardinal.
Care n Ingat pagkakalinga; pagiingat;
pamamabala kahirapan.
Care v Tngatin pamahalaan; mamábala.
Caret'iil-a Maingat; maalaga; makalinga;
magpasunod
Careless n Pabaya walang ingat; maba-
gal walang kalinga; walang ayos.
Carelessness-w-Kapabayaan; kaligtaan;
katamaran; kabagalan; kawalan ng
ayos.
Careen /'Humilig; humapay.
Careei-ri-Carrera; palakad; hanapbuhay.
Career t? Lumakad ng matulin*
Carress t? Alindugin; palayawin.
Caress wAlindog; anis palayaw.
Careworn a Pagod mahirap mapagal.
Cargh ?/-Pamamabala; ang nilulan.
Caribou n Kalabaw.
Caricature n Ketratong mapapatawa.
Caricature- /'(ni ma wa nang retratong
falso
Caricaturist-n Ang gumawa ng retratong
falso.
CarlnTawong malakas; tawong bastos.
Carman n Cochero.
Carmiuative n Carminative.
Carnage-r^Laman ó carne ng tawo ó
hayop na patay; kamatayan.
Carnal-n Mataba; nmlaman.
Carnation n Carnación.
Carnation a Mapulapula.
C ar n i v a 1 // K a rn a va 1 .
Carniverous rt Makakain ng karne.
C arol r/ - '' a n ta : A w i t .
Carol t;Kumanta Mag awit.
Carousal n Kalikutag ingay kagnluhan;
kaingayan; hi roan.
Carouse t'Uminom at magkagulo.
Carouse-w Ang pag iinom at pag gugulo
Capv-Pintasin.
CAS
185
Carp) n-Bumbuan.
Oarpenter-n-Anluague.
Carpentry^ Pag aaiiluaojue.
Oarpern Aug piimipintiis.
Carpet w-Kayoiig luakapal na nakala-
tag sa í^ahig.
Carpet w-Saco de noclie.
Carriage ?^i-Carruage; pagdadala.
Carriern-Tagadala ang nagdadala; t^ga
pasan.
Carrion n Carneng nabubulok.
Carrom n-Carom.
Carry-i^ Magdala pasanin; dalhin.
Cartn-Hagol; careton.
Cart-v- Dalhin; ilagay sa bagol.
Oartage-n Pag lululan sa bagol.
Cartera-Cochero.
Cartilage n Butong rnnlambot.
Cartilageons a Nauukol sa bntong ma-
lanibot.
Cartridge W/ Tartucho; punió.
Carve ?;-Gnhitin; hiwain.
Carviiiií ii Ang pag -nhit; paghiwa.
Cascade n Talonan ng tiibig.
Case n Ba^ay, lalagyan.
Case V Tsilid sa lalagyan.
Case n üsap; ang nangyayari.
Caseous a Parang queso.
Cash-w Salapi; kuarta.
Cash-í^Ipam^lit ng kuarta.
Casli book n Lib ron g tandaan ng pag
pasok at pag labas ng kuarta sa
caja.
Cashier^-Tenedor de libros,
hier í^a
ing^-Ta
Cask ?i Bariles
Casket n-Ataul.
Casque n Bariles.
Cassim ere ?i- Kayo de lana.
Cassock n-Hábito.
Cast-tJ-Hagis; pukol; balibag: tapen;
pagpukol pagtapon; pagtudla.
Cast-t; Ipukol:. ibalibag; itapon; ihagis.
Casta way-í; Tawong hamak.
Cast way-a Hamak; walang kabulu
han.
Caste z/Kapi sanan ng tawo: lahi.
0a8ter-í;-Gulong ng inga kasangkapan
ng bahay.
Castigate i> Parusahin; paluin; hampa-
sin.
Casting v-Pagbububo; ang binubo.
Castle-t'-Kuta; bahay na mainam at
matibay.
Oastor-í?-Sombreró.
Castor oil t; Aceite de castor.
Csstrel-t^-Lawin.
Casual a-Hindi sinasadya; inataonaii.
Casual v Súhdalong walang destino.
Cashier íklalis sa katungkulan.
Casing^-Takip; kahon; lalagyan.
CAU ^
Casualty i;-Ang nagkakataon; pangya
yari; ang hindi sinadya.
Cat-w Pusa.
Catacomb n-Lugar ng tipunin ang mga
buto ng nangamatay.
Catalepsy n Knlagayan parang patay.
Cataleptic a Nauukol sa himatay.'
Catalogue n-' andaan.
Catalogue V Ilagay sa tandaan; ilista ó
isulat sa tandaan.
Catamaran-n-Sasakyan na may dalawang
katawan.
Catamount n Hayop na mabangis na
nakakahawig sa tigre.
Cataplasm w Tapal.
Catapult-n-Panghagis na mga bato at
pana.
Cataract-n Talón ng tubig; (malaki).
Catarrh n Sipón.
Catarrhal a Nauukol: sa sipon-
Castastrophe-n Sakuna.
Catawba-n-Alak.
Catboat n-t'angka.
Catch t; Hulihin; humuli; umabot abu
tin; dakpin; habuhn; humabol; ku-
nin.
Oatch-n Ang nahuli: ang hinuli*
Catching n Paghuhuli.
Catch penny-a-Walang kabuluhan.
Catchup Catsup nSarsa.
Catechise-v Magturo sa pagtatanong.
Catechism n Catecismo.
Category n Lagay: kalagayan.
Categorical a Nauukol sa lagay; totoo.
Cater-v Maghanda nang pagkain; mag-
handa.
Caterpillar n XJod, higad.
Catfieh n Kanduli.
Catgut nPisi ng bituka.
Oatl artic n Purga.
Cathartic-a-Nauukol sa purga.
OatheH ral-w Kati dral .
Catliolic a- atolico.
Catholic n- Ang sumasampalataya sa re
ligicng católico.
Catholicism-Catholicity n-Pananampala
taya sa religiong católico.
Catholicize-v Pilitin ng magiging cato
lico.
Catkin n-Tinik.
Catmint Catnip-wKabling.
Catsup n Sarsa.
Cattle w Manada ng baka: mga baka.
Caucus-n-Kapulongan ng mga partida.
Caucus t7-Magtipon ng partida.
Caudal a-Nauukol sa buntot.
Caudate a May buntot.
Oaudle n Inumin ng mainit para nang
' may sakit.
Caught-v. imp.&p^p.'HmxúU nakahuli.
24
GEL
186
OER
Caiil-w-Panakip ng ulo.
Cause wE*iiiagmulan; pinagbiihatan. pi
nangalingan dahilau; katowiraii; ka
tampatan.
Cause-v Yumari ibigay ng pinagbuha
tan ó pinagmulan.
Causeless n Walang dahilan.
Cause way Causey-w Daau na inataas.
Caustic a Mapapasuhan.
Caustic n Garnot na pangpaso.
Cauter w-Bakal na niainit na parnaso.
Cauterize v Pasuhin,
Cautery ti-Pagpaso.
Caution-n-Ingat; siyasat bait; unahan.
Caution V Umabala niagbigay alam.
Cautionary a Nauukol sa ingat.
Cautious a Dala; maingat maitagmasid:
mahinahon.
Cavalcade ti- Procession ng mga tavvong
nakasakay sa kabayo.
Cavalier n Ang nakasakay sa kabayo.
Cavalier a Masaya.
Cavalry n Kaballiria.
Cave-w-Yungib; lunga longib; tibag.
Cave-v Tibagin, itibag tumibag.
Cavern n-Yungib, longib lunga.
Cavernous a Mauukol sa yungib; ma-
yungib.
Cavil-w-Dahiian na walang kabuluban.
Cavil z/Magbigay ng dahilan na walang
kabuluban.
Oaviler-n-Ang nagbigay ng dahilan na
walang kabuluban.
Oavity-Ji-Hukay; ukit; butas.
Caw -y-Magwaka.
Caw-^-Wak.
Cayenne n Paminton.
Cayman n Buaya.
Cease-v Tumigil; humimpil; turnaban.
Ceaseless a- Walang tahan.
Cedar w-Kalioy na malambot at nuipula.
Cede-i?-Magbigay, ibigay; ipagkaloob;
pumayag. •
Ceil V- Magi agay ng kisame.
Ceiling-n Kisame.
Celebrate v-Magdiwang/ipagpista; mag-
fiesta.
Oelebrated-a-Bantog, balita; bunyi; ba-
yani; mabantog.
Celebrity n-BantGg;kabayanihan. ;i
Ceiebration-n-Dlwang pista.
Oelebrator-n-Ang nagdidiAvang.
Celerity-n-Katuiinan; kadalian; liksif;
tnlin. ; * , '
Celery-w-Kin^ay.
Celestial a-Nauukol sa insik; ,
Celestial-nJnsik. ! f ,
Oelibacy-w-Kalagayan na walang a^aiyia;
pagkabfagongfeawo. u' ')
Cell-w-Hadlang; butas.
Oellar-n-Lunga; longib. yungib.
Cellular a-May maraming butas; butas
butas.
Cement n Cimento.
Cement Í? Ilagay ó pahiran ng cemento.
Cemetaryw Pantion.
Censer ti Incensario.
Oensor-n-Taga pintas, ang pu mi pintas;
m am i m in tas.
Censorious-a-Mapintasin; pala pinta sin.
Census-n Censo; kabilangan ng manga
tawo sa isang lugar
Cent n Baria cuarta.
Cental n Isaiig daang libra.
Centenarian-a Nauukol sa isang daang
taon.
Centenarian n awo na may isang
daan taon ng gulang.
Centenary n Luat ng isang daan taon.
Centenary a Nauukol sa isang daan
taon; may isang daan taon.
Centeniai a Nauukol sa isang daan
taon.
Centenial-n-Pagdiwang sa katapusan ng
isang daan taon.
Center-M Gitna; ubod; kaibuturan; laot
kalooblooban.
Center v Ipagitna; pirmihin.
Centesimal a Icaisangdaang bahagi.
Centigrade a-May isang daang grado.
Centigram íí-Centigramo.
CentiliternCentilitro.
Centimeter nCentimetro.
Centiped n Uod na may maraniing paa.
Centipede nJJod na may maraming paa.
Central a Sa gitna; nauukol sa gitna.
Centralize v Ipagitna.
Centric a Gitna.
Centrical-a-Gitna.
Oentrifugal-a-Nakakaalis fa gitna.
Centripetal a-Nakakalapit sa gitna.
Centuple a-Isang daang duble.
Oentuple-i'-Dublihin nang isang daang
veces.
Century w Luat ng isang daang taon.
Ceramic-7* Nauukal sa mga tapayan
Ceramics nKarunungan sa paggagawa
ng mga tapayan.
Cereal a Nauukol sa mga mais, palay
trigo, etc.
Cereal w Maiz, palay, trigo, etc.
Ceremoniaba Nauukol sa ceremonio.
Qeremonial-w-Ceremonio.
Ceremonious a Nauukol sa ceremonio
dakila ayon sa kaugalian.
Ceremony-w-Ceremonio; kaugalian; ka
asalan.
Oei;tain-a Totoo; tunay. f
Cert^inlyíaáv.-Tunay; totoong.
Certainly n Katunayan; katotohanan.
CHA
18<
CHA
Certiíicate ^* Titulo; katotohanan.
Certifícate v Patotohanin.
Certifications Pagpnpatotoo; pagpapa
tibay. .
Certify v Sumaksi.
Certitude 7?-Katotohanan.
Cervical a-Nauukol sa liig.
Cervine a auukol sa usa.
Cefísation n Paghinto; paghimpil: tapos;
paglubay.
Cession n Suko.
Chafe V Yuinnmot; yamutin.
Ctiafe n Yaniot,- alipunga.
Chaff nDarak. gilig; uban.
Chaff n Tuksuhin
Chaffy V Unsayanin.
Chagrin v Pighati hiya: yaniot.
Chain w Tanikala kadena.
Chain y Talian ng tanikala.
Chair n üpuan; silla.
Chairman ^Presidente; ang namumuno
sa isansr katipnnan.
Chaise 7i Karromata.
Chaldron-w-Takal ng nling na may pi-
tongpuong aroba.
Chalice n Calis; kupon.
Ch Ik/iYeso; lupang puti.
Chnlk í; Guhitin ó pahiran ng yeso.
Chalky a-Parang yeso.
Chalk linenPitik,
Challenge ?^ TTamon;dayo;btaa;dayuhan
Challenge vHumamon; hamunin; da-
yuhin.
Chamber n Kuarto: silid.
Chamber i; Ilagay sa silid.
Chamberlain n Puno sa bahay nang
gobierno.
Chamber-niaid n Aula sa bahay.
Chameleon n Butiki,
Champ-r-Ngumasab.
Champagne fi Champagne.
Champaign n Lupang maluang at patag.
Champaign a Patag maluang; malawak
Champion a Puno; tawong bayani.
Champion-i' Lumaban: kupkopin.
Chance n Kapalaran palad.
Chance-y Ilagay sa kapalaran.
Chance-a-Nagkatfon.
Chancel-nLugar nang altar sasimbahaií.
Chancellor w Hukom, ' '
Chandelier « Lalagyan ngkinki; aranya.
Chandler k Ang magtitinda ng candila;
mangagawa ng candila.
Chandlery n Tindahan ng candila.
Change V Caguhin palitan; halinhan;
ibahin: ipamalit bumago; hnmalili;
magpalit; suklian.
Change n Sukli; palit; pagkabago; kaib-
han halili.
Changeable Chanaefulí* Hindi firme.
Channel n Agos ng tubig; pusod nan.ír
ilog.
Chan t-v Mag a wit: magkanta.
Chant-n Awit kanta; dalit.
Chanticlier n Manok.
Qhaos w-Guio.
Chaotic a-Magulo.
Chap n Alipunga.
Chap n Panga sihang; lalaki; batang
laiaki.
Chaparral w-Kaugoygoyan.
Chapeau-w Sombrero; sambalilo.
Chapel-w Visita.
Chaperon-n Ang matandang babayi na
taga ingat sa mga dalaga na nasa
isang función.
Chaperon t/'-Ingatan ng matandang ba-
bayi ang mga dalaga.
Chapfallen-<x Mahingkot nahihiya
Chaplain-w Capillan; Pari nang manga
• snndalo.
Chaplet n Rosario
Chapman n Tawong mangangalakal.
Chaps w-Bibig.
Chapter w Pangkat.
Chapter-v-Magpangkat.
Char-i; Sunugin.
Character n-Kaugalian; ugali; asal; kaa
sa^an.
Characteristic-a-Gawing: nauukol.
Charecteristic-n Kaugalian.
Characterize-v-Saysayin; magf-aysay.
Charcoal- í'-Uling.
Charge v Ipagbilin: humlngi.
Charge 71 Hingi; gasta; gugol halaga;
bilin tagobilin; paratang; bintang.
Chargeable-a-Dapat humingi angbayad.
Charger-n Kabayo ng snndalo.
Charitable a Maawain maluang ang
loob; magandang loob.
Charity-n Limos.
Charlatan w-Ang nagsasalita ng walang
kabuluban.
Charm nPánghalina; panghinayang;
pag^ataka; puko.
Charm-v Patakanin; pasukuin.
Charming a Mainam; dakila.
Charnela May luían ng mga bankayi
Charnel house n Libing pantion; bahay
na ikinalalagyan ng mga bangkav.
Chart n Mapa.
Chart V Gumawa ng mapa.
Charter w-Pahin tu lot ng gobierno; ka.sn-
latan
Charter v-Upahan.
Ohary a-Maingat; maimot.
Chase V Habulin; mang aso; humabol.
Chase n Paghabol; pangangaso.
Chaser w Ang humahabol.
Ohasm l^ Paris saluvsov. '
CHI
Chaste-a-Mahinalion; wagas. dalisay;
mabini; mahiiihin.
Ohasteiiess 'Ai-i\abinian; kaiini^an; ka-
purihan.
Chasten i;-Dalisayin linisin..
Caasteniagn Pagdadalisay, pag lilinfs.
Oaastity n Kabinian; kapiiriliaii; kali-
nisan; timtim; katimtiman.
Chastise vHainpasin; paluhi; parusa-
hin, magparusa.
C.iastizemeiit n-Parusa; hampas; pah^.
Oaat n Salitaan; salita usap.
Caat y Magsalitaan; makipagusap.
O.iateau-w-Bahay sa parang.
Ciiattei n-Bagay; kasangkapan.
Chatter i;-Magsalita ng matulin.
Chatter /I Salita.
Chatterbox-n-Tawong masalita.
Chatty a MasaUta.
Cheap i; Mara: hamak.
Cheapness n-Kamurahan.
Cheapen-t;-Bawasan ng halaga.
Cheat nTekas; daya patibong hibo;
tawong magdaraya; tawong snitik;
paghibo: Manunuba.
Cheat i? Hibuin; dayain; tumekas; te-
kasin; manuba ankinin.
Check n Pigil; billete.
Check-y Pigilin; pumigil; ainpatin; pa-
h into in; awatin.
Cheek n Pisngi.
Cheern-Sigaw ng tuwa.
Ciieer-t? Sumigaw dahil sa tuwa.
Cheer v-Bigyan lakas.
Cheerfiil-a-Masaya; maligaya; nakalu-
lugod; nakatutuwa; matuwa.
Cheerless-a Malunkot; mapanglaw.
Cheese n Queso.
Cheesy-a Parang queso.
Chemise w Camisón.
Chemist n Kemista.
Cheque-n-Cheque.
Cherish-n Palayawin; ingatin.
Oheroot-n Tabaco.
Oherry-a Ceresa.
Cherry wMapula.
Chenib-n Sangol; batang niaganda.
Cherubic Cherubical-aNauukol sa ba
tang maganda.
Chest w-Kaban; baul.
Chestnut-n Castaño.
Chevalier-w-Tawong sumasakay sa ka-
bayo.
Chew w Nguyain; ngumuya.
Ohick-wSisiw.
Ohicken-n-Manok.
Chicken hearted-a-Duag; mahinai ang
loob; matatakutin.
Chicken pox-n-Bulutong .tubig.
Chide «Gasaan; tuksuhin.
188
CHO
Chief a Unang; malaki primerong.
Chief n Puno; siiigkad.
Chieflly-afZi?.-Nauna.
Chieftain n Puno.
Chaignon n Pusod.
Cliibiain n Alipunga.
Child w-Bata
Childhood n Pagkabata kasangulan.
Cüildish-c¿- Parang bata; ugaling bata.
Childless-a-Walang anak.
Childlike a-Parani: bata ugaling bata.
Chill ii-Ngiki.
Chill-i'-Ngumiki.
Chilly a Malaniig na kaunti; malaniig
lamig.
Chime-n-Tugtog ng compana.
Chime-v Tuauigtog ang compaña.
Chimerical a-Maguniguniin.
Chimney w Palabasan ng asó; dapugan
na labasán ng asó.
Chimpanzee-n-Ungong malaki.
Chin-^^-Baba.
China-w-China;
Chinch-n-Surot.
Chin cough-nlJbong malakas.
Chine n Gulugod.
Chinese «Nauukol sa Insik*
Chinese n-Tnsik; tawong insik.
Chinese-n Wika ng Insik.
Chink-z; Bitak: lamat lahr.ng,
Chink-V-Bitakin lahangin lumahang.
Chintz-n Sita.
Chip-?^ Tatal; pingas.
Chip-v Pingasin: tatalin.
Chips-^i Pinagtatalan.
Chirp-w-Siap.
Chirp 2/-Sumiap.
Chirrup n Siap.
Chirrup v-Sumiap.
Chisel-M-Pait; lukob.
Chisel i;-Magpait; maglukob; lukubin
Chit-w- Batang munti; supling.
Chit chat w-Salita.
Chivalric a Mabuting loob, nauukol sa
kaginoohan.
Chivalrous a Mabuti ang loob maginoo'
maganda ang loob.
Chivalry n Pagkaginoo.
Chive wSibuyas na munti.
Chloroform-w Cloroformo.
Chloroform v-Patulugin sa Cloroformo,
Chock-t'-Talian.
Chock-ai??;. Puno; lubos; punong
puno.
Chocolatew-Sikolate.
Choice w-Hirang; pili; lugod; pagpili,
pamimili.
Choice-n-Hirang; mainam.
Choir-n-Coro.
Choker-Inisin; iiminis.
CID
Cholern Galit.
Cholera n Colera.
Choler f¿ Apdo.
Clioleric a Naiiiikol sa galit.
Choleric a auukol sa apdo.
Cholera morbus n olera morbo; (;olerin.
Choose í'-lhalal; piliiii; pumili; hiimi
rang hirangin hnmalaw; maghalal,
lisaiiiii.
Chop-v Putolin; tadtariii palakoliri.
Chopn-Putul; pagpuputol tadtad.
Ohop-n-Hifstek.
Chop stick n-Cubiertos ng manga nsik.
Chora l-í/-]Saunkol sa coro.
Chord n Kuerdas
Chord-i; Ilagay ng kuerdas.
Chore-^ Hunting trabajo.
Choristei-?¿-< antador.
Chorus wKapisanan ng manga canta-
dores
Chose V, imp. YmW'w pumili.
Chosen f. jp. j. Pinili na; nakai)ili na.
Chowder-?* Pagkasahog ng pagkain.
Chowder-t; Lutuin ng sahogsahog.
Christ-?t C risto.
Christen-í?-Binyagin; bnminyag; mag-
binyag.
Christeadom-w-Lupain ng manga bin-
yagan.
Christian-7í Binyagan aiig bininyagan.
Christian-a-Nauukol sa pagbibinyag.
Christ ianity-n Pagkabinyagan.
Christianize t? Binyagin magbinyag.
Christmas n- Pasco
Chrornatic-a Nauukol sa manga kulay.
Chrome n Metal na maputi at matigas.
Chronic a Nauukol sa panahon.
Chronicle n-Tandaan ng manga bagay
na nangyari sa iba,t, ibang panahon.
Chronicle v Listahin ng manga nang
yari saiba,t, ibang panahon.
Chronometer-n Reíos ó Grasan na mabuti .
Ohub-n- H alobaybay .
Chubby a Pandak mataba.
Chuck t; Sumiap.
Chuck-n Siap.
Chuckle n Tawa.
Chum n-Kaulayaw; kalaguyo; kaibigan.
Chum v-Magkalaguyo; magkaulayaw.
Chuck nPiraso.
Chunky a-Mataba; pandak.
Ohurch-n Simbahan,
Church man n-Tawong simbahan.
Churchwarden n Piscal ng simbahan.
Churchyard n- Patio.
Churl n Tawong bastos at may masa
mang kaugalian.
Churlish a Maramot at bastos.
Churn v Pagpagin; galawin.
Cider n Katas ng mansanas; alak.
}>a,
^89 CIT
Cigar /¿Tabaco.
Cigareite-n « igarrillo.
Oiliar¿-Pilikmata.
Ciliary-rt Nauukol sa pilikmata.
Cinder n Uling Abo.
Cinnamon n-Canela.
Cionw Sapling.
Cipher n Zero.
Cipher í; Kuentahin; magkuenta.
Circle w-Bi log; kabilugan.
Circle r Paligirin. puuialigid.
Circlet-n Hunting bilog.
Circuit w Palibid bilog palibot; paligid.
Circuit íNhumaligid pumalibot nunui
hbid. ^ ,
Circuitous a Mabilog; malikoliko;
Huotsuot.
Circular a Mabilog.
Circulars Pahayag ng isang bagay.
Circularity /¿-Kabilugan.
Circulate v Ikalat; ipamalat.
Circulation w Aug pagkakalat.
Circumference fi-Paligid; palibid; kabi
lugan.
Circumflex nKurlit.
Circumflex a Nauukol sa kurlit.
Circumlocution wSalitang baliktad.
Circum navigate v Paligiringang mundo;
pumaligid sa mundo.
Circum navigation-íiPagpapal i gid ng
mundo.
Circum polar a Malapit sa hilagaan ng
mundo.
Circumscribe 17 Kulungin; paligirin ng
guhit.
Circumscription w Guhit sa labas ng
anomang bagay ó lugar.
Circumspect a Mabait marunong: ma-
hinahon; banayad; mahinhin.
Circumspection n Kah i n h i nan bait;
tuto; dunong karunungan: hinahon.
Circumstance n Ang Nangyari
Circumstancial a Nauukol sa manga
bagay.
Circumvent vManal o sa pagdadaya,
magbalatkayo.
Circumvention í¿ Pagdaraya pan an alo
sa pagdaraya; daya.
Circus w-Circo.
Cis atlantic a Sa gawi rito ng dagat
na atlanti(o.
Cistern-w Balon
Citadel-w Kuta ng bayan.
Cite-v Sabihin; saysayin; magaaysay
magsabi; magpahayag; pahayagin.
Citation n Pageabi: pahayag.
Citenzen n-Tawong bayan.
Citric-a-Nauukol sa kundol ó dayap.
Citron-n Kundol.
City-n-Bayannamalaki;malakingbayaR
CLA
190
CLI
Gives nBa wan g.
Civu- a Nauukol sa paisano.
Civilrt Masuyo; mabait; niagalang.
Civilian n Paisano.
Civility w Anyo; suyo galang; hinhin;
kilos na mainam; bandog.
Civilization n Dunong; kalagavan ma-
rnnong.
Civil ize-r-Turnan.
Civilized-iiMarunong. may dnnong.
Clabber w Paglalapot ng gatas,
CI ibber-í; Lnrnapot.
Clack-?? Ngumasab.
Clack-ri Ngasab.
Cladv. imp. & p. js.-Nakasnot; si-
niiot.
Claim V Humingi; ariin.
Claim n Hingi.
Claimant nAng humihingi.
Clam w Talaan
Clamber-?' Umakyat.
Clammy ?;-Maputik; parane: iibog*
Clamor t'Guhibin maggnlo; umngong;
sumigaw humiyaw.
Clamor ?; Guio ingay ugong kalabog:
liiyaw kagnlnhan. kaingavan.
Clamorous a Maingay; maguió.
Clamp n Pañi pit.
01am p?? Tpitin.
Clan ^ Labi.
Clasman-w-Balang tawo, n^ isang lahi.
Clandestine « Lihim; tago.
Clandestination-n-Libim.
Clang V Tiimunog.
Clang n Tunog.
Clangor n Guio ingay.
Clangorous-a Maguió.
Clank w-Tunog.
Clank Í? Tumunog.
Clap V Tnmagupak; tagupakin.
Clap it Tugupak.
Claptrap-w-Hibo; daya.
Claptrap a Nakadadaya; nakabibibo.
Claret-n-Tinto.
Clarify ?;To\virin busayin; liwanagin;
dalisayin. luraiwanag.
Clarinet'Clarionet w-Clarinete.
Cbarion n Trumpeta.
Clasb t? Umumpog; bumungo.
Clasb n Oungo; banga; umpog; untog.
Clasp ?; if umawak bawakin.
Clasp-n Hawak.
Class n Clase: binlog; labi.
Class t^Ilasray sa grado. :
Olas»^ic »-Gawa na mainam. :
Classic Claesicaba Nauukol sa pagaarab
Cla'ssification-w Paglalagay sa grado.
Classify-v Ilagay sa grado ó sa ka-
ri^^patan. (
Olassrhate n Kasania sa pagaaral.
Clatter-iJ Kumalog.
Clatter w I alog.
Olouse n-Pangkat.
Olavicle^-Buto ng liig.
Clawf-Kuko ng paa ng bayop ó ibón.
Claw-t) Umukyabit.
Clay-n Pnsali.
Clay V Pabiran ng pnsali.
Clayey-a-May balong pusali; nauukol
sa pusali.
Clean a Malinis: wagas; walang balo;
maselang baw^an; taganás raaayos.
Clean-a'^v.- Wagas; walang halo; walang
sukal.
Clean-v-Linisin; maglinis; kayasin; kin
talin pakalinisin: ayusin.
Cleanliness n Kalinisan; kakinisan; ka^
linawan.
Cleanly-iirZ??. -Malinis; walang halo; ma-
selang.
Cleanse v Dalisayin; linisin; pakalini-
sin.
Clear a Puro; tunay totoo; maliwanag;
bawan bayag; di malabo.
Clear-a Malinis; watak maaliwalas.
Olear-acZ?; -Wagas; walang halo; mal i
nis aliwalas.
Clear I'-biwanagin; dalisayin; linisin.
Clear-n-Lugar na walang kaboy sa gubat.
Clearence-w-Pag lilinis.
Clearing n Lugar na malinis.
Clearness-nLiwanag; kaliwanagan; ka-
linawan.
Cleat ?i Tablang makitid.
Cleavage n Pagbibiak.
Clave-?^Labangin; biakin.
Cleaver n Palataw.
Cleft tiRitak lahang.
Cleft-aMabiak.
Clematis ?i Lipay na may bulaklak.
Clement-a-Maawain.
Clemency w-Awa; habag; kaawaan.
Clergy n Kapisanan ng mga pari.
Clergy man n-Pastor.
Cleric w-Taga sulat; pari. y
Cleric-^ lericaltt Nauukol sa pari; nauu-
kol sa taga sulat.
Clerk-n Escribiente: taga sulat; ang
nagtitinda; tindera.
Clever-a-Bibasa; marunong; ganap; ma-
bait.
Cleverness wKarunungan; dunong.
Clew t2 Bola ng pisi.
Click i/Pumalatak.
Click n Pala tak. '■.)
Client-n-Ang kinalong ng abogado,
Cliff-w- Baton g matar jk. ■
Olimate-M-Clima.
Olimax-w-Dulo; pandulo. *
Climb n Umakvat; umabon.
CLU
I'tl
Olirae-^-Clima.
Clinch vSilsilin.
Cüncli-w-8ilsil.
Cling V Sumabit dumikit.
Clink-u-Umalalad.
Clink-w-Alala.
Clinker-n-Abo ng uling.
Clip i/'-Bawasan; awasan; unlian; givpi
tin; hi wain.
ClipnGupit hiwa.
Clipper n- ng guniugupit.
Clipping n Paggugupit.
Clipping n-Pinag gupitan.
Clique n Kapisanan.
Cloak n Damit na pang ibabaw.
Cloak-v Isuot ng pang ibabaw.
ClocknRelos: orasan.
Clock work-n-Makina ng relos.
Olod-n Tingkal.
Olod v-Tuminykal.
Cloddy a Matingkal.
Clod hoppern-Tawong bastos; tawong
parang tawong haniak.
Clog-n-Abala.
Clog-tJ-Abalahin.
Cloggy-a Makakaabala.
Closet; Tapusin; isara; yariin; utasin;
tumapos: sadhan.
Close-íí-Tipi masinsin; maranot; mati-
pid kiiripot; mahigpit gipit.
Close at/'íí. Malapit; makipot; inakitid.
Close-n-Tapos; katapusan.
Closed-a Utas.
CloselyaíÍT/. Malapit na malapit.
Closeness-n-Lapit; kalapitan; kakitiran;
kasikipan; kagipitan; kakiputan ka-
sinsinan.
Closet w-Silid na kinalalágyan ng ruga
damit.
Clot n Patak ng dugo.
Cloth n Kayo.
Clothe ti-Isuot ng damit.
Clothes-n Manga damit.
Clothing n-Damit.
Cloud n Ulap; alapaap.
Cloud-v-Dumihan; labuan padilimin.
Cloudless a Walang ulap maliwanag.
Cloudy a-Maulap may ulap; malabo.
Clout-n-Tutop; pakong munti at wa-
lang ulo;
Clout vTuiúúpan.
Clove V Bunga ng paminta.
Cloven-í7-Piniak nabiak.
Clover n Damo.
Clown-w-Bobo.
Clownish-a-Parang bobo.
Cloy v-Mabusog; yumamot.
Club-nPalo; tungkod pumalo.
ClubvPaluin; pumalo; paluin nan^
tungkod.
COD __^
Club toot wPilay ang isang paá.
ClueM-Guni, tanda
Clump w-bunton na walang hitsura.
Clumsy a Bastos; mabagai.
Clung t'.;j..j[^.-Nakadikit dinikit; sina
bit; nakasabit
Cluster-t'-Piling.
Cluster-r-' umiling.
Clutch ?illawak.
Clutch V Hawakan; humawak.
Go'dvh n-Coche.
Coafh-t'-Magturn.
Coachman n Cochero.
Coadjntor-M Ang lalaking tumutulong
sa iba.
Coadjutrix n Ang babaying tuimitulung
sa iba.
Coal n Uling.
Coal í; II a gay ng uling; punuin nang
uling.
Coalesce i/-lhalo. ilakip ilangkapjisama;
sumama húmalo.
Coalition-?i~Pagkakaiapat;pagkakalakip;
pagkakapisan.
Coal pit n Hukayan ng uling.
Coarse a Magaspang; bastos; hangal;
walang pinag aralan.
Coarseness-w Kabastusan; kapah
Coast?! Bay bay dagat.
Coast 7/-LumByag malapit sa baybay
dagat.
Coaster w Sasakyan na hindi lumayo
sa baybay dagat.
Coat ri-Baro.
Coat v Ilagay sa baro.
Coax-7/ Palayawin; alindugin; paamoin;
manuya; magdiladila.
Coaxing n Pag lalayaw; pag aalindog,
pagdidiladila.
Cob-w-Busal.
Cobble-Cobble stone-n-Batong munti.
Cobble V Tutupan ng magaspang.
Oobblern-Taga tutop.
Cobra de capello-M Tankaiba.
Cobweb ti-Bahay gagamba.
Cochineal w Tinang mapula.
Cock w Man ok; yawi.
Cockade nBuhol sa sombrero.
CocklenTalaan.
Cockney w Taga bay an ng Londreí^,
Cockpit 71 Sabungan; gallera.
Cockroach n Ipis.
Cocks comb-n Tuktok ng manok
Cock swain-w-Ang umuugit sa aasakyan.
Cocean* acao.
Oocoa-n-Punong cacao.
Cocoa palm-^ Puhong niog.
Cocoanut-n Niog.
Cocoon n-Bahay ng uod.
Cod ti-Bakalaw.
COL
1 92
COM
Codílle r-Palayawin.
Code-n-Kapisaiian x\g manga at os naiig
gobierno.
Codger n Tawong maramot.
Codieil-w-Sulat na k as am a na testa
mentó.
Codify-i;-Ilagay sa código.
Coef f i ci en i-n- K atn Ion g.
Coequal a Kapantay.
Coerce í; Piiitin; hibuin; dayain.
Coercion w Pagpilit; liibo daya.
Coercive a Makapipi] it
Coeval n Kalaban; katalo.
Cofee n KMpe,
Coffee pot n Kapetera.
Coffern Kaban atan! baiil.
Coffin-n-Ataul.
Cog-t? Hibiiin.
Cogt'Hibo; Ngipin ng gnlong.
Cogency-n Kalakasan. '
Cogent a-Malakas; di makalalaban.
Cogitate V Magwari wari; m a g b u 1 a y bu-
layin; magwari magisipisip.
Cogitation-w Pagwawariwari wari pag-
bubulaybulayin: pagüsipisip.
Cognac n Con at.
Cagnateíí Kambal; kambal.
Cognation n-Pagkakamaganak,
Cognition w-Alam; pagkakaalam.
Cognizable a Magkakaalam.
Cognizance ^-Pagkakaalam; alam; pag
kikilala.
Cognize t^-Malaman; makialam.
Cognomen-ti- Apellido.
Cog wheel-n-Gulong na may ngipin.
Oobere t; Dumikit.
Coherence ( oherency-r» Pagdidikit.
Coherent a Makadikit.
Cohort-??- Pulutong ng siindalo.
Coil v-lkirin.
Coil-n Ikit, bilog.
Coin w Salapi; kiiarta.
Coin ?;-Gnmawa ng salapi.
Coinage n Salap ; paggagawa ng «alapi.
Coincide i^ IJmayon; makiayon. makiisa;
nmayos.
Coincidence-n-Ang nangyari sa isang
panahon; ang pagkayaring sabay.
Coincident-a-Naunkol sa isang panahon,
Coir-/¿-Bunot ng niog ó mansana.
Coken-UHng ng metal.
Coke f Gumawa ng nling.
Colandern-Salaan,
Cold a-Malamig; maginaw.
Cold-w-Lamig, ginaw.
C ddness n Kalamigan; kaginawan
Cole-?^-Gulay parang repollo.
Cole wort n Repollo na malambot ang
ni o.
Colic n- Kabag; apad.
Coliky-w-Kinakabagan.
Collapse ?; Lnmagpak; masira.
Oonar-?i Liig; cn^ lio.
Collar?; Isuot ang cuello; hawakan ea
liig.
Collntion-?^ Píigtatapnt minindal.
Colleague ?i 1 asama; kasabay.
Collect-?? Iponin samsamin; tipunin;
n^agsanisam, magtipon; ikama; mag-
tipon; mag?amasama: pumisan.
Collect ?iDasal na maikli.
Collected a-Naipon, nasamsam; buo ang
loob.
Collector n Maniningil taga paningil.
CoUection-n-Paniningil pagsamsam;
pagtitipon.
Collective a >*inkad magkakasabay.
CoU ect'we] y adv, Sabaysabay;sama^arra.
College ?t-Colegio.
Collegian n Ang nagí>aral sa colegio.
Collegiate a Nauukol sa colegio.
Collegiate ?^ Ang nagaaral sa colegio.
Collide V Ibungo; bum un go; nmumpog:
magumpngan; umuntog.
Collier-??, Ang maguuling maniníbag.
Collier n Sasakyan na may lulang nling.
Culliery n Tibagan ng nling.
Collision n Umpog; untog; bungo.
Colloquial a Nauukol sa salita.
Colloquialism t?. Karaniwangpananalita
Colloquy-nPananalita; salitaan.
Collusive a Nauukol sa salitaang lihim.
Cologne-n-Pahango.
Colonel n Koronel; puno ng isang regi-
mientong sundalo
Colonelcy-Colonelship ?i Kalagayan ko
ron el.
Colinist n Colinista.
Colonyw Colonia.
Colonnade n Taludtod ng mga haligi-
Color?? Kulay color.
Color ?;-Tinain.
Ooloring-??-( olor pagtitina.
Colored-aMay kulay makulay.
Colossal a-Totoong malaki.
Colossus ?iLarawan na totoong malaki.
Coltw-Potro.
Coltish a Nauukol sa potro; paran g
potro.
Colter n Sudsod.
Column-n Haligi.
Columnar a May maraming haligi.
Coma ?i Coma.
Cómate a Mabuhok.
Comb ?i Suklay.
Comb-(o/ a chicken)Tnkiúk ng manok.
Comb-?? Suklayin, magsuklay.
Combat vMagaway; umaway; lumaban;
magbangay; lumusob; bumaka;
magbaka.
COM
193
COM
Oombat-n Digiiia; pagbabaka; labanan,
laban; pag aaway.
Combatant-a Naiiukol sa digma.
Combatant n Mandirigma: ang liimala-
ban; ang nagbabaka.
Combative-iiMasungit mabagsik.
Combination-!; Pagkakalapat; pagkaka-
pisan; pakakasaina.
Combine v Isania; ilapat.
Combustible a-Madaling maglilingas.
Combustible-a-Ano mang bagay na ma-
daling magi lingas
Combustion n Lingas. sunog paglingas.
Come iJ-Diimating lumapit: mangaling.
Come up i;-Pumanhik; Umabon.
Comedian-n-Kumediante.
Comedy-n-Kasayahan; komedia.
Comely-a Maganda.
Comeliness n-Kagandaban.
Comet n Cometa
Cometery-Cometica Nauukol sakometa.
Comfort w-Aliwin; tuwa.
Comfort V Aliw matuwa.
Comfortable-a-Nakakaaliw;nakalulngod;
magaling.
Comforter n Knmot.
Comfortless-a-Walanir kaginhawaban;
walang aliw; bind i maaliw.
Cotnic-Oomical-a Masaya; mapagpatawa.
Comicality Comicalness-n-Kasayahan.
Coming a-Darating.
Coming n-Pagdating; pagdatal.
Comma-w-Knrlit.
Command n-TJtos pamumuno; kapang-
yariban katungkulan pamamabala.
Oommandf Magntos; maghari; mamuno,
Co.mmnndant-w Puno.
Commander-n-Puno.
Commandment w-IJtos.
Commemorate-i; Magrdiwang,
Comraemoration-^i-Pagdiwang.
Commences? Mulaan buhatin; magmula;
pas mulan magsipamula.
Commencement-n Pasimula; pinagbuha-
tan; pinagmulaan >
Commend v Puribin: igalang.
Commendable a Dapat pnribin; dapat
•mahalin dapat ipagtagubilin.
Commendation ?^ Pagpnpuri.
Commensurate « Parisukat.
Commensurate v Husayin; ayusih, pari-
sukatin.
Comment v Saysayin sa pintas.
Comment n-Pintas; kasaysayan.
Commentary n Kabulugan; kasaysayan;
salaysay.
Commentater w Ang nagsasaysay.
Commentator-w-Ang nagsasaysay.
Commerce n Pangangalakal.
Commercial a Nauukol sa pangan galakal
Commiserate t; Maawain.
Commiseration n Awa; habag.
Commission-w-Bilin; katungkulan.
Commission-i^-Ibigay ng katungkulan;
ipagbilin.
Commit f-Isangla; sanglain gawin.
Commitment-n Sangla pagsasangla.
Commitee w-Kapisanan ng tawo.
Commodious a Maaliwalas; maluang
malaki; maluag.
Commodity n Kalakal.
Commodore n Puno ng mga sasakyan
na pandirigma.
Common a araniwan; gawi.
Common n Solar; plaza.
Commonern-Karaniwang tawo.
Commonly adv Gawing; karaniwang.
Common-place a Karaniwan.
Common-place n Karaniwang sagot ó tu-
gon; karaniwang tutol.
Common-wealth w-Isang nación; sang
katawohan; manga tawo nang isang
nación.
Common-weal n-Isang nación; sang ka
tawohan; manga tawo nang isang
nación.
Commune-t^-Magsalitaan.
Communicant t;-Ang tawong nakikina-
bang.
Communicate-?' Magsabi;magbigayalam;
sabihin ipahayag.
Communication-t; Pahayag; balita; sulat;
salita.
Communicative a-May gustong mag sa-
lita
Communion-w-Comunion.
Community n-Kapisanan ng tawo.
Commute v Palitan pumalit.
Commutation-9i Kapalit; palit.
Compact a Malaki masinsin siksik tipi.
Compact-i' Higpitin ipitin.
Compact-n Salitaan; trato.
Compactness w-Katibayan; kasinsinan.
Companion n-Abay kasama kaalakbay:
kaiuguyo: kalihim kasabay; kausap.
Companionable n Mainam makisama.
Companion sbipwPagkakasama.
Company-w Tropa compania: kaalak
bay kasabay kasama: pagkakatipon;
katipunan: kapispnan.
Comparable a Makakaharap.
Comparative-a Di pa siguro.
Compare-t?-Iharap: sukatin; nvagparis;
tarubin; itulot.
Comparison n-Pag tatapat; pag harap;
pagsukat.
Compart v-Hatiin: hiwalayin.
Compartment n Kuarto silid isang ba-
hagi.
Compass ri Agubon.
25
COM
194
CON
Ooinpass V- Pumaligid,
Compassion nAwa; habag; kahinahiiia
yang; hinagpis.
Campassionate-a-Maawain; maawa; ha
bag mahabag.
Compassionate v-Maawa; habagin.
Compel i;-Pilitin; higpitan.
Compend Ti-Kasaysayan; sulat na ma
ikli.
Compendious a Maikli.
Compendium n Tandaan.
Oompensate-v-Bayaran niagbayad; upa-
hin; umupa tamtaman upahan.
Compensation n-Bayad, upa; kagam
pan; ganti.
Compete v Lumaban; labanin.
Competence w Kalagayan; kaya; kasu-
katan .
Competency-n-Kaya; kasukatan; kaba-
gayan.
Competent a Makaya bagay; aknia.
CoDipetition-n Paglaban; pagtatalo.
Competitive a Nauukol sa paglaban.
Competitor ^i Kaagaw; kaaway, kalaban;
katalo.
Compilation n Paggagawananganoman.
Compile vTipunin; gawin.
Complacence n Saya; wili; kasayahan
Complacency n Saya wili kasayahan.
Complacent a Masaya; masunurin.
Complain v-Dumaing; niagdaing: mag
damdam maghimutok nianaghoy.
Complainants- Ang dumadaing.
Complaint nDaing sambong taghoy;
hinanakit; damdam; karamdaman.
Complement n-Kahustuhan: kasukatan.
Complete-fi Lubos; hnsto puno ganap;
lipos; sakdal. puspos; sinkad; sawa;
walang knlang
Complete vTapusin; ganapin; idaos;
hustuhin.
Completeness n-Kayarian lubos; sidlii.
Completion w-Kayarian; sidhi.
Complex a Pasuotsuot; hindi maliwa
nag; mahirap tarukin; maguió.
Complexion w-Knlay at hitsura nang
mukha.
Compliance-n-Pagtupad; bandog; suyo;
paglinkod. kapakumbabaan.
Compliant a Mapaglinkod; mapagbigay
loob malambot ang ngali; masunn
rin; masaya ang loob; niasuyo.
Complicate t;-Giiluhin, pilipitin.
Complicate a Maguió: pasuotsuot
Complication-w-Kaguluhan; kapilipitan;
guio.
Compliment W'Pakumusta; pabilin; V>i
yaya: bilin; kumnsta.
Complinient-r-Purihin; galangin.
Complimental a Mapnri
Complimentary -a- jVlapuri.
Comply v-Tumupad; tuparin; umayon;
magbigay loob pahinuhod, sumunod.
umayos.
Component a Nakatulong,
Oomponent-Ti-Bahagi .
Comport-t'-Dalitain;dalitaan;dalumatin:
damutin.
Compose-v-Isnlat; gumawa ng sulat.
Composed a-Buo ang loob, tahimik.
Composeálj -adv -Tahimik.
Composern-Ang gumagawa ng sulat.
Composite-r» May isang bahagi.
Composition-?? -Halo.,- lahok ang sinulat
ng sarili.
Oompost-w-Dumi ng hayop.
Composure n-Katahimikan.
Compound-'^-Hulihin; lahokin; ilahok.
Compound a Nakakahalo nakakalaho /
Compound n Halo; lahok.
Comprehend-i? Tarukin ng isip umin-
tindi; dingin; mawatasan; duminig;
tantuin; abutin ng isip
Comprehension-n Pang intindi dunong.
Comprehensive a Maabot ng isip.
Compress v-1ipiin. pai pikin; ipitin.
Compress n-Tipi; pangpaikpik.
Compressed a- aikpik tipi.
Conipression-n Pagpapaikpik.
Comprise-^;Tlahok; ilangkap; maglaman,
Compromise n- Sal i taan p)agkakasundii
an pinagkasunduan.
Compromise-i' Magkasundo.
ComptroUer-n-Puno.
Compulsion n Pagpilit.
Compulsory a Mapilitan.
Compulsive a Mapilitan.
Compunction w-Hiya.
Computation n-Bilang kabilugan.
Oumpute w-Bilangin; bumilang.
Comrade-n-Katilayaw kasama kaibigan;
kalaguyo kasabay.
Con i?-Magwaiiwari. magisipisip.
Concave-a Malukong.
ConCave-n Hubog; hukay.
Concavity-n-K ahumbakan.
Conceal-'y-ltago;tiimago magtago;ibaon;
iligpit; lumigpit; ikalong knmalong;
ilihim; itaan.
Concealed v. p. p -Tinago
Concealment n Pagtatago; pagkalong
pagtatakpan.
Concede i^-Pumayag; nmayon; sumunod;
magbigay magkaloob sumuko.
Conceit w-Yabang hambog;kayabangan;
kahambugan: kapalaluan.
Conceited a Mayabang hanibog.
Conceive-i?-Akalain isipin nmisip.
Conceivable a Maabot ng isip; madaling
maintindihan.
CON
195
CON
pa.t^ea-
Ooiiceiitrate-i'-Ipagitua isama.
Concentration n Pagpapagitna;
saniasama
Conception n-Aha; diliciili; barita.
Concern-i;-Maukol marapat; matiigkol;
ipagmasakit.
Concern-n-Sákit; dalamhati; imbot ha-
ngad lumbay
Concerning |;n^^ Tungkol 8a;nauukolsa.
Concert-t'-Magkaisa umayon, husayin.
Concert w-Pagkakasunduan.
Concertina-w-Concertina.
Concession ?i-Pagpayag pagsuko.
Concierge n- oncierge.
Conciliate t' Pagkasnnduan; magkasnndó
Conciliation -71- Pagkakasnndo.
Concilatory-rz-Nauukolsapagkakasundo.
Conclnde-í;-Tapnsin; yariin; utasin; man-
tas tnmapos.
Conchision-n Tapos vari dulo: pandnío;
pagtatapoa pang wakas; katapusan.
Co nclusi ve-a- Pang wakas.
Concoct-iJ-lhalo; ilahok.
Concord n-Salitaan; pinagkasnndnan.
Concordance 71 Salitaan; pag kakasun
duan.
Concordant a-Nagkakapisan.
Conconrse n Pag galaw; kilos; bnnton
ng tawo.
Concrete-w-Nakakaayon.
Concrete-?) Pagkakapisan ng mgabagay-
bagay; halo jig bato at (oimiento.
Concrete a Isanisam; f)nmisan.
Concretion -7*-Pagsasamsam.
Concnhine-?i-Kaagnlo; kalnnya.
Concnr f Umabnloy; magkaisa: nmayon.
Concurrence r¿ Abuloy; pag kakasnndo,
p i n agkasn nd n an : sal i ta an .
Concurrent a Naunkol sa salitaan ó
abuloy.
Concussion-n Putok.
Condenm-í;-Bigyan sala; humatol; su-
nientencia.
Condeninable a Dapat pintasin.
Condemnation n- Pagbibigay sala.
Condensation n Paaflalapot; sinsin.
Condense l^Lnmapot cinsinan: palapu-
pntin; suminsin.
Condescend-v Bigyang loob;
ioob nmaayon; snmunod
Condescension-?!- Pagbibigay
Condign a-Dapat nararapat,
Condignness w-Karapatan.
Condiment r/-Karampatan.
Condition n Lagay: kalagayan; kabaga-
yan; pagkakalagay; kalidad.
Condition v Magsalitaan.
Conditional a May condiciones.
Condole r-Maawain: habagin.
Condolence ?í-ííabag; awa liinayang.
magbigay
dalitain!
loob
a>]ma.
Condone v Patavvarin.
Conduce-íJ Ihatid; ihilig maghatid.
Co n d u c i ble- íi Mah i 1 i g .
Conduct-i;-Maghatid. akayin; dalhin-
ibatid saklawin.
Conducta ilos anyo; gawa: lakad.
Conductora Tagabatid taga dala.
Conduit w-Tubo ng grifo.
Cone r¿ Cono.
Confection n-Manga matamis.
Confectioner w-Taga gawa nang manga
matamis.
Confectionery-n-Manga matamis.
Confederacy-w-Kapisanan.
Confederate a Nakikit ama.
Confederates Kalihim; kaulayaw.
Confederate -?? Tsama pumisan.
Confederation w- Ka pisanan.
Confer i; Tpagkaloob.
Conference n Pangungusapan.
Confess v Magcompisal.
Confession n Compisal
Confessional w-Compisionario
Confessional-a-Nauukol sa pananampa-
1 at aya.
Confidant w Kalihim; kaunuran.
Confide v Ipagkatiwala.
Confidence-n Katapatan ng loob; liksi":
tapang; kabuoan ng loob.
Confident-a Buo ang loob; matapang
mapalagay ang loob.
Corífidential-a-Malihim; palihim; niahi-
nahon nalilihim.
Confidentially-f/íít;.- Palihim.
í^onfine n Hanga.
Confine-v Kuhingin; bawasan; awasan;
padilimin.
Confín ement-n-Pakulong; pagkabihac
Confirm-1^Tibayin, tumangkilik; tumn
long patotohanin.
Confirmation n Pagpapatotoo tibay ng
anoman; pagpapi tibay.
Confirmative a Maiitibayan.
Confirmatory a Matitibayan.
Confiscate-i)-Kunin ng gobierno.
Confiscation w Pagkakuha ng gobierno
Oonflagí ation-r?-Snnog.
Conflict n Talo laban; away.
Conflict v-Lnmaban gnhihin.
Confluence-M-Bunton ng tawo.
Conform-t^Umayon; ibagay; inuikha.
Conformable a Kumnkha; kaparis.
Conformation-n-Pagkakasnndnan;pinag
kasunduan
Conformity-n Kasukatan; pagkakaisa
pagkakapisan pagkakawangis; pag
kaugnay; tango
Confound v Gulnhin.
Confounded a Guio; maguió.
Confront-v-Tharap; liumarap.
CON
196
CON
Confuse-i'-Lumabo; guiiuilo; gulnhin.
Confused a-MagiiIo; walang ayos.
Ooiifusioti-n Kaguluhaii kahihiyaan; ka
iilahari; ligalig; pagkalito.
Ooiif utatioii n Kaaya wang puniayag.
Oonfutev Maiialo sa pangiingusap; pa
tahimikin.
Gongeai t^-Mamao.
Oongetiial a Magkaparis; kamukha; ka-
paris makibagay.
Gongeniality-n Pagkakaniukha.
Oongenital-a-Bahat ipinanganak buhat
sa paiigaiiganak.
Ooiiger n Palos
Conger eel-n Palos.
Congest V Samsamin; iponin.
Congestion-n Pagsan sam; pagiipon.
Conglomerate v Maipon n mi pon.
Conglomerate-a-Nakapilitig.
Conglomeration wPagiipon.
Congratulate v Purihin panuyoin.
Congratulation w Pannyo.
Congratulatory-fl-Panunuyo
Conregate v Pumisan; tumipun luma
kip; lumagom.
Congregation n atipunan tipon. ka-
pisanan;pagpupulo;pagtitipon;lupong.
Congregational a-Nauukol sa pulong ó
tipon ó katipunan.
Oongress-n-Congreso.
Congressional a-Naaukol sa congreso.
Congruence n Kabagayan pagkakasun
duan.
Congruency-n-Pagkakasunduan,
Congruent rtMasunurin.
Congruity-n Pagkakasunduan.
Congruous a Masunurin.
Conic a Parang cono.
Conicala Parang cono.
Conjectural a Hindi pa siguro.
Conjecture «Híñala; sapantaba; bula;
tumbak; bintang.
Conjecture v-Maghinala Ijnmula; su-
mapantaba.
Conjoint; Igawgaw; ibalo; ilakip; isama.
Conjoint a Nakakapisan; nakakasania.
Conjugal a Nauukol sa kasal.
Conj*ugate-t7 Ibabin ng kabulugan ng
isang verbo.
Conjugate v-Nakakapisan.
Conjunct-a-Kalapit katabi.
Oonjuction-^ Conjunccion: pagkakala-
pát; pagkakapisan; pagkakalakip;
paguugnay.
Conjunctive a Nauukolsa pagkakapisan;
nakakalapat; nakakapisan.
Conjunctor n Pagsasáma.
Conjure-t'-Tumawa; panunipain.
Connate-rt-Kambal.
Connect-r-Isama; ilapat; idugtong.
Connection-n-Kadagtong; pagkakalapat,
pagkakaugpong kaukulan.
Connive-v Huag rnakita ang malí.
Connoisseur n Taga pintas.
Connubial a-Nauukol sa kasal.
Conque r-t? Manalo; isakop; magpasuko.
Conquerabiea Malalaluan.
Conqnest-71 Pananalo.
Consanguineous a-Kadugo.
Consanguinity-'/i Kadugo.
Conscience-M-Isip; loob.
Conscientious a Ayon sa isip.
Conscious a-Mayisip; may paugdamdam.
Conscript-w-Nakalista; nakatan/la.
Conscript n Sundalo.
Conscription Ti Paglilista,
Consecrate t» Benditabin; ipanagano;
lalay magalay; itaan.
Consecrate a Maalay.
Consecration-w Pagaalay. panagano.
Consecutive a Sunodsunod.
Consent w-Pabintulot.
onsent I.' Ipabintulot tulutin; tumango.
Consequence n Bigat; kabulugan; dulo.
Consefpient a Nakaknsunod
Consequent n Pandulo
Consequential a Sumunod.
Consequently arít'.-Dabii dito. -
Conservation w-Pagluluat; luat tagal.
Conservative-a-Matibay; di mabubulok.
Conservato r-?i Taga kalong; ang luma
laban; para sa iba.
Conserve n Conservas matanns.
Consider r-Akalain;bulaybulayin isi|)in;
magisipisip kilalaning mabuti;
magwari; magwariwari.
Considerable a-Marami ng kaunti.
Considerate a Mabait; mapagwari; ma
binbin mabinalion
Consideration n-Dabilan; katamtaman;
katampatan; katowiran.
Consign-í'-Ipagkaloob.
Consignment-n-Pagpapadala
Consist.?/' Magkaroon .
Consistence nKalagayan; katibayan.
Consistency n Kalagayan: katibayan.
Consistent a Masinsin; matatag.
Consolation-w-Aliw; kaaliwan; pag aliw.
Consolatory a M a aliw.
Console-i/'-Aliwin.
Consolidate-v Isama; ilakip.
Consolidations- • agsasáma.
Consonant-n Consonante.
Consort-w-Kasama: asawa.
Consort v-Magsama,
Conspicuous a Bunyi; bantog; Htaw: ma
liwanag.
Conspiracy-w-Hibo i-ip na masama.
Conspirator «Ang umisip; gimiawa ng
masama.
CON
197
CON
Conspire- t/'-Isipín u*\ masama dayaiii.
Oonspirer-n-Aiig ui lisip guinawa iig
masama.
Constable n Policía constable.
Constancy n Katiyag.ian; tibay ng loob;
katibayan ng loob;' katamanan, pana-
nalig.
Constant a-Tiaga; matibay; matitiiis,
matiyaga firme ang loob; patag;
walang guio, hindi mababago.
Consternation-ri-Takot, gulat; guio.
Constipate v Suniipon.
Constipation n Sipón.
Constituency-?^-Kapisanan ng manga
nagvovoto.
Constitution-n-Constitución.
Oonstitutional-a-Ayon santos; matowid;
tama: walang laban sa utos
Constitutionality w-Pagkaka yon sa cons
titución.
Constraint'- Pilitin.
Constraint-n Pagpigil.
Constrict i;-Talian; isama
Constriction-n-Pagtatali paghigpit.
Construct t^ Gumawa gavvin; itoyo;
magtayo.
Construction-n-Paggagawa;' pagtata} o.
Construe v-Ipatalastas; ituro.
Consul n Consul.
Consulate n Officina ng consul.
Consulship-n-Kalagayang consul.
Consult-v Sumangunit; magtanong.
Consultation n Pagsasanguni.
Consume-t? Ubusin: lamunin; lusawin;
gamitin.
Consummate i; Tapusin.
Consummately-a-Matatapos.
Consummatioii-n-Tapos.
Consumption n Pag ubos pag gagamit.
Consumptive-n-Tawong natutuyo.
Contact-n Hipo; sagi; salubong.
Contage v-Makabawa.
Contagion-n Pagkakabawa.
Contagious-íi Makahahawa.
Contain v Magkaroon; magkaugat; nuig-
kalaman malulan may.
Contaminate v Maiisahin; bulukin.
Contamination nPagkakamansa.
Contemn vMurahin; hamakin.
Contemplate-v-Bnlaybulayin: wari wa
riin m-ag isip isipin; nilayin.
Contemplation -n-Pag wawariwari: pag
alaala, pagdilidili.
Contemplative-a Mapagwariwari;mapag
isip; isipin.
Contemporaneous a Makasabay.
Contemporary w-Kasabay; kapanalion.
Contempt-^?- Pintas; kawalan nang ga-
lang kaalimuraban; pag lait: pag-
pahamak.
Con emptible a-Hamak, niababa; malail;
masama.
Contení tuous-t^-Mapagl ai t
Contend v Lumaban;uniaway; bumabag:
buinanion: ipagmatowid; pumilit.
Content nTuwa, katabimikan; galak;
kasayaban.
Contenta Masaya natutuvva; malugo<l.
Content-t; Matuwa.
Contention-n Pagtatalo talo; laban.
Contentious a Nakakabilig sa laban;
niapagpatalo; niapagbasa^uilo.
Contentment 71 Katuwaan; kasayaban.
Contest í;Uma way; lumaban, magtalo;
magusap.
Contest M- falo; usap; away; buno.
Contestation n Pakli; tugon sagot
Contestable a Matatalo.
Contestant ?t Ang nakikipagtalo.
Context w Mga pangkat ng sermon.
Contiguity n Lapit; lakip; paguugnay:
pagkalakip.
Cantigiious a Malapit; katabi.
Continence n Hinalion; bait, katabi mi
kan kabaitan.
Continency n Bait, liinalion; kabaitan;
katabimikan.
Contingence-n-Palad; kapalaran.
Oontinency-f¿-Palad; kaf)a]aran.
Contingent a Nag ataon, hindi sinasad-
ya hindi tinatalaga.
Continent>?i-Mahinahon tabimik;mabait
Con-tinentn Continente.
Continental a Nauukol sa continente.
Contingent ti Pulutong rg nigasundnlo.
Continual-a-Walang tigil walang likat:
walang humpay; walang tahan
Continuancen Laon. pagtutuloy; pagta*
tagal; kapanayan.
Continuation n Pagtutuloy; ])agtatagal,
kapanayan.
Continued-a-Tuloytuloy; sunodsunod.
Continue v Sumunod ipatuloy mama
lagi magtuloy; ituloy.
Oontinnity-n-Pagtutuloy.
Oontinuous-rí-AValang tigil, walang bum-
pay walang tahan; lagi; panay; nag-
kakadugtong <lugtong.
Contort-v Pilipitin.
Contortion-n-Pagpipilipit.
Contour-M-Harga.
Contraband-n Laban sa utos nang go-
bierno
Contract n Kumuntratro; mag salitaan;
magkasunod: magtrato.
Contract 7/-Salitaan; pinagkasunduan; ti-
tipan trato; kasulatan,
Contracted^ May bawas; may banga.
Contraction ?í-Pangungurong ;bawas;|)ag-
nrouir.
_CON
Contractor-í^ Aug may salitaan; aiig
piimapakyaw ng ano man.
OQritradict V Magkaila; itatiia; labagin
tumarigi; iBalangsang; sumiimbang
ipagkait; tumalikod.
Contradi ction-n Pagtatalikod pagkaka-
ila; paglaba^ tatna pagkait
Contradictory rt. Howail; matigas ang
ulo.
Contrariwise-«f2t'. Pabaliktad: ht? kala
ban; pabalik pasaliingat.
Contrary-a-Saliiiigat; sowail; inatigas
anji nlo; pabaliktad.
Contrast v Salan gsangin.
Contrast n Salar.gsang.
Contravene iz-Lumaban; sumalangsang;
sumoway.
Contravention n Salangsang; paglaban;
pagkakaila pagaoway;
Oontribnt -t; Miigambag;umambag;nma-
bnloy.
Contribntion ?^ Ambag; abuloy.
Contrite a-Maluiigkot malnmbay.
Contriteness w Kalungkntan; lumibay.
Contrition n Kalungkntan; kal mbayan.
Contrivance n Kasangkapan.
Contrive -jy Akalain ipipin kurnatlia.
Control 71 Kapangyariban, kapal; pama
m abala.
Control t' Mamábala supilin.
Controller n Ang namamabala: ang may
kapangyariban.
Controversial a Nanukol sa basa»nio.
C mtroversy w-Basagnla; paatatalo
C )n tro vert v Makipagtalo; magtalo.
Controvertible a Hilig sa basagnlo.
Contnmaceon« a Matigas ang nio.
Oontumacy-w-Katigasan ug ulo higpit;
kasungitan.
Contumelious a-Hamak; bastos; tampa
lasan.
Contumely n Kaluimakan: kabastusan;
tarn pal asan.
Contuse i^ Bugbogin dikdikin; mamubo
ang dugo.
Contusions Bugbog pamumuongdugo.
Conundrum n Rugtong;
Convalesce t^Mangaling sa sakit guma-
ling sa sakit.
Convalesi^ence w Pag galing sa sakit.
Convalescent n Nagpapalakas.
Convalescents Ang tawong bagong ga-
ling, sa sakit,
Convene-7>Magtipon; pumisan
Convenience « atapatan kabagayan.
Oonvenient-a Ginbawa bagay; akma;
agpang; tama, maayos; mabuti; da
pat
Convent n Kon vento.
Conventual a Nauukol sa kunvento.
198
coo
Convention n Tipanan; pulong; katipii
nan.
Conventional-a Makikiayon bagay.
Converge-i;-Lumapit sa isang dulo.
Convergence y* Pazlalapit sa isang dulo;
paglalapit ng ftalawang bagay.
Conversant-a Marunong; magsalita.
Conversation n-Salita pag usap. wika.
Conversational a Naunkol sa salitaan.
Oonverse-v-Magsalitaan; wikain. mag-
umpok; mangusap
Conversen Salita^ wika.
Conversion n Pagiiba ng pananampa-
lataya.
Convert ?7-Baguhin ibahin; binyagin.
Convert-w-Bagong binyagan.
Convertible-a Madaling baguhin; ma-
daling mabago.
Convex-a Umbok ang gitna kukob;
mataas ang gitna.
Con vex-s- Kukob.
Convey-t; Dalbin; ihatid; magbatid;
isama , sumama; akayin; iakay.
Conveyance sPaghabatid; kasangka-
pang pándala.
Convict V Magbigay sala.
Oonvict-w Ang may kasalanan; ang na-
kukulong sabilango; ang nabibilango;
ang nagkasala.
Conviction n Pagbiyay sala.
Convince-v-Liwanagin pilitin.
Convivial a Masaya; maliga3^a; malugod.
Conviviality n Kasayaban; kaluguran:
kal i gayaban
Convoke-»' Tawagin snnduin. tumawag
sa maT'ami.
Convocation n Pagtitipon; pulong.
Oonvolve-v-Ikirin.
Convoy u Ihatid; magbatid.
Convoy n Tulong; kumboy.
Convulse-l^Pumulikat.
Convulsion n Pulikat.
Cony n Conejo.
Coo t;-Sumiap.
Cook-w-Tagalnto; cocinero.
Cook w Lutuin; maghito; magkosina.
Cookery-n-Pag luluto ng pagkain.
Cooky n-Mamon; hupia.
Cool a Malamig: sariwa.
Cool-i;-Magpalamig lumamig.
Coolie w Taga pasan.
Coolness n Kalamigan
CooJy w Taga pasan; trabaja<ior.
Coo in Kalamigan
Coop w-KuIungan ng manok; tangkal.
Coop v-Ilagay sa kulungan.
Co-oper-n-Ang gumagawa ng bariles;
taga gawa ng bariles.
Cooperate-17-Tulungin: sumabay sa tra
bajo; tumulong.
COR
m)
COT
Co operatioiin-Pagtutulong.
Co operators- Aug tumutulong.
Co ordinate a Magkaisa aii^ taas iig ka-
tungkulan.
Co ordinate v Magkaisa.
Co ordination n Pagkakaisa.
Coot-ri-Ulol, tavvong niangmang-.
Copartner/i-CaJaguyo, kaulayaw.
Cope-n- Habito ng pari.
Cope-v Lumaban; magtalo subukin.
Copier w-Taga salin.
Copings Ibabaw ng pader.
Copious a Marami maluang; nialaki,
Copiously-a'^?;.-Magsagana.
Coppern-Baria; tansong pula.
Copper i' Ibalot ng tanso, ilubog sa
tanso.
Copse-w- K augoygoyan .
Copulative w Conjunción.
Copy n Tnlad salin; howad; pasunod.
Copy v-Howaran; tularin; tuinulad ga
garin; gumagad.
Oopyier-Copyist n-Taga sulat.
Coquet 71 Kalakero^babayingsalawahaiig
loob.
Cord-nLubid; pisi.
Cord-i;-Talian ng pisi.
Cordage w-Mga lubid at pisi.
Cadate-a-Hitsurang puso.
Cordial « Tapat na loob.
Cor diality-w-Katapangan ng loob,
Coren-Ubod. puso.
Core-tJ' Alisan ng ubod ó puso.
Cork n-Tapon; tasok.
Cork t; Ilagay ng tapon; tasakin.
Cork screw n Pang alis ng tapon; tira-
buson.
Corn w Mais.
Corn-f-Asnan; magpaksiw.
Corn cob-n Busal ng niais.
Corner-n 8ulok; panhuikan.
Corner-7/-Ilagay sa suloki gipitin.
Cornered a Nakasulok.
Cornet n Cornetin.
Cornice-n-Gilid ng pader.
Corn knife n Itak, pisaw.
Corn sluick-n-Balat ng niais.
Corn stalk-w^ Puno ng njais.
Corn starcb n Almirol.
Coral-Corolla-n-Loob n.g bulaklak.
Corona-w-Corona.
Coronory a Hitsurang corona.
Coronation-n-Pagpuputong ng corona.
Coroner-n Taga siyasat sa patay.
Coronet n Putong.
Corporal-n Kabo.
Corporal-a-Nauukol sa katawan.
Corporate a Samasania.
Corporation w Kapisanan ng mga nia
ngangalakal.
Corporeal a May katawan.
Corps n Hukbo.
Corpse ?*-Bangkay; burol.
Corpul nt a Mataba; malakas ntalaki;
makapal, may katawan.
Corpulences abataan.
Corpulency r¿ abataan.
Correct a Tama; totoo.
Correct t' Towirin correhin; iuisayin;
aralan magmatuwid.
Correction ?* Pagaayos; paghusay; pag
aaralan.
Correspond v Umayon matugkol gu
malting loob; magsusuhitaii.
Correspondence M-Pagkakaay on pngsu
sulatan kaukulan pagka aakma.
Correspondent n Katugon; ang sumu-
sulat.
Correspondent-n-Maukoi; tungkoi ayon.
Corresponding a Karampalan.
Corridorn Salas.
Corroborates romankilik, umayon; sli^
niaksi magkaisa.
Corroboration w Tankilik; pagtitiibayan.
saksi; pagkakaisa sa salitaan.
Corrode v Kunialawang.
Corrosion-n-Kalawang.
Corrosive n Makakalawangin.
Corrugate v Kutunin kunutin.
Corrupt t' Mabulok bulukin dumlmn;
dumumi, sasamáin; sumamá. bumu
lok.
Corrupt a-Bulok; nmrumi; niadungi-s;
masa ma.
Corruptible a Marumi: niabulok.
Corruption-M-Baho; dungis; kabulukan^
pagkabulok.
Corruptive n-Nakakabulok.
Corsair w-Tulisan dagat.
Coruscate-t'Kumintab kumisap.
Coruscation v Kin tab kisap kiisla]).
Corvine a Naunkol sa wak.
Cosmetic n Blankete; fosmetivo,
Cosmo[)olitan n Tawong la ad tawong
walang bah ay na pirine.
Cosmos n Sangkalibutan; sang katawo-
ban.
Cost ?--Mabalaga; magkabalaga.
Cost n Halaga; gasta.
Costal a-Nauukol sa tadyang
Costly a Mahalaga; mahal.
Costume n Damit.
Costumer n Ang nagtitinda ng damit.
Cot-Cote n Babay na munti; ku!><>. *
Cot-Cott n Hihigan na munti.
Contemptjrary n Kapanahon kaalakbay.
Coterie M Kapisanan; katipunan.
Cotillion n liigudon.
Cottage ti Babay na munti; baron g ba
rontr.
cou
200
CRA
Cotter-n-Susi.
Cotton n Bulak.
Coach w-S:indaIan, hiligan; hihigan na
nninti.
Cough i;-Unuibo tumikliim.
Cough n Ubo; tikhim.
Could-w-Maka.
Coulter-w-Sudsod.
Council w Consejo,
Councilman n Concejal.
Counsel nHatol pasiva.
Counsel '»'» Aralan ningpasiya,
Count-n-Bilang; kabilangan.
Count ?; Burnilang.
Countenances Mukha; pagnuinmkha.
Countenance v Pumayag ipaliintulot;
pabayaan; Haya an.
Counter w-Panbilang.
Counter-aK alaban laba^i.
Counteract-r? Lumaban.
Countera(;tion n Timbang; katimbang.
Counterfeit w Howad tulad; katalad:
kahuwad.
Counterfeit 1) Howad. konowari; falso;
hindi tun a y
Counterfeit-í^-Howaran; parisan gagarin;
gumagad.
Oounter-mand i' Bagnhin ang utos.
Counter pane n-Kumot.
Couter part w Kabiak.
Counter-poise i;Tuminibang.
Co u n te r- po i s e n Kat i m b a n g .
Counter-sign i^Hodyat hodyatan.
Counter-sign v Pumirnia
Countess n Asawa ng visconde.
Counting-house n- Banko
Countless n 1)1 niakabilang.
Country n Parang; bukid; kabukiran.
Country ^. Nauukol sa parang ó bukid.
Country -man w-Taga bukid; kababayan.
Country woman n Babaying taga bukid.
Coanty-?i-Laiawigan.
Couple ^i-Ang dalawa; paris.
Couple t'-Isama: kumasal ikasal.
Coupling nPanali.
Courage n Tapang bisa: dahas; lakas
loob; sigla; pagkabayani.
Courageous a Matapang nialakas ang
loob buo ang loob marahas; bayani.
Courier-nTaga dala ng telegrama.
Course n Paraan; daan takbo.
Oourse-i' Pumaraan; tumakbo duniaan.
Courser n-Mangangaso; kabayong ma-
tulin.
Court n-.Tuzgado huknian.
Court-iJ-Lumigaw. lumin^kiMl; manuyo.
Courteous a Magalang bihasa niaru-
nong makipag kapwa tawo.
Courtesy-ri Galang; yuko; ynkod.
Courtesy v Yuniuko gumalang.
Court house n Bahay ng juzgado.
Courtly a Magalang nauukol sa juzgado
Court martial-ti-Juzgadong militar.
Cout plaster w-Patko.
Court ship-n Pagliga^s* pagliln^kod.
Cousin w Pinsan.
Cove n Yungib lalaki.
Covenants Salitaan.
Covenant-<? Magsalitaan magtipanan.
Cover tJ-Tutupan; takpanin, atipan ba-
lutin; itakip.
Oover-n-Tutop; balot; tungtong; tapal;
karang takip.
Covering-?^ Balot; karang takip.
Covert a Natakpan.
Covert n Lngal na tago
Coverlet /I Kuniot na mantil.
Covet f Magnasa; maingit.
Covetous-a Maingitan maramot masa-
kim.
Covetousness n Kasakiman; karamutan,
kahalayan; kaingitan.
Covey n-Akay ng ibong.
Cow n Baka.
Cow V Takut'n; tumakot
Coward a Duag; mahina ang loob; ma-
tatakutin.
Coward-n-Duag ■
Cowardice n Karuagan; pagkaduag.
Cowardly-a-I)uag; maduag, matata utin
mahina ang loob.
Cower-i?-Tumakot.
Cow herd n Ang nagpapastol; pastol.
Cow hide n Balat ng baka.
Covvld n Tukarol ng pari.
Coy a-Nahihiya mahihiyain.
Cozen v-Dajain; hibuin
Cozy-a-Mainam maganda.
Crab w-Alimango; talangka alimasag.
Crabbed-a-Masungit;mabagsik;maramot.
Crack i; Pumutok. lumahang lahangin;
baliin; lamatin.
Crack n Ugong; putok: lahang lamat;
basag; bali.
Crack a Sanay; marunong; makinis; mai-
nam.
Cracker n Galleta.
Crackle v Humaging, lumagutok; hima
gitik.
Crackle n Lagitik; lagutok; langitngit.
Cradle-n Duyan.
Cradle -v Hagay sa duyan; iduyan.
Craft w Talas "^ katalasan; katusuhan;
lansi katalinuhan.
Crafty a-Matalas tuso; suitik.
Crag-Vi-Batong mataas at matarik.
C ragged -a-Mabato; hindi patag.
Craggy a Mabato; hindi patag.
Cram-v-Siksikin; isiksik.
Cramp-n-Pulikat manhid apad.
ORE
201
CRO
Cramp v-Pumulikat; mamanhid.
Crane-w-Tagak; grua; kamaboy.
Cranium-n Bao ng ulo.
Crank-w-Puluhan.
Cranky a Masiingit; mabagsik.
Cranny n Litak sulok.
Crape n Kayong manipis at maitim;
kayong panluksa.
Crash-n-Bungo lagpak; kalog: umpog!
Crash v Bumiingo; lumagpak; kumalog;
durugin.
Crate n Kahon. kaing loelang buslo.
Crater-n-Bibig ó butas ng volcan.
Cravat-n Corbata.
Crave w-Magnasa; maingit; sumamo;
manalangin: dumaing.
Craving-n-Ingit; nasa; pita.
Craven a Dnag; madnag; mahina ang
loob.
Craw^i-Balnnbalunan.
Crawl-t; Gumapang.
Orawl-n Pag-gapang.
Crawl /iKulungan ng isda; baklad.
Crawfish n-Alimasag.
Crayon n Yeso
Crxze-í^-Maging ulol; maulol.
Craze n Uso ugali kaugalian modo.
Crazy a Ulol; baliw; sira ang isip.
Crazyman-n Tawong ulol tawong sira
ang isip ulol.
Craak i;-Umalitiit: lumangitngit.
Creak n Alitiit langitngit.
Cream n Laknip.
Creamy a Malaknip.
Craziness n Kaululan; kasiraan ng isip;
pagkeulo^
Creasen Bakas ng tiklop.
Crease vBakasin sa pagtiklop.
Create v Lumalang magsangol.
Creation-n '■ apal; lalang; paglalang.
Creators Ang may kapal.
(Creature n Nilalang; sangol; hayop.
Credence n Pananampalataya; panini
wala.
Credent a Pananampalatayanin.
Credential n Titulo.
Credible a Dapat maniwala; tapat ang
loob.
Credit-i;-Pautang pananampalataya;
paniniwala.
Credit-i; Pautangin; sumampalataya;
maniwala magbigay puri.
Creditor n Ang nagpapautang; pinag-
kau tangán.
Credulous a-Dapat maniwala.
Credulity n Sampalataya pananampala-
ya paniniwala.
Creed n Pananampalataya sa Dios.
Creek n Hog; sapa.
Creed n Buslo.
Creep-v-Gumapang.
Creeping n Paggapang.
Craeper n Ang gumagapang.
Cremate tjSunupin ng bangkay.
Cremation-n-Pagsunog ng bankay.
GYQ\)iv'imp. & p. J9.-Gumapang.
Oresent n Paglaki nang buan; bagong
buan.
Crest-w-Tuktok.
Crest-i; Uagay ng tuktok.
Crested-i^-May; puaot; may tuktok.
Crestfallen-a-Malungkot: nahihiya.
Cretaceous a-May halong yeso.
Crevasse n Baris saluysoy; sungoy .
Crivice n Baris: saluysoy, sungoy.
Crewn-Ang mga tawong nagtatrabajo
sa isang sasakyan.
Crew-27. imp Tnmalaok.
Crewel-nTorcilla.
Crib ?;-Bithay; kakanan ng hayop laba-
ngan.
Crib V Bithayin: mpgbithay.
Cribbing-n Pagkulong; pag-umit.
Cribbage-n Laro ng baraha.
Cribble n-Bithay.
Cribble-f-Magbithay; bithayin.
Crick n Manhid ng liig.
Cricket n Paklong.
Cried-t; imp p. ^.-Umiyak; nakaiyak.
Crier n-Taga tawag.
Crime n Kasalanan; sala.
Criminal-a-Laban sa utos.
Crimina n-Ang may kasalanan; ang
nagkasala.
Criminality n Gawang masama; kasa-
lanan kasamaan; kataksilan.
Criminate-v-Magbigay sala paratangin;
bintangin.
Crimp nKuton; pliegas.
Crimp i;-Kutonin; pilegasin.
Crimson n Pula.
Crimson a Mapula.
Crimson v Pulain.
Cringe v Umurong.
Cringe n Urong.
Crinkle v Kutonin.
Crinkle n Kuton.
Crisis n Pandulo; hanga; taning na pa
nahon.
Crisp a Kulot.
Crisp v-Kulotin; kutonin.
Criterion w Katotohanan.
Critic n Ang pumipintas; taga pintas.
Critical-a-Ganap; mabiga^.
Criticize-v Pintasin; kutyain: pulaan.
Crochet-v Magganchillo; gumanchillo.
Crock nTapayan; kamaw
Crock a-Uling.
Crock V Umuling.
Crockery n Manga tapayan.
26
CRU
202
CUL
Crocodile wBiiaya.
Croft wPitak na lupa. Munting biikid.
Cronen-Matandang babayi.
Crony n Kaulayaw; kalagnyo; kaiinuran.
Crookn-Bukot, hubog.
Crook v-Bukotin; hubugin baluktotin.
Orooked-a Hubog; bahiktot pasuotsuot.
Crop n Balunbalunan.
Crop n Ani; inani; pagani.
CroptJPutlin ang dulo, kumain ng
damu.
Crosier-n-Tungkod ng Arsobispo.
Cross n-Krus; bigat dalambati; kása-
kitan.
Cross a Masungit; mabagsik.
Cross-i;Kumabila; tumawid.
Cross bar n Anoman.
Cross bow n Pana.
Cross examine v Tanongin ng saksi.
Cross eyed a Duling.
Cross grained a-Masungit.
Crossing n Krus,
Crosslyaiiv.-Pasungit,
Crossness-ti Kasungitan.
Cross question?; Tanongin ng saksi.
Crossroad-w Ssulubungan ng daan; krus
ng carsada,
Cross-timber n Anoman; balikilan.
Cross way-n-Krus ng daan ó lansangan.
Crosswise adv -Pahalang.
Crotchw-Sabak.
Crotchet-v-Gumanchillo.
Crouch v-Yumuko.
Croup-'^^ Likuran: gawing likod.
Crown- Wak: awak; talaok.
Crow-i^-Tumalaok.
Oro wbar-n -Bareta.
Crowd n-Bunton ng tawo; kakapalan
ng tawo.
Crowd-n-Kamapal ng tawo tumulak.
Crown n-Korona putong; kaharian.
Orowni; Putungan ng korona; korona-
hin; tapusin.
Crucial a Hitsurang krus.
Crucible n-Pangpatunaw ng medico.
Orucifix-w Larawan ni Jesu-Criato na
nakapako sa krus.
Crucifixion-w-Pagpapako sa krus.
Cruciform-a-Hitsurang krus.
Crocify V Ipako sa krus.
Orude-a Maasim; hilaw.
Crudeness-w-Asim: kahilawan,
Crudity-n Kaasiman; asim; kahilawan.
Cruel-a-Walang awa; ganid; walang
habag; mabangis; mabagsik; malupit.
Cruelly íi<ít>.-Kalupitlupit.
Cruelty-w Kawalan ng awa; kabangisan;
kabagsikan; kasamaan kahipitan.
Cruet n Lalagyan ng suka.
Cruise n Lakad sa dagat.
Oruise-v-Lumayag sa dagat.
Cruiser ji-Sasakyan pandirigma.
Cruller n Mamonnanakalutosamantika
Crumb-:w-Pindot ng tinapay; pirasong
munti.
Crumb f-Pumiraso; pirasohin ng munti.
Cumple-v-Kusotin; kutonin.
Crunch-r-Ngumasab.
Crunch-w-Ngasab; sabsab.
Crupper-n- Baticola
Crusade w-Lakad ng hukbo.
Cruse-n Tasa; bote.
Cruset n Pangpatunaw ng platero.
Crush v-Inisin; uminis, inisin; dikdi-
kin; durugin;
Crush-n-Dikdik; durog; bunton.
Crust-n-Upak: balat
Crusty-a-Mabalat; maupak.
Cratch-w-Tunkod.
Cry n-Sigaw; iyak; tangis.
Cry-'f Tumangis ucniyak, sumigaw.
Cry of danger-w Hulhol.
Crypt-n-Libing sa ilalim ng simbahan.
Criptogram n Zero; tanda
Cryptographs Zero; tanda
Crystal a Parang bubog.
Crystal n Bubog.
Crystaline a-Parang bubog.
Crystalize í; Maging bubog.
Cub n-Muntingoso; bagbng nagaaral ng
katungkulan batang bastos.
Cube n Kubo tangkalag.
Cubic a Nauukol sa kubo.
Oubed n-Cigarrillo ng bunga ng paminta.
Cubit-w Ang haba ng baraso buhat sa
siko hangang sa dulo ng malaking
mangmang.
Cucumber-n-Pepino.
Cud n-Ang ningnnguya ng baka.
Cuddle V Sumiping ng maiapit
Cudgel-w Pumalo; palo, kahoy.
Cudgel t; Paluin; kahoy in; orangin.
Cue w Buntot ng insik.
Cuff~i;-Sampal tampal; tampi.
Cuff t; Sampalin; tampalin.
Cuisine n-Kosina
Oulinery-w-Nauukol sa kosina.
Cull-v-Iwaksi, ihiwalay.
Cullender w-Salaan.
Cully-?i-Tawong mahina ang isip.
Oulm-n-Puno ng mais.
Culminate v-Abutan ng kataastasang
lugar ó grado.
Oulpa-n-Kasalanan; sala.
Culpable a May kásalanan; dapat pa
rusahan .
Culprit w-Ang may kasalanan
Cultivate Í? Bagbagin; linangin ng lupa;
magsaka.
Cultivation wPagsasaka; paglinang.
__ CUR
Cultivatorn Ang nagsasaka; magsasaka.
Culture n-Karunuiigan.
Culture ?; magturo.
Culvert nlmbornal; sangka sa ilalim
ng lausangan
Cumber-t'-Bumigat tumagal.
OumberSome-a-tiabigat matindi.
Cumbranc e n-Abala.
Cumbrous a Mabigat; inalaki.
Cumulate-í^Mag ipon; bumuuton.
Canning-a Tuso; bihasa; mátalas; madi-
wara suitik.
Cunnings Karunungan; katusnhan;
katalasan.
Cup'-^-Tasa kopa.
Cup bearer-n Taga abot ng tasa sa
isang función.
Cupboard n Lalagyan ng mga pagkain.
Cupidity n-Nais; ingit; kaingitan; ka-
sakiman karamutan.
Cur?^Asong walang kabuluhan.
Currish a Bastos; hamak.
Curable a Magagalingn.
Curate n ura.
Curative a Makakagaling.
Curatory- Puno taga pamahala.
Curb v-Pigilan; pumigil.
Curb i^-Pigil.
Curb stone-n-Bato sa tabi ng lansangan.
Curd í; Luniapor.
Curdle t?-Lumapot.
Curen Gamot; kagamutan paggagamot.
Cure I? Gamutin gumamot; pagalingin.
Curfew-n-Tugtog ng compana sa alas
nueve.
Curiosity-'^-Kadiwaraan; nasang maki-
alam.
Curious a Madiwara masinop.
Curl-i;-Kulutin; balisurin; pilipitin.
Curl-n-Kulot.
Cur mugdeon-n-Tawong bastos.
Currant ti-Pasteles.
Current a Lumalakad.
Current-M-Agos ng tubig; kaagusan.
Curry-v Linisin ng kabayo.
Curry-comb-n-Panlinis ng kabayo.
Curse v-8umpain: manumpa; murabin;
tun gay a win.
Curse-r» Tungayaw, sumpa.
Cursed a Hamak; malupit.
Cursory a Bigla; madali; pabaya.
Curt-a-Maikli,
Curtail-V'Untian; abalabin, iklian; pu-
tlin ng buntot magtipiran.
Ourtain-iz-Tabing.
Curtain I' Ilagay ng tabing.
Curtsv-w-Bati: vuko.
203
CZA
Curtsy-t;-Buniati; yumuko.
Cúrvate a Baluktot.
Curvation n Piigkabaluktot: kakubaan.
Curvature n Kakubar n.
Curve-w-Yuko. hubog; kabaluktutan.
Curve a Baluktot.
Curve t; Yumuko; hubugin; baluktutin;
bumaluktot; humubog.
Curbity-n- Kabaluktutan.
Cushion-w Upuan na malambót.
Cuspid-n-Pangil.
Cuspidal a Matulis ang dulo.
Cuspidate-i; Tulisan.
Cuspidor-w-Luraan.
Custard n hiflan.
Custodian n-Ang nagbabantay; taga
bantay.
Custody n-Tanod; bantay; pagkaban-
tay.
Custom n-Kaugalian, ugali; uso, modo;
gawi anyo; asal kaasalan.
Customary a- Karaniwan; magawi; kau-
galian.
Customer-w-Kasuki i
Custom house-n Aduana.
Cut-i; Hiwain; tigpasin; putulin; gilitin,
hiwasin.
Cut-n-Hiwa; gilit; putol; tigpas; yari
hitsura.
Cutaneous-aNauukol sa balat ng tawo.
Cute a Tuso mátalas, maganda.
Cuticle n Balok.
Cutlass w-Hapak.
Cutler n-Ang nagtitinda ng mga lance-
ta; gunting at iba pang kasankapang
panghiwa.
Cutlery-w-Manga kasangkapang pang-
hiwa.
Cutter n Mangigilit; taga hiwa.
Cut throat-w Ang natay sa kapwa; ang
nakamatay.
Cutting-w-Pag gilit; paghiwa; pag gupit.
Cut worm-n-Uod !
Cycle-n Bicicleta.
Cycler Cyclist-n-Ang sumasakay sa bi-
cicleta.
Cyclone n-Bagyo.
Cylinder-n-Bilog; kaidkuran.
Oylindric Cylindrical a Mabilog.
Cymbal-ti-Piang.
Cynic n Tawong masungit.
Cynic Cynical a-Masungit,
Cynicism-w Kasungitan.
Czar-w-Hary sa Ruso. •
Czarina-w Asawa ng Hari sa ^uso.
Czarowitz n Panganay na anak na la
laki ng hari sa Buso.
DAS
204
DEB
ID
Dabw-Tawong sanay; hampas na nia-
gaan.
Dab V Hampasin ng magaan.
Dabble-v-Basain.
Daft a-Uiol, loco; sira ang isip.
Dagger-n-Puñal; panaksak.
Daily a Araw araw.
Daily n Pahayagan na lumitaw sa araw
araw.
Dainty-a Mainam; malasa.
Dainty n Bagay na mainam.
Dairy nBahay lalagyan ng gatas
Dale n Parang.
Dally-v Magluat; tumagal.
Dam-w-Salopilan; harangan ng tubig.
Dam a-Salopilin.
Dam V Harangin ang tubig.
Damage-n-Kasiraan; sira, pagkasira.
Damages -Sirain.
Damask n Damasko.
Dame-n Babaying puno sa isang fami-
lia ó escuelahan.
Damn-v-Ihulog ang kapowa sa infíerno.
Damp a Basa halumigmig; lamig.
Damp n-Basá lamig.
Dampen-v-Basain; basabasain.
Damper n Pangharang ng asó.
Damsel-n-Binibini babaying ginoo.
Dance t;-Sumayaw; magsayaw.
Dance-w Sayawan sayaw.
Dancer «Mananayaw
Dandle-v-Palayawin; iwiin.
Dandruff-n-Balakubak.
Dandy-n-Tawong hambog.
Danger-n-Panganib kapanganiban.
Dangerou8-a-Mapanganib;maypanganib.
Dangle-v-Isabit; sumabit sabitin.
Dapper-a-Munti at maliksi.
Dare v Mangabas; ipangahas.
Daren Pangabas; paslang.
Dark-a-Madilim; malabo; maitim.
Dark-n-Dilim; itim.
Darken v-Umitim dumilim; dumhan;
dungisan; labuan; lumabo.
Darkness w-Kadiliman; kapanglawan.
Darling a Minamahal; pinalayaw.
Darlingn-Ang minamahal.
Darn v Sursihan.
Darn w Sursi.
Dart-w-Palaso; suligi; sibat.
Dart-v-Ihagis ng palaso; itulag.
Dash-n Takbo.
Dash v-Ihagis ng malakas.
Dastard n-Karuagan; duag.
Dastard a Duag.
Dastardly a Maduag mahina ang loob.
Date n Bilang ng panahon; fecha.
Date-iJ-Ilagay fecha.
Daub-y-Dumhan; dungfsan mansahin.
Daub n Dungis, dumi.
Daughter-n Anak na babayi.
Daughter in-law-n Manugang babayi.
Daunt-a-Supilin takiatin.
Dauntless-a-Walang takot; m a tap ang;
hindi marunong matakot.
Dawdle v Sayangin ang panahon.
Dawn-w-Madaling araw; liwayway.
Dawn^-Lumiwanag sa umaga.
Day n Araw; kaarawan.
Day before-yesterday-Kamakalawa.
Day break wMadaling araw.
Day-laborer w Ang nagpapaupa sa mag-
hapon. mangangaraw.
Day light n-Liwanag ng araw.
Day spring-n Madaling araw; pinagmu-
laan; pinangalingan.
Day time n Panahon ng araw buhat sa
madaling araw hangang sa dilim.
Daze-v-Tumulig; masilaw.
Dazzle v Makasilaw; sumilaw, patakain.
Dead-a-Pat y; walang buhay: namatay.
Dead-aáí;,-Patay.
Dead n Ang nangamatay.
Deaden v-Patayin.
Deaf a-Bingi.
Deafen vBingihin: mamingi.
Deaf-mute-n Tawong bingi at pipe.
Deal-n-Pangangalakal.
Deal-v Mangalakal; magtinda.
Dealern-Mangangalakal.
Dealing-n-Pangangalakal .
Dean-n Puno sa katidral.
Dear a Iniibig, mahal; minamahal; inii-
rog; irog.
Dear-n Iniirog; palayaw; ang iniibig.
Dear adv Mahal.
Dearth w-Kawalan; kakulangan. -
Death-w-Kamatayan; pagkamatay.
Deathless a-Walang kamatayan.
Deathly a Makakamatay.
Death-bed-w Huling oras ng buhay; hi
ngalo; kamatayan.
Debar r Ibukod: iwaksi.
Deba«e-t;-Hamakin; bawasan.
Debasement-w-Pagkahamak; pagbawas.
Debate v-Ipagmatowiran: magmatowid .
Debate n-Pagmamatowiran.
Debauch-v Maglasing; maghilo; bumu-
lok.
Debauch-n Ang labis.
Debauchery-w-Paglalasing pagkabulok.
Debilitate-r-Mangayayat; humina.
DEC
205
DRF
Debility-n Kahinaan; lata, pangaiigaya-
yat, hina.
Debit-w-Utang.
Debit-v-Pautangin.
Debonair a-Magalang; mapagbigay loob.
Debris-w Pinagpilian kasukalan
Debt-n Utang.
Debtor n-Ang may utang; ang nagka-
utang.
Debut w Primerong litaw.
Decade-w Luat ng sampuong taon.
Decadence n Pagkabawas; pagkabulok.
Decadency-n Pagkabawas; pagkabnlok
Decaliter n-Takal na may sampuong.
litro.
Decalogue-n-Ang sampuong utos ng
Dios.
Decameter-n-Layo ng sampuong metro.
Decamp r Tumakas; umalis.
Decant v Ibuhos.
Decanter-n-Lalagyan ng mga alak.
Decapitates- Pugutin; magpugot.
Decapitation-n-Pagpugot.
Decay-wBumulok. lumipol; sumirá.
Decay->i-Pagka8Íra; pagkabulok.
Decease-n-Pagalis; pagkamatay.
Decease-v-Mamatay.
Deceit-w-Daya hibo; patibong kasi-
nungalingan; panunuba paghibo.
Deceitful ^i-Magdaraya^, daya; nakadaya;
manuba.
Deceive v-Hibuin; dayain magdaya;
magsinungaling; magbulaan manekas.
December n-Diciembre.
Decency-^ Kabaitan;timtim;kamahalan;
kabinian: kahinhinan; kahusayan.
Decennary-n Luat ng. sampuong taon.
Decennial a-Nauukol sa luat ng sam
puong taon.
Decent-a-Matimtim;magalang;maguinoo;
mabait; mab ni.
Deception-wDaya; hibo; kasinungali
ngan.
Deceptive-a-Makakadaya.
Decide v-Magbigay hatol; hatulan; hu
matol; magtika.
Decided-v-Buo ang loob
Decimal-n-Bahagi; decimal.
Decimal-n-Nauukol sa decimal.
Decimal fractions n Quebrados, decima
les. ,
Decipher v Hanapin ng kahulugan; ihu
log; saysayin.
Decision-n-Hatol; tigas ng loob; kabu
can ng loob; pasiya.
Decisivea-Totoo: hull.
Deck-n-Sahig ng sasakyan; balasa.
t)eck-t;-BihÍ8Ín; takpanin.
Declaim-v Magtalumpati; magsalita sa
marami; manalangin.
Declimation-n-Pagsasalita sa marami.
Declare-v-Sabihin; ipahayag; ipakilala;
ipatalastas; saiaysayin; saysayin
bumalak
Declaration-n-KasayvSay an ; s a I a y s a y
pahayag; pagpapatalastas.
Declension-w-Pagbawas paguunti,
Declinec-Bumawas; umunti; uma>aw;
tumangi.
Decline n-Paghupa: pagbawas paguunti.
Declination-n-Paghuhupa pagbabawas,
paguunti.
Declevity w-Dahilig na lupa dalisdis;
lupang matarik; t i bagan.
Decoct-v Haluin; ihalo; ilahok-
Decolor-1? Alisin ang kulay, putiin,
Declorize v Putiin.
Decompose-?;- Bumulok.
Decomposition-n Pagbulok.
Decorate i;-Gayakin; pagandahin; pai-
namin.
Decorated n Ta}?agayak;anggumagayak.
Decoration-n Paggayak; paghanda.^
Decorative-a-Nakagagayak.
Decorous-a-Mahinhin; mahinahon; ma-
bait; maginoo.
Decorum w-Kabaitan; kahinhinan; ka-
mahalau; kalinisan.
Decoy t> Hibuin dayain. *
Decoy-n Hibo. pangati.
Decrease-t'-Bumawas; umunti; umikli;
lumiit.
Decrease-n Pagbawas pag uunti.
Decree n Utos pasiya,
Decree-v Mag-utos.
Decrepid-a-Ulianin mahina: matanda.
Decrepitude-w-Katandaan;kahinaan;pag
kahukhiban.
Decrial-n Uyam; pintas; alibugha.
Decry-f Mag alibugha; halayin; kut-
yain.
Dedicate i^Mag alay; ialay ipanagano.
Dedication-n-Pag alay; alay.
Dedicatorn-Ang nag aalay.
Deduce v-Hanguin; hugutin; awasan.
Deducts -Awasan; bawasan; untian ku-
langin.
Deduction-w-Pagbawas.
Deed w-Gaw^a: titulo.
Deed-v-ibigay ng titulo.
Deem v Mag isip; magwari.
Deep-a Malalim.
Deep-díív.-Malalin.
Deep-w Laot.
Deepen-v Ipalalim; palaliman.
Deer-n-Usa.
Deface-v-Sirain; sirain ang mukha.
Defamatory-a-Maninira ng puri.
Defamation n-Panira nang puri; upa-
sala.
DEG
'206
DEM
Defame t' Murahin; magalimura;iimii pá-
sala; kutyain.
Default ?iDaya; tekas.
Default v-Manekas; dayain; kaniyabin.
Defaultern Manenckas.
Defeat-iJ-Pasnkin talonin, supilin.
Defeat-n Talo; suko.
Defect n- akiilangan kulang; pintas;
kapintasaii maíi; saía kasaíanan.
Defection 71 Kamaliaii kakulangan. *
Defectiva a Di yari; hindi ganap; kn-
lang.
Defence 71 Saklolo; tnlong ampon tan-
kilik.
Defend 1? Tiiiungiu. tumulong; kanJon-
gin kupkupin, ipagtangol; tumanki-
lik; ampon in.
Defendant ?^Ang kinakanJong;ang tina-
tangol.
Defense w-Kanlong tangkilik; tulong;
saklolo pagtatagumpay; tag:umpay.
Defenceless- Defenseless-a-AValang mag
aampon.
Defer v Antalahin;bimbingin;maantala;
ipagpahiat.
Deference-n Antala abala: galang.
Deferential a Magalang.
Detiance-n Kapangahasan; liamon.
Defiant i# Mangabas.
Deficience- Deficiency w Kakulangan, ka-
walan.
Deficient a nlang.
Deficits Kakulangan; kulang.
Defile w Landas
Defile i;- Bum ul ok; sumirá; dungiaaD.
Defilement ti-Pagkabulok pagkasira.
Define v ^Saysayin. salaysayin ibulog.
Definite « Firme; totoo.
Definition TiKahulugan; kasaysayan.
Defiect V Iliko lumiko.
Dertection-n Pagliko..
Deflexure-n Pagliko.
Defoliation n Paglalaglag ng dabon;
Deform-t'-Pumangit ang hitsura.
Deformity 71- Pagkapangit ng bitsura.
Def rand V Manekaa; manuba; dayain;
kaniyabin.
Defray-?;- Abuluyan; umabuloy; amponin.
Deft-a-Bagay; marunong sanay.
D-ifunct a Patay; walang buhay.
Defy-v-I-uniaban; bamunin; bumamon.
Degeneracy 71 Pagkabamak.
Degenerate a Ha mak, mababa; walang
kabuluban.
Degenerate t^-Humamak; bumal)a.
Degredation 7i-Pagkahamak pagkababa.
Degrade-r-Sumira; sirain buniamak.
Deirra<led a-Hamak; mababa ang pagka
tawo.
Degree-M Grado.
Deign-'P-Pumayag; paging dapat.
Deject Í7 Humamak maglungkot
Dejected a-Aba hamak; hapis; mabapf»;
kulang palad
Dejection 7i Pagkabamak; lungkot; ka-
kulangan ng palad.
Delay 7i-Abala; antala: pigil; pagluat.
Delay 1^lJmabala; antalabin.
Delectable a-Maaliw magiliw; malugod;
masaya.
Delectation n Saya lugod; aliw.
Delegate 7? Kabalili; katiwala; kapalit.
Delegate n Ipagkatiwala; bumalili mag-
katiwala.
Delegation n Kapisanan,
Deleterious a Makasisira; masama.
Delf 7^ Manga tapayan.
Deliberate-í7 Sadyain; magwari; mag
isipisip.
Deliberately-adt;.-Tinalaga; sinadya.
Deliberation 7?. Pagwari sadya.
Delicacy-7i Kabutiban; kainaman; kalam-
butan lambot kakinisan.
Delicate-a Banayad; malambot; manipis;
marupok; maselang.
De1icious-a-Masarap;malasa;kaaliwaliw;
kalugodlugod.
Deligbt 7^ Tuwa: aliw:inam lugod; lasap;
katuwaan ligaya. ;
Deligbt-i.'-Manuya maglugod; magsaya.
Deligbted-a-Masuya; malugod: maaliw.
Deligbtful-a-Kaaliwaliw: kalugodlugod;
kasayasaya.
Delineate-v-Tumabas; padparin say
sayin
Delineation 7? Pagtabas.
Deliquency 7^ Pagsoway sa utos; ka-
kulangan; pagkakasala.
Delinquent-a May kasalanan.
Delniquent 7i Ang may kasalanan.
Delirious-rt Ulol sira ang isip.
Delirium 7i Pagkasira ng isip; pag-
kaulol.
Deliver-7;-Magdala; sagipin.
Deliverance 71 Pagdadala; pagsagip; pag-
ligtas.
Deli very -Ti-Pagbahatid; pagdadala; pag-
sagip.
Dell n Parang.
Delta 7^-Labasan ng ilog.
Delude t'-lJpatin; dayain; bibuin.
Deluge 7?. A paw; lubog '
Deluge-r Umapaw; ilubog.
Debision-7i-Pagupat; daya; bibo; kasi-
nungalingan.
Delusive-a Makakadaya magdaraya.
Delve i?Huraukay tumarok.
Demagogue-7^-Puno ng isang katipunari
Demands? Humingi lumubog.
Demand r-Ang biningi, liingi; luhog.
DEN
'liVi
Demarcatioii-n-Hanga; hangaiiaii.
Demean -v-Gumawa.
Demeanórn-Gawa; paguugali iigali; pa-
lakad asal kilos.
Deméntate a-ülol; walang isip.
Demented-ft ülol; sira ang isip.
Dementia-n-Kaululan; pagkaulol kasi-
raaii ng isip.
Demerit-w-Pintas; gawa ó kilos na ma
sama.
Demijohn^-Damajuana.
Demise-n-Kamatayan.
Demise-v Magpamana.
Dealoli8ll-7^-Lipolm; sirain; gibain; gu-
liihin.
Demolition-n Paglipol,pagsira;kasiraaií.
Demonn Demonio.
Demoniac «-Nauukol sa demonio.
Demoniacal í^Nauukol sa demonio.
Demonstrate -z/Ipakilala; ipakita; pali-
wana^an; ipatalastas,
Demonstration-n-Kilos; kasaysayan; pag
papakita.
Demonstrative a Sinasaysay.
Demonstrative w-Kasaysayan.
Demoralization t*Pagkasirangmabuting
kaugalian.
Demoralize-v-Sirain ng mabuting kauga-
lian.
Demur v-Sumalangsang; tumigil.
Demurn-Tigil.
Demure a-Mababang loob.
Den-n Yungib.
Dengue n-Lumpo.
Deniable-a Maipagkakaila; mapagkaila.
Denial nPagkakaila; pagkaayaw; pa
hindi; kaayawan, pagkatangi.
Danizen-Ti-Ang tumitira sa isang lugar.
Denominate i; Pamagatin; pumagat;
magsaysay.
Denominate a May ngalan.
Denomination-^ Tawag. ngalan; pama-
gat; bansag.
Denote t;-Tandaan.
Denounce v Magdenuncia; ipaglait;
isumbong.
Dense a Siksik; masinsin.
Density nKasiksikan.kasinsinan kapal,
kadiliman.
Dent-w-Ukit.
Dent-v-Ukitin; umukit.
Dental-n-í»3auukol sa ngipin.
Dentist n Mangagamot ng ngipin;
dentista. -
Dentistry-n-Karununga-n sa paggaga-
mot ng ngipin.
Dentoid-a-Hitsurang ngipin.
Denudation n Paghubad.
Denude-v-Hubaran; humubo; humubad; *
maghubo; maghubad; hubdan.
^ DER
Deny-v Magkaila; tumangi. tangihati;
huag ipagkaloob ipang-ayaw.
Deodorize t; Alisan n^ aiiioy.
Depart-t'-ümalis lumakad: tumakas.
Departure ?i Pagalis paglayas,pagtakas.
Department-fi- Departamento.
Depend-f-Sumabit mabitin; iuimilig.
Depict-f-Pintahin* ipinta saysayin liwa-
nagin.
Depicture-f* Pagliliwanag.
Depicture-t'-Liwanagin lumiwanag.
Deplorable a Kaliambalbambal; kahapis-
hapis; kalunoslunos.
Depopulate-v-ümalis ang manga tawo
sa isang lugar.
Deplore-v-Magdamdam.
Deport t? Ipaalis sa isang lugar
Deportation w-Pagpapanaw; pagdedes-
tiero.
Deportment n Kilos; ugali.
Deposal n Pagpaalis sa katungkuían.
Depose v lalis sa katungkuían.
Deposit V Ideposito; iiagay, ipagkati-
wala; kilaga.
Deposit w-Deposito; lalagyan.
Deposition-n Pagdedeposito.
Depot-n- Deposito.
Depravation n Kabulukan: kabamakan.
Deprave t^ Humamak; pasamain.
Depraved-a-Paslit, masama,- hamak.
Depravity w Kabamakan; ligalig; png-
kabulok.
Deprecate t'-Manalangin,
Deprecation n Panalangin.
Dépreciate-tNHamakin; bawasan ang
halaga; balay in; lapa ran
Depreciation n Pagalipusta; paghaniak.
Depreciatory a-Mapakahamak.
Depredate v-Nakawin: manduit.
Depredation n Panduduit.
Depress-i'Hamakin; inisin; tumumal.
Depression 71 Pagiinis.
Depressi-v e-a-Hatumal .
Deprivation-n Kawalan; pagkawala.
Deprive-t;-Alisan ang kailangan; iwala.
Depth n-Lalim; kalaliman.
Deputation-n Kahalili, katiwala.
Deputy wKatiwala; kabalili.
Derail t^ IJmalis sa railes.
Derange-t'-Sirain ang ayos.
Derangement T^iPagkasira ng ayos.
Dereliction n Pag iiwan.
Deride 7/-Umupasala. uyamin; libakin.
Derision n Upasala; uyam libak.
Derisive a Mauyam.
Derive t'-Hanguin sa iba.
Derivation-w Pagkuha sa iba.
Derivative nSalita na nangalin sa
ibang wika.
Derive r-Kunin sa.
DES
208
Berin 7¿ Balat.
Derogate t; Pawalan ng kabuluhan.
Derogate-n Sira; may bawas.
Derogation n Pagbawas.
Descend-v-Liimusong manaog biimaba;
bumawas.
Descendant n Anak lahi, hinlog. inapo.
Descendent-n Mangalfng sa.
Descensión n Pagpanaog; paglusong.
Descent n-Paglusong: lusong.
Describe-z/Liwanagan: saysayin; sabí
bin ng maliwanag.
Description n-Kasaysayan; pagsasaysay.
Descry v-Tanawin; tumanaw.
Desecrate v Sirain sumpain; tumunga-
yaw.
Desecration w-Pagtutungayaw tungayaw.
sumpa pagpasira.
Desert (J-Magtanan.
Desertion n Pagtatanan.
Desert n-Lugal na ilang; ilang.
Desert a Ilang; karat.
Deserter n-^Sundalong nagtanan.
Deserve-í^-Magkaroon ng karampatan;
paging dapat.
Deservedly a^v.-Nararapat.
Deserving a Nararapat,
Des habille a Walang ayos ang pagbi-
bihis.
Desiccate v-Tuyuin; matuyo.
Desiccation n-Pagtutuyo.
Desiderate-í? Magkailangan: magkaroon
ng kailangan
Desiderative a May nasa; mapipitain.
Dasign V Guhitin; akalain; isipin; ga-
win.
Design-n-Plano; giibit; t'ka; akala ban-
ta; pag gagawa.
Designedly an^y -Tinalaga; sinadya; ki
nusa.
Designing a Nakabihibo.
Designate v Ituro; sabihin;
Designation-n-Pagtuturo; pagsasabi pili;
tungo.
Desirable a Maibigan; nasain
Desire-í^Magna8a; nasain; inagpita;
u mi big: bumangad.
Desire n Nasa; ibig gusto; nais.
Desirous a Magnanasain maiibigan;
mapagnasa; mapagpita, rnapaglia^
ngad.
Desist t; Huminto; maghinto; tumigil;
humimpil magtaban.
Desk-n-Kupitre.
Desolate-a-Mapanglaw: ilang.
Desolate-í?-Lipu}in; gibain; sirain.
Desolation-w-Pagyasak; kasiraan.
Despair-v-Mawala ng pag asa; liumina
ang loob.
Despair n Kawalan ng pagaasa.
DET
Despatch v Ipadala; tapusin.
Despatch n-Telegrama; hatid kawad.
Desperado n Tulisán; magnanakaw.
Deseperate-a Walang asa.
Desperation w-Pagkawala ng pagaasa.
Despicable a Hamak walang puri; ma-
diri; mahalay; malait; masama.
Despise-y-Yamutin; yumamot; maeu
kiam.
Despite-w Galit; tanim ea loob.
Despite-j9rep. Masque.
Despiteful a Masaoia; hamak.
Despoil-í^-Sirain lansagin; gibain.
Despoliation-n-Pagkasira; paglansag.
Despond-v-Humina ang loob; mawala
ang pagaasahan.
Despondency-w-'» awalan nang pagaasa;
paghina ng loob.
Despondent a Walang ipagaasahan;
malungkot.
Despot n Punong mabaksik; haring;
mabagsik.
De8potic-a-Mabag8Ík;mabangis;ma8ama.
Despotism n-Kabagsikan; kabangisan.
Dessert w-Himagas.
Destination n Destino; pag uukol; kau-
kulan; taan.
Destine-i;-Ipadistino; idistino.
Destiny n Distino.
Destitute-a- Walang hanap buhay; salat;
walang mag aampon; dukha.
Destitution-w-Kasalatan; kahamakan; ka-
dukhaan.
Destroy-v-Sirain; basagin; gibain; lan-
sagin; igiba.
Destructible-a-Makasisira.
Destruction-n-Kasiraan; pagkalipol; pag
kalugso.
Destructive a Makasisira.
Detach-v-Ibukod; tangalin; tumangal.
Detachment-n-De8tactamento;pagtangal;
pagbukod.
Detail n Kasaysayan.
Detail v-Magsaysay.
Detain-íJ-Pigilin: magluat; pihitin.
Detect tJTuklasin; tagpuan; makita; usi-
sain. siyasatin.
Detection n Pag uusisa; siyasat.
Detective-a Nauukol sa secreta.
Detective w-Policia secreta; policiang
lihim
Detention n Pagluat: pagpigil; abala.
Deter-v-Umabala; pigilin.
Deteriorate v Sumama, bumigat ang sa-
kit ó karamdaman; sumirá; lumipas.
Deterioration-w-Pagsasamá; pagkasira.
Determination-n-Pasiya; kabuoan nang
loob.
Determine i; Hatulan inagpasiya; bumuo
ang loob.
DEX
209
DIF
Detenmiuite v liagayngingahanga;8ay-
sayin.
Determined a Bno ang loob.
Detests Saklamin; yiimamut.
Detestable a Kalupitlupit; kasnklam
siiklam kaliino-íluíios; iiiasuklam.
Detestation-?i.-PagsuKuklani; kulupifan;
kasiiklbiiian.
Dethrone V Taluniii ang hari.
Dethonement-n-Paiftatalo sa hari
Detour n Luinal^ad ng p suotsuot.
Detract v Manunipa tiiinungayaw; sum-
pain; alisin: bawasan.
Detraction n Pagalis pagbawas panum
pa; pagsumpa tungayaw.
Detriment n ¡\bala; bagay na makasa
sama.
Detrimental a Makasisira; makasasamá.
Devastate i; Gubatin sirain lipuliu.
Devastation 7i Kasiraan; paglilipol
Develop v Bamuti butihin; isulong.
Development ^i- Pag sulong; pag kaka-
buti.
Devest í; Alisin; hubdan; hubarin.
Deviate v-Haguhin; ibain; ilipat; luma-
pat: bumago; huminkod.
Deviation-n-Pagkabago; kaiblian; hin-
kod.
Device-n-Kasangkapan.
Devil n I'emonio.
Devil-i'-Manukso; tuksohin.
Devilish a Parang demonio; nauukol sa
demonio.
Deviltry-n Kasaniaan; gawa nang de
monio.
Devious a Pasuot; suot pabaya; taniad.
Devise-t; Akalain isipin; magpamana.
Devise w-Mana; huling sulat ng nanga-
matay.
Divisions Paghahati; paghihiwalay.
Devoid-r-Alisin: bawas.
Devoid ^i Walang laman; salat.
Devolve-v-Bumalik mauwi sa dati; ma-
binat.
Devolution 7^ Pagbalik pagsasauli.
Devote-17 Alayin; ialay.
Devoted a Masipag, tapat naibig.
Devotion n Alay; pagtatapat ng loob.
Devotional-a-Nauukol sa pag aalay.
Devour v Lamunin.
Devout rt-Totoo; tapat: nialinis.
Dew-n Hamog.
Dew Í7 Humamog.
Dew Drop w-Patak ng hamog.
Dewy a Mahamog
Dexter a Nauukol sa kanan.
Dexterity n Kasanayan;katala8an;karii-
nungan.
Dexterous-a Mátalas; marunong; sanay;
bihasa.
Dextrous a-Sanay; marunong; mátalas
bihasa.
Diabetes /?8ak it na mad alas uniilij ang
may sakit.
Diablery-w Kalikotan.
Diabolic a Nauukol sa demonio.
Diabolical a Nauukol sa demonio.
Diadem n Korona.
Diagram n Piano; guhit; tabas.
Dial n Mukha ng orasan.
Dialect n Salita ng mga tawong hindi
marunong; dialecto.
Dialo^rue-n Sali:aan ng dalawa.
Diameter^-Kagitnaan.
Diametric a Nauukol sa kagitnaan.
Diametrical a Nauukol sa kagitnaan.
Diamond n Diamante, brillante.
Diaper n- Lampen.
Diaphragm-n-Balat sa pag itan ng dib-
dib at ng tiyan.
Diarrhea n-Bululos pag iilagan.
Diarrhoea a-Pag iilagan; bululos.
Diary n-Tandaan ng nangyayari sa araw
araw.
Dia tribe-ri Pagtatakapan .
Dibble n-Panaksak.
Dice-w Kubo na may bilang ang mga
mukha.
Dicker-n Kapalit; pagpalit; pagtuturing.
Dictate-ti Idicta
Dictate-n Utos.
Dictation-n Pagdidicta.
Dictator w-Ang nagdidicta: ang nagu-
utos.
Dictatorial-a Nauukol sa pagdidicta.
Diction n-Wika salita; pagpili ng sa-
lita
Dictionary n Diccionario.
Did-i'. ¿wj).-Nangyari; giimawa. ginawa.
Dist t;. imp. Ginawa; gumawa; nang-
yari.
Die-v Mamatay; tumapos.
Die n Hulmahan.
Diet-n Pagkain dieta.
Diet v-Magdieta.
Diety 71 Kadiosan pagkadios.
Differ V Magkaiba.
Difference n-Kaibhan; pagkakaiba.
Different-a-Iba; hindi kaparis ó katu-
lad.
Difñcult n Mahirap; maguió.
Difficulty-n-Kahirapan: kahigpitan
Diffident a Ayaw sumampalataya: mata-
takutin; ayaw maniwala.
Diffidence n Katakutan.
Diffuse 7/ Ibuhos; lumaki; isabog; ipa-
hayag; ipatalastas.
Diffuse a Maluag: malawak.
Diffusion-w-Pangpaparami; karamihan;
pagbubuhos.
27
DIR
210
DIS
Digt;-Hukayin: humiikay.
Digest V Turaunaw ang kinain.
Digest n Código kapisaiian ng manga
Ut08.
Digeatible-a-Mangyayaring matunaw sa
sikmura.
Digestion n Pagtiinaw ng kinain.
Digit wDaliri isa.
Digaify-v Ipagpuri; magalingin; purihin.
Dignity-n-Dangal. puri: kamahalan;
karangalan; karapatan.
Digress-i? Lumiko himayo; hiimiwalay.
Digression n Paghihiwalay; pagliko.
Diken Pilapil; harangan; ng tubig.
Dike V Magpilapil
Dilapidate v Sumirá; sirain.
Dilapidation n Pagkasira sira.
Dilate vBamuka; dumilat lumaki.
Dilation n Pagbuka paglaki, pagdilat.
Diliatory a Pabaya, mabagal; tamad;
huli.
Diligence n Kasipagan; sipag.
Diligent-a-Masipag maagap; mabisa;
raasigla masikap.
Dilute-v-Labnawin; lumabnaw; tunawin;
tumunaw.
Dilute-tJ-Lusaw; malabnaw. >
Dilution n Pagtutunaw
Dim-a Madilim: malabo.
Dime w-Sangbillion.
Dimension-n-Sukat: laki at lapad.
Diminish v Bumawas umunti; umimpis;
lumiit bawasan.
Dimunition-n Pagbawas pagkulang;pag-
paunti; pagpaliit.
Diminutive a-Nagpapaliit; nababawas.
Dimity-n Kayong sita.
Dimple-wButas ng pisngi.
Dinn-Gulo. ugong.
Dine V Kumain.
Dingle-n-Parang munti na sa pagitan
ng dalawang bundok.
Dingy a Marumi; raarungis; mapanglaw.
Dinner w-Tanghalian.
Dintn-Ukit lakas; kapangyarihan.
Dint vUki tin.
Diocese n Kapangyarihan ng obispo.
Dip t^ Isawsaw: isisid: ilubog.
Dip-n-Lubog; sisid; ligo.
Diploma-wTitulo.
Diplomacy n Salitaan ng dalawang na-
ciones: karunungan; katalasan.
Dipper wTabo lumbo.
Dire-Direful a Katakottakot; kakilakila-
bot; masama.
Direct a Matowid walang liko.
Direct-v Tinagin; ulogin;akayin; itungo
mamábala
Directorn Ang namamahala.
Directory a Nakatungo.
Directress n Babaying marunong ma-
mábala
Direful a Katakottakot kakilakilabot.
OirgeMÜalit sa pagHlibing.
Dirk n Panaksak; pujial.
Dirk-i;-l8ak8ak,
Dirtn Dumi; dungis karumihan ka-
sukalan kasalaulaan lupa; putik.
Dirt t' Dumhan dung sin.
Dirty-f-Marumi marungis masukal; sa-
lahula pangit malibag; may mansa.
Dirty V- un)han; dungisin.
Dis able a Palayinkapilay. kapilayan.
Dis ability w Pag.
Disadvantage w-Lugi; kahirapan; kasi-
raan .
Disadvantageous-a-Mahirapmakalulugi;
nakasisira.
Dis agree-7AMagkasira; huag umayon.
Dis agreeable a Masamang ugali; masu-
ngit; makakayamot, nakababagot na-
kagagalit
Dis agreement/^ Pagkasira; pagkagalit;
kasiraan.
Dis allow-v-Huag ipahintulot.
Dis annul v Pawalan ang kabuluhan.
Dis appear-7/ Mawalan.
Dis appearance n awalan,
Dis appoint 1? Magdaya; yumamot; ku-
mulang; mátalo.
Dis appointment w-Kakulangankasiraan,
pagkatalo.
Disapproval n Katangiban pagkaayaw.
Dis approve e^-Huag ipahintulot pinta
sin; tumangi.
Dis arm-v Alisan ang manga sandata.
Dis armament n Pagtangol ng manga
sandata.
Dis arrange V Sirain ang ayos guluhin.
Dis aranged-a-Walang ayos; maguió.
Dis arrangement n Kawalan ng ayos ó
was to.
Disaster-n Kahirapan: sakuna.
Dií^astrous-íi Masakuna mahirap.
Disavow-1? Malimutan huag malaman.
Disband-vTangalin ang manga san
data ng manga sundalo
Disbeliefn-Kawalan ng pananampala-
taya.
DisvelieveivHuag maniwala ó sumam-
palataya.
Disburse v Magbayad gastahin.
Disbursements Pag babayad: pag ga
gasta.
Discn-Bilog.
Discard-v Itapon ialis; magdiscarte.
Discard w-Barahang panapon.
Discern vTanawin; makita; tumingiu.
Discerní ng-a-Matalas; matalino; tuso
Discernment-w-Pagtatanaw .
ms
Discharge v-Tumupadjbawasan; bitiwan;
gumanap; ialis sa katungkulan.
Discharge n Pagkiikumpil.
Disciple n Alagad dicipulo.
Disciplinarian a Nauukol sa pagtupad ó
sa gobierno.
Diciplinarian -w-Maestrong mabagsik; ó
masungit.
Disciplinen Disciplina: pagtupad sa
kautusan.
Discipline v-Aralan magturo; turnan.
Disclaim v-Magkaila; ^aliknran; huag
kumilala; umayaw.
Dislaimer-i* 4ng nagkakaila; ang tuma-
likod.
Disclose -v Buksan: ilitaw; ipalitaw; pa-
hay ag; ihayag.
Disclosure-n Pahayag; paglitaw.
Discolor-t^-Kumupas.
Discoloration n Pagkupas.
Discolored a Knpas; maputla.
DascomQt V Manalo; talunin.
Discomfort-n Kakulanganngkaguinhawa
han kahirapan
Discomfort-v Yumamot humina ang
loob; pagalitin.
Discommode vAbalahin: pagalitin.
Discompose-v Sirain ang'ayos; guluhin.
Discomposure n-Galit; guio.
Disconcert i; Guluhin.
Disconnect v-Tana^alin; hilawayin.
Disconnection-^ Pagkatangal tangal.
Disconsolate a Malungkot; salat; maha-
pia; mahapis.
Discontent n Yamot: sibangot: galit.
Discontent-a-Galit; masama ang loob.
Discontent t'-Yumamot; magalit.
Discontented a Sowail; galit.
Discontinuancci-n-Pagtigil.
Discontinuation n-Pagtigil.
Discontinue v-Tumigil; pigilin.
Discord n Guio galit; pagkasira; kasi-
raan.
Discordance-M Kaguluhan kasiraan:
Discordancy n Pagkasira; kasiraan.
Discordant-a-Magulo; di maayos.
Discount-n-Bawasan; kulangin.
Discount-n-Ang por ciento pagbawas.
DÍ8Countenance-t;-Huag ipahintulot.
Discourage v Pahinain ang loob.
Discouragetnent n^Kahinaan ng loob,
Discourse w Discurso; pagmamatowid;
salitaan.
Discourse-v-Wikain; magmátowid.
Discourteous a Walang galang; tampa-
lasan.
Discourteousness-M Kawalan ng galang;
kataninnlrisanah; paslang.
Discourtesy?! Kawalan ng galang ka-
tarn pal asan an.
211 PIS
Discover i;Tuklasin; tumuklas; buksan;
makita ang di pa nakita.
Discorery-w-Ang bagong tinuklas.
Discredit n- awalan ng paniniwala; ka-
kulangan ng paniniwala.
Discredit ?;-Huag maniwala.
Discretitable a Hamak; bastos.
Disereet-rt Mabait; tuso; mátalas; ma-
runong matalino.
Discrepancy w-Kakulangan: kamalian,
ibhan.
Discrepan t-a-Iba; kulang; niali.
Di-acrete-a-Nakabukod; malayo.
Discretion-w Kabaitan; karunungan; ka-
talasan
Discriminate w-Ibukod; hiwalayin.
Discrimination n Pagkabukod paghihi-
walay.
Discuss ij Matagpuan magmatowiran;
mairsalitaan.
Discussion-n Pagmamatowiran.
Disdain-n-Uyam: tampalasan kaham-
bugan kapalaluan.
Disdain-v-Maghambog: uyamin.
Disdninful-a-Palalo; hambpg; mauyam.
Disease w Damdam sakit.
Diseased a-May sakit.
Disemhark-v-Umibis umahon.
Disembarkation n-Pag ibis sa sasakyan.
Disembarrass v Hanguin sa kahiyahiya.
Disembody v-Alisin sa katawan.
Disencumber-t? Hanguin sa kagipitsn.
Disengage v Hanguin: iligtas.
Pisengaged a Walang gawa.
Disentangle v Hanguin sa kaguluhan.
Disfavor-v Huag ipahintulot.
Disfavor wKakulangan ng galang.
Disfigure t'Mansahin; pangitin.
Disfigurement-w-Pagpapangit.
Disfiguration n Pagpapangit.
Disfranchise i? Alisin ang pahintulot.
Disgorge r-Sumuka: isauli gantihin.
Disgrace i'-Pahamakin: ipahamak.
Disgrace-f-Kahamj^kan; kahiyahiyaan.
Disgraceful rt-Nakahihiya; nakadudusta;
hamak.
Disguise V Ibahin ang hitchura; magba-
latkayo.
Disguise-n^agkabalatkayo.
Disgust v-Yumamot, yamutin; mamuhi;
pasamain sumama ang loob.
Disgust-w Yamot sama ng loob: kapig
hatian: hapis kadalamhatian: poot.
Disgusted a-Hapis; nasusuklam.
Dish-n Pingan.
Dish Í? Tsandok.
Dishearten v Humina ang loob: tumakot.
Disheveled-a Walang ayos maguió; gu
sot
Dishonest-ft-Mahalay; taksil; suitik.
DíS
212
l)ishüiie8ty-w Kasuitikaii; ka)iahiyan;ka-
taksilan.
Dishonor n-Kahatiiakan kahalayaii kahi
hiyaan: kamurahaii kasamaan.
Dishoiior-v Mapapahiya; hiyain.
Dishonorable a-JSakadiidii ta; kahiyahi
ya; mahalay; suitik
Disincline v-Huag pumayag.
Disinclination W-. awalan ng gusto;
kawalan ng kahilingan
Disinfect-v Suobin sumiiob; linisin.
Disinfection n Kalinisan puir.
Disinherit-t; Huag pamanahin.
Disintegrate-ü 1 angalin; tnniangal.
Disintegration tí Pagtatangal.
Disinterested a Walang interés walang
nasa.
Disjoin iz-Palinsarin; luminsad.
Disjoint-v-Palinsarin; luminsad.
Disk-n Bilog.
Dislike-v-Yumaniot: saniama; n)a8ukla-
min.
Dislike nYamot: kasuklaman; poot;
suklam; kaayawan.
Dislocate v-Palinsarin lamiusad;mawala
sa lugar.
Dislocation n-Pagpapalinsad.
Dislodge-t'-Alisin sa lugar.
Dislodgment-ti-Pagkawala sa lugar.
Disloyal-n-Malilo niasukab; lilo taksil;
suitik
Disloyalty-n Kalilujian; kasukaban; ka
suitikan.
Di-^mal íí Mapanglaw; malungkot; nía
hambal niahapis.
Dismantle í;-Hubaran; alisan ng damit
ó kasangkapan.
Dismay v-Pahinain ang loob: takotin;
tumakot; humina ang loob
Dismay w Kahinaan ng loob; takot.
Dismember t'-Haatin, buwalayan: pira
snhin.
Dismemberment /¿-Faghihiwalay ng ka-
tawan.
Dismiss v-Itaboyr paalisin; palayasin;
ipagtabuyan.
Dismissal n Pagtaboy pagpaali?*; pag-
palayas.
Dismount v-Um ibis, íumusong.
Disobedience-w-Pagsowail; katigasan ng
alo; alintana.
Disobediant c/ Bowaií; matigas ang ulo;
raasowayin.
Disobey t? Sumuvváy; niag alintana.
Disoblige i^-lagalitin; hitag tumupad.
Disobliging a-Makagagaiit.
DÍ8order-wGulo,kawalan ngayosó wasto
Disorder v Guluhin; sirain ang ayos
Disorderly a Maguió; pagnlogulo; hindi
mabait bastoa.
DI S ^ _
Disorganize v Guluhin; sirain ang ayos.
Disown-t'-Hnag kilalanin; huag kun)i
lala; talikuran; magkaila
Disparages Hamakin pintasin.
Disparagement n-Pagpahaniak; pintas^;
kapintasan.
Diparity-^ Kaibhan ng kalagavan ó
gulang.
Dispassion-n Katahimikan.
Dispassionate a-Tahimik; walang guio.
Dispatch t'-Dalidaliin idaos; ipahatid;
tapus'n; magpadala; magtapos.
Dispatch-n-Telegrama; hatid kavvad.
Dispel t' Isabog; palayasin; paalisili.
Dispensable a Di kailang^n.
Dispensary n-Tindahan ng gamot.
Dispensation-íi Paghahati;j)agkalat; pag-
bigay.
Dispense^r-Ikaiat; isabog
Desperse v Isabog; sabugin; kalatin.
Dispersion 7i Pagkalat pagsabog.
Dispirit-i;-Takutin; pahinain ang loob.
Displace i;-Ha}'0 sa lugar; baguhin ang
lugar, ibukod.
Displacement n-Pagbabago ng lugar.
Display t; Ipakita ipahaíata; buksan.
Displays Pagpapakita kainanian.
Displease -í; Pagalitin.pasamain ang loob.
Displeasure-w-Yamot; galit; kawalan ng
gusto, dalanihati.
Disposal n Paraan; pamamahala.
Dispose V Idaos; tapusin; ayusMi; ikalat,
at ilagay sa lugar; humilig.
Disposed aNakahiling natatalaga.
Disposition n tigali; ayos; kilos; bait;
kalagayan; paraan.
Dispossess-í;-Kaniyahin angkinin.
Dispossession w-Pag aankin
Disproof w Pagbigay nang kasinungalí-
ngan.
Disproportions Kawalan sa sukat.
Disproportion v GaWin ng íiindi tanui
sa sukat.
Disprove víbigay ng kasinungalingan
sa iba.
Disputable a Makapagpapatalo.
Diputan t-w Ang nag uusap; ang naki^
kipagtalo.
Disputation n-Pagmamatowí ran pag. uu-
sap; basagulo.
Dispute t/ Makipagtalo; magmatowiran;
umaway: salangsangin mag usap.
Disputen Pagtatalo; usap pag maraa
towiran basagulo alingasngas.
Disqualification n Kakulangan; pintas
kakulangan ng kaya.
Disqualify v Huag abutin ang grad(r
pintasin.
Disquite->i-Kakulangan ng katahimikan;
guio.
DÍB
213
l)isquiet-¿;-GDluhiii.
Disquietude n-Gulo; kagululian.
Disquisition-w-Pagmaiiiaiowiran.
Disregard t)-Huag mahaliii; huag kali
ugayin; hamakin; lialayiu.
Disregard ri-Alintana; tainpalasan
Disreputable-a-Bastos harnak tanipa
lasan.
Disrepute-n Kahamakaii; kahalayan, ka
bastusan.
Disrespect-n-Kawalan iig galang tampa-
lasan kabastusan.
Disrespect í;-Hnag kilalaniíi; huag su-
niunod.
Disrespectful a Bastos; tanipalasan; \va-
lang galang; walang hiya; niasama.
Disrobe-t' Hubaran alisan ang dauíit;
niaghubo at maghubad.
Disrupt a-Sira bulok; bali;
Disrupt t; Sirain babin; punitin.
Disruption-n Kasiraan.
Disrupture-n-Kasiraan.
Dissatisfaction n Kawaian ng gusto; ka
samaau ng loob.
Dissatisfy-v Pagalitin; buag tumupad.
Dissect V Pirasiihin usisain.
Dissection-n-Pagpipiraso.
Dissemble-i^-Magkonowari.
Disseminate-v-Isabog ang binbi.
Disseminations Pagsasabog ng binbi.
Dissension-íi-Pagtatalo; basagulo guio,
Diseent t'-Umayaw, buag sumunod; niag
kaiba,
Dissent n Basagulo.
Dissentation-n-Pagmaniatowiraii.
Dissimilar a Hindi kaparis gansal. bin-
di kamukha ó katulad.
Dissimilarity n Paakakaiba; kaibhan.
Dissimulate v Magkonowari
Dissimulation-n-Pagkakaiba kaibhan.
Dissipate v-Maglasing.
Dissipation-fiPaglalasing.
Dissolute a Pabaya talipandas; taniad.
DissoUition n Kapabayaan: kawaian ng
kalinga.
Dissolve-v Tumunaw: tunawin.
Dissonance n Pagkakasira ng tugtog.
Dissonant a Masama ang tunog.
Dissuade-v-Pigilin pasiyahin.
Dissuasipn-n-Pagpipiguil; pagpapasiya.
Distaff nPanulid
Distance n Layo pagitan; p a 1 u g i t ;
puang kalat
Distance v-Ilayo; lumayo palayuin,
Distanta-Malayo; tangi,
Distaste w Yamot; pighati.
Distasteful aMakayayamot mapigliati.
Distemper-v-Yamutin
Distemper-n-Katigasan ng ulo¡ sipón
ng kabayo.
mv ^
DÍ9tend-'í;-Lumaki humaba.
Distention n Kahabaan pagbaba.
Distill í; Alakin; gumawa ng alak.
Distillation n Pag gagawa ng alak.
Distellery-7i Gawaí\n ng alak.
Distinct-a-Maliwanag, bukod tangi.
Distinction-n Pamumukod; pangingiba;
kaibhan kamabalan.
Distinguisli-i/' Kilalanin mamukod; tak-
daan; say say in.
Distinguishable a-M all wanag; mad a ling
makikilala.
Distinguished a Balita; bunyi. bantog;
bayani
Distort-v-Pilihin; pumilipit; pilipitin,
Distortion-n-Pagpipilipit.
Distract-t' Guluiiin ang isip.
Distracted a Ulol; guio ang isip.
Distraction n-Kaguluhan ng isip.
Distress-n Hirap pighati; sakit; kabi-
rapan: kasakitan.
Distress v Pahirapin.
Distribute t' Ipamabagi kalatin ikalat.
Distribution w Paghati pamamahagi;
pamumudmod pagkalat.
Distributive-rt-Kakakasabog.
District n Danay: hanga: lugar pagkat
ng bayan: nayon distrito.
District-t'-Ilagay ang banga ng mga
danay ó nayon.
Distrust f-MagKgan\gam ang loob;
^ kumulang ang katapatan ng loob
Distrust-n-Kakulangan ng katapatan ng
loob.
Distrustful-a>Mapangambahin k u 1 ang;
confianza.
Disturb-t'-Yamutin; bagabagahin gulu
bin: pasuklamin ang loob; sabarin;
tuksuhin balisahin.
Disturbance-n-Gulo; kaguluban; yamot:
kabalisahan.
Disunion-w-Paghihi\valay; pagkabukod.
Disunite-t^-Bumukod; tangalin;ihi\valay.
Disuse n-Kawaian ng paggamit.
Disuse-t'-Huag gamitin.
Ditch n Sangka.
Ditch V Gumawa ng sangka.
Ditto ;; Ang nabangit na.
Ditto-arit'. -Paris ang dati; gayon din;
naman idem.
Ditty n A wit; dalit.
Diurnal-a-Arawaraw.
Dive V Sumisid.
DivenSisid hititan ng apian.
Diverge v-Humiwalay: lumayo.
Divergence-n-Pagbihiwalay.
Divergency n Paghihiwalay.
Di vers a-Mar am i : i 1 an .
Diverse a-Iba;hindikamnkha;nakabukod
Diversification wKaibban.
DOL
214
DOV
Díversify-v-lbhan baguhin.
Diversion n Kaibhan; aliwan kasaya-
han pagpapabinga kutnwaan.
Diversity n Kaibhan
Divert v-Liimiko iliko; aliwin.
Diverting-a Nakakaaliw. '
Divest t; Hubaran alisin; magbaMal.
Divide-v Hatiin hiwalayin;itiwalay; bn
niahagi hiimiwalay.
Divider-n-Tajra pamahagi.
Divination n Paghiihula; hula.
Divine a Nanukol sa langit.
Divinen Pari pastor-
Divine v Humnla htilaan.
Divinity-n-Bathala; Dios.
Division-Ai Pamamahagi: paghihiwalay;
paghahati.
Divorce n Pagtaboy.
Divorce i^-Ttaboy; ipagtabnyan ibiwalay;
ilayo.
Divulge t? Tpahayag ihayag; tuklasin;
tumuklas sabihin.
Dizziness-w-Pagfkabila; pagkabilo.
Dizzy-a Hilo lula.
Do-l^Gawi^ gumawa.
Docile riMaamo banayad: masunurin.
Docility n-Kaamoan: kaanayaran.
Dock V Putlinangbuntot;iklian;bawasan
Dock V Punduhan ng sasakyan kung li-
linisin.
Docket-^i-Listahan.
Doctor-H Mangagamot.
Doctor-t; Gamutin.
Doctrine n Pananampalataya; doctrina;
pagtuturo.
Document n- Documento; kasulatan: ka-
tibayan.
Documerttal-rt Nauukol sa kasulatan.
Dodge V Umilag mawala.
Dodge nHibo. daya.
DoenUsang babayi Inaliing usa.
Doer w Ang gumagawa.
Does v-Guniagawa.
Doff í; Magbubad; alisin.
Dog n Aso. ,
Dogfish n-Pating na munti.
Dog V Sumunod ng pilit.
Dosfged-a Matizas . aniT nlo: sowail.
Doggerel n-Mababa at bastos; haniak.
Dogma n Panananampalataya. isip. '
Dogmatic a Totoo: tunay.
Dogmatical a Totoo; tunay.
Doily wServilletang munti. ,
Doings n Manga ^inagawa.
Dole n Daing; panagboy.
Doleful a-Kahiambalhambal: kabapis-
hapis mapanglaw; malungkot.
Doll n-Munika.
Dollarn Dollar: piso.
Dolor nSakit.l^irap; dain; panagboy.
Dolorous a-Mahirap, masakit.
Dolt n Ulol.
Domain n Kapangharian; nayon lupaiii.
Domestic-n Alila sa bahay.
Domestic a Naaukol sa sariling bahay;
maamo.
Domesticate v-Paamoin.
Domesticity n Kaamoan.
Domicile n Tiraban, tahanan.
Dominate v Supilin
Dominationn Pagkasupil
Domineer t^ Mamábala ng mabags k.
Dominion-n Lupain; lupa, náyon.
Domino w- Domino.
Don-v-Isuot.
Don-n Maginoo.
Donate-i^-Magbigay ipagkaloob iambag
Donation-»<-Bigay caloob ambag.
Done-v p. p -Ginawa; nangyari na,
Donkey-nKabayong munti at mahaba
ang tainga ulol; jumento.
Donor-n-Ang nagbigay.
Doomw-Hatol; kapalaran' pasiya.
Doom V Sumentencia: humatol.
Dooms day ?^ aarawan ng paghahatol.
Doom Pinto pintunn.
Door keeper-M- Ang namimahala sa isang
bahay taga bantay ng pinto.
Door way n Pintuan.
Dormán ta-Natutulog.
Dorsal a Nauukol sa likod.
Dose 71 Takal ng gamot doses. ,
Dose n Magpainom ng gamot.
Dost V Gumawa.
Dotn Punto.
Dot w Ilagay ang punto puntuhan.
Dotage w Kaululan pagkaukol.
Dotal a Naaukol sa panhik.
Dotard n Tawong matanda at mahina
any: isip. ,
Dote í; IJm ulol; humibang.
Doth V Gumawa. ,
DouV)le n-Ynpi; tiklop.
Double v-Yupiin; tiklupin; ulitin; du-
blihin.
Double a Doble; ulit.
Doublet n Paris; pareja.
Doubly ad(L Doble.
Doubt n Agamagamangloob;pangamba.
Doubt V Manggamba huag maniwala|.
Doubtful-a-Agamagam ng loob; hindi
pa siguro. ■,
Doubtless a-Siguro, walang agamagam
ng loob. J
Dough n-Harinang minasa para sa tii)a-
pay minasa. ;,
Dough nut-n-Buchibuchi. .|
Do u ghty a-Matapang m ah gahas . ^ ,
Douse 1) Thuiog sa tubig. \'./\
Dove n Kalapati.
DRA
215
DRO
Dove cot ?i Bahay ng kalapati.
Dove cote w Bahay ng kalapati.
Dove like a Maamo; magandang loob.
Dove tail-w Pagngingipingin at pagla
'patan ng kahoy.
Dove tail v Ilapat ng mabuti.
Dowdy a Marungis. salahula; marunii.
Dowdy-n Tawong marungis.
Dowel-w Pakong kahoy.
Dowel V Ipako ng pakong kahoy.
Dower-n Kaloob; bigay;anir minana ng
asawaiig babayi ng nangamatay.
Down n Balahibong nialambot.
Down-aift;. Sa ibaba; sa gawing ibaba.
Down prep ^si ibaba.
Down « Mahingkot
Down casta Mahingkot.
Down cast n Tingin na malungkot.
Down fall n Pagkasira*
Down right a Tunay; totoo.
Down right íi'ív -Ba gawing ibaba.
Down ward- Down wards-a'^-v.Sa gawing
ni ababa
Dowry n Bigay; kaloob. Yaman ng asa
wang babayi
Dowse V Isisid ilubog.
Doze a Matulog.
Dozen w Labing dalawa isang docena.
Dozen a Labingdalawa; isang docena.
Drab n Kaynmangi.
Drab a Kayumanging,
Drable V Ba8-*hin tigmakin.
Draft ?i Pagpili; cheke.
Draft V Giihitin ang banhay; paliin ang
sundalo.
Drafs man n-Tagagawa g piano ó ka-
siilatan.
Drag V Hilahin; humila.
Dragn Paghihila; paragos.
Draggle v Basahin at hilahin sa lupa.
Dragonfly-7i-Gamogamo
Dragon ^-Sundalongnakasakaysakabayo
Dragoon v Pahirapin.
Drain v Tumita; patitiin.
Drain n Sangka.
Drainage nPagtita.
Drakes Patong lalaki; bibi.
Drama-w Teatro.
Dramatic-a-Nauiikol sa teatro.
Dramatical /I Nauukol sa teatro.
Drank-v.imp.-Uminom. nakainoni.
Drape v-Takpanin ng kayong itim.
Draper n Ang nagtitinda ng kayo
Drapery-w Manga kayo; katungkulan
ng nagtitinda.
Draught-n-Lagok: higop; pag-guhit ng
banhay; paghila
Draught i^-Humula: hilahin; guniawa ng
piano.
Draw-i^-Humila iguhit.
Draw n Baiak; hila; pagiiila.
Drawback w-Pintas; abala.
Drawer n-Kaja.
I)rawing-H-Pag-guliit paghÜa.
Drawl vMagsalita ng dahaudahan.
Drawl n Pagsasalita ng niarahan.
Dray-r/-Bagol.
Dread fi Kaba pangamba takot, sindak.
Dread r-Kumaba tnmnkot.
Dread a Katakot takot kasindak-sindak.
Dreadful a Kasindaksindak katakot ta
kot masama; kagulatgulat kakila
kilabot.
Dream-M-Panaginip: pangarap.
Dream D-Managinip; mangarap.
Dreamy-n-Mapagpanaginip
Drear a Mapanglaw malungkot.
Dreary a Mapanglaw malungkot.
Dredge n-Panhukay ng lupa sa ilalim
ng ilog.
Dreg n-Tira
Drencli v Tigmakin; basahin.
Dress n Damit; bihisan.
Dress r Magbihis; isuot ang damit.
Dre8>*y-a-Maingat sa pagbibihis.
Dribble v Pnmatak tu malas.
Dribblet-n Pirasong munti.
Dried beef ti Tapa pindang.
Drier n Pangpatuyo;
Drif n Pagpasuloi»g: paglutang kasama
ng agos tungo.
Drift-r Lumutang.
Drill-n Pagsasanay; aral; pangbutas.
Drill V Aralan magturo; ])utasin.
Drilling n-Pagpaaral; pagturo.
Drink v ITminom; inomin,
Drink n Inomin.
Drip vTumalas pumatak.
Drip n Patak.
Dripping pan-n-Salay
Driver- Pasulongin; pilitin; magmane
jar ng kabayo; itulak.
Drizzle v Umambon.
Drizzle 71 -Ambon.
Droll aMakatatawa palabiro siste.
Droll-w Tawong palabiro.
Drollery n Biro; katuwaan.
Bron^n Tawong tamad,
Drone-t' Magpabaya.
Droop r Yumuko; lumanta.
Drop n-Patak.
Drop-i'-Lumagpak; malaglag pumatak.
Dropsy-n-Sakit na. manas.
Dross-n-Dumi tae ng bakal; tira.
Drossv a Mariimi.
Drought-Drought-?! Tnyo; panahong sa
lat sa ulan.
Droughty a Matnyot matutuyot
Drover iw?p. Pinasulong.
Drove n Manada; kapisanan ng hayop
DUN
216
D-füver n-Aiig may ari ngrnaríiínin^'baka.
Drown o Lurnunod; main nod.
Drovvde 7/ Magantokantokaii.
Drowsiiies^-fi Antok-
Drowsy a Nagraantok; m antok.
Drub r Pumalo palnin.
Drubbing n E^aofpapalo paghahan^pas.
Drudge v Pa magal; magtrabajo ng ma
lakas.
Drudge n-Alipin sa trabajo.
DriKÍge M Gawa na mabigat.
Drug n Pangpatulog, gamot.
Drtgt; Patulugin; painnmin ang pang-
patulog
Druggist n-Ang nagtitinda iig gamot.
Drum n Tambo).
Drum i; Magtambol
Drum stick ti Palo ng tambol.
Drunk a Hilo la^^ing lango.
Drunkard n Tawongpalagingnaglalasing
Drunken a Lango: lasi ng
Dry r¿ Tuyo.
Dry-?7Tuyuin ibilad; patuyuin.
Dryly a%. Pa tuyo.
Dub í7-Magbansag; bansagin. ,
Dubious a Malabo.
Duck w- Pato; itik.
Duck-t? Tsilid ilubog.
Duckling n Patong mnnti; ?(isiw ng
pato; sisiw ng itik.
Duct-n Sangka.
Ductile a Masunurin malambot.
Dudgeon nTangnan ng pnfial ó ng pa
naksak.
Due rt-Bagay aknia m ara pat.
Due adv. Totoo; tnnay.
Due n rtang.
Duel n Hamon,
Duel-?/' Humamon.
Duet n Kant a ng dalawa.
Dug 2^. imp i^. p. J). -Hmukay; Immukay.
Duke n Duke.
Dukedom n Kalagayang duke.
Dulcet-n Mainam sa dinig.
Dull a Maputol; mapudpod, dungo; ma-
hangal walang kabuluhan; torpe.
Dull-^.'-Purulin; pumurol pudpurin.
DullneHH n Kapu rulan; kalabiian.
Duly a Karampatan.
Dumb a Pipe malang tuto; bamak, '
Dumb bell /¿-F*eso.
nnuny ?i Tawong pipe; larawan u^'
tawo; sa teatro.
Dummy íz Tahimik; walang kibo.
Dump w Bual kasnkalan.
Dump-r Ibual; itapon. '
D\impy a Pan<lak; at mataba. '
Dun (I Maitim anp knlay.
Dun t'Maningil. singilin.
Dun w-paniningil. ' '
UYS
,Dunce-n ÜI0I bobo; tawong wala|ig>
karunungan.
Dunii.?i Dunn; tae ng hay op.
Dungeon?! Hilangong ma<iilim.
Duo n- Dalawa
Duodei^imal n Ikalabing dalawang ba-
Duodecimo n Ang may labing dalawan;;-
dabon.
Dupe t; Dayain; bibuin.
Duple Duplex a Dubie;
Duplicate 7/-Dublihin; ulitin; parisan;
tularan; <lalawahin.
Duplicate n-8alin parisan; bowad.
Duplication n Pagkadulde.
Duplication n Pag aduble kataksilan;
kasuitik^n.
Durability n Tibay; tagal; pamamarati.
Durable a Hindi masisira; matagal;
lagi.
Durance r¿ Tagal kabirapan.
Duration n Tagal; laon pamamarati.
Duress n Kabirapan.
During j:>frj? Saman tal a.
Durst-?- imp Pinangangabas.
Dusk iiMadilim.
Dusk ?i Orasion.
Dusky a ^iaitim madilim.
Dust ?i Alikabok,- alabok; gilik.
Dust-i' Alisin ang alikabok: paspasin;
budburin ng alikabok; dikdikin.
Duster n Walls.
Dustpan 71 Pungke.
Dusty a Maalikabok.
Dutch a Nanukol sa Hollandesa.
Dutch M Hollandesa.
Duteous a Masunurin.
Dutiable a-May buis dapat ibuwis,
Dutiful-a Masunurin,
Duty w Katungkulan; pamamahaia
utang; bnwis ng aduana.
Dwarf n IJnano
Dwarf v Pandakin.
Dwel 1; Tumira; manaban; turnaban.
Dwelling-n Bahay.
Dwindle í^Bumawas; umunti.
Dve i'-Tinain; magtina.
Dye n Tina.
Dyeing w Pagtitina.
Dyer n Ang nagtitina.
Dying rt Namamatav; naghihingalo.
Dyke w Pilapil.
Dynamite w Dinamita.
Dynasty nKaharian: lahi ng liari.
Dyr'eutery w Iti; pagdndumi na may
h along dugo.
Dyspepsiati-Sakit ng sikmura.
Dyspeptec-a-Nauukol sa sakit nang
sikmura.
Dyspeptic-a Ang may sakit ng sikmtira.
EBO 217 EFF
E
íG:ich rt-F^-alang, tuwi, bawat; bawat isa. Ebony 7¿-Ebono.
Kacbj;/Y) Balang isa. Ebony a Yari ng ebono; niaitini.
l^iager a Mainip niaf)agnais. Eccentric wMangaUng sa gitna; bindi
Eagerness-?^- ainipan; nais. pita. karan wan katiiwa
Easile ?i-Aguila. Ecclesiastic a Nannkol sa sinibalian.
Eaglet ?¿ Agnilang niunti Ecclesiastic-7¿ Pari; pastor.
Ear'/i-Tainga; puso ng niais. Eclio-n Uliyaw: alingawngaw; aladalad.
Ear-r rumnbo ang puso ng mais. Eclio ?; Uniuliyaw unialinga\vr:gaw.
Eiirless a Walang tainga. Ei/lipse r¿ Hagdilim ng buan ó araw.
Early a Maaga; unang, agap; niaagap. Eclipse-í^DumiliQl ang araw 6 buan;
Eaily-arii; -]Maaga. lainpasin.
Ear mark a Tanda sa tainga. Ecliptic /i-l aan ng araw.
l^'.arn 7' iVlakita kuniita. ' Econonnc-Econoniical a Tipid; niatipid.
Earnest a-Totoo; bindi biro; pormal. Econonnst-n Ang tawong niarunong
Earnest ri Katotobanan; kapornialan. niagtipid.
Earnings// Ang kinita ng isa. í^cononii/e-n Ti{)irin tuniipid; niagtipi-
Ear ring // Ilikaw . ran.
l^^artb u 1 Uf>a; sang kalibutan. lu'ononiy ?/ Pagtitipid; katipiran.
J^]artb-7/-Iba()n sa lupa. Ecstasy n Saya na nialabis
Eartben-a Bayay lupa; yari ng lupa; Fddy n Tiibig na tulog, uliuli.
nialupa. Eddy-t' Uniuliuii.
Eartbliness w, Kalupaan. Edentate w Hayop na walang ngipin;
Eartbly a Bagay lupa; nauukol sa lupa. kundi ung bagang.
Eartb (juake n Lindol. Eldge ?¿ (^iilid, laylayan; w^akal; wakas;
Ivirtb worm n Bulati; nod. baybay, dungot, gasa; bangang; tabi;
Eartby a Malupa; may balong lupa. Edge í' Eumapit sa gilid; guinawa ng
Ease Í/ Kagiubaw^aban; kaigilian; igi; gilid.
kadalian kalubayan. Edged-a-iMatalim.
Easo <? Uniigi lumuag, lumubay; bu- luiging /i Gilid tabi; puntas na niakitid.
niimpil. Edge ways-Edge wise ark;. Pagilid; sa ga-
East n Silanganan^ wdng gilid.
East a-Sa gawing silanganan. Eldible a Makakain.
East I'-Pumunta sa silanganan. Edict w Utos; kautusan.
Easter-H Kuaresma; paskong mababa. lulitication n-Pagtatayo {)agtuturo.
Easterly a Nangaling sa silanganan; Edifice nBabay.
sa gawing silanganan. p]dii'y-r-Magtayo gumawa magturo.
P^asterly a4" -Sa L^awing silanganan. P^dit v Maglind)ag.
Ea;^tern a Nasa silanganan; sa gawing Edition-w Limbag ]>innglinibagan.
silanganan. Editor ii Ang nagpapalimbag.
East wart-aci/;.-Sa gawing silanganan P^ditorial a Nauukol sa })ag lilimbag.
Easy a-Ginbawa; madali. Editorial ?/-Ang sinulat nang nagpapa-
Eat #' Knmaiu h.O()¡fUh.hj lumamon. limbag.
F^atable a Makakain. Educate-r Turnan magturo; palakbin
Flatable /i Pagkain. ang isip.
ICat dinner-r Alanangbali. Education /¿-Galang karunungan; du-
Eat supper i? Humapon nong; aral.
Eaves/i l.ambang balisbisan. Educational-a-Nauuokol sa karunungan.
Eaves trougb n Alulod. T'dncator n xVng nagtuturo.
Eavi^s dropper/i Alanunubok. Ivluce-r íi>aHtaw; banguin.
Eavesilrop-?; Pakingan; ng palibim. l^el n Palos.
Kbb ?/ Pagkati ng tubig. E'en m?v. Mascpie; bangang sa.
Ebl)-i'-Kiunati. E'er-r/írí;.d\ailan man: sa ano niang
Ebon-a-Parang ebono. panabon.
Ebonize i?-Paitinian; undtim. Efface I'Burab in lipulin.
28
EDJ
218
ELO
Effects A ng nangyayaii; kayarian;
gawa.
Effect t;-Maram ay; idamay; yariin.
Effective-a Kasalukuyari: mabisa ma
lakas; masidla.
Effectual a Husto; sukat; totoo.
Effeminacy n Karuagan, kahinaan ng
loob.
Effeminate-a Parang babayi; dnag ma
hina ang loob.
Effervesce-i;-Kumulo; bumiila.
Effervescence-r^-Pangkakulo, kiilo.
Kffervescent-a-Kumukolo.
Effete a Lipas, karat walang kabulu-
han, gasgas.
Efficacious a Malakas, mangyayari.
Efficiency n Pagyayari kahustuhan.
Efficient n Hnsto mangyayari.
Effigy-n Larawan.
Effort-n-Tikhim; subok.
Effrontry-n-Lampastangan tampalasan.
Effulgence n-Kalinawan; kaliwanagan.
Effulgent a Malinaw; maliwanag.
Effuse i;-Ibuhos; ipalabas.
Effusion-n-F^agbuhos: pagpalabas
Effusive-a Mapagbuhos; bumukal.
Eft n Butiki.
Egg n Itlog.
Egg í; ludyok isulong.
Egg plant-ri-Talong.
Egotism-n-Kariputan; kasakiman; kara-
mntan; kapalaluan.
Egregious a Lampas; katakataka.
Egress n Pag labns: pag alis.
Egyptian a-Nauukol sa taga Egipto.
Egyptian n Taga Egipto.
Eh infer. -Ano.
Right a Walo.
Eight w Walo.
Eighteen rt Labing walo.
Eighteen n-Labing walo.
Kighteenth-a Ikalabing walong.
Eighteenth w-Ikalabing walo.
Eighth -a-Tka walong.
Eighth ti Ikawalo.
Eighthly a(^i;-IkawaIo.
eightieth a Ikawalong puong.
Eightieth n Ang ikawalong puo.
Fghthy a Walong puong.
Eighty 71 Walong puo.
Either a Alin.
Either j^ro-Alinman.
FJther conj. Alin.
Kjakulate v Magsalita ng bigla.
Ejaculation n Salitang bigla.
Eject v-Itapon ipalabas.
Ejection-n-Pagpalabas; pagtapon sa
labas.
Ejectment w Pagtapon sa labas pagpa-
labas.
Eke-u-Lumaki, magdaragdag.
Eke adv. Naman; gayon din.
Elaborate-a Ayoe; mainam maganda.
Elaborate i/'-Ayusin; tapusin; ng mahu-
say,
Elapse f-Lumi pas; magdaan macaraan.
Elastic a-Paraiig goma.
Elastic n Ligas
Elate-a Mataas: masaya.
Elate V Sum aya.
Elation n Saya; tuwa: kaluguran.
Elbow n Siko.
Elder n Tawong matanda.
Elder-a-Lalong matanda. matanda pa'.
Elderly a Mat'^nda.
Eldest a-Matanda sa lahat; katandatan
daan,
Elect-a-Pinili; hinalal
Elect-i;-Humalal; pumili; ipalagay.
Electa Ang pinili.
Election n-Pagliahalal; elección.
Electioneer-?; Tumulong sa isang candi-
dato.
Elective-a May kapangyar ban pumili.
Elector n Ang may katuwiran magvoto.
Electoral a Nauukol sa paghahalal.
Electric a Nauukol sa lintik.
Electrical a-Nauukol sa lintik.
Electricity n Lintik; kidlat
Electrify-z/Buhayin.
Eleganc^-n Inam; inam ng kilos, kai-
naman; karikitan kagandahan
Elegant-a-Mainam; makinis bibasa ma
ganda; Hakila; marilag; magaling; ha-
lata; maayos.
Element nBahagi; parte; pinagmulaan,
Elemental-a-Nauukol sa piraso; nauukol
sa parte ó pinagmulan.
Elementary a Primero; bago.
Elephant n Elepante.
Elephantine-a-Malaki.
Elevate-v-Itaas; ibangon; padakilain.
Elevation n Pagpapataas; kadakilaan.
Elevator n Makinang pangpataas.
Eleven a Labing isa.
El even-n- Labing isa.
Eleventh a Ikalabingisang.
Eleventh n Ang ikalabingisa.
Elf n-Duende.
Elfina Nauukol sa duende.
Elfin n-Munting duende.
Elicit-í? Hanguin; ipalitaw.
Eligible a Mararapat.
Elixir-w-Gamot na halohalo.
Elk-w-Malaking usa.
Ellipse n-Talohaba.
Ellipsis-n-Paglaktaw.
Elocution w Pagsasalita; pagdidiscurso.
Elocutionary-a Nauukol sa salita ó sa
discurso.
EMB
219
ENA
Elocutionist w-Ang nagsasalita ó nag-
(iidiscurso.
Elongate e^-Humaba; iinatan.
Elongation-n-Paghaba; pagunat.
Elope i; Magtanan.
Elopemsnt-w Pagtatanan.
Eloquence-n- ainaman ng pagsasalita.
Eloquent a-Maaya. mainam magsalita.
Else a Iba
Else joro.- Iba.
Else adv Bukod sa rito.
Else cowj. Bukod sa ito.
Else where adv. Sa i bang lugar.
Elude V ümilag.
Ehidible « Maiilagin
> lusion n Hag: pagkailag.
Elusory a Makadadaya
> Ive n-Duende.
Klvish-a-Nauukol sa duende.
Emaciate-v-Pumayat mangangayayat.
Emaciation-w-Pangangayayat.
Emanate-?;-Sumipot; bumukal; manga-
ling.
Eman ition w-Pagsipot; pagbukal.
Emancipate f-Pawalan angalipin; niag-
bigay ng kalayaan.
Emancipation-w-Pagbibigay nang kala-
yaan.
Emasculate v Kaponin.
Emasculate a Mahina; duag.
Embalm-t) Gamutin ang bangkay npang
huag mabulok.
Embank-i» Magpilapil.
Embankment-n Pilapil.
Embarca^^ion-n-Pagsakay sa sasakyan.
Embargo w-Fagbawal ng pag alis ng
isang sasakyan sa isang puerto.
Embark i^ Huían; niaglulan; isakay.su-
makay.
Embarrass v Hiyain.
Embarrassment-^^-Hiya.
Embed-?? Ilagay sa hihigan.
Embelish-!;-Gumayak; gayakan; guman-
da; pagandahin; pamutiban pariki-
tan.
Embellishment-w-Pag gagayak; pagpa-
paganda; gayak; pamuti.
EmV^ern Baga.
Embezzle-i'-Manekas; ankinin ang ini-
lagak sa Isa.
Embezzlement-n Tekas; pag aakin ng
ari ng iba.
Emblem-it Tanda.
Emblematic-a-Nauukol sa tanda.
Emblematical a Nauukol sa tand^.
Embody mentw-Pag sasama sama; pag-
ipon.
Embody v Isama; iponin.
Embolden v Tumapang.
Emboss v Itampok; padilagin.
Embrace-t?-Yumakap; yakapin; humag-
kan.
Embrace w-Yakap; hagkan.
Embracement ^ Pagyakap
Embrocate v Pahiran ng gamot, hilurin;
hilutin.
Ebrocation 71 Paghilot; pagpahit nang
gamot.
Embroider v Gumawa ng puntas.
Emend vAyiisin. linisin.
Emendation-it Paglinis ng kasalanan.
Emerge f Lumitaw.
Emergency-n Ang nangyari na hind i
sinasadya.
Emergy n-Liha.
Emetic n Gamot na pangpasuca.
Emetic a- Nakasusuka.
Emigrant-?i-áng lumipat sa ibang lupa.
Emigrate-f-Lumipat sa ibang lupa.
Emigration-n-Paglipat sa ibang lupa.
Eminence-7t-Kadakilaan; karilagan; ka-
rangalan.
Eminency ?t Karangalan; kadakilaan;
karilagan,
Eminent-a-Dakila; marangal makapang-
yayari.
Emissary n Kalihim.
Emissary-a Malihim.
Emission n Pagpalabas ang lumitaw sa
isang panahon.
Emit-v-Iutog; ipalitaw. palabasin.
Emmet-n-Langam.
Emolliate v-Lumambot; lambutin.
Emollient a Malalambutin.
Emolument n-1 akinabang. tubo.
Emotion-n-Pakiramdam; damdam; ka
ramdaman kaba.
Emotional a-Nauukol sa pakiramdam.
Emperor n Emperador; Lari.
'EmphsLÜca Malakas.
Empire n Emperio; kaharian.
Employ V Gamitin; upaban.
Employ-w-Hanap buhay; katungkulan.
Employee-n-Ang nagtatrabajo.
Employment-w-Hanap buhay, katung-
kulan,
Emporium-n Lugar ng pangangalakal;
plaza: palinke.
Empower-t7-Ibigay nang kapangyarihan
sa iba.
Empress n Haring babayi.
Empty a-Walang laman, bugok; kalog;
walang kabuluhan.
Empty. v-Ibuhos; alisin ang laman; isa
lin.
Emulate-v Lumaban; pasuknin; lampasin
Emulation-9t-Hiling ng loob.
Emulsion-w Gamot.
Emulsive a Makalalambot.
Enable vMagkaroon ng kaya; makaya.
ENG
Eiiact-ü lutos; guniawa ng leyes.
Eüa(!tineiit-ti. Paggagawa ng mga utos.
Enatnor-?' Uinibig iig niahigpit
Encainp-'í;-Magpahiiiga aiig luikbu.
Eticampment-n Pagpapahinga ng hukbo.
Encara pnient-n Gay unía.
Encircle-t'-Paligiiin; ipaligid.
Enclose-v-Bakurin; magbakod kahmgin;
ipaligid.
Enclosure íi-íjUgar sa loob ng bakod;
kural.
E n c o 1 n u a s s v P a 11 g i r i n .
Encore-rtrií'.-IJlit; niuli.
E ucor e inter. IJ 1 i t .
Encore n Pagpuri; paghingi ng ulit.
Encounter-'i? Sumalubong; u ni u n t o g ;
bu manga; sabatin.
Encounter 7í Umpog untog; sahibong;
banga laban.
Encourage-í'-liidyok; ipabuya.
Encouragement n-Pagudyok.
Encroacb v Ankinin.
Encuniber-í;-Abalaliin; antalahin; unia-
bala.
End 71 Dulo; tapos, katapusan; wakal;
wakas; dungot; hanga; bangaban.
EndyTapusin tumapos; yariin; utasin;
mamatay ; li um anga.
Endanger v Iliulog ó ilagay sa may pa-
ngan! b.
Endear t; Mabalin.
Endearment n Pagmanialial.
Endeavor í; Tumikim; subnkin.
End ea vo v n Tik i m subok .
Ending n Utas katapusan; dulo; |)ag-
kayari
Endless a Walang dulo; walang banga;
walang katapusan walang nuda at
hanga.
Endorse-y Pirmabin: pumayag.
E n d o w t' - M a ií p a n i a n a .
E^ndowment w-Mana: karunungan; du-
nong.
Endure í^Magtiis; tiisin; mamalagi; lu-
magi, alalayan; batabin.
Endurance n-Pagtitiis; pamamalagi.
Endways-Edwise-a(iv.-Patayo; pabalang.
Enemy nKaalit; kalaban; katalo ka-
away.
Energy-w-Lakas loob; liksi; kasi pagan.
Energetic-n^-Malakas ang loob; maliksi;
masipag.
Enfeeble t) Hunnna.
Enforce -?' Pilitin; patapangin.
Enforcement-t¿ Pagpilit.
Enfranchise-irHanguin sa kagipitan ó
pag kaalipin; magbigay nang kala-
yaan.
Engage-v-Itali; isama; turnaban; labanin.
Engaged-^ May pangako.
:>i'0
ENT
Engag-nieut '/¿ Pangako dulog.
Engine?! Makina de vapor.
En-rineer/í Makinista;tagasukatnglupa.
Engineer-^' Mamábala.
Engineering 7í, Karunungan sa makina
EngHsb a Englés.
Englisb n Englés taga Englaterra.
Eii,;;lisb I' Ibulog sa vvikang iMiglés.
P^ngrave r' Idnkit; iilukan; gunuiliit.
Engraving^id?agdukit dukit.
Engross ^'-Isalm ang sulat.
Engulf V Lam nin.
Enhance-r'rumaas;lumaki;magdaragdag
Enliacentent w Paglaki pagdaragdag.
Enigma 7* Ilugtong talinbaga.
Enigmatic a Malabo.
Enjoin-t'df)agbilin; ipagmasákit. l)unía-
la; magbiiin magbawal.
Enjoy-v-Magustuban; ibigin umaliw,
su maya.
Enjoyment-?t Kasayaban; tuvva: kaali-
wan.
Enlargev-Lum aki; magpaiaki d unuun i
biklarin; babaan; bumaba
Erdargementw- Paglaki; pagdami.
Enlighten-?;- Liwanagan; magilaw mag
turo
Enliu:htenment w Pag liwanag; pagturo.
Enlist- (/' -Pumas o k s a s e r \d c i o .
Enlistment ?^-Pagpasok sa servicio.
En 1 i ven t v- Huli a y in; 1 u m i k s i .
Enmity-n Galit; sama ng loob, tanim
sa loob.
E n o r 1 n o u s - rt M a 1 a k i n g t o t o o ; d a k i 1 a ;
lubba: malabis.
Enornúty-w Laki; kalakihan: kabigatan.
Enough « Husto; sukat; sawa.
Enough a(/t'. Sukat
Enough-n- Kasnkatan kaliustulian.
P]nquire t'-Magtanong. tanongin; tuma-
nong.
Enquiry-#-Tanong
Enrage-v-Pagalitin; maga lit.
Enrich i?-Pay a manin.
Enroll r bistahin punnrma.
Enrollment r?. Paglilista..
Ensample n Halimbawa.
Ensconce v Ttago; kanlongin; kupkupin.
Enshrine-í' Mabalin.
Enshroud r-Ra1ntin ng sapot.
Ensign M-P)andi la.
Enslave í?-Supilin. alipinin.
En si avem en i-n- Pa^^ pa al i pi n .
Ensue v-Sumunod; bun tu tan.
Ensure-7/ Tibayin tumibay
Entangle ?^ Guluhin.
Phi tan gl en len t n-Pagi>a {)a gn 1 o .
Entan gli n g a-Mapagbasa gu 1 o .
Enter í? Pumasok: pasukin.
Enter the mind i' Tarukin ng isip.
EQIJ
linter prise-'/¿Gavva; trabajo.
Kiiterprising-a Biiliay ang loob.
1^ itertaiii í; Aliwin; lituhin, magpa
saya.
iMitertainiíig íí-Masaya, inaalivv.
l^^iiteTtaiiiiiieiit-w Pagpaaliw; kasay alian
íMithroiie /• Ilagay sa trono.
I^^:ithroneiiient w-t^aglagay sa trono.
iMitliusiasiu ??.-Pagka\vili; interés,
Katluisiastic a-May interés; bnhay ang
loob.
luitice -V Tuksuhin.
iMiticement n Tukso nraling niasania.
rhitire a-Lahat buo ganap pulos.
iMitirety-Eiitireness n Kalahatan; kalni-
oan.
1 ^!1 n t i 1 1 e V M a r a p a tin.
lM\t.onib í? Ilibing.
iMitrails ;/ Mga bituka; isaw.
l^.ntrance w Pag[)asok pintuan.
P]ütrancé-?'-Patulngin; tnlngin.
Entrap t' Hulibin; bilagin.
Entreat í? Duniaing; nianalangin: luinii
ngi ipakinsap.
Eutreaty-n-Pakinsap, hihog; daing.
I'^ntree n Pasrpasok.
l^'.ntrnst í;-Ialok, ilagak.
l^^ntry n tagpasok pintnan.
!uiiimerate-t!-BiIangin; saysayin nang
isa't isa.
Enumeration 7i Pagbilang: ka])ilangan.
Enunciate í; Magpah^ yag; niagsal)i.
Enunciation w Pagpaliayag; pahayag;
pagsasabi.
Envelop-í' Ibalot; balutin.
l^nvelop Envelope fi Balot ng sulat.
Envious-a Maingit.
lMiviron-?;-Ipaligid.
Environment nPagpapatigid ; kahili ngan
Envoy w-Taga bilin; taga utos u tu-
san: taga tu pad.
Envy-n Kaingitan; ingit, paninibuglio.
Envy i;- Maingit ; m ai nip.
l^ipicene it Nauukol sa lalaki at babayi.
Epidemic a H ayag; karaniwan.
Epidemic-w Kasakitan.
Epidermis n-Balat sa labas.
Epiphany n Pagsipot; litaw; pista ng
tatlon^r Hari.
Episcopate-M-Kapisanan ng mga pari.
Episode,n Kasaysayan .
E{)istle-n Sulat.
Epistolar-a-Nauukol sa sulat.
EpitapVi-n-Karalula sa ihabaw ng li
bing.
Epitomen Maikling kasaysayan.
Epoch n Panahon; fecha.
Elpsom salt-n-Magnesia calsinada.
E(piable-a-Pantay at magkapari
wanki; katulad.
221 ERU
E(|ual-a-Inipas; magkaisa; magkatuhid:
magka wanki.
E(|ual M Pagkatulad pagkaisa.
Equgl-í' Pantayin; tularan.
Eipia 1 i ry /^ - ¡ 'a 'jkakapan tay pa^zk a kat u
lad pairkakaisa kasukatan.
Equalization-n Paü'kaka pauta v; pagtu
luhi.l,
Eq u al i ze- r- Pa 1 1 1 ay i n })U i n an tay ; pa ri sai i :
tularin.
K(}ually-(/c/v".-ISanuin gayón din.
Equanimity -7/ Ka})antayan; pagkakaisn
E([uator ?¿E( piador.
¡Mpi estrian a Nauukol sa kabayo.
p]questrian-77-Ang marunong suniakav
s:i kabayo.
iMpiianuidar cí ^latikaparis ang mga su
lok
Equiangular a ]\Ia£rkaisa ang layo.
E(piilai eral a Magkaisa bU'^ sukat ng
mga gil id ó hanga.
!^(pnlibrium-tí-Tim])ang tatag.
r'.(piine r/. Kauukol sa kabayo.
Equinox 7i Panahon na nuiykasing haba
ang a raw at an$j: gab i
Pvípiip V Magbigay ng kaiiangan
E(piipagf -íí-Pagbibigay nang manga kai
langan.
Equipment-H- Pagbi})igay ng kaiiangan ,
E(piipoise-n-Timbang
Eípiitable a-Mato wid; busto; walangdaya
Equity-n- K atol ohanan kabanayaran .
Epuivalence-?í-Katimbang; kasukat ka
palit.
Equivalent a INIagkasing lialaga; mag
kaparis.
E(]uivocal-rt-Nakakamali
E(piivocate-'r-Mamali; lundhis; maligaw
Equivocation n Kamalian; nuili; pag
lihis; pagligaw.
Era-n-Panalion.
Eradicate-í' Eabnutin alisin; magbuliat
sa ugat; bunutin.
Eradication ii Pagbunot.
P'.rase v I^urahin: pawiin.
Erasure a-Bura; |)agbuburan.
Ere adv. Nauna.
V.veprep. Nauna.
Erect ^t Matuwid; patayo. maayos.
Erect-r-ltayu; magtayo.
Erpction ?/ '-•agtatayo
Ere hm^-adv Hindi maluluatan.
Err-í' Mamali; huag tumanuí; maligaw,
Errand-r? Utos bilin; ])asabi.
Jírran i a- ^^abay a; tamad .
iM-ratic-a-Paglakadlakad walang ayos.
Ivrratum n Mali sa sulat.
Erroneous-a Nakamamali; may mali,
Error-wMali; kamalian: kabulaan.
Erudite-a IMarunong; may dunon.a:.
ka-
EUP
222
EVO
Erudition n Karuniiiigan.
Eruption n-Pagputok.
Erysipelas-n Sakit ng balat na nakaka-
hawig sa buiigang araw.
Escapade n Kaiikutan; biro.
Escape (^-Makawala; umilag; rnakñ pulas.
Escape n Pagkawala; pagkaligtas.
Fschew-i; Umilag.
Escort n Kuniboy; banta3^
Escort V Ihatid magbatid; sumama.
Escrotoire n-Mesang sulatan.
Esculent a Makakain.
Esculent n Anomang bagay na kinain
11 g tawo
Esophagus n Lalamunan.
Especial a Especial V)ukod nagiisa.
Espousal n Kasal; pagagamit.
Espouse ?; Magasawa kunuisal; gamitin.
Espy V- IJsisain; nianubok.
Essay w Tikim.
Essay-v-Tumikim.
Essence nKaukulan ubod amoy.
Essential?; Kailangan.
Essential n Aug kinakailangan.
Establish i;Magtayo; itayo; itatag; mag-
pundar.
Establishment w Pagtatag; bahay.
Estate nAri pagaari; lupa.
Esteem-v-Galai)gin gumalang maha-
lin.
Esteem n Galang kamahalan; pagma-
mahal.
Estimable a Dapat igalang magalang;
dapat mabalin.
Estimate v Taruhan; tasalian: magia-
gay; iig halaga; kuentahin
Elstimate 71 Tas -; halaga
Estimation n-Galaiig; pag gagalang,-pf g-
puri.
Estrange-i' Lumayo; umilag
Estragenment-n-Paglalayo. kailangan.
Etch V Gumuliit sa metal.
Etching-nGuhit sa metal.
Eternai-a Walang mula at hanga.
Eternally-r7/i57/.-Sa buong panahon.
Ether w- Eterno.
Etherial a Magaan parang hangin; naii-
ukol sa langit.
Ethiop n-Negro tawong itim.
Ethiopic Ethiopian-a-Nauukol sa negro.
Ethiopic-M-AVika ng negro.
Etiquetten Galang; kainaman ng ki-
los.
Eucharist??. Pakinabang. cumunion,
Eulogistic-a- Dapat purihin.
Eulogium-w-Pagpuri.
Eulogize I'-Purihin.
E^alogy }¿ Kasayeayan ng pagpupuri.
Euphonic-rt-Makikiayon sa tunog ng
voces.
Euphony-w-Ayos ng tunog.
Europe n Europa.
European a Nauukol sa Europa.
European n Taga Europa.
Evacuate iJ-Umalis.
Evacuation-^ Pagalig.
Evade-?; Umilag; lumayo.
Evanesce v Mawala.
Evanesceuce-w-Pagkawala.
Evangel n Mabuting balita; Santa
Biblia.
Evangelic a-Nauukol sa Santa Biblia.
Evangelícal-a-Nauukol sa Santa Piblia.
Evangalist ii-Pari na walang distino na
firme.
Evaporate-t; Sumingaw; Matuyo.
Kvaporation nPagtutuyo, pagsingaw .
Evasion n Pagiilagan.
Evasive a-Maiilagan; di maliwanag.
Eve Even-n Orasion.
Even a Yario; pantay; patag; hangang;
panay.
Even-t; Pantayin; pumantay.
Even adt;. Bagamán; gayondin; path
Evening w Hapon; orasion; panayan
Event n Ang nangyari; Ang nagkaka-
taon, pangyayari.
Eventful-a Maraming nangyayari.
Eventual a Tapus; sa katapusan.
Ever iwlt'.-Kailanman; sa anomang pa
nahon; lagui.
Ever-glade-ri-Lawak,
Ever lasting a Walang tapos; lagi;
walang likat.
Ever lasting-a-Pagkakalagi.
Ever more aiZv. Lagi; palagi; walang
tigil.
Every a-Falang; bawat; pulos; tuwi.
Every body n-Iahat ng tawo.
Every day a- Araw araw; balan g araw.
Every on e-n-Lahat ng tawo.
Everything ii-Lahat ng manga bagay
bagay.
Everywhere adv. Sa lahat ng lugar.
Eve-through n A'ulod.
Evict i^-Alisin sa katungkulan.
Eviction-w Pagpapaalis sa katungkulan.
Evidence n Subok katotohanan; pagsa-
saksi.
Evidence-t; Tpakita; ipahalata.
Evident-a-Maliwansg; malinaw; totoo;
tunay; tapat.
Evil a Masama.
Evil-n-Kasamaan.
Evil-a(i¿;.-Kasamasama,
Evince-i'-Ipakita; ipahalata.
Evitable-a-Maiilagan.
Evoke-t;-Tawagin; tumawag.
Evolution -n-Paglaki; tnbo.
Evolve v-Uatag; liw^anagan.
EXC
223
EXI
Ewe-n-Tupang babayi.
Ewer-n-Tapayan.
ExactaHusto. tama; sukat; ganap;
walang kulang.
Exact V Humingi.
Exaction-n K ato wiran .
exactitude n Kato wiran.
Exaggerate-t'-Uliilan dagdagan.
Exay:geration-?^ Pagdaragdag pagpalaki.
Exalt-i;-Puribin.
Exaltation-n Pagpupuri.
Exaniine-i;-ümu8Íg usisain; siyasatin;
ipaglisayin magexamin.
Exaniination-Ti-Paguusisa, siyasat pag-
U8Íg.
Example 7i Halimbawa; tularan; iiliraii;
parisan talinbaga.
Exasperate v Pagalitin.
Exasperation-n Galit, poot.
Excavate v.Hukayin; bumukay.
Excavation-n-Hukay.
Ex eed-t; Hmiiigit; lumampas, lumabis;
lumagpos; lumalo.
Exceeding^ Lalo; mabigit.
Excel i; Humigit: lumampas lampasis.
Excellence 7i Dangal; dunong puri: ka
mabalan; kaguinooban; kalinisan.
Excellency n Kainaman; kaginooban;
karunungan.
Excellent a Mainam; bibasa marunong;
marilag: marangal. dakila. bunyi
Excelsior a Mataas pa.
Except-t'-Ibukod; itangi mamukod.
Except-j?rep, Bagkus; bukot; bukod sa
liban.
Except cow;'. -Bagkus; bnkod; nguni; da
tapua.
Exception n Katanguiban; pamumukod.
Exceptional a Nakabukod; nagiisa.
Excess n Kalabiean; kalagposan labis;
lagpos.
Excessive v Malabis; lagpos; lampas.
Excbange v Balitan; ipamalit; balinban,
bnmalili.
Excbange-n-Pagpalit; kabalili; kapalit.
Excbangeable a Makapapalit.
Excise-n Buis.
Excise-v Bumuis; magbayad ang
buis.
Exciseman n Maniningil ng buis.
Excision n.Pagputol; paglipol.
Excite-t'-Tbuya; iudyok: udyukan; sul
sulan.
Excitability n Kasiglaban.
Excitable a Masigla; Magulatin.
Excitement n Guio; sigla; gulat; gitlá.
Exciting a Masigla; makagugulat.
Exclaim-v-Humiyaw sumigaw.
Exclamation n Hiyaw; sigaw.
Exclamatory-a-Makasisigaw.
Exclude-f Huag isama; ibukod, ilavo;
ifuera ilabas.
Exclusion f¿-Pagkabukod kalayuaii.
Exclusive-v Nakabubukod.
Excoiniiiunicate-i^ lalis sa simbahaii.
Excommunication n Pagpaalis .sa níih-
bailan.
Fxcrement-n Tae; dumi.
Excrete-?; Ibukod at itapon.
Excretion w-PagtapoD.
Excruciate?; Pabiiai in; magbirap.
Excruciation n Pagpapabirap,
Exculpate r'Hanguin sa pa^kakasala.
Fxculpation-n Pagpatawad sakasalaDan.
Excursion n Lakad; viaje.
Excursive-a Palakadlakad.
Excuse-?;-Patawarin. -
Excuse n Dabilan katowiran.
Execrate-i; Manumpa magtungayaw*
laitan, maglait.
Execration n Kalaitan; pagtutungayaw.
Executive-í;-BitayÍD; patiyin; i>awin;gvi
manap ganapin; bustuhin tumuphd.
Executer n Any tumutupad.
Execution-w-Pagpugot; pagbitay; pag
gagawa.
Executioner n Taga pugot;ang pumatay.
Executive ?; Nauukol sa pagtupad.
Executor n Taga tupad; ang gamagawa
Executress-Elxecu' rix-n Babayingalibasa
Exemplars Halimbawa, tularan.
Exemplary a Dapat sumunod.
Exemplification n Halimbawa; pagliliwa-
nag.
Exemplify-!' Magbigay ng balimbawa.
Exempt-r riayo;patawarin;ibukod;iligtas
Exempt ?; Malaya laya.
Exemption-n Kalayaan; patawad.
Exercise n Sanay; gawa.
Exercise t'-Magsanay; gumawa.
Exert t; Pilitin pumilit; tumapang.
Exertion ??-Pilit; kapilitan
Exbalation w PagsiiigaW'.
Exbale v Huminga.
Exbaust t; Ubusin umubus; tapusin.
Exliaust a Naubos
Exbaustinn-n Pagubua. ♦
Exbibit-t; Ibarap; ipakita itangbal.
Exbibit-n Tangbalan.
Exbibition n Pagpapakita.
Exbiterate v-Sumaya; pasayain: bubayiu
Exbileration-W'Kasayaban saya.
Exbort-í'-Magpasaya hulaan; aralan.
Exbortation n-Aral pasiya; bula.
Exbume 7/ Hukayin muli.
Fxbumation w Pagbukay muli.
Exigence-Exigency n Kakailangau.
Exigent a Kailangan.
Exile t' Tdesti ero; itapon ang may sala
sa ibang lupa.
EXP 224 EXT
Exile /i-Tavvoiig pinade^tiero. J^^xplairi-v-Saysayin; liwaiiagiii; iiia»r
I' xint Í' Majikarüoii, rnaging. saysay; salaysayiii; magtiiio ilat-
Existence «.-Yari; paging; ang pagka- hala.
kstaon. Explanation w-Kaliwanagan;kasaysayan
Fxit 7¿ Palabasan; pintnan. salaysay.
Exodus n Pag alis pag labas. Expietive-a Mapupuno
Exonerate-r-Hanguin sa pagkakasala; Expletive-w Salitang ginagamit sa pag-
pata\yarin. puno.
Exoneration /Í Pagpapatawad. Explicit a Tuoay; maiiwanag.
Exorbitant a Malabin; niabal na mahal. Explode 7/ Puinutok.
Exotic a > angaling sa ibang lupa. Exploit 7i Gawa.
Expand 7'-buniaki; lumuang; uniabot; Exploit i; Gamitiii.
idatay nnmnat. Explore u Siyasatin; tuklasin.
Expanse ÍÍ Paglaki; laki luang. Exploration /i Pagtuklas.
Expan sionn- Paglaki. Explosion-?i-Pagputok.
iCxpaliate r r.umhki bimaki kung saan EvXi)losive a Nauukol sa pagputok.
may gusto. Exf)losi ve ?i-Anomang bagay na niada-
P'xpatriate r tapon sa ibang lupa. ling ]iUf)utok.
Expatriation nPagt apon sa ibang Export ?; Ipadala sa ibang lupa.
lupa. Expert w Ang n)ga bagay na ipinadala
Expect -I? Asaban; uniasa magpita mag- ^a ibang lupa.
antay. Exportati(jn n Pagpapadala ng nisnga
Expectance-P^xpectancy-w-Pagasa. bagayl)agay sa ibang lupa.
Expectant a May in asaban. Expose v I bul id; ibulusok; i pal i taw
E^xpectorate-r Eunnira maglaway; du- paliwanagin
'niabak Elxposition w Tangbalan.
Expectorati'-n-n Paglura; lura; i)agla- Expostulate í; Dumaing managboy.
way pagdaliak; dabak. Expostulatiion n-Daing; tagboy.
Ex})cdience-?i-!'''adalian. Exposure n- Pa gpakita.
P'xpedient aALadali; mapakinabangan. Expound t' Eiwanagin; saysayin; salay-
Expedient n Kasangkapan sayin; ilatbala; magsabi.
Ex])etHte Í' Tumuleng bawanan ipadala. Ex{)ress r Magpabayag ipabayag; mag-
10x})edition-n-Pai>lakad; viaje. sabi sabibin.
Ex^eíPtious ri Tuloytuloy madali. Express a-^hiliwanag tunay.
Expel r Habas ifuera. Expression-n Salita wika.
Expend ?' Ebusin gastaldn; gunnigol; Expulsion -/^Pagpaalis ])agpalabas,
^uinasta: gasgasin; gauntin; gumas. E^.xpunge ^rP>urabin lipulin.
gas. Exquisite a-Mai nam; maganda;maran gal
p]xpendil)le i'/Sukat magasta. T^xsert a Ntipaliko.
I^^Kpenditure n Pairgagast a; pasrubos. Extant-n-Napako.
Ex})ense-w (bustos babíga; gugol; pag- Extempore r/.AValang banda.
gasta, Exten(Í í? Biklarin. banatin; babaan;
Ex])ensive ^/Mabalaga mabal. uuatin.
P'.xperience-;' Sanay; kasanayan; du Exlende<l a I>anat; maluag mababa.
nong; karuuungan; tabo. Exsension-;¿-Haba luang; kaluagan.
ICxpei'ience c' Ma^rsanay; matanto; ma- Extensive-*?, Malawak; maluag.
talastas; duniaan. Extent n Luang at lapad.
Experience('-a Hanay; marnnong; biba- PiXtenuate r-Mangayayat; pnmayat.
sa: mátalas. , Extenuated-rx-Payat mabina,
ICx|)erin)ent i¿ Pagsubnk; subok. ExtenuaMon ?¿-Pan gan gay ay at ; kabi
Experiment r Tumikman; usisain. naan.
Experta Pvlatalas; marunong; Ibbasa; Exterior-?! Ang labas.
sanav. Exterior-a- babas.
Expert ?¿Tawnng marunong ó mata- Exterminate r-Eipolin; patayin.
las. Extermination ??-Paglipol kamatayan.
Expiate-r-Gantibin; gumamti. l^xternal r/ babas.
Expiation-;i-Paggaganti; ganti. External í¿ A ' g labas.
Evxpiration-)í-Tapos; katapupan; dulo. Extinct a, Prday; walang buliay.
E^xpire-r Mamatay; tumapos malagot Extinctions Kamatayan; pagpapatay.
antr bininí>a. " Extinguisb-r-bipulin; lnmii)ol; patayin,
FAO
225
FAL
Extirpate 7/-Baiiutiu pitasin.
extirpation w Pagbiinot; pagpitas.
Extol V Ii)unyi purihin itampok.
Kxtort v Pilitin; pumilit
Extortionary-a Mapilitin mabagsik.
Extra-a-Nakabukod
Extra-w Bagay na nakabakod.
Extract-i; Alisin; hugutin hanguin ku-
nin sa iba.
Extract n Anomang bagay na kinuha
sa iba.
Extract! on-n Paghugot; paghango.
Extraordinary a Katakataka; kamangha-
mangha; biikodtangi.
Extravagance n Pagkaburara.
Extravagant a Rurara mapagbigay.
Extreme a Huli; nialabis nmlublia dulo.
Extreme n-Dulo; kaduluhan katapusan.
Extremity n Dulo: wakal wakas; du-
ngot: katapusan.
Extricate-T/ Hanguin alinin; kunin.
Extrication w-Paghango; paghugot.
Exuberancy n Kalagpusan kalabisan.
Kxuberant a-Malagpos: malabis.
Exult-ü-Sumaya; maglugod.
Exultant-w-Malugod.
Exultation-w-Kasayahan.
Eye n Mata.
Eye-v-Tum'ngin.
Eye ball w- Mata.
Eye brow-w Kilay.
Eye glass-n Salami n ng mata.
Eye lash-n Pilik mata.
Eye lid n Talukap ng mata.
Eyeless-a-Walang mata.
Eye let-w Matang munti.
Eye piece n Salamin ng mata.
Eye sight-w-Tingin paningin.
Eye tooth n Pangil.
Eye witness nSaksing nakita ang nang-
yari.
Eurie n Pugad ng lawin ó ng águila.
IF
FawFa.
Fable n Awit: kuento.
Fable-v-Magkuento magsalita ngkasi-
nnngalitigan.
Fabric n Pagga^wa ng anoman.
Fabricate V Gumawa ng anoman.
Fabrication-n Paggagawang anoman ka-
sinungalingan.
FabuliSt-n Ang taga sulat ng mga ka-
siniil^aliiigan.
Fabulosity-w Kabulaanan; kasinungali-
ngan.
Fabulous-a Hindi totoo; dakilangdakila;
katakataka konowari; kamangha-
mangha.
Facade w-Harapanng bahay.
FacenMukha; kita sa labas; harapan.
Face-v Itihaya. *
Faced-a Tibaya.
Facet II Muk hang munti.
Facetious a Masaya. maalindog.
Facile n Ginhawa madali masunnrin.
Facilitate vHawanan; gamitin; ibigay.
Facilitation-n Pag gagamit; kaginhawa
han. '
Facility n Kaginhawahan; kadalian.
Facination-n-Gayuma.
Facing wMukha ap ro.
Facing adv Nakatapat nakaharap.
Facsimile ?iSalin; kfttulad; parisan.
Fact-ii Katotohanan; kilos; gawa.
Faction-ii Kapisanan; lahi; guio; kagu-
S luhan.
%actiou8-a- Maguió.
Factitious a-Hindi totoo; konowari.
Factor-w-Katiwala; bahagi
Factory n-Gawaan.
Faculty-n Kapangyarihan: karunungan
FadnUgali. kaugalian; uso.
Fade v-Kumupas; lumanta.
Faded-a-Kupas yumi.
Fag-v-Pumagod; pumagal.
Fagn-Alila.
Fag end n Tiraban; ang natitira.
Fagot n Bigkis; kalawas.
Fagot r Ibigkis; magtali kalawasín.
Fail-v-Mamatay; kumulang; bumawas,
mawala.
Fail-n-Kakulangan; kulang.
Failing-w Kakulangan. kahinaan; sakit;
Failure n- Kakulangan; sala.
Fain-a-Ma8aya;matuwa;malugod; bagay.
Fain-oat?. May malaking gusto.
Faint a Malata: mahina.
Faint-v-Manghimatay.
Faint n-Himatay.
Faira-Marangal; maganda; mainam;ak-
ma; tama walang interés ó daya.
Fair odtJ.-Maakma.
Fair-w Tanghalan: kapalaran.
Fairness n Dikit. ganda.
Fairy-fi'Duende.
Fairy a liauukol sa duende.
Faith-n-Pananampalataya: paiii«iwala;
religion: katuparan sa pangako.
Faithf ul-o l^^t ang loob; tama.
Faithless-a-S^kab; suitik: taksil.
Falcon n-L&win,
29
FAR
226
FAV
' FaUu-Mahulog; lumagpak; "foalaglag;
bumawas.
Fall-n-Lagpak, laglag; hulog; pagbawas.
pagkabual
Fallacious a Magkasalananf magdaraya;
maKahihibo. "^
Fallacy n Kasinungalingan; daya; hibo.
Fallen a-Nalaglag. hamak, patay.
Fallible a Magkakasala.
Fallibility-n- n ahiligan sa pagkakasala.
Fallow a Mapuiapula.
Fallow w Ararohin. "
False a Hindi tama; masama; hindi^to-
too; magdaraya mapag ^l3^al bana-
lan; sukab siriungaling falsd.
Falsehood-n-Balatkayoikasinungalingan.
Falsify-ti-Davain. mag daraya huwa-
ran humuwad; palsohin magsinu-
ngaling.
Falsity-n-Kabulaanan. kasinungalingan;
daya.
Falter v Magutal; kumulang; maghinto.
Fame-n-Kaban tugan; pagkabantog ba-
lita: bunyi; kabunyian: karangalan;
lualhati.
Fame v Ma^balita; ipagbantog.
Familiar-a Sanay; karaniwan.
Familiar-w-Kasama: kalaguyo.
Familiarity-n-Kasanayan.
Familiarize v Magsanay; mamalagi.
Family n Familia.
Famine-n-Gutom; kagutuman.
Famish vMagutom; gutumin, mamulu-
bi: gumutom.
Famous-a-Balita: bantog; bunyi; ma
bantog dakila.
Fan-n-Paypay; abanico.
Fan V Pumaypay.
Fanatic-a Masigla.
Fanciful a-Maguniguni.
Fancy-n-Ugali; isip; wari; guniguni; hi-
lig ng loob; aha banta.
Fancy V Isipin: mag wari; maguniguni;
akalain; bantain.
Fang n-Pangil.
Fantastic a Maguniguni; konowari.
Far a Malayo.
Far adv. Malayo.
Farce n-Konowa; kabiroan; bagay na
hindi tama; kasamaan. -
Farcial « Konowaring.
Fare-v Lumakad; maglakad; árumu-
long bumuhay.
Fare-n-Halagang; ó kuartang .i^agba-
yad sa pagpapahatid. upa; pagka^in.
Fare well-mfer.-Paalam.
Fare well-n Ang paalam.
Fare well-a-Huling.
Farm-w Bukid; lupang sinasaka.
Farmii-Magsaka.
Farmer n Magsasaka.
Farming 71 Pagsasaka.
Farrier-n Ang nag babakal sa kabayo;
mangagamot ng hayop
Farrow-n-Manga biik na inakay nang
inahing baboy.
Farrow n Mangaiiak ang inahing baboy.
Farther a-Malayo.
Farther-aíít? -Malayo pa; lalong malayo.
Farthest a-Kalayo layoau.
Fascinate f-Manghalina
Fascination-w Panghalina.
Fashion n Asal; kaugalian; kayarian ta-
bas; yari.
Fashion-v-Gumawa; tabasin
Fashionable a Mauso; kaugalian.
Fast ct Matibay; matulin; malakas; lagi.
Fast aiiy. Matulin.
Fast i; Huag kuniain; magcolasion.
Fasten-i;-lkabit isabit talian ikawig.
Fastening nPagkakabit tali.
Fastidious a Hambog; mayabang.
Fastness n-Katapatan ng loob; katiba-
yan ng loob.
Fat a-Mataba.
Fat r*-Taba.
Fat-f-Patabain; tumaV)a.
Fatal-a Makarnamatay.
Fatalism n Kamatayan.
Fatality n Kamatayan.
Fate-n-Palad, kapalaran.
Fated a Talaga.
Father n-Ania tata; tatay; tatang.
Father v Magama.
Fatherhood-n Kalagayan ama.
Father-in law n-Bienang lalaki.
Father land-r-Bayang tinutubuan.
Fatherless a Walang ama; ulila sa ama.
Fatherly-a Parang ama.
Fathom n-Dipa.
Fathom-v-Tarukin dipahin.
Fathomless a Hindi matatarok di ma-
tarok di malirip.
Fatigue-w-Pagal; 'kapagalan pagod; hi-
rap; dalamhati.
Fatigue v-Pumagal; pumagod; pagurin.
Fatten v Tumaba; patabain magpataba.
Fatty -a Mataba.
Faucet v Grifo.
Fault n Kasalanan; kakulangan; pintas;
kapintasan; sala: kamalian; kasiraan;
sama kasamaan.
Faultlessa Walang pintas makinis; wa-
lang kapintasan.
Faulty-a May sala; di yari: may pintas.
Favor wTankilik; tulong; ampon; abu-
loy; pagkakalinga; biyaya.
Favor-v Tumankilik: umampon: tumu-
long; abuluyan; amponin; imukha;
pumaris.
FEL
Favorable-a Mabuti maganap.
Favoritea Minamahal; layaw
Favoriten Ang minamahal; kaulayaw.
Fawn n Munting nsa.
Fawn i; Purihin ng hindi totoo.
Fawn-n-Pagpuri ng hindi totoo.
Fay n Duende.
Fay-í;-ldugtong
Fealty-n Katapatan ng loob.
Fear-n Takot; hinala
Fear i;-Maghinala, tumakot-
Fearful a Matatakotin; mapag hinala;
mapangambahin; katakot takot; ma-
sama.
Fearless a-Matapang; walang takot; ma-
ngabas
Feasible a Makagagawa;8ukatmangyari.
Feast-n Piging bito piesta kapistahan;
pagpipiging aglahi.
Feast V Magpiging; magbito; ipagpista;
magalahi pumista.
Feat--n Gawa; yari; kagagawan.
Feathern Balahibo ng ibon.
Feather-T/Tumubo ang balahibo.
Feathery a Mabalahibo.
Feature-w Yari; kayarian; hi t sura;
mukha.
February-w-Febrero.
Fed-f-Ipinakakain.
Feieral a Nauukol; sa Federal.
Federal n Federal.
Fed eration n-Kapisanang Federal.
Fee i^-Upa; ganti; bayad; kaupahan
Fee V Upaban: magbayad; gantihin.
Feeblea-Mahina.
Feebleness n-Kahinaan yayat.
Feed-r-Magpakain; pakanin; kumain.
Feed-n-Pagkain; kainan.
Feel-v Hipuin; humipo: magdamdam;
apuhapin kapain; damdamin; inda-
hin salatin.
Feel n Damdam; hipo; salat.
Feeling n Maramdamin.
Feeling nPakiramdam; karamdaman.
Fest n Mga paá.
Feign v Magkonowary; magbalatkayo.
Feigned a-Hindi toioo; mapagpaimba-
baw; sukab.
Feint n Pagpapakonowari.
Felicitate-r Sumaya; pasayahin; aliwin.
FelicitousVMaligaya masaya; malugod.
Felicitation-i?Pagpapaligaya kaaliwan.
Felicity n-Ligaya; kaligayahan; kasaya-
han; kaaliwan.
Fenile a-Nauukol sa pusa.
Fell V. ¿mp.-Nahulog; lumagpak.
Fell r/-Masama; bastos; mabagsik; wa-
lang awa.
Felln-Balat ng hayop.
Fell V Magtagá ng kahoy.
227
FET
P^elloen Kama.
Fellow-wTawo.
Fellow-feelingw-Pagdamdam sa kapwa.
Fellow ship-n Pakikisama;kalaguyo ka-
lagayang kaibigan
Felly-n-Kama.
Felonn-Tawong suitik; Tawong taksil.
Felon a-Suitik taksil.
Felonious a-Taksil; masuitik.
Felony-?^-Kaliluhan: kasuitikan; katak-
silan kasamaan.
Felt-i; i'm^. ife j?.^.-Kinapa; hinipo; di
namdam.
Feltw Fieltro.
Female II Babayi.
Female a Nauukol sa babayi.
Feminine-a-Nauukol sa babayi. j
Femoral a Nauukol sa bayawang. *
Fen n Lawak,
Fence w-Bakod; bakuran. /
Fence-v-Magbakod bakuran.
Fencing a Pagbabakód; kábakuran.
Fend v-Iw^aksi; lumaban.
Fender-Ti Ang lumalaban.
Fennish a Malawak. t
Ferine-a Mailag; ramo; mabangie.
Ferment n Pagkulo ng alak.
Ferment-v-Bumula ang alak.
Fermentation-n Pagbula ng alak.
Ferocious-a Mabangis, masama; masu-
ngit.
Ferociousne9B-w-Kabagsikan;kabangÍ8an*
Ferocity n Kabagsikan; kabangisan.
Ferret V Hanapin ng |>ilit.
Ferriage n Upa sa pagtatawid.
Ferric-a-Nauukol sa bukal.
Ferry nTawiran.
Ferry man-n ' aga tawid.
Fertile a Mataba; mabunga; malago.
Fertileness-n Katabaan ng lupa; kala-
goan.
Fertility-w Katabaan ng lupa.
Fertilize-v Patabain ang lupa.
Ferule-n Buklod; ikog.
Fervent a Maningas; mabisa; pusok na
)oob
Ferbid a Man in gas; mainit ang loob.
Ferorn Kaningasan ng loob; kainitan'
Festal a Masaya; maligaya.
Fester-t; Magnana.
Fester-n Sugat na nagnanana.
Festival a Masaya; nauukol sa pista.
Festival n Piging
Festive-a-Nauukol sa piging; masaya;
maligaya
Festivity-w-Kasayahan; kaligayahan.
Fetch v-Dalhin; magdala.
Fetchn-Hibo daya; biro
Fete «Piging kasayahan.
Fete-t'-Magpiging.
FIF
228
FIR
Fetid-a-Mabaho; bulok.
Fetlock-n-Balahibo ó buhok sa miinika
ng paá ng kabayo.
Fettern Pangapos ng paa.
Fetter-v Gapusin ang paa.
Feud n Galit pagkakaaway,
Feudal-a-Nauukol sa galit.
Severn- Lagnat.
Feverish a-Malalagnatin.
Few a-Bihira ilaiig.
Fiance n Ang may compromiso.
Fiancee n Babaying may compromiso.
Fiasco ;/ Kakulangan.
Fiat-n Utos.
Fib v-Kasinungalingan.
Fib-v Magainungalin.
Fiber-n-Hibla.
Fibrous a Mahibla.
Fibula n Hebilla.
Fickle a Alisaga walang flrme; hindi
matibay ang loob.
Fickleness n Kaálisagaan; kabulaanan;
kasaliwahan ng loob.
Fictitious a Hindi totoo.
Fiction w Awit; balat kayo; kasinunga-
lingai%; katha.
Fiddle w Violin.
Fiddle-t^ Tumngtog sa violin.
Fiddle inter.-Hnm,
Fiddlern Ang tumutugtog sa violin;
violinista.
Fidelity n Katapatan ü§ lóob.
Fidget -y- Maglikot; bumalisa.
Fidgetn-Kabalisahan likot.
Fidgety a Maizflikot; balisa; mapakali;
di mabait.
Fie inter. -Oroy,
Fief-n-Lupang kinamtan dahil sa pag
seservicio.
Field-nParang; biikid paatulan.
Field piece n-Katiy#ii na may gulong.
Fiend n Demonio.
Fiendish-a Parang demonio, nauukol sa
demonio.
Fierce a-Mabagsik; loabangis; gahasa.
Fier^ a-Halingas; «MiniHgas. maliab;
ptis<yk i»m loob.
FifewFito.
Fife-v-Tumugtog sa pito.
Fifteena Labing lima.
Fifteen n Labing lima.
Fiitemith a Ikalabing lima.
Fiit^aliti fi Ang ika labing lima.
FiMi<i Ikalima.
Fifth w-Ang ika lima.
Fifthly-íMÍv.-Sa ikalima.
Fiftieth a-Ikalimangpuo.
Fiftieth n Ang ikalimangpuo.
Fif ty n Limangpuo.
Fifty-a Limang puo.
Fig n Higo.
Fight 7i Away; banga; babug buugo;
labanan.
Fight V Labanan. bumabag; umaway;
awayin; iabanin; babagin humamon.
Figurative a Halimbawa.
Figure n Numero yari; kayarian.
Figure v-Kuentahin magkuenta.
Filament n Samilid.
Filch t; XJmumit; umitin; nakawin
File-t) ilil; taludtod; pagkakasunod
sunod.
File t; Kikiiin; kumikil.
Í ilial a Nauukol sa anak.
Filigree w^augkap ng ginto ó pilak.
Filigree-a-Mainam; makinis.
Filings-n-Pinag kikilan; yumauam.
Fill-v Punuin pumuno; bumuwog; ma-
maulo; masandat.
Fill-tj-Kabusogan, kuhustuhan; pagka'
puno; kasandataii.
Fillet-n Hunting bigkis, pirasong karnt?
na walang buto
Filly-n-Inahing kabayo.
Film w Balat na manipis.
Filter-n Salaan pangpatalas.
Filter v-Tumalas salain.
Filthn Karumihan dumi; kasalaulaan;
sukal, kasukalan dungis.
Filthiness-n Karumihan. kasukalan.
Filthy a-Marumi; marungis. malibag.
Filtrate v Tumalas.
Fin n Palikpik.
Final-nTapos katapusan; pandulo.
Final a Huling; katapustapusan.
Finality n Katapusan.
Finale n Katapusan.
iinally-adv.-Sa katapusan.
F'inance w Kuurta ng bayan.
Financial a Nauukol sa kuarta.
Financier-n-Ang humawak ng kuarta
ng bayan.
Find-vHumanap; hanapin; makita.
Finding-n Paghanap; pagkain paghatol.
Fine-a Mainam; marikit manipis ma
kinis; magaling; fino; maganda.
Finen- Multa.
Fine V Multahin; magmulta.
Finery n Dilag; kainaman, sangkap.
Finger-n-Daliri.
Finger i;-Hipuin ng madalas.
Finical a Tila mainam.
Finis nTapos; katapusan; dulo.
Finish ti'I apusin; tapusin; utasin; ya
run; ganapin; humanga: lutasin.
Finish nTapos; yari, hanga kinis ki
nang; kintab.
Finite a May hanga.
Finless a Walang palikpik.
Finny-a-May palikpik.
FIZ
229
Fire-w-Sunog: apoy; siga.
Fire-t?-8unugin: ilagay ng apoy.
Fire arm n Baril.
Fire braiid-w-Sulo.
Firefly-n Alitaptap.
Fire man n-Fogonoro
Fire place-n-Pinag aapuyan.
Fire proof-a Di .makasusunog.
Fireside-n-Tabi ng pinag aapuyan. i
Fire wood n Gatungan.
Fire work-n-Kuetes.
Firm a Matibay tapat ang loob: lagi;
malakas; matigas; matns. maiiynjza;
matapang. hindi mababago.
Firm n Kapisanan.
Firmament n Langit.
Firmness-n-Katibayan: katim timan.
First a-Unang; kaunahan.
First-aáv.-Naunang.
First-born-w Panganay.
First class-ti-Primerong clase;
kabutibutihan.
Firth n Baraso ng dagat.
Fiscal a Nauukol ea kuarta ng isang
bay an.
Fiscal n-Fiscal.
Fish n Isda
Fish V Mangisda,
Fish bone-n-Tinik.
Fisher-ii-Mangingisda»
Fish corral-n-Baklad.
Fisher man n-Mangingisda.
Fishery-n Katungkalang mangisda.
Fish hawk-n Limbas.
Fish hook-n-Kiba tagá; kalawit.
Fishing-w Pangingisda.
Fish mongef n Ang nagtitinda ng isda.
Fish net tt Kitid sakag; panti. lambat.
Fish spear n-Salapang.
Fishy a-May maraming isda.
Fissile-a-Baakin.
Fissure-n Lahang. lamat biak.
Fist-?i-Ikom.
Fisticuff «Sampal ó suntok ng kiimay.
Fit a Bagay; ayos; dapat^ akma, kasia;
magagamit;
Fit-t?-Ilapat; sukatin ib'agay; iakma.
Fit n Lapat; akma: pasma.
Fitful-a Hindi panay walang ayos.
Fitting a-3akay akma.
Fitting-n-Paglapat; pagkakaakma.
Five-w-Lima.
Five a Limang.
Five fold-a-Limang duble
Fix V Manatili kumpunihin; ayusin.
Fix n-Kagipitan.
Fixed a Matibay; manatili.
Fixedly aáv- Matibay.
Fixture-w Kasangkapan.
FizK-v-Humaging; sumutsot.
FLE
Fizz n-Hangin; suit
Fizz-n Suit; haging. .
Fizzle V Sumuit humaging kunuilang.
Fizzle-n Kakulangan.
Flabby a Mataba.
Flag-w Bandila bandera.
Flag t? Pigilin; huniina.
Flagon-W Lalagyan, ng alak. ,
Flagrant-a Maningias mainit maeama.
Flag ship fi Sasakyan ng almirante.
Flag staff n Palo vg ban^lila.
Flail-w Pambayo.
Flail t/'Magbayo
Flake-n Paiak ng busiiak; suson.
Flambeau-n Suld .
Flame n Lingas kaninga^an; liab. \
Flame V Mag lingas; mag liab.
Flange-wGilid * '
Flank-n-Gilid tagiiliran.
Flank I' Turn iiyo sa gaiit.
Flannel-»'-Fren«rla
Flap-n-Tabing.
Flap-vGalawin sampalin, ilagpak.
Flap jack n Bibingka
Flare-v J.umiab mag lingas.
Fiaren Kaningasan; ñingas; lingas liab.
Flash V Kumidlat.
Hash-w Kidlat kisap.
Flash a Makisap; makintab.
Flashy-a Makinis; kintab.
Flask n Frasko
FlataYano patag; pantay.
FlatnLupang patag isang, gradx) ng
isang bahay.
Flatten-€-Pataginv salsalin pulpulin
Flatter vTuyáin; manuya. niagdiladila;
purihin ng hindi totoo.
Flattery-n-Patrpupuri ng hindi totoo.
Flaunt v-lsabog; ipakita.
Flautist n Flautista,
Flavor n Lasa lasap.
Flavor V Magbi^jay lasa.
Flaw n Lahang; sala pintas; lamat.
Flaw V Lumahang.
Flayv-Bayuhin magbayo.
Fleaw-Hanip; pulgas kutong aso.
Fleam w Tulag.
Fleck n-Mansa.
Fleck v-Mansahin.
Flection-n-Paghubog.
Fled-v. imp. ifcp. p. Nagtanan tnttiakbo;
nakatakbo.
Fledire v-Tumubo ang balahibo.
Fledge-r-Tumubo ang balahibo.
Flee V Magtanan tumakas tumakbo.
Fleecer Balahibo ng tupa.
Fleecfe-t^-Manekas; dayain.
Fleecv ii-Mabalahibo.
Fleer-v Alipustahin; uyamin. murahin.
Fleern-Uvam alipusta.
FLO
230
FOL
Fleet-a Matiilin: maliksi.
Fieet-t; Magmadali; tumulin.
Fleet-??- apisanan ng mga sasakyan
Flesh-w-Lainan ng tawo karne.
Flesh i?Ipakain ng karne.
Fleshy a Mataba; makalaman malaman.
Flew ?;. imp. Lumipad nakalipad.
Flex v-Huinnbog.
Flexible a Malambot.
Flexion n-Pagbubog. '^
Flicker z/ Pumisik.
Flickern Pisik ng kandila.
Flier-n Ang lumilipad; ang nagtanan.
Flight n Takbo; tanan; takas.
Flighty a Palipad lipad ang isip.
Flimsy a-Di matibay.
Flinch V Umnrong.
Flinders-ti-Manga t>irapo.
Fling-i; Itapon ipnkol ilmgis; ibalibag.
FlingnHajris, pukol balibag.
Flint nPatong matigas.
Flinty-a-Matigas na matigas
Flip^ Pagkakalialo ng mga alak.
Flippancy n Kawalan ng galang.
Flippant a Masalita; walang galang.
Flippern-Palikpik. ,
Flirt v Magbiro; magsaliwahang loob.
Flirt n-Babaying salawahan.
Flit V Kumilos ng pabigla.
Flitch n Tosino.
Flitter n Gulanit; piraso; basaban.
Float n Ano mam? bagay na lumulutang.
Float V Lumntang.
Flock n- apisanan; kawan.
Flock v Umipon pumisan.
Floe n Agos ng hielo.
Flog V Hampasin: paluin.
Flood n-^?aha apaw.
Flood-i; Umapaw, apawin; humaba.
Floor n Sahig
Floor V Gumawa ang sahig.
Flooring n Tabla ng sabig.
Flop 4) Pumagpag; kumilos ng pabigla.
Floral a Nauukol sa bulaklak.
Floret n Munting bulaklak.
Florist i;-Ang nagtitindit ng bulaklak.
Florid a Makintab;maliWanagangkulay.
Floss n Sutlá
Flotage-?i-Paglutang,
Flotation n-Pagpapalutang.
Flotilla w Kapisanan ng mga sasakyang
munti.
Flounce-t^ Ihagis ang manga baraso at
binti.
Flounce-n Pilegas,
Flounder w-Kitang.
Fl ou nde r-t;- Kumilos; 1 umun dagl undag .
Flour n Harina.
Flour t'-Budburan ang harina.
Flourish-t'-Iwayway; tumubo lumaki.
Flourish n-Pagpag.
Floury a Parang harina.
Flout-v-Alipusóain. gagarin.
Flow V Uinagos humaba.
Flovvn-Agos.
Flower ti Bulaklak.
Flower-t7-Mamulaklak; mamunga.
Flowery a- May maraming bulaklak.
Flown-i;. jp. jy. -Nakalipad na.
Fluctuate Í' Bum u wan humaba. ,
Fluctuation w-Pagbawas.
Flae-w-Paasuhan.
Fluent a-Malangis ang salita mainam
magsalita mainam manalita.
Fluency nKainaman magsalita.
Fluid a-Tunaw; lusaw. ^
Fluid n-Anomang bagny na lusaw. ,
Fluidity nPagkatunaw. ..
Fhime-n-Daanan ng tubig.
Flummery n-Bagaynawalangkabuluhan.
Flung-v. imp. S p jp.Hinagis; pinukol;
binadibag.
Flunky n Alila.
Flurry n-Gulo.
Flurry -V Guluhin gulatin.
Flush v-Umapaw; mamula ang mukha.
Flush n Apaw; pamuraula ng mukha.
Flush-a Puno pulos
Fluster-v Guluhin.
Fluster w-Init guio.
Flnte-n-Flauta.
Flutist w-Hantista.
Flutter n Kumilos na bigla; guluhin;
tumibok-.
Flutter-w-Tibok kadalipn; kaguluhan.
Fluttering a Palikoliko.
Fluvial a Nauukol sa ilog.
Flux n Dumi; tae.
Flux ?;-Dumiimi.
Fly-r-Lumipad magliparan.
Fly-n-Langaw.
Fly blown a Ma bul ok.
Fly trap-n-Panghuli ng langaw.
Foal n Potrong bagong pinanganak
Foal-'u-Manganak ang inahing kabayo.
Foam M-Hula.
i^oam-t/'-Rumula.
Fob V Kayrel.
Fob v-Dayain.
Fodder n Pagkain ng hayop.
P^^e w Kalaban; kaaway; katalo.
Fogn Ambon.
Fog-v Umamb n; lumabo.
Foggage n Kugon.
Foggy a Balot ng ulap; maambon
Fogy n Tawong mapurol ang isip.
Fob inter -Oroy.
P^oiblje n Pintas sala.
Foil v-Abalahin; pigilin.
Fold-tJ Tiklupin lupiin pilegasinkutonin.
FOR
231
FOR
Fold-n-Lupi; tiklop; pilegap.
Fol de rol n-Kaululan.
Foliage-n-Mga dahon ng kahoy.
Foliate a May dahon.
Folio-n Dahon ng libro.
Folk-n Manga towo.
Follow-i? Sumunod, bumuntot.
Following w Pag .sunod; pagkakasunod-
sunod.
Following a Siimusunod; kasunod.
Folly n-Kaululan; gawang hunghang;
kabutingtingan.
Foment-v-Itapal ang tubig na mainit.
Fomentation-r» Pagtatapal ng tubig na
mainit.
Fond a Mawiwili; maiibigin.
Fondle ^'-Alindugin pawilihin.
Fondling-^-Ang minamahal.
Font n Bukalau.
Food-n Pagkain ikinabubuhay.
Food-a-Makakain.
Fool-^-Ulol; tawongtulig; kawalang isip.
FooI-í; Ululin; biruin; tuligin.
Foolery n Kaululan. kabiruan.
Fool hardy-a-Maulol; tulig; walang ka-
buluhan.
Foolish a-Tulig; hunghang macgmang;
walang isip tungak; ungos.
Foolishness w-Kaululan; kaungusan ka-
mangmangan.
Fools cap-n-Papel de barba.
Foot-v Paá; panukat na may isangdang-
kal at kalahati ang haba.
Foot V Lumakad.
Footing-w-Lugar ng paá.
Foot ball nBolang malaki.
Foot fall-w-Yabag ng paá.
Foot man-n-Sundalong lakad.
Foot note w-Huling sabi.
Foot sore-a Pagod; mapagal.
Foot step-n-Bakas ng paá.
Foot way-w bandas.
Fop-n-Tawong hunghang ó mangmáng.
Foppery-w-Kaululan; kBmangmangan;
gawang hunghang.
Foppish-a-Mangmang; muang.
For-jjrep.-Para sa, nang.
For cow;'. -Para ,;3a: nang.
Forage-n-Sakati.
Forage v Humanap at kumuha masque
hindi kaniya.
For as-much-co7?J.-Sapagka't
Foray-w-Panduduit.
Foray-v-Manduit.
For bade V imp. Ipinagbawal.
For bear-v-Tumigil; humimpil; tumangi;
umayaw.
For bearance-n-Tigil; paghimpil; katim
timan; hinahon; kahinhinan.
For bid-v-Magbawal; ipagbawal.
For bidding-a-Mapagbawal; malabo.
Fcrce-w Lakas katibayan; kalakasaii;
apilitan; pagpilit.
Force?; Gahisin: puersahin.
Forciblea-Malakas; mapilitin.
Forceps n-Sipit.
Ford n Batisan.
Ford-v Magtawid; bumatis.
Fore a Naunang na sa harap.
YoxQ adv. Na sa harap.
For and aft Ang harap at likod
Fore boHe-vr imp Ipinagbawal
Fare boding **-Kaba ng dibdib^ agam
agam ng loob. »
Fore caset i;-Humula; hulaan.
Fore cast n Hula.
Fore close v Magtuos iwaksi.
Fore closure-w-Pag tutuos.
Fore end-n Dulo sa una.
Fore father n Kanunuan; magulang.
Fore fend i; Ilagin; umilag.
Fore finger nHintuturo.
Fore go u-Maiwan; bitiwan.
Fore ground n Lupa sa harapan.
Fore head n Noo.
p^oreingn-a Buhat sa ibang lupa.
^oreinger-wTaga ibang kipa.
Fore know-7/ Maagap malaman.
p^ore man n-Taira pamahala; ang nama-
mahala; tawong natatanoha.
Fore mast n Palo sa una
Fore most a-Kaunaunahan.
Fore noon n-Umaga
Fore rank-n-Tuludtod sa kaunahan; ha-
rapan.
Fore sail n Layag sa una
Fore see-tJ-Unahan umagap; umuna.
Fore show v Hulaan ipakita.
Forest-t; Gubat; kagubatan.
Forester-n-Taga gubat.
Forestry-w Karunungan tnngkol sa gu
bat.
Fore stall-v.Unahan; asaban.
Fore taste nTikim.
Fore taste-i^-Asahan.
Fore tell v Hulaan humula.
Fore thougl4-w-Asa hula.
Fore token n Tanda.
Fore tooth n-Ngipin sa harap.
Fore top w-Buhok sa noo.
Fore ever-arír.-Magpakailan man; walang
hanga
Fore warn v Bumala; sabihin muna
Forfeit n-Prenda multa.
Forfeit-!^ Magprenda.
Fore gaver. m|?.-Ipinatawad.
Forge-w-Pandayan: kalan.
Forge vHuwaran; tularan; palsohin.
Forger-nAng pumalso sa sulat.
For get-v Malimutan; pabayaan.
FOU
232
FRA
For getful-a-Malilimutin; pabaya wa-
Jang ingat; maligtaan.
For give-v Patawarin magpatawad.
For givene^e-** Patawad. pagpapatawad.
For giving a-Makapag papatawad.
For got-v.¿mp.-Nalimutan,
For gotten v- p. j!?.-Nilimutan.
Fork n Tinedor.
Fork V Humiwalay.
For lorn a Malurigkot; maliimbay. -
Form-w.Hitsura tayo; bikas.
Form-u-Gawin ang hitsura.
Kormal-a-Pormal.
Formalist n Ang nagpopormal.
Formality w- apormalan*
Formless a Walang hitsura.
Former w Aug nnang ang dati.
Formerly-a/fv.-Sa nna noong dati.
Formidable a Malakas: katakot takot.
Formula n Regla patnugot.
Formulation w-Paggagawa ng reseta.
For sake-v-Mai wan;umalis huwaggawin.
For sooth-a(it;.-Totoo; tunay; sa katoto-
hanan.
For swear-i? Matrtimpa ng kasiniingali-
ngan.
Fort w Kuts*
Forte n-Katowiran: dahilan.
Forth adi^.Sa gawing una.
Forth-a-Ikaapat.
Forth n- Ang ikaapat.
Forth coming a Darating.
Forth with rt^t7-Dabil dito.
Fortieth a-Ikaapat na puo.
Fortieth-M Ang ikaapat na pua.
Fortification-n-Kuta
Fortify v-Tibay in; gumawa ng kuta
Fortitude-n Tapang tibay: tibay naloob;
lakas tigas; lakas loob. "
Fort night n-Panahonngdalawanglingo.
Forth nightly-a^i!?.-Sa tuwing dalawang
lingo.
Fortress n Kuta.
Fortuitous-a Hindi sinasadya; nagkaka-
taon; hindi tinatalaga.
Fortuity-w Kapalaran.
Fortune wYaman: kayamanan; kapala
ran; pae aari.
Fortunatea Mapalad mapalaran.
Forty-w Apat na puo.
Forty-a Apat na puo.
Forum n Bahay ng hucuman.
For ward a Mangabas.
For wards rtfit^.Sa gawing harapan.
-For ward-t? Ipadala.
Fdster-tvPakanin tumapang.
"^■^úu^ht'V. imp.- (^ p. jt^. Lnmaban; buma-
bag, umaway.
Fon I -a Mabulok.
Foul V Bumulok; bulukin.
Foul-n Guio umpog.
Found-r imp. S. p. p-Finnlot: nakita;
nakapulot
Found-t/'-Itatag; itayo; magtayo; luma
lang.
Foundation-n Tatayuan ng bahay.
Founder-n-Ang nagtatayo ng bahay.
Foundling-*' IJlila sa ama at ina at
walang tinutuluyan.
Foundry n Bubuan.
Fount-n Bukalan
Fountain n-Bukalan.
Four a Apaf
Fourn Apat.
Four fold a-Apat na doble
Four footed a May apat na paá.
Four score a-Walongpuo.
Foruteen a Labing apat.
Fourteen n Labing apat.
Fourteenths Ika labing apat.
Fourteenth w Ang ikalabing apat.
Fourth a Ika apat.
Fourth M-Ang ika apat.
Fourthly-aíív.-Sa ikaapai.
Fowl w Ibon.
Fowler w-Taga huli ng ibon,
Fox-w Zorra.
Fox v-Maglasing.
Foxy-a Tuso; mátalas.
Fracas-n Guio; talo; usisp.
Fraction n Bahagi; quebrado.
Fractious a Mapootin;ma8ungit sowail
Fracture-w Bali; basag; lahang.
Fracture-i'-Basagin; baliin; lahangin.
Fragile a Marupok.
Fragility w-Dupok; karupukan.
Fragment-n-Piraso; bahagi kapiraso.
Fragrance Fragrancy n Amoy na maba-
ngo; kabangohan.
Frasrrant a Mabango; mainam angamoy.
Frail n Buslo; pangnan.
Fraila Marupok: babasagin; mahina.
Frailty-M Dupok; karupokan.
Frame-Ti-Banhay.
Frame-i; Magbanhay.
Frame work-n-Banl\ay.
Franchise w-Pahintulot ng gobierno.
Franchise-?? Ipahintulot: pumayag.
Frangible-a Marupok dapok.
Frank-a Tapat na loob maliwanagi
Frank v Ipadala ang sulat na walang
sello.
Frank-n Si Francisco.
Frankin-censew-Adiyangaw.
Frankness-n Katapatan; liwanag.
Frantic a Bali w galit na galit; ulol
sira an^ loob
Fraternala Nauukol sa pagkakapatid .
Fraternity n Pagkakapatid.
Fraternize V Sumama parang kapatid.
233
FUG
Fratricide n Ang natay sa sariling ka-
patid.
Frauds Daya; hibo; patibong; paraya.
Fraudulenta Magdaraya; suitik.
Frauhgt a Puno; may lulan.
jbray n Pagtatalo, babag laban; bangay;
bungo.
Fray-2/ Gasgasin; kuskusin.
Freak nSumpong.
Freckle n Mansa ng mukha.
Free a Timawa malaya; dalisay walang
tali.
Free v-Timawain; iligtas; paluagin. ha-
nguin.
Free booter-n-Magnanakaw manduduit.
Free born «-Hindi aiipin.
Freed man-n-Tawong malaya.
Freedom-n- Kalaya an .
Free man-n Tawong malaya.
Free will-n Sariling gusto; kusa.
Freeze-v-Maging hielo.
Freight n-Ang nilulan.
Freight ?rllulan; lumulan.
French a Franceis; nauukol sa Franceis.
French n- Tawong Frances.
French man-M-laga Frances.
Frenzy n Kaguluhan ng isip galit.
Frequence Frequency-n-Kadalasan; pa
mamarati; pagkalagi.
Frequent a Madalas; towi; gamit.
Frequent v-Madalas dalawin; magmada-
las; pamaratihin mamalagi.
Frepuently-aát;. Madalas.
Fresh-a Sariwa: bago,
Freshen-v-Panariwain.
Freshet-n-Baha.
Freeh man-w Ang bagong nag aaral,
Fresh water n Tubig na mataban g.
Fret i; Magtampo; magbalisa.
Fret M-Tampo.
Friar n Fraile.
Frairy-n Kapisauan ng mga Fraile.
Friction w Pagkuskos.
Friday-w Viernes.
Fried v. imp. & p. |}.-Nakaluto; naka-
prito.
Friend-w-Kaulayaw kalaguyo; baibigan;
magkaibigan.
Friendless-a- Walang kaibigan.
Friendiy-a^Maiibigan; magiliw.
Friend ship n Pagkakaibigan.
Fright-n-Takot; sindak: gulat ngimi.
Fright v-Tiimakot; magulat.
Frighten-1^ Takutin gulatin; manakot;
pukawin.
Frightful a-Katakottakot; kakilakilabot;
kasindaksindak.
Frigid a Maginaw; malamig.
Frigidity-n Ginaw; kalamigan; lamig.
Frigidness-w Ginaw; kalamigan; lamig.
Frill n-Filegas.
Frill-i/'-Pilegasin.
Fringe-w Uria gilid; dagdag; borlas.
Frisk-t'-Mag aliw; mag likot; maglun-
dag; tumakbo
Frisk n Aliw. lundag.
Frisky a-Maaliw; malugod.
Fritter-n Buchebuche; maruya.
Fritter tJpirasohin.
Frivolous-a Walang halaga; walang ka-
buluhan.
Friz Frizz V Kulutin ang buhok.
Frizzle v Kulotin.
Frizzly a Makulot kulot.
Fro adv. MalsLVo; sa gawing likod nang.
Frock n-Kamisola.
Frogn-Palaka; tugak.
Frolic a Masaya.
Frolic w-Saya kasayahan lugod.
Frolic V Maglikot; mag lundag; tumakbo.
Frolic some-a-Masaya malugod.
Fromprep. Buhat nang; buhat sa; taga.
Front-n-Harap, harapan: mukha.
Front v-Tumapat humarap.
Front a Harap nasa harap,
Frost-n Busilak
Frost v Umulan ng busilak.
Frosty-a-Mabusilak.
Froth n Bula; subo.
Froth í/Bumula.
Frothy a Mabula.
Fruuzy-a-Mabulok.
Frow-*i-Woman
Froward-a Matigas ang ulo; sowail.
Frown-n-Sibangot.
Frown v Makasibangot.
Frowsy-a-Sabog sabog; gusot ang buhok.
Frozen a Hielo.
Fructification-w-Pagpapataba ng lupa.
Fructify v Patabain ang lupa.
Frugal a-Matipid; maramot.
Frugality-n-Pagtitipid; katipiran; kasi-
yahan; kahinhinan.
Fruit-w-Bunga.
Fruitage-w Manga bunga.
Fruitful-a-Mabunga; malago; mataba,
Fruitfulness-w-Katabaan ng lupa.
Fruition-n-Paggagamit: kagamitan.
Fruitless a -Walang bunga; karat.
Frustrate-v-Abalahin: supilin.
Frustrate-tt Walang kabuluhan.
Frustration-n-Pagpawala ng kabuluhan.
Fry-v-Prituhin; lutuin sa mantica.
Fry-n Ano mang bagay na pinirito.
Fuddle-v-Palasingin: maglasing; lumabo
ang isip dahil sa alak.
Fudge nKahambugian.
Fudge-v Magsalita ng walang kabuluan.
Fuel n-Gatungan: uling.
Fugitive-a-Natatakbo; nakatago.
30
GAI
234
GAL
Fugitive-yí'-Ang nagtanan; tiimekas.
Fulcrum n Tungkod; panghuit; suhay.
Fulfill-vTumupad; gumanap.
Fulfillment w-Pagtu pad
Full a Puno; lubos; puspos; sakdal;
busog,
Full-n Kabusugan: kasaadalan.
Full-arít;. Lubos; puspos.
Full -y Punuin.
Fullness-n- Kasaganaan .
Fulminate v Pumutok; kumulog
Fulmination-w Pagputok
Fulsome a-Labis na labis; makasusu-
klamin; masusuklam.
Fumble t? Biglain gawin nang hindi
tama.
Fume-w-Asó usok.
Fume v-Umasó; umusok,.
Fumigate-r-Isuob; numuob; suobiiu
Funaigation-??-Pagsuob.
Fumy-a Maas5 mausok.
Fun-w Saya; tuwa; kasayahan; aliw.
Function n Katungkulan.
Functionary-n-Ang mav katungkulan,
Fund-n Pundo puhunan; tinda.
Fund V Mamuhunan.
Fundament-n Tumbong.
Fundamental a Unang.
Funeral-w Paglibing.
Funeral a-Nauukol sa paglibing.
Funereal a Nauukol sa paglibing.
Fungous a Buhagbag.
Funkn-Baho alingasaw.
Funk-v Bumalio; umalingasaw.
Funnel-n-Paasuhan.
Funny-a-Masaya.
Fur-w Balat at balatíibo ng Itayop,
Furbish-v-Kiskisin; bulihin.
Furcate a May sanga.
Furfur n Balakubak.
Furious-ü-Baliw galit na galit,
Furlf-Ibalot balutin.
Furlong n Layo ng 250 baras,
Furlougb n Tulot; pabiutulut.
Furnace n Apuyan.
Furnish-?;-Tulungin; ibigay ng kaila-
ngan.
Furniture ti Manga kasangkapan sa
babay.
Furrow wTudling; bakns linang.
Furrow V Itudling; tutnudling ibakass.
Furtber-aiit'.- Malayo pa; sa gawi roon
pa.
Further-íi Dako roon.
Further-i5-Pasulungin; isulong; tunm-
long.
Furtberance*n Pagpasulong
Further more aííf.-Bukod pa sa rito; lam-
pas pa rito; mahigit pa.
Further most a Kalayo layoan.
Furtive a Tuso; ninakaw.
Fury n Galit.
Fuse i>Tunawin tumunaw.
Fusible a Maaling matunaw.
Fusion n Pagtunaw.
Fuss n Guio talo pagtatalo.
Fuss V Gumulo; maguió magtalo.
Fussy a Maguió.
Fust w Araoy na masama.
Fusty a-Maamag.
Futile a Walang kabuluhan.
Furtility n Kawalang ng kabuluhan.
Future-a Nauukol sa panahong dara-
ting; magiging.
Future nPanahon darating.
Futurity-n-Panahong darating,
C3-
Gab n Bibíg; salita.
Gab-v-Magsalita ng kaufuían.
Gabble-v-Magsalita ng walang kaixuhv
han .
Gabble-n-Salitang walang kabuluhan.
Gad-^Pasiál
Gad v-Gumala.
Gad a-bout-w Tawong mapagpasial.
Gadder ti Tawong mapagpasial.
Gad fly-w-Pangaw.
Gaff-n Kalawit; panungkit.
Gaff V Sungkitín.
Gage w Katibayati.
* Gage V Tibayin sa kasulatan.
Gage-w-Paniikat.
Gage-v Sukatin: manukat.
Gaiety-w-Kasayahan; saya.
Gaily rt/fi?.-Masaya; maaliwaliw.
Gain-w-Pakinabang; tubo.
Gain-v Tumubo, magtubo; manalo ta-
muhin; makinabang.
Gainsay -v-Talikuran; itatua magkaila;
tumalima.
Gaitn-Lakadí palakad.
Gaiter-nTakip ng bukongbukong.
Gala-w Piging; pista.
Gale wBagytí.
Gall-n -Dagli; apdo; kapaitan; tampala.
san .
Gal l-v- Gum as gas.
Gallant-a-Maganda ng loob; mainaní
maginoo; matapang.
Gallantry n Tapang, lakas; kagandahaii
ng kilos.
(4 AS
nb
GEN
Galley-n-Kosina ng sasakyan.
Gallon n Galon.
Gallop vTumakbo.
Gallop nTakbo.
Gallows n Bibitayin,
Galvanic a-Nauukol sa galvánico.
Galvanize i;-Mag galvanizado:
Gal vanized-v Galvanizado.
Gamble i;-Mag sugal.
Gambler-n Magsiisugal; tawong mapag-
sugal.
Ganiboln Laro.
Gambol v Mag laro.
Gambrel M Paa ng kabayo.
GnmenLaro biro.
Game a-Matapang.
Game-iz-Magsugal magsabong.
Gamin nBatang gala.
Gam8ter-?^ Ang naglalaro; magsiisugal.
Gandern Gansaiig barako.
Gang-n Kapisanan ng tawo; bunton ng
tavvo.
Gan grane n Gangrena.
Gan grene-i;-Bumulok ang sugat.
Gangrenous 0- May nana ó gangrena.
Gang way n Paraan, daan.
Gaol-w-Bilango kalabuso.
Gap ?i-Tipo; puang.
Gap v-Tipunin; bingawin.
Gape M-Hikab
Gape t^-Maghikab
Garb i^-Damit; hitsura; pananamit.
Garbage-n Sukal kasukalan.
Garble i; Dikdikin; piliin.
(xarden-n Halamanan.
Garden-v Maghalaman.
Gardener-n Ang magbabalanian.
Gadening n Paghahalaman.
Gargle v Mugmogin.
Gargle n Mugmog.
Garish a Hambog; mayabang.
Garland n Koronang bulaklak.
Garlic-w Bawang.
Garment ti-Damit; pananamit.
Garner-i? Ilagay ang palay sa bangan.
Garner-ii Bangan. '> ^
Garnish v Gayakin pamutiin. ' »
Garnish n-Gayak; pamuti. ^
Garret nLoob ng bubiingan.
Garrison n Manga sundalong nakadis-
tino sa isang lugar.
Garrulous a Masai ita; maguió.
Garrnlousness-w Kalagayang masaliiá;
Garter íz Ligas panali; tali. '
Garter t'Talian ng ligas.
Gas n Gas
Gaseous a May kahalong ga:8.
Gash-v Tuniaga tagain; hiwain; huniiwa.
Gash n-Taga; hiwa.
Gasp V Maghingalo.
Gasp-w-Hingalo.
Gastric-a-Nauukol sa sikmura.
Gate n-Trangkahan; trangka.
Gate way-n-Paraan daan trankahan.
Gather-t; Iponin; umani; anihin iligpit;
tumipon magpisan; magtipon
Gathering-n-Pagkatipon: katipunan; ka
pisanan.
Gaud-w-Sangkap na walank kabuluhan.
Gaudy a-Mayabang; hambog
Gauge V Takalin.
Gause-n-Takai.
Gaunt-a Payat.
Gauntlet-n Guanta.
Gauze a Manipis magaan.
Gauzy a Manipis; magaan.
Gave -^^ m;i?.-Binigay. nagbigay.
Gavel w-Talumpo.
(iawkn-Ulol.
Gawk V Kumilos ng paulol.
Gawky a Bastos.
Gay-rt Masaya; malugod; mitutuwa; ma-
kin is maaliw.
Gayety n-Tuwa kasayahan; higod: ka-
luguran; saya katuwaan; kali gaya-
ban.
Gaze-i^-Tumingin; silayin.
Gaze-n-Tingin; masid; silay.
Gazette n-Pahayagan.
Gearn-Damit; kasangkapan.
Gear i; Magbihis. isuot ang damit.
Geese-n Manga gansa
Gelatin n Jelea.
Gelatinoiis-a Malagkit.
Gem-a Sangkap.
Gendern Kaibhan nang lalaki sa ba-
bayi
Genealogical tt-Nauukol sai lahi.
General-^-General; puno ng hukbo.
General-a Karaniwan; litaw; alam nahg
madia: hayag.
Generally-afZt^.Sa karaniwan: hayag.
General ship w-Kalagayang general; ka-
tungkulang general pagka general.
Generate vParamihin; gnmawa gawa.
Generation n Lahi.
Generator a-Ang gumagawa.
Generosity w-Kagandahan ng loob; ka
butihan ng loob; kamahalan.
Generous a Magandang loob; mabuting
loob: magaling mapagaampon.
Genesis w Genesis.
Geniel a-Maawain.
Genital a Naaukol: sa isang panahon ó
sa isang lahi.
Genitive a Nauukol sa kalagayang lala-
ki ó kalagayang babayi.
Genitor-ti-Tawong marunong at mátalas.
Genteel a Magal ang.
Gentile-w-Gentiles; ang hindi binyagan
L^^^
Gentile-a-Hindi binyagati.
Gentility w Galang; kagalangan
Gentle-a Malambot ua loob; mabait
banayad; maawain.
Gentle folk-n Tawong maginoo.
Gentlemann Tawong maginoo, ginoo.
Gentlemanlike a- Parang giiinoo, magi-
noo mabal.
Gentle manly a Mahal; magalang. magi
noo.
Gentle woman n Binibini.
Gently a Anas, inot inot dahandahan;
utay utay.
Gentry-n Manga tawo
Genuine-a-Wagas; tunay. totoo; dalisay.
Geographic a Nauukol sa geografía.
Geography n Geografía.
Gealogicál a Nauukol sa bato.
Geometrical a-Nauukol sa Geometría.
Geometry-n Geometría.
Germ n Pinangalingan, pinagmulan; pi
nagbuhatan; bin hi.
German n-l'aga Alemán.
Germane a-Nauukol bagay akma
Germinate v-Sumupling; magusbong.
Gestation-n-Pagkabuntis.
Gesture n Kaway ng camay.
Gesticulate v- Kaway in; kumilos.
Get v-Magkaroon; man alo; magaral;
kamtan; maykamit.
Gewgaw^ n Bagay na walang kabuluhan.
Geyser n Bukalan ng tubig na mainit.
Ghastly Parang patay; mapntla ka
takot takot.
Ghastly «dü Katakot takot: kakilakila
bot; maputla-putia.
Ghost nNuno: guniguni; capre.
Ghostly-w-Para ó nauulol sa nuno.
Ghoul-n-Demonio.
Giant w-Gieanti; tawong; malaki.
Giant-a-Malaking malaki
Giantess n Giganting babayi.
Gibbet n Bibitayan.
Gibbet-v Bitayin; ibitin sa liig.
Gibbon-w Ungong malaki at walang
buntot.
Gibbous-a Hubog.
GibevMurahin: pintasin; alipustain;
uyamin.
Gihe-n Alipusta; pintas: uyam
Giblets-w-Puso; atay at buche nang
manok.
Giddy-a Magaan ang iilo; maliliw.
Gif t w Bigay; s^hibong; alay; kaloob;
hayin.
Gigw-Calesa; salapang.
Gig-v Salapangin ang isda.
Gigantic a Malaking malaki.
Giggle t;.Tnmawa.
Gigglew-Tawa .. ;
236
GLI
Gild-v-Pahiran ng ginto; duraduhin.
Gill-n-Hasang.
Gill-w-Takal, gatang.
Gim crack w-Kasangkapan na walang
kabuluhan laroan.
Gimblet Gimlet nBalibol.
Gimpn-Trencillas.
Gmn Ginebra.
Ginger-w Luya.
Gingerly a<ii7. Mainam; matatakotin.
Gingham n-Sita kayong sita.
Gipsy-w Hampas lupa; tawong walang
tinitirahan.
Gird V Bigkisin paligirin.
Gird n Pamigkis sakit pintas.
Girdle w-Pamigkis.
Girdle v-Paligirin; bigkisin.
Girl n Ba^ang babayi.
Girl hooá-n- agkabata ng babayi,
Girlish a-Nauukol sa batan g babayi.
Girt-v imp.-Binigkis.
Girth-n-Ang bilog.
Gist-n-Pandulo; kahulugan.
Give-v Magbigay; bigyan; ipagkaloob,
tulutan.
Giver-w-Ang nagbibigay.
Gizzard n-Balunbalunan.
Glacial a-Nauukol sa hielo.
Glaciern Bundok ng hielo.
Glad a Tuwa; natutuwa; masaya malu
god; maligaya; matuwa.
Glad-v-Aliwin pasayahin.
Gladden-i; Sumaya pasayahin.
Glair-n-Ang puti ng itlog.
Glair-v Ipahid; pahiran.
Glairy-a-Nauukol sa puti ng itlog
Glance-n-Silip; tingin; masid; silay; su-
liap.
Glance-v Silayin; silipin; suliapin; tu-
mingin.
Glanders n-8akit ng liig ng kabayo.
Giare-T/Tumingin ng masama.
Glare^-Masamang tingin.
Glass-n-Orlstal; bubog; baso; kopa.
Glassy n Parang cristal.
Gleam n Sinag.
Gleam vLumiwanag.
Gleanu-Maghimalay.
Gleanings ;í Hi mal ay.
Glebe w Lupang simbahan.
Glee-n-Towa; saya; lugod.
Gleeful-a-Masaya; malugod maligaya
Glib-a-Malangis; masalita.
Glide a-Dumaplis; madapilas.
Glim w Haw ng kandila
Glimmer-w Haw ng kandila.
Glimmer-v Kumiritab; maningning.
Glimpse w-Suliap silay.
Glisten-Tz-Kumisap: kumintab; kumi-
sap; magningning.
GOD
237
Glitter-v-íCumislap; kumisap. magning-
ning.
Glitter 7^ Kislap. kintab.
Glittering a Macingning; makislap
Globe n Mundo; bilog, sangkalibutan.
Globular a Mabilog. ,
Gloaming-w Orasion.
Gloom-ti-Dilim- kapanglawan; lumbay;
lungkot.
Gloom V Dumilim.
GlooKiy-a-Mapanglaw, malungkot; ma
dilim.
Glorification-n-Kalualhatian.
Glorify-v Malualhati.
Glorious a Malualhati.
Glory w Lualhati kaloualtian dangal:
karangalan; ganti; kabantugan puri;
kabunyian kamahalan.
Glory v-Maglualhati; magparangalan.
Gloss-n Ningning; kintab kislap, kinang;
kinis.
GI0S8 V Kumintab; kumislap.
Glossy-a-Makintab; makislap; makinis;
maluningning makinang.
Glottis n-Lalamunan.
Glove ri-Guantes.
Glow V Kumislap; kumisap magliwanag
Glow n Kislap; ningning; liwanag.
Glow worm n Uod.
Glue n Pagkit. pandikit.
Glue i; Idikit.
Gluma Madilim ang mukha.
Glume wJpa ,
Glutv.Lamunin.
Glut-w-Kabusugan; kahustuhan abala.
Glutinous-a Maganit.
Glutton w Tawong matakaw.
Gluttonous a Matakaw.
Gluttony-n-Kasibaan; katakawan.
Glycerine n Glicerina.
Gnarl n Kuton
Gnarl-v Umangil: tumahol.
Gnash v Sumagpang.
Gnat n Pulgas.
Gnaw v-Kagatin: kumain; ngatngatin.
Gnome n Nuno; unano.
Go V Pumaroon; pumunta; magpunta.
Goad M-Panudlong; tudlong.
Goad-v Tudlungin.
Goal-n-Hanga dulo. hanganan; hanga
han; patay.
Goat-n Kambing.
Goatee-w-Balbas.
Goat herd n Ang^ nagpapastol
Globbe-v Lamunin; umiyak ang pavo.
Globber-w-Pavo; pavong barako.
Goblet-n-Baso: kopa.
Goblin-M-Tianak: duende.
Gobv-n Kapabayaan; tangi.
GODwBATHALA! DIGS.
GR W
God child n-Iriaanak.
God danghter-n Inanak. (habnyi).
God dess 71 Babaying maganda.
God father n Inaama.
Godless a Walang Dios,
Gcd like íi Malualhati; parang l>ios.
Godliness wKalinisan ngkalulua; kapu
rihan; puri dikit; ganda.
Godly a-Magalans; mapagdasal.
God uiother n Iniina.
God sendn Bahay na ipinagkaloob ng
P. Dios.
God son n Innanak; (lalaki).
Goggles n Salamin sa mata
Going n-Pagparoon pagpunta pag alls.
Gold-w-Ginto.
Gold dust 7^ Gabok ng gintd.
Golden a May halong ginto maginto.
Gold smith-n Platero.
Goner.;? jo Nakaalis, umalis na.
Gone-?i-Kuliling
Good-n-Mabuti; masunurin.
Good w-Kabutihan; buti; kaamoan.
Good-aril?. -Mabuti bun.
Good-by Good-bye ^i Paal«m.
Good-by-Good-bye-mier.-l aalam.
Goodly a Mabutibuti: mainam; malaki.
Good natured a Masunurin; m abut i ang
ugali.
Goodness n- abutihan.
Good tempered a Mabuti ang ugali ma
sunurin
Goody goodya Mabuti.
Goose n Gansa.
Gore n-Sesgo: dngong namuo.
Gore 17 Mag.^esgo suagin.
Gorge nSaluysoy.
Gorge-v Lamunin.
Gorgeous-a Mainam; dakila; ♦ maganda.
Gorilla a Musang
Gofmand M Pawong matakaw.
Gormandike-r'-Lamunin.
Gory a Madugo.
Gosling n Inakay ng gansa
Gospel-n Biblia passion.
(lOssamer-n-Kalapiaw.
Gossip nSitsit.
Gossip-v-Sumitsit.
Got-r. zmp.Nagkaroon kinamtan.
Gougen-Lukob.
Gouge vLukubin.
Gourmand n-Tawong matakaw.
Gout-nSakit ng Bukongbukong.
Govern n-Manuno; maghari mamábala.
Governor n Hari; puno: gobernador.
Governess-n Maestra.
Government-w-Pamumuno; paghahari;
pamamahala; paggogobierno.
Governatorial a-Nauukol sa gobierno.
Gown-n Dam it. .
GRA
2.38
GRE
Garb-ü akiitin; agawiii.
Grab n Agaw; dakot.
Grace n Gracia; ganda ng kilos, kaina-
man ng ugali.
Grace n Dialog , ang gracia,
(graceful w-Maganda; rnarikit. makinis;
mainam ang kiloí?.
Graceless a-Bastos hamak.
Gracious a Magandang loob niabniing
loob. ' '
Gradation n -Pagsnlongng untiunti; pag-
ayos paghnsay.
Grade V Ayusin; ilagay sa grado.
Grade nGracio: lagay
Gradiial-a Untinnti.
Graduate n Ang bagong labas sa escuela.
Graduate v TuTnangap ang titulo; tapu-
sin; ang carrera.
Gra luation-ü Paglabas sa escuela.
Grain n > util binhi.
Grain v Ru inútil.
Gram n Gramo.
Gramíiiar w Gramática.
Grammarian-M Aang sumulat grama-
tica.
Grammatical-a-Nannkol sa gramática;
ayon sa gramática.
Granary w-Bangan; taguan ng trigo, pa-
lay, at mais.
Grand a Dakila marangal; maginoo;
malaki magalang bantog; mahal;
kagalang galang.
Grand child-w Apo: inapo.
Grand daugther w Apong babayi.
Grande-nTawong dakila ó marangal.
Grandeur-n Kadakilaan; kalakiban; kai
naman.
Grand father n-Nunong lalaki, ingko.
Gíaiidiloquence-tí-Salitang marangal:
kainaman ng pananalita.
Grandiloquent a Mainam manalita.
Grand mothern Nunong baV)ayi, impo.
Grand sire-w Ingkong.
Grand son a Apong lalaki.
(irange-n-Ari ng may lupa.
Graniten-Batog mainam parang- mar-
mol.
Graniverous a Kumakain ng palay.
Grant I'-Pumayag; ipahintulot; tulotin;
magkaloob; magbigay.
Grant nBigay; kaloob.
Grantee n Ang tumangap ng killoob.
G r a n tor w^- A n g n agb i g ay .
Granular-rt- Parang butil; mabutil.
Granule ii Butil.
Granulous a Mabutil. ^ ^
Grape w-IJbas. "
Grapery-nHalamanan ng ubas.
Grape stone w-Huto ng uV>as. ^
Grape vine n Lipay ng ubas.
Graphic a Nauukol sa sulat.
Graphite n Tinga.
Grapple-a Magbuno bumuno.
Grapple-n Buno sungaban.
Gra8p-i;-Hawakan; humawak; kunin;
agawin dampotin
Grasp n Hamak; dampot.
Grass hopper-n. Balan g; lukso.
Grass ness nKalaguan ng damo.
Grass-widow-n Bao sa bithay. (haha-
(yi)'
Grsa widower-n-Bao sa buhay (lalaki).
Grassy a Maramó
Gratb n Alitiit.
Grate V TJmalitiit; ikudkod kumayod;
himangitngit.
Grater n Kudkuran. panudkod.
Grateful-a Marunong magutang na loob.
Gratification-n Ganti biyaya; dulot; ka
loob; alay; bayad upa.
Gratify i; Gantihin; gumanti magbigay
loob; bigyang loob ipabuya.
Gratis^ Walang bayad..
Gratitude M Utang na loqb
Gratouitous a Walang bayad.
Gratuity w Bierav pagbigay; kawalan ng
bayad.
Gratúlate t;-Fatihin buniati.
Gratulation-n Pagbabati
Gratulatory-a Masayn.
Grave-a Pormal; mabigat; totoo; walang
biro.
Grave nLibing kabaong; libingan.
Gravel-n-Buhangin na magaspang.
Grave stone n-Tumba ng patay.
Grave yard-/i-Pantion.
Gravitate-v Humiling: tumuntong.
Gravitation n Pagkabiling
Gravity n Tuntungan.
Gravy n Sawsaw.
Gray a Upat; mura kayumangi.
Gray-n-Kulay na kayumangi.
Gray beard-n Tawong matanda.
Gray headed-w-Mauban maputi ángulo.
Grayish a Kayumangi
Graze-v-Magpastol
Grazing w-Pagpapastol.
Grease-n-Mantika; sebo.
Grease-v-Pahiran ng sebo; pahiran ng
mantika'
Greasy a Mamantika; mataba; masebo;
malagkit. malibag.
Great-grand childn-Apo sa tuhod.
Great granddaugther.-nApo sa tuhod
(babdyi).
Great-grand fatber-w- A ma ng nuno.
Great-grand mothern-lna ng nuno.
Great-grand son-w Apo sa tuhod (lalaki).
Grebe M-Pilepile.
Grecian w.-Nauiikol sa griego; Griego.
GEO
239
(ÍUE
Greed n Kaingitan na8a, katakawan; ka
sakiman.
Greedy-a-Mataka'vA;mapagna8a:ma8akiiii.
Greek-ii Nauukoi sa taga Griego.
Greek-w Griego.
Green-a Verde; hilaw; sariwa inura
Green n Kulay verde.
Green-v-Siimariwa.
Greenish a Verde; hilaw.
Green horn n-Tawong hindi niarunong;
bagong nagaaral.
Greet vBajtiin; yumuko; kinmi8tahin.
Greeting.^ Bati; yuko; kumusta.
Grenadiemi Sundalong lakat.
Grew-v. wlp.-Vumnho nakatiibo.
Grey-a Kapiniangi.
Griddle w-kawaling inababaw.
Gridiron ?ilhawan.
Grief n Diliita; lunkot hambal davva^;
iumbajj hapis; daiamhati; taghoy.
Grieve f-ljamdamin magdamdani; hu
mapis; inaglumbay: magdalita; rna-
nagho;.
Grievance n Hapis daiamhati: pighati;
daing; taghoy.
Gr̀voii;-a Mahapis; agraviado inapig-
hkti: Jttalumbay.
GrilW llawin; magihaw
GriuW.y[abai?sik madilim ang niuklia,
GrimW n Ngiwi kibit.
Grimasf t? Kumibit; ngumiwi,
Grimallti-n Pusang matanda.
Grime rííungis uling; dund.
Grime vHimingis; diimumi.
Grimy alarungis; mariimi.
Grin-r-Kjmiti.
Grin nMti.
Grind-v imiling; mulihin; alilivsin.
Grinder Ang gumiling; bagang.
Grind stie n Hasahan.
Grip-v-Erakin; humawak.
Gripe n iwak.
Gripe v-*wakin ng mahigpit: maglii-
rap: iliakit ang tian>
Gripe nipis; hirap; hawak.
Grippetftkit ng lalamnnan.
Grisly aitakottakot: kakilakilabot.
Gri8t-r> lis na ginilirig.
Gristle futong malambot.
Grit'ti Bangin;tapang;kabuoanngioob.
Grit-v-Gigin; gumiling.
Gritty oatapang.
Griz7.le<ayumangi.
Grizzly ayumangi.
Groan-fflbik; Halinghing.
Groan-n Hnghing; hibik.
Grocer- w-^ nagtitindang manga
pagkain.
Grocery-w-ilahan nang manga pag-
kain.
Grog/i Alakv
Grogery Grogshop-n Tindahan ng alak.
Groin ?t Sinapupunan singin.
Groom n-Lalaking bagonjj: kasal.
Groom-v Mahalaga sa kabayo.
Grooms man ti Abay ng lalaki sa ka^al.
Groove n-Bakam bakas
(rroove V Bakasin.
Grope vApuhapin; damahin; kapain.
Gross ii Bastos; magasf)ang; masinsin;
mapurol makapal walaiig liiya
Gross n Bilang ng isangdaan at apat na
puo at apat: 144
Orot Grotto n-Yungib lunga.
Grotesque a Maka^atawa,
Ground t^ imp. Giniling.
Ground-w Lupa> bukit.
Groundless 1' Walang katowiran.
Ground nut n Muni.
Grotind work-w Tatayuan ng bahay.
Group w-Grnpo bunton; katipunan.
^roup V Ibunton pamisan tnmipon»
Grout n Mais ó bigas na durog: binlid.
Grove n Kalioyan.
Grovel v Guniapang sa lupa liuniamak,
Grow-?7 Tumubo lumaas; dumand lu-
mago; sumilang.
Growl V Umangil dumabog; dumaing.
Growl-ti-Angil dabog; daing.
Grown t'. p. p.-Tumu])o na; nakatubo
Growth n Tubo paglaki,
Grubv Hukayin; putulin sa ugat.
Grub n Uod.
Grudge « Dulasakapua tanini tsaka{>ua.
Grudge-?? Dumula sa kapua.
Gruel n Sabaw.
Gruff a-Bastos.
Grum a Tahimik madilim aUg mnkha.
Grumble-v-Bumulongbulong dumabog;
dumaing; magdalainhati.
Grunt n-Gukgok.
Grunt f-Gumukgok.
Guana nBayawak.
Guanon-Dumi ng ibong dagat.
Guarantee ?? Tibayan: ki. 'layan; tindi.
Guarantee r Tibayin tindigan; bigyang;
ng katibayan.
Guaranty-w-Katibayan; tindi.
Guard vAlagaan bant ay in; in gat in;
itago.
Guard n Bantay; ingat; taiiod Aug nag
aalaga.
Guardedly aritv -Main gat.
Guardian-w-Poder. taga ingat ang yaman
ng uUla.
Guava w-Bayabas.
Gubernatorial a Nauukolsa gobernador.
GuevSs t? Tumuring; tnmama.
Guess n-Turing; tama.
Guest-w-Visita; nanunuloy.
HAF 240^
Guffaw-n Halakhai; tawaiig nialaka».
(Tuidance M-Pagturo; pagakay.
Guide t? Akayin; ituro.
(iiiide-w-Taga luro; taga akay.
(Tiiile-w Hibo, daya
Guileful a Nakahihibo; magdaraya.
Guileless a Walang daya^
Guillotine n-Makinang pannigot ng iitó:
Guillotine 17 Pugutin ang ulo,
(Tuilt-wKasalanan sala.
Guiltless a Walang kasalanari.
ÍTuilty-aMay kasalanan.
Guise n bitsura bikas.
Guitarn Guitara.
Gulch n Sungoy; saluysoy.
GulfwBaraso ng dagat, loob,
Gull-v Dayain manekas; tekasin.
Gull n-Daya tekas.
Gullet-n-Lalamunan.
Gullible a Makakadaya; madaling da-
yain
Gully w Sungoy; saluysoy.
Gully i;-Sumahiy8oy.
Gulpv-Lamunin.
(lulp n Ang nilamon; anomangbagay na
nilanion.
Gum n Dagta. katas; goma.
Gumi;-' umatas lumapot.
Gum n Gilagid ng ngipin.
Gummy-a Madagta; makatas.
GumpnUlol.
Gumption n-Katusuhan; talan.
HAL
Gun-n-Baril.
Gun i^-Mangaso.
Gunnern Ang marunong bumarih
Gunning-/* Pangangaso.
Gun powder /iPulvora ng baril.
Gun shot-n-Putok ng baril
Gunsmith n Ang marunong magkum
poni ng baril.
Gun stock n-Tangnan ng baril.
Gurgle t?- VI ugmogin.
Gurgle-n Mugmog.
Gush V Bumukal.
Gush-n-Bukal.
Gusset n-Sukob.
Gust n-Lasap; lasa; hipo ng hangin.
Gusto-n-Lasap: gusto.
Gusty a Mahangin.
Gut-n Bituka; isaw.
Gnt-v Alisan ang bituka.
Gutta perchan Goma parang adyangaw.
Gut^ern Sangka: alnlod.
Gutter-n Ilagay ang alulod. |
Guttural a Nauukol sa lalami^an.
Guy-n-Liibid na pangpatibay.^\
Guzzle-i;-Uminom ng madalasj
Gymnast-w-Gimnastico. ^^
Gypsy n-Hampaslupa. s
Gyrate-n-Uminog; umikit. \/
Gyration-n-Paikit painog. L
Gyratory-a Pagikit, painog. y
Gyve-n-Pangapos. I
Gyve-v-Gapusin.
Ha-Hah-mfer.-Ha.
Habiliment w Damit.
Habit-w-Ugali; kaugalian; kagawian; pi-
nagkaratihan.
Habit-v-lumira; tumahan; dalawin ng
madalas.
Habitable a-Gawi; matitirahan.
Habitat n Dating tiraban.
Habitationti-Tirahan; tahanan han-
tungan.
Habitnal-a Lagi l^gi na.
Habituate-f- umagi; mamalagi.
Habituation w-Pamamalagi.
Hack t? Tagain; hi wain tad tar in.
Hack n Hiwa tagá; tadtad.
Hack w-Carruaging inupahan.
Hack-a-Inupahan.
Hackle-v Suklayin ang sinulid 6 bulak.
Hackle-n Suklay ng sinulid ó bulak.
Hackney a-Kabayo.
Hackney a Karani wan, inupahan.
Had f . ¿m?? jp. p.-Nagkaroon. .^,
Haft-n-Bitbitan; tangnan.
Hag n-Babaying masama at psgit.
jjaggard-a Pagod; mahina.
Haggle-v-Magturing; tuksuhin.
Haggling w-Turing.
Haii-n-Bngbog bati.
Hail inter. -Aha. ^
Hail-v-Umulan ngbubog. bumatiatiin;
magpugay.
Hail storm M Ulan ng bubog.
Hairn Buhok; balahibo.
Hair breadth a Lapad ng isangihok.
Hair breadth w Ang lapad ng isg bii
hok.
Hairless-a-Walang buhok, panoapat.
Hair pin n Tpit.
Hair spring-n Kuerdas na mm ng
orasan.
Hairy a Mabuhok. i .
Halcyon-w-Limbas . i
Halcyon-a-Tahimik; masaya. ' .
Hale a Melakas; walang saki^
Hale-ii Hilahin.
Half n Kabiak; ang kalahat
HAN
Half-n Kalahati.
Halfbreed n Mestizo mestiza.
Half brother n Kapatid sa ama ó ina
Half caster Mestizo; mestiza.
Half penny n-Isang kuarta.
Half sister n Kapatid ng ama ó sa ina
(babayi).
Half witted a Mahina ang isip.
Hall n Salas.
allelaiali-Hallelujah mfer.- Jesús, Ma-
Hria y José.
Hallo nSigaw na malakas hoy.
Halloo-v-Sumigaw na malakas.
Hallowf Saml3ahin.
Hallucination n Guniguni: daya.
Halo ?i Limbo
HaltiiTigil; hinto; kapilayan.
Halt I? Humantong; tumigil huminto.
Halter-n Mortigon.
Halter í^Ilao:ay ang mortigon.
Halve V Hatiin; biakin; dalawahin. •
Halves n-Kabiak.
Halyard n-Lubid ng layag.
Ham n- Hamon.
Hamlet w Nayon.
Hammer-n Martillo pukpok; pamukpok.
Hammer V -Pukpokin; pumnkpok.
Hammock-n Duyan.
Hampern Buslo Kaing; abala.
Hamper vAbalahin; ilagay sa buslo.
Ham string n Litid.
Ham string-v Litirin.
Hand n Kamay.
Hand v labot; umabot.
Hand breadth n-Dangkal.
Hand cuf f-n Pangapos ng kamay.
Hand cuff r-Gapusin ang kamay
Hatid full-nisang baya dakot.
Handicap n Abala: palugit.
Handicap t;-Palugitin.
Handicraft-w-Katalasan; talas; lalang.
Handily-a-Ginhawa: madali.
Handiwork-n-Ginawa ng kamay.
Handkerchief-w-Panyo birang.
Handle v XJlugin: ugitin: laniasin; hi-
puin; maglamas.
Handle-n-Tatangnan; bitbitan; tankay:
puluhan.
Hand made a Yari ng kamay.
Hand mai^i Handmaiden w Alilang ba-
bayi.
Hand saw n-Lagaring munti.
Handsome-íi Maganda: marikit mainam.
Hand spike-n-Pangsual.
Hand writing-nSulat kamay
Handy íi-Matalas: sanay; marunong.
Hang-í? Bitayin: ibitin; ilaylay; isam
pay isabit sampayin; sabitin.
Hang w Sabit pagsampay.
Hanger H Sabitan' sam payan.
241 HAR
Hanging n Pagbitay.
Hangdog n Tawong hamak at bastos.
Hang dog a Hamak: bastos mababa
Hang man v Verdugo; taga bitay sa may
kasalanan.
Hank n Bigkis ng sinulid.
Hanker t? Mognasa: nasain; magpita.
Hankering n-Nasa; pita.
Hap-n kapalaran palad.
Hap f viapalaran magkataon.
Hap hazard a Walang ayos.
Hap hazard n Kapalaran; ang pagkaka
taon palad
Hapless-íi Walang palad; sawing kapala
ran malungkot.
Haply-a-^t;. Marahil.
Happpn?; Mangyari; magkataon.
Happiness-w-Kasayahan; lugod kahi-
guran kaligayahan ligaya.
Happy a Masaya: maaliw; malugod; ma
lig:aya mapagaglahi.
Harangue n-Pangungnsap.
Harangue-í;-Makipagusap; makiusap;
magdiscurso.
Harasst; Dawabaginin; yamntin; paga-
litin.
Harbinger n Tanda.
Harbor M Punduhan; ng vapor ó sasak
yan.
Harbor-'iJ-Ituloy; ikalong.
Hard-a-Matigas; malakas: batibot; ma-
sipag mahirap; hindi malambot; ma-
bagsik; masungit.
Hard adv -Matigastigas.
Harden-v Tumigas.
Hard hearted-a-Walang awa gañid.
Hardihood n-j apang: pangabas.
Hardily aííf. -Mangabas.
Hardness-n Katigasak.
Hard ship-/^ Kapagalan;kahirapan,pagal;
hirap
Hard ware w Mga bagay sa bakal.
Hardy a Malakas matapang.
Hare n Conejo.
Hare brained a Ulol; mahina ang ifip.
Hare lip n Hiwas.
Harem n Kuarto ng babayi.
Hark-t; Pakingan.
Harlot w Hitad puta; patutot.
Harm n Sakit hirap kahirapan.
Harm t) Pasaki in; sirain.
Harmful rt-Makakasira: maeama.
Harmless a-Di makakasira; maamo.
Harmonic M Silendro.
Harmonium n Silendro.
Harne«s-n Guarniciones
Harness-t^ Magsingkaw; singkawin.
Harp n Arpa.
Harpern Ang murunong tumugtog s^
arpa.
31
HAY
242
HEA
Harpoon w-Salapaiig.
Harpoon V Salapangin.
Harpooner n Ang marunon guiiiaw a 6
ihagis ang salapang.
Harrow wParagos.
Harrowi/Sabarin.
Harrowing n Pagparagos.
Harry i;Nakawin niagnakaw; mandtiit.
Harsh a Mabagsik; masungit.
Harshuess-n-Kabagsikan kasungitan.
Bart^iUsang ialaki sungayan.
Barts horn-M Sungay ng usang Ialaki.
Harum scarum-a-Pauloi. papaano.
Barvest r¿ Pagaani. paggapas; ani.
Harvest i; Umani anihin; gapasin.
Harvestem-Ang gumapas,
Ha8-i;-Mayroon.
Hash n Pagkain na saiiogsaliog.
Hash v-Tadtarin.
Haspn-Seradura; kandaro.
Hast I? Mayroon.
Htase-n-Kabiglaan; kadalian.
Haste Hasten wBiglain; ma¿madalí; tn-
riiakbo; maghapUt; haplitin.
Hastines n Kadalian, kabiglaan.
Hasty a-Bigla; madah.
Hat-n Sonibrero; sairibaUlo.
Hatch-v-Pumisa; humalimhinu
Hatch nPagpisa, hahmhini.
Hatchet-n Palataw.
Hate n Galit; taniiii sa loob.
Hate t' Magaiit.
Hateful-a-Kahipithipit; kasamasamá;
kasuklamsaklam.
Hatred n lanimngloob;gaHt;kahipitan.
Haughty-a-Hambog palalo. tampalasan;
palamara; mayabang; mapagmaya
bang mapagmarikit.
Haughtiness n Kahambngan kapalahian;
katampalasanan.
Haul u Bumatak; hiiahin; batakin.
Haul n-Patak; hila.
Haul n-Dayami.
Haunch-n-Pigi.
Haunt-vMamamalagi; lumagi.
Haunt n Yungib; kagawian.
Have V Magkaroon; mangyari.
Haven-n-Punduhan; lugar na walang
Hkapanganiban.
Haversack n Dalaan ng pagkain.
Havoc n Kasiraan; paglipol.
Haw-n-Pagkantal .
Haw v-Uniutal.
Hawkn-Lawin.
Hawk v-Dunaahak.
Hawk-n Dahak.
Hawk eyed-a- Mátalas ang mata,
Hawser-n-Malaking lubid.
Hay n Damung tuyo.
xHay cook w Tal umpok.
Hayloft n-Taguan ng daniong tuyo.
Haymow-n-laguan ng daniong tuyo.
Hay ritk n Tiuibon.
Hay stack-n-Mandala.
Hazard 71-Kapalaran; palad pangi\nib.
Hazard v-Ila^ ay sa pangan ib.
Hazardous a May panganib.
Hazen- Ambon.
Haze V Tuksuhin manukso.
baze a-Kayumangi.
Hazy a Maulap, malabo. mapansrlow.
He pro. Siya: (Ialaki).
Head-^Ulo; pandulo; pangulo; puno;
ang naniunumo.
Head r-Tumungo. itungo main uno.
Headache nSak it ng ulo.
Headdress-n Damit sa ulo.
Heading w-Pandulo.
Headland w-Dungot.
Headless a Walang ulo.
Headlong a Papaano,
Head piece*n Dam it sa ulo.
Head guarters n Oficina;bahay nangpuno
Heads man-?i Taga pamugot ng uk) ng
may kasalanan
Head*spring?i Pinangalingan bukalan.
Head stall n Mortigon.
Bead strong a Matigas ang ulo.
Head way w La k ad tubo
Heady-a-Sowaii; matigas anj; ulo.
Heal V kumaling pagalingin gamut in
Health-n Kavvaian ng sakit galing.
Healthful-rt Mapagaling mabuti sa ka
taw an.
Healthy.a Magaling, walang sakit; ma
husay.
Heap n Bunton.
Heap V Ibunton.
Hear t^ Dingin; marinig; duminig; ma
kinig; manainga; pumakingan.
Hearing n-Dmig pandinig; litis; pagliti».
Hearken-v-Pakingan manainga; V)atya
gin; dingin; makimatyag.
Hearsay n Sitsit alingawngaw balita.
Hearse w Carro.
Heart-W'Puso; ubod.
Heart felt a-Buhat sa puso; tapat na
loob; malalim.
Hearth w Pinagaapuyan; apuyan.
Heartless a Waiang awa mabagsik wa
lang habag; hindi marunong maawa.
Heatlessnessn-Kawalan ng awa ó ng
habag.
Heart rending-rtMabigat; malungkot na
malungkot.
Heart's-ease-n-Katahimikau.
Hearty-ii Masaya; buhat sa puso,
Heatwinit.
Heatt?Painitin: idarang; uminit,
Heathen-w-Tawo na hindi binyagan,
HEM
Ileathen-a-Hindi binyagan.
Heathenish a Nauukol sa liiiuii binya-
gan.
Heave- f^Itaas buhatin; niagbnliat.
Heave/j-Pagbuhat.
Heaven nLangit
Heavenly a Para na sa langit; nanukol
sa langit.
Heaven ward «(i¿\ Sa gawing langit.
Heaver v Taga buhat.
Heaviness n-Kabigatan bigat.
Heavy-a-Mabigat malaki; niatindi,
Hebrew-w Judio; wika ng Judio.
Hebrew ft Judio; nanukol sa Judio.
Hectica-Ayoti sa utos.
Hectic n Lagnat; tisis tuyo.
Hector ?^¿ Tawong bastos at hambog.
Hedge n Bakod
Hedge Í' Magbnkod; kulungin.
Hedge row n Bakod.
Heeil-t^ Turn upad; magingat alagaan
ingatin; makinig.
Heed n- In gat; pagkakalinga
Heedful a Mair.gat rnahinhin; nial)ait.
Heedless a Pabaya; walang ingat ó ka-
linga.
Heel V Sakong.
Heel V Yurakin ng sakong.
HeftwBiirat; kabigatan.
Heifern-Bulo ng baka ó kalabaw; ba-
kang dumalaga.
Height-n Tayog mataas.
Heighten i; Itaas; palakihin.
Heinous ft Katakot takot; kalupitlupit;
bastos; hamak.
Heir 7i Aug nagmaniana (lalaki).
Heirdom n-Pagnianiana.
Heiress n Ang nagmainana; (hnhayi).
Heirloom n Mana.
Held-1? imp&,p.p -Hinawak;tinanganan.
Hell n Infierno.
Hellish a Nauukol sa infierno parang
na sa infierno.
Helm n Ugit ng sasakyan
Helms man n Ang urn ugit sa sasakysn.
Helmet tí Capecete.
Help.w Tulong; ampon; katulong; abu-
loy; paggibik kupkop.
Help-t-Tumulong; amponin kupkupin;
gikban;. abuluyan; umampon; gumi-
bik.
Helpful a-Makatutulong.
Helpless a Walang katulong; dukha;
walang hanapbuhay.
Help maten- Katulong: kasama.
Help meet-w Asawang babayi.
Helter skelter a-Pasabogsabog,
Helve-w Puluhan ng palakol.
Hem n T>upi.
Hem r Lupiin.
243
HIC
Hsmisphere n • alahating bilog
Hemorrhage /I Banguyngoy,
Hemp n Oopra; abaka.
Hen n Inahin.
Hence dátv-Dahil dito
Hence forth- Hencefrward-íifiv.-Ruhatnga
yon magbuhat ngayon.
Hen coop wKulungan rig manok.
Her^ro. j9. Kaniya niya.
Herald n Pahayagan.
Herald í; Ipahayag; magbalita.
Herbage n-i'amu.
Herculean-a-Malakas na lubha.
Herd-v Manada.
Herd v-Mairpastol.
Herds man n Ang nagpapastol.
Here adv. Dito dini.
Here about Hereabouts-ad!t'. -Dito; dini;
sa gawing dito
Here af ter aiZ*; -Buhat ngayon.
Here after n Ang panahong darating.
Here at adv, Dahilan dito.
Here by adv Dahilan dito.
Hereílitary a Nauukol sa mana.
Here in adt'.-Sa ito.
Here of «(if . Buhat ngayon.
Here on adv. Dahilan dito.
Heresy-n Mali sa pananampalataya.
Heretic /i Ang namali sa pananampa
pal a taya
Hereto Here unto-íirív.-Hangang ngayon.
Here tofore-aííí?. Hangang ngayon.
Here unto-arir'.-Hangang dito ó ngayon.
Here upon-flíív Dahilan dito.
Here with-aíív. Dahil dito.
Hermetic a Nauukol sa kemico.
Hermit-n Tawong ayaw sumama sa ka
puang tawo.
Hermitage nBahay ng tawong kulimg
sa kusa
Hero n Tawong bayani; tawong mata
pang.
Heroic a Matapang; bayani: bunyi.
Heroine n Babaying bayani.
Heroism w Pagkabayani.
Heron n Kamuboy.
Hersjpro Kaniya niya; (babayi).
Her self ji>ro. -Siya rin (babayi).
Hesitate v Umutal umunouno.
Hesitation-n Pag uutal: kautalan.
Heteroclite a Walang ayos.
Hew V Tagain; tumaga; putulin: putHn;
magtaga.
Hexagon M Piano na may anim na gi-
lid.
Hexangular a May anim sa sulok.
Hey ¿wfcr.-Oy.
Hibernal a Nauukol sa taglamig.
Hibernian-w Irlanders.
Hiccough n Sin ok.
HIS
244
Hiccough v-Magsiiiok.
Hid Hidden r. imp. ^k p. j9.-Tinago;riata-
go.
Hidden a Lihim; patago; tago,
Hiddenly aiiv. Patago. palitiini.
Hide-v.Magtago; itago; ihhini.
Hide n Balat; katad.
Hideous a Pangit; kalait lait.
Hie-v Magmadali.
Hierogliph n Sulat Egipto.
Higgle V Magturing; mangatovviran.
High a Mataas dakila
High adv.ltSLm,
Higher a- Mataas pa lalong dakila.
Highest a Kataastaasan.
High flown a Hambog palalo.
High handed-a Tampalasan.
High land n Lupang mataas.
High lander-w-Taga bundok.
Highly adv. To toon g m ara mi.
Highness-w-Kataasan; taas.
High road n Lansangan,
High spirited a Maliksi^ mangahas.
Hight n Taas; kataasan.
High way w Carsada; lansangan.
High wayman-nTulisan; magnanakaw.
Hilarious a Malikot masaya; maguió.
Hilarity n Kasayahan, kalikutan.
Hilln-Tibag; tugatog; gulod; pugpog.
Hillock nPugpog gulod.
Hilly V Mabundok.
Hilt-M Tangnan ang sable ó pufial.
Him-pro. Siya (lalnki).
Him self-^ro.-Siyaring (lalaki).
Hind ti Likod; likuran.
Hind- a Likod.
Hinder a Likod.
Hinder-v Abalahin umabaía.
Hinderance w-Abala.
Hinder most a Huli sa lahat; kahulilui-
lihan.
Hind most a HuH sa lahat; kahulihuH-
han.
Hindoo-Hindu n-Indio.
Hindustani n Wika ng Indio,
Hindrance w Abala.
Hinge-w-Visagra
Hinge-v-Isabit ang visagra.
Hint-v-Isurot sa isip; Hulsulan,
Hint M Sulsol.
Hip w Pigi.
Hippodrome-w Circo.
Hip shot a-Hingkod; hiwfd.
Hire-v-Upahan.
Hire wUpa; bayad.
Htrelingn-Ang nagsusundalo dahíí .^a
kuart?i.
His-;>ro.-Kaniya (lalaki).
Hiss n-Haging; Haginit.
His mfer.-Huag.
HOM
Historian-n Taga sulat ng historia ó
buhay.
Historic Historical a Nauukol sa Histo
ria.
History n Historia.
Hit V Hampasin. tumama, tamaan, pa-
luin.
Hit-t; Hampas; palo; tama.
Hitch v-Magsingsaw; isingkaw^ tallan
HitchnBuhol; abala.
Hither-aííf ,-Dini. dito.
Hither to aííí^.-Hangang dito; hangang
ngaybn.
Hive-n-Bahay Pukyutan; butlig.
Hive v-Itago ipunin.
Hives n-Butling.
Ho Hoa mfer.'Aba.
Hoar-a-Maputi; mauban.
Hoard n-Anomang bagay na nakatago
kayamanan.
Hoard-v-Ipunin itago
Hoarfrost n H among na niaputi.
Hoarse a Mapaos niaalat.
Hoarseness-w-Paos.
Hoary-a Mauban; maputi ang buh(»k,
Hoax-wBiro uyam.
Hoax-t? Biruin; magbiro.
Hoobble V Humingkod.
Hobble n Lakad na pilay.
Hobby Hobbyhorse-w Laroan na kabaio.
Hob goblin-n Demoniong muiiti.
Hod-w Panghakot ng ladrillos,
Hoe Tí-Asarol.
Hoet'-Asarolin; magasarol.
HognBaboy.
Hoggish a Matakaw; salahula
Hog pen n Kulangan ng baboy.
Hoiden n-Babaying mangabas.
Hoiden a Tampalasan; bastos.
Hoist-v Itaas; buhatin taasan.
Hold n Hawak: Tangnan.
Holdv Hawakin. humawak mamalagí;
tangnan manatili.
Hole-n-Hukav; hutas
Holiday nKaarawan ng pista; kapis*
tahan.
Holiday a- Masaya mal i gaya.
Holines n Kabanalan; kasantosan.
HolIand-n-Hollanda.
Hollow Waiang laman; kalog; kuyum-
pas.
Hollow w Hukay.
Hollow i'-Ihukay; hukain.
Holster n Lalagyan ng rebol ber.
Holy a Banal; lualhati; Santa.
Holy day-n-Araw ng pista.
Homage-n-Galang; paggalang.
Home-n Bahay na tinitirahan.
Home aíítJ.Sa bahay.
Homeless a Waiang tiraban
HOR
245
HOW
Homely a Pangit. hiiidi maganda.
Homemade a-Yari sa bahay.
Homesick a May gustong iimuwi.
Homespun a Yari sa bahay.
Home stead^H Lnpa ng magsasaka.
Homeward ada. Ssl gawi ng bahay.
HcmicidenAng natay sa kapowa,
Homihst n Pari pastor.
Hammock n Gulod; pUirpog,
HonenHasaan; Talaran.
Hone 7/ Ihasa Talari n.
Hanest a Mahinhin; marilag; tapat ang
loob; hindi magdaraya.
Honesty-n-Katapatan ng loob; karanga-
lan.
Honey-wPulot pnkyiitan.
Honey v Maging pulot. mapulot.
Honey been Poky utan.
Honey comb n-Kalaba.
Honey moon M-Panahon ng ligaya at sa-
rap ng bagong kasal: luna de miel.
Honors Karangalan dilang galang;puri.
Honor v-Igalang purihin; mahalin.
Honorable a Marangal; bunyi, bayani;
marilag; dakila.
Hood n Knlambo.
Hoodlum^n-Tawong hamak at bastos.
Hood wink n Dáyain
Hoof-n Kubo ng kabayo.
Hook-n-Tagákalawit, panungkit; sabitan.
Hooker Kibitin; isabit. kalawitin kuma-
lawit
Hooked a Baluktot
Hoop-n-Bilog; pamigkis ng bardes.
Hoop 1? Ilagay ang pamigkis.
Hoot tJ-Hiyawin; humiyaw,
Hoot-n Hiyaw; sigaw.
Hop n Kumandirit.
Hop V Kandirit.
Hope M Asa, pagasa pananalig.
Hope v-Umasa; asaban.
Hopeful a-Ma aasahan.
Hopeless-a Walang asa; walang pagasa.
Hopple wGapusin ang paa ng liayop.
Hopple w-Pangapos ng paa ng hayop.
Horde tt Bunton ng tawo
Horizontal a-Pahiga; nakahiga.
Horn n Sungay.
yorn-f-Suagin; manuag.
I^orned^May sungay.
ijornet-n Pntakti.
Horny-a-Masungay parang sungay.
jjorrible a-Katakottakot; kakilakilabot;
katakataka; kasindaksindak.
Horrid a-Masama: pangit; masuklam.
Horrific a Katakottakot; kakilakilabot
kasindaksindak.
H or rif y t -Takuti n g ul ati n .
Horror n Kilabot: takot.
Horse n Kabayo.
Horse-v Ibigay ang kabayo sumakay
sa kabayo.
Horse V)ack n-Likod ng kabayo.
Horse t\y-n Bangaw.
Horse hair n Buhok ng kabayo.
Horse laugli tt Halak.
Horseman n Ang marunong sumakay sa
kabayo.
Horse play nLarong bastos.
Horse shoe n Bakal ng kabayo.
Horsewhip n Látigo.
Horticulture-n aggagawa ng halaman
Horticulturists Ang n agliah a lama n.
maghahalaman.
Hosanna nJosana.
Hose n Medias.
Hosier n Ang naglitinda ng medias.
Hosiery-n Manga medias
Hospitable a Magandang ugaii ó kauga-
lian; magalang.
Hospital nOspital.
Hospitality nKainaman ng ugali.
Host-n-Ang may bahay may visita
ang bunton ng tawo.
Hostess-w Ang may bahay (bahayi).
Hostile ii-Galit
Hostil ity-?iGalit laban away.
Hostlern-Ang nagaalaga sa kabayo.
Hot a Mainit maningas.
Hot bed-n-Punlaan.
Hotel n Bahay tuluyan.
Hot head n-Tawong matigas ang ulo.
Hotly a^/;.Mabagsik; madali.
Hotness n Kainitan: gulo.
Hot spurn-Tawong mainit ang ulo.
Hough-n-Bukongbukong
Hound-n-Asong mataas at manipis ang
katawan.
Hound r Buntotin pilitin.
Hour-n-Oras.
Hourly a Orasoras.
Hourly-afir.-Sa orasorai^.
House'n Bahay; tiraban.
House vllagay sa bahay.
House-breaker ?t-Magnanakaw.
, House holdn Mangatawo sa isangbahay
House keeper-ii-Taga ingat ang bahay;
taga pamahala sa bahay.
•House keeping n pamamahala sa bahay.
House maid n-Alila sa bahay. '
House wife n Ina ng isang familia; '^
Hove ¿m/). Tinaas: binangon.
Hovel-w-Kubo na walang kabuluhaiv:
Hover tí Huag umalis.
How-a(iv.-Paano; sa anong paraan. ba-
kit.
How belt cow/.- Data puat.
How ever How^ so ever-rj/h'. Sa anomaaig
paraan.
However-co^y.-Datapuat.
ICE
246
H(>wl-7/-Tuinaliol; n?)íano:i}, humiiUíol.
Howl-?i Tahol angil holhol; sigaw.
Howlern Ang aumigaw.
Hnb n Maso.
Hnbub-n Giilonjí maíaki kaguluhan.
Huckster n Maglalako.
Huckster ?i MagJako.
Huddle vUnii pon.
Hnddle n-Ipon; buuton; guío; kaguluhan
Hue-n-Hukay.
Hiiff-H Galit; pooc tawong hambog.
Huff v-Lumaki; huntambog; maginaya-
bang.
H u f f y a • M a pf >o t i n ; h a lu b og
Hug n Yakaj) hagkan.
Hug 17 -Humagkan yumakap; yakai>ín;
Huge a Malaki; dakila.
Hnlkn Katavvan ng sasakyau.
Hull n-Katavvan ng sanakyan; balat.
Hull í' Balatin.
Hum n Avvit.
Huin-t'-Mag a^it.
]\um inter. Oroy
Human a Nauukol sa tawo; nianwin.
Humane w Maawain.
Humanity n Sang kata\vol>an.
Humanize n-Maging tawo.
H umbl e-a M ababa ang loob; tahimik,
Hnmble 1? Hiyain.
Humble bee w-Kumumo.
Humbug H Daya; kayabangan: kaíiam
bugan tawong hambog ó magda-
raya.
Humbug rDayain; magdaraya.
H u m d r u m a M ak a y aya m o t .
Humid a Basa.
Humidity n-Pagk abasa.
Humiliate t? Hiyain nupilin.
Humiliating-rí Nakahihiya: nakadudusta.
Humiliation n Hiya: paijkahiya.
Humility ri Kababaan ng loob; pagyuko.
Humming a Humaging.
Hummock n Gulod; pugpog.
Humor ?i Kaugalian; kilos.
Humor-r Palayawin sumunod ang gus-
to ng kapwa
Humorist <x Tawong mapagsiste.
Homorous-a Masaya; maligaya; maka-
tatawa.
Hump n Kakubaan; kakubutan.
Hump back ?í-KuV)o.
Hunch-w Kuko; tulak ng siko.
Hunch-v Isiko; tulakin ng siko.
Hunch back « Tawong kuV)a.
ICH
Hundred-íi Isangdaan.
Hundred a-Isangdaan.
Hun iredth-a Ikaisangdaan.
Hundredth-r¿-Ang ika isangdaan.
Hung r. imp. & p, ^^.-Sinabit; sinampay
binitbit: nakasabit.
Hunger fi Gutom. '
Hunger ?;Magutom; mamiiUibi.
Hungry-<7-Nagugutom; magutom.
Hunk n Piraso.
Hunks n Tawong masakim.
Hunt t^-Mangaso; humanap; hanapin.
Hunt n'Paghanap; pangangaso.
Hunter n Mangangaso.
Huntress-n Mangangaso (babayi).
Hunts man-w-Mangangaso.
Hurdle r»-Bakod: pangharang.
Hurl-f-Ihagis if)ukol.
Hurl w-Hagis pukoJ.
Hurricané-n Unos.
Hurriedlya^?? Biíílanübigía.
Hurry-w-Pagmamadali; kadalian.
Hurt ?/• Babagin; saktan; sngatin bug
boííin
Hurt-w Sira; sakit; bugbog.
Hurtful a Masakit; makasiaira; makasa-
sama.
Husband w-Asawa lalaki.
Husband v Magsaka.
Husband man-n-Magsasaka; ang nagpa
paupa sa araw araw.
Husbandry -n-Gawa: trabajo.
Hush-v-Huag kumibo, patahimikin.
Hush-n Katahimikan; kawalan ngkibo
ó guio.
Husk-n Balat.
Husk-r-Balatin; al i sin ang balat.
Husky « Malakas; paos; mapaos.
Hussar n Sundalong caballeria.
Hussy w Babaying tampalasan.
Hustle i? Sumipag maghaplit: magma
dali.
Hustle-M Pagmamadali, kadalian; kasi
sipagan
Hut w Kubo.
Huzza v-Ipagdiwang.
Hydrant n Grifo,
Hymn n Dalit na pagpupuri.
Hymnal a líauukol sa dalit.
Hyphen n Gion giyon.
Hypothecate- 1' Isangla; magsangla.
Hypothecation t* Pagaangla.
Hypothesis n8apantaha; palagay.
Hysteria w-Hipan ng hangin.
1-pro Ako.
Icen Hielo.
Ice-w Maging hielo
Ice berg-w Bundok ng hielo.
Icy-a Malanaig; mahielo.
Ichorous a Malabnaw.
ILL
24"
I'd con Ako'y nagkaroon.
Idean Wari; ang inisip; akala; baiita;
haka; pakana.
Ideal a Sa isip lalaiig.
Ideal-n Halimbawa,
Idem rt Yaoii. din.
Identical-a-Yaon din
identification n Pagkikilaia.
l.ientify i;-Kiialanin kuniiiaia.
I(ientit5' w Pagkakilala.
l(iiocy n Kalagayany: ulol; kaululan.
Idiom wWika salita
Idiomatic* a-Nauukol sa wika. ;
idiot yiTawoi\g man iol nloi.
Idiotic a Maulol; tulingad tniig.
ídlaaTuiala Walang trabajo batugaii;
pagayon gayon pabaya
Idle-i'-Humayon gayon pabayaan.
Idleness-n-Katamaran; kapabayaan.
Idol-n An i to; 1 ara wan.
blolater n-Ang sumasamba sa anito.
Idolatress 9t-Babaying eiimasamba «a
anito.
Idolatrous u Nauukol sa anito.
Idolatry n-Pagsasamba sa anito
Idolize-v Ibigin ng malabi« ó lubba.
Icon/.-Knng kailan.
Igneous-a Nauukol sa apoy; nangaling
sa apoy.
Igniter Sindihinc maglingas.
Ignition n-Pagsindi; paglingas.
Ignoble r* Kadnsta dusta naniak; ma-
sa ma
Ignoniinious-aHamak: kadnsta dusta.
Ignominy-n Kadustaan; kahamakan.
Ignoramus n Ulol tawong hindi maru
nong.
Ignorant-«-Hindi marunong; ulol ma
purol ang isip; tulig tulala tuli
ngad ungas walang tuto.
Ignore i> H'uag kilalanin.
lUaMasakit.
Ill rt-Masama.
Illapse V Huag ituro
111 bred a-Hamak walang pinagaralan;
bastos; magaspang.
Illegal a-Laban sa utos; bindi ayon sa
katowiran.
Illegality tiPagk alaban sa utos.
Illegible^ Di mabasá
Illegibility w Kalabuan.
Ill-favored rt- Pan git.
Illiberal tt Maramot; masakim.
illicit a Laban sa utos; lihis sa ma
towid.
Illimitable a Walang hanga walang
ubos.
Illiterate a Walang tuto; walang pina
«raralan.
HI natured v Masamang kaugalian.
IMM
Illness-n Sakit kasakitan. .
Illogical a Walang tuto.
Ill starred a- Walang palad>; sawing ka
palaran.
lUude-t; Imiyok.
Illume-r Liwanagin magilaw,
1 ilumínate r Liwanagin; magilaw.
Ulumination-n-Pagpaliwanag ilaw.
Illusion w Akalang mali hiraya.
llusive a Makadadaya; konowari.
Illustrate ?/-Ipakita; liwanagin; ipakita.
Illustr>ation ?i Kalinawan; kaliwanagan;
piiitura.
Illustrative a Nauukol sa pag ,paliv\a
Illustrious fi BantDg; bunyi; i;>alita; nia
rangab -dakila; marilag.
Image n-ara wan.
Imagery-n Pag gagawa ng larawan.
Imaginable « Maguniguni; bintli totoo:
sa isip lamang.
Imaginary.a Hindi totoo; sa isip la
mang.
Imagination n-Guniguni: kuro; dilidili.
Imaginative « Nangaling sa guniguni.
Imagine-i' Gunigunibin; isipin; akalaiti;
magbalca.
Imbankf MagpilapiL
Imbankment-w Pilapil.
Imbeciles Mabina; tulala mabina ang
isip.
Imbecile n Tawong mabina at tulala.
Imbecility-n Kalagiyang tnlala at ina^
bina.
Imbed rllubog; ilagay sa.
]mbit>e 7^ Üminom.
Imbitter-t' Pagalitin
Imbosom v Yakapin hagkan.
Imbricate-a Bubog; baluktot
Imbrication-w-Pag abubog; kabaluktw
tan.
Imbrown r-Tinain,
Imbrue-v-Ibadbad t) tigmakin nang
dugo.
Imbrute-í? Humayop; buínamak.
Imbue I'ludyok udyokan; ipabuya.
Imitable « Dapat tularan.
Imitate V Tularan; buwarin; bumuad;
gagarin; gumagad.
Imitation w-Hagad bowad; pagtutulad:
paghowad parisan salín.
Imitative a-Hindi dati.
Immaculate a Malinis mapuri inaselang
Immaterial a Walang kabuluban wa
lang katowiran.
Immature-w Di pa tapos ó magulang;
di pa pan ah on.
Immeasurable a Dimasukatin malaking
malaki.
Immediate a-Karakaraka tambing.
IMP
248
IMP
Immediately-afíí;. Pagdaka; karakaraka;
tambing; iigayon din agad agad;8ai«-
po. pagkaraka.
Immemorial a Maluat na maliiat.
Immense-a Ma)aki; vvalang banga.
Immensi'V n-Kalakiban.
Immer^e-i; Iliibog.
Immersion-M Paghibog.
Immetbodical-a Walang ixyos.
Immigrants Ang tawong himipat sa
i bang hipa at doon tiimitira.
Immigrate í^P^ma8ok sa ibang lupa.
Immigration-n Pagpasok sa ibang Inpa.
Imminent-a Malapit mapano-anib.
Imminence n Lapit panganib.
Immiscible a Di makakahalo
Immobility n-1 ibay: pagkapirme.
Immoderate a Bastos hindi mabait tam-
palasan mapag lasing.
Immodest a Bastos; salaula; maííbog;
walaíig hiya.
Immodesty n-Kasalanlaan kawalan ng
hiya; kalíbngan.
immolate v Patayin at ialay sa Dios,
immolation n Pag alay sa Dios.
Immortal a Walang hangan walang ka-
tapusan di mamamatay.
Tmmotai-a-Masama; mahaíay: malibog.
Immortality w-Kawal'in ng hanga; ka-
walan ng tapos.
Immovable a- Di magralaw.
Immovability n Katibayan; kaluatan.
Immunityn Tawad; patawad.
Immnre v-Kiiliingin.
Immutable-a Di mababago.
Imp n Demoniong mnnti*
Impact v-ílapat.
Impact wUmpog.
Impair-w-Snmira: humína.
Impale ??-Itulaí? itnhog sa sibat.
Impalpable a Di mahipo manipis na
manipis walang katawan.
Impanels Ilista.
Inparity n Kaibahan.
Impart í; Sabihin: magsabi; magbalita;
magl)igay alam ipahayag.
ími)artial-a-Walang ínteres; walang ki
nikihn^an walang tinitingnan.
Impartiality í/ Kawalan nang ínteres
' kabayanaran; kabaitan sa pagtupad.
Impassibility w Kawalan ng daan.
Impassible a-Di makaraan.
Im]K\ssible a Walang damdam.
Impassionate a Malakin» damdam.
Impassioned a Maningas guio ang isip.
Impassive a Walang damdam.
Impatient rt-Balisa: mainip; mnhiin.
Imoatience n Balisa; muhi; kainipan.
Impeach t' Bintangin; magbintang; mag-
bigay sala inagparatang.
Impbeacment tí-Pagbibigay sala; bín-
tane; paratang.
Impede í'-Abalabin; nmabala; pigilin;
pumigil.
Impediment n Abala kasiraan.
Impel t^-Pilitin; tulakin; itulak.
Impend-v-Maabala.
Impenetrable a Hi matagos; ó matarok;
di makapasok.
Impenitence n Katigasan ng ulo.
Impenitent a Matigas ang ulo.
Imperative a Kailangan; mapilitin; nía
taas
Imperceptible «-Di malirip; di maram-
damin
Imperfect a-Di vari; kulang may sala.
Imperfection n Kakulangan; kalagayan
na di pa yari pintas.
Imperial a-Nauukol sa hari.
Imperialism-n Kapangyariham ng hari.
Imperil v Ilagay sa panganib.
Imperious a Nauukol sa utos: kaila-
ngan.
Imperishable a Hindi nabubulok; main
luatan.
Impersonal a Hindi nauukol sa sarili.
Imper8onate-?;-Gagarin ang kapwa gn~
magad sa ibang tawo.
Impersonation n Howad.
Impertinence w-Tampalasan; kawalan ng
galang.
Impertinent-a-Walang galang; tampa-
lasan.
Imperturbability nKatahimikan.
Imperturbable a Di magagalit
Impetuous-a Maningas; malakas ang
loob; mabigla; dalosdalos.
Impetuofeity-n-Kalakasan nang loob;
kabiglaan.
ímpetus n Lakas.
Impiety-w-Kasamaan; kakulangan ng
galang sa P. Dios.
Impinge-v Mahulog: umumpog; umun
tog; lumaban.
Impious a-Masama;ayaw8umampalataya
sa P. Dios.
Implacable a Di matatahimik; walang
awa.
Implant-17-Magtanini; ibaon.
Implement n Kasangkapan.
Implicate-t^-Idamay; isama.
Implication-7i Pagdamay
Implicit-a-Maniwalang lubos.
Implore-v-Dumaing; manalangin; bu
mingi; ipakiusap.
Imploration n Daing; panalangin; hingi;
pagdaing.
Imply-v-Sabihin; magbigay kahulugan.
Impólicy-n Masamang halimbawa.
Impolite a Walang galang tampalasan
IiMP
24\)
liNO
Impolitic a Walang galang tampalasaii.
linporous a Walang butas.
Import V Ipasok.
Import-?^t Kalakal na nangaling sa ibang
lupa.
Importance n Tindi; kabigatan: kabii
lull an.
Important a Tctoo; mabigat; pormal;
Kailangan.
Importations Pagpasok sa ating lupa.
Importunate a Kailangan.
lmportune-?^Manalangin; humingi ng
pilit.
Importunity tiDaing. hingi; panala-
ngin
Impose v Dayain. ilagay; ilugar.
Impos ng-a Magdaraya.
lmposition-7i Daya kasinungalingan.
Impossibility n Kalagayan na hindi ma-
ari.
Impossible-a Di magagawa; di maari;
hindi mangyayari.
Impost-n Buis.
Imposter w Tawong magdara.
bnposture-n Kasinungalingan; daya.
Impotence Impotencys Kawalan ng la-,
kas; kahinaan.
Impotent a-Mahina; walang lakas.
Impotent ii-Tawong mahina
impoverish i;-Maghirap.
Impracticable-a Di maari; hindi dapat
gawin; mahirap gawin.
imprecate v Manungayaw; manumpa.
Imprecation n Tungayaw; sumpa.
Impregnable-a-Di makaraan. di mana
nalo.
Impregnate-v Matigmak tigmakin.
Impregnation-n-Pagtitigmak.
Impress v Itatak taktakin.
Impr 88 n Tatak; taktak.
Impressible a Maramdamin.
Impressive a Mabigat formal.
Imprint í; Kintalin ikintal.
Imprint w' intal; limbag.
Imprison-v Ibilango.
Imprisonment n Pagbibilango.
Improbability-n Kalabuan.
Improbable a Marahil hindi.
Impromtu aííü. Bigla pagkaraka.
Improper a-Di bagay: tampalasan.
Impropriety n Tampalasan.
Improve v Hiimuti; umigi: gumaling.
Improvement-w-Dagdag; pagigi; paglago;
pagbubuti.
Improvidence-w-Kapabayaan.
Improvident a Pabaya,
Imprudence a Gawang hunghang; kakii-
langan ng bait.
Imprudent-a Walang bait; walang gá
iang; walang hiya.
Impudence n Tampalasan; paslang; ka
walan ng hiya kawalan ng galang;
kalapastan ganan.
Impudent a Walang hiya; tampalasan.
Impugn v-Magsalangsang; lumaban.
Impulse M-Buy a pag uurali.
Impulsion ?^ Buya; paV)uya tulak
Impulsive a Maningas; buhay ang loob.
Impunitv-n Pag ligtas; pag adya.
Impure a Mahalay,marumi;walangpuri.
Impurity n Kahalayan; kawalan ngpuri;
kalibugan; karumihan.
Imputation n-Paratang bintang.
Impute t^-Magbintang; paratangin: mag
paratang; bintangin.
]nprep Sa loob; nang sa.
[nadv.iha loob.
Inabilitj" ?i Kakulangan; kawalan nang
kaya; kamangmangan.
Inaccessible a Di makararating.
Inaccurate-fi Mali; may mali; hindi tama.
Inaccuracy t?K amallan.
Inaction-w Kawalan ng kilos.
Inactive a Walang kilos; tahimik.
Inactivity n-Kawalan ng kilos.
Inadequacy-n.Kakulangan.
Inadequate a Kulang; kapos; di sapat.
Inadmissible a- Hind i matatangap; dapat
urungan.
Inadvertence Inadvertency n Kapabaya
an.
Inadvertent a Pabaya.
Inamorata n Babayi; kalunya; bato.
Inamorato-n-Lalaking himiligaw; mani-
ninta.
Inane a Walai)g laman; tuyo
Inanimate w-Wal ang buhay; walang ka
luluwa.
Inanition-Inanity n-Kawalan ng laman.
Inapplicable a-Hindi magagamit.
Inapplication n Katamaran.
Inappreciable a Di dapat galangin.
Inapta-Di bagay; di akma.
Inappropriate a Di bagay.
Inaptitude n. Kalagayan na hindi bagay
ó akma.
Inarticulate a-Hindi mahwanag; di ma-
sab i ; utal.
Inas much adv.Dahii dito
I nattention-n-Kapabayaan; katamaran.
Inattentive a Pabaya; tamad.
Inaudible a Di makarinig.
Inaugurate v-Uagay sa katungkulan.
Inanguration-w Paglagaysakatungkulan.
Inauspicious a Di bagay; masama at
hilig; mahalay.
Inbreathe- v-Huminga.
Incage-v-Kulungin sa haula.
Incalculable a Di makabibilang.
Incandescence-n-Kaliwanagan; liwanag.
32
INC 250
Incandescent a Maputi dahil 8a init;
rnaliwanag; malinaw.
Incapability n Kakapusan. kakulangan;
kawalan ng kaya.
Incapable-a Kulang walang kaya. wa
lang kabuluhan
Incapacitates Alisin ang kaya.
Incapacity-w-Kaknlangan .
Incarcerate v Ibilango; knlungin.
Incarceration-n-Pagknlon g; p a g b i b i -
lango.
Incarnate a May laman.
Incase v Ibalot balutin.
Incautions a Walang ingat; pabaya.
1 ncendiary w Taga 8 u n o g m a n n u u
nog
Incendiary a Nauukol sa sunog.
Incense v Pasubiiin ng incensó.
Incense 7i Incensó.
Incentiven Dahilan; n/íyf»k.
Inception w-Pinagbuhatanpinagniulaan.
Inceptive a Nanukol sa pinagbnbatan.
Incertitude n-Aganiagani ng loob
Incessant «Walang hibayótigil walang
himpil.
Inch-w- Pulgada; dalawang dáli.
Inchoate a Bago.
Inchoation w-Pinagbubatan ; p i n a g nm -
laan.
Incidence n Pagkabalatong.
Incident-n Mabalatong.
Incidental-a-Kakaunti ang halaga.
Incipient a Bago, una
Incise T/Hiwain; niaghiwa hiwasin.
Incised-a-Nakahiwa.
Incision-i' Hiwa.
Incisive-a-Makahihiwa; matul ie.; ma-
saklap.
Incisor-n-Pangil ng aso.
Incite V Sulsulan ndyokan; ipabnya.
Incitement n Hdyok pabuya
Incivility n Katanipalasanan; kawalan
ng galang.
Inclemency n-Kabagsikan. kawalan ng
awa kasungitan.
Inclement a Walang awa; mabagsik;
walang habag.
Incline v-Humilig; Inimiling; ihapay;
ihingil; itungo.
Inclinen Dahilig na lupa dalisdis.
Inclined» Dahilig nakahilig.
Inclination nHilig hiling; ugali; ynko:
pagkahilig.
Inclose-t?-Magbakod; baknran isama.
Inclosure-w-Baknran .
Include-t^-Isama.
Inclusion-n Pagsama paglahok.
Inclusive a-ÍCasama.
Incog incognito n Dinakikilala: nakaba
latkayo.
INC
Incoherent «Hindi niaintindilian ma
labo
Incombustibility w Kalagayan na hindi
masusnnog.
Incombustible a Hindi masusnnog.
Income-n Ang kinita. upa; bayag; sabod
Incomings Dumarating.
Incomensurable a- Walang katulad ó ka
pantay.
Incommode v Magmolestia abalahin.
Incommodionsa Kulang. masikip.
Incommunicable a- H ind i makasasabi .
Incommunicative a Ayaw magsabi; wa
lang kibó.
Incomparable a Walang kaparis ó kntu
lad; walang kabulilif)
Incompatible (2 Sowail.
Incompetency n Kakulangan ng kaya,
ncompetent « Walang kaya; hindi í)a
^ay.
Incomplete a Kulang; kapos; bindi pa
vari.
Incomprehensible a Hindi makaintindi
ban; hindi; matan to.
Inconceivable a Hindi matanto.
Inconclusive a Hindi pa tapos; kn
lang.
Incongruous a Hindi bagay; kulang
Inconsequence n Kawalan ng halaga.
Inccnsequent a W^alang kabulul an.
Inconsequential a Walang halaga ó ka
l:)uluhan.
Inconsiderable Y7 Kakaunti; walang ma
rami.
Inconsiderate a Bigla, mali pabaya.
inconsistency n-Gulo.
Inconsistent a Sowail maguió.
Inconsolable a Hindi humimpil.
Tnconstancy-n Kasaliwahan ng loob;
kaalisagaan kataksilan kasuitikan.
Inconstant a Saliwahan; alisaga; taksih
Incontestable a Di magkakaila.
Tncontinency n-Kalibugan; kabiglaan.
Incontinent a Bigla malibog. mababa
ang isip.
Incontinently adv. P a b i g 1 a : n g a y o n -
din.
Incontrovertible a Di magkakaila, totoo.
walang kapintasan.
Inconvenience n Molestia; aV)ahi.
Inconvenient a Di karampatan; h i n d í
mabagay di bagay.
Incorporate a Guniguni.
Incorporate V Pumisan magtipon.
Incorporation-n-Pagpi pisan ng manga
m an gan gal ak a I
Incorporeal a Walang katawan; guni
guni.
Incorrecta Hindi tama, maii; hiwas,
falao.
IDE
251
IND
Incorrigibility 71 Kasamaan na hindi
mababago.
Incorrigible a Ayaw magbait masama;
di mabait.
Incorrigible M Tawong totoong masama.
Incoirnpt a Hindi nabulok inahnsay;
nialinis.
Incorruptibility-n-N'alagayan na hindi
niasisira.
Incorruptible a Hindi niasisira.
Increase-t; Lumaki tumubo magdagdag;
idaydag duniaini; knrnapal; hu
migit.
Increase nDagdag tubo; paglaki; pag-
dadiimi.
incredible a Di dapat nianiwala.
Incredulous a Hindi naniwala; walang
pananainpalataya.
Increment ^ Dagdag; tubo, paglaki.
Inculcate V Magturo
Inculcation M-Pagtuturo.
Inculpate-f Idamay; niagparatang, mag
bintang; bintangin.
Inculpation w-Bintang; paratang
Incumbency /i Paghiga timbang;katung
kulan.
Incumbent a Nakabiga kailangan.
Incumbent n Angnakahiga angmay ka
tungkulan.
Incumber-?? Abalahin; pigilin.
Incumbrance-ri Abala; pagpigil.
Incur V Marapatan; magkaroon; kamtan;
magkamit.
Incurable a Hindi magagaling.
Incursioii-w-Umpog; untog.
Incur vate a Hubog; baluktot.
Incurvation n-Pagbabaluktot; kabaluk-
totan.
Indebt V Pautangia:.
Indebted a May utang.
Indecency /i-Kabastosan. kahalayan.ka-
libugan; kasamaan.
Indecent-a Malibog; bastos; mahalay;
masama; magaspang.
Indecision i* Agamagam ng loob.
Indecisive a Hindi buo ang loob.
Indecorous a- Bastos; tampalasan
Indecorum-w-Kakulangan ng bait; ka-
bastosan katampalasanan.
Indeed apt;. Totoo baga: totoo nga.
I ndefatigable-a Walang pagod ó pagal;
hindi inarunong mapagod.
Indefensible-^ Hindi makupkopin.
Indefinable-a-Hindi magsaysay; hindi
masaysay.
ladetitiite-a Malabo walang hanga.
Indelible a Hindi mabubura.
Indelicacy n Kabantosan: kasamaan ng
uiiali.
Indelicate a Maaamang ugali; bastos.
Idemnitication w Pagsasauli; pagganti;
kabayaran.
idemnify v Isauli.
Idemnify-v Isauli bayaran: gantihin.
Idemnity n Ganti; Katibayan tawad.
Indent-r Bingawin; Ukitin.
Indent n-Bingaw, ukit.
indentation-n Pagbingaw; pa^ukit.
Independence w Kalayaan, laya.
Independent a Malaya,
indescribable a Hindi masaysay.
Indestruíítible-rt Hindi masisira.
Indeterminable a Hindi masaysay, hindi
masabi.
Index-?i-Anoman bagay na tumutiiro;
hintuturo.
Index V Ilista.
Indian n Indio.
Indiana Nauukol sa indio.
Indian corn w-Mais.
India rubber-n-Goma.
Indicate trituro; ibig sabihin; ipakita.
Indication-n Pagpakita; surot; hula;
tanda
Indicative a Tinuturo.
Indices-n Lista.
Indict V Bintangin; magparatang.
1 ndictment w-Bintang paratang.
Indifference wKawalan ng interés; ka-
pabayaan.
Indifferent-a Walang interés; pabaya;
walang pakiramdam; batngan.
Indigent a- Wualang hanapbuhay.
Indigestible a-Di matutunawsasikmura.
Indigestion-n-Empatso; sakit na kina
kabagan.
Indignant-a-Galit nagagalit.
Indignation-n Galit poot.
Indignity n Kahamakan kabastosan ka
tampalasan an.
Indigo wTayom tina.
Indigo plant nTayom.
Indirecta Hindi matowid; hindi tapat;
m alabo.
Indirection-n-Pagdaraya.
Indiscreet a-"Pabaya; bigla walang bait.
Indiscrete a Masinsin; nakapisan.
Indiscre ion n Kakulangan ng bait.
Indiscriminate a Walang ayos maguió.
Indiscrimination tiKawalan ng interés;
kata patán.
Indespensible a Kailangan ng totoo ó
ng mahigfdt.
lndispo^e i; Sumirá; magdaramdam.
Indisposed a May sakii.
Indisposition-w Damdam; tamlay.
Indisputable a Hindi magkakaila.
Indissoluble a Di matutunaw.
Indistinct a Malabo mahina; utal.
Indite I' Sumulat. diktahin.
INE
Individual a Nagiina; luikabiikod; l)ug-
toiig; tangí.
Individual n Tavvo.
Individuality-n Pagkakaisa: pa<:kakiisa'
ma.
Indivisible a Hindi nuikabahahagi.
Indocile ii Mapurol ang iwip.
Indoctrinate i^-Magturo
Indolence w Kapabayaan; kataniaran,
kakuparan.
Indolent a-Tamad pabaya.
Indomitable a Di sunuko: matapang.
Indoor riii'.-Sa loob ng babay.
indoorn-Loob.
Indorse v-Pirmabin,
Indoriüíement w Pagpirma; sulat sa li
kod ng i sang kasu latan.
Induce 7/-Ipabuya; pilitin, udyukau.
Indueernentn Pabuya udyuk.
Induct i; Ipasok dalhin; na loub; ilagay
sa katungkulan.
Inductile-a Maganit bindi malambot;
matigas at marupok.
induction n-Pagpanuk: pinagmnlaan.
Indulge i? Magbigay loob; pumayag.
Indulgence w-Pagbigay loob.
Indulgenta-Mapagbigay loob.
Indulgent-a Matigas,- mabagsik; walang
aw a.
Indurate r-Tumigas: maging mabagsik-
Induration n Katiga>san; kabagsikan.
Industrial a Nauukol sa industria, nan
ukül sa nay:tatrabaj().
Industrious a Masipag masikap.
Industry n Trabajo; gawa. kasipagan;
kasikapan lalang.
Inebriate v Maglasing; maglango
Inebriate-ri Tawong lasing ó lango.
Inebriation n Kalasingan.
Inebriety w Kalasingan.
Ineffective a Walang kabuluban.
Ineffectual a- Walang kabuluban.
inefficacious a Walang kabuluban.
Inefficient a Kulang; pabaya.
Inelegances- apangitan.
Inelegant M-Pangit bastos: magaspan^.
Ineiligibility /í Kalagavang di maihaha
lal.
Inelligible-a Di maibahalal
Inequal-ii Hindi kaparis ó katulad; iba;
hindi kawanki.
Inequality n Kakaibaban.
Inert rt- Pabaya: tamad; mapnroí ang
isip.
Inertness-n-Katamaran; kapabayaan,
kapurulan ng isip.
Inestimablea-Lubhang mabalaga.
Inevitable a Di maiilagan, mangyayari
na walang sala.
Inexcusable a Di dapat patawarin.
252
INF
Inexbaustible-a Hinüi maubos.
Inexorable a Matigas nng nlo buo ang
loob walang awa.
Inexpedience ?^Kasamaan.
Inexpedient (7. Hindi bagay wala sa
pan a b on.
Inexperience-n-Kakuiangan sa pagsa
nay: kawalan ng san ay.
Inexpressible a Di makasasabi.
Inextricable-a-Hindi makahabango; gn
long guio.
Infallible-a-Tama; totoo; bindi mania-
mali.
Infamous-rtAValang dangal; bamak; ma
sama walang puri; katakot takot
Infamy-w Kapalibhaí aan kasamaan: ka
siraan ng puri kahamakan.
Infantile rt-Nauukol sa pagkabata.
Infantn-Sangol: batang munti.
Infanta Nauukol sa bata.
Infantry-?i-Sundalong lakad.
Infatuate t;-Hangalin; masira ang isip
sa pagibig.
Infatuation-n Kaululan; kahangalan.
Infect V Sumirá; makahawa.
Infection n Hawa; pagkahawa.
infectious r/ Nakakahawa.
Infelicitous a Hindi niasaya;maluntrkot ,
mail apis
Infelicity-n-Kahingkutan kabapisan
1 n f er v A wasan ; m a gb i gay ka b u 1 u <u' a 1 1 .
Inferences Kabulugan.
Inferior a-Mababa may pistas: kulang,
Inferior n Ang mababa sa iba.
Inferiority n Kababaan sa iba.
Infernal a Nauukol sa infierno.
Infertile a Karat; di mamunga.
Infertility.^ Kakaratan ng hipa.
Infest-t'-Yamutin pagalitin
Infidel-a-Ayaw" sumampalataya sa Dios.
Infidel «Ang ayaw sumampalataya sa
Dios.
Infidelity a Kasukaban; kataksilan; ka-
suitikan.
Infinite a Walang banga.
Infiniteness n-Kawalan ng hanga.
Infinitesimal aLubhang munti.
Infinitive-fl Walang hanga.
Infinitude W'Kaw^alan ng hanga.
Infirm a Hindi matibay; mabina.
Infirmary n-Ospital.
Infirmity -w Kabinaan; kapayatan.
Infiame-tJMag lingas: mag liab, umi
nit.
Inflammable-a Madaling maglingas mai
nit ang ulo.
Infiammation-n-Paglingas:pamuniuIang
balat; galit; kainitan ng ulo.
inflammatory a Madalingmasunog tak
sil; mainit ang ulo.
IN II
Iníiaie-í^ Fuiiiiin iiarig baiigin; inaman-
tog.
Intlation-M-Pamamaiitog; pag lalagay ng
hangin.
iniiect u ibahin ang kahulugan;baguliin
aiig kahiilugan.
liifiection-n-Pagbago ng kabuhigan.
Ift'exibility w-Katigatsan, katibayaii iig
loob.
Inflexible rx-Malakas; batibot; iiiatiga8
ang loob.
liiüexion n Fagkabago ng kahuUigan
Intiict-f^Gamitin na pilit nmitabin.
Inñiction ?i-Multa; parusa.
Influence w-KapangyarUian.
Influence t^ Ibiling itungo. iliilig.
Influential <7 May kapangyarilian.
Influenza-H Hika.
influx n Pagpasok.
Infold r-Bahitin.
Inform-v Sabihin; ipagbalita; inagl)ali-
ta; magbigay alani isntnbong.
Information w Balita alam; V)ala.
Informer Informant n Ang na^^sabi; ang
sumumbong; nianunubok nianunurn-
bong.
infraction n-Sala; kasalanan.
Infrequency w l^alang kadalangan.
Infrequent r/ Madalang; bindi madalas:
bihira
lnfringe-^'-Magka8ala
Infringement /i Kanalanan «ala
Infuriate v Pagalitin.
Infuriate-a-Magagaiit: galit.
infuse V Isalin ibnlios ipabuya.
Infusion w Pagsalin pabuya
Ingenious « Mátalas ang isig; matalino;
marunong.
Ingenuity-wKatalasan ng isip.
Ingenuoiis-O'Malaya dakila; marangal.
Inglorious fl-Kabiyabiya, hamak masa
ma; mahalay.
Ingot-n Bara ng metal.
Ingrate-n-'lawong palamara ó bindi ma-
runong ng iitang na loob.
Ingratiate ?'-Magustuban.
Ingratitude-n-Katampalasanan: kabasto
san; kasuitikan; pag kapalamara.
Ingredient-w-Kalabok; kabalo
Ingress-n Pagpasok .
Ingressio^i?!- Pagpasok
Ingulf-v-Lamunin.
mhabit-v Tumira; manaban.
Inhabitable-a Matatabanan.
Inhabitant-w-Ang tumitira sa isang hi
gar.
Inhale i; Huminga.
Inhalation-M- Paghinga.
Inharmonic a^Masama ang tnnüg.
Inhere-t; Dumikit; maukoi sa.
JOÓ
INO
Inherent ÍÍ Nangaling sa pinagtniilaan.
Inherit-rt Magoiana
Inheritance-^ Mana; ari.
Inheritor-n-Ang najjrmana.
Inhospitable a Hindi marunong makt
pagkapwa tawo.
Inhuman-n, Walang awa walang haV)ag;
mabagsik masungit; hindi ta\v<4.
Inhumanity n abagsikan kavvalan ng
awa ó habag; kalupitan kasungitan.
Inimical-a-<^alii malaban
Inimitable-a Hindi magagaga<i.
Iniquitous a Masama makasaianan.
Iniquity fi Kasamaan; gawang masanm;
kasalanan.
Initial a Ünang primero; walang pinan
galingavi.
Initial n-Manga letra ng ngalan.
Initiate r Magmula magsimnla; mulain.
! n i t i at i o n - w - Pa m inn u 1 a ; p a i n n 1 a .
Initiative a-Nannkol sa primero.
Initiative-n Pamnlaan pinagbnhatan.
Inject-t? Ihagis sa loob ipasok.
Injection n Pagpasok.
Injudicious a Pabaya; bigla; hindi i\ia
bait
Injunction ?i Utos
Injure r Bugbugin; pahamakin; saktan;
sirain: hamakin.
Injurious a Makasisira masama.
Injury-M Kasamaan kasiraan: sakit.
injustices Kalapastanganan; kasiraan
kam^lian kawalan ng justii-ia.
Inkri-Tinta.
Ink i?-Pahiran ng tinta; lalagyan nang
tinta.
Ink stand n Lalagyan ng tinta.
Inky-a May tinta.
Inland «Malayo sa <lagat.
Iidand-w-Lupang malayo sa dagat.
Inlay rMaging bote.
Inlet w. Daan sa pagpasok.
Inly a Loob
Inly-íí^r.Sa loob.
Inmate w Ang tumitira sa isang bahay,
Inmost-fi Kaloob looban; kaibuturan.
Inn n P>ahay na tinutuluyan; tuluyan.
Innate «Natural dati talaga.
Inner-fi Sa loob: loob.
Innermost a Kaloob looban kaibuturan.
Innocence n Laya kawalan ng sala.
Innocent-a-Walang kasalanan; wagas;
may puri.
Innocent-n-Ang tawong walang kasala
nan; ang tawong may puri.
Innovate-t; Bairuhin ang kaugalian.
innoxious a May puri; malinis.
Innumerable « Di mabibilang.
Inoderous a Walang amoy.
Inoffensive ft Tab i mi k; mabait; máamo.
INS
Inufücial a Hindi oñciaí.
íiiopenitive a Mabagai.
liiopportune-a Wala sa sa panahon; di
ha gay
Inordinate a Lubha lainpas; nialubha.
inorganic a- Walai i g bubay.
hnpie&t 7* Pagans i 8a
iminietnde ii Kagubiban
Inquire i; Umnsig magtanorig tanungin,
nsi.sain siyasatin.
Inquiry ?i- Tanonii paguusisa; siyasat
Inquisition w SiyasHt kadiwaraan; si-
nop
Inquisitive a Madiwara niasinop,
Tnquisitor-w-Ang nngtatanong.
Inquisitorial a Ma<ii\\ arang totoo.
Inroad w-Pagpasok ng sun<bAlo.
Insane a Ulol sira ang ulo.
Insanity-w-Kasiraan ng isip.
Insatiabie-flt-Di mabnbnsog.
Insatiety-?i Kalagayaii na hindi mabn
busog.
Inscribe 7/ Isuhit.
Inscription w-Snlat.
Inscrutable a-Di nmlirap, liindi uiahala-
ta; di matan to.
Insect nHanip.
insecure a Mabina; hindi matibay.
Insecurity nKahinaan; kakulangan ng
tibay.
Insensate a Walang daindani: tungak;
niapurol ang isip; walang diwa.
Insensible a Walang dannUun walang
pakiranidan) walang diwa.
Inseparable a Di makabihiwalay.
Insert fr-Ipasok.
Insertion-^ Pagpasok.
Inside rtfZt'. Sa loob.
Inside r?. Loob.
Insi(hious n Mátalas; tuso,
insight r¿Ting}n sa loob tarok ng isip.
Insignia n Tanda.
Insignificant a Walang halaga.
Insincere a Lilo taksil; snitik: hindi
tapat ang loob.
Insincerity-w Kalihihan; kataksilan; ka-
suitikan.
Insinuate t; May:bintang niagparatang.
Insinuation nRintang; paratang.
Insipid a Walang lasa rnatabang.
Insipidity n Kakulangan ng lasa.
Insist rPilitin puniilit
Insnare i' Hibuin dayain.
Insobriety -w Kalasingan.
Insulate f-Ibilad bilarin.
Insolence n Kalapastanganan tanii)ala
sari pangabas; kapangabasan; pas-
Ian g; kawalan ng gal ang.
insolent a Walang hiya; tampalasan;
Wiilang ealang; tab pandas; inihong.
254
INS
Insoluble a Hindi rnatutunaw%- di ma-
savsay.
Insolvency-n Kalagayan na hindi ma
kakabayad ang utang.
Insolvent a Walang ikababayad.
In so nuich-a<'Z¿;.-Dahilan dito.
Inspect-t? Siyasatin; usisain. magmasid;
niagmasdan hnnkalin.
Inspection n Pagsisiyasat pagmasid;pag
uusisa.
Inspire-i/' Uinudyok uralian damahin.
Inspiration w Udyok sunipons?; ilip.
Inspirit V Buhayin.
Instable a Hindi matibay; mahina.
Install I? Paupuan; ilagay sa katung
kulan.
Instance n Haiinibawa; hiraraan
lui-tance t" Magbalinibawa.
Instant-n Dab; kisap mata.
Instant a "^lambing.
Instantaneous a Agad; madali; tambing;
Instantly «(ii:'.-Pagki]raka pagdaka; tam-
bing: ngayon din.
Instate v Ilagay sa katungkulan.
Instead adv. Sa lugar ng.
Instep n Bubong ng paa.
Instigate t^-Sulsnlan. udyukan; isulong;
iudyok.
Instigation-w Sulsol; udyok.
Instill-v Isalin.
Instinct n Kilos na bigla.
Institute?; Magtayo; itatag; lumalang.
Institute n Instituto.
Institution-M-Pag tatatag; pag tatayo.
Instruct-i? Magturo: tnruan; akayin.
Instructor w Ang nagtuturo; maestro.
Instructress n-Ang nag tuturo; maestra.
Instruction n Pagtuturo.
Instrument nKasangkapan; instrumen-
to
Insubordinate i;Lumaban; sumuay
Insuburdination n Pagsuay; pag laban.
Insufferablea Hindi matitiis
Insufficiency-n Kakapusan kakulangan.
Insufficient a Kapos. kulang; di busto;
di sapat.
Insular a Insular.
Insult ü Lampastanganin: murahin; la
itin biyain himapit; alimurahin;
páslangin; magmura.
Insult nPaslang lait; kalaitan; alimura;
siphayo: kaalimuraban.
Insuperable-a Di madaig.
Insupportable-a Di makatitiis.
Insurance n Katibayan; siguro.
Insure i'Tibayin; gawin ang katibayan.
Insurgent a Nauukol sa insurecto ó sa
taga labas.
Insurgent w Ang lumalaban sa gobier-
no.
INT
255
Insiirmountable a Di matataloiiin.
jnsurrection-w-Pal aalsa laban sa Go
bienio.
Intact aBno: lubes.
Intangible-a-Di maramdamin.
I nteger-w- Numero.
Integral í?.-Walaiig kuiaiig buo; lubos.
Integral-M-Bilaiig; numero.
Integrate v-Buoin, bilugin.
Integrity w-Kabuoan, katibayan; kata
patan ng loob.
lntellect-?i Karunungan; bait dunong.
Intellectual ri-Maruneng; mabait n\ata-
lino mátalas.
Intelligence ti-Karunungan bait; dn
nong. kabaitan pangintindi.
Intellingent a Marunong; mabait; máta-
las; matalino; may dunong.
Intelligible a Madaiing matalasta^í.
Intemperance n Kalasingan.
Intemperate-a-Mapag las in g; hilon
Intend-v-Bantain: akalain isipin.
Intendant n Superintendente puno.
Intense a Masinsin; mabagsik; pormai;
labis; lubba mátalas.
Intent n-Banta; ang inisip: ó inaka-
la,
Intention-w Isip; akala; banta.
Intentional a-Sinadya tinalaga.
Inter-i^-Ilibing.
Intercalation ?t-Pakli; sabat
Intercede-t^Mamagitan, ipakiusap; ma-
manhik.
Intercept vH aran gin; abalahin.
Interception -n-Pagharang abala.
Intercession w Pamamagitan.
Intercessor w Taga mamagitan; pinta-
kasi.
Interchange v-Magpalitan.
Interchange nPalitan.
Interchangeable a Maipapalit.
Intercourse M-Kasulatan; salitaan; sa-
lita.
Interclude v Harangin: abalahin.
Interdictv Ipagbawal; magbawai.
Interdiction-^* Pagbawal.
Interest-n-Tubo imbot; patnbo; paki-
nabang interés.
Interest-r Maimbot; magkaroon ng in
teres. •<
Interested a May interés.
Interesting a-Malibang maaliw;
Interfere v-Umabala; makialam; mang-
himasok; sabarin.
Interference n Abala; pakialam.
liiterim-n Interino pagkasamantala,
Interior-n Loob.
Interior a-Na sa loob; loob
Interject-v-Ipasok; ipagitua, isalit
INT
Interjection-n Pagpasok pagsalit.
Interlace v Idiigtong ilapat; tallan.
Interlard-7^Ibaí(>,• ilahok.
Interline-t' Sunuiiat sa pagitan nang
guhit.
Interlineatit>n-7i Pagtswlat sa pagitan
ng niga guhit
Interlocution n Salitaan.
Interlocutors Ang nagsasalita.
Interlope t? Mag intla ng walang licen
cia; makialam.
Interloper n Ang nakikialain.
Interlude wPuang.
Intermarry -I'-Maging kamaganak ^lahil
sa kasal.
Intermeddle-r-Makialam.
Intermediate a Na sa pngitaii.
Intermediary a Na sa pagitan.
Interment-M Paglibing.
Interminable a Walang hanga, Walang
katapusan.
Intermingle r Lumahok ihalo.
Intermission fi Llkat; puang, pagpapa^
nga.
Intermit r-tn mi kat magpabinga.
Intermitent ii Tatahan at muling baba
lik.
intermix v liahok: ihalo.
Internal a Nasa loob; loob.
International a-Alam nang lahat nang
nación.
Interpose r Mamanhik; mamagitan; bn
mala; ipagitna.
Interposition n Pagpapagitna; pamania-
gitan.
Interpret r Ihulog niagsaysay; salay
say in.
Interpretations Kahulugan. kasaysa
yan; salaysay.
Interrogate-r Itanong; magtanong.
Interrogation ?iPagtatanong: tanong.
Interrogative a-Nannkol; sa tanong.
Interrogatory n Tanong.
Interriiptf -limábala; sabarin: maki
alam; isabat abalahin
Interruption n Abala sabat; likat.
Intersect r-Magkrus.
Intersection n Krus.
Intersperse r-I halo; ikalat.
Interstice « Pnang likat.
Interval w Puang: pagitan.
Intervene r Mamagitan; makinsap; ipa
gitna.
Intervention n Pamamagitan; paki
nsap.
Interview-n TJsap pagtatannngan; sali
taan
Interview-i? Magtanong magusap.
interweave-ivLumahok; húmalo.
Intestate a Walang testamento.
INV
25f>
IRK
lotestine rfc Bitiika isaw.
Intestinal yi Nauukoí sa bituka.
Intimate a Tapat iia loob. taos ó taíui
tun ang lo b
Intimate v Ipahalata ma<r8abi.
Intimation n Pagpahalata sabi.
Intimidate-r? Takutin; guiatin.
Intimidation-?* Takot.
Into prep -Sa loob sa.
iDtolerable-a Di matitiis; d\ dapat
tiisin.
Intolerance n-Kabagsikan; kawalan ng
pagtitiis.
Intolerant a Di makatitiis.
Intonib w-ilibing.
lntone-í7 Magdalit; magawit.
Intoxicate- t'-Maglasing maglilo.
Intoxication ?i Paglalasing; kala
singan.
Intractable V- Di nuiHUsunurin; masungit:
mabasrsik.
Intransitive a Sarili.
Intrench Í? «Tumawa ang trinchera.
Intrenchment w Trinchera
Intrepid a Matapang mangabas; bayani,
vvalanii takot; walang kaba.
Intrepidity n Tapang kat'ipatapangan;
pagkabayani; kawalan ng takot.
Intricate-a Pasnotsuot; guío malabo;
m ah i rap gawin.
Intriizue ?*-SaIitaan na masama
Intrigiie-i'-Magsalitaan ng palibim.
Intrinsic «Ha loob; totoo kailangan.
Introduce /'-Ipakilala; magpakilala.
Introduction w-Pagpapakilala.
Intrude v Makialara; abalahin pumaaok.
Intruaion-w-Pakialam abala.
Intrusive-a Makikialam.
Intrust?; lalok; ipagkatiwala.
Intuition n Katotohanan isip na bigla.
Iiitwine i; Pilipitin: pumilipit.
Inhundate v-Umapaw apawin; bumaha.
Inundation wBaha; pagbaha: pai?apaw.
I nure-t' Mabiliasa; m a ga w a i ; mama
lagi.
I nutility-H- Kawalan ng kabuluhan
Invade-f Lumapit; at lumaban: puma-
sok sa ibang lupa at: maglabanan.
liivalid-a Walang kabuluhan; hindi uma-
yon sa utos
invalid n Tawong may sakit, ang may
sakit.
liivalidate-t?-Pawalan ang kabuluhan
Invaluable a-Lubhang mahalaga.
Invariable a Hindi mababago.
Invasion-w-Pagpasok na sundalo sa
ibang lupa,
invective a Maalipustain malait. >..•,
Invective-w-Alipusta; salitang mabigat.
Inveigle v Tuksuhin: iidyukan.
Inventt; Tuklasin; umisip isipin;kumal
ha la'angin.
Invention w Ang kinatha ó nilalang
Inventorn-Ang kumatha ó lumalang.
Inventory n Listaban ng niga bagay.
Inverse a Kalaban; iba.
Inversion w Pagpatuad; pagkaiba.
Invert i)Ipatuad; ibahk*
I nvertebrate-a- Walang gulugod.
Invertebrate w Hayo}) na walang gulii
god.
Invest-t^-Lumaban; bumangay; bamonirv.
Investment-w-Paglalagay ng kuarta sa
comercio
In vestí gate-i;-Siyasatin usisam.
Tnvestigation-'^i Paguusisa siyasat.
Inveterate-a-Matibay matigas ang nU>;
so wail.
Invigorate t? Bubayin; dahasin.
Invigoration-nPaglalakas.
Invincible-a Hindi masupil. di susuko.
Inviolable-a- M alualbati.
Inviolate a Di nasira; buo pa; mahnis.
Invisible-a-Di makakita.
Invite ?^Anyayahin, maganyaya.
Invitation nAnyaya; hikayat
Invócate n- VI analangin; tunoawag.
Invocation n Pan alan gin; tavvag.
Invoice-v-Listahin ang mga bagay sa
isang lugar ó sa isang tindahan.
Invoice n Listaban ng manga bagay sa
isang lugar ó tindahan
Invoke v- VI analangin; tawagin
Involuntary a Wala sa loob.
Involution n Pagtiklop: kaguluban.
Involve-t'-Balutin; itiklop.
Invulnerable a Di mapasaktan.
Inw^ardaNa sa loob.
Inward adv. Sa gawin g loob.
Iracible a-Magagalitin; mapootin.
Irate-a Galit; masama ang loob
Ire n Galit; tanim saloob.
Ireful-a Galit; magagalitin.
Irisn-Babag hari
Irish a Nauukol sa Irlan»les.
Irish n Tawong Irlandés.
Irkt; Pumagod ynmamot.
Irksome a Mayamutin.
Ircn n Bakal.
Iron t? Mamirinsa; bakalin.
Ironies ronioalrt Masaklap
irony ti Kasaklapan tuyo.
Irradiancé-n Ningning; kainaman.
Irradiate í;Lu mi wanag; liwanagan,
irrational a Di ayon sa katwiran.
Irreconcilable-a-Hindi bubuti.
Irrecoverable a Di makababawi.
Irredeemable a Hin/li makabawi.
Ii reducible a Di babawa-an,
Irrefutable a-Di magkakaila.
JAN
257
Irregular fl^Hindi karaniwan; iba,t, iba;
di matowid.
Irrelative-a Walang interés.
Irrelevant-a Di bagay ó di akma.
Irreligion-w-Kakulangan ng religion.
Irreligious a Banday; walang religion.
Irremediable a Di magagaling; sira.
Irreparable-a-Hindi magagaling; di-
maiuuli.
irrepressible a Di masupil.
Irreproachable a Di mapipintasin; wa-
lang pintas.
Irresistiblea-Di makakalaban.
Irresolute a Alangan urong sulong; sa-
lawahan; hindi firme.
Irrespective a Walang pinipili.
Irresponsible-a Walang. isasagot; di kai-
langan rnanagot.
Irretrievable a Di makakabawi.
Irreverences Kakulangan ng ga-
lang.
I rreverent-a Walang galang.
Irrevocable-a-Di mababago.
Irrigate v Patubigin.
Irrigation-n Pagpapatubig.
Irritability w Yamot; poot.
Irritable a-Mayamutin; mapootin; ma-
hapdi.
JEL
Irritate-t'-Yamutin; bagbagin; humap-
di
Irritation n Yamot; hapdi; poot.
Irruption n Butlig: pagputok.
I8 i? Ay; may; mag.
Island w-Pulo.
Isle n-Pulo,
Isolate-v-llayo sa iba; ibukod.
Isrealite-w-Taga Israel.
Issue v-lkalat. magmula; mangaling sa
magbuhat.
Issue-n Pangyayari; paglabas.
\tpro. Siya iyon; iyan; ito; ire.
Italiana-Italiano.
Italian wTaga Italia.
Italic a-Nauukol sa Italia.
Itch í; Humapdi; kumirot; kuniire.
Itch n Galis.
Item-n-Bagay.
Itemize v sulat ng isaisa.
Iterates ülitin: gawing; muli.
Iteration n Pagulit.
Itinerant a Paglakadlakad.
Itinerant-w Tawong mapaglakad.
Itinerate-v-Lumakad at magdiscurso.
Itself j^ro.lyondin; siyarin.
Ivory n-Marfil.
Ivy ?i Lipay,
Jabber n Salita na walang kabuluhan.
Jabber-i;Magpalitang walang kabuhihan.
Jack-n-Bansag ng ngalan ni Juan Mag-
daragat; bandera sota ng baraha.
Jackanapes-n Tingo; tawong malikot at
hambog.
Jackass n Jumento tawong ulol.
Jacket w-Barong maikli.
Jack knife n-Laseta.
Jacobin n Fraile Dominico.
Jacúlate v I tul a g.
Jade í?-Kabayongmasama: babayingma-
sungit.
Jade i; Pumagal; pumagod.
JagnBinga.w; tinik; piraso.
Jagged a Magaspang.
Jaguar w-Tigre Americano.
Jailn Bilango; kalabuso.
Jailer n AÍig mamábala sa bilango.
Jam-n .lelea.
Jam-i; Ipitin; bugbogin; kumapal ang
tawo.
Jamb n Gilid ng pinto.
Jangle-í/'-Kum^lasing; makipagtalo.
Jangle-n-Kalasing; pagtatalo.
Janitor /i Katiwala ng bahay; encar-
gado; ang namamahala saisangbahay.
Janty-a-Magaan: makinis; mainam.
January n Enero.
Japan-w Japón; pintang itim.
Japan-v Pintahin ng itim.
Japanese-a-í^auukol sa Japón.
Japanese^-Taga Japón; wika ng Japón.
Jar n Jaro saro.
Jargon n Salitang utal ó di maintindi-
han.
Jargon-n- Magsalita; ng hindi maliwa-
nag.
Jaunt-tJ-Magpasial.
Jaunt-n Pasial.
Jaunty-fl-Makinis; magaan; mainam.
Javelin ^^Tulag; sibat.
Jaw ?i Panga.
Jaw bone-n-Sihang; panga.
Jay n Taw ong bukid.
Jealous a Siloso; mangambain; niaiin-
gitin.
Jealousy-n-Pangimbulo; ingit; hinala;
pangamba; alapaap ng loob.
Jean-n Kayong magaspang; gris.
Jeer t; IJyámin; tuksuhin; hiyawin.
JeernTukso; iiyam: hiyaw.
Jehovah n Dios; bathala.
Jelly wJelea.
33
JOU
258
JUN
Jeopardize vllagay sa panganib.
Jeopardy n Panganib.
Jerk v Batakin; ihagis na pabigla.
Jerk-w Batak.
Jerky a Di panay.
Jest-w-Biro; laro.
Jest V Biruin; magbiro.
Jesuit n Jesuita.
Jesuitic a Nauukol sa Jesuita.
Jet-n Bukal.
Jet-v Lumabas ng pabigla.
Jetty w Muella.
Jetty-a Maitim itim.
Jew n Judio.
Jewei-w Sangkap; brillante.
Jeweler-n Platero.
Jewish a Nauukol sa Judio.
Jib V Umurong.
Jibe iJ-Ibahin ang tuntungan \\g sasak
van magkasundo.
Jiffy w-Sangdali.
Jigglev-Galawin; gunialaw; kalogin.
Jilt-ti-Babaying salaw^ahan ang loob.
Jilt v-Dayain ó hibuin sa pag ibig.
Jingle V Kumalasing kumalog.
Jingle 71 Kalasing; kalog.
Job-y¿-Traba,io; gawa.
Jockey-i'-Hibuin dayain.
Jocose a Mnsaya; palabiro.
Jocoseness Jocosity n Kasayahan; biro
kalibangan.
Jocular a Masaya; palabiro.
Jocularity n Kasayahan; kaligayalmn:
pag tatawa; kalibangan; katuwaan.
Jog-n Suniagsag.
Jog n Sagsag.
Joggle-t'-Kumalog: kahigin.
Join-v-Idugtong; ikama ilangkap: ila
pat; isaraa; ihalo; igawgaw; pumi-
san.
Joint-w-Hiwas; bias; sanib; bukongbu-
kong; kasukasukuan.
Joint a Kasama.
Joint-i' Hiwasin; biasin.
Jointly (xdiJ.'Samasama: sabay sabay.
Joist-n-Solero.
Joke-n-Biro: aglahi; badya.
Joke v-Magbiro; biroin; magbadya.
Jollification n Pagsasaya kasayahan.
Jollity-Jolliness n Kasayahan; kaligaya-
han.
JoUy-a-Masaya maligaya.
Jolt-z/Umumpog tumulak; unuintog.
Jolt-n-Umpog; untog; tulak.
Jostle V Magumpog; bunianga; umuntog.
Jostle-n-Umpog: untog; banga.
Jot w-Pirasong munti; punto.
Jotí; Sumulat sa tandaan; isulat sa
tandaan.
Jounce V Galawin; uniunípog.
Jounce-n-Galaw: untog; unipog.
Journal-n-Pahayagan; dahon.
Journey n Lakad; viaje:
Journey -i'-Mag viaje; luniakad; mag la-
kad.
Journeyman n Trabajador; ang nag pa-
paúpa sa maghapon.
Joviala Masaya; malugod; maligaya;
maamo ang loob.
Joviality- ovialness w Kasayalian; kali-
gay ah an.
Jowl n Panga: pisngi; sihang.
Joy-w-Kasayahan; kaligayahan; tuwa;
kalit)angan; katuwaan.
Joy V Sumaya; maligaya.
Joyous Joyful a Masaya: natutuwa; ma
libang mapagpatawa; mapagsiste.
Joyless a Walang saya ó kasayahan;
walang tuwa
Joyfnlness ri-Kasayahan; kalii?ayahan.
Jnbihmt a Masaya; mahgaya.
Jubilation w Kasayahan.
Jubilee t/. Kapistahan.
Judaic rt Nauukol sa mga Judio.
Judaism-n Pananampalataya ng manga
Judio
Judge-^i Hukom; juez.
Judge-i'-Humatol; hatulan.
Judgment n Hatol: pasiya; tuto; pag
hatol; taros bait isip akala.
Judicative a Mav kapangyaring huma-
tol.
Judicial a Nauukol sa hukom.
Judiciary-ft Nauukol sa liukon).
Judicious a Mabait: maliinhin: matali
no tahimik
Jiig n Lalagyan; ng manga bagay na
lusaw.
Juggle-7/- Mags ala man gka.
Juggle n Salamangka.
Jugglery n-Pagsasalamangka.
Jugular a-Nauukol sa liig ó lalamu
nan.
Juice n-Katas.
Juiceless n Walang katas.
Juicy-a Makatas.
July n Julio.
Jumble-i?-Haluin: guluhin.
Jumblen-Halo; kaguluhan.
Jump I'Lumuudag; lumukso; magtalon;
tumalon; laktawin.
Jump-n Lukso; lundag; talon; laktaw.
Junction n Sanib.
Juncture w Sanib: dugtong.
June n Junio.
Jungle w-Lasaw.
Junior a Bata pa; binata.
Juniority n Pagkabata.
Junk n Manga bagay na walang kabu-
luhan.
KIN 259^
Jnuket /e-Mamon,- matamis;
•liinket v-Magpiging.
Jiinta-n Junta; katipiiiian; liipong.
Junto-n-Kati punan.
.luridic Juridical a Nauukol sa hucom.
Jurisdiction w-Kapangyarihan; lupang
sinukuban; lupang sinakupan.
Jury a Interino.
Justa- lapat matowid; ayon sa kato-
wiran batibot busto, sukat.
Just-rtrZr. Sukat; busto.
KNI
Justice w-Katowiran; katampatan; kasu-
katan; kabustuban.
Justifiable a Dapat patawari; may ka
towiran.
Justification t? Katowiran.
Justify-v-Magbigay ng katowiran.
Jut ivLuminbutod; lumiko.
Jut-w Liko.
Juvenile a Bin ata
Juvenile n lagong tawo; binata.
Juvenility-w-Pagkabata.
Kail n Repolio.
Kale n-Repolio.
Katydid-w tipaklong.
Kell n Puit ng sasakyan.
Keen a Mátalas; matalino; tuso.
Keep-t?-Alagaan; bantayin; ikalong;
ingatin.
Keeping n Pagaalaga pagingat.
Keep sake nKaloob bigay; biyaya.
Keep secrete Huag sabihin.
Keg n-Hariles na munti.
Ken-n Malaman; kilalanin; kuinilala;
karunungan tanawan, pagkikilala.
Kennel-n Kubo ng aso,
Kept-í;. imp &p /?.-Iningat; binantay.
Kercbief r* Alampay; birang.
Kernel-w Butil.
Kerosene-n Gas.
Ketchup wKatsup sarsa.
Kettle n awali; kawa.
Kettle drum w-Kaja.
Key n Susi.
Key V Susiin isusi.
Key hole-n-Butas ng susian.
Key stone wBatong pausara ng arko.
Kick-n-Sipa sikad.
Kick V Isikad: sumikad; sipain.
Kid-n-Bata; tupang munti; kambing na
munti.
Kidnap V Bihagin: bumihag.
Kidney n-Bato ng katawan.
Kill-v-Pumatay; patayin.
Killing wPatawan.
Kiln n Hurno.
Kilo Kilo^rain-n- Kilogramo; kilo.
Kin n-Kamaganak.
Kindn-Clase; lahi.
Kind-n Mabuti ang loob; mabuti; ma-
pagpitagan.
Kinder gartenn Escuela nang mga ba
ta.
Kindle-i' Sunu$rin sindihan; magsindi.
Kindness /7 Kabutihan ng loob; kabu
tihan; pitagan binhin.
Kindred w Hinlog; manga kamaganak
kamaganakan.
Kindred a Magkamaganak.
Kine-nBaka.
King n Hari.
Kingdom n Kaharian.
King fisher w Lumbas.
Kingly a-Parang hari.
Kink n Kunot.
Kink 1? Kumunot.
Kinky a Kumunot; makulot.
Kinsfolk n Manga kamaganak.
Kins man n- amaganak na lalaki.
ins woman n-Kamaganak na babayi
Kip w Katad ng bulo.
Kirk n Sambahan.
Kirmess n-Piging at pista.
Kismet nKapalaran
Kiss n Halik hagkan.
Kiss 7/-Humalik; halikin; humagkan.
Kitw-Pusang munti; kuting.
Kitchen n Kosina.
Kite-n-Buladol.
Kitten ti Kuting.
Knack n Tuto; karunungan; bait.
KnapnDulo dun got.
Knarl-iiMata ng kahoy.
Knave n-Tawong masama; tawong ha
mak ó mahalay.
Knavery n Gawang masama ó mahalay.
Knavish a-Mahalay; masama.
Knead i'Masahin magmasa.
Kneading-n-Pagmamasa.
Knee-w Tuhod.
K nee cap-n Bayugo.
Kneel-v-i.umuhod.
Knell-n-Tugtog ng kampana.
Knelt vAmp (fe;}.p.-Nakaluhod;lumuhod.
Knew 1? imp. Nalaman; kinilala.
Knickerbockers-n Salawal na putot.
Knickknack w Bagay na walang halaga.
Knife-n Laseta; bat a via
Knife-r Hiwain ng laseta; saksakin.
Knit-v-Isama; gumanchillo.
LAD
Knitting n Paggaganchillo.
Knives n-Mga laseta ó batavia.
Knob n Buhol; tangán ng pinto.
Knockn-Tugtog tuktok; bungo, dagok;
katog.
Knock V Tiimuktok; biimiingo; dagukan;
kumatog.
Knoll n Tugatog piigpok; gulod.
Knot n Buhol; tali; mulmol, talibugso.
Knot-r-Buhulin magbuhol; liumiiknol.
Knotted a Mabuhol.
Knotty-rt-Mabuhol .
260
LAN
Know n-Malaman; kilalanin; matutuhan;
mara;vasan
Knowing a-Bihasa; marunong; mátalas;
tuso matalino.
Knowledge n Karunungan; dunong; tu
to. bait.
Knuckle-n Buko ng kamay.
Knuckle-v-Sumuko.
Knurly-a-Magaspang.
Kraal n-Nayon; kulungan ng elepan.
te.
Kreosote w Kreosote.
La-n- La
Label n-Tanda.
Label v Ilagay ang tarida.
Labial a Nauukol su labi.
Labial n Salita ng labi.
Labor ?i-Trabajo; gawa.
Labor v.Magtrabajo; gumawa; puniagal.
Laborers Ang nagtatrabajo, ang gu-
magawa.
Laborious w Mahirap; magtrabajo.
Laboratory n Labatorio.
Labyrinth n-Lugar ng maraming Ian-
das.
Lacen Puntas panali.
Lace a Talian; ilagay ang puntas,
Lacerate-v-Hiwain; pilasin: wahiin.
Laceration-n-Paghiw^a; pagwahi; hiwa;
pilas.
Lache M-Katamaran.
Lachrymal-a-Nauukol sa luha.
Lachrymose a Maluha.
' Lack v-Kumulang.
Lack-w-Kakulangan; kulang kakapusaii;
pagkulang.
Lacking-n Pagkulang.
Lacker-n-Varnis.
Lackey-n- Ayudante.
Laconic-a-Maulol, loco.
Lacquer-w- Varnis .
Lacquern-Pahiran ng varnis; varni^in;
magvarnis.
Lacrymal a Nauukol sa luha.
Lactation w-Pagpasuso.
Lacteal ¿i- Nauukol sa g{>tas.
Lactean-Laeteous a Magatas
Lactescent a Magatas.
Lad t» Batang lalaki.
Ladder n Hagdanan.
Lade-v Ipasan; ilulan.
Lading-?* Paglulan; pagpasan.
Ladle-w Sandak.
Ladle-v-Sandnkin; magsandok.
Lady-n Bininibi/ babaying ginoo.
Ladylike a Binibini; mabait; niahal;
na ugali.
Lady love n- Ang nililigawan; ang pina-
ngangasawa.
Lady ship-w-Binibini.
Lag a Huling; katapusan.
Lag í; Magpabaya.
Laggard -wTawong tamad ó pabaya.
Laggard a Tamad, mabagal; marahan;
huli.
Lagoon-w-Dagat dagatan.
Laid-v. imp ¿c. p. p.-Nilagay; nakalagay.
Lain- 1?. ^. ^.-Nilagay; nakalagay.
Lair-n Hihigan ng hayop sa danio.
Lake n Dagat dagatan.
Lamb w-Tupang munti.
Lambkin w Tupang munti.
Lambent a Makintab; makit^ap.
Lame a Pilay; mapilay; hiwid; hingkod.
Lame-v-Pilayin, pumilay; humingkod;
hiwirin.
Lameness-n Kapilayan; pagkapilay.
Lament i?-ManangÍ8, dumaing, manag-
hoy; tumangis.
Lament n-Tangis, daing; panaghoy; pa-
nambitan.
Lamentable-a Mahabag kaawaan.
Lamentation-n-Daing; hibik; panambi
tan; panaghoy.
Lampn-Ilawan lampara; ilaw.
Lamp black-w Uling:
Lamper eel-^-Palos.
Lampoon w Uyam.
Lance n Tulag; si bat.
Lance-v-Sibatin; tulagin.
Lancet-n-Lasetang panagra.
Lanch i?-Itulag; salapangin.
Land n Lupa.
Land-t?-Ilagay sa pangpang; igadsad.
Landed ii May maraming lupa.
Landing n Doongan.
Land Isrd-n-Ang may ari ng hotel ó
bahay panuluyan (lalaki).
LAT
261
LEA
League t; Magti pan; magtipoii; ilakip.
Leak n Tulo; talas.
Land ladyn-Ang may ari ng hotel ó
bahay panul uyan (babayi).
Land mark-?^ Muson.
Lane t* Daan.
Language ?iWika;. salita.
Languid-a Mahina: malata; payat.
Languidness le Lata; kahinaan; kapaya-
tan.
Languish i> Lumata; humina; pumayat.
Larguor-M-Latá kapayatan; kahinaan.
Lanka Payat; niataas.
Lantern-n-Parol laterna .
Lap n-Kandungan; sinapupunan.
Lap V Dilain.
Lapel n Tiklop ng daniit.
Lapse t'Puang; likat; paglipas.
Lapse zz-Lu mi kat; lumipas.
Lar board wAng gawing kaliwa nang
sasakyan.
Larcency-n-Pagumit; pagnakaw.
Lard-^^Mantika.
Lard v Mantikahin.
Larder n Ranguera.
Largea Malaki: dakila.
Largeness n Laki. kal^kihan.
Lariat n-Silo ng lubid.
Lark-7i Batobato; kabiruan.
Lark v-Magbiro.
Larva Lar vea n Uod.
Larnyx 9i-Lalamunan.
Lash-n Látigo; pilikmata.
Lash-v-Talian.
Lassn-Batang babayi.
Lassitude w-Kahinaan;kapaguran;pagod.
Lasso-n-Silo.
Lasso-t; Siluin.
Last a Huling; kahulihulihan; katapu-
saii.
Last t; Tumigas; tumagal.
Lasting n Matibay; di niasisira; matagal.
Last-M-Lulan.
Lastly íifíi». Hulinghuii; sa kahulihuáian.
Latch n Kandaro.
Latch-v-Ikandaro
Latchet n Tali ng sapatos.
Late a Baüfo; huling.
Late «íÍí;. Tanghali; gabi na.
Lately-a<ií7.-Ngayon lamang.
Latency-w Kalabuan.
Latent a Di makakita; nialabo; tago:
Latei a Mayamaya pa; huli pa.
Latest a Kahulihulihan.
Lathern Bula ng sabon.
Lather-u-Magpahid ng sabon.
Latin-n-Latin.
Latin a Nanukol sa latin.
Latitude n-Layo sa liilagaan ó sá ti
milgan. . . ¡ >
Latter-íí- Hindi.
LaterIy-arÍ7/. Sa kahulihan.
Laud-v-Purihin; magdiwang.
Laud-w Pagpuri; puri; lualhati.
Laudable-a-Dapat purihin.
Laudation íiPagpuri,
Laudatory-a-Dapat purihin.
Laugh-fi-Tawa.
Laugh-i? Tumawa.
Laughable a-Matatawanin; niakatatavva,
mapagpatawa.
Laughing it-Tawa.
Launch w- Lancha vaporsito.
Launch i;-Dumapila«; niagnmla.
Launder r Maglaba;
Launderer n Maglalaba; iabandenv.
Laundress ?^-Labandera,
Laundry-w-Palabahan,
Lavatory a Nauukol 8R paglalaba.
Lave-v Hugasin; maligo.
Lavatory n Hilaiuusan; lava<lor.
Lavander ?i-Kulay purpura,
Laver-n-Balita.
Lavish a Sagana^ labis; mapaginaniasa;
buraia
Lavish V Itapon; niag sabog; iiií^g bu-
rara.
Law ?i Utos, le}".
] awful íi Ayon sa utos ó ley.
Lawfulness n Pagkakaayon sa katowi^
ran.
Lawless a í.aban sa ley ó utot^.
Lawn n Bakuran.
Lawsuit nUsap; pagtatalo; pag usa^K
Lawyer n Aboga<lo.
Lax a Pabaya; tamatl.
Laxity-Laxness w Kataniaran kapabaya
an.
Lay f fw/^. Hiniga; nahiga.
Lay-í' Ihiga; ilagay.
Lay n Kanta; awit.
Layer-n-vSuson.
Laziness-n-Katamaran; kapabayaan; li
galig kakuparaii.
Lazy-a-Tamad; pabaya; alisaga: l)atu
gan; mabagal ayaw magtrabajo.
Lean Bukid na pastulan,
Leach n Linta.
Lead í'-Akayin; umakay; tamuhin; una
lian.
Lead n Unahan; pamunnino.
Lead ?i-Tinga
Leaden a I inga may halong tinga.
Leader-?^ Panguk); í)unu.
LeafnDahon.
Leaf í'-Lumago ang dahon,
Leaílet-n-Munting dahon.
Leafy a Madahon.
League n-Layo ng isang oras ng lakad;
kapisanan; katipunan; tipan.
LE(Í
262
Leak t; Túmulo; tullíalas.
Leakage n Tulo; pagtvilo.
Leaky a Larot.
Leant? Ihapay ipahahmg ihiling,
I ean a Payat.
Lean-n Laman,
Lean ton Pakpak sibi.
Leapt; Lumundag; lumukHo.
I eap n Lnndag lukso.
I earn n Magaral; inatnto.
Learned w Marunong mata'as; matalí
no,t, bihasa.
Learner r¿ Ang nagarab
Learning n Karnnunga pabam; ihinong.
Lease v ípabuis; bumnis
Lease n Kasulatan tungkol sa pagbnis.
Leash n PanaH; suga tatlu.
Least a Kauntiuntian.
l.eathern-Katad.
Leatberrt Yari ng katad.
Leathery a Parang katad.
Leave í; Mai wan; tirabin; magtira; biti
wan ipahintulot;nmalis;pahintnlotin.
Leaven Pabintulot kapahintulotan.
Leaven n Lavadura.
Leaves n Manga dahon ng kalioy.
Leavings-n Ang tinitira Pinagpilian.
Lecture n Discurso pangnngusap
Lecture v Magdiscurso; pangusapin.
\ eá-v imp. ik p jo -Tnakay.
Ledge-n-Paris.
Lee n Latak ng alak.
Leeshn-Linta
Leer -Tumingin ng pabastos.
Leer n Tingin na bastos
Lee ward-rtrít?. Sa gawi na may liangin.
Left-t;. imp. íé/?.^.p. Tniwan;tinira urna
lis
Left-a Kaliwang.
Left 71 Kaliwa.
Left band n Kamay na kaliwa.
Left handed n Sanay ang k a m a y n a
kaliv^^a
Leg n-Hita.
Legacy w Mana.
I , egal -a Ma tow id; a y o n s a utos 1 1 g
Gobierno.
Legalize í; Ilagay sa Katowiran.
Legality-n Katowiran.
Legate nPintakasi.
Legatee n Ang tnmatangap ng mana.
Legators Ang nagpamana
Legend n Awit; knento.
Legendery a ISanukol sa awit.
Lager de main n-Salamangka.
Legible a Makababasa
Letrion n Hnkbo; bnnton ng tawo.
Legislate í'Maglagda gumawa ng uton.
Legislative a N aun kol sa paglalagda.
Legislation-w Paglagda.
LEX
Legislature-n-Katipunan ng manga mag
lalagda.
Legitimacy nKatunayan.
Legitimate-n Tunay; totoo.
Leisure nKalibangan; lugar; panahon
na walang gawa.
Leisure-a Walang gawa.
Leisurely n Dahandahan.
Lemtn n-Limon dayap.
Lemonade n Limonada.
Lend í;-Magpahiram: pahiramin
Length n Haba.
Lengthen vHabaan: unatin; banatin;
batakin.
Length ways a^fe.-Pahaba.
Length wise adv. Pahaba.
Lengthy-a Mahaba.
Leniency-n Awa; babag.
Lenient a Mahabag: maawain.
Lenity n Awa; habag
Lent í; imp. & p. |).-Ipinahiram; nagpa
biram.
Lent n Kuaresma.
Leonine a Parang leon.
Leopard rt-Leopardo.
Leper-n Lepra
Leprosy n Sakit na iepra san lázaro.
Leprous a May sakit na lepra, nauukol
sa I epra
Less í7-Kulang kapos liban.
Less adv. Kapos; bukod pa
Lessen i; Umunti; kumulang; bumawas;
bawasan
Lessern-Ang munti
Lesson n-Leccion pinagaralan.
Lessor-n-Ang nagpapaupa ng bahay.
Lest con/ Baka sakali.
Let-r-Tpahintulot; pumayapa; mai wan
abalah n.
Let-n Abala.
Lethargic a Nagaantok; palaantok.
Letbargy n Antok
Lettern Sulat letia; titik.
Letter-i^-Letrabin; titikan; isulat.
Lettuce n-Litsuga.
Levant-a-Nakatayo; nakatindig.
Levant vUmalis lumayas.
Levee n Panbarang ng tubig.
Level a Patag pantay.
Level V Patagin pumatag.
Level nKapatagan; kapantayan.
Leven?- Panghikuat; pangbuit; pangis
pike.
Levity-n Oaan
Levy n-Buis
Levy V Ipabuis.
Lewd a-Malibog; hamak mahalay.
Lewdness-n Kalibugaik kabamakan; ka-
halayan.
Lexical a Nauukol sa salita, ó lexion.
LTG
263
Lexicographern Ang gumagawa ng
diccionario.
Lexicography wPaggagawa ng diceio
nario
Lexicon/i Diccionario.
Liable a Mahilmg; mahangad.
LiarnTawong mapagsinungaling.
Libel wPagwivvilia ng katampalasanan.
Liberal n Magandangloob;mapaganipon
sakapwa.
Liberal n- Liberal.
Liberality n Kagandalian ng loob; kalak
han ng puso
Liberate v Pawalau; patawarin; tima
wain; palayaiii
Liberation n Pagkawala;pagpatawad ta
wad.
Liberty n-'^alayaan; tiniawa pahintuiot.
Lice-n- Manga kuto.
License ?i^ Licencia; tnlot.
License v-Ipahintulutin; tnhitin; ibigay
ng licencia.
Lick v-Dilaan.
Lick-n-Pagdidilaan.
Lid w Tungtong; talob; takip; panakii».
Lie-i'-Magsinungaling.
Lie-:^i-Ka8Ínungalingan.
Lief aííi'.-Nakahiling.
Liege-íi Nauukol sa buis.
Liege n-Mayari ó encargado ng lupang
buisan.
Lien n Fianza; katibayan.
Lieu-w ugal lugar.
Lieutenancy-w-Kalagayan tiniente.
Lieutenant-M-Tiniente.
Life n Buhay kabuhayan.
Lifeless-a Walang buliay, patay; pay at;
mabaeal.
Life like a Parang may buhay.
Lift-i;-Itaas; buhatin; damputin; iba
ngon.
Liftn-Tulong ampon; pagbuhat
Ligament 7i Anat litid.
Ligature n-Pamigkis.
Light n Apoy; ilaw; liwanag; araw.
Light-a-Magaan; maliwanag; maliksi;
mabilis.
Light-z/ Sindihan magsindi.
Lighten t^Bawasan gaaning; gumaan:
luminaw\ lumiwanag; knmidlat.
Lighten in^g ?i Pagpapagaang;pagpalinaw;
pagliliwanag.
Lightning w-Kidlat ng lintik; lin
tik.
Light-headed-a Hilo; magaan ang nlo.
Light-headeness-w Kagaanan ng ulo;
pagkahilo.
Light hearted rt Masaya; magaan ang
loob.
Light-minded'ft Maguió ang isip.
LIO ^
Lightness-n-Gaan; kagaanan kaliksihan
Light- ?i Baga.
Ligneous « Yari ng kahoy; parang
kahoy.
Lignite n L^ling.
JJke a Magkaparis; kawanki; kaparis.
Like a(ii7. Paris nga; rin.
Like i^ Umibig; ibigiu; giliwin; gumiliw;
magustuhan; maibigan.
Liking n-Nais; pita; gusto; nasa.
Lik^ ly ar/t'.-Marahil
Liken-ivlparis tumulad; itulad.
Likeness-n Kaparisan; tingin sa labas;
lagay pagkakawanki.
Like wise rrii'.-dayondin naman.
Lilac n Lila.
Limb n Sanga; hita ó í)araso.
Limber a Malambot.
Limber 17- Lumambot.
Limbo-7i-Bilango.
Lime n Apog.
Lime w Limon dayap.
Lime kiln n Gawaan ng apog.
Lime stone ??Banton apugan.
Limit n-Hanga hanganan wakal.wakas;
gilid; baybay danay.
Limit r Ilagay ng hanga magtaan.
Limitation-n Paghanga; paglalagay ng
hanga
Liriiitless-a Walang hanga.
Limp n Hingkot; iko.
Limp Í' Humingkod; umiko.
Limp a- Malambot.
Jjimpid a Malinaw maaninag makintab;
maliwanai?
Limpidity-' impidness n l\aliwanagan,
liwanag; kintab, aninag.
Linch pin-n- Tarugo; susi.
ine V Guhitin gumuhit.
Line w Lubid rienda guhit taludtod.
Lineage n Labi; hinlog kamaganakan
kanunuan.
Lineal a Nauukol sa guhit.
Lineament w Hitsura.
Linear a Nauukol ó parang guhit.
Linen n-Hinabing lino linso; kayu
mangi.
Linger r-Lumuat; magluat tumagal
Lingering n-Paghiluatan luat;hinayang.
Lingering a Mahinayang.
Lingual a Nauukol aa dila.
Linguist n Ang tawong marunong sa
manga wika.
Linament-n-Gamot na pamahiran.
Lining-M-Aporo.
Link n 8ilo.
Link V Idugtong.
Lint n-Pamigkis ng sugat.
Lion-n-Leon.
Lioness w-Babayingleon; inaling leon,
LOA
264
LON
Lip-w-Nguso; labi.
Lipothymy-?i-Himatay.
Liqnation n Pagtimaw.
Liquefraction n Pagtutuiiaw.
Liqaeíiable a-Matutunaw. inalnsaw.
í.iqnid a Malabiiaw.
íiiquid n Anomang bagay nalusaw.
Liquid i ty-Tí-Kalabnawan; pagkalusaw.
Liquidate v Humiwalay magbayad.
Liquidation-n-Hiwalay; pagbayad.
L'quor-n-AL'ik.
l>Í8p v Umutal.
Lisp w Kautalan.
f^ist n Listaban; tandaan.
List v-Ma^lista; ilista; listahin.
Listen t'-Batyagín; pakingan; dumínig;
marinig; makinig.
Listener- ?7 Ang nakikiniatyag.
Listless a Pabaya; tamad/ mahina.
Lit-v, mjj.-Sinindihan; tuinuutong; si-
niga.
Litany-w DasaL litania.
liiter Litre wLitre.
Literal a-Ayon sa salita.
Literary a-Nauukol sa suíat ó sa libro.
Literature n Manga libro; karunungan;
dunonsr.
Litbe rt-Malambot: maliksi.
Lithesome a-Maliksí.
liitbograph-v Magdibulio; isulat sa bato.
Litigant a-Nauukol sa usap.
Litigant w-Ang nag nusap.
Litigate v-Maj? usap.
Litigation w-IJsap; talo.
lÁtter-n Arag arag; kalanda.
Litter-v-Guluhin.
Little-a-Munii; maliit; kaunti.
Little-n Kakaunti.
Live-t;-Bumuhay; tunriira; tabanan.
Livea-Bubay; bubay ang loob: niasaya.
Livlihood-w Hanapbuhay.ikinabububay.
ÍJvelongaSa babang buhay.
Lively-a-Maliksi; masigla; nialikot; bu-
bay ang loob.
Liveíiness-w-Kaliksiban; sigia; liksi.
Lively-aríí7.-Kasayásayá
Liver ^i Atay
liives H Mga bubay.
Livid a Mapula. kulay talong.
Living (7 Bubay; inabubay.
Living w Kabubayau; pagkabnbay.
liizard-M Túko; butiki; bayawak.
Load M-Bigat; hilan.
Load-v-Ilulan. ipasan; kargabin; inag-
lulan.
Loaf w Tinapay na malaki.
Tioaf-v Mag alisaga; niagpabaya.
Loaf er-w-Ham pas lupa; tawong pabaya
at tamad.
Loam n Lupang itim.
Ijoann Hiram; anomang bagay na ipi-
nahiram.
Loan í; Magpahiram, pahiramin.
Loath a Ayaw; walang; gusto.
Loathe v Mamubi yumamot; masamain.
Loathful-a Makayayamot masuklamin.
Loathing-n Suklam; kasuklaman. yamot;
kayamutan dalamhati.
Loath some a Makayayamot; masusuüia-
man: madiri; muhiin.
Lobate a-May ngipin.
Lobby a Sihd na munti
Lobe 7i Tain ga.
Lobed a Parang tainga.
Lobster w Hipon dagat.
Local a Nauukol sa isang lugar.
Locality í* Lugar.
Locate t? Lumagay; hanapin.
Location-w-Lugar.
Loch n Danaw.
Lock-n Seradura.
Lock t' Isara; isusi.
Locker n-Baul; kaban.
Lock smith-r»-Ang gumagawa ng sera-
dura.
Locket n Kayrel.
Lockup-n-Bilango; kal abuso.
Locomotion n-Kilos: galaw.
Locomotive n Makina ng tren.
Locust n Balang; kuliglig.
Locution 71 SaHta; pangungusap.
Lode n Daan ng tubig,
Lodge n Bahay; kubo.
Lodge t;-Magpahinga.
Lodjzer -w-Ang sumusuno; ang tumitira
sa bubay ng kapwa.
Lodging n Tuhiyan; bahay.
Lofty «Mataas: palalo: dakila; maya-
ban g
LognTroso; puno ng kahoy. bordón.
Loff-íJ-Magtaga at maglabas ng mga
kahoy.
Loggerhead w-Tawongmapurol angisip;
uíol.
Logic nDunong: karunungan.
Log cal a-Marunong.
Logician n-Tawong marunong.
Log wood-ii Kahoy na mapula.
Loin n-Sinapupunan; singit; balakang.
Loiter-v Magpabayagumayongayon; mag
alisaga.
Loiterer-w-Tawong tamad ó pabaya.
TjoH í? Magpabaya.
Lone ft-Bugtong nagiisa.
Lonelya-Mapanglaw; malungkot; wa-
lang kasama: nagiisa.
Loneliness w Kalungkutan; kapangla
waan.
Lonesome a Malungkotí mapanglaw
Long-n-Maliaba.
LOU
265
LUG
l^orig-í;-Mainip; kainipan naÍ8.
Longevity n -^ aliabaan iig buhay.
Long lived a M;ihaba aug buhay.
Longshore-<x Naiuikol sa baybay dagat.
Long sighted a Mabnaw ang tingiri, ó
mata matahís; niatahno; tuso.
Long 8iifr'ering-a Matitiisin,
Long ¡suffering w Fa gtitiis.
Long uugued a Mahaba ang di!a; masa
lita.
Longways ado. Fahaha
Lon¿ witided-a-Mahabaanghininga; nia
lakas ng baj^a.
Long wise-a Paliaba
Look V Tumingin; tanawin; tunianaw.
Look n Tin gin; hitsura lagay.
Looking glass n Salamin.
Looks-n Hitsura.
Lookout-n Bantay; tanod.
Looni-ft Habihan.
Loom 1' Sumipot; iumitaw.
Loon w-Tavvong masama
■ Loop n Silo; buhol; bilog.
Loop iJ Sihiin.
Loop :.ole n Butas sa kota.
Loose a Bugnos; mahiag; bibag tali.
pandas.
Loose i?-Lumubag himuag
Loosen v Luagiii kalagin; bunmgnos.
IjOotnAng ninakaw
Loot V Manduit; nakawin
FjOpf utlin; putulin; ikliaii
Lop- a Nakasabit.
Lop eared a Mahaba ang tainga.
Loquacious a Masalita: masabi: matabil.
Loquaciousness-fi Kahigayan; masalita.
Loquacity ti-Pagsasalita ng marami.
Lord n Dios; Bathala; Ang May kapal.
Lord V Ang namanuüíala.
Lord V Mamábala
Lordly a Mataas dakila.
T.iOre-n Karunungan; dunong.
Lorn-a In wan.
Lose /' MiNvala; iwala iligaw; mátalo;
maligaw; malugi.
Loos ?¿ Ang nawala; pagtalo; áng nata
lo kawnlan higi.
Lost a Nawala; natalo; naligaw.
Lot w apalaran; pagkataon; solar; ba
hagi; karamihan; dami.
Lotli a-Ay^iw.
Lotion w Gamot na pamahid.
Lottery n Loteria; rifa.
L ud a Malaki.s.
Loud adv Malakas.
Tjough-n Danaw
Lounge-v Magalisaga magpabaya.
Lounge -^i Sandalan; hiligan.
liOunger-nTawong tamad; ó tigagal
Louse a Hanip; kuto.
Lousy a Makuto; kutuhin.
Lout^ lavvong; ulol ó ligalig.
Loutish-a IJlol hindi marunong.
Lovable a Maiibigan.
Love n Pagibig kaibigan; paglingkod;
suyo ligaw; pagsinta.
Love-?; Sifitahin; ibigin; umibig; sumin-
ta lumingkod; ligawin; lumigaw; su
muyo.
I..oving a Maibi^^an.
Loveless a Walang umibig di maibi-
gan.
Lovelorn a Naiwan ng lumigaw.
Lovely a Maganda mainam.
llover n Ang lumiligaw; ang sumisinta
ó lumilin^kod manininta.
Low a Mababa hamak mababaw; pas-
lit; walang pinagaralan.
1a)w n lyak rig l)aka unga.
Low adv. Kadustadusta.
Low í;-ümunga.
Low bred a Hamak mababa ó hamak
ang pinangalingan.
Lower a Mababa pa.
Lower gribaba; ilusong; ibsan. umim-
})is; yumuko.
Lower most a, Kababábabáan.
Lowerv a Maulap; mapanglaw; malung-
kot.^
Low land w-Lupang mababa at patag.
Low lived a Hamak; bastos.
Lowly a Mababa.
Lowness n i^ ababaan.
iiow spirited a Mabagal; mahina ang
loob; malungkot.
Loyal a Ay on sa katowiran; tapat ang
loob.
Loyally a Tapat
Loyalty n Katapatan ngloob pagkaayon
sa katowiran.
Lubber >i Tawong bastos ó hamak.
Lubricant a Malangis.
Lubricant-:^/ -Langis.
Lubricate-i; Langisin.
Lubricous a-Madulas.
Lucent a Maningning; makislap; maki-
sap.
Lucid a Makintab; maningning; makis-
lap; makisap.
Luck-n-KapaUiran; palad.
Luckless a Walang kapalaran; sawing
kapalaran.
Lucky a Mapalat.
Lucrative a Pakikinabangan; matubo
Lucren- Pakinabang; kayamanan.
Lndicrousa Matatawanin.
Lug-n-Tainga.
Lug-iJ-Dalhin; magdala.
Luggage n Baon; ang díñala ea viage.
Lugubrious a Malungkot.
34
MAE 266
Luke warm-a Malakuko: malaganigani.
Lull-ti-Tumahimik; tumigil.
Lu\\v-Tigi\.
Lullaby nAwit.
Luma20-n Sakit ng gulugod at bala
kang.
Lumbar-fl5-Nauukol ó malapit sa bala
kang.
Lumbers Manga tabla; kahoy.
Lumber i;-Magkahoy.
Lumber man-M-Mangangalakalng kahoy;
magkakahoy.
Lumioering n Pangangahoy.
Luminary-a Nakaliliwanag
Luminous-a Maliwanag; maningning; na-
kaliliwanag.
Lumpw-Bnkol: tangkal.
Lump v-Bumukol: magtangkal.
Lumpy a Mantangkal; mabukcl.
Lunacy- Kaululan.
Lunar n Nauukol sa buan
Lunatic a Ulol: loco maulol.
Lunatic-n-Ulol; tawong maulol.
Lunch n-Minindal.
Lunch V Magminindal.
Luncheons Minindal.
Lung ^ Bagá
Lungen-Tulak; saksak.
Lunge-v Itulak isaksak.
MAG
Lurch-2/-Kumiloa.
Lurch-nKilos na bigla,
Lure-v Hibuin dayain.
Lure-wHibo; daya.
Lurid a-Maputla; niaputi.
Lurk i7-Harangin humarang.
Luscious a Masarap; matamis.
Lush a Puno ng katas.
Lust n Pita nais; nasa; kalibugan
kasalahulaan.
Lust 7/ Magnasa
Lustful a Malibog; mapagnasa.
Luster w Ningning; kintab; kisap.
Lustiness w Lakas liksi
Lustrate-i; Linisin; dibgin.
Lustre w Ningning kintab; dilag.
Lusty a Malakas
Luxuriance-n-h alaguan; kasaganaan.
Luxuriant a Malago; masagana; maya
bong
Luxuriate iJ-Lurnago; sumagana.
Luxury n Kasaganaan kalaguan.
Luxurious a Sagana; raalago husto.
Lymph n Bukalan ng tubig.
Lynch í; Bibitayin. *
Lynx eyed a Mátalas ang mata.
Lyre n Lira.
Lyrest n Ang marunong tumugtog sa
lira.
"m:
Man Ima; inang.
Ma'am-n Binibini; babaying maginoo.
Macadamize i'-Lagyan, ng batong durog
sa lansangan.
Mace n Tungkod; palo.
Machine n Makina.
Machinery-n Makina.
Machinist n-Ang marunung magkum-
puni sa makina.
Mackintosh n Capote.
Mad-a-Galid; ulol; hunghang.
Mad V Pagalitin.
Madam-w-Pabaying ginoo; binibini.
Madcat-a-Maharot; walang takot; ma-
ngabas,
Madden-v-Pagalitin.
Made v, imp &, p. jp.-Ginawa niyari.
Mademoiselle-w-Dalaga; binibini .
Mad house-n Auspicio.
Madly-aíív.-Paulol.
Madman n Ulol; tawong ulol.
Madness wGalit. kagalitan.
Madonna wLarawan ng mahal na Vir-
gen na si María.
Maelstrom-n-Uliuli .
Maestro n Maestro.
Magazine wTaguan ng manga bala at
polvo.
Magdalen n Putangbumabait.
Maggot-n IJod; tiis.
Maggoty a Manod; may tiis.
Magi n Mago.
Magic-Ti Sal am an gk a.
Magician n Mago.
Magisteriala Nauuktl sa maestro niay
kapangyarihan.
Magistracy w-Katungkul ang Juez ó
hukom.
Magistrate-n-Hukom; juez.
Magnanimity w-Kagandahan ng loob;
magandang kalooban.
Magnanimous-a-Maawain; mapagampon;
magandang loob magaling
Magnate n Tawong dakila at mayaman.
Magnesia n Magnesia
Magnet-7i Bato na may batobalani;
panghinang.
Magnetic Magneti cal -a May batobalani;
mapaghinayang
Magnetize v Lagyan ng batobalani; pa-
hinayangin
Magnifiabl^-a-Magpalaki .
MAL
267
Magnifica Malaki; dakila; marangal;
inarilag.
Magnificence n-Kadakilaan; karilagan.
Maiínify v-Magpalaki, dagdagan ibunyi;
itanyag; painaniin; purihin.
Magnitnde-?*-Kalikahan;kadakilaanlaki;
karangalan.
Magpie-w Martinez
Mahogany n Narra a san a.
Maid n Dalaga alilang, babayi.
Maiden 71 Dalaga.
Maiden a Nauukol sa dalaga.
Maidenly-a- Parang dalaga.
Maid servant-?i Alilang babayi.
Mail n Correos
Mail-(?Ilagay sa correo.
Maim ?? Pilayin saktan bugbugin.
Maini-71 Sakit kapilayan. bugbog.
Main n Lakas
MainaUnang principal.
Main land-n Lupa malayo sa dagat.
Main spring-n-Kuerdas ng orasan.
Main stay n-Katnlong; kupkop.
Maintain T/Batahin. tumagal umalalay:
ingatin: manatili ipaglaan;ipagtangol.
Maintenance n-Kupkop;abaloy panana-
tili alalay.
Waize Ti-Mais
Majestic a IVÍatans dakila; marangal.
Majesty-w Kadakilaan; karangalan; ka
taasan
Major a-VTalaki pa.
Major-M Commandante.
Make í; Giimawa: yaring; gawin.
Make n Yari gawa; kayarian;pagkagawa-
Makers Ang gumagawa; mangagawa.
Make V)e ieve-t'-Vlagkonwari.
Make believe a Hindi totoo konowari.
Malady n Sakit
Mai apropos-a Di bagay: di akma.
Malaria n Sakit na lagnat at ngiki.
Malaria Malarious n Mauukol sa lagnat
at ngiki.
Malcontenta Mapagbasagulo; masukal
ang loob galit.
Male a Nauukol sa lalaki.
Male-n-Lalaki.
Malediction w Tungayaw; alipusta.
Malefactorn-Ang nagkasala; tawong
masama
Malevolent a Masama: hamak.
Malfeasance-n-Kasamaan,- pagkakasala.
Malice-n Galit kasamaan! gawang bas-
tos ó hamak.
Malicious-ft- Masama; bastos; hamak.
Malicionessn Kasamaan; kabastosan.
Malign i\Palabintangan; masama.
Malign 1; Bintangin; tungayawin; ura
liin. alipustain.
Malignant-it- Masama; hamak.
MAN
Malignant-n Tawong masama.
Malignity ti Kasamaan; kabastosan.
Mall-n Panbayo.
Mail v-Magbayo; bayuhin.
Mallard-n-Patong malaki.
Malleable a Makunat.
Mallet n Panbayo.
Malpractice-M-Masamang pagsanay.
Malpractice i;-Magsanay ng kasamaan.
Malt w Palay na binabad sa tubig na
mainit.
Mealtreat-?;-Lampastanganin;alipustain.
Meal treatment n Tampalasan; lam pa s-
tanganan
Mamma M Ima: inang.
Mammal-n Hayop na malaki.
Mammon-n Yaman; kayamanan.
Mammoth-a-Malakingmalaki.
Man 71 Lalaki; tawo.
Man-v Viamahala.
Manacle nPangapos ng kamay.
Manacle V Gapusin ang kamay.
Manage?; Mamábala; ulogin; ipatnugot;
galawin; palakarin.
Managaeble a Madalin nlogin 6 palakarin.
Management-M-Pamamahala: ulog pala
kad
Mandate w Utos.
Mandatory -a- Nauukol sa utos.
Mandible-n Sihang; panga.
Mandrel-w Bara ng bakal.
Mane n-Kiling.
Maneuver-n Pagulog; palakad.
Maneuver-t; Ulogin palakarin.
Mange-w Galis.
Manger-n Kakanan ng hayop.
Mangle-v Bugbugin.
Mango-/! Manga.
Mangy-a-Vfagalis.
Manhood nKalagayan lalaki.
Mania n Kaululan.
Maniac-n-Ulol.
Maniaca Nauukol sa ulol.
Manifest-a Tunay; totoo; tanyag; mati
ning na loob; hindi mababago.
Manifest-t; Ilathala ipakita; itanyag;
ipahayag, ipatalastas; ipakilala;
ipasabi.
Manifesto Manifestation-w-Pakita; paha-
yag; tangyag alaala; pagtatalastas.
Manifold-a- Marami.
Manakin-w Tawong pandak; unanc.
Manipulate-v Mamábala; ulogin.
Manipulation n Pamamahala.
Man kind-n-Lahat ng manga tawo.
Man like a Parang lalaki.
Manner-n Tayo; kiios. kaugalian; ugali;
anyo; bikas; kagalangan.
Mannerism 9Í Kilos na hambog. kahani-
biigan.
MAR
268
MAT
Mannerly a Mapitagaii; magalang
Manmnh a Parang ialaki.
Man of war n Vapor de guerra.
Mtmse n Bahay ng pastor.
Mansion « Balmy na nuilaki at mainani.
Manslaughter?! Pakamatay sa kapowa
dahil sa pag<ledei'ensa
Mantel n Mantel; takip.
Mantilla a Pañalón.
Martyr n Mártir.
Mantle v Itakip itakpan.
Mantuaniaker n-Babaying mananahi.
Manual .¿ Nauukol sa kamay; yari ng
kaniay
Manual-ii Librong munti
Manufacture n Paggawa, gawa.
Manufacturer Giunawa; gawa.
Manufactury n Gawaan.
M.inuiinssion n Pagbigay ngkalayaansa
alipin.
Manumit v Ibigay ngkalayaan saalipin.
Manure ?¿ Dunii ng liayop
Manure i'.l^atabain ang lupa.
Manuscript a Sulat kamay.
Manuscript m Sulat kamay.
Many a Ma ram i
Many t¿-i^ aramiban
Map n Mapa
Map V Gumawa ang mapa.
MarvSirain; labuin.
MarnSira; kalabuan.
Marasmus-^ Tisis.
Maraud v- Vlanduit.
Marble w-Marmol.
Marble-a Marmol,
March n Marzo.
March n Lakad paglakad.
March-í7 Lumakad.
Marchionesa-n Asawa ng markis.
Mare-n-lnahing kabayo.
Marjrin-w Gilid; gasa; hanga; ladlaran.
Marginal a-Nauukol sa gilid ó ladia
ran.
Marguerite ?i- Margarita.
Marine a Nauukol sa dagat.
Marine-w 8undalong dagat; marina.
Mariner w-Magdaragat.
Marioiatry a Pagsamba samabalna Vir
gen.
Marital a-Nauukol sa asawa.
Maritime a Nauukol sa dagat.
Mark n Gubit; tanda marka; tala; sa
Alemania ay Kahati,
Markv-Tandaan; ilagay ng tanda; gu-
hUin.
Market n Baraka: palenke; tiangi.
Market-t/'-Magbaraka; ii)agbili sa Palin-
ki.
Marline n-Munting lubid.
Marly-Marlaeeous a-May haiong lupa.
Maroon n Kayumangi.
Marquis n Markis.
Marquise n Asawa ng markis.
Marriage-71 Kasal; pagkakasal balayi.
Marriageable a Umubrang magasawa.
Marrow ?i- Uta k ng buto.
Marry-v Ikasal; kumasal; magasawa.
Marsh-/i--ljawak, lupang mil>aba at basa,
Marshy-a Mabalaho malawak.
Marshal n Puno; polícia.
Marshal ^^Ayusin; nuinumo
Martw Baraka; palinki; tiangi.
Marten n Martinez
Martial*<7, Nauukol sa militar.
Mantle-n- I'akip; pangibabaw.
Martyrdom-w Kamatayan ng mártir,
Marveb-^i-Bagay na dakila; bagay na
makamamangha.
Marvel v Maiitaka m aman g ha.
Marvelous a Makanuimangba; magalmg
na hibha
Masculine a Masculino;nauukolsalalaki.
Mash w Pitpit
Mash V Pitpitin.
Mask w-Maska; panakip.
Mask-w Itakpan ilagay ang niaska.
Mason n Kantero; ang mag lalabra ng
bato
Masonry a Manga kuta ó pader na bato
Masque n Mask ara.
Masquerade-7¿ Sayavvan panakip.
Masquerade t' Magtago ang mukha.
Mass 7Í Kalahatan kabilugan.
Mass t? Mag ipon umipon.
Massacre w Kamatayan patay an
Massacres Patay in kamatayan
Massive» Malaki. masinsin; may kata-
wan.
Mast 71 Palo ng sasakyan.
Maater-n Ginoo; puno; panginoon maes
tro.
Master v Supilin.
Masterly a Nauukol sa panginoon; mai
nam. .
Masterpiece-n Gawa na marangal.
Mastery n Pagpasupil; pananalo.
Masticate v-Ngumuya nguyain.
Mastication w Pangunguya.
Mat n Ban i g
Mat-iJ Gumawa ó gawin ang banig.
Macth-r» Casafuego; katulad; kalaban.
Match 1^ Tularan; tumulad.
Matchless a Walang katapat waiang ka-
tulad ó kaparis.
Maten Kasama; kalaguyo.
Mate V Parisan.
Matenal-éí viay katawan.
Material-n-KasaDgkapan,
Maternal a Naniikol sa ina.
Maternity-n-Kalagayang ina.
MEA
Mathen)at'€ a Naiuikol sa artirnetica.
Matheniatical a Nauukol sa artiiiiética
ó k lienta
Matneinelic.iaii n A^ng marunon^' iiiag-
k lienta
Metlieniatirs -^i-Manga kiienti ,
Matin-a-i\aiiukol sa uinaga.
Matuí-n Dasal sa uinaga
Matinee ?¿ KonitMÜa sa liapon
Matress 7i Ilihigan na maJambot.
Matri(!Í(le-?/-Ang natay sa sarilin^' ina
Matricnlale r-Puniasok; pnniirnia
Matriculation w^'agpasok; pagpirnia.
Matrimonial a Nauukol sa kasal
Matrimony n Kasal.
Matrix n Ha hay bata
Matron ?^ Asawa; bao ang iiamamabahí
sa baliay.
Matronal a-Nanukol sa a8a;^^a ó sa bao.
Matronize ?' Mamábala
Matter n Sakit sustancia; kaukulan;
nana.
Matter-v Maukol
Matting 71 Banig.
Mattnck n Piko
Mattress n Ilihiirnn na malambot.
Maturate <•- ahinugin humiiiog.
Maturation ^/-Pabinog
Mature v Huminog gumulang.
Mature a Magulang; hinog mabait ma
lasa tabimik
MatU'itv-n Kabinugaii gulang; kapana-
hunan
Maudlin a Maulol; halos lasmg
Maul n Pambayo.
Maul-í? Hayuhin ' paluin
Mausoleum n-Libingang marihig,
Mauve a- - ulay lila.
Man ve w Kulay lila.
MawnSiknmra ng hayop.
Maxilla-w-Sihang; panga.
Maxillar Maxillary a Nauukol sa sibang
ó panga.
Maxim-M Piinong aral; patnugot kasa
liiban.
Maximum nKalakilakihan
Maximum Yí Kalakilakihan.
May n-Mayo,
May V Maka.
May be rtí-íí^ Víarahil; kung sakali.
M ay o r n- Presi <i en te .
Mayoralty n Pagka presidente
Maze 71 Kaguluhan, kalabuaii; kawalan
II g ayos
Meze-í/'-Patakahin.
Ve pro. Ako
Mead-n Pulut at tubig
Mead w-Meado-n Parang.
Meagre aWalang taba; payat; mahina.
Meal n Harina; pagkain.
269
MEE
if)agin'
Mealtime fí Panalíon ng kumain
Mean Y" Saysayan; magsaysay
tmde.
Mean í? [Jamak; dukha masama ma
bags i k.
Mean-?* Kagitnan
Meander >í-I.akad; pasiai.
Meander-r I akad ng pasuot siiot.
Meaning: ^¿ Kahnlugan; kasaysayan; sa
laysay
Means ?í-Yanian; kapangyarihan.
Meant-?', imp aV p p. lh\</ sabibin.
Mean time Meanwhile ado. Samantala.
Meantime-MeanwInle-jí Sapanaiiongito.
Measles y¿ Tigd as
M e a s 1 y a M a >• t i g ( 1 as ti gú a s i n .
¡Measure ?/ Sukat; panukat; takal.
Measures Sukatin sumukat takalin.
Measureless aWalang takal ó sukat;
walang banga.
Measurement a Kasukr.tan; sukat, takal
pagtatakal.
Meat-M Carne; ulani.
Mechanic n Mecánico.
Mechanical a Nauukol sa mecánico.
Me^'lianician v Mecánico.
Mechanics-7íKarunungan sa pagíneme-
can i CO.
Mechanism Tt-Kasangkapan ng makina.
Medal a Medalla
Medalic a Nauukol sa medalla.
Medallion-^í. Medalla.
Meddle v Gunnit makialam.
Meddlesome a-VJadiwaia mapakialaman.
Medial a Nauukol sa kalagitnaan
Mediates Kasiping kalabi.
M eiiate t;- M amagi tan .
Mediation ?t-Pa mam agitan.
Med ator í¿-Ang namamagitan; taga pa
m agitan.
Medical a Nauukol sa gamot.
Medicament ?¿ Gamot.
Medicate í' Gamutin
Med cation ?í Pag gagamot.
Medicinaba- auukol sa gamot.
Medicine ?/-Gam(»t
Mediocre a Karaniwan; yano.
Meditate v VI ag wariwari rnayf gunam
gunam: magbulaybulayin mag wari,
mag isip isip; may:niíaynilayin; ;l'U
namizunamin.
Meditation-n Pagninilay; wari pag wa
wari.
Meditating a Mapag wari.
Mediterranean n ■ editeranio.
Medium-M ' alagitnaan gitna
Med ey-n-Kanta; a wit. *
Meed n Ganti.
Meek-a-Maamo; mabanayad; maamong
loob.
MEN
270
MEW
Meekness w Kaamoan.
Meet v Siimaliiboiig salubxingin pniiui
long nia^tipon; masapong; umabot.
Meet n-Salubaiig, pagtipon.
]^leetiiig-r)-Fuloiig tipoii kati punan;
In pon.
Meetinghouse w Bah ay na pinagtiti-
punan.
Melancholic a Makmgkot; manininuiini;
Melancholy a Malungkot nuilunibay.
Ma'aucholy ti Kalungkutan kahimbayan;
pighat!.
Melliorate Í? Pagaiingin; butihin.
MelUferous a-Mapulot
Mellifkient Mellifluos a Mapuh>t.
Mellow a MalamV:>ot malasa.
Mellow V Lumambot.
Melodeon w Harmonica
Meiodious-a Mainani dingin.
Melody n Kanta a wit.
Melon ri Melon, pakuan.
Rflelt V Tuna win; tumunaw.
Melting 7i Pagtutunaw.
Metnber n Kasali; kasama.
M ember ship-nPagkakasama.
Membrane n Balat na manipis.
Memento 7i Alaala bigay.
Memoir n Alaala; gunamgunam.
Memorable a Maalaala; maranga).
Memorandum w-Tandaan.
Memoriala Maalaala.
Memorial n Dangal;alaala gunamgunam.
Memorize t/' Isaulo cabesaduhin.
Memory n Alaala.
Men n viauga lalaki.
Menace/i Panganib.
Menace v limábala.
Mend-í; Baguhin; tutupaii; iuli, husayin.
Mendacious-a-Mali; sinungaling.
Mendacity M-Ka8Ínungalingan;kamalian.
Mendicancy ?i-Pagkapulubi.
Mendicant-w- viamuhibi.
Mendicant 7i-Pulubi.
Mendicity-ri Pagkapulubi.
Menial a Mababa; hamak nauukol sa
alila.
Menial n Alila.
Mensal n-Mangyayari sa buanbuan;
buanbuan,
Mensal a Nauukol sa lamesa.
Menses n-Kapanahunan ng babayi.
Menstrual rt-Mangyayari sa buanbuan;
nauukol sa panahon ng babayi.
Menstruate t; Mamanahon.
Menstruation-n Pamamanahon.
Mensurable iiMasusukatin.
Mensural n Nauukol sa sukat.
Mensuration-^- Pagsusukat. pagtatakal.
Mental a 8a ulo hindi nasulat.
Mention ;/ Bangit,
Mention nBangitin; alalahanin.
Mentor-n-Tawong murunong.
Mercantile «Nauukol sa pangangalaka).
Mercenary a Inupahan; masakim.
Mercenary ?i Sundalong inupahan.
Merchandise n Kalakal.
Merchants Mangangalakal.
Merchant-ii Nauukol sa pangangalakal.
Merchantable a Mapagtinda.
Merchantman n Sasakyan.
Merciful a Maawain mahabagin.
Merciless-a-VValang awa; mabagsik.
Mercurial a Maliksi; Nauukol sa azogue.
Mercufy n Azogue.
Mercy n-Awa: habag.
Mere a Malinis walang halo.
Mere^i:Hanga lawa.
Merge visama ilubog.
Meridian a Nauukol sa katanghalian.
Meridian w Katanghalian.
Merino n-Merino.
Merino a Merino.
Merit n Katapatan kabutihan;kaakmaan.
M er it-i)- VI arapatin .
Meritorious-a Magaling: dakila
Merriment n Kasayahan: tuwa; galakli-
gaya.
Merry a Natutuwa masaya; malugod.
Mesh n Mata ng titid ó dala.
Mesh-v-Humigit.
MessnPagkain sa lamesa.
Message :yiBilin telegrama; batid kawad.
Messengem Utusan.
Messiah-n Jesu Cristo; Mesias.
Mesieurs n Manga ginoo.
Met V imp & p j?.-Sinalubong; suma
lubong
Metal n etal.
Metallica-Nauukol sa metal; may ha
long metal.
Metamorphose v Ibahin; baguhin.
M eta phor-n-Tularan .
Mete V Sukatin: takalin.
Mete^ Sukat; takal, panukat.
Meter-n Metro.
Methinks-?;-Tila; sa akala ko.
Method n Palakad; regla.
Methodic Methodical-a Nauukol sa
regla.
Methodize v Ayusin; husayin.
Metric-Metrical a Nauukol sa métrico.
Metropolis- w-Bayang tinubuan; capi-
tal.
Metropolitan a Metropolitano.
Metropolitan-H-Metropolitano.
Mettle-n-Buhay ó liksi ng loob; lakas
loob.
Mettlesome a-Malakas ang loob.
Mew v-Nffumiyaw.
Mew H Ngivaw.
MIL
Mewl v-ürniyak parang bata.
JMi-w-Mi.
Mice n Manga daga.
Microbe n- Microbe.
Mid-a Kalahati; gitna.
Mid day n Tanghali, katanghaliaii.
Middle w-Kagitnaan kalahati. laot.
Middle aAng sa gitna, nasa laot.
N>iddling 7^-Katatagaan. alanganin;
Midge^-Langaw na munti.
Midged-n-Unano: tawong muuti.
Midland a-Malayo sa dagat.
Midland n-Lupang malayo sa dagat.
Midmost alSa sa gitna
Mid nighta Hating gabi.
Mid night a Hating gabi
Mid shipman-it Pnnong mababa sa isang
sasakyan.
Midships-aci'f. Sa gitna ng sasakyan.
Midst n Gitna laot.
Miá8t- adv. S'd pagitan.
Mid way n Kalahati ng daan.
Mid way aíít?. Na sa kalahati ng daan.
Mid wife nHilot.
Mien-n Hitsura; kilos.
Miff-n-Galit; poot; kapootan.
Might-v Maka; marahil,
Might-n-Lakas; kalakasan.
Mightily «ííu.-Malakaslakas.
Mighty-rt-Malakas.
Migrate v Pumunta ó magpunta sa
ibang lugar.
Migration n-Pagpunta sa ibang lugar.
Migratory -a Palipatlipat.
Milch-a-Magatas ga tascan.
Mild a-Maamo mairog, tandiimik.
Mildew-7i-Amag.
Mildew i;-Maamag.
Mildness-n-Kaamoan, katahimikan.
Mile w-Milla,
Millitant a Nakakalaban.
Military a Nauukol sa hukbo ó sa
militar.
Military n Militar; hukbo.
Militate-v-Lumaban.
Militia w Hukbo.
Milk-n Gatas.
Milk-v Gatasin: gumatas,
Milky a-Magatay; may halong gatas.
Mill n Gilingan.
Mill-v-Dik^ikin; gumiling; gilingin.
Mill darnel Harangan ng tubig.
Millenial-a-Nauukol sa isang 1 i bong
taon.
Millenary-w-Isang libong taon.
Miller w-Ang mayari ng gilingan.
Milliard-w-Isang libong angawangaw.
Milling n Paggiliog,
Million-^i-Isang angawangaw; angaw.
Millionare-w-Tawong totoong m?yaman.
271 MIR
Milt n Atay.
Mimic-a Nakahawig gumagad.
Mimic t'-Gumagad; gagarin, badyahin.
Mimic-w-Ang gumagaH sa iba.
Mimicker-n Angbumadya;nianbaba<lya.
Miriiicryn Badya.
Miniatory a iWaabala.
Mince-i^-Tadtarin,
Mincemeat^^ Carneng tinadtad.
Mind-n-Isip; bait, wari; kalooban akala;
namman tapang.
Mind-f Magingat; ingatiu bantayin;
akalain.
Minded-v Nakahiling.
Mindful a-Mabait;maingat;ma8UsonnrÍ!i;
matatandain
Mine^ro.-Akin.
Mine n- Mina.
Mine t?-Magmina
Minerai-n-ivineral metal.
Mineral a-Nauukol sa mineral.
Mingle-i? Ihalo; haluin; ilahok salitin.
Miniatnre-n-Larawan na miinti.
Minim-n Anomang bagay na munting-
munti.
Minimize t?-Liitin; untian
Mininum w Kauntiuntian,
Minion n A lila.
Minish-alJmunti; bum a was
Minister w Pastor alila katiwala.
Minister 17 Magalila; magbigay ng kai-
langan
Ministration w Pagbibigay ng manga
kailangan.
Miiinow-n-Isang munti.
Minor n-Munti.
Minor n Tawo na wala pa sa edad na
karampatan.
Minority-n Kauntian.
Minster n Simbahan ng monasterio.
Mint n Gawaan ng salapi.
MintvGumawa ng salapi.
Minus-a-Kulang.
Minute n Minuto.
Minnte a-Muntingmunti.
Miuute-i' Tandaan.
Minx-w-Babaying mangabas.
Miracle-n-Gawa ng Dios.
Miraculous a-Marangal; kamanghamang
ha katakataka magaling na lubba.
Mire-w-Putik; burak; balaho banlik:
lusak.
Mire-n Kaburakan.
Mire v-Mabalaho sa putik.
MirkMirky a-Mapanglaw; madilim.
Mirk-n-Kadiliman; kapanglawan.
Mirror-w-Salamin,
Mirth-w-Kasayahan; tuwa; lugod; liga
ya.
Mirthful-a-Masaya; natutuwa mahigod.
MIS
272
MIS
Miry-a Mabalalio; mapntik
Mis adventare w Kasalatan; sakuna.
Mis apply '• Maniali sa pa<:gainit.
Mis applicntion-n-Kainalian sa patrgamit.
MisapMvehend í? Maiiliüiiz; iY>ainali sa
pag(li(tinig
Misapprehension w-Karnalian nang pag-
dinig
Mis a|»pi'(>])iiaie r-Ankinin.
^lis appropriation w Pagaankin.
Mis behave rMaglikot.
Mis behavior :^-Kaharotan kalikutan.
Miscalculate-?? Mamah sa pagbilang.
Mis calcnlation-r Mali ss pagbihmg.
Miscarriage-?i ^^agkunan; {igasan.
Miscarry-í; Makunan; rnaagasan.
Misellaneons a Sari ssri
Mis chance n Sawing kapdaran.
Mischance-r Mnsawincr palad.
Mischief tí Kalikntan; sarna.
Mischievons a Malikot.
]\Uschievousn»rSs n Kalikutan
Mií^ conceive íJ Manlinigan
Misconception-?i Kanlinignn
]Mia conduct ?^ Kilos na inasanm
Mis conduct v Mamábala n hindi taina.
Mis construct ?• Saysayin ng hindi tama;
inamali sa pagsasaysay
Mis í'oustruction-w-Kamalian sa pag sa-
saysay.
Mis construe t-MaTuali sa pagsasaysay.
Mis count f' Mamali sa pagbilang
Miscount-w, Mali sa paghilang.
Miscreant tv. Tavvong masaniá
Miscreant rr Masamá: bamak. V)astos
Misdate i/'-Mamali sa paglalagay ng fe
cha
Mis(iatew Mali sa paglalagay nang fe
cha
Mis deed-n Kilos na masama; kasala
nan
Mis <lea!nen-i? Kumilos na masama; mag
kasala.
Mis (hMneaiH)r n Sala: kasa lañan.
Mis<lirect-í? Ituro ng hindi tama.
Mis direction nPsgtuturo nang hindi
tama.
Misdo-t' Gawin ng hindi tama.
Mis doer M Tawong may kasalanan.
Miser n Tawong masakim ó niaramot.
Miserly a Moramot; masakim.
Miserable-a Malungkot hamak; aba.
Misery tí Kahirapan hirap kasalatan;
kasaliwaan; karukhaan.
Misfit a Di bagay.
Mis fortune n Sawing kapalaran.
Mis furtunate-a-Kulangpalad; sawing pa
lad.
Mis give írMagduda; magagamagam na
loob.
Mis giving ??.Du(ía agamagam na loob.
Mis gotten a Falso ang pagkamit.
Mis govern í; Mamahahí ó mamnno ng
masamá.
Mis goverment n Paniamaiíala ng falso
ó masamn
Mis guidance n Fagturo ng hindi tama.
Mis guide i' Ituro sa -hindi tama.
Misliap n Kakulangan ng palad; kasa
liwaan ng kapalaran.
Mis inform í;Tpntalastas ang hindi tama.
Mis interpret v Magkamali.
Mis interpretation n Mali sa pagsasay-
say
Mis judee 1? Mamali; huag taniaan.
Misjudgmentn Mali; kamahan.
Mis manager Mamábala ng masama ó
falso.
Mismanagement n-Kapalsohan ng pa-
mamabala.
Mis name í; Ibahin ang ngalan
Mis place-f Ilagay sa hindi, karampa-
tan lugar
Mis placement tí-Paglalagay sa hindi ka
rampatang lu^ar.
Mis pronounce t? Sabihin ng pautal.
Mispronunciation M Mali &a pagsabi
Mis rule-'?? Mamaliala ó maghari n^: di
ayon sa katowiran.
Mis rule w-Kabagsikan nang pag gogo
bierno.
Miss-ti Dalaga binibini.
Miss-nd aktaw: mali.
Miss-í' Ilakaw; mawala súmala.
Miss al-n Libro ng misa.
Mis senci ?; Mamali sa pagpadala
Misshapen a Masamang hitsura.
Missile n Kasangkapang panghagis.
Mission w-Bilin; dahilan.
Mis sive-n Sulat na maikli; bilin.
Mis spend-i; Musawin ó isabog ang pag
aari.
Mis statement n-Kamalian sa pagsasay
sav
Mistíí-Anjíi ambón.
Mist t'-Umangi; umambon.
Mistaken-!? Namali; mali.
Mistake-t; Mamali.
Mistake w-Mali; kamalian.
Místate t^Mamali sa pagsasaysay.
Mister M-Ginoo.
Mistreatí; Lumapastangan
Mistress w Babayi kahinya.
Mis trust n Duda.
Mis trust V Magduda.
Mis trustful-a-May duda.
Misty-a-Maambon.
Mis tiness-n Ambon; angi.
Mis understand v Maulinigan mamali
pagdinig. ,
MOL
Mis under standing w-Kaulinigan; galit.
kagalitan: pagtatalo.
Mis use-f -Hamakin salbaliiin.
Mis usen Pagpahamak
Mite w Bagay na munti,
Miter-n Gorra ng arsobispo.
Miter tJ-ldugtong
Mititage V Luinambot niaawa.
Mitigation n Awa lambot.
Mix í; I halo haluin ilahok ibahog.
Mixture n Kahalo pag lalíok; halo; la
iiok; pagkakahalo.
Mizzen-a Kahulihulihan.
Mizzle-?^ üniainbon: umangi.
Mizzle n Ambon; angi.
Moan i; Humalinghing.
Moan n Halinghing.
Moat n-Sangka.
Mob-w-Buuton ng tawo.
Mobile-a Magalaw.
Mobility-n Pag galaw; galaw.
Moccasin n Sapatos ó sinelas ng Indio
Americano.
Mocha-M- Rayan sa Arabia.
Mocha n afe nangaling sa Arabia.
Mock i;-Gagarin gumagad. badyahin.
Mock 72 Badya uyam.
Mock a Mabadya hindi totoo konowari.
Mockery n Pagbabadya; uyam; libak;
upasala
Mode-n Paraan; asal; hitsura; kaugalian»*
lagay; palakad.
Model nHalimbawa; huwaran: tularan.
Moderate a Mabait banayad:mahinahon.
Moderate-í^-Husayin baguhin.
Moderation Kabanayaran bait kaba-
itan hinahon tininsr na loob.
Modern a-Bago: mura.
Modernize-i?-Bagubin.
Modest a-Mabait; banayad; mabini; ma-
ingat.
Modesty-n Bait, kabaitan; kabinian;
timtim; kalinisan.
Modify-v-Baiíuhin husayin.
Modification n Pagkabago; paghusay;
kahusayan.
Mohair-n Balahibo ng kambing.
Moiety n Ang kalahati kagitna.
Moist a Basa.
Moisten-v Basain.
Moisture n'Hamog.
Molar a Nauukol sa bagang.
Molai-n Bagang.
Molasses ?í-Pulot; inuyat.
Mold n'Amag.
Mold i; ümamag.
Molding n Marko.
Molder í; Magine alikabok.
Moldy a Maamag.
Mule t' Humukav.
273
MOP
Molest-v-Abalahin; umabala; magmoles-
tia; muhiin payamutin.
Molestationn Abala; rauhi; yamot.
Mollification-n Kalambutan.
Mollify V Lambutin; lumambot.
Molt V Malagas ang buhok.
Molten a '^atunaw; lusaw; tunaw.
Moment n Dali kÍBapmpta;bigathalaga.
Momentary a Hindi pirme.
Momentarily a^í;-Sa bawat isang dali.
Momento w Alaala.
Momentous a-Mabigat mahalaga.
Momentum n Bilis tulin lakas.
Monarch-n-Puno; hari; monarca.
Monarchal rt Nauukol sa hari.
Monarchy w-Kaharian
Monastery-n Convento.
Monastic a-Nauukol sa convento.
Manday-n-Lunes.
Monetary-a Nauukol sa salapi.
Mongol-Mongolian-n-Insik; hapon.
Monü'olian «-Nauukol sa Tnsik.
Monition-n-Pangaral; babala.
Monitorn-Ang nagtuturo.
Monk-n Monje.
Monkey nUngo.
Monkey-t'-Magbiro.
Monogamy-n Kasal; pagkakasal.
Monopolizeu-Kunin ang lahat;ariin ang
lahat,
Monotonous-a-Masasawaimasusuklaman,
Mon soon^-Bagyo.
Monster «Bagay na totoong malaki;
Hayop.
Monstrous-a-Katakot takot; kakilakila-
bot.
Month-ri-Buan.
Monthly-rt-Buanbuan: balang buan.
Monthly n-Pahayagan na lumitaw min-
san sa bawat buan.
Monthly ar/v.-Sa buanbuan; buanan.
Monument w Monumento
Monumental a Nauukol sa monumento.
Moo n Tyak ng baka; unga.
Mood n-Lagay ng isip.
Moody a-apMootin.
Moon-nBuan sa langit.
Moon light n Liwanag ng buan.
Moon shine-w-Sinag ng buan.
vToor-w T^awak yaong taga Africa.
Moor V Sum ay ad ang sasakyan.
Mooring n Punduhan.
Moorland-w Lupangmalawakómabalaho
>íoory a Malawak; mabalaho.
Moot v-Mangatowi ran; magsalitaan.
Moot-w Pangangatowiran.
Mop n Pangisis.
Mop-t? Magisis
Mope-í^M:1gbaliw.
Mopish rrBaliw; tamad.
35
MOU'
274
MUL
Moral a Nauukol sa kaugaliaii.
Moral w Talinhaga.
Morality n Kalinisan; puri.
Morass wLawak.
Morbid a Nakababagot; sira ang isip.
Mordant a Mapait; masaklap.
More a- Lampas; liibha; lalo.
More ariv.-Lubhang; lalong.
More over aát;. Bukod pa sa ito, kukód;
lampas pa rito.
Morn Morning w Umaga.
Morn-Morning a Umaga.
Morocco-n Katad na fino.
Morose a-Matigas ang ulo; masungit;
bastos.
Morphia Morphine n-Extrcto de Apian.
Morrow n Samakalawa.
Morsel-n-Pirasong munti.
Mortal-a-Masupil sa kamatayan: mag-
kakamatay.
Mortal n Tawo.
Mortar-n Almires; dikdikan.
Mortgage w-Sangla.
Mortgage v-Isangla.
Morigage-r' Isangla.
Mortification-n Hiya; kapighatian.
Mortifv-vMahiya bagabagin.
Mortise M Rabo.
Mortise V Magrabo.
Mosaic n Palamote.
Mosaic a-Nauukol sa kay Msises.
Mosquito n-Lamok.
Mosquito-net-ti Kulambo.
Moss-M-Lumot.
MoP8-i;-Maglumot.
Mossiness n-Pagkalumot.
Mossy a Maliimot.
Most-a-Karamiramihan.
Most aát;. Karamiramihan.
Mostly aíív. -Halos lahat.
Mote-w-Pirasong munti.
Moth-n Tanga.
Moth eaten-a May tanga.
Mothern Ina.
Mother a Natural; dati.
Mother hood -M-Pagkaina; kalagayan ina.
Mother in-law-nBienang babayi.
Motherless-a-Ulila sa ina.
Motherly a Nauukol sa ina.
Motherly-ttíív. -Parang ina.
Motion w-Kilos: gaiaw.
Motion vKaway in.
Motionless-a-Walang kilos; walang kibo.
Motive wDahilan; pinagmulaan; pinag-
buhatan.
Motley a Sarisaring kulay.
Mottle-v-Mamansa.
Motto-n Patnugot.
Mould-w-Marka.
Mount w-Bundok.
Mound nPugpog; gulod.
Mount-i)-Umakyat; umahon; pumanhik;
sumalungat.
Mounting n Pagakyat.
Mountain-n Bundok.
Mountain-9i Nauukol sa bundok.
Mountaineer nTawong taga bundok.
Mountainous-a-Mabundok
Mourn-i; Magluksa; tumangis; manam
bitan; manangis.
Mournful-a-Malungkot; malumbay; ma-
panglaw.
Mourningn-Luksa; panambitan.
Mouse-w-Daga.
Mouse-t; Huíihin ang daga.
Mouse hole n Butas na ginawa ng daga.
Mouse trap-w-Panghuli ng daga.
Mouth nBibig.
Mouth-i; Ilagay sa bibig.
Mouthful-ri-Kagat.
Move V Kumilos: gumalaw; baguhin; hi
mipat; galawin, kilusin; ilipat.
Movement n Kilos; galaw.
Moving n Paggalaw. kilos.
Mow-n Taguan ó sisiglan ng dayami ó
damung tuyo.
Mow-v Gapasin; gumapas.
Mower n Pangapas.
Mr. w Ginoo.
Mrs -w-Binibini.
Much a Marami.
Much n Karamihan.
Much a-Maraming
Mucilage-w andikit; pagkit.
Mucilaginousct Pagkit; malagkit.
Muck/i Pusali; putik; balaho.
Mud-r»-Putik balaho;pusali,burak,banlik
Mud-v Pumutik; bumalaho.
Muddle-t; Guluhin: labuin.
Muddle n Guio kapurolan.
Muddy-a-Mabalaho maputik; maburak;
mabanlik
Muddy-i; Pumutik; labuin.
Muffin-?^-Torta.
Mug w-Tasa.
Muggy-w Basa.
Mulatto n Mesti/.ong negro.
Mulch n-Dayaming bulok.
Mulct w-Multa.
Mulct-v Multahin: magmulta.
MulewMula; kabayong mula.
Muleteer-n Cochero ng mula.
Mulish a Nauukol sa mula.
Mullet M Bumbuan.
Multiped-w-Hayop na marami ang paa.
Multiplications Pagdadami; pagmumul-
tiplicar; pagpaparami.
Multiply v Magmultiplicar paramihin.
Multitude M-Kakapalan ng tawo; bun-
ton ng tawo.
NAR
Multitudinous a-Makapal; malaki.
Mum-a Tahimik; walang kibo.
Mum inter. Huag.
Mumble-v-Umimik.
Mumble nlmik.
Mummy-/¿.Baiigkay ng tawo na hindi
mabubulok.
Mump v Umangil; dumaing.
Mumps n-Baiki.
Munch v-Kumain; nguyain.
Mundane a Nauuhol sa lupa.
Municipal a-Nauukol sa municipio.
Municipality n Municipio.
Munificence w Kagandang ng loob.
Munificent a Magandang kalooban.
Munition n Kasangkapang paulaban.
Murder nPatayan; pag patay; matay.
Murder i;Pumatay; patayin.
Murderer-w-Ang nakamatay; ang natay
sa kapwa.
Murderess n Babaying nakamatay.
Murderous-n Makamamalay.
MurKy-a-Malabo: mapanlaw.
Murmurn-Imik: bulongbulongan; hina-
nakit; himutok; dabog.
Murmur-v Dumabog; umimik; maghi-
mutok.
Muscle n-Lakas; litid.
Muscular a Malakas; raalitid.
Muse ??-Magwariwari: magkuro; magdi-
lidili. magisipisip.
Muse/i Pagkuro; wari; pagdidili-
dili.
Mush n Lugaw.
Music n Música.
Musical a Nauukol sa música.
Musician n-Musico.
275
NAT
Musket-w-Baril.
Musk melon-n-Melon.
Muslin-n Frénela; musilina.
Musquito n-Lamok.
Muss n Guio; kaguluhan.
Muss-i; Guluhin.
Must a Dapat marapat.
Mustache n-Balbas sa nguso; bigote.
Mustang-n-Kabayong munti at matigas
ang ulo.
Mustard w-Mustasa; kiluwa.
Mustern Pagtipon ang sundalo.
Muster n-Magtipon ang sundalo.
Mutable-a-Makapapalit
Musty-a-Maamag amagin; laon.
Mutation-w-Pagpalit.
Mute a-Tahimik walang kibo.
Mute n Tawong pipe.
Mutilate V Sirain; pilayin.
Mutilation nPagsira; pagkapilay.
Mut nous a Ibig lumaban sa puno.
Mutiny-n Pag alsa ng manga magdara-
gat laban sa kanilang puno.
Mutiny f Lumaban sa puno.
Muttern-Imik.
Mutter-i;-Umimik.
Mutton-n-Karne ng tupa.
Mutual-a Magkaayon; magkaisa.
Mutuality n Pagkakaayon.
Muzzlen Bibig ng baka.
My pro Akin; ko.
Myriad a Isang laksa.
Myridomn Tawong bastos.
Myself-pro. Aking sarili; sarili ko.
Mysterious a Lihim; malalim.
Mystify-v-Ipalihim.
Myth-w-Kuento; aw it.
3^
Nab-t? Kunin; dampotin.
Nabob-n-Tawong mayaman.
Nag-w-Kabayo.
"Nag v-Tuksuhin; manukso.
Nail n-Pako.
Nail V Pumako; pakuin.
Nailer w Ang mamamako.
Naked-ftHubat; hubo; walang damit.
Name n Pangalan ngalan.
Name v Magngangalang.
Nameless- Walang pangalang.
Namely adv. Sunodsunod.
Name sake M Kangalang.
Nap-w Siesta tulog sa tanghali.
Nap-v Magsiesta; matulog.
Nape-w-l'atong.
Napkin-w-Servilleta.
Narcotic w Pangpatulog.
Narrate-v-Magbalita; magsaysay; salay.
say in magsabi.
Narration /i-balaysay; balita; kuento.
Narrative w Balita; kuento; kasaysayan;
salaysay.
Narrow-a Makitid; makipot.
Narrow v Kumipot; kumitid.
Narrow-w Kakiput^n; kakitiran.
Nasal a Nauukol sa ilong; humal.
N astiness n- K asukalan : kasalahulaan ;
libag; dungis; dumi; karumihan.
Nasty a-Marumi; marungis; malibag;
salahula.
NatalaNauukol sa kapanganakan.
Nation n Sang katawohan; nación.
National a-Nauukol sa sang katawohan;
ó nación.
Nationality ?i Pa gkat aw o.
NEF
276
NEW
Native a Nanukol sa kapaiiganakan.
Native nlawo.
Nativityn Kapanganakan. .
Natty a Makinis; magan(ia.
Natural-a Katiituboiig liilig.
Natural-w-Tawoiig ulol.
Nature nPanahon; uiiali; gawi.
Naught-n Wala walang anoinan.
Naught íiíít'.-Wala.
Naught a Wfila.
Naughty-a Masama: maharot: malikot.
Nausea n Alibadbad; suya kasuklauiaii.
Nauseate v Masuya suklamin.
ISauseous-a Nakaaalibadbad-, nakasusuk
lam; masuklamin.
Nautical a Nauukol sa tubig.
Naval a Nauukol sa tubig.
Nave n Loob ng simbahan maso.
Navel n Pusod ng katawan.
Navigable a-Makararaan ang sasakyan.
Navigate v Lutnayag.
Navigations Pag layag,
Navigator-w Ang himalayag
Navy-nManga sasakyang paulaban.
Nay arív. Hindi; wala.
Near-aííí7.Malapit kasama; kasiping.
Near a Kalapit: kasiping.
Near v Lumapit.
Nearly vdv.U'dXo^ kumulang sa,
Neat a Malinis; mainam; dalisay; ma-
rikit; wagas.
Neat-w Mga baka.
Neat-a Nauukol sa baka.
Neatness-w Kainaman; kalinisan kari-
kitan.
Neb n Hong; nguso
Necessary-Ti-Kailangan.
Necessitate rt Magkaroon ang kailangan.
Necessitous a Kailangan.
Necessity n Kailangan.
Neck w-Liig
Neck lace w-Kuintas.
Neck tie n-Corbata.
Necrology n-Pagtatanda sa manga na
nangamamatay.
Necromancy nPagtatanda sa manga na
ngamamatay.
Necropolis-n-Pantion.
Need-n-Kailangan: kakulangan.
Need?; Magkailangan.
Needful a- Kailangan.
Needless ft Walang kailatigan hindi kai-
langan.
Needle n Kara yom.
Needle woman n-Babaying mananahi.
Ne'er ft(it'.Kailanraan; kahi^t kailanman.
Needy a Kailangan; salat mahirap; ma-
ralita.
Nefarious ft-Masama; hamak; nakahi-
hiva.
Negation n Pagkakaila; tatangihan; pag-
tatalikuran.
Negative a-Magkaila.
Negative n-Katangihan. pagkakaila.
Negative v Talikuran, magkaila.
Neglect t?-Malimutin; magpabaya; paba-
yaan; mag lingat.
Neglect 71 I apabayaan; katamaran; pag
limot.
Neglectful-ft Malilimutin; pabaya; mali
ngat
Negligences Kapabayaan; katamaran.
Negligent ft Malingat, pabaya. tamad.
Negligently-ftiit^.-Pagayongayon.
Negotiate v Magsalitaan; magnegocio.
Negotiation-n Pagnenegocio.
Negress n-Babaying negro.
Negro n Negro.
Neigh t' Humuni ang kabayo.
Neigh w-Huni ng kabayo.
Neighbor-s-Kapit bahay, kapwa mong
tawo.
Neighbor v Lumapit sa.
Neighborhood n Lugar na mala pit.
Neighboring a Malapit; kalapit; kara-
tig.
Neither ft Alin man ay wala.
Neithercowj. Wala.
Neuphyte-w-Ang bagong nagaaral; ba
gong binyagan.
Nephew-s-Pamanking lalaki.
Nerves Litid; lakas tapang; ngat.
Nerve i; Tumapang.
Nervine a Malitid.
Nervine-s-Gtamot sa manga litid ó
ugat.
Nervous-ft-Latiran. nervioso.
Nest s Pugad; salay.
Nest z/ Magpugad.
Nestle I' Magpugad; tumahan.
Nestling s Ibon na munti.
Net s Lambat kitid; panti; bitang; ba
latik.
Net t? Mangitid; mamanti.
Net-ft Malinis; fuera ang gastos.
Nether ft-Na sa ilalim; sa loob.
Nether most ft Kailaliman; kaloob loo-
ban.
Nettle n Lipa.
Nettle-v-Guluhin.
Neuralgia n Sakit ng manga ugat at
litid.
Neuter ft-Neutro.
Neutral a Alanganin; neutro.
Neutrality-s-Katahimikan.
Neutralize v-Tumahimik.
Never ftfift.-Kailan man; kahi^t kailan-
man; kailan man ay hindi.
Never the less ft/ltJ.-Datapua't.
New ft Bago; sariwá*
N O 27
News n Balita; mga balita.
^lew8 monger n-Aiig nagtitinda ng iiiga
paliayagan.
News paper-n-Pahayagau; diario; dahoii.
Newt n iitiki tuko.
Next « Kasuiiod; kalapit.
Next adv. Kayiinod suiüiiísunod
NibíiDulu iig pluma.
Nibí;Ituro.
Nibble-'i? Kumain ng untiunti.
Nibble w-Munting kagat.
NiceaMainam maganda; marikit ma-
sarap.
Nicety -n ainaman; karikitan ganda.
Niclie n Sulok.
Nick n Bingaw.
^ick t? Bumingaw bingavvin.
Nickel n Bagul tansoiig pu i.
Nick nack n Bagay nakakauntianghalaya
Nick name-í^ Bansag; lit; paniagat.
Nick name t^-Bansagin magbaní^ag.
Niece-w Pamangking babayi.
Niggardn Tawung maigut.
Niggard a Maigot, dukha; maramot,
^Niggardly «Maigot; salat; dukha.
Nigh 6t Malapit; kalapit.
Nigh adv,-Miúíip'\t.
Night n Gabi.
Night fall-n Orasion,
Nightgown n-Damit na ginagamit í^ii
gabi.
Nightly a Gab i gabi.
Nightly adv. Gabigabi.
Night mare-n Bangungot.
Nihil ?i Kawalan.
Nihility n-Kawalan.
Nimble a Maliksi, manigla matulin; ma-
agap iiiadali.
Nimbleneiss n Kaliksihan; agap liksi;
tulin
Nine-w Siyam.
NineaSiyam.
Nine fold a Siyam na diilde.
Nineteen w Labingsiam,
Nineteen a Labingsiam.
Nineteenth-a-Ika iabing siam.
Nineteenth n Ang ikalabing siyam.
Ninety n 8iam na puo.
Ninety a 8iam na puo.
Ninetieth a Ika siam na puo
Ninetieth^¿-Ang ika siam na i)Uo.
Ninth a Ikasiam.
Ninth n Ang ikasiam.
Ninthly-adr 8a ikasiam,
Nip V umurot kurutin.
Nip-n Kurot
Nippern Sipit na munti.
Nipple n 8u80; utong
Nit n Itlog ng hanip.
No rtíír. Hindi: wala.
NOR
Nobility n-Kadakilaan; karangalan; ka
bunyian; kabantugan; kadilagan
Noble a Marilag; marangal; bunyi; da
kila bantog: bayani.
Noble w Tawong dakila.
Noble man M Tavvong dakila.
No body-7i-Wala sinonian.
Nocturnal a Nauukol sa gabi.
Nod-t' Yumuko lyuko^ umuko; batiiu.
Nod wüko yukod; bati.
Node w Buhol.
Nodal-Nodular-a-Nauukol sa buhol, ma-
buhol.
Noduie w- Buhol.
'Noise-n Guio, ingay; lunog,
Noise-47-Mag guio; mag maingay,
Noiseless-a Tahimik, walang guio.
Noiselessness-M Katahimikan.
Noisiness->i-Kaguluhan; ingay.
Noisy a Maingay; maguió.
Nomad ^i Tawo na walang bahay ó ti-
nitirahan na pirnie.
Nomad-a Malikot; hampas lupa.
Nominal 7i-NauukoI sa mga ngalang.
Nominate-*;-lhalal, pumili.
Nomination w-Paghahalal.
Nominative rt-Nauukol sa ngalan.
Nonage ?i- abataan.
Nonagenariaii-?^rawo na may siam
no puung taon ng gulaiig.
Non attendance H-Kawalan.
Nondescript a l)i pa sinaysay; di ma-
saysay di masabi.
None a wala
Nona pro Alloman ay wala^ wala sino
man.
Nonentityw-Kawalan; tawong walang
kabuluhan,
Non existe-nce n Kawalan.
Non payment n Kakulangan ng pagba
y ad.
Nonsense n-Kaululan; kakulangan ng
bait; kamangmangan; kaungasan; sa-
litang hiinghang.
Nonsensical-a-Maulol; walang kabulu-
han.
Noodle ?* Misiw.
Nook n 8ulok
Noon-?¿ Katanghaiian, tanghali.
Neon a 1 anghalian.
Noon day w Katanghalian.
Noon day a Tanghali.
Nooning w Pagpa{)ahinga sa katanglia-
halian
Noon tide-n- Katanghalian; tanghali.
Noose->i 8ilo.
Noose-r Siluin.
Nor cow/. 11 indi riii., ' ; v
Normal a Dati aVon: ^n-' kuttiwiraii.
Normal school^f K.«cue}a nohnal.
_^ NOV
Korse w Taga Norwega.
Korman n Taga Norwega.
Norse man w-Taga Norwega.
isorth n Hilagaan.
North a Hilaga.
North V Magpiinta ó ipadala sa hila-
gaan.
Northern Hangin nangaliugsahilagaan;
balas.
Northerly a Hilagaan.
Northerly a<iv Sa gawing hilaga.
Northeu a Hilaga.
Northener n Taga hilaga.
Northern most-a Malayo sa hilagaan.
Northward Northwards-ttfiv. Sa gawing
hilaga; patango sa hilagaan.
Northeast n Habagat.
North eastern a Habagat.
Nose-^ Hong; nguso.
Nose v-Makialam. '
Nose bleed n Balanguyngoy.
Nostril-n Bntas ng ilong.
Not rtríí;. -Hindi.
Notable-íí-Halata: mahalata.
Notably arív. -Mahalata.
Notary n Notario.
Notch w-IJkit; bingaw.
Note n Sulat; tanda; nota.
Note t;Tandain; talastasin; halatain.
Notebook wLibrong tandaan.
Noted a-Bantog bunyi; mabalita.
Note worth y-a Dapat purihin.
Nothing-n Wala walang ano man.
Nothing «(iv Wala.
Notiee-n Pahayag paunawa.
Notice-i^ Humalata; magmasdan; pansin;
makita. •
Noticeable a Mapapansinin: mahalata.
Notifications Pahayag; balita; panna-
wa.
Notifiy-f-Ipatalastas: i pahayag; iba-
lita.
Notion 71- Akala; isip; ang inisip: wari;
pagwawari; gunamgunam; pakana.
Notoriety w-Kabalitaan kabanti-igan.
Notorious a Mabalita; bunyi.
Not withstanding acii?. Datapua't; ngn-
ni^t.
Not withstanding-jorep. Datapua,t; ngu-
ni't
Nought w Walang apo man.
Nought a^Zt' Wala.
Noun w Nombre, sustantivo.
NourÍ5>th v-Pakanin; magpalago.
^'ourishment w Pagkain; ikinabubuhay.
Novel-<^f-MariIag; bago.
Novel w Novela; awit.
Novelty-w-Pangingiba kaibhan.
Novembern Noviembre.
Novice ft Ang: bagong nagaaral.
278
NYM
Now acTv.-Ngayon,
Nowadays a6w.-Sa panahon ngayon.
Now-and-then Maminsan minsan.
Noway-Noways-ttííi?. Sa anomang pa-
raan ay hindi.
No where ad. Kahit saan.
Noxious-a Makasisira.
Nozzle-w-Nguso.
Nucleate a-Mabutil.
Nocleus n Butil.
Nudea-Hubo; hubad; walang damit
Nudge n-Tulak.
Nudge i» Maniko tulakin ng siko.
Nudity n Kahubuan; kahubaran.
Nugatory a Walang halaga; ó kabulu-
han
Nugget-w-Butil tingkal; pirasong me
tal na mahal.
Nuisance-n-Kinasusuklaman.
Null a Walang kabuluhan.
NuUificationn Kawalan nang kabulu
han.
Nullify i)-Pawalan ng kabuluhan.
Numb a Namamahid.
Numb V Mamamahid
Number w-Bilang número
Number t;Bumilang bilangin.
Dumberless a-Di mabilang
Numeral q Nauukol sa kabilangan.
Numeral n Bilang; numero
Numerable a Makabibilang
Numerally aíív -Ayon sa bilang.
Numerate-i; Bumilang. bilangin.
Numeration n Pagbil ng kabilangan.
Numerators Taga bilang
Numeric Numerical a Nauukol sa bilang
Numerous a Marami makapal.
Num skull w Ulol; tawong hindi maru
nong; tawong mapurol ang isip.
Nun n Monja.
Nuncupative-Nuncupatory-rt Di nakasu
lat; sinabi lamang
Nunnery n Bahay ng niga monja.
Nuptial a Nauukol sa kasal.
Nuptials w Kasal balayi.
Nurse w Magsisiwa; taga iwi ng bata.
Nurse v-Mag iwi.
Kurseling n Bata; sangol.
Nurture-w-Pagsisiwa;pagiiwi;pagtuturo.
Nurture-i?-Magiwi; magtuao.
Nut n-Bito.
Nut V Magbito.
Nutant a-Nakayuko.
Nut meg M Anis mascada.
Nutrient a-May sustancia.
Nutriment-w Sustancia.
Nutritious-Nutritive r/ Nauukol sa pag-
kain; ikinabubuhay: mwhuti.
Nut shell-n-Balat ng buto.
Nymph n-Duende; tianak; nnno.
OBS
279
OCT
O
Oakiim-n-Yimot; giilot.
Oar n Gaod: sagwan.
Oar V Sumagwan: gumaod.
Oars man-w-Ang sumagwan ó gumaod.
Oath n Sampa, tungayaw;
Obduracy n-Katigasan ng ulo.
Obdurate-a Matigas ang ulo; suwail,
Obdurateness w Katigasan ng ulo.
Obedience 7i Katuparan: kagalangan.
Obedient-a Masusunurin, mapagbigay
loob; magalang.
Obeisance-n- Katuparan; pagbibigay loob.
Obese-a Mataba na lubha.
Obeseness w-Kaabaan.
Obesity-n- Katabaan.
Obey-v-Sumunod; pintuhuin. tunialinia;
tumupad sa utos sumunod.
Obfuscate-i;-Padilimin :
Obit ^ Kamatayan.
Obituary-Ti-Pahayag tungkol sa nanga-
matay.
Obituary iiNauukol sa nangamatay,
Object-n-Patungo; dahili-n; pakay; pi-
nagusapan; salitaan.
Object-v-Lumaban; umayaw; isalang
sang; salungatin: huag pumayag.
Objection n Salangsangan; pintas; kaa-
yawan.
Objectionable-a May pintas.
Objective n-Dahilan; pinagtutunguhan.
Oblate-a-Pudpod.
Oblation nAlay.
Obligate v Pilitin; pumiiit.
Obligation-n-'* atungkulan.
Obligatory a Kailangan.
Oblige-t; Pilitin; pigipitin.
Oblige ng-a-Masunurin; mahinhin.
Oblique-a Mahalang; hiwas.
Ob ique-v-Ipahalang; ihapay.
Obliquity n-^ agkahapay; hiwas.
Obliterate V Lipulin: burahin; gibain.
Obliteration n Pagbura; kaburahan; ka-
lipulan.
Oblivion w Kadiliman; pagkalimot.
Oblivious Yi Madilim; malilimutin.
Oblong a Talohaba.
Obloquy w-Alibugha; alipusta.
Obnoxious-a-Makayayamot.
Obovate-a-Hitsurang itlog.
Obscene a-Malibog; mahalay; marumi.
Obscenity n Kalibugan; kahalayan.
Obscuration w-Kadiliman.
Obscure a Malabo; madilim; mapang-
law.
Obscure-t'-Padilimin; dumilim; lumabo;
palabuin.
Obscureness Obscurity -n Kalabuan; di^
lim kadiliman.
Obsequeous-a-Mapaglingkuran.
Obsequy-n-Responso.
Observance n Masid katuparan; pag-
masid; paguusisa; kabaitan; bait.
Observant-a Mapagmasid; mabait; mau
sisain.
Observation n-Masid; pagmamasid; pag-
uusisa
Observatory w-Observatorio.
Observe-v Usisian; masirain; magmasid;
magmasdan; malasin.
Observing a-Mapagmasid.
Obsolete a-Lipas; nakaraan: laon.
Obstacle n Abala, kaabalahan; kapinsa-
lan kahirapan hirap.
Obstinate a Sowail: matigas ang ulo;
maso way in.
Obstinacy-w-Katigasan ng ulo.
Obstreperous-a Magulo; malikot.
Obstruct V Abalahin; harangin; pasálin;
pigilin; sadhan; pumigil.
Obstruction-?*- Abala; harang; bood;
kahirapan.
Obstructive a-Mabood
Obtain-i;-Kamtan abutin; magkamit;
magkaroon; tamuhin.
Obtainable-a Makaabot; sukat; kara-
tan.
Obtrude v Makialam sumabat.
Obtrusion-n Pakialam.
Obtrusive a Mapakialam.
Obtuse-a-Mapurol; pulpol; salsal.
Obviate v llagan.
Obvious a Maliwanag; malinaw.
Occasion-w Dahilan; panahon.
Occasional a-Maminsanminsan
Occident-n alunuran, pag lubog.
Occidental a Gawing kalunuran,
Occiput-n-Likod ng ulo.
Occult-a-Tago; lihim; di nakikilala.
Occupant w Ang nakalugar.
Occupations Gawa hanap buhay.
Occupy v-Makalugar gamitin.
Occur v-Mangyari; lumitaw; magmula;
sumipot.
Occurrence-n-Pangyayari: pagsipot.
Ocean -w- Daga t.
Oceanic-ii-Nauukol sa dagat.
Octagon n-Bahay na may, walong panu-
lukan.
OLD
Octagonal a Naiiukol sa bagay na may
walong panulukan.
Octangular a May walong panolukan.
Octennial a Nauukol sa luat ng walong
taon.
October w Octubre
Octuple a Makawalong dnble.
Ocular a Nanukol sa mata
Oculista Mangaíjamot ng mata.
Odd a Gansal; iba, walang kaparii*.
Oddity n Kaibban.
Odd»-y¿-Patong differencia.
Ode w Verso; canta; awit
Odious a Maofagali tin; nagaeral't.
Odium n-Galit; tanim na loob.
Oder-w-Amoy pabango.
Odormis-Odoriferous-a Mabango.
iy^rprep Ba ibabaw; sa itaas.
0'er-«ift;.-Sa ibabaw sa. itaas.
Of-jDre^,-Nang; sa; ni; sa cay nila.
Oitadv -Malayo.
OH prep. Sa di sa.
Oft* a Kalayolayoan.
Off inter. Lavas alis.
Offal n Laman sa loob.
Offend f Magkasala; pagalitin, yannitin;
manampalasan.
Offense-n Sala; kasalanan alipnsta; ka
paslangan katampalasanan.
Offensive a Hamak;ma8ama;maalipusta
Offer w Alay: alok; panata; bavin.
Offer-t^-Ialok; ialay; magbayin.
Of fering 71 Pagalay; pagalok.
Off band-ar?77.-Ngayon din; madali.
Office n Oficina.
Officer n Puno; official.
Officer 1? Mamnno.
Official a Oficial.
Official n-Puno.
Officiate-v-Mamiino
Officious a Masipag masikap.
Officiousness n Kasipagan; basikapan
Offing-w Laot ng dagat; layo magbubat
sa pangpang.
Offish a Maulo 1 loco.
Off set a Matimbangin; tumapat.
Offspring tí -Labi: manga anak atina
po.
Oft Often-atvi Madalas; towitowi na.
Often times Of úmenadv. Madalaa.
Oglle-i;-Magmasdan; magmata.
Oh inter.- kha\ naku.
Oil w-Gas; langis.
Oil ?; Pah i ran ng langis; langisin.
Oil cloth «-Tapete.
Oily a Ma Ian gis.
Ointment /i Ibuhos ang laugis sa nlo.
Old-a Matanda; laon; luma; .magulang;
n ban in; dati.
Olden ri-Dating; matandang.
280
OPP
Oldish a Matanda ng kaunti.
Oid maid-n Dalagang matanda.
Oleaster w Puno ng olivas
Olfactory a-Nauukol sa amoy.
Olive 71 Oliva.
Omelet n-Tinortas na itlog.
Omen a hula; tanda.
Omen Í' Hnmula.
Ominousa Nauukol sa hula ó tands.
Onnt-t; Uaktawi laktawin maiwan; ma
limutin ligtaan
Ornmissible-a-Makalilimot
Omuiission n Laktaw kalimutan.
Omnipotence n Kapangyarihan; kakapa
Ian.
Omnipotent a Makapal; makapangyaya
ri; maalam ng lahat.
Omniscience n-Karunungan sa lahat.
Omniscient-a-Marunong sa lahat ng
manga bagay.
On prep Sa; sa ibabaw
Once adv. Minsan. At-owce.-Ngayon din.
One-w-Tsa.
One a-Isang.
Oneness n Kaisahan.
One by one-n Isaisa; isa,t,isa. .
Onerous a Sowail; maVjigat; matigasang
nlo.
Onion M Cebuyas.
Oidy rt Bngtong.
Orúy adv.- amang.
Onset n-Pagmula; babag.
Onslaught n-Babag; labari.
Onward a Sumulongsulong,
Onward ar^y. Sa gawing harap.
Ooze í; Putik; na malabnaw
Ooze 7/ Tumalas; tumiin.
Oozy a Maburak malumot.
Opacity w Kadiliman kalabuan.
Opal w-Batong mahal.
Opaque a Madilim di maaninag.
Opaqueness-w- Kalabuan; kadiliman.
Ope a Bukas.
Ope V Buksan; bumukas.
Open a Bukas; maliwanag; maluang, wa
tak hayag; maaliwalas.
Open-v Buksan; bumukas luangin. liwa-
nagin; lumuang.
Opera n Opera.
Operate v Mamábala; n 1 i n i g i n ; ga w i n;
gumawa.
Operators Ang namamahala.
Operation n Gawa; pagulog
Operative a Nauukol sa gawa.
Opiate M-Gamot na may halong apian.
Opine V Sumapantaha; magakala.
Opinion M Akala; sapantaha.
Opium n Apian.
O ppon ent n K aa ^aw ; kalaban ; k a talo;
kagalit
ORG
281
Opponent a Kalaban; nakatapat.
Opportune-a-Sa mabuting panahon;
bagay.
Opportuneness w-Kapanahunan; pa-
nahon.
Opportunityn Kapanahunan, panahon.
Oppose-v Lumaban: umaway; makipag-
talo nagtalo; snmuay;Í8alangsang;ma-
kipagaway; humamon
Opposite a Katapat harap; laban.
Opposite n-Katapat kalaban.
<)pposition n Katapatan; away; laban;
paglaban; pagsoway.
Oppress iJ-Inisin; alipinin; magpahirap;
pahirapan.
Oppression-n-Paginis; kahirapan.
Oppressive-a-Mabangis; napakahirap.
Optative a Nauukol sa nais ó sa pita.
Optic-w-Mata.
Optic Optical a-Nauukol sa tingin ó sa
mata
Optimist n-Mangagamot ng mata.
Option-n-Kapangyarihan, humalal: pili;
katowiran ng bumili ó sa ipagbili.
Optional-^ Nakapipili.
Opulence w-Yaman; kayamanan.
Opulent a \Tayaman.
Or conj. Kung: ni: nila: ó.
Oiacle-w-Tawong marunong.
Oral-n-Hindi nakasulat.
Orange a Dalandan: dalanghita.
Orange a Kulay dalandan.
Orangoutang n-Bakulaw.
Oration n Sermon; luhog; panalangin.
Orator-n Ang marunong magsermon.
Oratory w-Pagsesermon; pangangaral.
Orh n- lülog.
Orbed-a-Mabilog.
Orbit-n Lakad ng isang planeta.
Orchard-n Falamanan.
Orchestra-n Orkesta.
Ordain-v layos; ayusin; itatag; ilagay sa
katungkulan.
Ordeal n Subok na mahirap.
Order7i-Utos kautusan; ayos; husay;
pagkakawasto.
Order-vMagutos; iutos; ayusin; husayin;
mamuno.
Orderly-a Vfaayos; mahusay; mabait.
Orderly n Sundalong utusan ng puno.
Ordinal a-^Nauukol sa kahusayan.
Ordinance-w-Utos ng Municipio.
Ordinary a Karaniwan; gawi; hirati;
hayag.
Ordinary-n-Karaniwang bagay.
Ordination-n-Pagpili; paghalal; kautu-
san; pagutos.
Ordna nee w Kasangkapan ng hukbo.
Ore W' Metal.
Organ-n Harmonica.
OUT
Organic Organical a Nauukol sa harmo-
nica.
Organist 71 Taga tugtog sa harmonica.
Organize i'-Itayo; itatag; magpundar;
arreglahin.
Organization r¿- Pagtatayo; pagpundar.
Orientn Silanganan.
Orient Oriental. a Nauukol sasilanganan.
Oriental-w-Taga silanganan.
Orientate 7/ Pumaroon sa silanganan.
Orifice wBibig
Origin n Pinagmulaan; pinagbuhatan;
pinangalingan.
Original a-Dating; unang.
Original-n Ang dati.
Origination-w-Pinagbuhatan; pinanga-
lingan: pinagmulaan.
Originally-ac^v.-Sa dati.
Originality-n Datihan: kaunahan.
Orison n Orasion.
Ornament w Gayak; sangkap; pamuti;
biyaya, hiyas.
Ornament i;-Gayakan; pamutiin; guma-
yak.
Ornamental-(X-Maganda; mainam.
Ornamentation w-Paggayak; pamuti.
Orphan w-Ulila.
Orphan a Nauakol sa pagkaulila.
Orphanage n Kalagayan ulila.
Orthography n Pag sulat ng mahusay.
Oscillate-i-Maningning; mangatal; ku
mislap; kumintab.
Oscillation-n Luningning; kisap; pagatal
ningning.
Ossification -n Paging buto.
Ossify i^Maging buto.
Ostent n-Hitsura; bikas; pakita.
Otensible a-Maliwanag.
Ostentation *i Kahambugan; pakpapa
kita.
Ostentatious a Hambog.
Ostler w Ang nagalaga sa kabayo.
Ostracea n Talaan.
Ostracize v Huag isama sa kapwang
tawo.
Other a Iba.
Other-wAng iba: kasania.
Other ^Y\se adv. Kung hindi; sa ibang
paraan.
Ottoman a Nauukol sa kaharian ng
Turko.
Ought (XiitJ.-Dapat.
Ought-v-Dapat.
Ounce-7i Onza.
Our^ro Amin; atin; namin; natin.
Ours-joro.-Namin; natin.
Our self jpro.-Sarili namin; amin sarili;
sarili natin; ating sarili.
Oust-v-Paalisin; alisin; palayasin.
Out arii'.-Sa labas, labas.
38
OVA
282
OWN
Out balance v Bumigat; lumampas.
Outbid vTawirin ng mataas sa iba.
Out break ttPagalsa alsa.
Outbuilding-n-liahay ó kámalig nana
kabubukod.
Out castwTawoug di makikisama sa
iba.
Out cast a Nakabukod; panapon
Out comen Pandulo; ang lumitaw; ang
nangyari.
Out cry n Tunang; sigaw ng marami.
Out door-a Nauukol sa labas naug ba-
yan.
Out doors vpvrSa labas ng bahay.
Outer a Labas.
Outer most a Kalayolayoan.
Out fit-w Manga kasamaau.
Out go v Pumaroon sa ibabaw; lumayo.
Out go-n Gastos.
Out grow-t)- Lumampas ang paglaki.
Out growth-w-Pandulo
Out house-n-Bahay na nakabukod.
Out landish-a Katakataka.
Out las-v-Tuniagal sa iba.
Out law w-Tnga labas; tulisan.
Out lawry-n Pagkatuüsan.
Out lay-Garttos gugol.
Out let n Labasan.
Out line-w Piano; banhay.
Out line v-Gawin ang piano.
Out live-v-Bumuhay na mahába sa iba.
Out look-w Pakita.
Out lying a Malayo.
Out post w-Bantay na malayo sa hukbo.
Outrage n-K alapa8tanganan;tampala8an;
kapaiibhasaan; paglait.
Outrage v-Gahisin; lapastanganin; ma
mihasa; laitin.
Outrageous-a Katakot takot; bastos ma-
sama.
Out ride-tJ Sumakay nang matulin sa
iba.
Outright a Tunay; totoong; hayag.
Out run-i^-Tumakbo ng matulin sa iba.
Out sail v-Lumayag ng matulin sa iba.
Out set n-Pinagmuian; pamula.
Out side n- Ang labas.
Out side a Labas.
Out skirt n Gilid; hanga.
Out spread 15 Latagin; banatin.
Out vie t? Humigit; mamukod.
Out walk v Lumakad nang matulin sa
iba.
OutwardOut wards íwív.-Sa gawing la-
bas.
Out wear-t^-Tumagal sa iba.
Out weigh-t;-Bumigat sa iba.
Out wit-t? Manalo sa talas ng isip; daigin
sa dunong.
Oval-n-Talohaba.
Oval a Talohaba.
Ovate-Ovated a Hitsurang itlog.
Ovation-n-Kapurihan; pagpuri.
Oven n Hurno.
Over adv. Sa itaas.
Overaltaas. lampas mahigit.
Ovtr prep Mahigit sa; sa.
Over abundan ce-n-l\ alagpusan.
Over abundant a Malagpos; labis.
Over awe v Takutin.
Over balance-i^-Ibnai bumual.
Over balance n Pagbual.
Over bear-v Supilin.
Over bearing a Palalo; tampalasan.
Over board adv. Na sa tubig.
Over cast i^Iabuin: tiklupin.
Over coat n Damit na pangibaba-vr.
Over come i? Daigin supilin.
Over due a-Lampas sa panahon.
Over flow v Umapaw; bumaha.
Over flow rt Apaw; paglubog; pagapaw,
pagbaha; kalabisan.
Over haul-v Baguhin; kumpunihin.
Over head-arÍ7/,-Ta itaas.
Over hear i7-Marinig duminig.
Over joy-n-Kasayahan.
Over laná-avd Sa lupa ang daan.
Over look-v Laktawin; ilaktaw; maliniu
tin.
Over pins n Kalabisan: kalagpusan; la-
bis; lagpos.
Over power V Supilin daigin.
Overreach-y-Lumampas ang pagabot
dayain.
Overrules Supilin: daigin.
Over see í; Mamábala; mamuno.
Over seer n Ang namamahala; kapatas.
Over set v Itaub; ibual.
Over shoe-w-Sapatos na pang ibabaw.
Over shoot V H nag tumama.
Over sight n Mali kamalian.
Over spread-v-Ilatag itakpan.
Overt a Maliwanag; palitaw.
Overtake-t;-Abutin; umabot; magkamit
datnin.
Over thro w-í; Ibual talonin.
Over thrown Kalituhan; pagtatalunin.
Overture n-Balak. alok.
Over turn-v Bumalikuas, balikuasin.
Over turn nBalikuas kalituhan.
Over ween u Maghambog.
Over weigh v-Lumampas ang bigat.
Over whelm-v Supilin; patakahin.
Oviform a Hitsurang itlog.
Owe-v Mangutang.
Owl n Knago.
Owlet-n Kuagong munti,
Owlish-a-Parang kuago; nauukol sa
kuago.
Own v Ariin; umari; magkaroon.
PAL
Own a Sariling.
Ownern-Ang may ari; panginoon
283
PAN
Ownership n Pagkaari.
Ox-n Bakang malaki na nakapon.
Oyster n Talaba.
Pabular a Nauukol sa pagkain.
Pabulums Pagkain.
Pace n Hakbang lakad; tiilin.
Pace i; Lakarin; hakbangin lumakad.
Pacific a Tahimik.
Pacification n Katahimikan.
Pacify v-Patahimikan; tnmahimik.
Pack í; Balutan; balot; bigkis; karga.
Pack-n Balutin ibalot bigkisin; pasa-
niii; ikahon isilid magpasan.
Package n Balutan.
Packer w-Kargador taga pasan.
Pad-n Balutan ng papel
Pad V Sap in in.
Padding n Sapin
Paddle ¿^Gaod; sagwan.
Paddle v Gumaod; maglaro sa tubig.
Paddock wPltak.
Paddy-n Pitak.
Padlock n Seradura.
Padlocks II a gay ng saradura; susuhin
ng seradura.
Padrone-^-Fatron.
Pagan-n-Ang ayaw surnampalataya sa
Panginoon Dios; tawong hindi bin-
yagan.
Pagan a Nauukol sa hindi binyagan.
Paganish a Parang hindi binyagan.
Paganism nKalagayang hindi binyagan.
Page n Mukha ng dahon; pag ina; alila.
Page V Bilangin ang dahon.
Pagoda n Simbahan sa india, Japón at
sa China.
Pail n Timba; baldi.
Pailful w Laman ng baldi.
Pain n Sakit bugbog; hirap; dalamhati;
hapdi; hapis kirot.
Pain-i; Suniakit humapis. humapdi.
Painful a Masakit. mahapis; makirot;
mahapdi.
Painless-a-Walang sakit ó damdam.
Pains n Ingat; kaingatan.
Pains taker n Tawong maingat.
Pains taki]3gn Pair ingat.
Pains taking a Maingat.
Paint-n Pinta.
Paint v-Magpinta.
Pair n-Paris.
Palace w-Palacio; bahay ng hari.
Palate n Palasap.
Palatable n Malasa; masarap.
Palatini rt Nauukol sa bahay ng hari;
mainam maganda .
Palaver n Salita.
Palaver v Magsalita.
Pale a Putla; maputla; kupas.
Pale 7/ Mamutla; kumupas.
Pale n Tulos; hanga; bakod.
Paleness n-Cutla; kaputlaan.
Paleograpby-w-Ang dating paraan nang
pagsulat.
Palestra n Pagbubuno.
Paletot-n Daniit na pang ibabaw.
Palfrey w-Kabayong pangsakay.
Palingn-Manga tulos; hanga; bakod.
Pallisade n-Tulos na malaki; bakod ng
mga tulos na malaki
Palisade v Magbakod ng tulos na ma-
laki.
Pallish a-Maputlaputla.
Pall n Damit na pang ibabaw.
Pall bearer-w Taga pasan ng kalanda.
Palliate 7-'-ikanlong; itago; magbigay ng
dahilan.
Pallid a Maputla; mamutla.
Pall dness-Pallidity n Kaputlaan,
Pallorn Pagkaputia; kaputlaan.
Palm n-Dangkal; ramos; balalaw.
Palm v Dangkalin.
Palm-w-Palad ng kamay.
Palmate-a Hitsurang kamay.
Palm Sunday n Lingo de ramos.
Palpable-a Makararamdam sa hipo.
Palpitate v-Tumibok; kumutog; kumaba.
Palpitation-wTibok kutog kaba.
Palsy n Sakit na pasma.
Palsy-v Mapasma.
Palsied-a- Pasmado.
Palter t^-Dayain; tumaksil; mamali; mag-
biru
Paltriness n Karamutan; karakiman.
Paltry a Maramot; masakim.
Pamper•í^Pakanin ng husto; bumusog.
Pamphlet-n Pampleta; munting libro.
Pan w Lalagyan ng anoman.
Panacea-n Gamot sa lahat nang manga
sakit.
Pancake n Bibingkang harina.
Pandemonium n Kaguluhan.
Pane w-Cristal ng bintana.
Panel w Bahagi ng pinto.
PangwGulat; kaba ng dibdib.
Panic w-Takot ng raarami.
Panniern Batulang; bakol.
Pantw Hingal.
Pant V Humingal; humangoe.
PAR
284
PAS
Pantaloon-íi- Salawal .
pantry n Silid nang manga pagkain,
bangera.
Pap n Suso; pagkain na malambot para
sa mga bata.
PapanTatang, tata: tatay; amang.
Papacy n-Katungkulang papa.
Papal a Nauukol sa papa.
Papaw n Papaya.
Paper-n-Papel.
Paper-T/Iiagay ó idikit ng papel,
papist n Katolico.
Papistic-Papistical a Nauukol sa Cató-
lico ó sa papa.
Par-w-Kapantayan ng halaba.
Parable n Talinhaga.
Parade n Procession.
Parade V Magprocession.
Paradise n (harden ni Adan; kasayahan.
Paragon n-Halimbawa ng kabutihan.
Paragraph-w-Pangkat na maikli.
Paralell a Katabi kasiping; pantay.
Paralysis n-Pasma.
Paralytic n Aug may sakit na pasma.
Paralytic Paralytical a-Nauukol sa sakit
ng pasma.
Paralyze v Mapasma.
Paramount a Kataastaasan; mataas sa
lahat.
parapet w-Kuta.
Paraphrase nKasaysay an.
Paraphrase-v-Ihulog sa ibang wika;
magsaysay.
Parasite-n Ang bumubuhay sa gugol ng
iba.'
Parasol n Payong.
Parboil-v Kuluin ng kaunti.
Parcel-w Balutan; balot.
Parcel- v-Balutin; ibalot.
Parch v Tbusa.
Parchment n Katad ng tupa na ginayak
sa pagsulat.
Pardon w-Patawad; paglitos; pagkalag sa
sala; pagpatawad.
Pardon-i; Kalagin sa sala; patawarin.
Pardonable a Dapat patawarin.
Pare i^-Talupan; balutan; bawasan; ik-
lian.
Parent n Magulang; hinlog.
Parentage n-Hinlog; pinaganakan.
Parental-rt. Nauukol sa magulang.
Parish n Hukuman ng isang pari; hi
pang nasasakop ng kapangyarihan
ng isang pari.
Parity-w Kapantayan.
Park w Plaza; luneta.
Parlance-^-Salitaan.
Parley-n-Sali taan .
Parley i? Magsalitaan.
Parlor-w Silid na tinatawag ang loob.
Parochial-a Nauukol sa paroquia; maki
tid; makipot may hanga*
Parol n Salita ng bibig.
Parola Nakasabi lamang.
parole-?^Pangako.
Parole t; Patawarin; hanguin iligtas;
ibigay ng kalayaan.
Parricide n Ang natay sa sariling ama-
Ó ina.
Parrot 7i Loro.
Parry v llagan; umilag.
Parsimonious a-Maramut kuri})ot.
Parsimony-n-Kariputan; k£ ramutan .
Parson-Ti-Pastor.
Parsonage n-Bahay ng pastor.
Part-n HaViagi kapiraso parte.
Part-v.Bahagiin; biakin; hiwalayin bu-
miwalay: lumagot.
Partake t'Sumali; kumain kumuha
Partial a Di buo; mabahagi; mahilig may
tinitignan.
Partiality n-Kahiligan: kabilingan.
Participates Sumali.
Participation n-Pagkakasali.
Particle-w-Piraso, kapiraso; kapirangot.
Particulars- Bugtong;nakabukot;bantog.
Parting-n Paghihiwalay.
Partisan n-Kasali.
Partition IÍ- Paghihiwalay; dingding.
Partition-t? Ilagay ang dingding.
Partly-acb. Di buo.
Partner-n Kasama; kaulayaw.
Partnership n Samaban.
Parturition n Panganganak.
Party-n-Samahan; katipunan kapisaiian.
Party-colored-Parti colored a Sarisari
ang kulay.
Parvenu nTawong hambog ó palalo,
Pas-M-Hakbang; uñaban.
Pascha n-Kuresma.
Pass-v-Lumipas; makaraan; dumaan;
mam at ay.
Pass-w-Passes; pahintulot; hakbang Ian-
das paso.
Passable n Makararaan.
Passage nParaan; lakad.
Passenger-n-Ang sumasakay; ang luma-
lakad
Passim adv.-Dito at doon.
Passing n Padaan.
Passing a Makaraan.
Passion Galit pagkakagalit; kagalitan;
tanim na loob.
Passion-w-Fasion.
Passionate a Mainit ang ulo.
Passive-a Tahimik; maamo; matitiis.
Pass port n Pahintulot.
Past-a-Nakaraan: lipas
Past-ti x\ng pan ah on nakaraan.
Paste-w Pagkit, pandikit.
PAU
285
PEE
Paste-v Idikit.
Paste board-n-Carton.
Pastil-Pastille-n Pasteles.
Pastine w-Aliw; kalugiiran; aiiwan.
Pastor f^ Pastor; pari.
Pastoral-a Nauukol sa pastor.
Pastorate Pastorship-n Kalagayang pas
tor.
Pastry n-Manga mamon.
Pasture f-tastulan.
Pasture í; Ipastol magpastol.
Pasturage-n-pastulan; pagpastol.
Pasty-a-Madikit; mapagkit.
Vat-a Bagay; akma; ayon sa panahon.
Pat-adv.-Sd mabuting panahon.
Pac-n-Layaw.
Patch ?i-Tutop tagpi; dagdag.
Pacth v Tutupan; itagpi; haynmahin;
husayin; kumpunihin
Patch work-n Pagtutup; paghahayuma.
Pate-# Bao ng ulo.
Patella ri-Bayago ng tuhod.
Patent a-Maliwanag, hayag; bukas.
Paternal-a Nauukol sa ama.
Paternity-w Hinlog; lahi; familia; kala
gayang ama
Path-n Landas: daan.
Pathlessa Walang landas.
Pathetic a-Kaawa.
Pathologist w-Mangagamot.
Pathology-n-Karunungan sa mga sakit.
Paht way n Landas; daan; paraan.
Patient-a Matitiisin.
Patient-n Ang may sakit.
Patience n Katitiisan, katimtiman ng
loob.
Patriarch n-Puno ng isang familia;
Tawong matan da.
Patrician a Marangal; dakila.
Patricide-n-Ang namatay sa ama.
Patrimonial a Nauukol sa mana.
Patrimony n Mana.
Patriot-n-Patriota.
Patriotism n-Pagibig sa lupang tinu-
buan.
Patrol-f-Magpatrulia; magbantay.
Patrol-n-Bantay.
Patron-n Kasuki; pintakasi.
Patronage n Pagkakasuki, pagampon.
Patroness-n-Kabaying kasuki.
Patronize-V Sumuki; magkasuki.
Patten n Bakia.
Patter- v-Pnmatak.
Patter-n-Katapakan; pagpapatak.
Pattern v Huwaran. tularan; kahowad.
Pattern-v Humuwad; tumnlad; tularin.
Paucity-n-Kadalangan; kautian.
Paunch-w Tiyan.
Pauper w-Pulubi.
Pauperism-w-Kalagayang pulubi.
Pauperize I'- Lubug sa hi rap.
Pause w-Hinto; utal; kautalan.
Pause u-Maghinto; magutal.
Pave-i'Ilatag ang bato sa karsaila.
Pavement ??-Latag ng bato sa karsada.
Paw n Paa ng hayop.
Pawn-7/-Galawin; kurutin.
Pawn w San gla.
Pawn r Isangla.
Pawnbroker M Aug mayari ng bahay na
sanglaan
Payri-Upa; bayad; kaupahan; ikaba
bay ad.
Pay -i'-Bay aran ; m a g b a y a d ; ii m u p a ;
upaban.
Payee ?i Ang tumangap ang bayad ó
upa.
Payer n Taga bayad; ang magbat)aya<L
Payment n-Pagbayad kabayaran; bayad;
kaupahan; upa.
Pea w-Guisante
Peace n Katahimikan; kapanatagan; ka-
payapaan
Peaceable fi Tahimik: walaiig basagulo;
payapa.
Peaceful iiTabimik mabini;mahinahoii,-
walang basagulo: payapa.
Peach n MelocotoncvS.
Peach V Bintaiigin; paratangin.
Peak-n-Tuktok ng bundok.
Peal 71 Tunog na maiakas.
Peal V Tugtugin ng maiakas.
Peanut n Muni.
Pear n- Peras.
Pearl n Perlas.
Pearly a -Parang perlas.
Peasant n Taga buked, tawong mahirap.
Pease-n-Guisante.
Pebble ??Batong munti.
Pebbly a-Mabato.
Peck-w Tuka.
PeckfTbmuka tukain.
Pectoral íí Nauukol sa dibdib ó sa sakit
ng dibdib.
Peculate I' Umitim; uniumit nakawin;
magnakaw.
Peculation -?*- Pa gu mi t; pagnakaw.
Peculator a Magnanakaw mangungumit.
Pecuniary-a Nauukol sa salapi.
l^adagogue n Maestro.
Pedagogy-n Karunungan sa pagtuturo.
Pedal a-Nauukol sa paa.
Peddle-r-Ialok; maglako.
Peddler n Maglalako.
l^edestal n Puno ng haligi.
Pedestrian a Nakalakad lumalakad.
Pedestrian-w Tawong lakad.
Pedestrianism-w-Paglalakad.
Pedigree n Hinlog; lahi. !
Peek V Sumiiip.: . .: ■ ' ; •
PEN
286
PER
Peek^-Silip.
Peel V Balatin. talupan: upakan.
Peel n Balat upak.
Pee]) i'-8urailip.
Peep-9*-Silip.
Peeper 71 Sisiw.
Peer n Sumilip.
Peer n K a sarna; kan 1 aya w.
I^eerless a Walaii^ kapantay ó kahiililip.
Peevish a-Mapootin ma^igalitin.
i^egwPakong kahoy.
Peg v-Ipako.
Pelf w Salapi kayamanan.
Pell M Balat.
Pellet nBolang munti.
Pellicle w Balok.
Pellrnell-a Walang ayos..
Pelliicid-a-Maaniiiag.
Pelt M Balat ng hayop.
Peltt'-Batuhin ipukol.
Pelvic-a Naankol sa buto ng bayawaug.
i^elvish-w Biito ng bayawang.
Pen n Kohingnn.
I^en-t' uKulungin kumulong;.
Pen w- liima.
Penal-ii Nauiikol sa pariisa.
I^enaltyn Parusa.
P nance w Katiisan
Pence-w Dalawang kiiarta; isan g mala-
pad.
Pencil n Lapis
Pensil-v Sumulat.
Pend V f3umitbit. ikabit.
Pendency n Sabit kabit.
Pendent a-Nakasabit; nakabitin.
Pendulous a Nakasabit; nakabitin.
Pendulum npaniktik ng orasan.
Penetrate V Tumagos; matarok.
I'enetration n Tagos. tarok.
Penitence-n-Pagsisisi .
Penitent a Nakapagsisi.
Penitentn Ang nagsisisi.
Penitential a Nauukol aa pagsiaisi.
Penitentiary n Bilango.
Pen knife nLaseta.
Penman n Ang marunong sumulat.
Penmanship nSnlat kamay.
Penan t-n- Bandera.
Pennate Pennated^ May pakpak.
Penniless a Mahirap; salat; walang
kuarta.
Pennon n Bandila; pakpak.
Pensile a Nakasabit; nakabitin.
Pensive a Palaisipin; mapag wari; ma-
lungkot.
Pent V. imp & p ^.-Nakakulong.
Pentateuch n Ang mga utos ni Moisés.
Pent house n Sibe pakpak ng bahay.
Penult n-Anghuli fuera earning isa.
Penumbra n Pagdidiliro ng buan.
Penurious a Maramot; madalang.
Penury-ri Kahirapan; kakailangan; kai-
gutan; karukhaan
People M Manga tawo
People-i^ Magkaroon ng maraming tawo;
dumami ang mga tawo
Pepper-n-Paminta
Pepper-i;-Ilagay ó ibudbuod ang pa-
mi nta.
Peppery-a-Maanghang,
Perad venture adv. Marahil.
Perambulate l^Laka^in; lumakad
Perambulation n-Lakad; paglalakad.
Pef ambulators Ang lumakad.
Perceive v Kapain humalata; indahin;
intindihin; samahod.
Perceivable aMadaling maintindihan.
percentage n For ciento.
Perceptible a Nahalata; litaw; maliwa-
nag
Perceptibility n I akiramdam.
Perceptivea Maramdamin
Perception n Pakiramdam damdam pa-
ngintindi
Perch n Hapunan.
Perch tJ-Humapon.
Perchance a Marahil.
Percolate v Salain
Percuss V Ilagpak: itupak.
Percussion n Lagpak tagupak
Perdition ?i-Lugi. kalipuian; kasiraan;
kamatayan
Peregrinate v Lumakad.
Peregrination n Lakad.
Peremtory a Totoo; tunay.
Perennial a Matagal; maluat; w^alang
tigil ó likat; panay.
Perfect a- Lubos; puspos; walang kulang
dalisay, ganap, magf^ling; maganda.
Perfect v-Tapusin; ganapin; gumanap;
iumapos; yariin.
Perfectibility n Kayarian; katapusan.
Perfectible a-Makatatapos
Perfection-w Kayarian; katapusan; ka-
ganapan.
Perfidious a-TaksW; sukab; suitik; lilo.
Perfidy-n-Kataksilan kasuitikan; kalilu-
han kasukab^in.
Perforate V But a'^in turukin; balibulin.
Perforation n Pagbutas pagkabutas bu-
tas.
Perforce-aííi?. Sa kakailangan; sa lakas.
Perform 1; Gumawa, tumupad; tuparin;
gawin.
PerformHnce-M Kilos teatro; acto
Perfume-n-Pabango.
Perfume-v Pabangohin; ilagay ng paba
ngo.
Perfumery nPaban go.
Perhaps-oirit;. Marahil; diU; sakali.
PER
Peril M-Panganib.
Perlious-a-Mapanganib; may panganib.
Perinieter-n-Paligid .
Period n-Panahon luat punto.
Periodic-Periodical a Nauakol sa pana-
hon.
Periphery wPaligid.
Perish-v Mamatay; lumipol.
Perishable a Maniamatay .
Perisome n-Halat ng hayop na walaiig
gulugod.
Periwig nBuhok na postiso.
Perjure n Manumpangkasinnngalingan.
huag tumupad sa ipinanurnpa
Perjury nKasinungalingan.
Permanence-Permanency ri-P a n a n a t ili;
pamamaraty katibayan; pagkalagi.
Permanent a- Lagi; matibay.
Permeable a-Makatatarok; matatarukin.
Permeate-i'-Tarukin
Permissible a Maaring ipahintulot
Permissionri Tulot; kapahintulutan.
Permit-n Tulutan; ipahintulot; paraanin.
Permit-n-Tulot; pahintulot.
Permissive a Maaring ipahintulot.
Permutation n Kapalitan; pagpalit
Permute t^-Ipamalit; palitan; pumalit.
Pernicious-a Masama; makasasama ma
kasisira makumamatay.
Perpendicular a Patayo; tirik;nakatayo.
PerpendicularnTayo tirik.
Perpendicularity n Pagka tayo katiri
kan.
Perpetrate V Gumawa;gawin;magka8ala.
Perpetration n Pag gagawa; gawa.
Perpetrator n Ang gumawa.
Perpetual a-Walang hanga o likat; lagi;
pareti.
Perpetuate-i? Gawing lagi; ipamalagi.
Perpetuation-w-Pagkalagi; pamamarati.
Perpetuity-n Famamarati; pamamalagi.
Perplex '<; Guluhin ang isip.
Perplexity-n Basagulo; guio ang isip.
kalabuan; duwag.
Persecute-v-Hahulin: yamutin; pahira
pan; sundin ipagdowahagiin.
Persecution n-Kahirapan; dowahagi.
Perseverance-riK atiyagaan. kalakasan
ng loob; katibayan ng loob.
Persevere-v-' ilitin; magtagal tuniagal.
Persist v^Ipaglaon; lumagi; pilitin; pu
milit.
Persistence-Persistency w-Kapilitan; ka
tiyagaan; pagpilit.
Persistent-a Nakapipilit: mapipilitin.
Person-w-Tawo
Personage w-Katawohan
Personal «-Nauukol sa tawo ó sarili.
Porsonalty-ti Ari ng sarili.
Personates Gumagad sa iba; saysayin.
287 PHA
Personify 7i- Gagarin ang kapwa.
Perspective a-ISauukol sa piano.
Perspective ?^t-T-ngin; piano.
Perspire íNpumawis.
Perspiration n paw is.
Persuade-t? ludyok ihiling; pilitin;
pumilit.
Persuasible-a Makapipilit.
Persuasion w-Kapilitan udyok.
Pert-a Mangabas.
Pertain v Maukol.
Pertinacious a Matigas ang ulo matibay
ang loob.
Pertinacity-n Kalakasan ng loob: kahig
pitan; katigasan ng ulo.
Pertinent-a Akma; bagay, nauukol.
Pertness n-Piingnhas.
Perturb v Sabarin: yamutin: tuksuhin;
guluhin ang isip.
Perturbation-r¿ Kaguluhan nang isip li
galig
Perusal nVag babása.
Peruse v Bumasa ng patakbo; umusig;
malasin.
Perverse a Nakalihis; matigas ang ulo;
masama.
Perverseness ?t Katigasan ng ulo; pag
kabalintuna.
Perversity-w atigasan ng ulo pagkaba-
lintuna.
Pervert v lakay sa masama pasamain.
Pervious a Makapapasok matatarukin.
Pest n Peste.
Pester 91 Yamutin sabarin.
Pestiferous a Nauukol sa peste: maka
kahawa.
Pertil en ce-H Peste.
Pestilent a Mahilig sa masama.
Pestle /i-Pandurog.
Pet-v-Palayawin
Pet n Ang minamabal.
Pet a Minamabal.
Petal-n-Dahon ng bulaklak.
Petit-a Munti walang kabuluhan; ku-
ripot.
Petition-w-Panalangin; samo: daing.
Pitition V Manalangin; sumamo; duma
ing.
Petrification n Pagiging bato,
[^etrify v Maging bato.
Petroleum-n Gas.
I^etticoat-w-Naguas; enaguas.
Pettish a Mapootin
Pretty a-Munti; walang kabuluhan.
Petulance-Petulancy-w-Kapootan; poot.
Petulant-a Mapootin.
Pew-n-Upuan sa simbahan.
Phalanx w-Pulutong ng sundalo.
Phantasm-M 1 anaginip; guniguni.
Phantom nNuno; guniguni.
PIE
288
PIP
Pharisee n Fariseo.
Pharniacy-n-Pag gagawa naiiK gamot;
botica.
Phariiyx ^ NgalaDgala.
Phase 71 Hitsura.
Phenominal-rt-Kataka taka; kainangha-
mangba.
PhiahnBoteng nuinti.
Phiíantropliic Philantropical-a Mabnti ó
iiiagandang loob
Philantropy n Kagaiidalian iig loob.
Diilter-w-Gaymiia
PhiznMnkha
Phlegm w-Kalagra,
Phlegmatic-a-Makalagra.
Phonetic a Nauíikol sa voces.
Phonetics n Kanmungan timgkol sa
manga tunog.
Plionic a Naunkol sa tnnog
Phonics-n-Karunnngan thngkol sa manga
tunog.
Phonographic-a-NauukoI sa fonógrafo.
Phonograph-w Fonógrafo.
Photograph-n Retrato.
Pliotograph-t'-Knnin ang retrato.
Photography n Kaniniingan sa pagkuha
ng retrato.
Pharase-n Maikhng kasaysayan.
Phrenologv-n-KarnnuDgan tungkol sa
ntak ng ulo.
Phrensy « Kan hilan.
Phtliisic n Tisis.
Phthisical a May tisis.
Phthisis n Tisis.
Physic n Purga: gamot.
Physic V Pnrgahin
Physical-a Nauukol sa catawan.
Physician. a-Mangagamot.
Physics n-Karunungan tungkol sa fí-
sica.
Pliysiognomy-^^i-Hitsura; niukha.
Piano Pianofortr-n-Piano.
Pianist n Pianista.
Picayune n Sikolo.
Pick V Pumulot; tukain; gayatín.
PicktiTuka; piko.
Pick ax Pick axe w Piko.
Pickets Tungkol na matulis.
Pickle n Atsara.
Pick pocket-n-Manenekas.
Picnic n Kasayahan; kainan sa gubat.
Picnic V Magkainan sa gubat.
Pictorial-a Nauukol sa manga pintura.
Picture-n Pintura.
Picture frame-ri Sanepa.
Pien Pastel.
Pie bald a May maraming kulay.
Piece-n-Piraso; bahagi; kagyat; kapiraso;
I a pang.
Piece t' Pirasohin; bahagiin.
Piece meal-acíü.-Untiunti; dahandahan;
pahintohinto.
Pieda May maraming kulay mansado.
Pietn-Pilar; haligi ng bato.
Pierce t;-Tarukin; butasin; tumagos.
Piety-n Pagibig sa Bathala.
Pigeon n Kalapati.
Pig-n-Baboy
Piggish-a Matakaw.
Pig headed-a Matigas ang ulo.
Pigment-?i- 1 ina.
Pigmy-n Tawong pandak: unano.
Pike-n-Pakong malaki.
Pilasler-n Haligi.
Pilen- Bunton; haligi.
Pile-t^-Ibunton: punuin.
Pilfer-t;-IJmitin, umumit
Pilgrim-n-Tawong mapaglakad.
Pilgrimage n-Ladad.
Pill n Pilduras
Pillage V Maagloob; gibain; manduit.
Pillage 7?. Panduduit.
Pillarn Haligi; pilar.
Pillow-w-Unan.
Pillow vMahiga sa unan.
Plliow case-w-Punda ng unan
Pilot n Ang umugit sa sasakyan.
Pilot t;-TJmugit; umakay; akayin.
Pimples Butlig.
Pin-n Aspili.
Pin-v Aspilihin.
Pinafore n Camisola.
Pincers n Sipit manipit.
Pinch-v-Kurutin; kumurot.
Pinch-n Kurot.
Pinch bek-a Hindi totoo: sinungaling.
Pinchers n Sipit; panipit.
Pincushion-^i^ Lalagian «g aspili.
Pine-z/-Lumungkot; mauimdim.
Pine nPina.
Pineapple-n-Piila.
Pinery w-Gubat ng pina.
Pinon w Baiahibo; pakpak; pangapos
ng baraso
Pinion t^-Gapusin
Pink a Mapulapula.
Pink n-Saksak.
Pink-t' Butasin.
Pinnacle-w- Lugar na mataas.
Pint-n Takalan ng manga bagay na
lusaw.
Pintle-w-Aspiling munti.
Pioneer-n-Tawong lumipat sa bagong
lupa.
Pioneer i;-Umuna.
Pious-a Mapagdasal; banal.
Pip-n-Sakit ng manok; binhi.
Pip-v-Sumiap.
Pipe w-Kuako; tubo; flauta.
Pipe-v Tumugtog sa flauta.
PLA 289
PLI
Piquant a Masaklap;mapait;maaiighang.
Pique-n (lalit dalanihati, yamot;
Pique (/• Yarriutin; pagalitiii.
Piracy n Pagnanacaw sa dagat.
F^irate n Magnanakaw sa dagat; tuli^ang
dagat.
Piratical a-Nauukol sa tulisang dagat.
Piscatorial a Nauukol sa isda.
Piscivorous a Kuinakaiii ng isda.
PistoPn Revolber; pistola.
PitnHukay baunan tibag.
Pit t'-Hukayin.
Pitch n Alketran itsa.
Pitch-i' Magitsa; pahiran ng alketran.
Pitch-dark a Madilirn na madilim.
Pitcher n Pitchel.
Pitch fork n anghakot ng damung tuyo.
Pitchy a May halorig alketran.
Piteous a Kahapishapis malunos.
Pithy tt Mahunbot ang loob.
Pitiable a Dapat umawa.
Pitiful a Mahabagin maawain.
Pitiless t^Walang habag walang awa;
riuibagsik; m aban gis.
Piitance-n Linios
Pity r¿- Habag; awa; hinagpis; hina
Pity-i? Maawa habagin.
Pivot-n iKiran
Pivot Í? Umikit.
Placard-n- Pahayag; pannawa.
Placards; Tpaliaj'ag
Phicc n- uugar; da an .
PI ace- i> llaga y sa luirar lagyan In ma
gay; ayosin. niaglagay
Placid-a-Maamong loob tahimik; wa-
lang guio
Plague n Peste.
Plague-^; Yamutin; pavamutin.
Plaids Sita.
Plain-a-Maliwanag; yano; aliwaswas;
hayag
Plain n Lupang patag.
Plaint a Daing; panalangin panaghoy.
Plaintive a Malungkot malumbay.
Plait7i Knnot; suri.
Plaic í; Magsuri; magkunot; kunotin.
Plan n Anyo katha piano
Plan v fsipin; kumatha.
Plane n-Katam; pangkayas.
Plane a Yano; patag.
Plane ?? Katamin.
Planet ti Planeta.
Planetary a Nauukol sa planeta.
Plank-n Tablang makapal.
Plank-u Ilatag ó takpanin ng tablang
makapal.
Plant n-Punla
Plant V Magtanim.
Plantain nSaging.
Plantation n-Lu pang sinasaka.
Planter n Manananim.
Plashn-Labak tilansik.
Plash í; Tumilansik ang tubig.
Plashy «Malabak.
Plaster^-Halo ng apog at buhan gin.
Plaster í; Pahiran ng apog.
Plat n Humabi
Platn Habi; kapirasong lupa.
Plate-w Pingan,- pirasong metal.
Plateau-w Lupang mataas at patag.
Plat f rm/i Tablado plataforma.
Platoon n Pulurong ng sundalo.
Platter n Bandejada.
Plaudit-i;-Pagpnri.
plaudit V Purihin.
Plausible-aBagay dapat purihin.
play n Laro; teatro acto
play V Maglalaro.
Playern Maglaro.
Playfellow-n Kalaro.
Play maten Kalaro.
Playful a Masaya; mapaglaro.
Play thing n Laroan.
Plea 71 Dahilan.
plead t; Manalangin; mamanhikluhod.
Please-v Aliwin; magbigay lugod; pala-
yawin.
Pleasantry wKasayahan; kaligayahan;
galak.
Pleasing a-Maaliw; masaya; malugod;
maligaya; kaaliwaliw. kalugodlugod;
mairogin nakalulugod.
Pleasant a Maaliw; masaya; maligaya;
malugod maaya.
i'leasure n Kasayahan; tawa; galak; han
dog; inam; kainaman; lasap; ligaya.
Pleat-n-Suri.
Pleat i;Suriin.
Plebian a-Hamak; mababa; karaniwan-
Plebian-w Tawong hamak; tawong ka
raniwan.
Pled t?. imp, & p. jp.-Namagitan; naman-
hikluhod; dumaing.
Pledge-n-Sanla
Pledge-v Isangla
Plenary a Puno .lubos
Plentitude-w Kasaganaan karamihan.
Plenteous 1 lentiful a Ma8agana;marami.
Plenty w K aramihan kasaganaan.
Plenty a Sagana marami.
Pleura n Loob ng lalamunan.
Pleurisy-n Sakit ng lalamunan.
Plexiform a-Kasuotsuot; maguió.
Pliable a Malambot mahubugin.
Pliant a Malambot; malubay.
Pliancy nKalambutan.
Pliers n Sipit na munti.
Plight-w Sangia: katibayan; kapangani-
ban; pangako.
37
POE
290
POM
Plighti;-Isangla; magpangako.
Plod v-Lumacad.
Plot n Lupang munti; isip na masama
Plot V Umisip
Plough n Araro; kasangkapang pan
linang.
Plough t'-Ararohin; magararo; magli
nang.
Plown Araro: kasangkapan panlinaiig,
PlowiJ Ararohin; magararo; maglinang
Plowboy-Plowman-n Aug nagaararo.
Plowshare-n Sudsod.
Pluck n Tapan g; batak.
Pluck-vHimulmulan.
Plucky -a-Matapang; mangabas; walang
takot.
Plugn-Tasak; tapon; tasok.
Plug-v-Tasakin.
Plum-n-Sinegiielas.
Plumage-n-Balahibo ng mga ibon.
Plumb-it Patayo; tama.
Plumb-w-Hulog.
Plnmb t^TowiriD ang tayo ng haligi.
Plumb line n Hulog.
Plume-nTiiktok.
Plump a-Mabilog mataba: may katawan.
Plump t/-Lumaki: tumaba.
Plumpavci.-Ngayon din; pagdaka.
Plunder-n-Ang pagumit; ang inumit;
umit.
Plunder-v-Nakawin. manduit.
Plunge-v-Sumisid; sumulong nang pa
bigla.
Plunge n Sisid.
Pluferfect a Puspos; puno; walang pin-
tas; lubos.
Plural a Mahigit sa isa.
Plurality-n Kahigtan; karamihan.
Plus-aTotoo; dapat idagdag
Plush nTrespelo.
Plutocrat w Ang may kapangyarilian
dahil sa kanyang yaman.
Pluvial a Nauukol sa ulan.
Ply-ii-Tanungin pilitin; magtrabajo.
Pneumatic-a Mahangin.
Pneumonia n Saklt ng baga.
Pneumonic nGamot sa baga.
Poach-w-Prituhin sa tubig; umitin;
magnakaw.
Pock n-Bulutong.
Pock hole- Pock mark n Bulutong.
Pocket n Bulsa.
Pocket-v-Ipamulsa; ilagay sa bulsa.
Pocket book n Lalagyan nang kuarta ó
salapi.
Pocket knife-n-Laseta.
Pocky-a-Mabulutong; bulutongo.
PodnBahay ng binhi.
Pod-v TumaT3a; lumaki.
Poem n Tula.
Poet-n Manunula.
Poetess-n-Babaying manunula.
Poetic Poetical a Nauukol sa tula.
Poetry-?^-Yer8o; tula.
Foh-inter. Oroy.
Poignancy w-Kapaitan; kaanghangan.
Poignant-a-Maanghang mapait.
Point-n Dulo tudla; tudlok; tul is;
dungot.
Point V Ituro; itudla; tumudlok tuli
san.
Point blank a Matowid; maliwanag,
Pointed-a-Matulis.
Pointer-n- Pan turo.
Pointless a Walang dulo.
Poise-n-Timbang. bigat.
Poise V Timbangin
Poison n Lason kamandag.
Poison-z^-Lasunin;pakaninngkamandag.
Poisonous a-May lason malason; may
kamandag.
Poke-n-Bayong supot; mangas na ma-
luang; tndlok.
Poke-v Tudlukin; tumudlok.
Poker n Panudlok.
Pole n Palo haligi.
Polar a Mauukol sa hilagaan.
Police w Policía.
Police i^-Lunisin; ayusin husayin.
Police man-n Policía
Policy-n Billete sa lotería.
Polish-v-Bulihin pakinisin pakintabin;
kintabin.
Polish-w-Kinang kintab buli.
Polite a Magalang; mahinahon; masuyo,
bihasa: matining na loob
Politeness-n Galang; kagalangan.
Politic-a-Politico.
Political a Politico.
Politician n Ang maruncng mag gobier-
no.
Politics-n Karunungan tungkol sa pag-
gogobierno.
Polity w Pag gogobierao.
Polka-7i-Polka,
Poll n-Padron listaban ng lahat ng tawo
sa isang lugar.
Pool-w-Ilista ang lahat ng tawo sa isang
lugar.
Pollute í>Dumhan; pangitin; sirain.
Pollution n Dumi; kabulukan; pagka
sira.
Poltroon-n-Tawong duag.
Poltroonery w Karuagan.
Polygamy-w Pag aasawa sa marami.
Polyglot n Ang marunong sa maraming
wika.
Pomade Pomatum n Cosmético.
Pommel-n Bukol.
Pommel t? Paluin.
P(3R
Pomp n Gayak; handa; kainaman; kari-
kitan.
Pompous-aMaganda; mainam; marikit.
Pond n Labak.
Ponder-i;-Magwari; magisipisip.
Ponderous n Malaki mabigat.
Poinard íí-Panaksak.
Pontiff n Ang papa.
Pantifical a-Nauukol sa papa.
Pontificate nKalagayan ng papa.
Pony?t Kabayong munti.
Poodle n Asong munti at mahaba ang
buhok.
Pooh inter. Oroy.
Pool-n-Labak.
Poop V Hampasin sa puit.
PooraMahirap nasalat; dukha; payat.
Pop-n-Putok soda.
Pop V Pumutok.
Pope n-Ang papa.
Popedonri n Katungkulan ng papa.
Popery n Pananampalatayasasimbahan
Católico.
Popgun n Pasiblang.
Popin jay-w-Loro; tawong hambog.
Popish a Nauukol sa ó tinuro ng papa.
Populace w-Manga tawo sa isong lu-
gar.
Popular a-Nauukol sa lahat ng tawo
bagay sa karamihan ng tawo.
Populate V Dumami ang mga tawo sa
isang lugar.
Population w-Manga tawo sa isang lu-
gar.
Populous-a-Matawo.
Porch n Sibi.
Porcine-a-Nauukol sa baboy.
Pore n Kilabot
Pore í^Magaral; magisip.
Pork n Carne ng baboy.
Porkern Baboy.
Porous a Buhaghag; mabutas.
Porpoise n-l agong.
Port-n-Doongan; punduhan ng sasak-
yan.
Portable a-Makadadala.
Portage ii Pagdadala; halaga.
Portal-n-Pinto.
Portemonnaie n-I alagyan ng salapi.
Portend v Humula.
Portent-w-Hula tanda.
Porter-n Utusan, kargador.
Porterage n Upa sa kargador.
Portfolio-n Lalagyan ng mga papeles.
Porthole n- Hutas sa gilid ng sasakyan.
Portiere n Tabing ng pinto.
Portion-n-Bahagi kapiraso.
Portion-v Hiwalayin.
Portionless a Di mababahagi.
Portly-aMay katawan; mataba.
291
POT
Portmanteau w Saco de noche.
Portrait-^ Retrato; larawan.
Portray vGumawa nang larawan; say-
say in.
Portrayal ?i Pagsasaysay.
Portress-n Babaying utusan.
Pose t^-Ayusin. ilagay sa lugar.
Pose-n Kalagayan; tayo.
Poser w-Bugtong.
Position n-Ilagay; lugar, tayo kalagayan.
Positive a'i otoo, tama; walaug sala; tu-
nay.
Positive-w-Katotohanan; katunayan.
Possess f-Magkaroon-, kamtan; magka-
mit.
Possession-n-Posession.
Possessor-n-Ang mayari.
Possibility n Bisa: kaya.
Possible n Mangyayari.
Post ?i Haligi; tukod; correo.
Post-v Ilagay sa correo.
Postage n Bayad sa correo.
Postage stamp-n-Sello.
Postal a-Nauukol sa correo.
Postdiluvial-iJ Pagkatapos ng panahon
ni Noah.
Poster n Pahayag.
Posterior a Huli sa panahon; pagkata-
pos huli; sa likod.
Posteriors-n-Bayawang ng hayop.
Posterity w-Inapo; lahi: kanunuan.
Postern-w-Pintuan sa likuran nang ba
hay.
Post haste-n-Kadalian .
Post man n-Ang namamahala sa correo.
Postmark-n-Tanda na nakalagay sa su-
lat ng malaman kung saan nanga-
ling.
Post master-n- Ang namamahala sa cor-
reo.
Postmeridian-a Sa hapon.
Post mortem a Pagkanamatay.
Post-office-w-Oficina ng correo.
Postpone-v Ilayo; ilipat; lipatin.
Postponement-M-Paglipat sa panahon.
Post script-n- Ang dugtong sa isang su
lat.
Posture-n-Tayo.
Posy-n Bulaklak.
Pot n-Palayok.
Pot v-Isama.
Potash-n Sosa.
Potato npapas.
Potency ri-hadakilaan: karilagan; ka-
pangyarihan; kayamanan.
Potent a Mayaman; dakila; makapang
yayari: marilag.
Potentate n Hari: ang makapangyayari.
Potential-a Nauukol sa kapangyarihan.
Pother-n-Gulo; kaguluhan..
PRE
292
PRE
Potion n Gamot. lagok.
Potter-n Magtatapayan
Potter vGumawa iig tapayan.
Pottery w Paggawa iig mga tapayan.
Pouch n Supot malaking tian.
Pouch-v Ipamulsa ipunin.
Poultice n-Tapal
Poultice-i; Itapal.
Poultry n Manga nianok.
Pounce w-Fulvo; kuko ng ibon.
Ponce t' Hulihin.
Pound n-Libra.
Pound V Durugin bugbugin, dikdikin.
Pour-v Ibuhos; ibulusok.
Pout t; Magtampo. ngumuso.
Pout n Nguso tampo.
Poutern Ang nagtatampo.
Pi»verty n Kasalatan; kahirapan dalita;
karukhaan.
Powder-^- Pul vo. alabok alikabok.
Powder V Dikdikin; durugin; budburin;
ligisin
Power-w Kapangyarihan; kapal
Powerful a Mnlakas makapangyayari;
may kapal
Powerless a Mahina; walang kapang-
yarihan
Practicability nCadalian gumawa.
Practicable a Madaling gumawa gin
hawa.
Practical a-Mangyari; madaling gumawa.
Practice w-Kasanayan; paggamit; sa
nay.
Practice-v Magsanay; gamitin.
Prairie nLupang malaki at patag.
Praise-n-Pagpuri pagmamal>al.
Praise-i^-Purihin; Mabalin.
Praise worthy-a Dapat purihin.
Prance w Lundag; lakad.
Prance-v-Lumakad ng pahambog.
Prank -n Biro; tukso.
Prank v Gumayak.
Prate v-Magsalita ng walang kabulu
han.
Prate-ri-Salita na walang kabuluhan.
Prattle-n Salita na walang kabulu
nan
Prattle -T^Magsalita parang bata.
Pray-v Magdasal lumuhog.
Prayer w-Dasab luhog; panalangin; da-
ing
Prayer n Ang nagdadasal; towong ma
pagdasal.
Prayer book-w Librong dasalan.
Prayerful a Mapagdásal.
Preach v-Magsermon mangaral.
Preacher-n-Ang nagpesermon.
Preaching n Pagsesermon.
Prebend n Upa. bayad.
Precarious-a May panganib.
Precaution n Ingat; kaingatsni.
Precautional-a Maingat.
Precede-t? Mauna; umuna.
Precedence-Ti-K aunaban.
Precedent n Ang sinundan; halimbawa;
tuiaran
Precept w Utos; talunton.
Preceptress n-Pabaying nag untos.
"Preceptor 7i Ang nag utos
Preceptorial a iNauukol sa utos.
Precinct w Bario; nayon.
Precious-a-Mahal
Precipice n Kabnbuliran; saluysoy.
Precipitate 'y Biglain dalidrdiin; ibulu-
sok; isugba.
Precipitate a Bigia madali dalosdalos;
mabilis; matolin
Precipitation-?i-Kadalian; kabiglaan.
Precipitous^ Biglangbi^da
Precise a May hanga tun ay totoo.
Preclude-1' Ifuera; ibukod iwaksi.
Preclusion n Pagkabukod; pagkawaksi
Precocious a Mangabas
Precocity M Kapangahasiui.
Preconcert ÍÍ. Magsalitaan.
Preconcert-w Salitaan.
Precursive-a Mauna
Precursor n Manunula.
Predecessor n-Ang hinalinhan.
Predial a-Malupa.
Predicable a Nauukol.
Predicament n Kabuluhan ng isip.
Predicate v Magsibi
Predication nPagsasabi.
Predict v Huniula; hulaan.
Prediction M Hula.
Predilection ?i-Pa^mamahal ng labis
Preeminence-n Kadakilaan karilagan.
Preeminent a Dakila mataas nmrangal.
Preface w-Kasaysayan sa harapan ng
isang libro; ladhana, paunawa.
Prefer i;-Mannli; pumili.
P^eference-^^ Kabiligan; kahilingan; ang
pinili
Preferment w-Kapilian; kahilingan.
Preferable a Dapat magalingin.
Prefiixn-Dugtong sa una.
Pregnancy n Kabuntisan.
Pregnant-a Buntis.
Prehension n Pagkuha pagdampot.
Prejudge-i» Hatulan nang hindi pa inu
sisa.
Prejudgment w Paghatol ng hindi pa
inuusisa.
Prejudicial a Makasisira
Prelection-n Sermon
Premature a Hindi pa panahon.
Prematurity n Kaagapan
Premeditate t? Mag wari ó wari wariin
muni».
PIIE 2 93
Fremeditation-n Banta; wari.
Premier a-Uunang mabuti, niagaling
Fremium-n Ganti; gaiiting palad; pabii-
ya; ganting loob.
Frepare-i' Giuiriayak; gayakaii; maghan-
(ia; ipaglaan.
Preparation n Gayak; handa; paghan
dog.
Preparative n Gayak handa.
Preparatory a Nakagayak.
Prepay vMagbnyad niuna.
Prepayment n-Pagbabayad ng hindi pa
yari.
Preponderate ?• Bumigat jsa iba.
Prepositive a Nakalagay sa una.
repossessing a Magandang loob: ma
pagpapahalina.
Preposterioiis-a Hindi tama; hambog.
rerogative ?i-Katuwiran.
Presage n Hnla.
Prescribe-v Maa^sabi; gumamot.
Prescription w Gamot.
Presence ti-Paharap harap.
Present-a-Nakaharap; sa harap.
Presei)t-/i-Ginaldo bigay; sakibong bi-
yaya: regalo.
Present- v-Magbigay; i bigay. magbigay
ng ginaldo ipagkilala; iharap.
Presentiment 7i Hinala.
Presently-aííi;. Bago maya maya; pag-
daka.
Preservation n Laon tagal.
Preserve t;Bantayin gumawa ng con
servas.
Preserves n-Concervas.
Preside v Mamuno; mamábala.
Presidency-7i Kalagayang presidente.
President w- Presidente
Presidential (zNauukol sa presidente.
Presidentship n-- atung kulang presi-
dente.
Press-t; Hapitin: higpitan ipitin; pili
tin
Press-n Hapitan
Pressing-a Kailangan .
Pressure w Hapit;kadalian;kakailangan.
Presume-i'-Sumapantaha;mag8apantaha.
Presumption w Sapantaha; hinala, *bin
tang; kabambugan kahanginan.
Presumptive a Marahil.
Presura p'tuous a Hambog palalo.
Presuppose v Hakain.
Presupposition n Haka.
Pretend t^-Magkonowari; magbalobalo.
Pretense Pretence n Dahilan, pagkoko
nowari; sapantaha.
Pretensión n-Dahilan katovi^iran
Pretentious a Hambog mayabang.
Preterit a Nakaraan; nangyari na.
Pretermit 17- Laktawin; maiwan.
PRI
Pretext w Dahilan; katowiran.
Pretty a Magaada; marikit; mainam.
Prevail v Pilitin; pumilit supilin mag
kamit; kamtan; magkaroon
Prevailing-a Malakas karaniwan.
Prevaleni-e-'/i Kalakasan.
Prevalent a Karaniwan; malakas.
prevaricate v Magsinungaling.
prevarication n Kasinungalingan.
prevaricator ti Tavvong sinungaling,
prevente Sowain abalahi; pigilin.
prevention nPagpigil; abala,
preventive n Abala,
previous a Nauna.
preywAng ninakaw.
prey v Nakawin.
Price n Halaga,
Price V Halagaban.
Priceless-a Mahal na lubha,
Prick-w Duro.
Prick í^Duruin.
Prickle-w Hapdi.
Prickle v Humapdi.
Prickle a-Mahapdi
Prickly heat-^ Bungang araw.
Pride n-Kapalaluan kabambugan. ka
tampalasan. kayabangan.
Pride i' Maghambog. magmayabang.
Priest n Pari.
Pr i g n Ta won g m a n ga li a s .
Prig í; Umitim umumit.
Prigisli a Hambog; palalo; mayabang.
Prim a Ayos husay mahusa'y.
Primary a- Prim ero naunang.
Primate n Arzobispo.
PrimeaUnang mainam.
Primer w Cartilla.
Primevial-a Naunang nauukol saunang
panahon.
Primitive a Nauukol sa kaunahan.
Prince-n Principe anak ng barí.
Princess-n Princessa anak ng hari.
Princely a Parang principe, dakilang
dakila.
Principal a-Unangí totoong tunay; ma
gmoo
Principal n Puno.
Principality-w- Kalagayang principe.
Principally-a-Lalonglalo.
Principie nPamula. pinagbuhatan pa-
raan pinagmulaan.
Print-i? Maglimbag ikintal kintalin.
Print n-Bakas limbag; guhit.
Printing w-Paglimbag.
Prior a-Nauna.
Prisonn-Bilango, kalabuso.
Prison i7-Kulungin ilagay sa bilango,
ibilango.
Prisoner-n Preso.
Private-a-Nagiisa.
PRO
294
PRO
Privaeyn-Kaisahan; pagkaisa.
Private-w Sundalong ultimo.
Privateer n 8asakyan ng tulisan dagat.
Privation-n Kakailangan; kahirapan.
Privilege-n Pahintulot; kapapintulutan;
tulot
Privilege-v Tpahintulot.
Privy a ííauukol sa iang tawo lamang;
lihim hindi hayag.
Prize n Ganting palad; pabiiha.
Prikeu-Halagahan,
Probable adv. Marahil.
Probably-arÍT/.-Marahil.
Probate-n Katibayan ng testamento.
Probation-w Tikhim; kasanayan; subok.
Probe-v Usisain; siyasatin.
Probity n-Katapatan ng loob.
Problem w Kuenta.
Problematir-a Naiiukol sa kuenta.
Probosis n Hong ng hayop.
Proceed t'-Sumulong; magtuloy; buma
long; bumukal.
Proceedings n Gawa; hatol.
Proceeds-n Tubo; pinagbilan.
Proctss-n-Paraan; gawa.
Procession-n-Procession .
Proclaim t;-Tawagin: tumawag; ipaha-
yag. ihayag, ipatalastas.
Proclamation wPahayag; tawag; utos.
Proclivity-n Kahilingan; kabilingan.
Procrastinate t; Ipagluatin.
Procrastination-n Kaluatan; katagalan.
Procumbent a Nakadapa
Procuration n Pagkamit; pagkakamtan.
Procure v Magkamit; isamsam; magka
roon; damahin.
Procurement-w Pagkamtan; pagkamit;
pagsamsam.
Prodigaba Burara.
Prodigal-n-Tawong burara.
Prodigality-n- Pagkaburara.
Prodigious-a Malaki na totoo; lubhang;
malaki.
Produce v-Gumawa; gawin; kathain;
magkaroon; mamunga.
Produce n Ang inani.
Product n Bunga; anomang bagay na
yari.
Production n Pagaggawa; gawa.
Productive a Mataba.
Profanation nPagpaslang; kapaslangan.
Profane a Banday; manunungayaw.
Profane v-Paslangin; tungayawin.
Profanity-w-Pagtutungay aw; kapas
langan.
Profess V Magsabi: ipahayag.
Professionn- Ka tungkulan.
Professional a Sanay na lubba.
Prof essor-n- Professor .
Proffer-v-Iabot; ialok; iaiay.
Proffer n-Alok: balak.
Proficiency-?i-Kasanayan; luta; karu
nungan.
Proficienta Marunong sanay
Proficient-n-Tawong marunong at sa-
nay.
Profile n Larawan; retrato.
Profit-nPakinabang; tubo.
Profit Í/ Tumubo pakinabangtn; maki-
nabang
Profitable-^ May pakinabang; matubo;
bagay akma; pakinabangan; mabuti.
Profitless a Walang tubo ó pakina-
bang.
Prctfligacy n-K asamaan; kssiraan.
Profligate-a Masama; hamak mahalay;
walang hiya.
Profound a Malalim.
Profoundness-w Lalim.
Profundity /i-Kalaliman; lalim.
Profuse a Sagana; marami.
Profuseness Profusion »i-Kasaganaan:
karamihan.
Progenitors Nuno; kanunuan.
Progeny n Angkan; lahi; kamaganakan.
Prognostic n Tanda hula.
Prognosticate z/Humula; hulaan.
Prognostication-n-Paghula.
Program- Programme-^ Babala sa madia.
Progress n Pagbuti, pagsulong; kaga-
lingan.
Progression w-Pagsulong; galing.
Progressive-n Magpasulong; mabubuti.
Prohibit 1/ Magbawal; ipagbawal sowa-
yin.
Prohibiton-n Pagbawal; pagsoway.
Project n-Bala balak; akala; anyo.
Project vBumalak; akalain.
Projectile n-Bala ng kanyon.
Projection n Liko.
Prolific a- Mamunga.
Prolix a Matagal;malaon: maluat: bagal;
mabagal.
Prolixity Prolixness n Katagalan; kalua-
tan; kabagalan.
Prolocutor n Taga pamagitan.
Prolong-f Tumagal; itagal; luatan; hu-
maba.
Prolongation /i-Kaluatan. katagalan; pag-
tatagal; pagluluat.
Promenade n-Pasialan.
Promenade t^Magpasial.
Prominence Prominency -nKadakilaan;
karilagan; kaginoohan.
Prominent a Dakila; marangal; mataas;
bantog; buayi.
Promiscuous-a Walang ayos; halohalo
liindi mahusay.
Promise-'^ pangako tipan; salitaan.
Promise tí Mangangako; ipangako.
PRO
Promoiitory-/i Lupang mataas at maki-
tid.
Promote v-Ipataas; umabuloy.
Promotion-n-l agpataas abuJoy.
Prompt a Maliksi; matulin; masipag;
nakagayak ivakahanda.
Prompt tJ Ibuho. isurot sa isip.
Premptitude } romptness -n- Kaliksihan;
katulinan; kasipagan
Prone-a-Nadapa; nakadapa
Pronominal a Nauukol sa pronombre.
Prong-w-Dulong matulis.
Pronoun-7i- Pronombre.
Pronounce v Wikain; Magsabi; sabihin.
Pronunciamento w-Pahayag; paunawa.
Pronunciation nKasaysayan; pagsasa
laysay.
Proof n Katotohanan; katunayan.
Propyl Tukod; tungkod; abuloy.
Prop i; Itukod tungkod; umabuloy.
Propagate v Maghasik; magpunla; para
mihin.
Propagationn-Pagsulong; paghasik.
Propensity wKagawian ó kahilingan ng
loob.
Proper-a Akma bagay; dapat; karampa
tan maakma; nararapat.
Property -n- Lupa; ari; kayamanan.
Prophecy n Hula.
Prophesy v Humula; hulaan.
Prophet n Manghuhula; mago.
Prohetic a Nauukol sa hula.
Propitious-a Nakahawak.
Propitiate z^Patahimikin; pahimpilin.
Proportion-w Ayos.
Proportion-t? Ayusin; hatiin; hiwala
yin.
Proportional-a-Masiya matamti. man.
Proportional 71 Kasiyahan katamtaman.
Proposes Bumalak; ibalak, magturing;
ialok.
Proposal ?i Balak: taring.
Proposition-M-Turing balak.
Propound-v-Ialok; magsaysay.
Proprietor w-Ang mayari.
Proprietress-n Aang may ari babayi.
Prepriety-w-Kahusayan; kaayusan, ayos
Propulsion-w Pagsulong tulak.
Propulsive a Pasulong.
Proscribe-v Bintangin; ihulog sa in-
fierno; hiagbigay sala.
Proscription w-Bintang; pagbibigay sala.
Prose-n Karaniwang sulat.
Prosecute u-Ihabla.
Prosecution w Paghabla; Bagong bin-
yagan.
Prosecutor-n-Ang naghahabla.
Prospect-n-Tanawan; tingin.
Ptéspecta Usisain; tumingin.
Prospection w-Paguusisa.
295
PRO
Prospectus-n Piano.
Prosper-iJ-Gumaling; guminbawa. i
Prosperity-ri Kaginhawahan; galing; ka-
galingan, kawalan ng damdani.
Prosperous a Magaling masaya; mabuti
Prostitute-t; .Magputa; magpaUitot.
Prostitute n Hitad: puta; patntot.
Prostitution-n Paghihitad; pagpuputa.
Prostrate a Tibaya; nakahiga.
Prostrate i/'-Ihiga; itibaya; baliktarin.
Prostration n Pagtitibaya; kalungkutan;
kopanglawan*
Protasis n-Patnugot punong aral.
Protects Ikalong; kupkopin tulungin;
tumanhilik; ipaglaban; bantayin; ipag
sangalang; ma^tangol.
Protection-n Kupkop. tulong; andukha;
ingat; bantay.
Protector wTaga tangol pintakasi; taga
kalong.
Protege-w Tawong na sa kapangyarihan
ng iba.
Protest v-Dumaing, lumabaii.
Protest n Daing; paglaban.
Protestant-a-Protestante.
Protestant tí -Protestante.
Protestation n Daing.
Protomartyr-n Kaunaunaban mártir.
Protract v Humaba; magluat. luatan;
tumagal.
Protracied-»i-Maluat: matagal.
Protraetion-n Luat, haba; kahabaan; ka-
luatan tagal.
Prctrude v Sumipot; lumit^w; ilabas.
Protuberance n Liko; bukol.
Protuberant-a Litaw: nakabukol.
Protuberate v-Mamaga; bumukol.
Protuberation-n-Pamamaga; bukol.
Proud a Palalo; hambog mayabang.
Prove V Damahin; siyasatin; ibigay ang
katotohanan.
Provender n-Pagkain ng hayop.
Proverb V Talinhaga; halimbawa: kasa
hi ban kawikaan; kamkaan; patnugot.
Proverbial a-Nauukol sa talinhaga.
Provide v-Ibigay ang kailangan; tumu-
long bigyan ng kailangan.
Provided conj Kung sakali.
Providence n Gayak; bandog; banda.
Provident a Nakagayak; nakahanda.
Province w-Hukuman; lalawigan.
Provincial a-Nauukol sa hukaman ó sa
lalawigan.
Pravision w Paghanda; paggayak; manga
pagkain.
Provision-v-Bumili ang manga pag
kain.
Provisional «Hangang hindi; interino.
.Proviso w Condition: salitaan.
Provocation íeDahilan katowiran sul-sol
PUL
296
PRU
Provoke i; Humamon; hamunin yamu-
tin; magsulsol; pagalitin. udyok.
Prow n Dulo ng sasakyan.
Prowess n Lakas kalakasan.
Prowl V Gumapang
Proximate a Kalapit malapit kasiinod.
Proximity n Kalapitaii pagkasnndo.
Proximo-n Ang biiang daratin^.
Prudence n Kabaitan bait; dunong; ka
ru mingan; tuto; hinahon; kabanaya
ran tumpak, taros; katalinuhan.
Prudent a Mahinabon mabait; maru
nong matumpak maalam; bihasa;
matalino maingat tahimik himan-
hinian.
Prudential a Marunong nangaling sa ka-
runungan; mabait
Prune v Putlin ang manga sanga nang
kahoy.
Pry-v Madiwaras usisain magusÍ8a;n?íag-
diwara itaas.
Pry n Fanghuit; kadiwaraan.
Prying a Madiwara.
Psalrnn Salmo; kantang nauukol sa
P. D.
Psalmist n Ang somulat ng mga kan
tang nauukol sa P. Dios.
Pseudonym-w Ngalan na bindi totoo
Pshaw inter. Oroy, ba
Psyche-w Kaluluwa; isip
Psychic Psychical a Nauukol sa kalulu-
wa.
Public a Alam ng madla; hayag; kara
ni wan.
Public-n Madla
Publicity-n Fagkaká alam nang madla;
alam hayag.
Publican wManiningil; mayari nang
hotel.
Publication w Pag limbag; tawag sa
madla.
Publish v-Tpahayag; ipala-itas ilathala;
ikalai
Puckern Nguso.
Pucker v Ngumnso.
Puddle n Labak.
Puddle í;-Lumabak.
Pudgy a Pandak at mataba.
Puerile-a Parang bata.
Puerility n Kalagayang bata.
Puff-n Ihip ng hangin.
Puff V IJmihip; mamanas.
Pug-v-Tasakin ng pusali.
Pugilism n Suntukan.
Pugnaceous a Mapagbasagulo.
Pugnóse n-Ilong masapad.
Puíe t? Sumiap.
Pnke V Sumnka: magsuka.
Pulí t> Batakin; bumatak; biwasin; bu
miwas; hilahín; humila.
Pall-n Batak hila; biwas.
Pullet-n-Manok.
Pulley n Kalooey.
Pulmonic-Í almonary-a-Nauukol sa baga.
Pulmonic wGamot sa baga.
Pulpit n Pulpito: altar.
Pulsate i; Fumukpok; tumibok; kumaba.
Pulsation-w-í ukpok; tibok; kaba.
Pulse-n-Pulso.
Pulse-7/-Pumulso.
Pulverization n Fagdurog; dikdikan.
Pulverize 17 Durugin; dikdikin.
Pump n Bomba
Pun n Bugtong tukso.
Punch n Suntok; surot.
Punch V Suntukin; sumuntok; budUi-
ngin.
Punclieon n Pangbutas.
Punctual a Bagay; maagap; maliksi.
Punctuality n Kaganapan; kaliksihan:
kadalian.
Puncture n Butas.
Puncture-v Butasin.
Pungency n Kasaklapan kapaitan.
Pungent a Masíiklap mapait.
Punish V í'arusahin; hampasin.
Punishable a í>apat parusahin.
Punishment nParusa; dusa.
Punster n Tawong mapagbiro.
Puny a Mahina at munti.
Pnp n Tuta.
Pupil-w-Ang nag aaral.
Pupilage »i-Kalagay ang nag aaral.
Puppet n Muneka.
Puppy-w Tuta.
Puppyish-al arang tuta; mapootin.
Pur-17 Sumiap.
Pur-n-Siap.
Pur blind a Balangaw.
Purchase vBumili mamili.
Purchase n Ang pinamili.
Pure a Dalisay; malinis banal; wagas;
walang haÍo; tapat; ang loob.
Purgation n-Pagpurga.
Purgative a Makapagpurga.
Purgative n- Purga.
Purgatory-n-Purgatorio.
Purgatory-a-Nauukol sa purgatorio.
Purge v-Purgahin
Purge M-Purga.
Purification-n-Paglilinis; kalinisan
Purify vLinisin; dalisayin; kintalin.
Purity-n-Kalinisan; kadalisayan; kama-
halan; kapurihan; puri.
Purl nBorlas.
Purl v-Ilagay ang borlas
PurlieunLugar na malapit.
Purlin-tir Anoman .
Purloini; Umitin umumit; nakawin
magnakaw.
QUA
297
Purple n Purpura.
Purport-w-Kahulugau .
Parport-i; Magbigay kahulugau
Purpose n-Akala; kahulugau tungo.
Parpóse x/ Akalain magbigay kahulugau.
Farr-i' Ngumiaw.
Parse n Bulsa bulsikot.
Parse-v N gum uso
Parse [)road a Hambog dahil sa kaya-
mauan
1 Pursuance n Fagkasnuod.
Pursuant a Ayon.
Pursuer Habulin; humabol.
Pursuit n-Paghabol.
Pursy a Mataba at maikli ang hininga.
Purulenta May nana,
purvey v lalok; maglako magtinda
Purview-n Katawan ng isang larawan
kapangyarihan.
Pus n Nana; kabulukan ng sugat.
Push-i; Tumulak; itulak tulakin.
Push ?¿ Tulak untog.
(4UE
Pusillanimity n Karuagan.
Pnsillanimous a Duag dungo.
Puss Pussy-n Pusa; kuting.
Pustule n-Butlig.
Pustural-a-Mabutlig.
Putfilagay: maglagay; lagyan: ihagis.
Put n Hagis.
Putative a Nabalita.
Put on V Ilayo.
Put out -Habas palabasin.
Putrefy í; Bumulok mabulok.
Putrid-a Bulok mabulok.
Putridity Putridness-n Kabulukan.
Puzzle w Basagulo; bugtong.
Puzzle-i; Mágbugtong.
Pygmy-n Unano.
Pygmy a Muntingmunti; unano.
Pyjama-w Carboncillos.
Pyriform a Hitsurang peras.
Pyrotechnics-n Paggawa at paggamit
ang kuetes.
Python M Sawa.
Q;
Quack n lyak ng itik ó bibi.
Quack n Mangagamot na hindi nag aral.
(¿uack V IJmiyak ang itik ó bibi.
Quadragesima/i-Koresma.
Quadragesimala Nauukol sa koresmang
mahaba.
Quadrangle n Anomang bagay na may
apat na sulok ó panulukan.
Quadrate a Parisukat
Quadrate-n Parisukat.
Quadratic a Nauukol sa parisukat.
Quadrennial a Mangyayari minsan sa
balang apat na taon.
Quadrilateral a May apat na gilid at
apat na panulukan.
(Quadrilateral n Anomang bagay na may
apat na gilid.
Quadrille n Rigodón.
Quadrillicn-n-lsangyutangangawangaw.
Quadruped nHayop na may apat na
paa
Quadruped a May apat na paa.
QuadruplB-a Aapat na duble.
Quadruple n Ang apat na duble.
Quadruple I'-Dublihin ng makaapat.
Quaere r- Magtanong; tanungin.
Quaff-i? Uminom ng niarami.
Quagmire n-Lablab; lawak.
Quaggy a-Malablab.
Quail T/Manginginig.
Quail nPugo
Quaint rt T)'\ karaniwan; iba.
Quake r Manginig; uminig.
Quake n Inig; galaw
Qualification-w -Pag abot sa grado.
Qualify-i/'-ümabot sa grado
Quality n Kalidad.
Qualm nKahinaan agam agam na loob
Qualmish a-Masakit ang sikmura.
Quandaryw Agam agam ng loob kagu-
luhan ng isip.
Qi;antity-n Karamihan dami.
Quarantine n Kuarentenas.
Quarrel w Basagulo; talo usa p.
Quarrel-v Mag basagulo; makipagtalo;
mag usap.
Quarrelsome a Mapag basagulo; palaa
way.
Quarry-w Pinaghukayan ng bato.
Quarry v Maghukay; mag tibag.
Quart w Takal na may dalawang gatang
ang laman.
Quarter-w-Kahati ikaapat; na bahagi;
luat ng tatlong buan.
Quarter v Apatin.
Quarterly-a- Balang tatlong buan
Quash V Humimpil; lumubay; durugin;
inisin.
Quaver V Uminig; maningning.
Quaver-w-Inig; ningning
Quay w-Muella.
Quean n Babayi: batang babayi.
Queasy a Masakit ang sikmura maki-
litiin.
Queen-M Haring babayi.
Queenly a Bagay sa haring babavi-
38
RAD
298
raí
Queen con8ort-?i-Asawa ng hari.
Queen dowager-n Bao ng hari.
Queen mother n Ina ng hari.
Queen regent w-Haring babayi.
Queer-aHindi karaniwan iba.
Queer-n Kuartang masama.
Quell vTahimikin; supilin.
Quench v Patay in ang apoy ó sunog.
Querist n Ang nagtatanong.
Query w-Tanong.
Query v Magtanong tanungin.
Quest-n Hanap; paghanap.
Question n Tanong.
Question v-iVJagtanung itanong.
Questionable-a-Falso; hindi totcong ma
linis ó mahusay.
Questionless a Malinis; totoo; tunay; da-
lisay; mahusay.
Queue n Buhok ng insik.
Quibble n-Kailagan sa , tanong.
Quibble t^ Umilag b-a tanong.
Quick a Matulin; maliksi; maagap.
Quick-aíív.-Madali.
Quicken-i;Tumulin; magmadali.
Quicklime n-Apog.
Quick silver-Azogue.
Quid ti Pirasong mascada.
Quiescent a Tahimik; walang kibo.
Quiet-a-Tahimik walang guio; mabini;
mabait mahinahon.
Quiet-n-Katahimikan; pagpapahinga;
kapahingahan.
Quiet- fTahimikin; magpahinga.
Quietude Quietness-w-Katahimikan; pag-
papahinga.
Quill-n-Puno ng balahibo ng ibon.
Quilt n Kumot.
Quilt v-Magkumot.
Quinine-n- inina.
Quinquangesima a Ikalimangpuo
Quinquangular-a-Maylimang panul ukan.
Quinquennial a Mangyayari minsan sa
balang limang taon.
Quinsy-r¿ Sakit ng lalamunan
Quintal-^ Kintal; isangdaan libra.
Quintuple a-Dinuble ng makalima.
Quip^ Uyam; alibugha.
Quip-v Magalibugha.
Quire-n -Dalawangpuo at apat na dahon
ng papel.
Quirk-w-Kilos.
Quit i; Maiwan; umalis patawarin; ba-
yaran.
Quite acZ?;.Lubos puspos.
Quittance nKabayaran .
Quiver-w-Lalagyan ng palaso.
Quiver 7/-Uminig.
Quiz 2/ Magbugtong.
Quiz-n Bugtong
Quondam a Dating; unan^.
Quota-ti-Bapagi parte.
Quote fSabihin ang sinabi ng iba.
Quoth V. imp. Sinabi; winika.
Quotidian a Mangyayari sa arawaraw.
Rabbit-n Conejo.
Rabble-n-Bunton ng tawo
Rabid a-Maulol ulol. sira ang isip.
Race-nHinlog: lahi, pareja; takbuhan.
Race n Tumakbo; magpareja.
Racern Ang tumakbo; mananakbo
Raceme n-Piling ó buig ng bunga ó
balaklak.
Raciness-n-Lasa.
Rack-n-Lalagyan ng pagkain ng hayop;
kakanan ng hayop; kasiraan.
Rack-vllagay sa kakanan.
Rack t; Lumakad na matulin; banatin;
pahirapan.
Racket w-Gulo; kaingayan; ingay.
Rackety a-Maingay; maguió.
Racy-a-Malasa sariwa.
Radial a-Nauukol sa kagitnaan.
Radiance nNingning; kintab, kakinta-
ban; kisap; kislap.
Radiant-a-Maningnig; makintab; maki-
sap.
Radiate v-Kumislap; kumisap.
Radiate-ft Maningning; makislap; maki
sap
Radical a Nauukol sa ugat ó sa pinag-
mulaan.
Radical n-Dating salita.
Radically-aát;. Buhat sa pinagmulaan.
Radicate i;-Magtanim.
Radicel-n-Munting ugat.
Radish n Labanos.
Radius n Layo magbuhat ang gitna han-
gang sa gilid ng bilog.
Radix-n Pinagmulaan.
Raffle n Rifa.
Raffle V Parifahin.
Raft-n-Balsa
Raft-t? Magbalsa.
Rafter n Balsero.
Rag-n- Basaban; gulanit.
Ragged a-Punit punit; punit.
Rage 7* Qalit; kagalitan; kapootan.
Rage f-Magalit
Rail n Railes; barandillas; gabay.
Rail V Magalibugha; uyamin; laitin.
RAN
299
RAT
Railing nBakuran; bakod.
Railer-?^-Tawong tampalasan
Railleryn Katampalasanan; alibugha.
Rail way Railroad n-Tren.
Raiment n amit.
Rain ?i Ulan
Rain-i; Umulan; umunos.
Rain bow-n-Bahaghari.
Rainy a Maulan.
Raise v-Itaas; baliiisin: buhatin biimu
hat iimalsa damputin: ibangon;
itayo
Raisin n Pasas.
Rajah n Hari sa Persia.
Rakew Pangkalaykay; pangalaykay.
Rake r-Ma^kalavkay. kalaykayin. "
Rally-w-Katipunan
Rilly Í) Mngtipon.
RaninTnpang lalaki.
Ram-t; Umpugin untugin.
Ramble-M Lakad na walang tuntungan.
Ramhle-ivLumakadnawalangtuntungan.
Ramification n Pagsasanga.
Ramify v Magsanga hiwalayin.
Rammish a Malansa malibog.
Ramose Ramoiis-a-Masanga may mara-
ming sanga.
Ramp t; Lnmundag maglaro.
RampwLnndag; lukso.
Rampage-n Kabarotan.
Rampancy-n Kaharotan.
Rampant-a-Maharot; malikot na totoo.
Rampart 7i-Kiita
Rampart t? ^awin ang kuta.
Ram rod n Baketa.
Ran V. imp- Natakbo; tnmakbo.
Ranch 9?- Hacienda.
Ranch man-w-Ang mayari ng hacienda.
Rsnchero-n Nagpapastol; ang tumitira
sa hacienda.
Rancho ?i-Rahay ng manga nagpapastol.
Rancid a Malansa.
Rancidity Rancidness-n-Lansa.
Rancor ti Galit tanim; na loob; poot.
Rancorous a Magalit; nagagalit; mapag-
tanim na loob.
Random n Kilos na walang ayos.
Random a Pagnlogulo walang ayos.
Rang V. imp -Tumugtog; tinugtog.
Range n^faludtod; hilera tayo.
Range t;-Hilerabin; ituludtud
Rangern Tawong mapaglakad; ang na-
mamahala sa lupa ng gobierno.
Rankn-Lagay; kalagayan; dangal; pag-
kaginoo.
Rankv llagay sa carampatang lugar.
Rank a-Melansa lipas; luma; laon, ma-
bulok.
Rankle-t? Maging malit; maginit.
Ransack-i'-Hanapin ng pilit.
Ransom n Pagtubos; kuartang ibinayap
sa pagtubos.
Ransom V Tubusin tumubos.
Rant V Magsalita ng kaululan.
Rant n Tawong ulol; tawong hambog.
Rap-n-Tugtog; tuktok.
Rap V Tumuktok tumugtog.
Rapacious a Mahiling sa pagnakaw; ma-
sakim-
Repacity Rapaciousness-n Kahilingan sa
pagnakaw; kasakiman.
Rape Í? Gahisin; agawin ang babayi;
umagaw sa babayi puersahin ang ba-
bayi.
Rape-n-Paggahis; pagpupuersa. pagagaw
ng babayi.
Rapid a Mabilis matulin.
Rapid-n Agos na matulin.
Rapidity Rapidness-w Katulinan; bills;
kaliksihan
Rapier n Sable; sandata.
Rapist w- Ang pumuersa sa babayi.
Rapt V. imp. & 21. ^>.-Inagaw; umagaw.
Rapt a Inagaw.
Rapture-n-Kawilian; kagustuhan.
Rapturous a Mawili; makagusto.
Rare a Bihira:bugtong;madalang;hilaw.
Rarefaction-n Kalabnawan.
Rarefy i;-Labnawin; lumabnaw: buhag-
hagin dumalang.
Rarity-n-Kadalangan; kalabnawan; pag-
kabugtong.
Rascal-n-Tawong masama; saragate.
Rascal a Masama malikot.
Rascal-a-Masama hamak. taksil.
Rascally w Kasuitikan: kataksilan.
Rase V Burahin; pantayin.
Rash a Bigla magaspang.
Ra«^b n-Tigdas.
Rashern Hiwa na manipis ng tosino.
Rasp-w Kikil na magaspang.
Rasp V Kikiling; kumikil.
Rasure-n- Kaburahan : pagpapantay .
Rat-w-Dagang malaki.
Rate i; Tasaban; halagaban.
Rate n- Fulin halaga.
Rather aáv.- Bago; gusto pa;
Ratification-n Katibayan; tibayan.
Ratify-v-Tibayin pumayag; umayon.
Ration-n Kaukulan ng isang bagay sa
iba.
Ration n Pagkain rasión.
Rational-a-May isip: mabait.
Rationality-n Katowiran: dahilan.
Rationally adv. Ay o^ ga katowiran.
Rattan-n Yentok.
Ratten V NakaAvin ang kasangkapan.
Rattlew Kalatog; kalog pangkalog.
Rattles? Kumalatog; kalogin; kumalog.
Rattoon-n-Supling ng tubo.
REA
;?oo
REC
Rattoon-t; Sumupling.
Ravage n-Kasiraan; paggigiba.
Ravage v-Gibain nakawin; sirain.
Ravager n Maninira
Rave V Masira ang isip Magsalita ng
kaululan magbaliw.
Ravel-í^-Manutnot
Raven-w Wak awak.
Raven a Maitim
Raven-f-Agawin; iimagaw.
Ravenous-a-Matakaw
Ravenousiiess n Katakawan.
Ravine-n Saliiysoy; sungoy; baris.
Ravish v-Agaw in; puersahin gahisin.
Ravishern Ang umagaw sa isang ba-
bayi.
Ravishment n Pagagaw sa isang babayi;
mamumuersa.
Raw a Hi law; sari w a.
Raw boned-a-Payat.
Raw hide n Látigo ng katad.
Ray n Sinag.
Rayless a Walang sinag madihm.
Raze-vLipulin gibain biirahin.
Razor-w Labasa.
Raziire-n-Pag gigiba; kalipnlan
Reach tJÜmabot; abutin; dumating; dat-
nin, tamuhin iabot, magkamit.
Reach n-Abot; dipa.
React vKumilos iiH.
Read v Biimasa: basahin.
Read v imp. <^ p p Makabasa;, binasa.
Readable a-Makababasa.
Reading n-l agbasa.
Reader-n Ang bumasa.
Readily ad. Maagap madali nakahanda.
Ready a Mssipag; mátalos: matulin; niaa
gap natatalaga.
Ready a^i. Maagap; madali; nakahanda.
Ready-made a Yari na.
Real a Tuna v totoo.
Reality n-Katotohanan; katunayan.
Realize vTotohanin; tumubo.
Realization n Pagkatoto pangyayari.
Really ac2v. -Totoo ba; tunay kaya.
Realm nKaharian.
Realty n Haring lupa.
Ream-w-Bagkis ng papel na may apat
na daan at walong puong dahon.
Ream v-Palakihin ang butas.
Reanimate-t? Magpalakas; buhayin.
Reannexv-ldugtong uli.
Reap-v CTrapasin; gumapas; magani.
Reaper-w Mangagapas.
Reaping hook-wLilik
Reappear-v-Lumitaw ó sumipot uli.
Reappearance n-Paglitaw ó pagsipot
muli.
Rear-w Liked; likuran.
Rear a Huling; likod;
Rear-i'-Itaas. magalaga. palakihin.
Rearguard ^i Ban tay sa hull.
Rear ward wBantay sa huli.
liear ward a^¿;. Sa gawing huli.
Reason r¿ Katowiran;dahilan;aka]a isip,
katlia;
Reason-v Magisip isipin; magakala,
mangatowiran akalain magsalita
Reasonable a Akma; tama sa katowiran.
Reasoning n Pangan gato w i ran
Reassure n Magpangako uli.
Revel n Ang lumalaban sa sarili niyang;
bandila.
Rebel v-Lumaban sa sariling bandila.
Rebellion r? -Pag alsa; pag laban sa sa-
riling bandila.
Rebellious a Sowail; maiabag.
Heb(.und-i? Umudlot lumukso
Rebuff nPigil tangi pagkaayaw.
Rebuff v-Tac giban; tumangi; pi gil in
u may aw.
Rebuild V Magtayo uli; itayo ng pani-
bagu
Rebuke v 1 arusahan pasiyahan.
Rebus 9¿-Bugtong
Rebut 7/ Lumaban; sumalangsang
Recall V Baguhin bawiin; tawagin.
Recant 7^-Magkaila: tahkuran tumalikod.
Recantation-n Kaila; pagtatalikuran.
Recapture v-Bawiin ang manga sandatay
masamsam ng kalaban.
Recede v Umurong humaba.
Receipt-n Recibo; pagtangap.
Receipt f Magbigay ang recibo.
Receivabie-a Dpat tangapin.
Receive i'-Tangapin tumangap. suma-
hod; sahuran
Receiver ?iTaga tan gap.
Recency n Kasariwaan; pagkabago.
Recent a Bago; sariwa.
Recentness n Pagkago
Receptacle n Kasangkapan panahod.
Reception n-Pagtangap.
Receptive-a Nauukol sa pagtangap.
Recess n Recreo; pagpahinga.
Recess r-Magpahinga.
Recession^-Pagurong; pagsasauli.
Recipe n-Kasulatan tungkol sa pagga
wa ng anoman.
Recipient w-Taga tangap; ang tumangap.
Recipient a Matatangapin.
Reciprocal a-Nauukol sa kapwa.
Reciprocate 1' Humalili; maukol sa ka
pwa; tumangap at magbigay.
Reciprocation n Paghahalili
Recite-í^Say8ayin; sabihin.
Reci.tal-n Kasabihan pagsalaysay.
Recitation w-Pagsalaysay.
Reck-i^-Magingat; mamábala; maukol.
Reckless a Walang ingat; pabaya.
REC
Reckon v-Magkaenta; bumilaiig.
Reckoning ?i Pagkuenta kabilangan.
Reclaim i;-Kun in uli.
Recline V Humilig suniandal.
Recluse a Kinulong na kusa.
RecUise-^i-lawong ayaw sumama sa ka
pwa niya.
Recognition /* Pagkikilala; pagkakáha-
lata
Recognizable-a Makikilala.
Recognize-i; Makilala; halatain; kilalanin;
tantuin
Recoil V Umurong umudlot.
Recoil w-Urong udlot.
Recollect v Tandaan; alalahanin.
Re collect V Singilin uli.
Recollection w AlaaJa; pag aalaala.
Recommence t'Masimula uli.
Recommend-17-Ipagbilin; ipagmasakit
Recommendation n Pagbilin tagobilin.
Repmmit-i?-Gawin mnli; súmala uli.
Recompensen Bayad; ganti pala; upa.
Recompense i^ Bayaran upaban; mag-
bayad; gantihin
Recompose-í^Gawin muli
Reconcile v Magkasundo, papagkasuu
duin.
Reconciliation-w-Pagkakasundo.
Recondite-a ííakatago.
Reconnoisance n Paguusisa siyasat
Reconnoiter-t'-Magusisa; usisain subu
kin; manubok.
Reconsider-i? Isiping muli.
Reconstruct t' Magtayo muli itayo ng
panibago.
Reconstruction nPagtatayo ng pani-
bago.
Record-v-Tandain lumkalin; bangitin.
Record-w-landaan.
Recount v-Bilangin uli.
Recount n-Muling pagbilang.
Recourse nKasakdalan; pagdulog; pag-
gamit
Recover-v-Bawiin; bumawi; magkamit
uli.
Recoverable a Makababawi.
Recovery n-Fagkabawi; paggaling.
Recreancy n Karuagan kapalsohan, ka-
pabayaan.
Recreant a Duag; falso pabaya.
Recreate v La angin uli.
Recreate'-l^Magaliw; maglugod
Recreation-w Aliwan pagaaliw.
Recreative a Makainlugod
Recriminate t'Magbintang.
Recrimination/i-Pag bibintangan.
Recruit v-Kumpunihin; punuin ang ka
kulangan; lumakas: gumaling.
Recruit n Sundalong bagong pasok.
Rectification n Pagbuhusay;pagtotowid.
301 IIEF
Rectify ^» Towiring; liusayin
Rectilineal-irMatovvid ang guhit.
Hectitude-n Katapatan ng loob.
Rec torn Pastor; puno.
Rectory n Hucuman ng {tari babay ng
pastor ó pari.
Rectum n Tumbong.
Uecumbency n-Sandalan; katamaran.
Recumbent rt Nakasandal: nakabilig.
Recuperate r-Lumakas; gumaling.
Recur í; Umulit; bumalik uli.
Recurrence n Pag ulit
Recurrent a Maul it,
Recúrvate v-Lumiad liunuibog.
Recnrvation-n Pag liliad.
Recúrvate rt Nakalia<l.
Red a Mapula
lied n Kulay na pula.
Hedden r-puniula mainula,
Reddisli a Mapulapula.
Redeem-r Tubnsin tumubos lianguin
sa kagipitau.
Redemf)rion-n Pagtubos katuiui^an.
Red gum ti Tigdas.
Redness-n PUla kapulaan.
Redolence Redoleiicyn Bango; kaba
n gob an.
Redolent a Ma ban go.
Redouble i'Dublibing muli; tikluping
muli.
R ed out ab 1 e a M a t a pa n g
Redound v-Lumago.
Redowa-r/ Sayawan Parang ball
Re dress v Magbibis bibising muli.
Redress r Ay usin Imsayin.
Redress n (^anti.
Reduce v Bawasan saysayin.
Reducible a Mababawasan.
Reduction n-Pagbawas bawas.
Redundancy n Kalabisan.
Redundante/ Malabis
Reed -7? Kugon.
Reed organ n Artnonica.
Reef n Manga bato sa ilalim ng tubig.
Reef r Tiklupin ang layag.
Reek-?? Aso; usok.
Reek n Umuso umasok.
Reel n Gibang ikiran; giray.
Reel r Magulak ikirin giniraygiray.
Reenact t' Maglagda muli.
Reenaction-Peenactment-n-Pag lalagda.
muli.
Reenforce v Palakasin dagdaginid agdag
Reenforcement n Pagdaragdag.
Reenters Pumasokuli mulingpumasok.
Reestablisb v Muling itayo; iuli.
Reestablishment n Muling pagtatayo.
Reeve-t; Isuot ang lubid sa kalooy.
Refashion t'f^agubin ang uso.
Refer-t'-Bangitin salaysayin; ibalita.
REG
302
REL
Referable a Umubrang barigitin.
Referee n Sentensiador.
Reference n-Pagbaiigit.
Ret^ne-t' Linisin dalipayin.
Refineda Malinis; makinis: dalisay.
ReiinementM Kalinisan kadalinayan.
Reflect a ÍTunigunihiu; mag wari wari;
inag isip Í8ip.
ReflectionnGiinam gunam; pagwawari
wari.
Jieflex-a-Nakaliad.
Refold V Tiklnping mnli
Reform v Hiisayiii; ayiisin bagiibin.
Reform n Pagkabago.
Reformation n-Pagbabago.
Refract?; Hubngin baliin.
Refraction w-Pagkahnbog; pagkabali.
Refractory a Baliktad.
Rpfrain ^'-Magtiis tiisin; pigilin.
Refrain n Kanta: awit.
Refresh t;Magpalamig; magpahangin.
magpahinga.
Refreshment n Pagpapahinga; inumin.
Refrigerant a Malamig
Refrigerant n Pangpalamig.
Refrigerate v-Palamigin.
Refrigerative a Malamig.
Refrigerator ?i Lalagyaa ng hielo.
Refuge n Knpkop: kalong.
Refuiiee-n-Ang tiimekas
Refulgence Refultrency n Ningning kin-
tab; kislap kisap.
Refulgent-a Maningning pakislap. ma-
kisap maliwanag.
Refund t? Isauli.
Refusal n Katan giban; pagkaayaw; ka-
ayawan.
Refuse-v-fumangi; tangihan, umayaw;
nuag tangapin.
Ref use-n Bairay na walang kabuluhan;
pinagpilian: kasukalan.
Refusea- Walang kabuluhan.
RefiHe-v Patotohanin.
Regain -1? Bawiin: bumawi
Regal a Paran sr hari. Nauukol sa hari.
. Regale v Magpiging.
Begale n Piging.
Regalement-w Pagpapiging.
Regalia-n Ang nauukol sa kaharian; ga-
lón.
Regality n Kaharian.
Regard-n Alangalan g : pagti n gin .
Regard t^-Maukol tumingin'
Regardful a Maingat.
Regardless a-Walang ingat.
Regency-M Katungkulang hari; pagka-
hari.
Regeneracy n Muling pagsipot ó pág-
gawa.
Regenerate?; Muling gawin ó sumipot.
Regent a May kaparigyarihan.
Regent w-Hari puno.
Regicide n Ang natay sa hari.
Regime wPanahon:
Regimen w Paggngobierno ng mahusay.
Regiment n Regimentó kawal ng sun-
dalo
Regimental-a Nauukol sa regimiento.
Region n-Lugar
Register n Registro.
Register-?; Tsulat ang ngalan
Registrar-w-Taga ingat ang registro.
Registration w-Pagsulat ng ngalang sa
registro.
Regnancy-w-íCapangyarihan.
Regnant a May kapangyarihan.
Regress^ Pagbalik.
Regret v Magsisi.
Regret w-Pagsisisi.
Regretful a Masisisihan.
Regular a Yano: karaniwan.
Regular /i Sundalong regular.
Regularity-w Pagkakawasto ayos.
Regulate?; Ayusin husayin: iayos.
Regnlation-n-Pagaayos; ayos; husay.
Rehearse v Magsanay: saysayin; ulitin.
Rehearsal n Kasanayan; kasaysayan.
Reign n Panahon ng pagkahari.
Reign V Maghari.
Reimburse ?;-T8auli ang kuartang ginesta.
Rein n Rienda.
Rein ?; Pigilin.
Reinforce ?v Magbangkat: bangkatin; pa-
lakasin idagdag.
Reins M-Manga riendas.
Reinstate ?;-Ilagay uli sa dati.
Reissue ?;-Ikalat muli.
Reissue n Muling pagkalat
Reiterate ?; Sabihin uli ulitin.
Reiteration-w Pagsasabi uli pagulit; pag-
sasabi ng panibago.
Reject i;-Tangihan: tumangi; iwaksi; ta
likuran.
Rejection ?i-Pagtangi," pagkawaksi.
Rejoice ?; Sum aya magaliw.
Rejoicing n Kasayahan; aglalii; paglili-
bang.
Rejoin V Muling magpisan ó pumisan.
Rejoinder n Sagot, tugon.
Rejuvenescence n Pagbalik sa pagka-
bata.
Rejuvenate ?;-Bumalik sa pagkabata.
Relapse-w-Binat
Relapse ?;-Buminat; mabinat.
Relate-i> Sabihin: magsabi; saysayin;
magbalita; matungkol; maukol.
Relation ti Pagsasabi; kasaysayan: ka
maganak.
Relationship ?i Kamaganakan; kaukulan
Relative-a-Nauukol; tungkol.
REM
303
REP
Relative-n Kamaganak.
Relator n-Ang naj^sabi ó nagbalita.
Relax-i;LuiiJuag; luagin
Belaxation-/i Kaluagan; kaaliwan.
Eelay-i; Muling ilatag
Release t; Ilaya; hangin. miigbigay ng
kalayaan
Release n-Kalayaan.
Relegate-iJ lalis ipadistierro; palayasin.
Relegation-w Pagpapalayas.
Relent, i;Maawa; mahabag.
Relentless-a-Walang awa ó habag.
Relevance Relevancy-nKaukiilan.
Relevant a Nauukol sa.
Reliability-?! Katotohanan; katapatan.
Reliable <2 Totoo tunay
Reliance-n-Katibayan ng ioob; kata-
patan ng Ioob.
Relict a Baong babayi
Relief-n Kahalili; kaginhawaban.
Relieve-i^ Hunialili balinhan.
Religion a Religion; pananampalataya.
Religious a Banal; mapagdasal
Relinquishment-i; Bitiwan; maiwan.
Relinquishment-n-Pagbibitiw.
Relish-i' Lasapin; magkagusto; palinani-
namin.
Relisb 71 Gusto; lasap; lasa; tikim.
Reluctance-n Kaayawan; kasalungatan.
Reluctant-a Salungat, sowail; ayaw.
Rely ?;-Manivvala.
Remain-v Maiwan.
Remainder-n Ang natitira; pinagpilian
kalabisan; lagpos
Remains n Kalabisan; bangkay; burol.
Remark-i; Mag.^abi matanto.
Remark-n Sabi; kasabiban; kasaysayan.
Remarkable a Katakataka; k a ni a n g b a
mangba.
Remediable-a Magagamutin.
Remedial a MagHgamutin.
Remedy n Gamot; kagamutan.
Remedy-fGumamot gamutin.
Remember i'iVlalabanin. tandain; niai-
sipan.
Remembrance w Alaala.
Remind V Ipaalaala.
Reminiscence-fi- Alaala.
Reminiscent-a Maalaala.
Reinissa Pabaya; tamad; mabagal; wa-
lang ingat.
Remission-n Fatawad.
Remit-i; Isauli; bitiwan; sumupil; awa-
san; patawarin; ipadala.
Remittance n-Pagpapadala; pagpapata
wad.
Kemitment-w Pagpapadala.
Remittent a Titigil at mubng susulong.
Remittor n Ang nagpapadala.
Remnant n Retaso.
Pemodel n-Baguhin.
Remonstrance 7i Daing; luhog: dalita.
Remonstrate f Dumaing mapasiya.
Remorse w Hiya,- pagkabalisa; luiigkot.
Renjorseful-a-Nabihiya, malungkot.
Remorseless a Walang awa.
Remote a-Malayo.
Removal-f-Pagpaalis; paglipat.
Remove-t'-Ialis ilipat, ibukod. ibiwa-
lay.
Remunerate t? Bayaran; upaban; ganti
bin.
Remuneration n-Pagbayad; kabayaran;
bay ad upa; ganti.
Remunerative a May tubo ó pakinabang.
Renal a Nauukol sa lugar ng bato ng
katawan
Recontre-t'-Sumalubong; lumaban.
Rencounter r-Sumalubong; lumaban
Rend-r-Punitin; biakin.
Render-i; Isauli; ibigay; sumupil; ihulog
sa ibang wika; mantikahin.
Rendesvousw Hodyatan gawi.
Rendition n Pagsupil; paggawa; suko.
Renegrade n Tawong taksil.
Renew i^-Bagubin; ulitin,
Renewal f Pagulit pagkabago.
Renewedly adv. Ulitulit.
Henounce-'t' Tumangi tumangal; bumi
walay; magrenuncia.
Renovate t;-Linisin.
Renovation n-Paglinis; pagkabago.
Renowrin Balita bantog bunyi; kaban
tugan.
Renowned-n-Balita; mabunyi; bayani;
bantog.
Rent i'. imp. dc j). ^.-Pinunit.
Rent w Upa.
Rent t'-Paupahan.
Rent n LFpa sa bahay.
Renunciation n Pagtatagal; pagliibiwa-
lay; katan giban
Reorganizationtí Muling pagkaayos.
Reorganize t^Muling ayusin.
Repair v luli; busayin; bagubin; tutupan.
RepairnTutop dagdag.
Reparation wPaguli; pagbabago.
Repartee-n Bagot tugoU; tutol.
Repast M-Piging pagkain
Repay4?-Muling bay aran; bay a ran uli;
gantihin isauli.
Repayrnent-w Muling pagbabayad; ba
y ad; ganti
Repeal-v- Bagubin ang utos; pawalan
ang kabuluban.
Reapeat-v-Ulitin: dumalas; sabibin uli.
Repeat w- Pagulit muling i)agsasabi
Repeatedly rtrZf Madalas; muli,t, muli.
Repel v Lumaban. bumabag; iiakwil;
iwaksi.
KE
804
RES
Repent v Magsisi: tiisin.
Repentance n-Pag8Ísisi.
Repentant a Nagsisisi: niapagsiisi.
Repentant nAng nasisisi.
Repitition n-J/agulit.
Jlepine v Duniaing.
Replace V Pali tan, i ul i ; i In gay nli sa
lugar.
Replacement n Paguli .
Replendish t'-Punuin.
Replete a-Lubos; puno; pns})OH walang
kulang.
Repletion n-Kabnoan kasandatan; })ag-
kapuno.
Replication n-Sagot; tugon
Reply u Sumagot tuniugon; nagutin.
Reply n Sagot. tugon; ttitol.
Report n Balita; putok; alain repor; bii-
longbulongan kalatog^ sabisabi
Report 7/-Magbigay alam; mag balita;
ibalita.
Repose r Magpahinga hunjinto;liumim
lay.
Repose //-Pagpapabinga innto.
Repository w Kamalig; taguan.
Repossess v Muling magkamit.
Reprebend t^Si8ihin.
Reprenhensible a Dapat sisibin.
Reprenbension-n Pag pasisi; ]>angusa;
parusa.
Represent r Magkatiwala.
Representation n-Pagkakatiwala.
Representative n-Pintakasi, kaliwala.
Repress v Supilin.
Repression n Pagsupil.
Reprieve-tJ-Palugitin.
Reprieve nPalugit
Reprimand nPangusaj); })agpasisi.
Reprimand-t'- Sisibin.
Reprint-t; Limbagin nli innling niag-
limbag.
Reprint ?i Muling pag linibag.
Reprisal n Muling pagkuba.
Reproach-»' Sisibin murabin: tangiban
Reproacb n Pagsisisi; kanuiraban liiya.
Reproacbful a Nakadudnsta bamak.
Reproacbléss a Malinis; mabuti.
Reprobate n Masama; bamak pabaya.
Reprobate n Tawong masama.
Reproduce f>Muling gawin; muling ipa-
litaw.
Reproduction w MuHng pag litaw.
Reproof n Pangusap
Reprove t' Pi ntasin; aralan,ipangusapan.
Reptant a Gumagapang.
Reptile n Abas sawa liayop na walang
paa at pakpak.
Reptile a-Gumagapang.
Republic n República
Republican a Nauukol sa república.
Republication-n Mubng paglimbag.
Republisb-v-Mubng magbmbag; mubng
ipabayag.
Repudiate v Talikuran; tumungal tan
giban.
Repudiation n KataUkuran; katangilian;
pagkahiwalay.
Repugnancy ^ Dimarim; suklam kasu-
klaman.
Repugnant-a Masusuklaman;marimarim.
Repulse v Lumaban; alisin.
Repulse n Laban paglaban.
Repulsiónn Paglaban.
Repulsive a Nasusuklaman.
Repurchase rBumili uli
Reputable a Dapat maniwala; dapat ga-
lingin.
Reputations Puri; dangal; kabantugan;
mabuting ngalan.
Repute-v-Sabibin; ilagay sa katowiran.
Repute n-Lagay kalagayan.
Reque-t-w-Bilin; hingi lubog pakiusap.
Request v-Lumubog; mafialangin; maki
usap; humingi.
Requiem w Dalit.
Require v Magkailangan; pilitin.
Requirement-w Kakailangan.
Requisite-a Husto: kailangan.
Requisite n Aug kailangan.
Requisition-n-Ang kinakailangan.
Requital w Ganti: bayad. parusa.
Requite V Gantibin; parusabin.
Rescind-v Putulin putlin. pawalan ng
kabuluban.
Rescue-t^-Iligtas; sagipin banguin.
Rescue w Pag ligtas; kupkop; pagsasa-
gip.
Researcb v Usisain uli; siyasatin uli.
Researcb-n Muling pagsisiyasat.
Resemblance-n-Pagkakamukbaikatalad.
Resemble-i? Imukba; magkamukba; pu-
maris; turaulad.
Resent v Tampubin; tumampo; magalit.
magfalagbati
Resentment-a Mapootin; tampubin.
Resentment w Galit; salagbati, dalam
hati; yamot tampo.
Reservation n Libim; taan.
Reserve-r Itago ipaglaan tirabin: mag-
tira.
Reserve w Taan; binabon.
Reservedly-aííü.-Palihini .
Reservoir n Lawa; labak.
Re?*et-v Muling ilagay.
Reside v-Tumira turnaban.
Residence-w-Tirahan; tahanan; babay.
Resident-w-Ang tumira sa isang lugar.
Residual a-Nauukol sa natira.
Residue n Tira; pinagpilian; kalabisari;
lagpos.
RES
305
RET
Residí iim-^i Tira; pitiagpilian; ang na-
titira; kalabisan
Resign-v Tuniangi turnangal; umayaw;
magrenuncia magtiis
Resignation li-Pagrerenuncia; pagtatan-
gaí.
Resigned íí Mababang loob.
Resign n Adiyangaw.
Resist ü Liiinaban;bumabag;8alungatin.
R8sistance-?'¿-Pag laban pag labag.
R^sivstless a Mahina di makaialaban.
Resolute a-Malakas ang loob. buo ang
loob matibay matatag
Resolution n Kalakaéan ng loob; kabvioan
ng loob; katibayan.
Resolve wTakdaan; pasiyahan; lumakas
loob.
Resolve n Takdaan inisip banta.
Resonance n Tunog; aladalad.
Resonant a Matunog.
Resort t;Gumawi; pumaroon.
Resort n Gawi.
Resound /?-Tuniianog; umalalad.
Resound 7i Tunog.
Resource-w-Pinangalingan pinagmulaan
Respect-?i Galang, paggalang; pitagan;
kamahalan: pagpuri.
Respect í; Gumalang galangin; pintu-
huin; puniintuhomagbigay puri mau-
kül. matungkol.
Respectability n Galang; kaga^angan pu-
ri kamahalan; pagkaginoo
Respectable-a Magalang ginoo binibini;
mabini.
Respectful-a Magalang mapagpitagan.
Respecting-^rep Nauukol sa; tungkol
sa.
Respective a Karampatan; sarili.
Respell v-Titikin uli
Respirable-a Mabuti sa paghinga.
Respiratory a-í^auukol sa paghinga.
Respiration n Hininga.
Respiren Huminga.
Respite n-Palugit.
Respite-í? Palugitin.
Resplendent a-Maningning;makÍ8ap;ma-
luningning; makislap
Respond-í; Suniagot tumugon: tumutol;
matungkol; maukol.
Respondent-n Ang sumasagot; ang tu-
mutol.
Response-w-Tugon; sagot tutol.
Responsible-a Mananagutin; may ka-
tungkulang managot.
Rest n Pahinga aliw; hinto katahimi-
kan: kapahingahan kapayapaan;
ang labis; ang natitira
Rest-?; Magpahinga; maghin.to huminto;
humupa. humimpil; tnmahimik.
Resfeaurant-w-Karihan restaurant.
Restitution n Pagsasauli.
Restive a Balisa; malikot.
Restless-a Malikot balisa magalaw.
Restlessness-n Kalikutan pagkabalisa.
Restoration-n Pagsasauli.
Restore-í^Isauli: saulan.
Restrain v Pigilin; pumigil; higpitan; sa-
watain; awitin.
Restraint-w-Pigil; kahigpitan; pag pi
pigil.
Restrict-u-Kulungin; ilagay ang hanga;
pigilin.
Restriction-n Pagkulong paglalagay ng
manga hanga.
Result-n Litaw; sagot; ang nangyayari;
ang lumitaw.
Result-í; Lumitaw; mangyari
Resume i;-Ituloy; kunin uli.
Resumption-n Pagmumula ng muli.
Resurrection-7i-Pagkabuhay ng mulí;
muling pagkabuhay.
Resusticate v Buhayin uli.
Resustication n-Muling pagkabuhay.
Retail ?; Ipagbili ng untiunti.
Retail-w Pagbili.
Retain-t^ Bimbingin; lalamin; huag bi
ti wan.
Retainer-n Lalam bimbing.
Retaliate-t^-Gantihin; gumanti.
Retaliation n Ganti.
Retard-v Antalahiní pigilin; luatan;
magluat.
Retardation-w-Pagpigil; antala.
Reten tion-n Pagku ong; antala.
Retentive a Maantalahin maabala.
Reticence nKaayawan magsalita.
Reticent-n-Ayaw magsalita.
Reticle-n-Munting supot ó bayong. '
Reticular-a-Hitsurang kitid.
Reticule-ti Hunting bayong.
Retina w-Gitna ng mata.
Retinue-n Manga kasama; katulong.
Retire-l^ITmurong. humiwalay lumayo.
Retirement-w Pagurong; paglayas; ka-
tahimikan.
Retiring a Nahihiya; tahimik.
Retort-v-Sumagot; tumutol. tumugon.
Retort-n Sagot; tugon; tutol.
Retrace-i;-Guhitin; uli; bumalik
Retract-r-Baguhin angsalita: tumalikod;
talikuran; magkaila; umurong.
Retraction n Pag urong pagkakaila.
Retreat V Umurong; lumayo.
Retreat w-Pag urong; pag layas; ihian;
panambitan.
Retribution-H Bayad; ganti; upa.
Retrievable a Makabal3awi.
Retrieve-v-Bawiin bumawi
Retrocede 1/' Bumalik sa dati; umurong;
sumama.
39
REV .
Retrocession n-Pag balik sa dati; pag
iirong.
Retrograde-t; Bumalik; umuroug suma
ma.
Retrogression n Pag urong; pagbalik.
Retrospect V Lumingoii; alalahanin.
Retrospect n- Pag lingon; alaala.
Return-v-Bumalik; muling bumalik; isa
uli saulan.
Return n-Pagbalik; pagsasauli.
Reunion?* Katipunan pagtitipon; kapi
sanan.
Reunite v-Pumisan uli: muling ilakip.
Reveal V Ipakita ipasabi; ilitaw.
Revel-ti Piging Kasayahan; biro.
Revel-v-Magbiro; sumaya
Revelation n Pakita; pagpahayag.
Revelry-w- Kasayahan; biroaii, ingay;
kaguluhan; kaingayan.
Renvenge V Gantihin.
Revenge n-Ganti
Revengeful a Ibig gantihin: ayaw pata
warin.
Revenue-n-Pakinabang tubo; buis
Reverberate v Umalingawngaw. kumala
sing.
Reverberation n Alingawngaw.
Revere-v Galangin gumalang, sambahin
pintuhuin
Reverence V Galangin pintuhuin.
Reverencen Pintuho; gal an g; pi
tagan.
Reverend a Magalang; banal.
Reverent a-Magalang; mababang loob.
Reverential a Magalang: mapitagan.
Reverie wBulayan; wari; pagwawariwari
Reversals Kabaliktaran.
Reverse v-Baguhin; baliktarin; bawiin;
talunin.
Reverse n-Pagkabaliktad.
Reversea-Baligtad; gusot; maguió.
Reversion-w-Pagkabaligtad.
Revert-v-Baligtarin; bumaligtad: buma-
lik.
Review n Muling magmasiran; sivasatin
uli.
Reviewn Muling paguusisa; repaso;
pagulit
Revile-v Murahin; alimurahin; laitin;
magalibugha.
Revisal n-Paggagawa ng panibago.
Revise vBaguhin; gawing panibago.
Revise ?» Ikalawang burador.
Revision-w-Pagkabago.
Revival n-Pagkabago.
Revive-iJ-Bubayin.
Revocation w-Pagurong.
Revoke-v-Umurong; paurungan; pawalan
ang kabuluhan.
Revolt 'vMagalsa; lumaban sa puno.
306
RIG
Revolt-w Paghihimagsik ng bayan laban
sa kanilang puno.
Revolutions Pagkakagulo.
Revolucionary a Nauukol sa giilo.
Revolutionize-t^-Bagunin; ibaliin.
Revolve z> Umikit uminog.
Revolver ?i Rebolber.
Revulsion-n-Kasuklaman
Re ward-77 Gantihin, bigyan rg ganting
Rewardn Ganti pala; bay ad: pabuya.
Rheum n Nana.
Rheumatism n Rumatismo
Rhyme n Verso; tula.
Rbyme v-Tumula: magverso; manida.
Rhymstern Ang marunong magverso
manunula
Rib-?;-Tadyang.
Rib V Maglagay ng tadyang,
Ribbon-s Listón; siutas.
Rite n Palay bigas
Rich-a-Mayaman masagana; masaiapi.
Riches n Kayamanan yaman.
Rick-w Mándala
Rickets n Sakit ng buto.
Rickety a Usayanin; mahlna;
Rid i;-Alisin. "palayasin.
Riddances? Pagpapalayas.
Ridden r. p. j^.-Nakasakay.
Riddle V Bugtong bithay.
Riddle-7/-Magbithay bithayin.
Ride n-Sumakay sakayan; isakay;
Ride-r»-Sakay. pagsasakay.
Ridern Ang sumasakay
Ridge n Palupo.
Ridicule-v Bansagin uyamin tuksuhin;
libakin.
Ridicule-ti-Uyam; libak.
Ridiculous a Makatatawa; matatawanin.
Rife n Uso sagana marami.
Riff raff ti Sukat manga tawung hamak.
Rifle-^^-Nakawin; manduit.
Rifle w-Rifle. baril.
Rifler-w-Manduduit.
Rift n-Lahang: bitak.
Rift-t' Lahangin; lumahang.
Rigt'-Sasakyan. kasangkapan.
Rigt^-Maghihis gayakan.
Rigging n Manga damit.
Right-w-Katowiran katampatan; kaba
nayaran.
Right a Hustong; matowid; ganap; wa-
lang kulang.
Right-?? Towiran: ganapin; gumanap;
husayin; ayusin.
Righteous rt-Banal; matowid ayon sa
katowiran.
Rightful-a Ayon sa katowiran.
Rigid-a-Batibot; matibay; mabagsik/ma-
sungit.
ROB
307
ROS
Rigidity-Rigidness n-Katibayan. tibay;
kabagsikan; kasungitan
Rigmarole w Salitang huiighang.
Rigor-?i-Kabagsikan. sidhi; kahigpi-
tan.
Rigorous-a-Mahigpit mabagsik.
Rile V Labuin.
Rily-a Malabo.
Rill-w-Sapa.
Rinin Gilid; tabi.
Rimen Lahang; bitak: baitang iig hag
danan.
Rind-w-Balat; upak: talop
Rinderpest w Peste ng kaiabaw.
Ringn Singsing; bnklod: bilog.
Ring t/ Bilngin; balisiisiiin.
Ring-n Tunog
Ring i;-Tnmnnog,- tunngin.
Ringleader r<-Puno.
Ringlet-n Sinsing na miinti kulot.
Riot n Away guio ng marami pagaalsa;
tunang malaki.
Riot tJ-Magalsa; guraulo ang marami.
Riotous a Maguió; palaaway
Rip n-Tastas.
Rip-f Tastasin; tumastas.
RipeaHinog; magulang.
Ripen V Huminog gumulang.
Ripple wMunting alon.
Rise w-Pagbangon;pinangalingan pinag
mulaan; pagpapataas taas.
Rise-t; Bamangon tumaas
Risible a Makatatawa.
Risk n Kapalaran kapaiiganiban.
Riskf-Ilagay sa kapalaran.
Risky a Maj^ panganib
Rite n-Sermon.
Rival a Malaban. kalaban.
Rival w-Kalaban; katalo; katapat.
Rival-v-Lumaban magkatalo.
Rivalry-Rivalship n Pagkakatalo pag-
laban.
Rive V Labangin; lumahang; bitakin.
River-w-Ilog.
Rivet n-Pakoug maikli at makapal.
Rivet I? Silsilin balnktutin.
Rivulet n Sapa.
Roach-n Ipis.
Roadn-Lansangan, daan; carsada.
Road steajd n Punduhan
Roam V Lumakad gumala.
Roana Rosillo.
Roan n-Rosillo.
Roar ti-Umangil; tumahol.
Roar n Angil tahol.
Roast-v-Ihawin; ibusa.
Roast n Ihaw: pagbusa.
Roast a-Naibaw inihaw.
Rob-v Nakawin; harangin; magnakaw;
nmumit; umitin.
Robber n-Manloloob mangh aharang;
magnanakaw; tulisan.
Robbery-w-Pangloob pagnakaw; pag-
umit
Rober? Damit.
Robbe u Isuot ang damit.
Robust a May katawan mataba; bali
saksakin; batibot pisigan: maugat;
malakas; malaki.
Rock w Bato; uga.
Rocket n Kuetes.
Rock V Hgain, lagyau ang bato.
Rocky a Mabato mahina; masama.
Rod-n Pirasong bakal panukat na may
anim na baras ang haba.
Rode-i' Nakasakay sumakay.
Rodent a Mangatngat.
Rodent n-Hayop na mangangagat.
RoewBabaying usa; usang inahin.
Rogue y» Tawong masami: hampaslupa.
Roguery w Kasamaan
Roguish-rt Palabiro; mapagbiro; masama.
Roie n Gawa ng komediante.
Ro\\-n Bilog; balot,
Roll i^Gumulong gulungin; gumumon.
Rolling pin n Paralis.
Roman a-Nauukol sa Roma ó sa Ro
mano.
Roman Catholic w Católico Romano.
Ronibnce-n Kuento.
Romance u-Magkuento.
Romanesque a Nakakahawig sa Roma.
Romanism/i Kaukulan sa Roma,
Romanize-v Gawin Católico.
Romp-v-Maglaco magbiro.
Romp-n Laro
Rompish a-Magulo; malikot; mapagpa-
laro.
RoofnBubong; bubungan.
Roofi.'Lagyan ang bubungan.
Roofing n Kasangkapang ginamit sa bu
bungan.
Roofless a Walang bubong.
Rookery n Bahay na malapit niasira.
Room n Silid; kuarto.
Room-v Tumira sa cuar o.
Roominess-n-Kaluagan; Kaluangan.
Roommate n Kasama sa kutrto.
Roomy-a-Maluag. maluang.
Roost-ri H apunan.
Roost-v Humapon,
Rooster n Manok.
Root-^-Ugat pinagmulan.
Root V i^gumuso.
Rootlet n.Ugat na munti.
Rope-n-Lubid
Rope 1' Tali an ng lubid.
Ropery -w-Gawaan ng lubid.
Rope walk wGawaan ng lubid.
Rosary -n Rosario.
ROY 3 08
Rose n Rosas.
Rose v. imp Nabangon; bumangon.
Roseatea May maraming rosas.
Rose bud-n Rosas na hiiidi pa buiíuika.
Rose bush nPuno ng rosas.
Rosin n Adyangaw; resina, patada.
Roster n Listaban
Rosy a Kulay rosas
Rot vBumulok; bumngok; boogin; la
pukin; dumapok
Rot-n Kabiilukan, kaboogin; lapok.
Ro'tarya Mabilog
Rotate-a Suiíodsunod.
Rotate-i; Uminog; bumilog; bimialili.
Rotation-/i Pagbahalili, pag ikit.
Rotten-a-Mabulok; bugok; latok.
Rottenness ti Kahulukan kahamakan.
Rotund a Mabilog; lubos; puspos; pa-
wang; buo.
RotunJa-n-Bilog kabilugan.
Rotundity Kotundness n- Kabilugan.
Rouge-a-Mapula.
Rouge-n-Blankete.
Rouge-v-Magblankete.
Rough a Maiaspang; bastos; walang pi-
nag aralun: makapal ang balat, ha-
raak.
Rough-n-Tawong bastos.
Roughness ii Kagaspangan; gaspang. ka-
bastcsan.
Round a-Mabilog.
Round n-Bilog.
Ronná-adv .Ssi paligidligid.
Uonnáprep .-SsL paligid.
Round-t; Bilugin.
Round about-a-1 asuotsuot; maguió.
Round about n Tío vivo.
Roundish-a-Mabilog
Round shouldered-a Hubog ang balikat;
kuba
Rouse t'Udyukan; ipabuya; buyahiu.
Rout n Suplí; suko yalo.
Rout i? Manalu; supiíin; pasukin.
Route-n Daan.
Routine-n-Pagkasunodsunod.
Rove z/ Lumakad na walang tinutuntu
ngan.
Row n Ta'udtod; sulambi; talata; pag-
kakasunodsunod.
Row v-Gurnaod; sumagwan.
Row-n-Gulo; basagulo.
Rowdy-n Tawong bastos at maguió.
Rowdy-a Bastos.
Rowdyish-a Bastos.
Rowdyism-n-Kabastosan.
Rowlock n Lalagyan ng gaod ó sagwan.
Royal a-Maran gal; dakila; nauukol sa
hari.
Royalist n Ang sumusunod sa utos ng
hari.
RUS
Royalty M-Karangalan. kadakilaan; ka-
harian; tubo.
Rubv Hilurin humilot; kusutin'
Rub n Hilot: kusot.
Rubber-n Goma.
Rubbish-n Kasukalan; pinag linisan.
Rubify V Papagbagahin.
Rubyn-Batong niahal.
Ruby a Mapula.
Rudder-n Ugit
Ruddy a-Mapula mamula.
Rude-a Bastos, bangingbangin; buhong;
walang galang; tampalasan tali pan
das.
Rudiment n Pamula; pinagmulan.
Rue 1? Magsisi.
Ruefula Malungkot mapanglaw.
Ruff n-Pelegas
Kuff í; Pelegasin.
Rut'fian-n Taw( ng bastos; ang nakama
tay.
Ruffian a Masama bastos.
Ruffle w Pelegas.
Rug-w-Banig
Rugged a Malakas; mabanginbangin.
Rugose-aKuno kunot kulubot.
Ruin n-Kasiraan paglilipol sira; lan-
sag; pagkalansag pagkasira.
Ruinn Sirain; lupulin; lansagin.
Ruination-:^ I agkasira; pagkalansag; ka-
si raan.
Ruinous a-Makasisira.
Rulen-Regla; utos halimbawa; punong
aral.
Ru e ■y-Maghari; magpuno mamuno.
Ruler n eglador, hari; puno.
Rum-n Alak.
Rumble v Umugong.
Ruminant-a-Nangunguya.
Ruminate-í'-Nguyain .
Ruminationn Nangunguya.
Rummage n-Paghanap
Rummage f-Hanapin ng pilit.
Rumor n Balita; alingawngaw \ sabisabi.
Rumcr-t; Magbalita umalingawngaw.
Rumpn Pigi; kalamanan.
Rumple-v Gumusot gusutin.
Rumpus n Basagulo guio, pagtatalo.
Run-i;-Tumakbo.
Run n Takbo.
Riingv.p p. Tinugtog.
Rung-w-Baitang ng hagdanan.
Runlet-n-Apa.
Runner-Ti Ang tumakbo.
Runt-^Tawong pandak
Rupture r^ Pagkasira pagputok.
Rupture-?; Sumirá pumutok.
Rural-a-Nauukol sa bukid.
Ruse ?í Paraan; daya; hibo.
Rush V Biglain; sumulong ng pabigla
SAG 309
Rush 71 Kabiglaan
Rusk-'^-Biskit.
Russ 71 Aug taga Russo.
Russet-a-Mapulapula.
Russian -n Tawong taga Ruso.
Rust-n Kalawang.
Rust i; Kumalawang.
Rustica Taga bukid; magaspang; iiia-
balat
Rustic-n Taw ong taga bukid ó parang.
SAL
Rusticate-i)-Tunnra sa bubid ó parang.
Rustication-n-Pagtitira sa bukid.
Rusticity-^i-Kagaspangan; k a h u n g h a -
ngan.
Rustle-t' Kumaluskos.
Rustle-n-Kaluskos.
Rusty-a Makalawang; kalawangin.
Rut-7i Bakas
Ruth-n-Awa,
Ruthless a Walang awa ó habag.
S
Saan w Tawong gubat.
Sabbath-Ti-Panahon ng pag papahinga;
lingo.
Sabática Nauukol sa lingo.
Saber Ti-Sable; sandata.
Sabot 7i-Bakia.
Sabre-?^i Sable.
Sac-7i Bayong.
Saccharine-a-Matamis.
Sack /z-Payong; supot.
Sack V Isilid sa bayong.
Sack cloth n Langotse.
Sacker-^i Manduduit.
Sackful n- Laman ng bayong.
Sacking n Langotse.
Sacrament-^i Sacramento.
Sacramental a Naukol aa sacramento.
Sacred-a-Nauukol sa Bathala; inalay;
banal.
Sacrifice-n Alay
Sacrifice-f-Ialay.
Sacrilege 7i-Pagmura sa ngalari ng Dios.
Sasrilegious a Ayaw sumamba sa Dios.
Sad a Mulungkot;; mapanglaw,mahapis;
mahambal kahambalhambal.
Sadden-i^-Malungkot pumanglaw; huma-
pis humambal.
Sadness n Kalungkutan. kapanglawan;
hapis kahapisan. hambal.
Saddle n Siya ng kabayo.
Saddle-i^-La^yan ng sia sng kabayo.
Sad iron ti Plancha
Safe-a Walang panganib; tiwasay, ma-
husay.
Saf e 72 K^ja ng bakal.
Safe guard 71 Ban tay; katulong.
Safe-keeping 7?.-Pagiingat.
Safety-Ti-Katiwasayan kahusayan; ka
walan ng panganib.
Sag7;-Humubog; bumaluktot.
Sagacious-a-Matalas; tuso, matalino;
marunong.
Sagaciousness-Ti-Pagkatuso; katusuhan ,
katalinuhan: karunungan; dun ong;
katalasan; talas.
Sagacity-71-Talas; katalinuhan; katala
san; pagkatuso.
Sagamore n Puno sa manga Indio sa
America.
Sage7^-Tawong marunong; mago.
Sage a Marunong: mátalas.
Sagittal-a Parang pana.
Sago n Sago.
Said-i; m^.ífe^ ^;.-Sinabi; nagsabi.
Sail-7^ Layag.
Sail V Lumayag; layagin.
Sail boat n Bangka na may layag.
Sail cloth-7i Kayo naginamitsa paggawa
ng iayag.
Sailer-7i Sasakyan na may layag.
Sailor TiMagdaragat. marinero.
Saint n Santo.
Saintlines8-7* Kasantosan.
Sake-Ti-Dahilan; katowiran.
Sal n Asin.
Salaam-7i-Bati: yukod.
Salaam-tJ-Umukod, batiin; buniati.
Salable a Mabili.
Salaeratu8-7i-Sal de sosa.
Salam-7i-Bati; yukod; yuko; pugay.
Salam v-Bumati: batiin.
Salary-7i-Sahod; ang kini'a; upa; bayad.
Sale w-Pagbibili almoneda.
Saleable a Mabili
Saleratus-7i Sal de sosa.
Sales man 7i Ang nagtitinda.
Salient a Palundag; palukso.
Saliferous-a-May kahalong asin, maalat.
Salify i^-Haluin ng asin.
Saline-a-May kahalong asin.
Saline-Tt-Bukalan ng asin.
Saliva n La way.
Salival-Salivary-a Malaw^ay.
Sallow a M»putla.
Sallowness-n Putla.
Sallyv Lumabas ng pabigla.
Sally 7i-Pag labas; labas.
Salmon. 7* Salmon.
Salon-7i Salas.
Saloon n Salas. • •
SAN
310
SAV
SaltnAsin.
Salt rt-Maasin.
Salt-v Asinan; asnan.
Saltish a-Maa^iu.
Salubrious-a Makabubuti.
Sahibrity-n Kabutihan ng buhay.
Salutary-a Magaliiig; mabuti.
Salntation-n Bati yuko.
Salute n Bati; yuko pagbati; pugay.
Salute vYumuko; bumati; magpugay;
magbígay galán g,
Salvagen Pagligtas ng sasakyan.
Sal vation-n-Kalual batían; pagligtas.
Salve í^-Gamot na pamahid sa sugat.
Salver w-Bandeja.
Salvo-w-Taan; dabilan.
Salvo-w Pagputok ng kanyon
S:^me-aYaon din; nga; din: magkatu-
lad.
Sameness n Katulad pagkatulad pagka
kawangki.
Sample-n-Halimbawa; tikim; katulad.
Sample V Tumikim tikman.
Sanable-a Makagagaling.
Sanative íi'Makagagaling.
Senatorium n Tinitiraban ng manga may
sakit.
Sanctification-w-Gracia ng Dios: kaloo-
ban ng P. Dios.
Sanctimonious a- Banal mapagdasal.
Sanctimony n Kabanalan.
Sanctify 2/ Sambahin ialay sa P. Dios.
Sanction-n-Pahintulot tulot; kapaya-
gan.
Sanction-í/ Pumayag pahintulutin; ipa-
hintulot.
Sanctuary w-Lugar na lualhati
Sanctum-w-Lugar na malualhati.
Sand w-Buhangin.
Sand t/Magbudbod ng buhangin.
Sandal-n Sandalias; sinelas.
Sand crab i/ Alimahgo.
Sand paper n-Papel de lija.
Sandwichn Dalawang pirasong tinapay
na may isang hiwang carne sa git-
na.
Sandy C5 Mabuhangin.
Sane n Buo ang isip malinaw ang isip.
Saneness-n Kalinawan ng isip.
Sangi?. imd.-Knmanta. magkanta.
Sang froid n Katabimikan kav^alan ng
interés.
Sanguiferous a May kahalong dugo.
Sanguificationn Paggawa ng dugo.
Sanguinary nDugodugoan; dumudugo.
Sanguine a Mapula; kulay dugo mani-
ngas; maasahan.
Sanguineous-a May maraming dugo; ku-
lay dugo.
Sanies nNanang malabnaw.
Sanitarium H-Tinitirban ng mga may
sakit.
Sanitation v Sanidad.
Sanity n Kalinawan ng isip.
Sank-t; imp. Nalunod umanod,
Sap n Gata katas dagta.
Sap V Gum asgas bumina.
Sapid a Malas »; malasap.
Sapience-n Karunungan dunong: kata
linuhan.
Sapient a-Marunong; mátalas; mátalas;
tuso.
Sapless a VValang katas; walang gata.
Sapling riMunting kahoy.
Saponaceous a-Parang sabon: masabon.
Saponify v Maging sabon.
Sappy a Madagta.
Saracen-7i Tawong taga Arabia.
Saracenic-Seracenical a Nauukol sa Ara
bia.
Sarcasm-w Uyam; alipusta; birong ma-
saklap
Sarcastic a Mauyam; maalipusta.
Sardine-n-Sardinas; halobaybay tunsoy.
Sardonic a Mauyam.
Sarsaparilln-w Sarsaparilla.
Sash n Pamigkis; pasamano.
Sat?; fw;;. IJmupo; nakaupo.
Satan-n Satanás; ang' demonio.
Satanic Satanical a-Nauukol sa demonio.
Satchel w Saco de noche.
Sate v-Mabusog.
Satellite nAlila ng tawong dakila.
Satellite a Malapit; kasama; kalapit.
Satiate i;Bumusog: busugin; magkasia,
sandatin: buy a in.
Satiate ii Busog puno.
Satiation Satiety-ii Kabusugan kahu
yaan; pagkasiya.
Satin-w-Kayong sutla na makintab.
Satire n-Uyam.
Satiric-Satirical a Mauyam.
Satirize-l^lJyamin magalibugha; ali-
pustain.
Satisfaction-w-Tuwa: aliw; bayad; lugod;
galak; ganti kabusugan; ikababa
y ad.
Satisfactory a Matuwa; busto: maaliw.
Satisfy i?-Busugin bayaran; gantihin.
Saturate ?? Ibadbad; basahin.
Saturation-M-Pagbabasá pagbabadbad.
Saturday ti-Sabado.
Sauce-n-Sarsa.
Sauce-t? Ilagay ng sarsa.
Saucy a Mangabas; matapang.
Sauer kraut n Repolio.
Saunter i7-Ma gpasial .
Saunter-n-Pasial.
Sausage n Sori^o.
Savage-w Salbahi; tawong gubat.
SCA
Savage a Lubhang hunghaiig; yalbahi.
Savageness-Savagery/i-Kasalbahian
Savant-n Tawoiig marunong; mago.
Savez' Tubsin: iiigtas; sagipin; gumibik;
niagtipon upnnin.
Savejjrep. * ukod sa.
Saving-a-Maimot; hind i gastador, liindi
burara
Sawing prej). té conj Bukol sa.
Saving-M-Ang iiiipon.
Saviorn-Dios, Bathala; ang may kapal;
ang manaiiakop.
Savor-w-Lasa
Savor ?;La8ah in; malasa.
Savory-a MalaHa; masarap.
8aw-2/. imp. Nakita; kinita.
Sawi*-Lagari.
Sawi; Maglagaii lagarian. '
Sawdust-n-Pinaglagarian
Sawmil n Makinang lagarian.
Sawyer-n-Maglalagari.
Saxon n Alenian.
Say-'y-Magsabi sabihin; wikain: nmgwi
ka; say say in magsaysay.
Say n Fagwiwika pagsasabi kasaysayan.
Saying w Patiiugot; kasabiiian.
Scab-n Langib.
Scabbard w Baina.
Scabby-a-Malangib.
Scaffold-n-Bitbitayan; tablado;
Scald-t7-Banlian.
Scald-w-Banli.
Scald-a-Malangib .
Scale-n-Kiskis; kaliskis; panindjag.
Scale v-Kaliskisin alisin ang kaliskii^.
Scalp vTuktok ng ulo.
Scalp i?- Alisan ang tnktok ng nlo.
Scaly a-May maraming kaliskis.
Scamp n Tawong masama.
Scamper vTumakas tumakbo; maglaro.
Scampern Takbo
Scan v-Tumingin; siyasatin.
Scaiidal-n Escándalo.
Scandalize V Hiyain ang kapwa gunia
wa ng escándalo mag escándalo.
Scandalous a Masama; makahüiiya; es
candaloso
Scant a Kulang kakaunti damot.
Scant v-Ilagay ng hanga.
Scantling n Trocillo.
Scanty-a Salat kaunti kulang, tumal;
maliit.
Scape tJ-Tumekas; umalis; niakawala.
Scape grace-w-Tawong masama.
Scapula n Butong paypay.
Scar w-Piklat; galos.
Scarce a Damot tumal; madalang. salat;
bihira.
Scarce adv. Halos wala; kagyat; líalos;
hindi.
311
SCI
Scarceness-Scarcity w Kadalangan katu
malan.
Scare t7 Takutin; tunmkot bugavvin; gn
latin gitlahin.
Scare n Takot gitla gulat.
Scarecrow n Pamaog;panakot;pamuga\v.
Scarfn Pamigkis.
Scarf skin-wBalat sa ibabao.
Scarlitina-n Escarlatina
Scarlet n Mapula.
Scarlet n-Pula.
Scarletfever?< Escarlatina.
Scath-n Kasiraan; sakit kasakitan ka
saliwahang palad; sakuna: kasalatan
Scathe i; Itapon sirain; lipnlin saktan
Scatter t' Isabog; ikalat; budburin; sa
bugin sumabogi isambulat sambula
tin;; sabugan; ibudbod.
Scatter brain n-TawoDg mahina ang is i p.
Scavenger-w Taga linis ng dumi.
Scene n Tingin acto.
Scent i^-Amoyin.
Scent n-Amoy.
Scepter-Sceptre n-Tungkod ng hari, ka
pangyarihan ng hari.
Sceptics Ang may duda.
Sceptics? May duda.
Schedule n Listaban kasulatan.
Schedule v Ilista listahin.
Scheik n Puno.
Scheme ?i Katha; paraan; akala.
Scheme-i? Akalain; kathain.
Schilling-^i Sicapat
Schism n-Paghihiwalay.
Schnapps n-Gen^bra.
Scholar-wAng nagaaral; tawong marn-
nong; mago; tinuturuan.
Scholarly t; Marunong.
Scholarship w Karunungan; pagaaral
Scholastic a Nauukol sa nagaaral ó
sa escuelahan.
School n Escuelahan.
School-i/'-Ipagaralin; turuan magturo.
School book w Libro na ginagamit sa
escuelahan.
Schoolboy n-Batang lalaki na nagaaral.
School fellow-n- asama sa escuelahan.
School girl-n Batang babayi na nagaa-
ral.
School house-w-Bahay ng escuela.
School master-w Maestro t*a escuelahan;
ang nagtuturo.
School mistress-n Maestra babayingnag-
tuturo.
Science m Karunungan.
Scientific-a-Nauukol ea harunungan.
Scientist-w-Tawong marunong; mago.
Scintilla-w Pisasong munti.
Scintillant n-Maningning; maningas.
Scion-w-Supling
8GR
Scissors-í; Gupitin; guntingin.
Scissors w Gunting.
Scoff n ITyam: libak.
Scoff-t;-Uyamin, mangnyam; libakin;
laitan: mangbadya.
Scold V Sisihin. gasaan.
Scold-n-Ang nagpapasisi.
Sconce-w-Kuta kubo hadlang; bao ng
ulo.
Scoop-w-Sandok na malaki.
Scoop-iJ Sandokin; magsandok.
Scope w Tudla.
Scorch 7/ Silabin; umangi.
Score n-Tanda
Score-v-Tandaan.
Scorn-v Umnpasala; nyamin; libakin;
laitin.
Scorn n Libak; uyam npasala.
Scornfula Mauyam.maupasala malibak.
Scornfulness-w Kalaitan kalibakan.
Scot-n Tawong taga Escosia.
Scotch-v-Siigatin; saktan.
Scotch w-Sakit; sugat.
Scot-free-a-Walang bayad: walang sii-
gat
Scoundrel-n Tawong hamak at masama.
Scoundrel a Masama; hamak; suitik tak-
sil.
ScoLindrelism n Kahamakan;ka«;aitikan;
kataksilan.
Scour?/ Hilurin: iknskos kuskosin kis-
kisin; maglinis linisin.
Scourge n Palo; látigo; hampas; pang-
hampas.
Scourge-i?-Paluin: hampasin.
Scout'V Tumaneri; huag tangapin; manu
bob; subukin; tumiktik; tiktikan.
Scont-n-Tiktik taga panubok; manunu-
bok.
Scowl-n Sibangot
Scowl-r Magsibangot; sumimangot.
Scrabble V Agawin: magsungaban; isun-
gab.
Scrabble-n-Pag aagaw; agawan; sunga-
ban.
Scrag-n Bagay na manipis ó payat
Scraggy a-Payat; manipis.
Scramble-t; IJmayaw; agawin.
Scramble n- Pag agaw; agawan
Scrap-n-F'irapo.
Scrape v Galusin; kaskasin: kuskusin;
kalisan; nmalitiit.
Scrape-w Galos; kaskas: kuskos.
Scrapern Kudkuran; kaskasan; pánga-
los, pan gay od.
Scrapings w-Pinagkaskasan.
Scratch-v-Kamutin; kumamot; uniuk-
yabit.
Scratch-n-Kamot: galos; ukyabit.
Scra^vl w-Sulat na hindi mainam.
312
SEA
Scrawl V Snmulat ng hindi mainam.
Scrawnya Payat,
Screak-i;Sumigaw; umalatiit.
Screak n Sigaw; alitiit
Scream v Sumigaw; tuniili.
Screamn Sigaw; tili
Screach v Sumigaw; tumili
Screach-n Sigaw^ tili.
Screen n Tabing: panabing panambil.
Screen v Kiimalong kalongin; tumabing.
Screw-n-Tornillo
Screw drivern-Pangpihit ng tornillo.
Scribble-iJ Sunuilat ng hindi mainam.
Scribble- n Sulat na bastos.
Scribe n Taga sulat
Scrimage M Laban; basagulo; talo.
Scrimp vKulangin; kumulang.
Scrim p-a Kulang.
Scrip-^i Maikling sulat.
Scrijitural a Nauukol sa Santa Escri-
tura.
Sciipturen Santa Escritura.
Scrivener n Taga sulat.
Scroll-w-Balufcan ng papel; listaban.
Scrotum-Ti-Supot ng dalawang itlog.
Scrub-i;Magisisi; maglampa&o.
Scrub-a Masama karaniwan hamak.
Scrub n-Tawouir hamak
Scrubby-a-Magaspang bastos.
Scrnff w-Batok.
Scrunch v Ngumasab.
Scrupulous-a Maingal ; may dula.
Scrutinizes Siyasatin usisain.
Scrutiny n-Pagsisiyasat pag uusisa,
Scud-t; Kumilos ng maliksi.
Scuffle n-Sungaban; babag kaingayan;
buno.
Scuffle ?;Magbuno magsungaban; mag-
main gay.
Sculk-v Tiimago magtago, tumakas.
Scull-n-Gaod; saguan.
Scull-v-Gumaod, sumaguan.
Scullion n-Alila sa koaina.
Sculptor n Escultor.
Sculptural a Kauiikol sa escultura.
Sculpture w Escultura.
Sculpture i' Tdukit.
Scum-n Subo; bula.
Scum V Salukan.
Scurf-w-Bnni; balagubak; langib.
Scurf ya-Mabalakubak. may buni
Scurf y-v-Umalis na madali; tumakbo.
Scurry-w-Biglang pagalis.
Scurvy n Buni
Scurvy tt Malangib; may buni.
Scuttle-iJ-Tumakbo; magmadali.
Scuttle n-Kadalian; pagmamadali;takb'o.
Scythe n Lilik.
Sea-w-Dagat.
Sea board-rfc-Baybay dagat
SED 31
Sea breeze-7*-Hanging nangaling sa da-
gat.
Sea coast n Baybay dagat.
Sea coast-a-Nauíikol sa baybay dagat.
Sea farer-w Magdaragat.
Sea hog n Pagong
Seal-w Tanda timbre.
Seam-?i-Dugtong; tahi.
Seam v-Tabiiii.
Sea man-w Magdaragat,
Seamless a Walang tahi.
Seamstress n Mananahi.
Sea port-n Bayan na nilapitan ng manga
sasakyan.
Sear-n Tuyo malata; lanta.
Sear í;-Matuyo; lumanta.
Search v Flanapin humanap; kapain;
siyasatin; usisain.
Search n Paghanap.
Sea shore n Baybay dagat.
Sea sick a Lula malula.
Sea sicknes^s-n Sakit na lula.
Seaside w-Bahay dagat.
Season-n-Panahon; kapanahunan.
Season-v Pasarapin.
Seasonable-a-Ayon sa panahon.
Seasoning n-Manga paminta at asin.
Seat n XJpuan.
Seat í; Umupo.
Sea ward adv Sa gawing dagat.
Sea weed-n-Damo sa dagat.
Secede V Umalig; humiwaíay lumayo.
Secession-M Paghihiwalay; pag alls.
Seckelw- Peras na munti at matamis.
Seclude-t^ Itago. kulungin.
Seclusionw Pagtatago
Second a Ikalawa kasunod, isa.
Second-w-Kasama: ang ikalawa.
Second v-ITmayon.
Secondary a Ikalawang.
Secondary-w Pan gala wa.
Second hand a Hindi bago nagamit i?a.
Scondly «i?!? Sa ikalawang lugar.
Second-rate-^-Ikalawang classe.
Secret n Lihim.
Secret-a-Nakatago tinago lihim.
Secretary-n-Taga sulat kalihini.
Secretaryships Katungkulan kalihim.
Secrete-v Itago magtago; itaan.
Secretion w-Pagtatago,
Sect n-Lahi; hinlog.
Sectarian-a-Nauukol sa lahi ó hinlog.
Section-n-Hiwa: parte; piraso; bahagi.
Secure-a Matibay; tiwasay; mahusay.
Secure v Higpitan; talian.
Security-n-Katibayan; kapanatagan; ka-
siguruhan.
Sedate a Mabait; tahimik.
Sedateness-w Katahimikan; babaitan.
Sedative a Mapahimpil.
I SEL
Sedentary-a Palaging nakaupo.
Sediment n-Latak.
Sedimentary-a Nauukol sa latak.
Sedition n-Gulo paghihimagsik; pang-
hihimagsik laban sa puno ó gobierno.
Seditious (2 Maguió; sowail. laksil.
Seduce v Umapid; makiapid lumuyatan;
ihagis.
Seduction M-Pakikiapid; apid; lamuyot.
Seducer-n Ang nakikiapid.
Seductive-a Mapanghalina.
Sedulous a-Masipag.
See i^-Tumingin; makita; tanawin.
Sped n Binhi; buto.
Seed V Tamnan magtanim ng binhi.
Seedling n Punla
Seeds man n Ang nagtitinda ng binhi.
Seed time n Panahon ng pagtatanim.
Seedy a May maraming binhi; mabinhi;
ulianin; luma; laon.
Seek V Humanap: hanapin.
Seem i^-Maghitsurang; tumulad; maka-
hawig; hiimawig.
Seeming-aTilang.
Seemingly-íiíív. Tila.
Seemly a-Bagay akma.
Seen-v. p p.-Nakakita; nakita; kinita;
tiningnan; tinanaw.
Seer w-Ang nanunuod.
See saw-w-Laro ng mga bata.
Seethe V Kumulo.
Segment nPutol. parti; piraso.
Segregate t;-Hiwalayin; partihin.
Segregation 71- Pag hihiwalay; kahiwala-
yan.
Seine n Kitid panti: lambat.
Seismal Seismic-a Nauukol ó ginawa ng
lindol
Seize-17 Hulihin; dakpin: kunin; dampu-
tin: hawakan ng mahigpit.
Seizure-n Pagkuha; pagdampot; dakip;
dampot.
Seldom-ai^t^.-Madalang; bihira.
Select a-Hitang; malinamnam; pinili.
Select-^^Humi^ang; pumili; lisanin; hu-
malaw.
Selectionn Pagpili; paghirang.
Self a-Sarili.
Self abasement n Hiya; pagpahamak ng
sarili.
Pelf conceit-n Kahambugan; kapalaluan.
Self defense w Pagtatangol sa sarili.
Self denial-n-Pagtitiis katiisan.
Self esteem-n-Pagmamahal sa sarili.
Self-evident a Talagang mahwanag.
Self government-n Pag gogobierno sa
sarili.
Self interest w-Sariling interés.
Selfish a Maingitin; maramot; kuripot,
masakim.
40
SEN ,
Selfiahness-n Kariputan karamutan pag
kakaiiigit.
Self love-w Pag ibig sa sarili.
Self made-cf-Ginawa ng sarili.
Self possession-n Katahimikan;kaV)aitan
kabinian
Self same-a Yaon din; yaon nga.
Self seeking a Maramot.
Self sufficient a Hindi kailangan ng ka
tulong husto.
Self-will nKatigasan ng ulo; lakas loob.
Self-willed a Matigas ang ulo.
Sell-v Magtinda magbili; ipagbili.
Sell-n Kabiruan biro.
Selvage Selvedge n Gilid ng kayo.
Selves a Sarili rin.
Semblance-n Hitsura; pagknkatnlad.
Semiannual a Nangyayari ng rnakalawa
sa taontaon.
Semi brebe-a-Nota su timsika.
Semi circle n Kalahating bilog.
Semi colon-n-Punto y coma
Semi diameter-w Layo buhat sa ubod
hangaiig sa lasbas ng isang bilog.
Semifluid-a Malapot pa; hindi malab
naw-
Semi lunar a Hitsurangkalahatingbuan.
Semi monthly a Mangyayari ng makaia-
wa sa buan buon.
Semi monthly w-Ang nangyayari nang
makamakalawa sa buan buan.
Seminal a-Nauukol sa binhi.
Seminary w Colegia ng babayi.
Somi tone n ' alahating voces.
Semi weeky a Mangyayari ng makama-
kalawa sa lingo lingo.
Senaray a Nauukol sa anim.
Senate-M Kapisanan ng mga nag lalagda
sa Amerika.
Send-i/ Ipadala; sunduin; ipasundo; utu-
san paroonin magpadala.
Sensecent a-Tumatanda
Senile-a Nauukol sa katandaan.
Senility t?< Katandaan.
Senior-a-Matanda sa lahat
Senior w Ang matanda sa lahat sa isang
lugar.
Seniority wKalagayang matanda sa la-
hat.
Sen8ation-??-Pagdaramdam;karamdaman.
Sense n Bakit;dunong;karunungan; isip;
k-elooban.
Senseless a Walangdamdam; walangka
hulugati; tulig
Sensible-a-Maramdaman; mahalata; ma
nipis.
Sensitive a Maramdarain; mahapdi; ma-
nipis.
Sensual a Nauukol sa damdam; malibog;
hamak; mal and i.
314
SER
Sensuality-^ Kabilugan.
Sent V. imp & p. 59. Ipinadala.
Sentence-n-Hatol pasiya sentencia.
Sentence v-Hatulan; magpasiya
Sentetious a May kahulugan maikli
at masaklap.
Sentiment-w-Akala pakiramdam; panag
hoy.
Sentinels Bantay tanod.
Sentry n Bantay; tanod.
Sepal-n Dahon ng bu aklak.
Separable-a Mangyayaring ihiwalay.
Separate-alba; di kasama tangi.
Separate I'-Ihiwalay hiwalayin; ibiikod;
itangi: iloyo lumsyo; mamukod. tu
miwalag
Separation n-Paghihiwalay, pamu mu
kod; pagtaboy.
Sepoy -y-Tawong taga India.
Sept n Lahi.
Septangle n Anomang bagay na may
pitong sulok.
September n-Setiembre
Septenary a Nauukol sa pito.
Septennial a Magluat ng pitong taon.
Septuagenarian-^ Ang tawo na may pi-
tong puong taon ng gulang.
Septuagenary a Nauukol sa ó mayroong
pitong puong taon.
Septuple a Makapitong duble.
Sepulcher w Baunan: libing; libingan.
Sepulcher v Ilibing
Sepulchral-a-Nauukol sa libing ó sa ba-
unan.
Sepulture n Paglilibing.
Sequel w Karugtong.
Sequence w-Karugtong.
Sequent-^-Sumusunod.
Sequester r- 1 ta go sa may ari.
Seraph n Angel.
Seraphic a Nauukol sa angel.
Sere aTuyo; lata.
Serenades Serenata; harana.
Serenade-v Magserenata; magharana.
Serene a Tahimik; niaalÍAvalas; mabait.
walang kaba.
SerenitySererieness ??. Katahimikan; ka-
tiwasayan
Serf n Alipin: talisuyo.
Serfage Serfdom w I'agkaalipin.
Serge-n Kayong de lana.
Sergeancy sergeantship-w- Pagkasargen-
to.
Sergeant-n Sargento.
Series wPagkakasunodsunod.
Serious a-Pormal; totoo; tunay; maga-
lang.
Sermon n-Sermon.
Serous a Malabnaw^
Serpent-n-Ahas; alupong.
SEX
315
SAR
Serpentine n Nauiikol sa ahas ó sa alu-
pong.
Serried a Masinsin; makapal.
Servant-n Alila; utusan; talisuyo.
Serve v Alindugin, magsilbe; silbihan;
niaglingkuran
Service n Servicio alindog; lingkod:
bandog kapagalan; panuyo.
Serviceable-^ Magagainit rnapagkiki-
nabangan.
Servile a Hamak; nauukol sa alila.
Servility n-Kahamakan. pagkaalila.
Servitude n Pagkaalila; pagkaalipin.
Sessions Sesión pagkakapiilong.
Set-v Ilagay; maglagay; naglagay.
Set a-Pirme matibay.
Set-n Paglubog.
Setoff M-Sangkap.
Setose-Setous-a- Vlatutsang.
Settee n Uupuan na mahaba,
Settle-w uupuan na mataas ang san
dalan.
Settle tJ-Bayaran; payapain tapusin;
magtuos. tubsin; tumindi.
Settlement n-Pagbabayad; pagtuos.
Settlings n Latak lining.
Setto n-Laban; talo babag; away.
Seven-a Pitong.
Seven n Pito.
Seven fold a Makapitong dable.
Seventeen a Labing pitong.
Seventeen n Labing pito
Soventeenth-a-Ikalabing pito.
Seventh-n Ang ikalabing pito.
Seventh a Ikapito.
Seventh/t Ang ikapito.
Seventieth a Ikapitong puo.
Seventieths Ang ikapitong puo.
Seventy a Pitong puo.
Seventy n Pitong puo.
Sever-vlhiwalay humiwalay turnangal;
tangalin.
Several a Hang.
Severally-aííf.-Ilangilan.
Severance n Pagtatangal.
Severe a-Mabagsik; mabangis; masu
ngit.
Severeness-Severity-n-Kabagsikan; kasu-
ngitan.
SewnMaHahi; tumahi; tahiin.
Sewer n Mananahi.
Sewern Sangka.
Sex n Kaibhan ng lalaki sa babayi.
Sexagenerian-nTawo na may anim na
puong taon ang gulang.
Sexagenary a May anim na puong taon.
Sextant wlkaanim na bahagi ng isang
bilog.
Sextuple a MakapHong duble.
Sexual a Nauukol sa sexo.
Shabbiness-n-Kahaniakan; pagkapunit
punit ng damit.
Shabby a Lamuymoy, punitpunit ang
damit hamak.
Shackle n Panj^apos.
Shackle t; Gapusin.
Shad-n-Bumbuan; katkat.
Shade-n Lilim; kalong.
Shade v Ikalong; lumilim.
Shadow-n-Anino; lilim.
Shadow-i; Maanino bumuntot.
Shadowy a Maanino: makahlim.
Shady a Malilim
Shaft-w Tangnan;bitbitan;kasangkapang
paulaban
Shagged a Magas pang.
Shah n Hari sa Turkia.
Shake-v Pagpagin; yanigin; ipagpag; pas
pasin; pumaspas.
Shake-w-Paspas pagpag; yanig.
Shaker n Pamagpag pamaspas.
Shaky a Mahina; hindi matibay.
Shale nBalat.
Shall i'-Kailangan.
Shallop-n- Bangka.
Shallow a Mababaw.
Shallow n-Lugar sa ilog na babaw.
Sham n Daya hibo kasinungalingan.
Sham a Magdaraya nauahihibo.
Sham-v Magkonowari; hibum; dayain.
Shamble-t'-Lumakad ng pagiraygiray.
Shambles w Patay an.
Shame nHiya kahiyahiyaan; kasiraan;
pagsukot.
Shame-v Hiyain.
Shame faced a Nahihiya.
Shameful-a Kahiyahiya; mahihiyain na
kadudusta.
Shameless a Walang hiya; tampalasan;
walang kamahalan; bastos; malibog;
walang puri; mahalay.
Shank-w Binti.
Shant-v Huag.
Shanty n Kubo.
Shape ti Hitsura: tayo; bikas; yari; anyo;
kayarian.
Shape V Tabasin; gawin ang hitsura.
Shapeless a Walang bikasbikas; walang
hitsura
Shapely a May hitsura.
Share-w-Parte; bahagi.
Share v Ilatiin: bumahagi; pumarte.
Shark n-Pating.
Sharp a Matulis; matalim; maasim.
Shap n Tulos.
Sharp V Tulisan; tasaban.
Sharpen V Tasaban; tulisan; ihasa.
Sharper n-Tawong suitik; ó taksil; mag-
daraya.
Sarpness n KatuliBan; talim; tulife.
SHI
Sharp set a-Matakaw.
Shatter-v-Basagin; durugin;
Shave-w Ahit
Shave-n Mangahit ahitin.
Shaver n Mangangahit; batang lalaki.
Shaving w-Pinagkataman.
Shawl n-Panuelon
She j9ro. Siya (babayi).
Sheaf n Haya bigkis.
Shear v Gupitin.
Shear w-Gunting.
Sheath n-Kalooban; baina.
Sheathe i) Ilagay sa baina ó kalooban.
Sheabe n Kaloob; kalo.
Shed n Malugas ang buhok.
Shed w-Kubo.
Sheen n'Ningning; kintab kisap.
Sheep ?t-Tu pa.
Sheep cot-Sheep cote-Sheep foldn Kuhi-
ngan ng tupa.
Sheepish a Mahihiyain; mukhang tupa.
Sheep skin-n-Balat ng tupa titulo.
Sheer-a-Maliwanag malinÍ8;walanghalo;
patayo.
Sheer vLumiko; lumihis.
Sheet-w-Dahon.
Shelf nHanga paina.
Shelln-Balat.
Shell vBalatan; magbalat.
Shellac n-Barnis.
Shell barkn-Balat ng kahoy.
Shelly-a-Mabalat.
Shell fish a-Tahong; halaan.
Shelter n Ampon; tangkilik; kupkop.
Sheltern-Amponin; tumankilik; ika-
long; magtangol.
Sheltie-n Kabayo.
Shelve-z/Ilagay sa pahina ó hanga.
Shepherd w Ang nagpapastol sa manga
tupa.
Shepherdess n-Babaying nagpapastol sa
mga tupa.
Sherd-n Piraso.
Sheriff w Sheriff .
Sherry-w Alak na matapang.
Shetland pony-n-Kabayong munti.
Shew Í?. imp -Ipinakita.
Shield w Kalasag.
Shield-v-Magtangol; tumankilik.
Shift V Galawin; gumalaw; lipatin.
Shift n-Paglipat; paggalaw.
Shiftless a Pabaya: tamad.
Shifty a Masipag; magalawin.
Shilling-n-Sikapat.
Shilly8hally-aííi;.-Pagayongayon.
Shilly ehally t^-Gumay ongayon.
Shily aái;. Mahihiyain.
Shimmer t^-Kumintab; kumisap.
Shimmer t; Kintab; kisap; ningning.
Shin-n-Lulod.
316 SHO
Shin-t;-Umakyat.
Shine-v Kumisap; kumislap; kumintab;
maningning
Shine n Kilos.
Shinern-Tunsoy.
Shining-aMakintab; maningning; ma
kisap.
Shinty-n Guio
Shiny a Maningning makintab; makis-
lap; makisap.
Ship-n-Sasakyan daong.
Ship í; Ipadala; ibarka; ilulan sa daong
ó sa sasakyan.
Ship mate-n-Kasama sa sasakyan.
Ship ment n Ang manga bagay na ipi-
naglulan ng mayari.
Shippers Ang nagpapalulan sa sssa-
kyan ó sa daong.
Ship ping n Paglulan
Shipshape a Malinis; maselang.
Ship wreck w Pagkasira ang sasakyan.
Ship wreck tJ-Masira ang sasakyan.
Ship Wright n Taga gawa ng sasakyan.
Ship yard^ Gawaan ng sasakyan.
Shire n Lalawigan.
Shirk t^-Huag tumupat magkulang.
Shirk n- Ang kakulangan; sa pagtupad.
Shirr-n Suri; urong.
Shirred w-Nakasuri,
Shirtn-Baro; camisa dentro.
Shirtless-a-Walang baro; hubad.
Shiver n-Uminig; manginig.
Shiver-n Inig utal.
Shoal a Mababaw.
Shoat-n-Lichonin: biik.
Shock V Umumpog; umuntog bumungo.
Shock-n Umpog; untog; bungo.
Shocking a-Kakilakilabot; nakapangi-
ngilabot
Shod f Nagbakal; binakal.
Shoddy a- Masama hindi mabuti.
Shoe n-Sapatos; bakal.
Shoe V Magbakal.
Shoemaker-n Mangagawa ng sapatos.
Shone T^. imp. ife^. ^.Kumisap; maning
ning; kumintab.
Shook-i;. imp -Ipinagpag; ipinaspas.
Shoot n Ungos; supling; usbong; punla;
sulol.
Shoot i>Bumaril; umusbong, sumupling.
Shop n Tindahan.
Shop i;-Mamili.
Shopkeeper-'W-Magtitinda; ang may tin
da.
Shore n-Pangpang baybay.
Shoreless a-Walang baybay ó pangpang.
walang hanga.
Shorn V. ^ ^ -Ginupit.
Short a-Maikli. maiksi; damot kulang;
maliit; maumid.
SHU
Short (^át;.-Sun]andali; bigla.
Shortage-w-Kakiilangan.
Short coming-r¿ Kakulangan.
Shorten-i;-lklian; bawasan; padparin.
ShurteniEg-Ti-Pagbawas
Short liyed-a Maikli ang buhay.
Shortness-n-Kaiklian.
Short sighted a Biilinaw.
Shortwinded-a Maikli ang hininga.
Shot-n Putok; perdegones.
Shot- V. imp. & p. p. Pinutok; binarik.
Shote n Lichonin.
Should f-Dapat.
Slioulder-w-Balikat
Shoulder v Balikatin; ilagay sa balikat.
Shoulder blade nButong paypay.
Shoulderstnip-n Galon.
Shout-/i Sigaw; hiyaw.
Shout-v-Sumigaw; humiyaw.
Shove-v-Itulak; tulakan, ipagtulak.
Shove n Tulak.
Shovel-n-Pala. pangsurong.
Shovel V Magsurong.
Shown í; Ipakita; ipatanaw; iharap.
Show-n-Kita; gayak; handa.
Shower n-UJan; ungos.
Shower v Umulan.
Showery-a Maulan.
Showy-aMakintab. makisap.
Shrew-n-Babaying bunga^gaan.
Shrewd-a Mátalas tuso matalino; ma-
runong.
Shrewish a-Nauukol sa bungangaaan.
bhriek w-Tili
Shriek v Tumili.
Shrift n-Pangungumpisal.
Shrill a Matiii.
Shrimp v Hipon.
Shrink v Umurong; makuyumpisin.
Shrink-n Kuyumpis; pagurong.
Shrinkage n Pagurong.
Shrive vTangapin ang kiimpisal.
Shrivel v Umurong.
Shroud w-Balot ng mapiiti
Shroud V Balutin ng maputi.
Shrwb n Kaugoygoyan.
Shrubbery n Kaugoygoyan.
Shrubby-a Makahoy.
Shrug V Kumilig.
Shrug n-Kilig.
Shrunken'!), p. ^.-Nakaurong; umu-
rong na.
Shrunken a Nakaurong
Shuck n Balat.
Shuck-T/ Balatin; magbalat.
Shudder ti Manginig sa takot.
Shudder-n Panginginig sa takot.
Shuffle-v Suksukin; magsuksok.
Shuffle n Pagsuksok; suksok.
Shun-v-Umilag; lumayo.
317
SIL
Shunt I'-Ilihis iliko.
Shut V Isara, ipuera.
Shut a Nakasara;
Shutter-n Persiana; tak^'p ng bintana.
Shy-aNahihya mahihiyain; mailag;
duag; madaling takutin
Shyness n Kimi; ilap; kimpot; hiya.
Si n Si.
Sibilant a Mahaginit.
Sica<i".Sa ganito.
Sic a May sakit ng masakit.
Sicken v Magkasakit
Sickish a May sakit ng kaiinti.
Sickle n Lilik.
Sickly n Masakit.
Sickness n Sakit kasakitan.
Side-n Gilid tabi.
Side V Nauukol sa gilid; ó sa tabi.
Side t;-Sumama sa isang partida.
Side board n Paninigalan.
Sideling «ííí? Pahaba.
Sidelong adv, Pahaba.
Sidelong a Sa gilid.
Side ways Side wise-a-Patagilid.
Sideral idereal a Nauukol sa bituin.
Sidle V Kumilos ng patagilid.
Seige n-I agkubkob.
Sienna n Pusali.
Sierra t<-Pagkasunodsunod ng bundok.
Sieve-n-Agagan; lithay.
Sift i; Bithayin bumithay magbithay.
Sigh V Magbunton hininga humaling
hing, bumunton hininga.
Sigh n Bunion hininga; halinghing.
Sight n Tingin; tanaw; pagkita.
Sight ÍJ Tumingin; tanawin; tumanaw.
Sightless a Bulag.
Sightly-a-Maliwanag, mabuti sa tingin.
Si gn-n Tanda.
Sign V Pumirma pirmahin. Ilagay ng
tanda.
Signal ^-Tanda; kaway.
Signal V Tandain; kawayin; kumaway.
biguature-n Pirma; kintal.
Signet-n-Latak.
Significance Sijinificancy n Kasaysayan.
Significan t-a Masasay say; may kahulu-
gan.
Signification-n-Kasaysayan; kahulugan.
Signify V Bigyan kahulugan.
Signor w Maginoo, señor.
Signoraw Señora; binibini.
Signorita n Señorita; binibining dalaga.
Silence n Katahimikan;kawalanngkibo.
Silence-n-Huag kumibo; patahimikan.
Silent-a-Walang kibo; tahimik pipe.
Silk n Sutla
Silken Silky-a-Masutla; parang sutla.
Silkmercern-Ang nagtitinda; ng sulat.
Silk-worm-?i. Uod na gumagawa ng sutla.
SIN
Sill M-Pasamano; soleras.
Silliness n-Kaiilulan: kamangmangan;
kawalan ng tuto.
8illy a Maulol: huiighang; raangmang;
walang wasto ó tuto.
Silt-i; Latak.
Siltu-Mapuno ng latak.
Silver-n-I ilak
Silver a May halong pilak; vari nang
pilak.
Silver t; Ilagay ug pilak.
Silversmith n Platero.
Silvery a May halong pilak; mapilak.
Similar fl-Karnukha katulad; kawanki;
kaÍ8a;magkaisa kapantay magkaparis.
Similarity-n-Fagkakawanki pagkaka
mukha; kaisahan pagkakaisa pag-
kakapantay.
Simile-Similitude-n Katulad pagka
wanki; pagkakamukhá; pagkakapan-
tay pagkakaparis.
Simmer í? Kumulo.
Simoom Simoon n Bagyo.
Simper v Ngumiti.
Simpern Ngiti.
Simple a Walang halo malinis; bana-
yad dalisay, muang; ungas.
Simpleness Simplicity-n Pag kadaliísay;
kadalisayan; kabanayaran; pagka
muang; kamangmangan.
Simpiification-n-Pagliliwanag; kaliwana-
gan: pagliliwanag.
Simplify f Liwanagan; dalisayin.
Simulate v Huwarin. maghuad.
Simulate a Naghihibo; hindi totoo; ko-
nowari.
Simulations Pagkokonowari
Simultaneous-a-Sabay sabay ; sabay ;
nangyaring sabay.
Sin /i>ala kasalanan.
Sin íNf^ uníala; magkasala; kumulang; sa
kautusan.
Since ftíiv.-Buhat sa; kaya; muía sa.
S'iwcQprep. Ya man g; magmula sa.
Since conj Yaraang.
Sincerea-Tapat na loob; dalisay; ma-
linis ang loob.
Sincereness Sincerity-n-Katapatan ng
loob.
Siuciput-n-Noo; harap ng ulo.
Bme-prep. Walang.
Bine cure n Katungkulan na walang toa
raming gawa.
Sinew n Litid
Sinewy-a Malitid.
Sinful a Masama; makasalanan.
Sinless a- Walang kasalanan; mabuti;
malinis ang loob
Sing v-Kumanta; magkanta; mag awjt;
magdalit. umawit.
318 SIX
Singe- i^-íJalabin; idarang.
Singe-n-Sakb darang.
Singer-n-Ang kumanta.
Single a Nag iisa; bugtong; tangi; bu
kod; iba.
Single t; Ibukod hiwalay; hiwalayin.
Single-w-lsa.
Singular a- Walang kahulilip; bugtong;
walang katulad; lamang; nakabubod;
walang pangalawa.
Singular-n-Isa.
Singularity-n Pagkakaisa kaisahan; pag
kakatangi.
Sinister-a-Masama kaliwa; mali.
Sinistrous rt Masama; nakahilig; sa ka-
liwa
Sink í' Lunuibog; umanod; umunti; bu-
rn awas ilubog.
Sink n-Sangka.
Sinless a Walang kasalanan.
Sinner n Ang nagkasala; ang makasa-
lanan.
Sinuate i;-Pumilipit; humubog.
Sinuous a Mapilipitan makunat.
Sinuosity-n Mabaluktutan; kapilipitan;
kunat.
Sip v-Higupin; humigop.
Sip n-Higop,
girn Ginoo.
Sire-n Ama lalaking hayop.
Sire V Manganak (nauukol sa hayop).
Sir name n Apellido.
Sirup w Pulot katas ng tubo.
Sister-n-Kapatid na babayi.
Sister hood-n-Kapisanan ng manga ba
bay i.
Sister in-law-n Hipag.
Sisterly a Parang kapatid.
Sit v-Umupo.
Sitting 9^ Pagupo.
Site n Lugar.
Situate Situated a Nakalugar ; n a k a 1 a
í?ay.
Situation-n Lugar; tayo kalagayan; ka
tungkulan; hanap buhay.
S X a Anim.
Six n Anim.
Six fold-a-Anim na dublé.
Six pence n Sikolo.
Sixteen íi Labing anim.
Rixteen-w-Labing anim.
Sixteenth íi Ikalabing anim.
Sixteenth-w Ang ikalabing aninj.
Sixth a Ikaanim.
Sixth-ti-Ang ikaanim.
Sixthly-aá?;. a ikaanim.
8ixtieth-a Ikaanim na puo.
8ixtieth-a-Ang ikaanim na puo.
Sixty-a Anim na puo.
Sixíy-w-Anim na puo.
SLA
Sizablea Malaki.
Size-n-Laki,
8ize-v-Ayusin ay on sa kalakihaii.
Sizing n-E*agkit na malabnaw; pan
dikit.
Sizzle nSulak
Sizzle v-Mamuslak; sumulak.
Skean n Laceta.
Skein n Labay.
Skeleton-n-Manga buto ng tawo.
Skeptic-7i-An«: aynw maniwala. ang ayaw
sumampalataya sa Dios.
Sketch n Kasaysayan.
Sketch-tJ-Sayaayin.
Skiff w-Bangkang munti.
Skill ?i Dunong katalasan kabaitan ka
runnngan; tuto: katalinuhan tarok.
Skilled Skilful a Sanay; maruuong; má-
talas matalino.
Skillet-w-Kawali.
Skim i; Salukan; sagapin.
Skimmer n Panagap ng bula.
Skin-w Balat; upak.
Skin V Balatan; upakin.
Skin daep-a-Lalim ng balat
Skin flint-n-Tawong masama. tawong
suitik.
Skinless-a-Walang balat.
Skinny a-Payat; mabalat.
Skip n-Laktaw; lundag; kandirit.
Skip-v-Lumaktaw; laktawin: maglundag;
kumandirit.
Skipper-w Puno sa sasakyan na munti.
Skirmish i' Lumaban.
Skismish-n Laban.
Skirt-n-Saya.
Skirt V Pumaligid: paligirin.
Skittish a-Magulatin: matatakutin.
Skulk V Matago; magtago; umilag.
Skull w Bungo; bao ng ulo.
Sky n-Langit.
Sky blue-n- Azul parang langit.
Sky high a Magkasing taas ng langit
Sky larking n Pag lulundag; kasayahan.
Sky light-n-Bintana sa bubungan.
Sky rocket-n-Kuetes.
Sky ward adv. Sa gawing langit.
Slab-w Tablang manipis.
Slabber-n-Laway.
Slack Slacken-i?-Lumuag; lumuang.
Slack a-MMuag; maluang.
Slack-v Tunawin .
Slag-H Dumi.
Slake-v Ilubog sa tubig; mamatay.
Slam-v-Itagupak: isara ng malakas.
Slam-n Tagiipak; palakpak.
Slander v tJmupasala; murahin; mag
alibugha; magwika ng masama.
Slandern-Pagwiwika ng masama; ali
pusta; upasala pagnmmura; siphayo.
319
SLT
Slanderous a Maalipusta. m a u p a 8 a I a.
mapagmura.
Slang n Salitang bastos.
Slangy a Bastos ang salita.
Slant t; Ihapay; ihilig
Slant wHapay iiilig.
Slanting a Mahapay nakahilig.
Slap-i;Tumanipal; tagupakin; sampaliu;
manampal, sum am pal.
Slap-n-Tapik snrapal; tampal.
H\slp adi\ Madalingmadali.
Slash i/'H wan: inaghiwa tagain.
Slash-w Hiwa taga
Slat-n-Tablang makitid at manipis.
Slate n Pisara.
Slate v-isulat sa pisara.
Slating-w-Tisa.
Slattern nBabaying salaula.
Slattern a Salauln.
Slatternly a Salaula.
Slaughter-n-Patay an .
Slaughter v-Patayin. puniatay.
Slaughter house-n- Bahay patayan.
Slaue-w Alipin; talisuyo.
Slave ^^ Magtrabajo ng maluat at lua-
sipag na walang bayad
Slave noldern-Ang may ari ng alipin.
Slavery n Pagkaalipin
Slavish a Nauukol sa alipin
Slawn-Repoliong ensalada.
Slay V Patayin pumatay.
Sleave w Sutla.
Sleave t? Hiwalayin.
Sleazy-a-Manipis.
bled n Careta.
Sled v-Ilagay sa careta.
Sledge-n Pukpok na malaki; panba-
Sleek a Makinis; makintab; tuso
Sleep n Tulog.
Sleep-v Matulog; tumulog.
Sleepers* Ang natutulog.
Sleepiness n Antok.
Sleepless a-Walani? antoit.
Sleepy-a Nagaantok.
Sleet-M Bubog
Sleet vTJmulan ng bubog.
Sleeven Mangas.
Sleeveless íi-Walang mangas.
Sleight-n-Daya, karunungan; dunong;
katalasan.
Slender a Payat manipis.
Slept-vimp. ¿ p. p. Nakatulog natulog.
Slice w-Hiwa; tigas; kapiraso lapang.
Slice- v-Tigpasin; hi wain pirasohin; ga-
yatin; lapangin.
Slick-a-Makinis madulas tuso.
Slickv-Pakinisin; padulasin.
Slick ti Pait na malapad.
SHdev DumulnH manapilas; hulagpon
SLU
320
SMO
Slide n Pagdudiilae; pagdadaplis; da
pilas: hulagpos.
Slight-a Kauiiti.
Slights Kakulaiigan; kasalanan sala.
Slight r-Huag kalingayin huag maha
lin; huag tumupad sa katungkulan.
Slily «¿iv.-Matuso.
Slim a Payat; manipis.
Slime-n-IJhog; burak pnsali
Slimy a Msiihog; maburak mabanlik;
malumot
fling nPaghagi-»
8ling t» Ihagis hagisin.
81ini£-i7-Tiiniakas.
Slipv Dumulas: hilagpos; madapilas.
Slip n Dulas dapilas hulagpos.
Blipper n inelas
Slippery-a Madulas.
Slip shop adv -Pagayongayon.
Slip slop?! Alak ua masama.
Slit v-Hiwiiin tastasin; sundutin.
Slit n Hiwa: sundot.
SlivernTinik patpat.
Sliver V Matinik
Slobber n Laway.
Clobber v-Maglaway,
Slop of war n Sasakyan pandirigma.
Slop-n Pinaghugasan.
Slope v-lumilansik ibuhns.
Slope «-Dahilig sa lupa; gulod.
Plopeu-Ipahalang ipahilig.
Sloping-aDahilig dilis sandig.
Sloppiness tí Kasalahulaan; putik; kapu-
tikan.
Sloppy a Salahula; basa; maputik.
Slot n-Butf^s.
gloht n Katamaran; kakuparan; kapa
bayaan.
Slothful rt Tamad; pabaya; mabalantu-
tay mabagal; mapagbalahtutay.
Slouch n-Tawoiig pabaya ó salahula.
Slouch-t?-Mag pabaya mapagbalantutay.
Slough-n Laog; kasukalan; baburakan.
Sloughy n Maburak
Sloven a Pabaya salahuln.
Slovenliness wKapabayaan; kabatuga-
nan; karumihan
Slow rt-Dahan; mabagal; tumal; tunga;
banayad batugan; malawair; tanga.
Slow v-Dumahan: bumawns
Slowness w-Katumalan kabatuganan;
kahinayan; kabagal^in.
Slunge ?i-Pusali; banlik burak.
Slue-i'-Pilitin; pumilit.
SlugM-Tawong tamad.
Slug V Hampasin; suntukin.
Sluggard w Tawong tamad.
Sluggish-a Tamad; pabaya.
Sluice-M Sangka. pntuluyan ng tubig,
Slumber-v-Matulog.
Slumber-n-Tulog.
Slump-f-Tumumal; bumawas.
Slung v. imp. ife p. p. Hinagis; pinukol;
sinabit.
Slunkv imp. (^. p, p.lnmaka.a; natakas.
Slur V- iiampastanganin.
Slur-ii Tampalasan.
SKishn-Patik na malabnaw.
Slut a-Babaying salahula; babaying aso.
Siva Tuso mátalas; bihasa, mgtalino;
' saragüete
Slyly-af^y.-Matuso.
Slyness-ri-Katusuhan: pagkatuso; katala-
san; katalinuhan.
Smack n Lasa lasap
Smack Í' T.asahin; lasapin.
Small-a Maliit: munti kaunti.
Small-w Kakaunti; kamurahan.
Smallpox n-Sakit nabulutong bulutong.
Smart-v Humapdi.
Smart w-Baprli.
Smart V Marunong mátalas mahapdi;
maganda.
Smash v irain, durugin ipalagpak.
Smash n Sira: durog lagpak.
Smatter v-Magsalita ng walang kabu-
luhan
Smattering n Kaunting karunungan.
Smear tJ-Pahiran; pumahid.
Smear-n-Pahid.
Smell n-Amoy lansa.
Smell V Amuyin umamoy; malansa.
Smelling-nPagaamoy; amoy.
Smelt V Tunawin.
Smelter-nHurno.
SmerknNgiti.
Smerk-i? Nguniiti.
Smile v-Ngumiti.
Smile-nNgiti.
Smirch V Marumhan; dumhan.
Smirch-wDumi; mansa.
Smirk -T/Ngumiti.
Smirk wNgity
Smite vHampasin; tumama.
Smith n- Pan day.
Smithy w-Pandayan.
Smock n-Camison
Smoke ti-Aso; usok; paghihitit.
Smoke IJ Humitit; umaso; mausok.
Smokeless a Walang usok ó aso.
Smoke stack w-Paasuhan.
Smoky a Maaso; mausok.
Smolder Smoulder tJ-Sumunog na wa-
lang ñingas.
Smooth a Makinis; yano; mabuli; naka
yasyas.
Sniooth ÍJ Pakinisin; kinisin; bulihin;
vasyasin; kiskisin; pakintabin.
Smoothness-w Kakintaban; kakinisan.
Fmote ^\ i/Hj?. Hinampas; tinamaan.
SNU
SiiiotLer vlnisin; iiuiiiiis.
Smother i^i Aso; iiiis.
Smoulder 1? Sumunog na walaiig lingas.
SmiKJge í¿ Siga na walang lingas.
Smiig-r¿ 'Maselang; maliiiis.
Smuggle 17-Daihin ng }>al him.
Smut w Uling.
Smutch w-Mansa dumi.
Smutch?; Mamansa dumumi.
Smutt}^ ii-Marumi; lualibog.
Snack ^^^ Parte; bahagi kapiraso.
Snaffle-n Hitbit
Snag-n Abala; buhol.
Snail -n Suso.
Snail paced-a Marahan na marahan.
Suiike n Abas, alupong
Snap-¿; Baliin; agatin ng pabigla; su-
magot ng masaklap.
Snappish a Mahilig sa pagkakagat.
Snare-n Bitag panghuli.
Snare-í7-Bitagin; hulihin.
Snarl ?;-Umangil; dumabog.
Snarl n-Angil dab* g.
Snatch í; Agawin. uma^aw.
Suatch-n-Pagagaw.
Snath n Hawakan ng lilik.
Sneak-t5-Tumakas.
Sneak-n-Tawong hamak.
Sneakinga-Hamak mababa.
Sneer i;Tpahamak hamakin.
Sneer n Pagpahamak.
Sneeze w Bahin.
Sneeze v Magbahin.
Snicker t; Tumawa ng palihim.
Snicker -^t-Tawa na lihim.
Sniffs Amoyin; snminghot.
Sniff 7i Amoy; singhot.
Snigger v-Tumawa ng paliliim.
Snigger n-Tawang lihim.
Snip-i? Gupitin; gumupit.
Snip-?i Gupit.
Snivel v-Manangis.
Snivel n Nangis; tangis.
Sniveler-Sniveller-n Ang mananangis.
Snob M- Taw on g hambog.
Snol)bish a-Hambog.
Snooze n-Tulog.
Snof>ze V Matulog.
Snore-ti-Hilik.
Snore i?-Maghilik; humilik.
Snort n Singa na malakas.
Snort V Su minga ng malakas.
i^not n Uhog.
Snout n Nguso; ilong.
Snout V Mgumuso.
Snow n Rubog: busilak.
Snow flake w Patak ng busilak.
Snowstorm n Bagyo ng busilak.
Snow white-a-Maputi parang busilak.
Snowy a-Mabusilak.
321
SOL
Snub-i; Paslangin; tampalasananin.
Snubn Tampalasan; paslang.
Snuff-n Tabacong dinikdik.
Snuff 7/ Snminghot.
Snuffle-7/ Magsalita ng pahumal.
Snuffle n Salitang humal.
Snug n-Mainam; makitid.
Snuggle-y-Magsiping; magpugad.
So adf.-Dahil dito; ganiri; ganito; at
ngayon; kasing; naman.
So eon/.-Kung sakali.
Soak-i;-Basahin; ibadbad.
Soap n S.^bon.
Soap a Sabunan.
Soap bubble-n- Bula ng sabon.
Soapfactory-ri-Gawaan. ng sabon.
Soap maker-^i Magsasabon.
Soap suds-w Pinagsasabunan.
Soapya Masabon.
Soar t? Lumipad sa mataas.
Sob M Hibik; iyak, tangis.
Sob ?; Manangis; tumangis; umiyak; hu-
mibik.
Sober-a-Malinaw ang isip; hindi la-
sing
Sober vGumaling sa pagkalasing.
Sobriety n Kasukatan.
Sobriquet-n Bansag.
Sociable a Mahilig sa pakikipagsama;
masaya; malugod.
Sociable w-Piging; diwang.
Social a-Mahilig sa pakikipagsama-
masaya; marunong; makipagkapua;
tawo.
Society-n Katipunan; kapisanan; pakiki-
sama.
Sock-n Medias.
Socket n Butas.
Sod-n Lupa na may tinubuang damo.
Soda-n-Soda: limonada.
Sodden-a-Nakulo; kinulo; mainit.
Sodium ii-Sosa.
Safa^-Hiligan; sandalan.
Soforth n Sa ganito.
Soft-ii Malambot; anayad; buhaghag;
malagkit malata.
Soften-i^-Lumambot; lambutin; buhag-
hagin; hagurin; hilutin; humilot; la-
masin; lamugin.
Softly-afiv.-Utayutay : dahandahan; lunas.
Softness-n Kalambutan; kaanayaran ka-
dataan.
Soggy-rt Basa; buhaghag.
Soil n-Bukid; lupa; dumi; sukal.
Soil i; Dumhan, dumumi; mansahin.
Soiree-w-Piging sa gabi.
Sojourn-w-Hinto; hantungan.
Sojourn-v-Humantong.
Sol-n Araw; ginto: sol.
Solace-w-Kaaliwan, lugod.
41
SOM
322
Solace-i/Aliwin.
Solara-Nauukol sa araw.
Sold v. imp. V. p. p. Ipinsighili; nagbili.
Solder-n-Panghinang: tinga.
Solder ty-Hinangin; manghinang.
Soldier-n-Sundalo; kawal.
Soldier t; Magsundalo .
Soldierly a Parang sundalo.
Soldiery a Pagsusundalo.
Sole w-Suelas ng sapatos.
Sole V Ilagay ng suelas.
Sole a Bugtong; nagiisa; wlang kasama;
tanging.
Solely-aciy.-Lamang tangi.
Solemn-a Pormal; dakila; magalang.
Solemnity nKapornaalan; kadakilaan;
galang.
Solemnize-v-Purihin magdiwang;ganapin
Solicit vHumingi; mamagitna; manala-
ngin.
Solicitation wDaing; hingi; panalangin;
pamaDQagitan.
Solicitor-n Ang namamagitan; taga hi-
ngi ó pamagitan.
Soiicitous-a-Maingat; makalinga; masi-
kap.
Solicitude w Ingat; kalinga; pagkakali-
nga.
Solid a Masinsin; matigas; buo at pa-
ikpik; tipi; matibay.
Solid-n Ano mang bagay na malaman.
Solidify i;-Patigasin.
Solidity-n-Kasinsinan; katibayan; tigas;
tipi.
Solidly-aíív. Matipi.
Solidness-n-Kasinsinan; tigas; katigasan;
pagkatipi; tipi.
Soliloquize v-Magsalita sa sarili.
Soliloquy-n Pagsalita sa sarili.
Solitaire-n Soltarlo.
Solitary-a-Magiisa; bugtong; walang ka-
sama; natatangi.
Solitude-w-Pagkaisa; kaisahan; pagka-
tangi; katangihan.
Soluble a Matutunaw,tunawin;madaling
say say in.
Solus-a-Nagiisa, bugtong.
Solution-wKasaysayan; kali wan agan;
pagtatangal.
Solven-t;>aysayin; magsaysay; gawin.
Sol vency-w Kalagay an makababayad ang
utang.
Solvent-a-Makababayad ang utang.
Solvent-w-Ang tawong makabayad ang
' kaniyang utang.
Somber-a-Mapanglaw; malungkod.
Some-w-Ilang; mga ilan.
Some body-w Sinoraan.
Some how ai^v.Sa anomang paraan.
Some one-n Sinoman;alinman balang na.
S OR
Some thing-r¿ Anoman; anomang bagay.
Some thing adv. Kaunti
Some time n->a ilang panahon.
Some timeadv.'Noong panahon.
Some times-aíií;. Maminsanminsan; ma-
nakanaka.
Some what ady.-Mahigit kumulang.
Some where-a-Saan man.
Somnambulism-'n Pag lalakad knng ma-
tulog.
Somnambulist n Ang lumalakad ng ma-
tulog.
Somnolence-Somnolency M Antok.
Somnolent a-Tiag aantok.
Son n Anak na lalaki.
Sonant a Nauukol sa tunog; matunog.
Sonant n Voces; tunog.
8onata-w- Sonata.
Bongn Kanta; awit; dalit.
Songstem Anag lalaking marunong ku
manta.
Songstress n Babaying palaging kuma-
kanta.
Son in law-w Manugang na lalaki.
Sonnent 7i Awit; dalit.
Sonorous-a-Mataginting: matunog.
Son ship-ti-Kalagayang anak.
Soon adv. ÁgSiá; agad agad; dagli; pag-
daka sa isang dali.
SootnlJlin: agiw.
Soot-f-Umagiw.
Sooth-n- Katotohanan.
Soothe v-Tumahimik; sowayin.
Sooth say v-Maghula; hulaan; ihula.
Sooth sayer-n-Manghuhula.
Sooth saying n Paghuhula.
Sooty-a-Maagiw; mauling.
Sop n Sawsaw.
Sop -y Isawsaw.
Sophism-w-Kamalian.
Sorcerer-n-Mankukulam .
Sorceress ti Babaying mangkukulam.
Soncery-ti-Pagkulam.
Sordid-a-Mahalay; marumi; maramot.
Sordidness n-Kahalayan; karumihan; ka-
salaulaan; kasukalan.
Sore aMahapdi; masakit.
Sore-n-Sugat.
Sorghum w Pulot.
Sororicide n Ang natay sa kapatid na
babajd.
Sorrel n-Castafío.
8orrow-w-Kalungkutan; lungkot; hapis;
kahapisan; pighati.
Sorrow-v-Maglungkot; m a g d a 1 a m h a t i ;
humapis.
Sorrowful a-Malungkot; mapanglaw.
Sorry-a Malungkot; nagsisisi,
Sort-w-Classe; lagay; grado.
Sort v-Hiwalayin; ibukod; magbukot.
SPA
Sortie w Pag labas ng hukbo.
Soso arZv. Katatagan.
Sot-n Tawong palaging lasing; lasengo.
Sottish-a Nauukol sa kalaeiiigan.
Souchong ii-Cha na maitim.
Sough M-Haging; haginit.
Sough-i'-Humaging; humaginit.
Sougli-i;. imp. & p ^. Hinanap.
Soul n Kalulua.
Soulleg aWalang kalulua.
Sound w Tunog; tinig.
Sound-v-Tumunog; tuminig; tarukin;
tumarok; kumalog; kumalasing; su-
katin ang lalim ng tubig, salatin.
Sound a Tapat; matibay mahusay; wa-
lang pintas
Sondings n Pagtatarok.
Soup n Sopas; sabaw.
Sour-n Maasim.
Sour w- '^' aasinian.
Sour-y Umasim
Source w Pamulaan. pinagbuhatan; pi-
nangalingan pinagniulan; ugat; bi-
nubukalan; bukal.
Souse-w Tinumes.
Souse-ti-Isawsaw.
South n Timog; timugan.
South» Timugan;
South adv Sa gawing timog.
South-flliko sa gawing timog.
Southern Bagyo nangaling sa timog.
Southerner-nTaga timugan.
Southing-w-Kahiligan sa pagpunta sa
timugan.
Southron nTaga timugan.
South ward-Southward-aciy.-Sa gawing
timugan.
Souvenir-n Alaala; recuerdo.
Soverign-n Hari; pirasong ginto na may
halagang pfs 4.86.
Soverignity n Kaharian.
Sow n-Inabing baboy.
Sow V Budburin, magtanim; tamnan; ha-
sikan; maghasik: isabog.
Spa-w Cebul; bukalan ng tubig na may
halong metal.
Space-w Lugar; kapalaran; gitna; puang.
Space v Lagyan ng puang.
Spade n Pangsurong; pala.
Spade-i;-Isurong.
Span n Dangkal.
Span v-Dangkalin.
Spangle-n Sangkap.
Spaniard n-Kastila.
Spanish-a Nauukol sa kastila.
Spanish-n Kastila.
Spanish w Wikang kastila.
Spank r Sampalin sa puit.
Spanker-íí Mananampal.
Span worn n Uod.
323
SPE
Spar p-t? - Patawarin .
Sparaa Madalang; tabis; bihira.
Sparing a-Maimot.
Spark-n-Liab; lingas.
Spark i;-Mag lingas.
Sparkle n-Inig; ningning; kintab.
Sparcle-i; Kumintab; magningning.
Sparkling-a Maningning.
8parrow-w-Maya.
Sparse-a Madalang.
Sparms-w-Pasma; manliso; pulikat.
Spasmodic Spasmodical-a-Di panay.
Spat-7i-Nag lura; nag laway; niluran.
Spatter-v-Tumilansik; tilansikan.
Spattering-n-Pagpulandit; tilansik.
Spawn-i;-Mangitlog ang isda.
Spawn-n Pangingitlog ng isda.
Speak-x» Sabihin; magsabi; mag wika;
wikain; magsalita.
Speaker-n-Ang mananalita.
Speaking n Pagsasalita pag wiwika.
Spear-n Sibat: tulag; salapang.
Spear v Sibatin; itulag; salapangin.
Special a Bukod; tangi.
Speciality-n Bagay na nakabukod.
Specie-n Salapi.
Specie-n Manga classe.
Specific-a-Tunay.
Specific n-Gamot na panlaban sa sakit
Specification n-Kasalitaan; salitaan.
trato.
Specify-v-Sabihin ng maliwanag.
Specimen-w-Halimbawa.
Specious-a Maliwanag; masangkap.
Speckn-Mansa.
Speckle-v-Mansahin.
Spectator-n Nanunuod.
Specter-n-Nuno.
Spectral-a-Nauukol sa nunc.
Spectrum-n Sinag ng araw.
Specular a Parang salamin.
Speculate v Magwariwari; magbulaybu-
layin; magnenegocio.
Speculation w-Pagnenegocio.
Speculative Speculatory-a Nauukol sa
negocio.
Sped-v. imp. cfejp. _p.-Tumulin; tumakbo;
nakatakbo.
Speech-7i Salita; pamamalita; pangaral.
Speechless-éi-Walang kibo; pipe.
Speed wTulin: kabiglaan; kadalian.
Speed v-Tumulin; magmadali.
Speedy a Matulin; madali; mabilis.
Spell-v Titikan.
Spell n Panahon.
Spell bound-a-Namamangha.
Speller-n Ang nag leletra.
Spelling nPagtititik.
Spelt V. imp. & p. jj.-Tinitik; niletra.
Ipend 1? Gumasta; gastahin.
SPL
324
SPR
Spend thrift-n-Mananabog iig pag.aari;
tawong gastador: tawong burara.
Spent-v.imp. cfe^.j9. Ginasta.
Spermary n Itlog.
Sphere -^ Bilog.
Spheric Spheaical-a-Mabilog.
Spherule-n Nunting bilog.
Spice-n Labul.
Spice i;-Labulin.
Spicy a-Maanghang: malasa.
Spicular-a Parang palaso,
Spiculate-tvTulisan.
Spider-n-Gagamba,
Spider web-n-Bahay gagamba.
Spike-nPakong malaki.
Spike-í7-Pumako; pakuin.
Spikeda Nakapako.
Spikeletn-Pako.
Spiky a Parang pako; mapako.
Spile n Haligi.
Spill 'uLumiguak; maliguak.
Spill-n Liguak.
Spin-i;-Painugin; humabi.
Spinach n Gulay.
Spinal-a-Nauukol sa gulugod,
Spindle^-Ulak; suliran.
Spindle-i'-Sumiipling.
Spindle-legged-Spindle shanked a Maha-
ba ang binti at hita.
Spine-n-Gn1ugod.
Spinner-ii Manghahabi.
Spinous a Madawag; matinik.
Spinster-w-Dalagang matanda.
Spiny a-Matinik; madawag.
Spiracle nButas ng ilong.
Spiral-a Naimkol sa tore.
Spire-n-Tore.
Spirit-n Kaluluwa; tianak; diwi.
Spirit-i; Buhayin sulsulan; bihagin.
Spirited-a-Mabuhay; bohay; matapang.
Spiritless a Mawalan ng diwi; mabagal;
batugan; malungkot.
Spiritous-rt Nauukol sa kaluluwa.
Spiritual a Nauukol sa kaluluwa.
Spiritualize 1^ Purihin.
Spirituelle-a Parang kaluluwa; malinis;
mapuri.
Spiritous a Parang kaluluwa; mapuri;
malinis; maningas.
Spirit-T/ Tumilansik; bumukal.
Spiry a Nauukol sa tore mataas.
Spit-yi-Buga; lura; laway.
Spit-'yBumuga;maglaway;lurain;maglnra
Spite-n Galit; tanim ng loob.
Spite-v Pagalitin.
Spitef ul-a Mapagtanim sa loob.
Spit fire-n Tawong mainit ang ulo.
Spittle-n-Laway.
Spittoon-w-Luraan.
Splaah-ii-Tumiiansik.
Splash w Tilansik.
Splashy-a Matitilansikan.
Splendid a Makinis; mainam; dakila;
maganda; marilag
Splendor M-Kainaman; kadakilaan; kari
lugan kinang; liwanag; gayak; kama-
halan.
Splice V Idugtong; magdugtoiig.
Splice ?i Dugtong
Splint /I Rangkat.
Splint-t? Bangkatin; ibangkat.
Splinter w-Tatal; patpat.
Splinter-'?' Lumahang lumitak.
Split t» Biakin; bumiak litakin; sipakin.
Split -wt-Biak: sipak; litak.
Splurge 71 Kahambugan.
Splurge r-Maghambog.
Spoil-^/Sirain; mabulok: bnmulok.
Spoil-n-Ang mga bagay na sinanisam.
Spoke-15. iw?^,-Nag8alita, sinabi; winika;
nagwika.
Speke-n-Rayos ó tukod; ng gulong.
Spoke-i^-Lagayin ng rayos.
Spoken t'. p. p. Sinabi na.
Spoken í;. ^. ^. Sinabi na; winika na;
nagsalita na.
Spokes man n Ang nagsasalita.
Spoliate-'y-Nakawin; manduit.
Spoliation ■^ Pagnanakaw; panduduit.
Spoliator n Magnanakaw; mandndiut.
Sponge n Espongha.
Sponge-?; Pahiran ó magpunas ng es
pongha
Sgongy a Buhaghag; malambot
Sponsor wKatibayan; ka^^iguruhan .
Spontaneous-a Bukal sa loob.
Sgool M-Ikiran.
Spool t^-Ilagay sa ikiran; ikirin.
Spoon ^^-Cuchara.
Spoonful n Laman ng isang cuchara.
Spoor n Landas ng hayop sa damo,
Sport nKasayahan; kaluguran; alivv;
kaaliwan; saya.
Sport-7/ Sumaya; maglibang; mag-aliw.
Sportive Sportful a Masaya; malugod;
maaliw.
Sports man-n-Mangangaso.
Spot n Batik; daan; mansa.
Spot f-Hanapin; mansaliin; batikin bu
matik.
Spotless-a-May puri; walang bahid du
mi; malinis;
Spotty a-May mansa.
Spousal a Kasal; pagkakasal.
Spouse w-Asawa.
Spout-n-Alulod.
Sprain i; Pumilay.
Sprain-n-Pilay; kapilayan.
Sprawl-t'-TJmunat; dumapa;
Spray-w Sangang munti,
SQU
325
STA
Spray-t'-Diligin; magdilig.
Spread-i;-llatag; idatay; iimat; kalup-
kupan
8pread-n-Datay; kumot; latag
Sprig-n Saiigang miinti.
Spright^-Kaluliiwa; nuno.
Sprightless-a Mapurol; mabagal; tamad,
Hprightlinesa-n Kaliksihan. kasi pagan.
Sprightly ft Maliksi; matiiliii; mayabong.
Spring-i'-Lumundag; Inmukso buiinikal.
Spring n Bnkalan; bakal; limdag; hikso.
Springe n-Bitag.
Springy-a-Parang goma.
Sprinkle-y-A^ iligin; diligin; wisikan; mag-
dilig: magwisik; magwilig.
Sprinkle-n-Wisik; dilig.
Sprinklern-Pandilig; pangwisik.
Sprinkling-n-Pagdidilig; pagwiwisik.
Sprint v-Tumakbo.
Bprint n ' akbo.
Sprite-'y^Tianak; duende.
Sprout-n-Usbong snpling siilol; punla.
Sprout V Magusbong: sumudling
Spruce-a-Mabuti; makinis; ayos; mahu
say; malinis mapagmarikit.
Spruceness-w-Kalinisan; ayos.
Sprung V. ^ 2^ -NakaUindag bumukalna.
Spry a Maliksi; matulin; magaan, maa-
gap.
Spue V Sumuka; magsuka.
Spume-w-Bula subo.
Spume v-Bumula.
Spumous-Spumya-Mabula; Nauukol sa
bula.
Spun V. imp. & f. j^.Ipinainog; ?iinabi.
Spunk-w-Tapang; pangabas.
Spunkya-Matapang; mangabas.
Spur-w Babala; pabuyo.
bpur-v Bumula; i pabuyo.
Spurge n Gulay na may katas na ma-
puti.
Spuriousa-Hindi totoo; falso
Spurn-íí Manikad; sicaran.
Spurt-nBumukal; tumilansik.
Sputter tJ-Pisik: pagpisik:
Sputter V Pumisik; magpisik.
Spy-nTiktik manunubok.
Spyt/'-Tiktikan; manubok; subukan; mag-
masiran siyasatin.
Spy glass-w-Larga vista.
Squab-a- Mataba makapal; pan dak
Squabble t? Magtalo; makipagtalo.
Squabble-w-Basagulo; pagtatalo; talo.
Squadron-)i-Escuadra .
Squalid-n-Salahula; marumi.
Squalidness-M-Kasalabulaban.
Squall-n-Bagyo sa dagat,
Squally-a-Mabagyo .
Squallor-nKasalahulahan; dumi; kasu-
kalan; karaniihan.
Squander-r-Gumasta; gastaiiin; isabog;
isambulat; sayangin.
Square n-Parisukat'
Sqaare-i?-Parisukatin.
Squash n Kalabasa; upo; tibyaya.
Squash-?;-Idiin: inisin
S q u a s h y - a- M a 1 a m b o t .
Squat-iy'-Tuniinkayad; yunmko.
Squat a Nakatinkayad; nakayuko.
Squat w-Tingkay ad; yuko.
Squawk-r Umiyak.
Squawk 7? Tyak
Squeak t; Lumangitngit; unialititiit,
Squeak-i^/Alitiit; langitngit
Squeal v Umiyak: sumigaw.
Squeal- n-lyak; sigaw.
Squeam i sli a- M aka y ay an i o t .
Squeeze t'-Higpitin; pigain; pindiitin,
pitisin idiin.
Squib-n-Kuetes na munti.
Squinta Sulipat.
Squint-a-Magduling.
Squinteyed-a Hiwas ang mala.
Squirm y-Kumilos.
Squirt V Papulanditin.
Squirt M Pulandit.
Stab n Saksak.
Stab-t'-Saksakin; sumaksak.
Stability n Katibayan; tibay; laon; luat.
Stable- tí- aballerisa.
Stable-r-Ilagay sa callerisa.
Stablea-Matibay; maluat; matatagai.
Stack-71 Mándala
Stack-n Magmandala.
Staff-n-Tungkod.
S.ag-n-TTsang lalaki.
Stag beetle n Oyang.
Stage-n Entablado.
Stagger-í7-Gumiraygiray;puma\vidpawid:
maguí at; git lab in.
Stagger-n-Giray.
Stagnancy-n Lansa.
Stagnant-a Malansa; hindi malinis.
Stagnate-i' Mai ansa: lumansa.
S tai d i? . i^ j9 . 2; . -Na gh i n t o ; n a k ii hint o .
Stain-?;-Tigmakin; tinain; dumhan man
sab in.
Stain I'-Mansa; tigmak tina dumi.
Staniless-t'-Walang bahid dumi; mail
nis; maselang.
Stair-M Hagdan; hagdanan.
Siair way Stair case-n-Ilagdanan.
Stake-^' Uriang; tulos.
Stake ft -Tul us in.
Stale-ft Maanta; malansa; lipas,
Stalk-w-Puno.
Stalk-i'-Lumapit ng palihim.
Spall-w-Hadlang.
^tall V Ilagay sa hadlang
Stalliont n Kabayong buiugan,
STA
326
STE
Stalwar Stalvvorth a Matapanji;mangahas.
Stammer v Umiital.
Stammering nKantalan; pagiuital.
Stamp-t/-ltatak;tiimiiiigtoiig yurakin yu-
murak limbagin; imarka.
Stamp-:/i Sello yurak; tatak; yasak.
Stampede-w Takot ng maramiiig hayop.
Stampede-v-Tumakbo arig manada nang
hayop. '
Stanch a-Matibay tapat ang loob
Stanch-w Pigilin; pumigi).
Stand V Tumayo; tumindig
Stand n Tindig; tayo; lag\v.
Standard n Bandera; Bandila; bait.
Standing a Patindig; nakatindig, naka-
tayo.
Standing-n-Tayo; tindig; lagay;
Stanza n-Pangkat.
Staple a Matibay; matatagal; maglnat.
Star-n-Bitnin
Star v Kumintab; maningning.
Starch-n Almirol.
Starch v- Ami rolan; mag almirol.
Stare-v-Tumingin ng maluat.
Stare '?^-Tin gin.
Stark-a Matigas malakas; makapangya-
yari; may kapangyarihan.
Start v-Ipagmulaan: umalis.
Start w-Pamula. pag alis.
Startle ?>Gnlatin.
Starvation-n Kagutuman.
Sterve a-Magutom: maaalat.
State-wAsal; lagay; kabigayan.
State n-Nauukol ea gobierno.
State-v Sabihin magsabi.
Stated a-Nasabing.
Statement-n-Kasaysayan; pagsi^sabi.
State house-n Bahay ng gobierno.
Stately-íi Dakila; marangal.
Station-n Estación; lugar; kalagayan;
lugar.
Station-iJ-Idistino; ilagay sa lugar.
Stationary-a Firme; matibay; hindi ma-
gagalaw.
Stationer n Taga tinda; ng manga pe-
pel.
Stationery v-Manga papel, tinta, at
pluma.
Statuary w Man gagawa ng manga lara-
wan; karunungan sa paggagawa ng
manga larawan.
Statue-n Larawan; poon-
Statuette-ii-Munting larawan.
Stature-n-Bikas; tayo; taaa ng katawan.
Status n Lagay.
Statute-w Utos.
Statulory-o-Ayon sa utos.
Staunch a Matibay; tapat.
Stave-v-Sirain; puuiutok; ilayo.
Satave off-v-Ilagin.
Stay v-Humantong; magluat; liuminto;
pigilin.
Stay n Tigil: hinto; hantong.
Stead-w-Lugar.
Stead fast-a-Matibay ang loob; tap
ang loob.
Steady a Panay; patag.
Steady i; Panay in; pigilin.
Steady-w-Hiwa ng carne.
Steal t;-Mangangumit; magnakaw; naka
win; umitin.
Stealer n Mangungumit; magnanakaw.
Stealth-n Pagnakaw; pangungunmit:
lihim.
Stealthy a-Dahandaban; palihim.
Steam n Usok.
Steam -y Umusok.
Steam boat n 7/asakyan de vapor.
Steam boiler-n-Caldera.
Steam engine n-Maüina de vapor.
Steamer n Vapor.
Steam ship n Vapor.
Steamy a Mausok.
Sted n Lugal.
Sted fasta Tapat ang loob; matibay
Steed n Kabayo.
Steel n-Patalim.
Steel-f Ipatalim; patalimin.
Steely-a Matalim.
Steel yard w Panimbang.
Steep a Matarik.
Steep n Lugar na matarik.
Steep í/Basahin; ibadbad.
Steeple n-Tore.
Steer-v Umugit sa sasakyan.
Steer-w Bakang lalaki na kinapon.
Steerage n-Pag uugit sa sasakyan.
Steers man-n Ang umugit sa sasakyan.
Stellar-Stellary-a-Nauukol sa bituin.
Stellate t;tellated a Parang bituin.
Stelliferous-a-Mabituin.
Stelliform-a Hitsurang bituin.
Stellular a-Parang bituin.
Stem-n-Tangkay puno.
Stem V Lumaban; pigilin; pumigil.
Stench w Amoy lansa.
Stencil-w-Pananda.
Stencil v-Tsulat; itanda.
Step V Humakbang.
Step-n-Hakbang; bayitang; baitang.
Step brother-w Anak na lalaki ng amain
ó ale sa pakinabang.
Step daughter-n-Pamangkin sa pakina
bang.
Step father-M Amain sa pakinabang.
Step mother-w-Ale sa pakinabang.
Step sistern-Anak na babayi ng amain
ó ale sa pakinabang.
Step son-n Pamankin sa pakinabang.
Sterile a Karat.
STO
Sterility -n-Kakaratan .
Sterling-v-Totoo; tunay; malinis.
Stern-a Masiingit. mahigpit.
Sternn-Hulihang sasakyan.
Sternal a Nauukol sa buto ng dibdib.
Sternness n Kasungitan; kahigpitan
Steve i^-Ilulan.
Stew-?^ Gisa loaya.
Stew-?;-GÍ8ain; igisa,
Steward-n-Ang puno ng mga alila,
Stichn Taludtod; hilera.
Stick-n-Patpat; palo; tungkod.
Stick v-Bumikit; ikapit; idikit.
Sticky-a Malagkit.
Stiff-íí Banat; matigas.
Stiffen-v-Tumigas; manigas.
Stiffness-'W-Katigasan; tigas.
Stifle-n Siko,
Stifle-v-Inisin; umivnis; patay in; piimatay;
lipulin.
Stile-n Hagdanan.
Stiietto-n-Panaksak.
Stiletto-v-Saksakin.
Still-aTahimik: walang guio.
Still í; Patahimikin; tumahimik.
Still n Gawaan ng alak.
Htill-aííi?. -Bagamán; pa.
Stilly-a-Tabimik.
Stilt n-Tiakiad.
Stilt i/ Magtiakad.
Stimulant n-Pangpalakas pang udyok.
Stimulate í; Udiokan; umudyod.
Stimulus-n-Pang udyok panudlok.
Sting ?^-Tinik; kagat nang bubuyog ó
kamumo.
Sting ÍJ- Kggatin; bumapdi.
Stingy a-Maramot; kuripot; niasakim.
Stink-v Umilingasaw; buraabo. umangis;
bumantot.
Stink-Ti-Babo; alingasaw; amoy na ma-
lansa.
Stint vFigilin; pumigil.
Stint-n-Hanga.
Stipend-?i Upa: ganti; bayad; sabod.
Stipulate t' Sabibin; gumawa ng salitaan .
Stipulation-^ Salitaan.
Stipulator-n-Ang gumawa ng salitaan.
Stir v Gawgawin; guluhin; baluin; ka-
lapsawin; kamiyawin.
Stir-wHalo; guio.
Stirrup n Estribo.
Stitch v-Tusukin; tumusok; duruin.
Stitchn-Tusok tutos; duro ng karayom.
Stitchy-a-Matusok; matutos.
Stock-nPuno; manga hayop.
Stockvltago; iponin.
Stockade w-Bakod nang manga tulos na
malaki.
Stock company nKapisanan ng mga ma-
ngangalakal.
327 STR
stock bolder-M-Kabilang ng kapisanan.
Stock man-n Magpapastol ; ni a y a r i n g
manga hayop.
Stock-still-a Tahimik. firme.
Stocky a Pandak.
Stoke t'Igatong.
Stoker-w Fogonnro.
Stole V. imp. Ninakaw; inumit,
Stolen-v. p. p. -Ninakaw; inumit.
Stolid a-Mapurol ang isip.
Stolidity-Stolidness n Kapurulan ngisip.
Stomach n Sikmura; tokong.
Stomach-f Ilagay sa sikmura.
Stomach íc-í; ISauukol sa sikmura.
Stone-n Bato
Stone t'-Batohin puklin
Stone blind-í7-Bu]ag.
Stone coal wUling na matigas.
Slone's cast n Pukol ng bato.
Stone's throw 71 Pukol ng bato
Stoneware 71 Kasangkapang bato.
Stonework M Gawa sa bato
Stony ii Mabato; batobatobin.
Stood-v, imp, & 2^P* Tumindig; nakatin
dig.
Stook-?i-Bunton ng mga haya.
Stool w-Upuan na walang sandalan.
Stoop I? Yumuko; tumingkayad.
Stoop-ri-Yuko tingkayad.
Stop ^7 Pigilin huminto tumigil, human-
tong magpahinga pasakin.
Stop-w-Hinto; tigil; hantong
Stop cock n Grifo.
Stoppage n Pagpigil.
Stopper-n-Tasok; pasak; tapou.
Stopper vTasakin. ilagay ng tapon.
Stopple ?i-Tasak; pasak.
Storage-n Pag i pon.
Store i;-Itago; ipunin.
Store-n Tindahan.
Store ho use-'?^ Kamalig; taguan.
Store rom n Tairuan. bangan.
Storm-?i-Unos; bagyo; sigwa.
Storm-t' Uumunos; bumagyo.
Stormy a Maunos, maguió mabagyo; ma-
si gwa.
Story 7* 1^ uento.
Story-T/Magkuento; magsinungaling.
Stoui) n Panakal ó lalagyan ng tubig;
beo dita ban
Stout-a-Malakas; batibot; malaki; pisi-
gan; magandang tikas.
Stout-n-Cervesang matapang.
Stove-n-Apuyan kalan.
Stowv Ibunton; itago.
Strabismusn Pagkaduling.
Straddle-v-Sakyan; sumakay.
Straggle-i'-Lumakadnangpagayongayon.
Straigh-a-Tapat; matowid; walang iiko.
Straighten-i'-Towirin; unatin
STR
328
STU
^^traight forward a Maliwaiiajjj; niatowid.
Straightly adv. Matowid; tapat.
Straightnesy n Katowiraii; liigpit; kata-
patan.
Straiglit ont-a Mali A'anag; tapat an g
lool).
Straight way flr^t^.-ISigayondin.
Strain v-Tiinialas; salaiii agagin.
Strainer-?i-Talaaii; agagan.
Strait n^-Makitid; inahigpit, riialiirap;
inasiingit.
Strait-n-Kabirapan: kali i g pi tan.
Straiten v Higpitin, pigilin; gipitin.
Strand w-Baybay.
Strand t' Sum ad sad; auniayad.
Sti'ange-a-Katakataka, iba; bubat; sa
i bang hipa.
Stranger n Taga ibang lupa.
Strangle-i" IJininis; i nisi n.
Strangulation 7i Pagiinis.
Strap-n-Sinta; panngkis; panali ng ba-
lat; sinturon.
Strap-t' Hanipasin ng sinturon.
Strapping a Malakas.
Stratagem-nHibo daya;paraan;balatkayo
Strategy-n-Faraan; daya. balatkayo.
Straw n Dayanii; ginikan; kugon.
Stray-iNjVIaligaw; lumihis.
Stray a Gansal, nakaligaw.
Stray ?iIIayop na nakawala.
Streak n C-ínhit.
Streak-u-Gulntin; guniubit.
Stream-n-Ilog
Streani-n-1 buhos
Streamer ti-Tanda; bandera
Streamlet n-Munting ilog; sapa.
Street ii Tiansangan; carsada.
Strength n-Lakas tibay; tigas; kalaka
san; katibayan.
Strengtben-i? Tumibay; tibayin; lumakas;
itainbal; kapalin palakasin.
Strenuous a Masipag. maningas, mata-
pang.
Stres8-?fc-Lakas
Streteh v Banatin; unatin: batakin; liu-
raaba; humigit; umabot; idatay,
Stretch-w Tiniii.
Stretcher n Tindihan.
Strew^ V. imp. Kinalat; winisik.
Stricken-?', p. p.-Tinaman.
Strict a Mahigpit; masungit; mabagsik.
Strictness n-Kahigpitan. kabagsikan; ka-
sungitan.
Stricture n- Pintas; kapintasan.
Stride-n-Hakbang.
Stride v Humakbang; lumakad.
Strife n-Babag; laban; away; talc; pag-
paparaook.
Strike-n-Tumuktok: dagukan; hampasin;
linmampas; tumama; mámalo,
Strike w Dagok; tukiok hampas.
String 71 Sinulid; pisi; kuerdas.
ibtring ?i-luhugin; kuerdasin.
Stringed a-Mag pisi
Stringer w Tuhog.
Stringency-?* Kabagsikan; kasungitan.
Stringent n Mabagsik; masungit.
String halt-n-Hingkod.
Strip i;-AlÍ8Ín ang takip; tahipan; mag
balat
Strip-n Pirasong tabla na makitid; ta-
bla ng hipa.
Stripe-n Guhit
Stripe V Gubitin.
Stripling-n-Batang lalaki.
Strive v-Awayin matikman; subukin;
lumaban. pumilit pihtin.
Stroke n-liampas: dagok; suntok.
Stroke t' Hilutin; hihirin.
Stroll-?! Pasial gala-
Stroll V Gumaha: magpasiaL
Strong a Malakas tapat: balisaksakin;
batibot; malitid; matibay; bayani; buo.
Strong hold-n Kuta.
Strop w Pirasong katad.
Strop i;]hasa sa katad.
Strove-!^, imp -Natikman; sinubok; pini-
. lit.
Strow i;-Isabog; ikalat; kalatin.
Struck t;. imp. é p, p. Hinampas; sinnn-
tok, dinagok; tinarnaan.
Structure n Pagpatayo pagpapagawa;
bah ay.
Struggle i>-Bumabag lumaban; umaway;
bumuno; pumipit. humamon; hamu-
nin.
Struggles Talo; away; babag; laban,
buno; pagpapamook.
Strung-!', im,p. & p. p.T'mnhog,
Strut r-Lumakad nang pahambog; hu-
mambok.
Stub-wPuno; tisod; upos: beha.
Stub-v-Matisod; bunutin; labnutin.
Stubbed a Pandak; mapurol; mapupod.
Stubble ?¿-Pasiok.
Stubborn-íi Matigas ang nlo; sowail.
Stubbornnes8-n Katigasan ng ulo; kaso-
wayan.
Stucco f Pahiran ng apog.
Stuck ?;. imp. & p. ^, Dinikit.
Stud w Kilo.
Student n Ang nagaaral; estudiante.
Studied a Marunong.
Studio-?i-Estudio.
Studious-a-Masipag magaral.
Study-n-Aral.
Study V Magaral.
Stuff-n Manga bagay.
Stuff-v-Mamualan; siksikan; isiksik; bu-
musog.
SUB
329
SUB
Stiiffing-n Ang laman.
Stunible-í;-MatÍ8od; tumipiaw; madapa.
Stumble n Tisod; tipiaw dapa
Stumbling-a-risurin
►Stump n- Puno ng kahoy, upos; beha.
Stump a-M ataba, pandak.
Stun-v Matulig; tuligin.
Stung i?, imp &p /;. Kinagat.
Stunk V p. j?.-Bumaho.
Stunt-v-Pigilin ang pagpalaki.
Stupefaction-n-Pagkatulig. kaululan ka-
hangalan.
Stupefy-t;-' uligin; tulain; hangalin. mag-
patulala.
Stupendous-a Malaki ng totoo; kamang-
hamangha.
Stupid a Tulig ulol: mangmang. ungas;
hangal; mapurol ang isip.
Stupidity Stupidness n Kapurulan nang
isip; kaunuran; kagaspangan.
Stuporn ulig; pagkatuMg.
Sturdy a Malakas. matigas; matibay.
Stutter i; Umutal umuriturit; umunu-
uno.
Stutter n Kautalan pagkautal.
Stuttering ti Paguutal; kautalan; amit;
amil
Sty-?i-Guliti.
Style-w-Asal; uso; modo; gawi; kauga-
lian u^ali yari
Styliah-a Marikit; mainam; mauso.
Suave a Suave; malambot.
Suavity w Kalambutan. giliw; kadataan;
m ah a bag;
Subacid a Maasim ng kaunti.
Sulialtern-a-Mababa pa kulang
Subaltérnate-^ Sunodsunod. mababapa.
8nF>aqueou8 a Sa ilalim ng tubig.
Subcutaneous a Sa ilalim ng balat.
Subdivide-v-Hatiin at muli hatiin; ha*
tiin ang ipinagkahati na.
Subdue r Supilin pasukin; sakupin.
Subject n Pinagusapan; pinagmulaan;
ang nasa kanangyarihan ng iba.
Subject « Mahilig may tali
Subject V Supilin; pasukin; alipnin; sa-
kupin.
Subjection w-Paginis; pagkasupil; supil;
pagsakop.
Subjective a-Masupil.
Subjoin V Idugtong.
Subj u gate rSupilin.
Subjugation n Pagpasupil.
SuV)juriction-w Dugtong.
Subliniate-v-Tumaas ang kalagayan.
Suhlime-a Dakila,- marangal; bunyi.
Sublime-n-Kadakilaan; k aran gal an;
dan gal
Sublime v-Dakilain; parangalin.
Sublimity n Karangalan.
Sublinguar-a-Sa ilalim ng dila.
Sublunar -^ublunary-a is^asa ilalim ng
buan.
Submarine a- Nasa ilalim rg dagat.
Submerge-'i?-Ilubog; lumubog; ilunod;
uo^anod, apawin.
Submergence-w-Paglubog; anod.
Submerse Submersed a Nasa ilalim ng
tubig.
Submersion-M-Paglubog; anod.
Submission-n-Kapakumbabaan; pagsu-
nod; pagsuko; pagkaayon; kalambu-
tan ng loob.
Submissive-a Masusunurin; mababang
loob; malambot ang ugali
Submit V Sumuko;ipahintulot;pumayag;
magbigay loob sumunod; umayon.
Subordinate a Mababa pa.
Subordinate w-Kababaan.
Subordinate v Ibaba pahamakin.
SubordinatJon-w-! agsupil; pagsakop.
Suborn-i; Sumuhol; suhulan.
SubornationPagpasuhol; suhol.
Subscribe-^ Pumirma; pirmahin
Subscrip ion-n Ambag; pagpirma;
Subsequence n-Pagkasunod.
Subsequent n Sunmsunod.
Subserve v Ipasulung; sulungin.
Subsidiary a Nauukol sa abuloy.
Subsidiary-n Auxiliar; katulong.
Subsidize v Abuluyan: magbayad nang
buis.
Subsidy w-Abuloy; katulong; pahintulot
ng gobierno.
Subsits-r-Mamalagi tnmagal. manatili.
Subsistence n Ikabubuhay; pagkabuhay;
Subsoil n-T.upa na sa ilalim
Sabstance-n-Sustancia; laman.
Substantial a-Matibay; di masisira.
Substantiality n-Tibay; tagal: luat.
Substantiaty f- 1 otohan n; sumaksi.
Substantive a Malayo; matagal, matibay.
Substantive n Sustantivo.
Substitute n Kahalili; kapalit.
Subtitute v-Halinhan humalili; pau-
tan ipalit.
Substraction-n-Kinatataynhan.
Subitructure-n Kinatataynhan.
Subtend-r.Mapailalim; lumaban.
Subterfuge-n Paraan; dabilan.
Subterranean Subterraneous-a-Nasa ila
lim ng lupa
Subtilfc-a Matibay; manipis; mainam;
matalim mátalas, matalino.
Subtilenoss-w Kanipisan; kainaman; ka-
talasan; katalinuhan.
Subtilization-w-Pagpapainam.
Subtilize-v-Painamin.
Subtility-n Kanipisan; kainaman; katala
san.
42
SUF
330
Subtie-a-Maiiipis mátalas; matalino; tuso;
taksil. "suitik.
Subtly a Tusu; mátalas.
Subtract v Awasan bawasan kuriin. ali-
san.
Subtraction n Pagbawas pagkuha
Subtrahend w Ang binawas.
Suburb n-lNayoti barrio.
Suburban-a Nauukol sa barrio.
Subversion-n-Kaiipulan, kssiraan; pag-
tatalonan.
Subvert ¿? Lipulin sirain tnlonin.
Subway n Daan sa ilalini ng lupa.
Succeed u Manalo halinhan suuiuaod;
humalili magtamasa bumuti; mag-
kamit; kamtan
Success ii-Panaualo pagsusunod; dulo;
pagkamit, palad; kapalaran.
Successful a Mapalad; inaginhawa.
Succession-n Kahalili; paghahalili.
Successive-a Tuloytuloy; sunodsunod.
Successorn Kahalili kasunod
Succint a Maaiosin nakabigkis.
Succory Iligtas abuluyan; a m pon i n ;
hanguin sa kagipitan tnmulong gu-
mibik kiipkopin saKlolohin.
Succor-n Abul()y;ligtas;pagligtas tulong;
kupkop; ampon; saklolo.
Succotash n-Mais sa lata.
Succulence Succuleiicyw Sustancia.
Succulent a Masustancia.
Succumb V Sumako masupil.
Succussion-?! Untog; tulak.
Such a Gay on; ganyan.
Suck t; Ilumitit; humigop sumuso.
Suck-n Hitit; higop.
Sucker vUsbong; supling.
Suckling n-IIayop na hindi pa inavvatan
sa pagsususo.
Suckle V Pasusuhin.
Suction-?i Paghitit.
Sudden-a Bigla biglangbigla dalos; ka
ginsaginsa pagdaka.
Suddenly afiv.-Kadingatdingat; kadali-
dali; kaginsakaginsa.
Sudoriferous-a-Nakapapawis mapawis.
Sudorific n-Mapawis; nakapapawis.
Sudorific n Gamot na pangpapawis.
Suds w Pinagsabunan.
Sue v-Maghabla sumunod.
Suet-n-Taba.
Suety a Mataba.
Suffer x> Magtiis; tiisin; tumagal bata
hin: tamuhin; ma^dalita dalitain
Sufferable-v-Makatitiis.
Sufferance-?!- Katiisau; pagtitiis; tiaga;
damdam kasakitan. kahirapan.
Suffering-»-Kahirapan: kahapisan; ka
sakitan
Suffice-v-JHumusto; sumapat.
_____ ^ ^UN
Sufficiency H ahustuhan; kasapatan;
kasiyahan: katapatan.
Sufficient a Husto kasiya; sapat kata
tagan; may kaya.
Suffix n Dugtong sahuli ng isang salita
Suffix I' Idugtong.
Siiffocate-f-Úmiids; inisin.
Suffocation-^^ Pag iinis; pag inis.
Sui^f rage 7i Voto; V(K;es.
Suffuse-t' Itakpan; tumakpan.
Suffusion n Pagtatakpan.
Sugar-w Matamis asukal
Sugar-t' Haluin ng matamis.
Sugar cane n Tnbo
Sugar mill 7i Kabiyawan.
Sugary-a-Matamis may halong matamis,
Suggest-i; Isurot sa isip; sulsulan; ipa-
aiaala.
Suggestion-n-Sulsol; paalaala.
Suicidal a Nauukol sa pagbibigti.
Suicide nAng nagbigti.
Sicide V Magbigti.
Suitn Kasuotan: tern o .
Suit t'-Bumagay; maakma; umayon; ma
rapatin.
Su table a Bagay, akma; nararapat; ma
buti.
Suite n-Kapisanan bunton.
Suitom Anglumilingkod;anghimiliga*v.
Sulk-17 Mngtampo mapoot.
Sulk-n-Tampo. poot.
Sulks-nTampo; katampuhan.
Sulky-a Matampuhin.
Sulky n Kalasin.
Sullen rt-Galit; matigas ang ulo.
Sully t'-Mánsahin.
Sulphate n Sulfato.
Sulptiur /¿Sulfuro.
Sulphurate a-Nauukol sa sulfuro.
Sulphurate t' Lagyan ng pulfuro.
Sulphureous Sulphurous a May halong
sulfuro
Sulphury-a-May halong sulfuro.
Sultan n Hari sa turkia.
Sultrya Mainit
Sum n Kabilugan; baguoan.
Sum ?; Bilugin; sumahin; but)in.
Summary a Maikli.
Summary n Sulat na maikli.
Summation-M-Kabilugan. kabuoan.
Summer-w Taginit.
Summit w Dungot; dulo. tuktok.
Summon t' Tawagin; tumawag
Summons n Tawag.
Sumptuosity n Kadakilaan karangalan.
Sumptuous a Marangal, dakila.
Sun-n Araw.
Sun heam-n Sinag ng araw.
Sun burn v Mamula ang balat dahil sa
araw.
SUP
331
Sunday-n-íJngo.
Sunder v ILiwalay: hiwalayin.
Sunder n Paghiniwalay.
Sun down-??. Pa^dubog ng araw
Sundries ?i Sitsiria, manga bagay na
TTiunti.
Sundry a Hang sarisaring.
Sun fish If Malakapas.
Sunsr-t'. j9, j9 -Kumanta na mkakanta.
Sunk V. p. p. Nilnbog nakalubog
Sunken (7. Nakalubog
Sunless a Walang araw.
Sun light-n Haw ng araw; liwanag ng
araw.
i^^unny a Maaraw.
Sun rise Sun rising-n-i\'^gsikat ng araw.
'"^un set Sun setting??, Pag lubog ng araw
Sun shine-?? Liwanag ng araw, sikat ng
araw.
Sup V Humigop.
Sup ??-PTig()p kaunti.
Superabouud ?; Luniagpos; lumabis; sn-
magana ng nialabis.
Superabundance-?i Kasaganaan; kalabi-
san; kalagpusan.
Superabundant a Malagpos; malabis.
Super add ?? Dagdagin.
Superannuate?; Dagdagan ng lakas.
Superb a Dakila; marangal niainam na
malabis.
Supercede v Huag ipatuloy.
Suppercilious-a Hambog; palalo
Superficial a Mapaibabaw niababaw.
Superfine a Lubhang mainam.
Superfluity-n-Kalabisan; kalagpusan; ka-
yaniuan kasaganaan: kalaluan.
Superfluous a Malabis; malagpos
Super human a Lampas sa kapangyari-
han ng tawo.
Superincumbency n Pagkasandal sa iba.
Superincumbent a l^akasandal sa iba.
Superior n Katsastaasan
Superior ^. Mataas pa lubhang dakila.
Superiority-n-Kadakilaan: kataasan ka-
hugtan karangalan.
Superlative-a ' ataastaasan.
Superlative n Kataastaas^ng lagay.
Supernatural a Lampas sa kapangyari-
han mundo.
Supernumerary-?i Mahigit sa kailangan.
Supernumerary n Ang labia sa kaila-
ngan.
Superscribe v Pumirma sa itaas.
Superscription n Pirma sa itaas.
Supersede t' ITumalili.
Supersedure w Kahalili.
Superstiti n n Guniguni: pamahian.
Superstitious a Magnniguni.
Supervise 7^ MamtinO; raarrriahala.
Supervisi'^n-Supersal n Pamamahala.
Supervisor ?/Taga pamahala; puno.
Sup rvisory a Nauukol sa pamumuno.
Supination >?, I'agtitihaya ng kamay.
Supinen Nakatihaya; matirik tarn ad;
])abaya.
Supper 71 Hnpnnan.
Sapperless a Walang hapunan
Supolant i* Halinhan ialis.
Supple a Malam})ot madaling mahubog.
Supplement //-Kadugtong: katapusan.
Snppliance /? Pannlangin; lubog.
Supph'ant-a-Mananalangin.
Supplicant ?? Ang nananalangin; ang du-
madaing.
Sut plicate ?'T>umaing; manalangin; hi
muhog
Supplication ??. Daing panalai gin.
Supplif'atoiy-rt-yanukol sa panalangiti:
nauukol sa pagdaraing
Supply I' Mngbigay ng kinakai^angan.
Support-?'-Am|)onin abuluyai ; Mdnngan;
u mam pen umaV)uloy tumnlong.
Support ?íAmpon tangkilik kaiulong.
Suppose 7' Snmapantaha hakcin; huma-
ka; maghinala; magpalagay; ipagpa
lagay.
Supposition Supposal n Sapantaha pala-
gav: haka.
Snppress-v-Inisin; pigilin; daigin ta-
lunin.
Suppression-?? Paginis; pagpigil; pagpi-
pasuko.
Suppurate i' Magnana.
Suppuration ?» Pagnana.
Supramundane a Lampas sa kapaiigya
rihan ng mundo.
Supremacy ?? Kataasan; kapangyarihan.
Sepreme a Kataas taasan; mataas sa la-
hat.
Sural.?i Kuukul sa binti
Surcharge v llulan ng mabigat.
Surcingle nPamigkis ng siya
Sure a Totoo; tunay; tapat;bagay; siguro;
matibay
Sure footed n Di matitisnrin.
Surely adv. Siguro oo nga; tunay.
Surety n Katibayan; tibay.
Surf-?? Dal u yon g.
Surface n Balat; muklia ibabaw.
Surfeit V Lampasan kuraain ng dema-
siado.
Surfeit ?i-Katakawan kabusugan.
Surge n Alon na malaki.
Surge-t/ Umalon.
Surgeon-n Mangagamot.
Surgery ii Paggagamot;karunungantung-
kol sa gamot.
Surirical a Nauukol sa mangagamot.
8nr*liness n Kapaslangan; katampalasa
nan; kasungitan.
SWA
332
SWI
Surly-a-Mapaelang; mapanglaw.
vSurmise-v-Sumapantaha; sapantahain;
isipin humalata.
Surmise-w Sapantaha; halata.
Surmount.v-Daigin.
Surname n Apellido.
Surpass-T/'Lampasin; lumampas; luma-
lo; daigin; humigit lumagpos; iiia-
iiaig.
Surplice w-Maputing habito ng pari.
Surplus ti Labis kalabisan; kalagpusaii.
Surprise-v-Gitlahin; gulatin.magitia lua-
gulat; hangalin imangha.
Surprise-n-Gulat; grtla; manglia.
Surrender-v-Bumuko.
Surrender-M Suko.
Surreptitious-a Niyaring palibim.
Surrogate v-Halinhan; humalili; pali
tan.
Surrogation-M-Pagbahali; kabalili.
Surround v-Pumaligid paligirin
Survey V Usisain; lumkalin; sukatin ang
lupa.
Survey nPaguusisa; psgsukat ng lupa.
Survive- v-Lampasin; lumampas.
Susceptible a-Makahilig.
Suspect v-Magbintaner, suraapantaha.
Suspect n-Ang binintangan.
Suspend v-Ibitin; kabitin; isampay; ita-
yo; magbigti.
Suspendern Sakbat.
Suspense w Pangamba.
Suspension n Pagpigil; pagkasabit; pag
bitin.
Suspensory v-Nakabitin.
Suspensory-n Sabitan.
Suspicion-M-Hinala; alapaap ng loob;
hinagap; sapantaha.
Suspicious-a-Maalapaap ang loob; dala;
mahinagap; mapaghinala.
Sustain-v-Alalayin; batahin: ipaglaban;
ipagsangalang; sumustento.
Snstenance-Sustentation n-I k i n a b u b u
hay; sustento.
Sutern Mangangalakal s^ mga kawal
ng hukbo.
Suturn M Pananahi.
Swabw Pangisis.
Swab-v Linisin: inisin.
Swaddle v-Pamigkisin.
Sawg-v Gumiray; umugoy; humubog,
SwagwGiray; ang ninakaw.
Swagger-v Maghambog sa paglakad.
Swagger-n Lakat na hambog.
Swain-n-Ang naninitang taga bukid.
Swale n-Labak; lawak.
Swale V Tumunaw at mawala; silabin.
Swallow n Higop; lagok.
Swallow v-Higupin; himagok; lamu-
nin.
Swallow n-Kumpapalis.
Swam-2/. imp.Lunmugoy na; nakala
ngoy.
Swamp-w Kaburakan; laog kabanlikan
Swamp V Tumaob ang bangka.
Swampy a-Mab alabo.
Swap v-PaJitin; pumalit,
Swapn Palit; kapalitan.
Sward-w Lupa.
Sware-y. ¿m/?.-Nanuapa; nagtungayaw.
Swarm-n Bunton.
Swarm v Bumunton.
Swarthy-a Maitim; kayu-mangi.
Swarthiness n-Kayumangi; kaitiman.
Swash V Tumilansik; lumiguak.
Swash-n Liguak.
Swathe-r-Balutin.
Sway v-Galawin; gumalaw.
Sway w Galaw.
Sweal-v Tomunaw.
Swear-v Manumpa sumumpa tumunga
yaw; manungayaw.
Sweat V I'umawis.
Sweat-n Pawis.
Sweaty-ii Mapawis.
Sweep-v-Mag walls; raaglawis
Sweep-n Lawis; walls.
Sweepings-^ Pinagwalisan; pinaglawi
san.
Sweet a Matamis.
Sweet-w Matamis
Sweet bread-n Tinapay na matamis.
Sweeten v Lagyan ng matamis; pata
misan,- tu mam is.
Sweetish a Matamistamis.
Sweet meat-w-Matamis.
Sweetness-n Katamisan.
Swell V Maraaga; tumaas; lumaki; umal
sa lumago, damami. kumapal; ma-
man as
Swell-n Mainam; dakila.
Swelling-n-Pamamaga.
Swelter-i;-Sumuko sa init.
Swept V. imp. & p. p. Niwalisan; nilawi-
san.
Swerve V Lumiko.
Swift-a Magaan matulin; . madali.
Sweftness-n Katulinan kadalian.
SwigvUminom ng malakas.
Swig-n Higop na malaki
Swill r-Lamunin; maglasing.
Swill-w-Pakanin ng baboy.
Swim-n-Maglangoy; maglangoy.
Swim-n-Ligo; langoy.
Swindle-r-Manekas; tumekas.
Swindle-n-Tekas.
Swindler-n-Manenekas.
Swine n-Manga baboy.
Swine herd»-Magpapastol ng manga ba
boy.
TAC
333
TAL
Swinish a- Parang baboy; ealaula.
Swing í; Ugoyin; iimuga; ugain.
Swing- 71 Ugoy: uga; duyan
Swinge v-Hampasin; parusahin.
Swinging a Malaki.
Swingle vLinisin ^a, hampas.
Swinish a Parang baboy; salahula.
Swiss-a-Nauukol sa Suisa.
SwÍ88-w- raga Suisa
Switch V Iliko; ilipat.
Swob w Tanglinis.
Swob V Linisin.
Swollen v.j?.^. Namaga; nainansa; na
tambok.
Swoon v-Maghimatay; hinimatayin.
Swoon-n Himatay .
Swoop-v-Sungaban; kunin; agawin.
Swop i?- Pal itan; pumalit.
Swop n Palit; kapalitan.
Sword-n Espada.
Sword fish-n-Pagi.
Swore vNanungayaw; nannmpa
Swum V. p ^. Lumangoy na;nakalangoy.
Swumi^.^j.^. Nauga na; nakaduyan na.
Syllable-« Sílaba
Sulph n Duende.
Syphid-w Munting duende.
Symbol-n-Kahulujran; tanda.
Symbolic Symbolical-ftNauukolsa tanda.
Symbolize-v-Tandainibigayngkahulugau
Symmetrical-a Maayos.
Symmetry-?i Ayos
Sympathetic Sympathetica! a-Mahabag,
máawain.
Sympathize v Mahabíig; maawa,
Sympathy-w Awa habag.
Symptom-w Tanda.
Symptomic Symptomicai-a-Kauukol sa
tanda.
Synagogue n Simbahan.
Syneopate-e/Lawasan ang letra.
Synonym-w Kahulugan; katulad.
Synopsis n Pagtingin.
Syringe-M Labatiba; hiringa.
Syringe-r-Labatibahin. hiringahin.
Syrup-n Fulot.
System h Sistema; ayos; husav.
Systemize r Ayusin husayin.
T
Tab n-Puntas na makitid.
Tabby-n Pusa; dalagang matanda; bagay
ng ma-^itsit.
Tabernacle n Tabernáculo; templo; sim
bahan.
Tabernacle-v-Tumahan; tumira
Table n Dulang mesa.
Tab e v Ilagay sa mesa.
Table cloth n Mantel ng mesa.
Table land n Lupang patag at mataas.
Table spoon n Cuchara
Table spoonful n Cucharada.
Tablet-n-Munting mesa; mukha; ta
bleta.
Taboo n Pagbawal.
Tabor-n Tambol; caja.
Taborat w Hunting tambol.
Taborine-M Pan dereta.
Tabouret w-Upuan na walang sandalan;
silleta.
Tabular a-Nauukol sa lamesa.
Tabulate v-Gawin parang isang dulang.
Tachygraphy n Sulat na matulin.
Tacit-a-Tahimik; w^alang kibo.
Taciturn w Palaging tahimik.
Tack'n Pakong aspili.
Tack-vlpako ng pakong aspili.
Tackle n-Kasangkapan; manga lubid at
kelooy.
Tacle-t? Sungaban; sumungab.
Tact-n-Damdam; sanay; baitkarunüngan.
Tastic-Tactical-a Nauukol sa gawa nang
hukbo ó ng mga pandirigma.
Tastics n Pamamahala sa hukbo.
Tactilea Nauukol sa hipo.
Taction n- Hipo kapa; hawa.
Taffeta Taffety-n Sutlang makintab. , .
Taff rail n Gawing likod ng sasakyan.
Taffv n Matamis; inuyat; uyam.
Tag-n-Tanda.
Taj? v Idugtong; isabit.
TailnBuntot.
Tailor w Sastre
Tailoress-n Modista; babaying mananahi
Taint V Mansahin malansa.
Taint n Mansa lansa
TaketJ-Kunin kumuha dampiitin; su
mampot; tangapin; tumangap.
Taking n Pagkuha; pagtangap.
Take apart V l'angalin magtangal
Tale n Balita; kuento; kasaysayan.
Tale bearern Tawong mapag^umbong;
tawong palasumbungin.
Tale bearing w-Pagsumbong
Talent-w-Katalasan ng isip katusuhatl;
katalinuhan; dunong; karunungan.
Talented-fl Marunong; mapalad.
Talipes w-Kapilayan ng paa.
TalkvMagsalita magwika; magsaysay,
mag usap; kaiisapin.
Talk-n Salita; pagsasalita; wika; paixi^i
malíta; kasaysayan.
TAR
334
TEA
Talkative a Masalita.
Tall a Mataas; matayog; matangkad.
Tnllovv ??. Pagkit.
Tallow ?; Fallirán ng pagkit.
Tally n Tanda, kasama katulad; bingaw
tandaan.
Tally u-Tandain,
Talon n Kuko ng ibon
Tamable a Madaling: maamo.
Tamarack n-Sampalok.
Tamarindn Sampalok
Tamboiirn-Kaja
Tamborine-n Pandereta.
Tame a Maamo maumak.
Tame v Umamo; paamuin; umakin.
Tamper t^-Makialam; iralawin
Tan r Gawin katad aiig balat rg hayop;
mamnla ang balat.
Tan n Kaynniangi
Tandem aríí^.Sunodsnnod.
Tan^-n Lasang mapakli pakli. angbang;
tunog.
Tan gen cy n Dati: kasama.
Tangent a "^akabipo nakadayti.
Tangible a iVIakabihipo
Tanirle i/Gnlubin; gomnlo; gnsutin.
Tangle n Kagiiluban i?nlo; gusot.
Tank-w Lalagyan ng tnbis: estanka.
Tankard n Haso ng alak na may takip.
Tannery //-Gawaan ng katad
Tantalism Tantalazation n Tnkso.
Tantalize-?/ Tuksnbin .
Tan tan I out a Magkaiea ang halaga.
Tantivy-a Matulin: madali.
Tantrum n apootan katampohan.
TapvHihirin butasin.
TapnTaktok; butas.
Tape n Panali ng kayo.
Tape line ti Panukat.
Taper w-Kandilang mnnti.
Taper t' Lnmiit.
Tapestry n Manga tabing nang autla at
lana.
Tape worm n Bulati na mababa.
Tapis n Manga tapis na sutla at lana.
Tar n Magdaragat.
Tar n Alketran.
Tar f Pahiran ng alketran.
Tarantula n Gagamba na rnalaki.
Tardy a Mabagal; huli: batuiran tamad
mabisrat marahan; maliwanag.
Tara-n-Pinagpilian: sukal
Target 7' -Targe ta tuntungan.
Tariff n Tarifa buis.
Tarlatan nKayong manipis na ginaga
rait pa saya.
Tarn n- Dan aw sa bundok.
Tarnish v-Mamanaa.
Tarnish n Mansa.
Tarpaul in -n-Tarapai .
Tarry ?? Mag luat; maghinto tumagal
Ta r r y n FT i n to; k a 1 n at a n ; ta gal .
Tarry a May balong ^Iketran.
Tarsns-n i^ubonij ng i)aa
Tart « Tiupia na may laman
M art rí ]\íatapang; Tnapakli; maanghang.
Tartar T^rLatak na mapnla.
Tartarean Tartareous a Nanukol sa in
fierno
Tartarus n Infierno.
Tartness n Pakli; anghang
Task n Trabajo gawa; kapagalan ka
timgkulan banapbnhay
Task I'-Mairbigay ng trabajo; pahirapin.
Taek master ?i Pan&inoon tagapamahala
Taste V Lasahin; tikman; lasapin; nam
namin
TistenLasa; lasap namnam; tikim.
Tasteful-aMalasa malinamnam.
Ta«?teless ^rWalanir lasa: matabang.
Tasty-a Malasa: mainam; masarap; ma
kinis.
Tater v Punitin pumnnit magulanit.
Tattered n T'unit gnlanit.
Tatter de mall it, nn Tawong snmusuot
ng damit na punit hampaslupa.
Tatting n-Puntas ng sinulid.
Tattle u Suinumbong; magsumbong; big
kasin ang dila.
Tattle n Salitant? walan kabnluhan.
Tattoo n Tanda; marka
Tattoo vMarkahaTi: tandain
Taught-»* ?m/? (^. p j9. Nagtnro tumuro.
Ta u n t Í' Tuk?* uh i n : pa yam u ti n
Taunt n-Tuk so
Taurine a Nannkol sa manga baka.
Taurus n Pakang lalaki; manga baka.
Taut ii-Mahiepit; nabanat; matibay.
Tavern n Babay tuluyan.
Tawdry a Makulay; mura.
Tawny-a ayumangi
Tax 71 Buis
Tax V Magpabnis bintangin;magparatanir
Taxable a Dapat ipabuie.
Taxation-?i Pagpapabuis.
Tea n-^lia
Tea .. cup, 71 Tasa ng cha
Teach 7; Magturo; turuan; ituro; pag ara
Ian; magpaaral.
Teachable «i Makatuturo; maamo.
Teaching 71 Pagtuturo.
Tea pot-7¿ Charera
Tea spnon-71 Kutsarang munti.
Teal 71 Patong sa damo.
Team n Pareja ng kabayo.
Teamster 71 Cochero.
Tear n-Luha
Tear 7) Punitin, pumunit; pilasin.
Tear n Luha.
Te.lr v-^unitin; piimunit /pilasin.
TEM
3Há
TEU
Tear-^-Punit pilas
Tearful w-Malulia.
Tearless a Walaiig luba.
Tease-t?-'! uksnliin; tumukso; inanukso.
Tease ?i Manunukso; inaiibahadya
Teaser-n-Manunukso. rnaiibabadya.
Teat^ Suso
Tecb iuess /^ Ivapootan.
Tecb nicTecbnical a Nauukol sa manga
katungkulan ó arle.
Tecby-a-Matanipobiii; iiiapo})Ootin,
Tectonic a Nauukol sa pag tayo nang
baba y .
Ted-í' Bilarin ang damung sariwa.
Tedious a Makayayamot ni ay a m u ti n ;
niabagal; nialuat; ixakapapagod; nia-
kasunok
Tedium M-Kayamutan, kabagalan; kabu-
tingtingan.
Teem v lAimitaw ilitaw, niamunga, ma-
uganak sumagana.
Teens n Manga taong ng gulang bubat
sa labingisa hangang sa labing siam.
Teetb n Manga ngi[)in.
Teetb v 1 nbuan ng ngipin.
Tetotal a Buo labat. lubos
Tetotally-firii' -Labat labat; lubos
Tegument-?i-Takip, panakip
Tegumentary a- Nauukol sa takip.
Telegrams Telegrama; baud kawad.
Telegrapb n- Telegrama.
Telegrapb V M^g telegrama; mag batid
ka wad.
Telegrapher- Telegraphist n Telegrafista.
Telegraphy n-Karunungan tungkol sa
telegrama
Telephone-n Telefono.
Telephone v Magtelefono.
Telephonic-a-Nauukol sa telefono.
Telescope-n Largavista.
Telescope i' Ipaioob
Tell t; Sabibin magsabi. ipabayag. iba
lita;magbalita; wikain magwika mag-
salita; magbigay alam,
Teller-n Ang nagsabi; ang nagbalitá
Tell talen awoiig palasumbong; ang
tawong bindi marunong ingatin ang
lihim.
Temerity-/* Karuagan; takot; kilabot.
Tempern Timpla; isip; ugali
Temper y-Timplabin.
Temperament-n-Kaugalian; kaasalan.
Temperance n Katiisan sa pag inom.
Temperate a Mahinabon; katatagan; ka-
tarntaman
Temperature-ri In it ó lañiig nang pa
nahon.
Tern pes t-n-Bagyo; unos.
Tempestuousa-Mabagyo; maguió.
Temple-n-Templo; simbahan, palispisan.
Temporal-a Nauuk(jl sa panahon.
Temporary a Interino hindi maUihitaan;
ngayon lamang.
Temporize-r-8umunod sa panabon.
Tampt-f Tuksubin; inanukso damahin.
Temptation w Takso.
Ten-n Sampo
Ten a Hampuo
Tenacious a Mahigpit; maganit; mara
mot niatigas ang ulo
Tenacity enaciousuess-?/ Katigasan ng
ulo; kahigpitan. ganit.
Tenancy 7Í Pagtitira sa isang bahay.
Tenant n Ang tuniira sa isang l)abaN'.
Tenant v Tuniira sa isang babay.
Tenantable I' Bngay ipaupahan.
Tenantless a Wa!ang tumira.
Tenantry n Manga tawong tumitira sa
bahay na inupa.an.
Tend vMag alaga; alagaan; tulungan;
bantayin; magbantay bumilig.
Tendency n Hiling kabilingan.
Tender n-Taira alaga; ang mamábala.
Tender v lalok; iabot.
Tender-rt Malambot malata; maramda
mill, mairog.
Tender n-Lambot; loob.
Tenderness /¿-Kalambutan.
Tenon w-Litid.
Tendril-;/ Lipay.
Tenement ?i Bahay na ipinaupahan.
Tenet n-Pananampalataya
Ten fold a Makasampuong duble.
Tenon ?i Rabo.
Tenon v Magrabo.
Tense n-Panabon ng verbo.
Tense n Unat; banat.
Tensile-a Nauukol sa pag laki.
Tension r* t^ag unat; kaunatan-
TentnDamara torda.
Tent ?'-Tuniira sa torda.
Tentative a Nauuk(d sa subok.
Tentative n Subok.
Tenter n Sampayan.
Tenter-7Alsampay.
Tentb a Ikasanpuong.
Tenth n Ang ikasampuo.
Tenthly ail<7 Sa ikasampuo.
Tenuity w-Kanipisan; kalabnawan, kada
langan.
Tenuous-a ManipÍ8;malabnaw madalang
Tepid-a Malagamgam malakuko.
Tepidity 1 epidness n-Pagk^malahininga.
Term-n-Kapanahunan; panahon hanga.
Term-Tz-Tumawag.
Termagency n Kaguluhan kaingayan.
Termagent-n Babay ing maguió.
Termagent a ^lagulo maingay.
Terminable n Makatatapos; dapat; tapu
sin; maugyaring matapoa
TEX
336
THE
Terminal a Tapos; katapusan.
Teriiiinal-n Kutapu8an.
Terminate-v-Tapusin; tnmapos; nbusin;
nmaboa; yariin: mayari
Teamination n Katapusan tapos; pag
iibos; yari; kayarian.
Terminus w-Tap<)S katapusen.
Termite n Langam na maputi.
Ternary-a Humulong ng tatlotatlo.
Terra n Lupa
Terra cotta n Lupang dilaw.
Terrace-n Pilapil.
Terra firma-n-Ln pang matigaa.
Tarrapin-M I agong. «
Terrestrail a-Naunkol sa lupa.
Terrible-a Kakilakilabot, katakot takot;
kasindak aindak
Terrier-n Asong munti at matapang.
Terrifica Malakas nakadudulit. katakot-
takot kakilakilabot
Trrify-v Takutin; manakot; manliilak-
bot.
Territorial a Nauukol sa lupa
Territory-n-Lupain; nayon; hibaybay;
lalawigan.
Terror n-'^indak: takot.
Terrorize ?'-Takutin.
Terse a Maikli; mahigpit.
Terseness-w-Kahigpitan; kaiklian.
Tertial a Ikatlo.
Tertian n-Mangyayari sa balang tatlong
araw.
Tertian-n-^akit na humihimpil at buma
balik sa balang tatlong araw.
Tertiary-a-Ikatlong grado.
Test V Subukin; manubok.
Testn-^nbok; katotohanan.
Testament-n-Testamento.
Testamental a Nauukol sa testamento.
Testamentary rt Nauukol sa testamento.
Testate a May iniwan ng testamento.
Testator-n Lalakingnangamatay namay
iniwang isang testamento.
Testatrix w Babaying nangamatay na
may iniwang isang testamento.
Testify V Sumaksi patotohanin.
Testily-ariv. Masungit.
Testimonial n Katotohanan; saksi.
Testimony-n Katotohanan; pag papato
too.
Testy rt-Mapootin; masungit.
Tete á teten Salitaan ng dalawa.
Tate-á tete adv.VsMh'im.
Tether-v Isuga.
Tether-n-Suga.
Tetragon-w Paano na may apat na gilid
at apat na sulok.
Tetter w-Buni.
Teutonic rt Nauukol sa salitang Alemán.
Text-n-Pinagsalitaan; pinagueapan.
Text book-n Librong pinagaralan.
Texile rt Nauukol sa paghahabi.
Texure n Kayo.
Thaler-n Pisong alemán.
Than conj. Kay sa; nang.
Thank iJ-Magpasalamat.
Thank-n Pagpapasalamat.
Tliankful rt-Marunoiig; magutangnaloob.
Thankless rt Hindi marunong magutang
na loob; bastos.
Thans giving w-Pagpapasalamat.
Thank worthy rt Dapat magpasalamat.
Thatch-nAtip ng kugon.
Thatch-v Atipan ng kugon.
Thaw V Tunawin; tumunaw.
Thaw-Ti Tunaw; pagtutunaw.
Tge-rt-Ang.
'' [leater-Theatre n Teatro; komediahan.
Theatric-Theatrical rt-JNauukol sa.
Theatricals n Komediahan.
ThecanHaina; lalagyan.
Theej?ro.-Moiyo.
Theft-n-Pag umit; pagnakaw.
Their^ro.-Kanila; nila; sarili nila.
'Them^ro -Nila, kanila.
Theme n Dulo; pinagsulatan.
Them selves n Sila rin; kanilang sarili-
Then-rtiZv.-Noon niyon; kung gayon;
ng panahong yaon; saka; sa kahuli-
han: pagkatapos.
Then C07rj Dahil dito; kung gayon.
Thence rtíív.-Dahil dito; magbubat doon;
magV)uhat noon.
Thence forth-rtíír.-Magbuhat noon.
Thenceforward rt^v.-Magbuhat noon.
Theorize-v Mag wari.
Theory n-^'atha isip akala paraan.
Therapeutic-Therapeutical rt-Nauukol sa
pag gagnmot
There adi\ Doon: diyan; sa gawi roon.
There about There abouts-rtáv.-Sa dako
roon; malapit doon.
There at rtiZv. -Doon: diyan; dahil dito.
Thereby rtííiJ.-Dahilan doon; malapit
doon
There for-rtár.Dahilan doon.
There fore rtfiv Gayon; dahilan doon.
There fore conj. K aya: yayamang; dahil
doon.
There from rtiZt?. Magbuhat yaon; mag-
bubat nito.
There in-rtííi' -Sa ito; sa lugar yaon.
There into rt^v.Sa lugar yaon.
There of rtíít'.-Nang ito.
There on-rtíív.Sa ibabaw nito.
There to adv. Sa ito.
There unto rtíív.Hangang doon.
There upon-rtdy.-Dahilan dito; agadagad;
ngayon din.
There with ikfv.-Bukod pa sa rito.
THO
337
THR
There withal-aíít;. Kasabay.
Thermal a Nauukol sa init; mainit.
Thermometer n-Panukat ng init ,
Thermometric Thermometrical-aN a u u -
kol sa panukat ng init.
These pro. Itong manga.
Thew-w-Lakas, litid.
They pro. Sila.
Thick a Makapal; malapot: masinsin;
malabo; mapurol; mabagal; batugan.
Thick-n- apal
Thick-rt^i;. Madalas; matuh'n: madali.
Thicken t; Lumapot kiimapal; kapalan.
Thicket n-Kaiigoygoyan.
Thickness n-Kakapaian; kalaputan; ka-
sinsinan
Thick set a Mataba makatawan.
Thief 71 Magnanakaw; mangungumit.
Thieve í; Magnakaw; nakawin, mangu-
mit umitin.
Thievery -n Paknakaw.
Thievish a N"aunkol sa pagnakaw pala
nakaw; mahilig sa pagnanakaw.
Thigh-n-Pigi; hita.
Thill n Baras.
Thimble nDidal.
Thimblefiiln Laman ng isang didal.
rhin a Manipis payat: malabnaw; ma-
gaan; mahina; buhaghag.
Thin acit;. -Malabnaw; biihaghag.
Thin 7/ Labnawin: himabnaw; pumayat;
dumalang.
Thine jpro. lyo" mo.
Thing w Bagay, kasangkapan.
Think V Mag isip; isipin mag wari; mai-
sipan; akalain umisip; knmatha.
Thinness wKanipisan; kalabnawan; pa
yat; kahinaan; kapayatang.
Third-aTkatlo.
Third n Tkatlo ang ikatlong bahagi
Thirdly a^t;.Sa ikatlo
Thirst w-Uhaw: nasa pita; nais.
Thirst 1^ Mauhaw; umuhaw; mag nasa;
magpita.
Thirst a Mauhaw.
Thirteen-nLabingtatlo.
Thirteen a-Labingtatlo.
Thirteenth a Ikalabingtatlo.
Thirtieth-a Ikatatlongpuo
Thirtieth n-Ang ikatatlongpuo.
Thirty nTatlongpno.
Thirty-a Tatlongpuo.
Th\8-pro Tto yari.
This-a-Ito- yaring.
Thistle-nTinik.
Thistly a Matin ik.
Thither-aííi;.-Doon, sa gawi roon, doon
pa.
Thither ward adv. Sa gawi roon.
Thong-n Panali na katad.
Thoracic a Nauukol sa lalamunan.
Thorax w Lalamunan.
Thorn n Tinik.
Thorny a Matinik.
Thorough a Di pabaya; lubos; puspos.
Thorough bred-a Matapang; malikot.
Thorough fare w Lansangan; karsada;
daan.
Thoroughly adv Lubos; yaringyari.
Thorough paced-a- Lubos puspos; tapos.
Those pr'o Yaong manga.
Thou pro Ikaw.
Though adv. Kahiman; kung: masque.
Though cow^y.-Kahitman; kahiman.
Thought 71 Isip; dili; akala wari.
Thought-?;, imp. p & p. Tnisip: inakala.
Thoughtful a- Mahinahon maingat; ma-
pagisip: mabait mapagwariwari.
Thoughtless a Pabaya; walang isip; ma-
purol ang isip
Thousand-72 Isang libo
Thousand a-Sanglibong
Thousandth a Ikasanglibong.
Thousandth-Ti-lkaisanglibo.
Thrall n Alipin; pagkaalipin.
Thrall-t^-Alipinin alipnan.
Thralldomw- Pagkaalipin; kalagayan ali-
pin.
Thrash-t; Gumiik; hampasin; paluin.
Thrasher n Mangigiik.
Thread n Sinulid.
Thread v Isuot ang sinulid sa mata ng
karayom
Thread bare-a Kupas lamuymoy; magu-
lanit.
Threat-n-Bala hamon.
Threaten v Bumala; ipagbala; hamunin.
Three-n-Tatlo.
Three a Tatlong.
Three fold-aTatlong duble.
Three penny a Mahirap hamak; walang
kabuluhan.
Three score a Anim na puo.
Threody-n-Dalit sa pag libing.
Thresh v Giikin: gumiik.
Threshold-n-Gilid. tabi; pasukan.
Threw-v Hinagis; pinukol; binalibag.
Thrice adv. Makatlo.
Thrift n Pagsulong sipag; pakinabang;
kasipagan.
Thriftless aPabaya; tamad.
Thrifty a Masipag.
Thrive v Sumulong; bumuti; guminha
wa; dumami.
Throat-7i-Liig lalamunan.
Throb n Pukpok; kaba.
Throb V Pumukpok; kumaba.
Throe n Sakit na malabis.
Throne-n-Trono; upuan ng hari.
Throne v Il&gay sa trono.
43
TID
338
TIN
Throng n Bunton ng tawo.
Throng V Kumapal ang tawo.
Throttle w Logar ng liig.
Throttle vSakalin.
Throiigh^re^ Sa gitna ng.
Through acit;.- Sa gitna.
Through out-|?rep. Samantalang.
Throw t'-Ihagis; humagis ipukol; puk-
ling, balibagin; bumalibag.
Throw-w-Pukol: bahbag; bagis.
Throw down v Ihulog
Thriishn-Sakit sa paa ng hayop.
Thrust vltulak: tumulak, itudla; tud-
lain.
Thud w Lagpak.
Thiig-w-Tawong bastos.
Tbum-n Hinlalaki.
Thump-w-Bungo untog; hain{)ais.
Thump-v-Hampaain; bumungo.
Thunder w-Kuiog
Thunder t;-Kunmlog.
Thunder bolt-w-Kidlat ng lintik.
Thunder clap n-Kulog.
Thunderous a Parang kulog; matunog.
Thunder sliower-n-TJlan na may kasa-
mang kulog
Thunder storm-i'-Ulan na may kasa-
mang kulog.
Thunder strike r Gitlahin; ipatakain,
imangha.
Thunder struck-a-Nagitla; namangha.
Thursday n-Jueves
Thus rtd!t;. Sa ganito; ganito; ganoon:
ganyan gay on.
Thwack v Hampasin.
Thwack w-H am pas.
Thwart rt-Pahalang; nakahalang.
Thwart v-Ipahalang; abalahin.
Thy -jjro.-i y o; mo.
Thy self Jiro. -Ikaw rin, iyong sarili.
Tiara riKrona ng papa.
Tabian-Lulod
Tabial a Nauukol sa lulod.
Tick w Hanip.
Tick n Taktak ng arasan.
Tick V Tumaktak; ilista.
Tickern Arasan.
Ticket n-Billeta.
Ticket v-Magbigay ng billete.
Tickle-v Kilitiin.
Ticklish a Makikilitiin.
Tidal-a Nauukol sa paglaki at pagka-
ti ng tubig.
Tidbit-w-Katamis.
Tide n Panahon: paglaki at pagkati ng
tubig; ilog; agos.
Tide V Tumawid sumama sa agos.
Tidily-aáv.-Maselang; malinis.
Tiding-w-Balita.
Tidy a ¥ialinis, maselang.
Tidy-M Servilleta.
Tie V Tallan; tumih'; i¿a¡i. ibuhol, big
kisin magtali
Tien Tali; buhol: pagkatali.
Tier M Hilera; taludtod.
Tier i; Maghilera.
Tierce w-BariJes na malaki.
Tiff 'M-Lagok ng alak; poot tampo.
Tiger-n Tigre.
Tigress nBabaying tigre
Tight a Mahigpit makipot; makitid.
banat; salat gipit.
Tighten-?; Humigpit higpitan.
Tigrish a Parang iigre.
Tike n Tawong bukid.
Tile-n-Tisa; bibinga.
Tile V Ilatag ang tisa
Till-n-Lalagyan ng kuarta ó salapi.
TiU prep Hangang.
Till t^-Magsaka.
Tillable a Lupang sakain.
Tillage-n Pagsasaka.
Tiller n Magsasaka.
Tiller wUgit ng sasakyan.
Tiller-n Supling
Tilt ?; Itikwas; ihapay.
Tilt n Pagkahapay; pagkatikwas.
Timber n Kahoy, kalap.
Timbrel n-Kaja; tambol.
Timen Panahon; lugar; oras; laon; luat;
kapanahunan; pagulit.
Time v-Sabihiu ang panahon.
Timely a Na sa sa panahon.
Timely aciv.-Sa mabuting papalion.
Time piece n Orasan; relos.
Time table n Listaban ng pagalis at
pagdating ng mga tren
Timid a-Duag magulatin; dungo; gila
lasin; matatakutin
Timidity Timidness-n-Katakutan karua
gan; gulat.
Timorous a Duag; dungo; magugulatin,
Timothy n Timoteo.
Tin-n Sim; tingang puti lata.
Tin i; Balutin ng tingang puti.
Tinner-Tinman n Mangagawa ng lata.
Tincture-n Mausa kulay.
Tincture 7/ Mansahin.
Tindern-Gatong
Tine n-Ngipin ng tenedor.
Ting-n Tunog ng kompana.
Ting t^ Tugtugin ang kompana.
Tinge n Mansa; kulay,
Tinge V Mansahin.
Tingle vHnmapdi; suaiakit.
Tink t? Tumunog; kumuliling.
Tink n-Tunog; kuliling.
Tinker w Mangagawa.
Tinker v-Gumawa.
Tinkle-n-Kuliiing.
TOB
Tinkle i;-Kiimiililing.
Tinsel w Oropel.
Tint n-Mansa.
Tint V Mansahin.
Tiny a Hunting munti; maliit na ma-
liit.
Tip n-Pabuya: diilo dungot.
Tip vipabuya.
Tippet.?^-Alampay.
Tipple V Mag lasing.
Tipple n-Kalasingan.
Tippler-^i Tawong palalasing tawong la-
si ngo.
Tipsy -n Hilo sa alak lasing; lango.
Tipsily adv. -Fa] Singo lango.
Tipsiness n-Kalasingan; kahilohan.
Tip toe n Lakad na patingkayad.
Tip top-n Ivataastaasang dulo, dnngot.
Tip top a Mabuti sa lahat. kabiitibuti-
han.
Trade-n Katampalasanan; kapaslangan;
alipusta; alibugha.
Tiren Yentas.
Tirev Pamagod: pumagal; pagalin; pa-
gurin.
Tired a-Pagod; mapagod; mapagal.
Tiredness n-Kapagalan; kapaguran.
Tireless a Walang pagod; hindi maru-
nong pumagod.
Tiresome a Nakapapagod; mahirap ga-
win; nakasasawa masusuya.
Tissue-n-Ang hinabi.
Tit-n Kabayong munti; kapiraso; pira-
ngot.
Titbit n-Munting bagay; butingting.
Tithea Ikasampong bahagi bahagi.
Titilate 1^-Kilitiin; kumiliti.
Title n-Titulo.
Title i'-Bigyan ng titulo.
Titter n Umurit urit; tumawa.
Titterw-Urit tawa.
Tittle-n Kapirangot pirasen munti.
Tittle tattle n Salitang walang kabulu-
han.
Tittle tattle w Magsalita ng walang ka-
buluhan.
Titalarly-atiy. Sa titulo lamang.
Titularly <z-May titulo; nauukol sa ti-
tulo.
1^0 prep. Sa; nang.
Toad n Palaka; palakang kalapsoy.
Toad eater-n Hayop na kumakain ng
palaka.
Toady ra Tawong mauyam.
Toady V Uy am in.
Toast v-Tostahin; ihawin; ibu8a;Í8
Toast-M-Tinapay na inihaw.
Tobacco w-Tabaco.
Tobacco box n Lalagvan ng tabaco.
Tobacconistn Mangangalakal ng tabaco.
339
TON
To day-acZv.-Ngayong araw.
To day-n Aug araw nito.
Toddle V Lumakad parang bata.
Toddy-n-Halo ng alak at matamis.
To do w Kilos; galaw; kadalian.
Toe-n Daliri ng paa.
Toe f Idayti ang d diri ng paa.
To gether rtíZí;.-SabaysabaT; makasabay.
Toil n Gawa liirag bitag, panghuli.
Toil V Maghirap; pumagal; magtrabajo;
gumawa
Toilsome-a-Mahirap mabigat.
Toilet-w-Panabihan; paninigalan.
Token-n-Aalay alaala; tanda.
Told-í;. imp. & p. p.Smahi na winikana;
nagsabi na
Tolerable a Makatitiis. matitiisin; kata-
tagan: alanganin.
Tolerance nTiis; katiisan: pagtitis.
Tolerant a Matitiisin; ma8unurin;mapag-
tiis.
Tolerate v-Tiisin mag tiis: pumayag;
urnayon; dalitain
Toleration n Pagtiis; katiisan.
Toll ?; Tugtugin ang compana.
Toll n Buis upa sa pagtawid.
Toller Tollman n Maniningil ng buis.
Toll gatherer n Maniningil ng buis.
Tomahawk-?i-Palataw.
Tomato n Kamates.
Tomb n Libing; tumba nang patay; ka
baong; libingan.
Tombless a Walang tumba.
Tomboy nBabavi na may ugaling la
laki
Tomb stone n-Tumba ng patay.
Tom cat-?i-Pusang lalaki.
Tome n Libro; tomo.
Tomfool n Ulol.
Tomfoolery n-Kaululan.
To morrow adv. -Han gang bukas; bukas
nga.
To morrow-w-Bukas.
Ton n-Tonelada
Tone n Voces; tunog.
Tone V Tumunog.
Toneless a Walang tunog.
Tongs-n-Panipit; sipit.
Tongue-n-Dila.
Tongueless a- Walang dila; pipi; walang
kibo.
Tongue-tie n Kautalan.
Tongue tied-a Utal.
Tonic-w-Uamot na pangpalakas.
Tonic-a-Nauukol sa tunog ó sa salita.
'^o night-íií?í?.-Mayamayang gabi.
To night ?i Ngayon; gabi; itong gabi
nito.
Tonnage-n-Lulan sa isang sasakyan.
Tonsil n Taguan ng Aaway.
TOR
340
TRA
Tonsile a Makapuputol.
Tonsor-n Barbero mangiigupit.
Tonsorial-a-Nauukol sa mangugiipit.
Tonsure-n Paggupit.
Too aííü.-Naman: din; rin; gayon din.
Took v. imp. Kumuha; kinuha.
Tool n Kasangkapan.
Toot n Tugtog
Toot V Tumugtog; tiigtiigiri.
Tooth n Ngipin.
Tooth-u-Ngipinin; lalagyan ng ngipin.
Tooth ache n-Sakit ng ngipin.
Toothless a Walang ngipin biingi; tipo.
Tooth pick-M-Panghininga.
Toothsome a Masarap; malasa.
Top w-Dungot; dulo;
Top -y Tumaas; takpanin ang dulo lii-
naampas, lumagpos; alisin ang dulo.
Topaz n Batong topas.
Tope r Maglasing.
TopernTawong palaging lasing.
Top-heavy a Mabigat ang itaas.
Topic n-Pinag usapan.
Topic Topical a-Nauukol sa kigal; may
hanga: nauukol sa pinag usapan.
Top knot nl uktok; pusot.
Top most a-Kataastaasan.
Topographer n Ang nagbigay alam tung-
kol sa isang lupain.
Topographic Topographical-a-Naiuikolsa
i'sang lupain ó isang lugal.
Topography-n Kasaysayan tungkol sa
isang pirasong lupa.
Topple-V-Mabual; bumual.
Top sail-n Layag sa itaas.
Topsy turvy-¿ Walang ayos; maguió.
Torch-n-Suló.
Torch bearern-Taga dala ng sulo.
Torch light-n Haw ng sulo.
Tore-t?. imp -Pinunit; pumunit; mapunit;
pinilas.
Tormenta Tukso; dalamhati; sakit, hi-
rap; kahirapan.
Torment-v-Pahirapin; tuksuhin; manuk-
80.
Torn v.jJ.iJ.-Nakapilas; pinilas; na: na-
punit na.
Tornado-w-Bagyo.
Torpedo n Torpedo.
Torpid a Dungo, tulig; mapurol ang
isip.
Torpidity Torpidnes-n-Pagkatulig tulig;
kadunguan; kapurulan; ng isip.
Torpor-n Manhid; kapurulan; kawalan
ng kilos.
Torrefaction-n Silab pagsilag.
Torrefy V Ibusa; silabin.
Torrent-w-Ilog na malakas umagos.
Torrid a-Mainit.
Torsion-nPilipi'; kapilipitan.
Tortoise-n Pagong.
Tortuous-a Paliko liko pasuot suot, ba-
luktot.
Torture n Kahirapan; kasakitan; hapis;
pagpapasakit.
Torture T/ Pahirapin; saktan; hapisin
Toss w Itsa; pagiitsa.
Toss ?; Magitsa; itsain.
Tot n E^atang munti
Totalw-Kabilugan. kabuoan kalahatan;
suma.
Total a Lahat bao. puno.
Totality-M-Kalahatan; kabilugan; ka-
buoan.
Totally aíít^.Lahat lahat.
Totter i;-Gumiraygiray.
Touch tJ-Hipuin; kapain humipo. tina
gin; tuminag; mankol; bangitin.
Touch-ti-Hipo; kapa; tinag; dayti.
Touching-a Maawain; mahabag; naka-
dayti.
Touchy-a Mapootin; matampuhin.
Tough a Maganit; bastos.
Toughen v-Tomigas; patigasin.
Tour n Lakad.
Tour i; Lumakad; mag lakad.
Tourist n Ang lumalakad.
Tournament n-Laban tungkol sa karu
nungan; subukan.
Tourney n Pagsusubukan.
Touse-Touze ?; Batakin: bumatak; pila-
sin; pumilas pumunit; punitin.
Tousle V Gusutin: guluhin.
Tow I'-Hilahin; akayin; humila.
Tow n Ang hinihila.
Towage n Paghila.
To ward-To ward8-j9rfj9. Sa dako; dapit sa;
sa gawing.
To ward-Towards adv.-M alapit; naka
banda.
Towel w-Towalia.
Tower n Tore.
Tower t;-Lumampas sa taas.
Town n Bayan.
Town ship n Lupa nauukol sa nasasacop
ng isang bayan.
Towns man ^Tawong taga bayan.
Toy w-Laroan.
' Toy-t? Maglaro; ipaglaroan.
Toy man-n Mangangalakal nang manga
laroan.
Trace n Tirante; guhit: bakas.
Trace-f Guhitin; sumunod
Trachea-w-Lalamunan.
Track-n Bakas.
Track v Bum akas; sumunod sa bakas.
Trackless-a Walang bakas ó walang
daan ó laudas.
Tract-M-Pirasong lupa.
Tractable a-Masunurin; maamo.
TRA
341
Tractableness-Tractability-n- K a a ni o an :
kaanayaran ng ngali.
Tractile a -Malanibot.
Tractily-n-Kalambutan.
Traction n Hila
Tractive ü Mahinayang.
Trade n Pangangalakal. paiitan, negocio;
comercio.
Traden-Pangangalakal; magkalakal; pii-
malit magpalitan.
Trader n Mangangalakal.
Trade-mark-w-Tanda ng kalakal.
Trades man n Mangangalakal.
Tradition-ii-Kuento.
Traditional a ííauukol sa kuento.
Traducen Hiyain. sirain ang puri ng
kapua aiipu^tain
Traducern Maninira ng puri ng kapwa.
Traffic n Pangangalakal.
Traffic V Mangalakal.
Trafficker-n Mangangalakal.
Tradegy n-Kamatayan; sakuna.
Tragic Tragical a-Nauukolsakamatayan,
Trail n Laudas; bulaos.
Trail V Sumunod hilahin.
Train n Tren
Train t; Magturo turnan; ituro.
Trained-a-Bihasa; sanay.
Trait wUgali; kaugalian; asal.
Traitor-n tawong taksil ó suitik.
Traitores-n Babaying taksil ó suitik;
babaying sukab,
Traitorous-a-Taksil; palamara; sukab.
Traitress n Baba ring sukab ó taksil.
Tram n Bagol.
trammel n Bitag pangbiili panggapos.
Trammel v-Hiluliin; gapusin.
Tramp n Hampaslupa; lakad; yurak
Tramp-v Magbampas lupa; lumakad; yu
rakin; yumurak; tumapak.
Trample v Yurakin;tumuntong yumurak
Trance n-Kalagayan parang patay.
Tranquil a-Tahimik walang guio; mapa-
lagay ang loob.
Tranquility Tranquilness n-Katahimikan
timawa; payapa; kapayapaan, katiwa-
sayan.
Tranquilize Tranquilize t'-Patabimikin;
tumabimik timawain; pumayapa; pa-
yapain.
Transact n-Gawin; mangalakal.
Transactment n Paggagawa.
Transactor-w Mangagawa.
Transalpine a Sa kabila ng bundok.
Trans atlantic a Sa kabila ng dagat.
Transcend-v-Tumaas; lumampas 1am-
pasin humalimuyak.
Transcendent a Marangal.dakila;mataas
Transcribe v Isalin.
Transcript-n Salin.
TRA
Transfer v Ilipat; lipatin: maglipat isa
lin.
Tran8fer«n Pagpalit; paylipiit.
Transferable a Makalilipat.
Transference-n-Pag I i pat
Transfiguration ?i-Malikniata.
Transfigure v Baguhin angbitsura mag
balatkayo
Transfix i;.Tuliugin.
Transform i' Baguhin ang hitsura.
Transfuses Isalin; ilipat.
Transfusion n Pagsaliii
Transgress v Makasaia.
Transgression n Sala; kasalanan.
Transgressor w-Ang may kasalanan.
Transient a Hindi pirme; makaraan.
Transit n-Pagdaraan
Transition w-Pagbabago.
Transitive a Magdaraan,
Transitory a Makararaan.
Translate v Ihuh g saysayin salayi^ayin.
Translation n Kabulugan; paghulog sa
ibanir wika kasaysayan; salaysay
Translator n Ang marunongmagbulogsa
ibang wika.
Transmarine-ii Sa kabilang ibayo ng
dagat.
Transmigrate v-Lumipatsa iba,t, ibang
lupa.
Transmigration n Paglipat saiba,t, iban^f
lupa.
Transmissible a Makalilipat.
Transmission n Pag lipat.
Transmit V Dalbin. magdala; ipadala.
Transmittal-Transmittance-n Paglipat.
Transmutable a-Makapapalit.
Transmutation n Pagbabago ng liitsura.
Transmute t; Ibahin ang hi' sura
Transparency w Aninag pagkaaninag.
Transparent a Maaninag.
Transpicuous a Maaninag.
Tranpierce t;-Itarok; butasin.
Transpiration-n-Hinga.
Transpire -v Mangyan.
Transplant!' Ilipat ang tanim.
Transplantation ?t-Pag lipat ng tanim.
Transport Í7 Magdala; dalhin; alisin. 1!
pulin.
Transportation w Pagdadala; paglipol.
Transpose v Halinan ilipat
Transposition w Paghabalili paglipat
Trans ship v Tsalin sa ibang sasakyan.
Transverse-a Baliktad; pahalang
Trap-n-Hibo; bitag; panghuli panunuba
Trap 1^ Humuli; manuba; hulihin; bi-
hagin.
Trapan-w Hibo; daya panghuli.
Trapan v Bihagin; hibuin; bitagin.
Trappings-w Manga kasangkapan.
Trapsi» Manga kasangkapan.
TRE
342
TRI
Trash-n Siikal.
Frashy-ft Masukal.
Travel V Mag lakad mag lakbay lakba-
yan.
Travel n Pag lakad lakad; viage; lak-
bay.
Traveler Traveller-n-Ang nag lalakbay-
lakbayan.
Traverse a-Pahalang.
Traverse n Anomang bagay na nakaha-
lang.
Traverse?) Ipahalang; lakbayin.
Trawl n Kitid panti.
Trawl t'-Mag kitid.
Tray n Bandeja
Treacherous-a Siikab lilo taksil.
Treacherously adv -Pasnkab.
Treaohery-u-Ka3iikaban; kataksilan; ka-
suitikan kalilohan.
Treacle n Innyat.
Tread-v Ynrakan; yumiirak: tumuntong;
yumapak; humakbang.
Tread-ri-Yurak; yabag; tapak; tadyak;
hakbang.
Treadle-n-Panyurak; pan tadyak.
Tread mill n Gilingan na miinti.
Treasons Kasukaban kataksilan: ka-
liluhan: pagtatalikod sa sariling ban-
dila.
i'reasonable a Taksil; sukab.
Treasure n-Yaman; kayamanan.
Treasure v Mahalin; itago.
Treasurern Taga ingat ng yaman; te-
sorero.
Treasury-71 Tesorería.
Treat-??-Painúmin; gamitin; garautin;
magdiscurso.
Treat n Kasay sayan kaluguran .
TreatisenKasiilatan pagsulat.
Treatment M Trato ng isa sa kapwa.
Treaty M-Kasiilatan; ng dalawang kata-
wohan .
Treble a Tatlong duble.
Treble v Tatlohin ang duble; dublihing
makatatlo
Tree n Punong kahoy.
Treevlpanhik sa kahoy.
Tree na.il-?i Pakong kahoy.
Trellis n Palag; salang madalang.
Tremble v-Manginig; kuminig.
Tremble-n Inier
Trembling-^i Panginginig.
Tremendous a Malaking malaki.
Tremorn Inig
rremulous a Manginginig; matatakutin;
mangan^atal.
Trench wHukay na mahaba; trinchera.
French-v-Humukay ng trinchera.
Trenchant a Matalim; masaklap; mabag
sik; masungit
Trencher-n Taga; hukay; palaton nang
kahoy: la mesa; pagkain.
Trend v-Tumungo.
Trend v Tungo.
Trepan-n Bitag; hibo: panghuli.
Trepan r-Bitagin hibuin.
Trepan a Manenekas
Trepidation-n Inig; takot; gulat.
Trespass t' Magkasala salangsanhin; su-
muway.
Trespass-n-Kasalanan;salangsangan;ka-
sowayan.
Tress wKulot ng buhok: trintas.
Testle-nBanhay; panukod.
Tro t-n- K al abisan.
Trevet n Upuan na may tatlong paa
lamang.
Trey-n Tatlo; (nauukol sa bar aha).
Triad r^ Kapisanan ng tatlo; trinidad.
Triai-n-Subok pag litis prueba.
Triangle-n-Anomang bagay na mayroong
tatlong panulukan lamang.
TriangularTriangled a May tatlong pa-
nulukan.
Tribe-w I_iahi; kapisanan; katipunan.
Tribulation-n Kahirapan; dalamhati; hi
nagpis.
Tribunal w Bahay ng hukom; tribunal.
Tribune w Dating hukom sa hayan ng
Roma.
Tributary a Nasasakop mababa sa iba;
hindi malaya.
Tribute nBuis; ambag.
Trice v'Falian ng lubid.
Trice 7^ Isang dali. dali; kisap mata.
Trick-w-I^alang; daya; panunuba.
Trick-v-Manuba; magdaraya; dayain.
Trickish-a Mapagdaraya.
Trickster a-Magdaraya; manunuba.
Tricky-a Mapagdaraya.
Trickle f-Tumalas
Tricolor-w Bandera ng manga Frances;
tatlong kulay.
TricupidaMay tatlong ngipin
Tricycle-n-Kasangkapan na may tatlong
gulong.
Trident ?i Salapang na may tatlong tulis
ó ngipin.
Trident-a-May tatlong ngipin.
Tridentate^i ridentated-a-May tatlong
ngipin.
Triennial a Mangyayarisabalang tatlong
taon.
Trier n Manunubok.
Trifid-a Nakatatlong bahagi.
Triflen Bagay na munti ang halaga.
Trifle V MagViiro; biruin; huag totoha
nin
Trifling/i-Magaan; walang halaga; wa-
lang kabulahan.
TRT
343
TRU
Trifoliate a May tatlong dahon.
Triform-a May tatlong bitsura.
Trig-a Punpos; lubos; puno; mainam;
maselang; malinis; makinis.
Tng-i;-Pigilin.
Trigger ?i-Pangpigil.
Trigon w Bagay na may tatlong sulok.
Trihedron ??-Bagaynamaytatlongmukha.
Trilateral a May "^tatlong tabi ó gilid.
Trill-n Inig na voces.
Trillion n-Isang libong angawangaw.
Trim-a-Malinis; ayos; busay.
Trim v-Ayiisin; liusayin; putlin ang sa-
nga.
Trimmer-n-Taga ayos
Trimming-n Hiyas sangkap.
Trinal-a-Nakatatlong duble.
Trine ttNakatatlong dubie.
Trinitarian a Nauukol sa trinidad.
Trinitarian ?¿ Manampalataya sa doctri-
na ni Santísima Trinidad.
Trinitarianism-n-Pananampalataya sa
Santísima Trinidad.
Trinity n Santísima Trinidad; katipunan
ng tatlo.
Trinket n-Laseta; sangkap na munti.
Trlnomlnal-a May tatlong parte.
Trlo-n Tatlo.
Trip-n-Tisod; tapiaw; dapa; paglalak-
bay; paglakad.
Trlp-iJ-Tumlpiaw; tumisod; madapa; du
mapa.
Tripe n-Tokong bitiika; Isaw.
Trlpetalous a May tatlong dahon) na
unkol sa bulaklak)
Trlple-a-Makatatlong duble.
Triple v-Dubllhin ng makatlo,
Trlplet-?i-Kapisanan ng tatlo.
TriplJcate-a-May tatlong duble; trlpH-
cado.
Trlpllcate-n Isa sa tatlo.
Trlpllcatlon-n Pagtataluhln.
Tripod n Tukod na may tatlong paa.
Tripping n Pagtitlsod.
Tripping a-Matisurin.
Trisect-v Tatluhin.
Trisectlon-M Pagtatatluhin .
Trite a-Luma, laon; gasgas ulianln.
Triumph-w-Pananalo; pala; dangal; pag-
supll.
Trlumpb-v-Manalo.
Triturate-i/Dlkdikln; gumlling durugin.
Trivet n Bagay na may tatlong paa.
TrlvlaVa-Muntl ang halaga; walang ha
laga ó kabuluhan.
Trivlalltyn-Kawalan ng halaga.
Triweekly-a Mangyayarl makatatlo sa
Ipang hngo.
Trlweekly-n Dahon ó pahayagan na lu
mitaw na makatatlo sa isang lingo.
Troche jiTabieta.
Trod-Trodden-tv ifnp. <k p. j9. Niyurakan:
tinapakan niyurak.
Troll t? Hilahin ang taga sa tubig; mag
* baliwas.
Trollw Galaw; kilos.
Trollop nTawong tamad; tawong sala-
ula; patutot; puta.
Trombone-n-Trombon.
Trop-w-Hukbo: bunton ng tawo tropa
Troop-i'-Lumakad; bumunton.
Troopern Sundalong kaballeria; kabay<^»
ng sundalo.
Trophy n- A laala ng isang labanan.
Trot-t' Sumagsag; yumagyag.
TratnSagsag yagyag
Trottern Kabayong mainam sumagsaii.
Troth-n Pananampalataya katotohanan;
katapatan ng loob.
Trouble-w-Kahirapan; abala kabigatan:
kasakitan guio.
Trouble-v-Abalahin; pahlrapan; umaba
la; tuksuhln.
Troublesome a Maguió mahirap niaka
yayamut; mayamutin.
Troublous a Mahirap: maramlng abala;
mablgat.
Trough-72 Labanan; sabsaban.
Trounce i;-Hampasin; paluin.
Troupe-ziKapisanan ng manga kome-
d i ante
Trousersw Salawal.
Trousseau w Traje de boda; damit na
pangkasal.
Trow-1? Sumampalataya; sumapantaba,
Trowel n Cuthara.
Truant-a Pabaya; tamad.
Truant n-Tawong pabaya; tawong tamad.
Truce n Pagpapahinga ng labanan.
Truck n Gulong na muntl pangangala-
kal; manga bagay na munti.
Truck V Ilagay sa gulong mangalakal.
Truckage n Pangangalakal
Truckle-n-Gulong na munti.
Truckle-t' Umayon; pumayag sumsunod;
sumuko.
Truck man n Mangangalakal; kargador.
Truculence Truculency-wKasal bahian
kabagsikan kabangisan.
Truculent a Mabangis; mabakslk; salba-
hi bastos.
Trudge v Lumakad.
True a Tunay; totoo; tapat ang loob.
True-v-Ayusin totohanin.
Truism- w Katotohanan.
Trump n Trumpo.
Trump -vLagy an ng trumpo.
Trumpery n Hibo, kahlbuan; daya; ka-
sinungalingan.
Trumpet wTrumpeta,
TUM
344
TUS
Trumpet r Ipahayag sa trumpeta ipa-
liayag; ipatalastas; tumunog
Trnncate-v Pntulin; pilayin.
Truncate a Piitol; pilay.
Truncation n-Kapilay an; pagputol.
Truncheon^n Tunukod.
Trundle-r^ Gnlong na munti.
Taunvle i? Gumnlong. giilungin.
Trundle bed-n-Hihigan na munti.
Trunk-n Puno katawan banl; kaban.
Trunnel-n Pakong kahoy.
Truss «Pamigkis.
Truss 'i?-Tal ¡an ng mahigpit.
Trust n Paghababiiin.pananampalataya;
katapatan ng loob; pautang.
Trust i;-Pautangan; ipagbabilin.
Trustee nUkol; katiwala; pintakaai.
Trustful a Maniniwalain tapat angloob.
Trust worthy a Dapat maniwala; dapat-
ipagbabilin.
Trusty-a Dapat maniwala tapat angloob.
Trutb-n Totoo; katotobanan
Trutbful a Walang labia at walang ku-
lang: totoo: hindi sinungaling; totoo.
Try-t? Subukin; tantuin; tikman: ma-
nubok.
rrying-rz-Makayayamot.mayamutin; ma-
birap.
Tub n Batia.
Tub i;Tlagay sa batia.
Tube n-Tubo.
Tuber 7Í -Tungo.
Tubercle-w-Bukol .
'Tuberculosis n Sakit ng baga.
Tube rose-a-Mabukol.
Tubing n-Tubo.
Tubular-a-Parang tubo.
Tubulate a Parang tubo.
Tubuliform a Hitsurang tubo.
Tuck w-Tunog ng tambol; tiklop ng da-
mit; urong; plegas.
Tuck-?? Urungin.
Tucker V Pumagal; pumagod; pagalin;
pagurin.
Tuesday-w Martes.
Tuft ^ I ambo; tali ng biibok ó damo.
Tufty a Malambo.
Tug-n Batak; bila biwas.
'Tug-í^Bumatak; batakin; biwasin; lui-
mila; hilabin.
Truition-?i Kuartang nagbabayad sa maes"
tro.
Tumble-í?-Bumual: mabnaT ibual.
Tumble-w Bual. pagkabual.
Tumefaction n Pamamaga; bukol; pigsa.
Tumefy v Mamaga bumukol; pumigsa.
Tumid-a Namaga; nakabukol.
Tumidity-Tumidness-n Pamamaga.
Tumorn Bukol pigsa.
Tumular-Tumulous a Nakabunton.
Tumult-w Gufo; ingay; away, babag; pag^
kajiulo ng madia
Tumultuary Tumultuous-a-MaguIo mai-
ngay; malikot; balisa; walang ayos,
Tun w Bariles na malaki.
Tune-nTunog voces tugtog.
Tune-v Tumugtog; tumugtog; ayusin ang
tunog ng kuerdas
Tuneful a Matunoji:.
Tuneless^ Walang tunog; walang ayos
ang pagtugtog.
Tungsten n Metal na matigas at maru
pot
Tunic n-Barc.
Tunnel-n Butas sa ilalim ng lupa; bu
kay sa bundok
Tunnel v Humukay sa bundok; butasin
ang bnndok.
Turban n Tukarol.
Turbid rt May latak; malabo; maguió,
maru mi
Turbinate a Napapainog.
Turbine-w-Gulong na iniinog ng tubig.
Turbulence n Kalikotan;kaharutan pag-
kabalisa.
Turbulent a-Malikot maharot; balisa.
Tureen-n-Lalagyan ng sopas; supera.
Turf n Lupa.
Turfy-a-Malupa.
Turgid-a-Namaga; namanas.
Turk n Turko.
Turkey n Pavo
Turkey red-a-Kundiman.
Turkish a-Nauukol sa turko.
Turkisbn-Wikang turko.
Turmoil-?i Guio; kaguluban.
Turn-v Pihitin pumihit; lumiko; pilihin;
lumalik. lumingon, ♦
Turn n Pagsimana; pagkit; liko; pihit
pagbahalili.
Turning a Paikitikit.
'Turning n Pagikit.
Turner n Manlalalik.
Turn coat-n Tawong tumalikod sa kani-
yang bandera ó sa kaniyang manga
kaibigan; tawong taksil ó lilo.
'TurniD-ii Singkamas.
Turn key-n Bantay sa bilango.
Turnout-n Pagsipot; diwang.
Tur nover-?i Pagkabual.
Turnpike-w Lansangan; daan,
Turpitude-wKapurulan ng isip; kaulu
Ian: knbalayan; kasamaan, sama; ka
pangitan; kalupaan,
Turquise-n-Pagong.
Turret-n Torre na mababa sa ibabaw
ng pandirigma.
Turtle w Pagong
Turtle doven Kalapati.
Tush Tusk nPangil.
ULC
345
ULT
Tussle n Biino.
Tussle V Magfbuno; lumaban.
Tut inter Oroy.
Tutelage n PagsasauK galang; pag iiwi;
pae iingat pagtuturo.
Tutelar- utelarya Nauukol sa pag iingat
ó sa pagtuturo.
TutornTaga turo maestro: taga ingat.
Tutcr V Viagturo turuan; mamábala.
Twaddle L'-Magsalita ng walang kabu-
lubau.
Twaddle n Ralita na walang kabuluhan.
Twain M Aug dalawa.
Twain rt- Dalawa
Twang riTunog ng kuerdas.
Twantr v Tumunog parang kuerdas.
Tweak v Pindutin; kurutin; pumindot;
piralin.
Tweak n Pindot; kurot; piral.
Tweezers-n-Ipit sipit panipit.
Twelfth a Ika labing dalawa,
Twe'fth-n-Ang ika labing dalawa.
Twelve a Labing dalawa.
Twelve-n Aug labingdalawa.
Twelvemonth-w Taon.
Twentieth a Ikadalawangpuo.
Twentieth n-Ang ikadalawiingpuo,
Twenty-«-Daiawangpuo.
Twenty «Ang dalawangpuo.
Twice rt<it7Makalawa
Twiddle V Hipuin; kapain.
Twig 71 Sangang munti.
Twig ?;-Malaman maintindihan manubok
Twilight n Liwayway
Twilight V Lumiwayway.
Twin-n-Kambal.
Twine-n-Pisi; pilipit.
Twine iJ-Pumilipit,
Twinge nBatak pindot: sakit; hapdi.
Twinge-7/-Batakin; sumakit; pumindot;
pindutin; humapdi
Twinkle T^-Magningning; kumisap; ma-
nginig.
Twinkle n Ningning; kislap; kisap; inig.
Twinkling-w-Kisapmata; dali.
Twirl V Ikirin; umikit.
Twirl n Ikit
Twist ty-Pumilipit pilipitin: lubirin; ba-
lisunsungin-
Twisr n Pilipit
Twisteda Nakapilipit.
Twit Í' Riruin; tuksuhin
Twitch v-Bumatak; agawin; batakin.
Twitch n Batak.
TwitterManunukso.
Twitter 1» Suniiap.
Twitter n Siap.
Two a Dalawa
Two n Ang dalawa.
Two-edged-a May dalawang gilid; may
dalawang talini.
Two handed a May dalawang kamay.
Tymbal n aja.
Type n Uliran parisan limbag mangalitik
na ginagamit ss limbagan; tulad; lahi.
Type writer ;^-Makinillang sumidat.
Type writing n-Paggamit ng makinilla
sa pagsulat.
Typhoid-/^-Tifodea.
Typhoon n Sigwa; bagyo sa dagat.
Typhus-n-Tifodea
Typic Typical-rt Nauukol sa titik.
Typify-v Parisan.
Typographer n Taga limbag.
Typography «Paglimbag,
Tyrannic-Tyrannical a-Nauukol sa ha
ring mabagsik mabagsik; walang awa;
mabangis bangin.
Tyrannicide-w-Ang natay sa baring ma-
bagsik.
Tyrannize-v Maghari ng mabagsik.
Tyrannous-a Mabagsik; mabangis; ba
ngin; walang awa: walang habag.
Tyranny-n K abagsikan;bangis;pamama
hala ng mabagsik.
Tyrant n-Haring mabagsik.
Tyro n Bagong nagaaral.
Tzar-w Hari sa Ruso.
XT
Ubiquitary übiquitous-íí-Nakakaharapsa
lahat ng lugar.
Ubiquityw-Pagkakaharap sa lahatnglugal
Udder n-Puklo.
Udom^tern Panukat ng ulan.
Ugly a Pangit: hamak; bastos; nakasu-
suklam nakaririmarim
Ugliness n \< apangitan; kahamakan; ka-
halayan; kalibugan; kalupaan.
Ulcer-w Sugat na may nana.
Ulcerate v Magnana: ang sugat.
Ulceration-w Pagbubulok ng sugat.
Ulcerous a May nana.
Ullage-n-Kakulangan sa pagpuno ng
bariles.
Ulstern Damit na pangibabaw.
Ulterior-a-Sa malayo, malayong; malayo
sa; ibayo.
ultimate a Huling: kahnlihulihan.
Ultimatumn Puling utos ng hukom;
kahulihulihang pasiya ó salita ng hari
ó hukom.
44
UNO
346
UND
Ultimo-a-Nakaraan lamang.
Ultra-a-Labis; lampas; lagpos;
Ultra marine-a-Sa kabilang ibayo ng
dagat.
Ultra montane-a-Na sa kabilang ibayo
ng bundok.
Ultra mundane-a Na sa itaas ng kapang-
yarihan ng mundo.
Umber a-Maitim; kayumangi.
Umbilica-Nauukol sa pusod.
Umbilicus n-Pusod ng katawan.
Umbles n Manga isaw at laman ng usa.
Umbrage-72 Lilim;kaliliman;selos;agam
agam ng loob
Umbrageous rtMalilim.
Umbrella-n Payongnapangu lan:payong.
Umpire a Taga hatol.
UUn Wala.
Unable a Walang kaya.
Unabridged a Walang lianjra.
Unacceptable-a Di dapat tangapin.
Unaccountable a Di kailangan sagotin;
malihim.
Unadvisable-a Di dapat.
Unalloyed a- Walang halo
Unamiable (X Mapootin;di mabutingloob.
Unanimous a-Magkaisa; walang kapin-
tasan ng lahat.
Unanimity-n Pagkakaisa pagkakaayos.
Unanswerable-a Di makasasagot.
Unap a Di bagay.
Unassuming a Mahinalion mabait.
Unavoidable^ Di mailagin.
Unaware a Di nalalaman pabaya.
Unawares-íiíít; Bigla hindi inisip muna;
pagdaka.
Unbalanced a Di nakatimbang.
Unbecoming-a Di bagay; masama bas
to8; hindi dapat.
Unbelief w-Kakulangan ng pananampa
lataya.
Unbeliever n Ang ayaw sumampalataya.
Unbend v Towirin. aüsin ang hubog.
Unbind ?;Kalagin;alisin ang tali.
Unborn a Hindi pa ipinaganak.
Unbounded a Walang hanga.
Unbreakable-a Di mababasagidi masisira
Unbraid-V-Kalagin ang tinirintas.
Unbridle-v-Alisinangkahesadaikalagip.
Unbroten a Di nasira; buo.
Unburden V Alisin ang bigat.
Uncalled for a Hindi 'kailangan.
Uncertain-a-Di pa toteo; may duda.
Une rtainty-n Kábulaán; táyum.
Uncharitable a Walang awa'; walang ha-
bag; hindi marunong nia^wa. ^
Unchaéte-a Marumi: maruiigis, hindi má
linis; malibog; mahalay. '
Unchastity w Kalibugan. karumihan,
dungis, kahalayan.
Unchristian a Hindi binyagan; di bagay
sa bininyagan.
Uncivil-a Di marunong gumalang; wa-
lang galang.
Uncivilized a Salbahi; bindi marunong.
Uncle-n Amain; tata; kapatid na lalaki;
ng in a ó ama.
Unclean a Marumi: salahula; marungi.s.
Uncleanliness-n Kasalahulaan; karumi
ban; dungis.
Uncomf' rtable i^/ Balisa; di magaling hi^
katawan.
Uncommon-n Di karani wan; hindi hayag.
Uncompromising a Matigas ang ulo;
ayaw umayon.
Unconcern-n-Kawalang ng interés ó ka
linga
Unconcerned a Walang interés; hindi
nakÍKÍalani.
Unconditional a Walang salitaan.
Unconscionable a Matigas ang ulo.
Unconscious a Walang damdani
Unconstitutional a Hindi umayon sa
manga utos.
Uncontrollable-^ Di masupil.
Uncouth a Salahula.
Uncover i' Alisin ang takip.
Unction n Pagdidilig ng langis sa ulo.
Unctious-a Mataba malangis; malagkit.
Undaunted-a Walang takot matapang.
Undeceive-v-Liwanagan; hanguin sa
pagkahiko
Undecided a Nagsasalawahan; sal i Ma
hang loob
Undeniable a Di magkakaila; di niata-
likuran
Under-afit'.-Nasasa ilalim.
Under jprep. Sa ilalim.
Under-w Ilalim.
Under brush n Kaugoygoyan.
Under clothes-^i Manga damit sa loob.
Under do t'-Kumulang.
Under drain-nSangka sa ilalim nang
lupa.
Under go-vMagtiis; tiisin
Undergraduate n Ang nagaaral na wala
pang titulo.
Underground-a Nasa sa ilalim ng lupa.
Underground-arii'. Sa ilalim ng lupa.
Undergrowth n 1% aéukalan na tumutubo
sa gubat.
Underhand a Lihim magdaraya.
Underhanded a Magdaraya; palihim; ma
lihim.
Underlay-v Ilagay sa ilalim.
Underlie i; Lumagay sa ilalinii.
Underline v-Giihitin sa ibaba.
Underlining-n-Pagguguhit sa ibaba.
Underling-'^-Tawóng hamak ó mababa
ang kalagáyaii; tawong malungkot.
UNF
Undermine-i;-Hukayin buhat sa ilalim
undermost a Ang napailalim na lahat.
Underneath acir.-Sa ilaiim.
Underneath prej? Na sa ilalim.
underrate I? Hamakin: halagahiTi ng
mababa.
Underscore f Guhitin sa ibaba.
Undersell ?? Magbili ng ;nura pa kay
sa iba
Understand-z/Matalastas lalastasin; ma
laman mawatasan; napakingan; du-
minig; mabatid; umintindi.
Understanding ?i Karnnngan; dunong;
watas bait
Undertake 1? Subnkin: matikman; mn-
lang; magsimula.
Undertaking- a Gawa; paggagawa
Undertone-71 Voces na mabaVja.
undertook f. iinp.-ísSLgmn\ñ; innmpisa;
sinnbok.
Undervalue 7/ Halagaban uq wala sa
karapatan.
Underwent v imp. Mnus.
Under wood-M Kaugoygoyan.
Underwrite t^Pirmahm; sumulat sa ila-
lim ng ibang snlat
Undeserving a Di marapatin; marawal;
haniak di dapat.
Undo-t'-Baguhin; baliktarin.
Undoubteda Maliwanag; walang duda.
Undress í'-Maghubad maghubo ihubad;
ihubo; hubaran; humubdan.
Undress-ii-Pagkahnbo; pagkahnbad
Undue-a-Di pa panahon.
Undulates Umuga; nmalonalon.
Undulation n Panginginig.
Uuearth iJ-Ipaliaaw; ilitaw; tuklasin.
Unearthly-a Hindi nauukol sa lupa.
Uneasiness-n Pagkakalisa; balisa: kali
kutan.
Uneasya Balisa; malikot.
Unequal-a Hindi parejo ó kapantay; iba:
bakat; hindi tama hindi ayos.
Unequaled-a Walang kaparis: walang
katulad
Unerring a Walang sala; di magkasala.
Uneven a-Hindi patag ó pantay.
Unexampled-a Walang katulad hindi
sumunod sa anomang halimbawa.
Unexceptionable-a- Walang kapintasan
Unexpected a-Bigla; hindi tin alaga
hindi inisip muna.
Unfair a-Di tama; daya, magdaraya.
Unfaiti'ul-a Taksil; lilo suitik.
Unfasten V Kalagin: kumalag.
Unfathomable a-Di matarok.
Unfavorable a Di mawiwili.
Unfeeling a Walang pakiramdam.
Unfiliaba-Di bagay sa bata; di bagay
sa anak. i
347 UNI
Unfinished a Di pa iitas; di yari; ku-
lang pa; hilaw.
Unfits Di bagay; walang kaya.
Unfit V Mawala ng kaya ó kakagayan.
ünfold-7/-Ilatag; magkatkat banatin;
unatin.
Unfortunate-a- Walang kupalaran; sa
wing kapalaran; buisit: masama.
Unforseen a Hindi sinadya; hindi ti-
nalaga; hindi inisip muna.
Unfounded-a- Walang katowiran.
Unfriendly a Di marunong magkaihi
gan; galit.
Unfruitful «-Karat; baog.
Unfurl.i; Tladlad.
Unfurnish v Alisin ang kasangliapan.
UngainJy a-Pangit; bastos; magaspang
Ungenerous a Kuripot; maiamot; di ma
ganda ang loob.
Unglued-a-Nabak bak.
Ungodly-a-Di binyagan; makasalanan;
masama: laban sa utos ng P. Dios.
Ungovernable-a Di masupil.
UngracefuI-a-Magaspang bastos.
Ungracious a Walang galang; bastos;
masamang ugali.
Ungratefula Hindi marunong magutang
na loob: buisit.
Ungent w-Gamot na pangpahid sa su
gat.
Úngula n Paa; kuko.
Ungulate w Ano mang hayop na may
apat na paa.
Unhallow-i; Lnmampastanganan sa nga
lang ng P. Dios.
Unhallowed a-Laban sa utos ng P.
Dios.
Unhandy a Bastos ang gawa.
Unhappy-a-Di masaya: malungkot; ma-
lumbay: kulang palad.
Unhealthy a MakasÍ8Írasakatawan;may
sakit.
Unhinge-i? Alisin ang visagra.
Unhitch 1?- Kalagin.
Unholy a Laban sa utos ng P. Dios; ma
kasalanan.
Unhorse r Mahulog sa kabayo.
Unhurt a Walang sakit.
Unfoliate (X May isang bulaklak la-
mang.
Uniform a Makakaakma; magkakaisa;
nagkaparis ajos; pantay.
Uniform i ty-n Pagkakaisa; pagkakaayos;
ppgkakaayon.
Union nPagkakalapat; kapisanan; ka
tipunan,
Unintelligible-a-Hindi maintindihan: di
matalastasin.
Uniped a May isang paa lamang.
Unique a Di karaniwan; bugtong.
UNN '
Unison n-Pagkakapisan; pagkakaisa;
pagkakalakip.
Unisonance n Pagkakaisa; pagkakaayon.
Unisonant-a Nakapipisaii; magkakaisa.
Unit n Isa.
Unitarian-n-Ang sumampalataya sa P.
Dios lamang at ayaw sa Anak at
sa Espirita Santo.
Unite V Pumisan; isania; idngtong;
ilangkap; magsangayon; ibahog; iday-
ti ilakip; ikaling.
United-iX-Nakakapisan kasania naka-
lialo nagkakasama,
Unitedly-ari?;.-Sabaysabay nakakalakip.
Unity -M Pagkakaisa; pagkakaayon; pag-
kakapisan
Univalve-n Suso.
Universal n Maalam sa lahat alain ng
lahat, nakasasaklaw; karaniwan.
ITniversallyaíi'í^-Kasali ang lahat. wa-
lang ipinwera.
Universe-n Sangkalibutan; sangkatawo
ban: sandaigdigan.
Unjust a Bindi tama. Hindi tapat ang
loob: falso.
Unkind a Bastos; inabagsik liindi nui-
runong maawa.
Unkindly v Mabag^ik bastos.
Unknown a Di nakikihla; di kilala.
Unlawful-a Laban sa kautusan; lihis sa
katowiran.
Unlearn v Malimutan,
Unlearned-a Ulol; walang tuto.
Unless co?ij.-Kung hindi; kundi.
Unlike-a-Iba hindi katulad; hindi ka-
paris,
Unlikely-a^t-. Hindi siguro; walang ka
siguruhan.
Unlimited a Walang hanga.
Unload t^bisan ó ibsan ang nilulan.
Unlock V Buksan ang seradura.
Unloose-v-Luagin kalagin.
Unloosen-v-Kalagin; luagin; Jumuag.
Unlucky-a Walang kapalaran; kulang
palad; sawing kapalaran.
Unman-v Humina ang loob.
Unmanly-¿i Di parang lalaki.
Unmannerly a Masamang kilos; bastos;
walang galang.
Unmeaning-a-Walang kahulugan.
Unmerciful-a-Walangawa; walang habag.
Unnieritable a Di marapatin.
Unmistakable a- Walang sala; walang
mali.
Unnatural a Di natural.
Unnecessary a Hindi kailangan.
Unneigborly a-Di marunong makipag-
kapwa tawo.
Unnerve 1' Dumuag; humina; ang loob.
Unnumbered-a Hindi naki|bilang.
34 8 UNS
Unpack-i^-Buksan ang balutan ó kahon
at alisin ang laman.
Unpalatable a- Walang lasa; matabang,
makasusuya makasusunod
Unparalleled-a Walang katulad ó kapa-
ris; gansal.
Unpin-v-Alisin ang aspili.
T"npleasant-a Masusuklam; malungkot
masaklap.
Unpolished a Bastos, magaspang; ma
balat
Unprecedented-a- Walang nauna;primero-
Unprejudiced^i Hindi nain^iit.
Unpretending-a-Mahinahon; mabait ma
bini
Unprincipled a Walang kabanalan lia-
mak taksil.
Unproductive a Hindi raakikinabangan;
di mamumunga karat. i
Unprofitable a Walang pakinabang; wa
lang tubo
Unpromising a Di magaling; hamak.
Unqualified a Hindi umabot sa grado.
Unquestionable a Walang tanong; di
maitatanong; toto; maliwanag
Unquiet-a Ralisa malikot; maguió.
Unravel-t; Tumustos.
Unreadya Di pa nakagayak.
Unreal a-Hindi totoo; sinungaling.
Unreasonable a-Walang katowiran; ma-
tigas ang ulo.
r^nreliable a Di dapat maniwala; w^alang
kasiguruhan.
Unresmitting a-Walang lubay, w^alang
patid
Unreserved a Walang lihim; tapat ang
loob,
I'nrest-^i Pagkabalisa: kalikotan kaba
lisahan kawalan ng tulog; kaguluhan-
Unrestrained a-Malaya; maluag; walang
hafiga
Unrighteous <t Masama;makasalanan; la-
ban sa utos
Unripe rt Hilaw; sariwa; hindi pa ma
gulang; mura.
Unrull f Banatin unatin: ilatag,
Unruffled-aTahimik walang galit; ma-
kinis; hindi magusot
Unsaddle v Humulog sa siya.
Unsafe-a-May panganib.
Unsay-v-Baguhin ang salita.
Unscrew v Alisin ang tornillo.
Unscrupulous-a Walang galang; bastos
sinungaling hindi tapat ang loob.
Unseal t^ Bakbakin
Unsearchable a-Di mahahanapin.
Unseasonable a Wala sa panahon, labas
sa panahon.
Unseat-t/ Mahuiog sa upuan.
Unseemly a Di bagay, di dapat.
UPB
349
USA
Unseemly aíir.-Malibog.
ünseen-a Hindi nakakita; hindi maha-
lata hindi sinadya
Unsettle-vGumalaw, galawin; gumulo.
Unsightly a Pangit.
unskillful a Hindi nnatalaa, mapurol ang
isip; hindi sanay.
Unsociable a Ayaw makipagkapwatawo.
Unsound a-Di matibay. mahina; may
sakit.
Unsparing a-Walang tawad.
Unstring v Alisin ang kuerdas.
Unsuccessful a Walang palad kulang
palad; malungkot malumbay.
Unsuitable a-D\ bagay.
Untangle V Ayusin; iayos.
Unthinking a Di maisipan; pabaya.
Untie V Mabugnos ibugnos.kalagin; Ina
gin ang tali
Until^rer. Hangang.
Until r?rmj.- Han gang.
Untimely a Wala sa panahon,
Untimely-afiv.-Labas sa panahon.
Vnio prep -Hangang
Untold a Hindi pa sinabi.
Untouched a Dalisay, malinis; hindi na-
hipo.
Untoward a Pabaliktad
Untowardly ac?v. -Pabaliktad.
Untrue-n Sinungaling hindi totoo.
Untruth w-Kasinungalingan.
Untwist í; Tuwirin.
Unusual a Di karaniwan.
Unutterable a Di masabi.
Unvarnished a Walang varnis.
Unveil i; Alisin ang takip.
Unwarrantable a Di dapat: walang ka-
rapatan
Unwearied a-Di pagod; walang pagod.
Unweave-v Ilatag tumastas; ang hi-
nabi.
Unwell a Di magaling may sakit; may
karamdaman.
Unwholesome a Di magalingsakatawan;
di bagay sa sikmura
Unwieldy-a-Malaki. mahirap mamábala.
Unwilling-a-Ayaw; walang gusto.
Unwind tJLuslosan; kidkirin.
Unwise a Hindi marunong; ulol.
Unwittingly-aáv. Wala sa loob.
Unwonted a Di karaniwan.
Unworthy a Marawal;hamak; walang ka-
rapatan .
Unwrap-v Buksan ang balutan.
Unwritten a Hindi nakasulat.
Unyoke v Kalagin.
Up-a<iv.-Sa itaas.
Up-prej?. Sa itaas.
Up n Taas.
Upbear v- Itaas, lumaban.
Unbraid I'-Pintasin parusahin payohan;
pasiyahan: murahin; alipustain.
Upheave r Tumaas.
Upheaval 7i Pagalsa.
Upheld-r i^-^; ^? Tinaas; sinustento; hi-
111 aban.
Uphill 71 Sa gawing itaas ng bundok.
Uphold-t' Magsutento; lumaban, kuma
long
rpholster tvLagyan ng sapin sa manC^a
kasangkapan.
Upland n Lupang mataas.
Uplift iz-Itaas buhatin.
Upmost a Kataasan mataas sa Inliat;
naipaibabaw sa lahat.
Upon^»Y|9 Sa i baba w.
Upper a Ibabaw.
Upper w Na nasasa ibabaw.
Upper-lip n Nguso.
Uppermost a Kataastaasan.
Uppish a Palalo; hambog
Upraise í; Itaas: buhatin.
Upright a Matowid; tapat; busto.
Upright «(^i' -Fatayo.
Upright n Haligi.
Uprise ^^Umal8a; lumaban.
Uproar n Kaguluhan; kaingayan.
Uproarious a Maguió; maingav.
Uproot vBunutin buhat sa iigat.
Upset r Ibual
Upset-?? -Pa^kabual.
Upset a Nakatayo; fijo; halagang totoo
buo ang loob.
Upshot-n-Dulo: ang nangyari.
Upside-n-Mukha sa itaas
Upside down adv. Nakataob
Upstart n Tawong palalo at hambog.
Upstart V Kumilos ng pabigla.
Upward Upwards-arit;. 8a gawing itaas.
Upward a Gawing itaas.
Urban-a-Nauukol sa hayan,
Urbane a Magalang; makinis maganda;
marunong makipagkapwatawo
Urbanity n Galang mabuting paguugali;
kabanalan.
Urchin n Batang lalaki.
Urge-v Pilitin: pumilit; iudyok.
Urgency n Kakailangan; kapilitan.
Urgent-n Kailangan.
Urinal n Ihian.
Urinary a Nauukol sa ihi
Urinary-n Ihian.
Urinate v Manubig.
TTrine n Ihi.
Urn n Vaso
Us2>n;i -Kami; tayo; aniin; atin; amin;
natin.
Use-v-Gamitin: tinagin.
Use n Paggamit uso; kaugalian.
Usage n-Paggamit; kaugalian; uso.
VAL
350
VAR
üseful-a-Magagamit; makikinabangan;
magagamitin; bagay.
Osefalness n-Pakinabang paggamit; ka
gamitan.
Useless-a Di giiiagamit walang kabuhi-
han; walang kabulugan.
IJsual-a Karaniwan.
Usurp-v Angkinin; hipigin: gagahin.
Usurpation w-Pagaaiikin; bipig. kaln
j pigan.
* ütensil-n Kasangkapan.
Utility-n-Paggamit kaganiitan; pakina-
bang; kasaysayan; kahulugan.
TJtilization w Pag gam it; kagamitan.
utilize v Gamitin.
Ütmos a Kalayolayoan: kahulihulihan;
kadiikxiulohan kalakilakihan.
Utmost n Kaduluan; kalakihan; banga.
Utter- a Lubos; puspos; buo.
Utter íí-Magsabi; maíísalita sabibin.
Utter most a Kadulodulohan
Uterrance-n Kasabiban sabta: pagsabi:
sabi
Uveous-a-Parang uvas
Uxorious a Masupil ó sumuko sa asa
wang babayi;
Uxoriousness n Pagsuko sa asawa.
"V
Vacancy n Kawabiii ng laman katama-
ran; pagpapabinga.
Vacant a- Waiang laman; inalaya; wa
lang ginagawa.
Vacate v Umabs, maiwan pawalan ng
kabubiban.
Vacation n Pagpapabinga paglilibang.
Vaccinate?" Magtanim ng buhitong
Vaccinatorn Magtatanim ng bulutong.
Vaccination n-Pagtatanim ng bubitong.
Vaccine a ^auukol sa baka
Vacilate v Gumiraygiray; gumalaw.
Vacillation-^ Giray; galaw paggigiray-
giray,
Vacuity n-Kawalan ng laman.
Vacuous a W^alang laman.
Vacuum 11 Lugal na walang laman..
^'agabond n Ham pan I upa
Vagabond a Ham pas) upa
Vagabondage-Vagabondery Vagabon
dism-n-Pagkabampaslupa.
Vagary n Paglipad ng isip; nais pita;
nasa,
^'agrancy n Pagbahampaslupa:
Vagrant-a-Pabaya bampaslupa.
Vagrant w Hampaslupa,
Vague «Malabo di maliwanag maguió;
walang ayos, di siguro.
Vargueness-w Kalabuan.
Vail-^i Tabing; takip ng mukba.
Vail-i? Maglagay ng tabing; itakpan ang
mukba.
Vain a Palalo; hambog.
Vainness w Kabambugan; kapaialuan.
Vain gloriouss rt-Palalongpalalo.
Vain glory-n- Kapaialuan kabambugan;
kayabangan.
Vale n Parang.
Valediction nPaalam,
Valedictory nPagpapaalam. ,.
Valedictory a Nauukol sa paalam.
Valet nAlila ng isang lalaki.
Valiant a Malakas matapang; mangabas;
matinig na loob.
Valid a Matowid ayon sa utos.
Validity- Validness n Katowiran; pagka-
kaayon sa utos.
Valise?! Saco de noche.
Valley-n Bukid sa pagitan ng dalawang
bundok
Valor-72 Bisa; tapang; katapangan ka-
pangasan; hinapang; kamabalan.
Valorous-a-Matapang; mangabas.
Value-n-Halaga.
Value-v Halagaban tasaban; lagyan ng
balaga; mahalin.
Valuables Mahalaga may balaga.
Valuation n-Halaga katasaban.
Valueless ii Walang balaga; walang ka-
buluban.
Vamp-n-Itaas ng sapatos.
Vampire n Bayakan.
Van-n Harapan ng bukbo bagol.
Vanew Kasangkapan na tinuturo kung
saan nauiraling ang bangin.
Van guard n-Bantay sa una.
Vanisb-t^-Mawala; kumupas: lumipol.
Vanity n Kapaialuan; kabambugan: ka
yabangan
Vanquisb-c-Daigin; supilin; pasukuin.
Vanquishment-n-Pagpasuko; pagsupil.
Vantage w-Pakinabang; tubo.
Vapid a Malansa lipas; matabang; wa-
lang lasa.
Vaporn Usok; vapor.
Vapor V Umusok.
Vapor ize-i?Maging usok.
Variable a Hindi pirme: iba,t, iba.
Variableness- Variability-n Kaibhan.
Variance-n Kaibhan; pagtatalo; away;
basagulo.
Variation w Kaibhan. *
V EN
Variegate t/ Marigiba,t, iba.
Variety -?/-Sarisari; psgkakaiba.
Variola-n Bulutong; sakit na bulutong.
Variolar- VarioluuH a May bulutoiíg.
Varioloid a Nauukul sa biilutong.
Varioloid nBiilutong tubig.
Various a Sarisari ika,t. iba.
Var et n-Tawong hamak at bastos.
Varnisli-w arnis.
Varnish-v-Magvarnis pabiran ug var
nis.
Vary 'V Magbago buniago.
Vase-'/t Vaso.
Vaseline n Vaselina.
Vessal-n-Alila alipin.
Vassa a Nauukol sa alila ó sa alipúi.
Vassalage-n Pagkaalipin; {)agkaa]ila.
Vasta Malaki maranii.
Varst n Lupang karat; lugal na walang
lianga.
Vastness-n Kalakiban karaniiiban.
Vat n Kawa; kaang.
Vaticinate-i'-Humula; maiigbula.
Vault-n-Yungib. libing libingan; kabaon;
Iiindag lukso.
Vault-2/ Lumundag; lumiikso
Vaunt V Maghambog magmayabang.
Vaunt t^-Kahambugan: kayabangan
Veal n Carne ng bulo.
Vedette n-Bautay.
Veer-i; Lumiko; ibahin ang tungtungan.
Vegetable-n-Gulay.
Vegetable a Magulay; nauukol sa gulay.
Vegetaba Nauukol sa gulay.
Vegetarian n Ang tawong ayaw kurnain
ng karne.
Vegetate V Tumubo lumaki suraupling;
pumunla
Vegetation n Manga gulay
Vehemence Vehemency-7i-Kalaka8an;ka
ningasan lakas.
Vehement a Malakas maningas.
Vehicle-w Carromata; curruage; bagol.
Veil-n-Tabing takip ng mukba.
Veil -y Itabing; itakpan.
Vein-w Ugat.
Vein-v Pumuno ng manga ugat.
Vellicate v Kumilos na bigla,
Velocity n- atulinan; kalakasan. tnlin.
Vena-n-Ugat.
Venal a-Makabibili upaban.
Venary a Nauukol sa pangangaso.
Vead v-Magbili magtinda
Vendee-ti Ang mamili.
Vender-w-Ang nagbili; ang nag tinda^
Vendible a-Umubrang ipagbibili.
Vendible-n Anomang bagay na ipinag-
bibili.
Vendition n-Pagbibili: pagtitinda.
Vender n Ang nagtitinda.
351
VER
Vendue WTAlmoneda.
Venerable a ])apat igalang.
Venerate-f-ígalang galangin.
Veneration.?/,- Pagtralang;kagalangan;ga
lang; walanggalang.
Vanerator M Ang gumagalang.
Venereal a Nauukol sa pakiapid.
Venery-M Pakiapid"
Venery w Pangangaso
Veuesection-w-Pagbukas ng ugat upang
madugo.
Vengeance-^í Gauti; biganti.
Vengeful a Mahiganti
Venial-a Dapat patawarin.
Venicon n ame ng usa.
Venom t?-Kamandag; lason.
Venous-a May kamandag; malason.
Veutnt^utas; da an ng han gin.
Vent r Palabasin magsabi.
Ventilate-t? Buksan ng pinto upang mag
daan ang han gin.
Ventrala Nauukol satiyan
Venture?! Kapanganiban kapalaran.
Venture-r-Ilagay sa kapalaran; manga
lias
Ventursome a Matapang.* mangabas.
Venturous a Matnpang.
Venue?! Knpitbabay; lugal na pinagka-
yarian.
Veracious-rt-Di marunong magsinunga-
lingan.
Verac i ty -?? K atotoh an au .
Veranda ??. Veranda.
Verb-?i-Verl)0.
Verbal a ííindinakasulat sinabi lamang.
Verbalism-?! Salita.
Verbally acií' Sa salita lamang.
Verbatim adv Ayon sa salita.
Verbiage ?! Paggamitngmaramingsalita,
ngunit walang kabuluhan.
Verbose a Magsalita.
^'erbosity-?i-Karamihan ng salita.
Verdancy ?!-Pagkasariwa; kamurahan.
Verdant a-Sariwa. mura
Verdict ?! Hatol pasiya.
Verdure?! Verde: kamurahan; kasari-
waan
Verge-w-Gilid; tabi.
Verge t' Lumapit lumusong,
Verification?! Kasaksihan pagkasaksi.
Verify v-Patotohanin: sumaksi,
Verily-rtíZr. -Totoo; tunay.
Versimilar-a-Tiia totoo; marahil.
Veritable a-Totoo tunay; tama
Verityn Katotohanan.
Verjuice-?! Katas na maaisim; kaasiman;
anghang; kapaklian.
Vermicella n Fideos.
Vermicular a Nauukol sa bulati.
Vermiculate a Hitsurang bulati.
VIC
352
Vermiciilose Vermiciilousa May bulati.
Vermifiige-n Gamot laban sa biilati; ga-
mot sa bulati.
Verraillion n-Piila.
Vermin-n Hayop na malikot.
Venia cular-fl-Kauukül sa lupang tinii-
buan.
Vernacular n-Wika ug isang: tawo.
Vernal a Nauhkel sa tagaraw; nauukol
sa pagkabata.
Versatile a Makapipihit; mababago.
Verse n- Verso, pangkat.
Versed a Marunong sanay.
Versification n-Paggagawa ng verso.
Versify V Ga^in verso.
Version ri-Salaysay; kahulugan; kasay-
sayan.
Versus prep Laban kay.
Vertebra n Tsang buto ng gulugod.
Verterbral Vertebrate Vertebrated-a-May
gulugod.
Vertex w Dulo pandulo; kataasan.
Vertical a-Patayo; nakatayo.
Acertigo a Lilio hilo.
Very ndv-l otoong; tunay.
Vesica-n-Pantog.
Vesicate v Lumintos
Vesication n Paglilintos.
Vesper n Bituin sa gabi.
Vespers ?i Orasion.
Vessel 71 Vaso
Vest-w-Chaleco.
Vesti? Magbihis; bihisan; bigyan ng ka-
pangyarihan.
Vestala Banal maselang; malinis.
• V^ested a Nakabihis.
Vi-stige w-Bnkas; guhit tanda.
Vesment n Damit habito.
Vesture w-Manga damit.
Veteran a Sanay; dati.
Veteran ?i-Tawong sanay.
Veterinarian n-Manga gamot ng hayop.
Veterinary-a-Nanukol sa paggamot sa
manga hayop.
Veto v-Magbawal; umayaw; huag puma
yag-
Vex i; Abalahin; yamutin; sabarin.
V^exation w Yamot; tukso; abala.
Vexatious-a Makayayamot; mayamutin;
rnapighati.
V'm adv. Sa parang ng; sa gawi ng.
Viaduct nlulay.
Vial n Boten g munti.
Viand n Pagkain.
Vibrate-'u Uminig, mangatal.
Vibrations Inig; panginginig: atal,
Vicarn-Katulong; kahalili.
Vicarage v-Bahay ng kalihim.
Vice-n Risio kasamaan sala kasalanan.
Vicinityn Lugal na malapit; paligid.
VIR
Viciousa Mabangis; mabagsik. raasama.
Vicissitude n Pagkasunodsunod ng pag-
lipat
Victim-n-Ang nahibo; ó dinaya.
Victimize V lekasin; hibuin.
Victorn Ang nanalo. .
Victory n Pananalo.
Victorious-^ Nanalo.
Victual w Pagkain-
Victual t? Bigyan ng pagkain.
Vide t^-Tingnan.
Videlicet a-Sumusunod: ganiri.
Vidette ?i Bantay.
Vie V Lumaban; magtalo
View n-Tingin tanaw; kita.
v^iew i;-Tumingin tanawin.
Vigesimal a Ikadalawangpuo.
Vig'ú-n Bantay pagingat
Vigilance n Pagingat pagkakalinga;ban
tay.
Vigilant-a Maingat makalinga.
Vigor ?rTakas: kaliksihan; katibayan. ti-
bay. bisa; kasapatan
Vigorous a Mata pang; malakas;matibay;
mabisa; matigas; liiiran; malitid;
maujrat
Vile a Masama hamak
Vilification n-Pagaalipusta, pagmumura;
pagpapahamak,
Vilify-í^Hamakin; muaahin; alipustain;
pasamain.
Villa-w Tiraban ó tahanan sa parang.
Village-?i-Nayon; bayan na munti.
Villain n-Masamang tawo.
Villainous a Masama
Villaine n-Kasamaan.
Vlndicate-i?-l>umaban magtulon<jr
Vindiration-n-Paglaban; katulong.
Vindictive a- Mahiganti.
Vine-n Lipay.
Vinegar nSukha.
Vineyard n Halamanan ng uvas.
Vinous-a-Nuukol sa alak.
Vintner n Mangangalakal ng alak.
Viol Violan Viola; violin; na malaki.
Violate V Magkasala lumaban sa utos.
Violation n-Pagkatíasala: kasalanan.
Violator n Ang nagkasala.
Violence-n-Kaiakasan.
Violent a Malakas; gahasa.
Violet-n Violeta.
Violeta Kulay purpura.
Violin n Violin.
Violinist-w Violinista.
Viper w-Alupong.
Viperous a May kamandag; parang alo
pong.
Viragon-Babaying malikot at manga
has.
Virgen w-Virgen; babaying banal.
voc
Virgin a- May puri, banal.
Virginity-n-Kabanalan; pagkadalaga.
Viridescent « Verde.
Virile a Parang lalaki malakas
Virtue nKabanalan; virtud; puri, kala
kasan; kapangyarihan.
Virtnousa a Banal; may puri; malinis;
maselang.
Virulence n-Pagkakahawa.
Virulent-a Makahahawa: may kamandag.
Virus n Nana na makahahawa.
Visage n Tingin; mukha; hitsura.
Vis-a vis-a(ii;.-Makakaharap.
Vis a vis-n Visavis.
Viscera n Laman ng tiyan.
Visceral-a- auukol sa manga bituka.
Viscerate i/Alisin ang laman ng tiyan.
Viscid a Malagkit; madidikit.
Viscount *i-Visconde.
Viscountess n Asawa ng visconde.
Viscous-a Malaerkit malumot.
Vise n-Pangipit.
Visev-Ipitin.
Visible a Makakikita.
Vision n-Tingin; kita; pagtatanaw.
Visionary a Maguniguni mapagwari.
Visit-n- Visita; dalaw; pagdadalaw.
Visit t^-Dalawin; magvisita.
Visitation-n-Pagdadalaw.
Visitor-n-Ang dumadalaw.
Visita-w-Tanaw.
Visual-a Nauukol sa tingin.
Vital a Kailangan na totoo.
Vitality-n-Kakailangan ng mahigpit.
Vitiate-v Sirain.
Vitreous-a-Nauukol savaso.
Vitrict a-Parang cristal.
Vitrifaction Vitrifacture-n-Paggagawang
manga bagay ng cristal.
Vitrify-v Maging cristal.
Virtuperate v Murahin magmura.
Vitupera tion-n Kamurahan; pagmumura.
Vituperator-n Ang nagmumura.
Vivacious a Masaya; buhay na loob.
Vivacity-n Kasayahan; saya.
Vivid a Ayon sa buhay; buhay mala-
kas.
Vivify-v-Buhayin; pasipagin.
Vixen-w-Babaying mangabas.
Vixenly VixenÍ8h-a-Masungit;mangahas.
Vocable n Salita ngalang.
Vocabulary-w- Vocabolario; listaban ng
manga salita.
Vocal-a Nauukol sa voces,
Vocalist n Magdadalit.
Vocal ity-nPagdadalit,
Vocalize vTunugin.
Vocation-w-Hanapbuhay; kahiligan.
Vocifrate v Sumigaw; eigawin; hiya
win.
353 VUL
Vociferation-n Pagsisigaw; hiyaw.
Vociferous a Malakas matunog.
Vogue a Kaugalian; uso; modo.
Voice-n Voces
Voce-t; Magsabi: sabihin.
Voiced a May voces; sinabi,
Voiceless-a Walang voces.
Voida-Walang halaga; walang kabuln-
han walang laman.
Void w-Lugal na walang anomang laman .
Void V Alisin ang laman.
Voidance-n-Kawalan ng laman.
Volant-a-Nakalilipad: maliksi. matulin
masipag.
Volatile-a-Masaya; saliwahang loob; ma
daling sumingaw.
Volcanic-a-Nauukol sa volcan.
Volcano-n-Volcan
Volleys Pagputok ng sabaysabay.
Volt w Panukat ng lintik.
Voluble-a-Masalita
Volume-n-Tomo; libro.
Voluminous a Malaki; may maraming
tomo masagana.
Voluntariness-n Pagkakaayon sa kahi-
lingan.
Voluntary-a-Ayon sa kahilingan.
Volunteer-n- Voluntario.
Volunteer v-Magprisinta.
Voluptuary-a Masagana.
Vomit vSumuka; magsuka; sukain.
Vomit-n Suka; pagsusuka.
Vomition-w Pagsusuka.
Vomitive-a-Makasusuka.
Vomito ryn-Pagsuka.
Voracious-a-Matakaw.
Voracity-Voraciousnes-M Katakawan .
Vortex n-Uliuli; ipoipo,
Votary-a May pangako.
Vote n Voto
Vote V Mag voto; ihalal.
Vouch r-Mangako.
Voucher-n Recibo.
Vouchsafe-v Paging dapat: pumayag;
ipagkaloob.
Vow W'Numpa; pangako.
Vow-i'-Manumpa; mangako.
Vowel n Vocal.
Vowel a- Vocal.
Voyage n Lakad; viage.
Voyage V Maglakad; magviage
Vulcanian a Nauukol sa volcan,
Vulgar-a Karaniwan; hayag; alani ng
madia; hamak; mababa.
Vulgarness w Kahamakan kababnan.
Vulgarity n-Kahamakan; kababaan; ka
balayan.
Vulnerable a Makasisira; umubrang sa
gutin.
Vulpine-a-Matalais; tuso.
45
WAN
354
WAS
"V7"
Wabble V Gumiraygirav; uminig.
Wabble n Giray. paggigiraygiray; inig.
Wad-n-Takip.
Wadv-Takpanin: itakpan
Wadding-w-Takip panakip.
Waddle-z/'Lumakad na parang bata.
Wade y Bumatis; magbatis; lumakad sa
tubig.
Wader n Ang bumatis.
Wafer-w-Galletaiig manipis.
Waffle-n-Galletang manipis.
Waft-v Lumutang lumipad; liimayag.
Wag iJ Pumagpay; iwayway.
Wag w-Pagpag; way way; tawong masaya.
Wagev Lumaban; magpiista.
VVage-v-Lumaban; magpusta; kaupahan;
upa; bayad.
Wager vMagpusta; piistabin; tumaya.
Wager- w-Pusta; taya.
Waggle-i? Pagpagin ang bimtot. galawin;
ang buntot.
Wagon-n-Bagol.
Waif-n-Batang walang tiraban; batang
lansangan.
Waii-w-Daing; hinagpos.
Wail V Dumaing.
Wainscot-w-Dingding na kahoy.
Waist-M-Bayawang
Waist band n-Pamigkis sa bayawang
Waist coat n-Chaleco.
Wait V Magantay; antayin.
Wait-n-Pagaantay.
Waiter-n Alila sa lamesa
Waitress iiBabaying alila sa lamesa.
Waive vBiti wan; ifuera; maiwan.
Wake-n Bakas ng sasakyan.
Wake-n-Puyat; pagpuyat.
Wake-v-Gumising.
Wakeful-a Magising; gising.
Waken v-Giimising; gisingin.
Walen-Latay ng hampas; guhit.
Walk n-Lakad: pasial; gala; paglibot.
Walk-v Magpasial; lumakad; gumala; lu-
mibot.
Wall n Dingding pader.
Wall -t; Gumawa ó ilagay ng dingding
ó pader.
Wallet-n-Bulisikot; lalagyan ng cuarta
ó salapi.
Wallop-v Hampasin; paluin.
Waltz-w-Bal; sayaw.
Waltz v-Sumayaw ng bal magsayaw.
Wan a-Maputla; namutla mahina.
Wand-n-Maikling tungkod.
Wander v-Maglibot, lumibot.
Wandering n Paglibot.
Wane V Tumahimik;humimpil;lumubay.
bumawas; humina
Wene-n Pagbawas; kahinaan.
Wanness-n Kaputlaan; kakinaan.
Want-n-Kakailangan ibig; kakulangan;
gutom.
Want t; Magkailangan; maibigan; mag
nasa; magpita.
Wanting-n Kulang.
Wantion a-Malaya; pagayangayon mati-
gas ang ulo; tampalasan.
Wanton ?i Tawong malubog.
Wanton-v Maghampaslupa; maglubog.
Warn Labanan; paglaban; digma; pag-
dirigma; pagbabaka.
War-t; Lumaban; mabaka; magdirigma.
Warble-v- umanta.
Warble-n-Kanta.
Ward V Bantayin; magbantay.
Ward-^^ Silid; kuarta.
Warden-n*Taga ingat; taga bantay; puno
Warder-^ Tag a bantay; bantay.
Wardrobe n Manga damit; lalagyan ng
damit.
Ware t;-Gumasgas; gamitin.
Ware-n-Kalakal
Ware house-n-Kamalig.
War fare-M-Pagdirigma; paglalaban.
Warily adv, -Mailag
Wariness-w Ingat; ilag; kailagan.
Warlike-a-Bagay sa labanan; Naiiukol
sa pagdirigma.
Warm-a Mainit; malagamgam;malakuko
Warm-v Painitin; nrainit.
AVarmth n Init; kaningasan; kainitan.
Warn-v Ibalita; magbigay alam; raagba-
lila.
Warning n-Bala; babala; alam.
Warp-v Baluktutin; bumaluktot.
Warp-9^ Kabaluktotan .
Warrant n-Tibayin;katibayan; demanda;
kasulatan.
Warrant-v-Tibayin; magdemanda; ma
ging dapat.
Warrantable a-May katowiran; naging
dapat; karampatan.
Warranty w Kasulatan; pangako.
Warrior w Sundalo; mandirigmn.
Wart-w Kalugo.
Warty-a-Makalago.
Warya Maingat; mailag; mahinahon.
Was-v. imp.'Ky; naging; nagka,
Wash-f-Maglaba; labhan, maghugas hu
gasin.
WEA
355
WEL
Wash n Laba; paglalaba.
Washer w Makinang panlalaba; magla-
laba.
Washer woman-w Babaying maglalaba.
Wash staiid-n Hinawan ng kamay; hi-
lamusan.
Washy-a Matubig; basa; mahina; payat;
bu.
Wasp n Putakti.
Waspish (zNauukolsa putakti; mapootin.
Wast V. imp Ay; naging.
Waste-v-Isabog; sayangin; gastahin sa
walang kabuluhan.
Waste a I.abis; sukal; nakasabog.
W^aste-w-llasukalan; kalabisan
Watch-ti- Orasan; relos na munti bantay;
tanod.
Watch-v-Bantayin; magbantay; magi-
ngat ingatan talibaan
Watchful-a-Masipag magbantay, mai-
ngat; gising; maliksi
Watch man-n-Bantay; taga igat.
Watch word n Hodyatan; tanod
Water n-Tubig.
Water-v Tubugin; diligan; magdilig;
wisikan. sabuyan.
Watery a Matubig; basa.
Water course n Daan ng tubig.
Waterfall M Hulugan ng tubig; paghulog
ng tubig.
W^ater fowl nlbon na nawiwili sa tubig.
Water melon-n-Pakuan.
Water procf-a-Di masisira sa tubig.
Water spout-w Sigwa,
Water- tight-a-Di makapapasok ang tu-
big.
Waul v Umiyak.
Wave-7i Alon; daluyong; kaway.
Wave-i; Kawayin kumaway umalon; pu-
magpag; pagpagin.
Waveless-a Walang alon.
Wavelet ^ Alon na munti; munting alon.
Waver v Gumiray; lumikoliko.
Wavering a-Mahina; mabubual; hindi
pirme.
Wavy-a Maalon.
Wax-n Kalaba.
Wax-v-Pahiran ng kalaba.
Waxen-Waxy-a Makalaba; may halong
kalaba.
Way n Daan; paraan; Ian das; layo; ka-
hiligan; hangad.
Wayfarer-n Tawong lakad.
Wayl^y-v-Harangin humaran g.
Waysiden-Tabi ng daan.
Wayward-<x-Pabaya: matigas aug ulo. '
Wen-pro. -Kami: tayo.
Weak-a Mahina; payat, marupok; malata;
dapok; babasagin.
Weakly arZv.Mahinahina.
Weaken v Hinain. humina; lumata.
Weakness-n Kahinaan; lata.
Weal-n Kalagayan mahusay; kahusayan.
Weal V Guhitin
Wealth-n-Yaman: kayamanan.
Weaithy-n-Yaman; makuarta; masalapi.
Wean r-Awatinsapagsusojhuagpasusuin
Weapon-n Kasangkapan ng sundalo; ka-
sangkapang paulaban.
Wear v Gamitin; isuot; gumasgas.
Wear-n Paggamit; kagamitang pagsuot;
gasgas
Weary-a-Pagod; mapagal nahi rapan.
Weary v Pumagod; pumagal; yumamot.
Weather-w-Panahon
Weather i;Tumagal sa kahirapan.
Weather cock-w- Kasangkapan gpaugturo;
ng pinangaling na hangin.
Weave-i;-Humabi; maglala; salahin;
Weaver n Manghahabi.
Weazen-a Payat; mahina.
Web-n Bahay gagamba.
Webbed-a Hindi makahiwalay ang ma
nga daliri ng paa.
Wed -y. ¿m^.-Kinasal; kumasal; nakasal;
nagasawá; nagbalayi
Wedding-n-Kasal balayi; pagkabalayi.
Wedge n-Sabat: kalang.
Wedge-v Sabatin.
Wed lock-n Kasai.
Wednesday-n-Miercoles.
Weed ;/ Damong magaspang.
Weedy a Maramo; masukal.
Week-n-Lingo.
Week day-n Manga araw bukod sa lingo.
Weekly-a Balang lingo; twing lingo
Weekly adv. Sa lingolingo; iingolingu-
han.
Weekly n-Pahayagan na lumita^v min
san sa isang lingo.
Ween-v-Magisip; magwwri.
Weep-v Umiyak; magnangis maglulia;
lumuha.
Weeping-a Maluha; nananangis.
Weeviln Bukbok; pangbutas.
Weigh-v Timbangin; tumimbang; biga-
tin; bumigat.
Weight-n Bigat; timbang; kabigatan.
Weight vPabigatan patawin.
Weightless-a Walang bigat.
Weighty-a Mabigat malaki; mahalaga.
Weir-n-Pangharang ng tubig.
Weird-a-Nauukol sa nuno.
Welcome-a-Masaya; mainam sa visita
Welcome v Tangapin ang manga visita
Welcome-n Pagtangap ng visita.
Welcome v Tangapin ang visita; turnan
gap sa visita.
W^eld n Hinang.
Weld-1? Hinangin; maghinang.
WHE
Welfare n-'^ alagayan; kabutihan.
Welkin n Lang t.
Well-?i-Balon; bukalan.
Wellu Buhos; umagos.
Well a-Walang sakit; niasaya.
Well ailt'. Mabuti; matowid; mahusay.
Well being-n Kalagayang walang sakit;
kasayahan: kabutihan.
Well-born-a Hindi nagbuhat sa masa-
ma.
Well bred-a-Magaling; mabuting ugali.
Well favored a Maganda
Well head-w Bukalan; kinukalan; pinan-
galinga. pinagbuhatan.
Well night a-Halos.
Well-spring-n Bukalan; pinagbuhatan;
pinangalingan.
We'll Kami'y tavo'y.
Weltw-Gilid; tabi.
Welt V Lagyan ng gil id.
W^elter-v Mahiga sa putik; lumublob,
W^en M-Pigsa.
Wench-n-Babaying negra
Wend-v-Pumaroon; sumunod.
Went V. imp. Naparoon; nagpunta.
Wept V. imp. & p. p.Vmiyak na; nakai-
yak.
Were v. imp Ay; naging.
Westw-Ang kalunuran.
West a-Kalunuran.
West adv. Sa. gawing kalunuran.
Westerly-a Sa kalunuran
Westerly-aiiv. Sa gawing kalunuran.
Western-a- K alunuran
West ward West wards ai^^^v.-Sa gawing
kalunuran.
Weta-Basa natigmak
Wet n -Fagkabasa.
Wet t7-Basin; bumasa; matigmak.
Wetness n-Pagkabasa.
Whack V Hampasin.
Whack n Hampas.
Wharf-w Muella.
Whatjt?ro.-Ano.
What-n Anong.
What ever-jjro. -Ano man; alin man.
What so ever jpro. Ano man; alin man.
What so ever a Ano mang.
Wheat n Trigo.
Wheaten a Nauukol sa trigo.
Wheedle t'-A'indugiü anioin; palayawin;
pawiliin.
Wlieel n Gulong.
Wheel V Gulungin
Wheel Wright-?* Mangagawa ng gulong.
Wheeze v Maghika
Wheeze w-Hika.
Wheezy-a Mai ika.
Whelk-n Butlig.
Whelm V Supilin.
356
WHI
Whelp-n Anak ng hayop; tuta; batang
hamak.
When adv.-Kailan; nang; niyong noon.
When ever When so evcr-a^í¿'. Kailan
man.
Wheyce-a(ii;.-Saan; knng saan; paano.
When so ever aíít'.Magbubat sa
Where adv. Saan; saan danda; saan man.
Where about Where abouts «nft'-Sann
man malapit sa.
Where abouts-n Lugal kinalalagyan
Where as-con/.-Dahil dito; yayamang;
upang
Where at- adv. D ahí) an dito.
Where fore a^t'.-Dahilan dito.
Where of acír. -Nang ano.
Where onadv.-Sa ayon*
Where so ever- avdv Saan saan; ^aan man.
Where ioadv.Sa lugal yaon.
Where uponafiv. At ngayon.
Whet-v Ihasa.
Whet-w Pagbahasa.
Whet stonen- Asaban.
Whether co^y. Kung.
Whey-n Gatas na malabnaw.
Which prop.- Aim; kung alin.
Which ever-Which so e\e prop, Alinman.
Whiff n-Ihip hitit
Whiffle-f Uminig; gumiraygiray.
Whiffle tree M-^'ansabit ng tiranti.
Whilen-Panahon; dali.
Whileaclv. Samantalang,
Whiles Samantalahin.
Whilomaíív.-Dati; maminsanniinsan.
Whilst-aí^í^.-Samantala.
Whim n-Sumpong; nais {>ita.
Whimper- V Umiyak; ma nan gis.
Whimper-n-Tyak: nangis.
Whimsical a Mapootin; masnmpuiigin.
Whine v Umiyak; dumaing manangis.
Whine w Ñingas daing.
Whinny v Humuni ang kabayo.
Whinny ti-Huni ng kabayo.
Whip-n Látigo.
Whip í; Latiguhin; bampasin ng látigo.
Whir n Haging; haginit.
Whir Í? Humaging; humaginit.
Whirl-f-Umikit.
Wh rl-n-Ikit; pagiikit.
Whirl pool w Uliuli.
Whirl wind n Ipoipo; buhawi.
Whisk-v-Waliein.
W^hisk-nW'alis; lawis
Whisker n Balbas.
Whiskey wW'iske.
Whisper v Bumulong; magbulungan.
Whisper n-Bulungan bulong.
Whist ¿nfer-Siit; tahan,
Whista-Tahimik; walang kibo.
Whist-fiTres y siete.
WIG
357
WIT
Whistle v-Sumutsot; humaging; huma-
ginit.
Whistle-n Haginit; sutsut, panutsot.
Whit-n- K akaun ti
Whiten Maputi.
Whi»e-w-Kulay puti; piiti.
Whiten-v-Pumuti putiin.
Whitish a-Maputiputi
White smith-w Mangagawa ng la'a.
White wash-M-Halo ng apog at tiibig.
White wash v Pahiran ng apog.
Whiter «íív.-Saan; saan banda.
White so ever-aíiv.-Saan man.
Witlow-n-Pamamaga ng mga daliri.
Whittle-v-Kayasin; kumayas. magkavas.
Whttle n Pagkayas.
Whiz V Humaging; humrginit.
Whize w-Haginit; haging.
Who jpro" Sino; sinosino.
Who ever-pro. Sino man
Whole a Lahat: buo; ganap.
Whole-n- Kalahatan; kabuoan.
Whole some a-Makapagpapalakas, ma
kagagaling sa katawan.
W^holly-aíív.-Lahatlahat: buongbuo.
Whom jpro. Sino man alin man.
Whom 80 ever-jyro.-Sino man.
Whoop-w Sigaw; hiyaw.
Whoop rSumigaw; hiyawin
Whose ^ro. Kanginong; kanikaninong.
Whose so ever j^ro.Kangino man kangi
kauino man.
Who so ever j;ro. Sino man.
Whurn Haging; haginit.
Whur V Humaging; humaginit.
Why adv. Bakit; bakin; paano kaya ang
dahilan.
Wick n Mitsa.
Wicked a Masama: malupit; hamak.
Wickedness n-Kasamaan, kahipitan.
Wicker-n-Sangan munti-
Wide a Maluag; maluang: malapad; ma-
aliwalas; tiwangwang; madalang; ma-
lawak; watak.
Wide-ariv. Maluang malapad
Wideness-w-Kalaparan; lapad. luang.
Width n Lapad luang; kalaparan.
Widen-v Lumapad: lumauang
Widow■'l^Baong babayi: babaying bao.
Widow v-Magbao; maging bao.
Widower-n Lalaking bao.
Widow hood-n Kalagayan bao.
Wield-v-Mamahala; gamitin.
Wifen Asawang babayi
Wife hV)op-n Kalagayan may asawa.
Wig-nBuhok.
Wiggle-v-Kumilos.
Wiggle n Kilos
Wight n Tawo.
Wigwam-w-Bubo.
Wild-aMailap; mabangis; ramo; bangin
tungak.
Wildw-Gubat,
Wilder-v-Gumulo ang isip.
Wildernes8-n-Gulat; kagubatan .
Wildness-n Ilap.
Wile n-Daya; hibo; lalang; lansi.
Will-ri-Loob; isip; lakas ioob.
Will V Maibigan.
Willful a Matigas ang nlo; lakas Ioob.
Wiilfully-aáv.-Tinalaga; sinadya.
WMUing-a-Masusunurin,
Wilt v-Lumanta; kumupas.
Wily-ii-Tuso; magdaraya.
Wimble-n-Pangbutas-
Win V Manalo magkamit.
Wince v-Umurong; matakot.
Winch-n-Panghuit; pangikit.
Wind-n Hangin.
Wind-t'-Ikiran; umikit.
Windless-a Walang hangin.
Wind mill-?i Makinang ipinalalakad ng
hangin.
W^ind pipen Lalamunan.
WindoAV n Bmtana.
Wine M Alak; tinto.
Wine glass ?? kopa ng alak.
W^inü-u í*akpak.
Wing V Pilayin.
Winged a May pakpak.
Wingless rt-Walang pakpak.
Wink V Kumindat pumikit.
Wink n Kindad; pikit.
Winning-n-Panalunan.
Winninga-Mananalo.
Winnow-i» Magpahangin.
Winsome a Maganda; masaya.
Winter-n-Taglamig.
Wintery a Malamig; maginaw.
Wipe vPahiran; magpahid.
Wire-n Kawad.
Wire i? Lagyan ng kawad.
Wiry a Nauukol sa kawad; malakas;
maliksi.
Wisdoms Karunungan; dunong.paham;
kabihasahan; katalinuhan,
Wise-a Marunong; tuso; mátalas: mata-
lino; bihasa.
Wiseacre n-Ulol.
Wish-v-Ibigin magna8a;magpita;magnais
Wish w Ibig; nais; nasa; pita.
Wishful a Maibigan; mapagnasa; mapag
pita.
Wisp n Munting bigkis.
Wistful a Maingat.
Witn-Lasa; lakas ng isip katalasan
katalinuhan.
Wit V Malaman; talastasin.
Witch-n-Babaying magkukulam.
Witch v-Kulamin; mangkulam.
woo
358
wov
Witch sraft-w-Mangkukulam.
With'prep. Kasama ng nang; sa: ni.
Withal-ftciy. Sabaysabay; naiiian; gayon
din.
Withal-jprej?.. Kasama ng; nang; sa
With dra'w-f -Magrenuncia; umurong; tii-
mangi itiwalay lumayo.
With drawal-w-Pagurong; pagtangi; pag
tangal.
Withe-n Pamigkis.
Wither-v-Lumanta; kumupas.
Withers-n-l^atok ng kabayo.
With hold-v-Ifuera; ibukod; huag sabi-
hin; huag magsabi.
With in-acit/'.-Nasasa loob.
With in-prep -Napapaloob.
Wito out aíív.-Wala.
With out-j?rep.Sa 1 abas: labas sa
Withstaad V Tumagal himaban;labanin.
Witess-a Ulol; mapurol ang isip.
Witness nSaksi; rnanunuod;
Witness-w-Sumaksi; nianuod.
Witling-n-Tawong hindi marunong.
Witty-a Marunong; mátalas; matalino.
Wive v-Magasawa; makasal.
Wizard n-Tawong marunong. mago.
Wizen a Payat; tuyo.
Woe n Kahirapan; sakuna; hirap.
Woe begone a Nakahahapis
Woeful- Woful-a Kaawa; malungkot.
Wolf-w Lobo.
Wolfish-a-Nauukol sa lobo.
Wolves-n Manga lobo.
Woman-n Babayi.
Woman hod-n-Pagkababayi; kalagayan
babayi.
Womanish-a Parang babayi.
Woman kind n-Lahi ng babayi.
Womanly-a Parang babayi.
Womb n Matriz; bahay bata.
Wont;, imp. ¿6 J9. ^. Nanalo; tinalo.
Wonder í^-Pamamangha, pagtataka.
Wonderf Mamanha: magtaka.
Wonderf ul-a Makamamangha; m a g t a-
taka; magaling na lubha.
Wondrous aMakamamangha;magtataka
Wont-tJ-Hindi magawa.
VN ont-7i-Kaugalian; paguugali.
Woo-v Lumigaw; lumingkod; iiiágling-
kód.
Wooer-n-Ang naglilingkod.
Wood n Kahoy; kalap.
Wood v-Tumubo ang manga kahoy.
Woodbine n-Bulaklak.
Wood cuttern-Mananaga ng kahoy.
Wooded-a-Makahoy; may kahoy. ''
Wooden-a-Yari ng kahoy.
Wooden rattle-n Pagupak. ^
Woodland-^-T.upang gubat; giifcat.
Woodland a-Kauukol sagubat.
Wood man-w-Tawong gubat; manga*
ngaso; mananaga ng kahoy.
Woodsmann-Tawong gubat; mananaga;
mangangaso.
Wood work-7i Sawa sa kahoy.
Wood y a-Makahoy.
Wool-n Balahibo ng tupa.
Woolena De lana.
Woolens n Manga damit na makapal.
Wolly a Mabalahibo.
Word-w-Salita; wika; pangako.
Word-t/ Magsalita; magsabi.
Wording-n Pagsasalita.
Wordy a Masalita; may maramingsalita.
Wore-t;. mjp. Oinamit sinuot; ginasgas.
Work-w-Trabajo; gawa; kapagalan.
Work-v-Magtrabajo; gumawa; pumagal.
Work box-n-Tampiping munti.
Worker-^-Mangagawa, ang gumawa.
Work house-n-Bilango.
Work man-n Mangaga^^a.
Work manship-n Paggagawa.
Work shop-w-Gawaan.
World-n Sangkalibutan; lupa; mundo;
sangkatawohan.
Worlding-ri-Tawong lupa.
Wordly-a Nauukol sa lupa; bagay lupa.
Worm w Uod; bulati.
Worm-y-Pumagai; pumagot.
Worm eaten-a May uod; may bukbok.
Worn-v. imp Ginamit; nakasuot.
Worry-T/'Iuksuhin; yamutin; pagalitin.
Worry nTukso galit; yamot.
Worse-a-Lalong masama; masama pa;
lubhang masama.
Worse-aíív.-Masama pa.
Worship n-Pagsimba; pagsamba. pagga-
lang.
Worship-Tz-Magsamba: sambahin.
Worshipper-nAng sumasamba.
Worshipful a Dapat galangin; dapat pu-
rihin
Worsta Kasamasamaan.
Worst-M-Ang masama sa lahat.
Worst-v Supilin; pasukin; manalo.
Worsted'-n-Torcillo .
Worth V Maging; marapatin.
WOrth-n-Halaga.
Worth a- May halaga.
Worthiness-n Karampatan.
Worthless-w-Walang halaga walang ká-
buluhan.
Worthy- a Nararapat; marapatin.
Would v-Kaya; ba.
Wound w-8ugat: bugbog; hiwa; taga.
Wound-v-Sugatin; sumugat; bugbugin;
bagbagin: hi wain.
Wound v. imp & p, p. Inikid.
VJove-v. imp. Hinabi; humabi.
Woven-t; p. /;. Hinabi na; nakahabi.
YEA
359
Wrangle v-Magtalo; makipagtalo mag-
basagulo magusap.
Wrangle nUsap; talo: basagulo.
Wrap v-Balutin: palupiitin. magkidkid;
ikirin; magulak.
Wrapper-w Balot; balutan;lalagyan bahay
Wrath n Galit; tanim ng loob.
Wrathful-a Magaiit.
Wreak-v-Hapisin; gawin.
Wreath-n-Putong.
Wreath i^Pamuton; putungin.
Wreck-v Sirain.
Wreck-?i P^gkasira; kasiraan.
Wrench ?i-Birador panirpaikit.
Wrench v-Pihitin; batakin.
Wrest-v Agawin; pilipitin
Wrestle v Magbuno; sumungab.
Wrestle nBunuhan; buno; siiiigaban.
Wrestler-n-Ang marunong magbuno
Wretch-n-Tawongma8ama;tawonghamak
Wretcheda Hamak; masama; mailing
kot; mababa.
Wriggle i^Kumilos; gumalaw.
YET
Wright-n Mangagawa.
Wring v Pilipitin.
Wrinkle-?* Kunot; kulabot.
Wrinkle v-Kumunot; kulubutin kunutin
Wrinkly a Makunot; makulubot
Wrist-n-Kamaw; manika ng kamay.
Wrist band-n Pamigkis sa kamay,
WritnSulat kasulatan.
Write V Sumulat.
Writer-7t-Taga sulat.
Writhe-v Kumilos maghirap.
Writing w Kasulatan sulat
Wrong a Hindi tama; mali.
Wrong n-Kam alian.
Wrong V Sumuwail; saktan.
Wrongful a Masama; mamali.
Wrote-u ¿m;?. Sinulat; sinulatan; sumu-
lat.
WiothaGalit; nakayayamot.
Wrought-v imj), éc p. j?.-Ginawa
Wrung-t/ imp. & p. |?.-Pinilipit.
Wry ¿e-Napilipit.
Wye-w Ang titik Y.
^N
Xanthic-a-Kulay dalanghita: madilaw.
Xiphoid a Hitsurang sandata.
Xylocarpous a-Namumunga ng bungang
matigas
Xyter n Kasangkapang ginamit ng man
gamot upang kayasin ang manga buto
ir
Yatcht-M Sasakyan.
Yatchin g-w-Paglay ag.
Yagern-Sundalong lakad.
Yam-M- K amoting dilaw .
Yankee nTaga America.
Yap n Sumigaw; tumahol.
Yap-n Sigaw; tahol.
Yard-n-Bakuran; bara.
Yard stick- w- Bara.
Yarn-w-Pisi na malambot. estambre.
Yataghan -n-Panaksak ng turko.
Yaup-v-Umiyak parang bata; sumigaw;
Yaup-w-Sigaw iyak.
Yawl-v Umiyak sumigaw; umangil.
Yawn-v-Humikab. maghikab.
Yawn w Hikab: higab.
Ye^ro.-Ikaw; kayo.
Yea-ai?v.-Oo; oopo; tango.
Yea n Fagkaoopo.
Yean-t;-Manganak.
Year-n-Taon.
Yearling-w-Hayop na may isang taon
ang edad.
Yearly-ac?v.-Sa tuwingtaon; sataon taon.
Yearn n Magnasa; magpita.
Yearningn Pita; nasa.
Yeast n Lavadura.
Yelk n Pula ng itlog.
Yell-i^-Sumigaw.
Yell-n- Sigaw.
Yellow-a-Madilaw.
Yellow n Dilaw; kulay dilaw.
Yellow bird-n Ibong na madilaw.
Yellow hammer-71-Ibong na madilaw ang
dibdib.
Yellowish-n Madilawdilaw.
Yellow^ jacket-n-Putakti.
Yelp r Umangil; sumigaw.
Yelp n Iyak; angil; sigaw.
Yerman-w-Tawong karaniWan.
Yerki» Batakin; bumatak.
Yerk-n Batak.
Yes-arit?. Opo, oo.
Yester a-Nauukol sa kahapon.
Yesterday n- ah apon.
Yesterday afir Kahapon.
Yet afit'.-Pa; man; y am ang; gay on
man.
_ü¿5£ ONLY
TU? -Miv'^*" ^IGA^
BüiLDING
USE OiNLY
BUILDING
USE ONLY
Q o
3 w
DO NOT REMOVE
OR
MUTILATE CARD