Skip to main content

Full text of "A Tagalog English and English Tagalog dictionary"

See other formats


^^ 'me^}^\', ^|4 



i^^^^^^^^^^^^m 



mffmmffKn 



mmm 




















; 'i.V*'?Af i» 



BUILDING 
USE ONLY 




Jnj^emory of 

STEPHEN SPAULDING 



1^0/ - J9'¿3 
CI A ¿J 2f 19'"^/ 



. ITNIVEK^IT Y F MICHI GAJS J 




BUILDING 
USE ONLY 



BUiLDIING 
ÜSÍÍ ONLY 



:i:.^.i: J 



¥ 



wwmmmmmtKm^. 



I I 



,M t 



úi:^£ 




"^"g^gr.-,..,-. 



i 



A 

TA6AL0G ENGLISH 



AND 



English Tagalog 



DICTJONARY 



COMPILED AND PUBLISHED 

BY 

atoarles Nigg 

MANILA- 
IMP I)E FAJARDO Y COMP.'^ 
lOl-CARRIEIX) 101 

1904. 



p.. 



\ .'C 



PAUNAWA 



H «|i 

Ang dahilan nang pagsiilat nitong libro,i, dili iba kun di ang maka 
abuloy nang pagpapakalat nang mahalagang wika nang Ingles na ngayo,i, 
Innialatag sa halos lahat nang manga naciones; kayá ang nasa nang sumulat 
ay ang tiimulong hindi lamang sa manga Americano at Inglés na may pitang 
matute nang wicang Tagalog kundi lalonglaló na sa manga maginoong taga 
rito sa Filipinas na ngayo,i, nagsusumikap sa pagaaral nang wikang Inglés. 

Pinagpilitan sa pamamagitan nang masiyasat at masinip na paghahalunkat 
ang pagtitipon nang lahat naug manga matatanda at manga batang salita at 
wikang Tagalog sampo nang manga kahulugan nang bawat isa upang mai- 
hulog sa wikang Inglés at gayon din naman ang wikang ito sa Tagalog at 
gayondin naman pinihit ang ibinigay sa bawat isang wika sa paghuhulog ang 
halaga at kahulugan sa iba at gayon din na man ang manga tinatauag na 
Frances baga^ ay pinilit ang magkaroon nang tunay na kahulugan sa kaniyang 
tunay na halaga ss iba. 

Ang librong ito, ay nakasiilat sa bagong ugali nang pagsulat nang 
wikang Tagalog; Kaya ang titic n?. C ay naging K: ang Gui ay naging gi: 
ang Qui ay naging ki; at U ay ang naging W. At dahil dito kung may ha- 
hauaping salita na sa dati ay nasusulat sa C at hindi makita ay dapat ha- 
napin sa K. At gayon din naman ang m^nga dating nasa Qui ay dapat hanapin 
sa Ki; at ang dati sa U ay hanapin sa W. 



ik 



PREFACE 



The author's object in compiHng and pubhshing this 
book is to put before the public a work that will aid 
both the American and the Filipino in learning either 
English or Tagalog whichever the case might be. 

It has taken about three years to compile it and 
each word has been thoroughly tested so that the 
definitions will be found correct. 

It is written in what is called the New Tagalog 
which differs from the old in the following respects. 
The C has become K, Gui has been shortened to gi; qui 
has been changed to Ki and w is generally substituted 
for U. Therefore should a person look for a word that 
begins with C and fail to find it he should turn to K; 
should he be unable to find Qui he should turn to Ki; 
and in case of u should turn to w. 



NIGG'S TAGALOG-ENGLISH DICTIONARY 
ERRATA 

In a pioneer work of this cliaracter it could hardly be lioped that where 
there are so many opportunities some errors wouhl not creep in, but these 
for the most part are trivial and of the sort to be expected until Manila 
typesetters become more accustomed to English orthography and American 
ideas of exactness. 

It is suggested that teacliers would do well to make these corrections in 
ink in the appropriate places and that as most of the changes only involve 
a letter or two the task would not be difiicult. The word as it now appears 
is given first in tlds list, after the page number, and Tagalog, followed by 
the corrected form. 

7 aba po-Virgen-Virgin.-alaala momento-memento. -alalayan-assert-assist. 

8 andukha hel paid help, aid 

9 apo-descondent-descendent.- asinan--pikcle-pickle.--ayunan ang iba-suscribe- 

subscribe. 

10 babala sa madala-programe-program.-bagay--de'iig -design.- bagay-usefur-- 

useful.-bagsik stricness--etrictness;-narshness harshness, bahidsing sign, 
baitangdedder-ladder. 

11 bahir heart-threat. 

1 2 banta nntion notion. basagfracH^^ed-fractured. 

13 bigyan-signif-signify. bigyan ka})angyariiian-autorize-authorize -bigyang sin- 

dak frjggien-frighten. 

14 bihis-clotaes- clothes. -l)ilas--marrp-marry.-bilog-spaherespliere. - binti - shang- 

shank- -binya^an-Chriatian-Christian. - biroan-caroucol-carousal . -biruin- 
6oke-joke. binubukulan origen-origin. bisa positivility-possibility. bilog 
rotunditp- rotund ity . 

15 bngtong -puzjle -puzzle. -buhatan -impaech-impeach.diuhay livoly lively, bu- 

hayin -resnsticate resuscitate, buig-buuch-bunch; racenne- -raceme.- bukal 
origen-origin; eourse course; tlnst-first.-bukod sa iba-feroign-foreign.-l nk- 
san-rhow show. 
1(> buhiAv wilb- wild. -bulukan-rotiing-Tottinsrj-bumabasa -header- reader, bumbuan- 
grown-crown.-bumukal sprink spring.-bumukod-separste separate. 

17 butihan-pertect'on perfection; bu ti If rain-grain, butlig-pustle-pustule -cabelle- 

riza -estable stable. -canta cluírous chorus. daan-ocasion-occaf-ion. 

18 daliasan-ferce-f()r(e;-stregtbeu-strengthen, daing mornuir-murmur;-snplication 

supplication. -dakila-illustration illustrious; -magesti majestic; -magaificent 
magnificent;-protent potent;--wealty -wealthy;- transcien dent -transcpudent 
dakip cappure capture dali instunt-instant.-dalidalian pispóse dispose. -fla- 
litaan- suf fe suffer, -dalitaincompoort comport; condesend-condescend.-da- 
losdalos idrot idiot. 

1 9 damihan-ougment augment. -dapat isralang hanorable lionorable.-dapat ipagta- 

gubil in laudable-laudable. -dapat magalingin nepectable respectable. -dapat 
parusahan-puisliable punishable, 

20 diccionario-dietionary dictionary -di hikayat incorruptable-incorruptible.-di ka- 

rampatan-imprope-im proper, dikdikin-crash-crush.-dilag grar duer-grandeur 
brillancy-brilliancy.-di mababago stapla-staple; uncbangable unchangeable, 
di mahigpit-unstaple- ur stable.- di makararaan-impassible -impassable, di 
' malapatan unlie-unlike; nnequaunerpial.-di malirip inscrutable inscrutable, 

di marunong mag veracios veracious.-di niatarok-unfathonable unfatlioma 
able, di nasasalang nunnngle<i-unmingled. 

21 dios ng alak Bachus Bacchus, di pagka-palagay inconstanty inconstancy, di 

sapat--'nade(]uaty- inade(piacy. -dispunte -back-stich ba(dí stitch. -dowaliagi- 
persuit-puf^suit. dowahaginin- persue-pursue.duende-f ray-fay. dulu-sunnc- 
summ t dumal abhorence-abhorrcnce. (lumal,as- freipiant frequent. -dum- 
hanpolute pollute. 

22 dunong. sience-science.- durog- ushed- crushed, durugin- crash -crush. -dusta- 

object-abject gagarin n/ark out feout. 

23 galing- beheiit benefit; sutil ity-utility.-galit-angray-angry;-tiretful fretful. -gal it 



__ 2 — 

na ,i!:alit-inery ver^^^2:}^nH)t pi»rtioii- potion, -ganuitin -dotor - doctor. - o:nnin 
vedilecit videlicei.-gíxpusin gyne gyve. 

24 gayak })rep6rative prep •rative;-pon)ptiou.s i)oi)ipoiJS.-gayatin plüce slice. -gibain 

niark out lerbel. gilalasin-tiüidi-timid. gikban as^iat assist.-gilingin griiidi- 
grind. 

25 ííulo n dissention dissension. -gulo-rt conbised confused. -gnlahin ang-contonnd. 

coníound.-guniagad minic-miniic. guniinliawa ang tioni-t'roni 
27 gunamgunaní refli-xion reñecti(jn. gnnienni-pantoni-pbaiilom.diabag, liabagin- 
conipasion conipassitai -haliiin conuf'^e-confuse. 

27 bampasin ng catne cañe, hari-severign sovereign. 

28 hawau-disengagad-ibsengaged ba\vanan-dissengage-disengage;facilbTate faciH 

tate.ldgantivengence vengeance bikayatjiikayatin facination fascination, 
facinate fasi-inate.-liüawincrnde crude, liinianbiman í^latery flattery. 

29 bindi nagbubat ooriginal origii-al. 

;iO binlog forfatliers forefatbers. birangin-cbose-cboose.-biwasan en-on.-liiyavv se- 
reaní scream. 

81 bub(bin- deude-denude. bubog curver curved, luikayin niuli extume exbunie - 

bulan propbecy [)ropbesy. buli adv.-mark out yelp; yelping -bulihan-pack- 
back. bubna-nntrice niatricc-. hulugin ng-srnctify sanctify buniabaprotroct 
protract, bunuik bang stirs stir. 

82 bumarap appaer-ai)pear. buniiyaw oyell yell ■ bunipay--interrudtion-interrup- 

tion. bunnilat'. perdict-pr^MÜct. bunuipa-wcak-weak. 

38 ibaon -preoare prepare, ibuid, ibulusok ruin rain.-idagdag inscrease increase. - 

idarang scortch sco cli.-igalang regards regard. - igiba denioisb- deniolisb,- 
ibabilin condssion coinndssion. 

84 ibulog ang -tornienst- torments, \\i\g-n exasion-evasion. ilagay sa ibang-trans- 

slate-translate. 

85 ilagay sa código codefy codify, ilap-willness-wildness.-ilarawan-portrait-portray 

i namoy-smeleed smelted. 

86 mark out'jirst tiro linen at top of first «>/iimw.inutog enlage enlarge. -ipagin 

tindi annunce announce, ipagkaloob-cencede concede. 
37 ipagtulakan ini<iel - impel, i. abintidot-privelege-privilege -ipasan loaid-load- 

ipatalodet losedet loose, ipatuloy- ersue pursue. 
88 isabog- layisb lavish. -isulat ang ngalan marticulate matriculate -itago-idclose 

i nclose. i tak gorn corn . 

39 itatua cuntradict- contradict, itula^'-persue-pursue.-iuli-reestablib-reestablish 

iuna-preceed-precede. 

40 kababayan - follow-fellow.kabagay-accoraadating accommodating, kabaitan-di 

seretion- discretion kabait.ai sa pagtupad concientiousness conscientious- 
ness. -kabanguban -ft agracy-fragrancy. 

41 kabigatan gaavity-gravity. kabiglaanan quicbness-quickne^s. 

42 kababaan ng bubay longetivy longevity, kaband^ugan-pompuosity-pomposity 

kabigpitan-pertenacity-i)ertinacity. kabinaanng effeminence,effeminaieness 
effeuiinency, eñraiaacy. 
48 kaiklian ng-dulness- iullness.-kailangang indespensible indispensable. 

44 kakulangan ng l)ait- indescretion-indiscretu)n. -kalaban- onemy-enemy. kala- 

bavv-carabou carabao kalagayang bata peiulity puerility, kalakban ngkata 
wan cor[)uledc\'-corpulency. kalaulin forsee-foresee. 

45 kalibugan-lownes luwness. kaiigayaban-gayaty gaiety, kaliitan sutility-subtilty 

kalog-em{)Uty-empty; ballow-bollow. kalupaan bondiness homeliness. 

46 kamangmangan- dulness -dullness. -kamote potatoe-pctato.-kamukba-smilar-si 

ndlar. -kanuiraan -sauvity-suavity. kanunuan forefetliers forefatbers. ka pa 
bayaan abaodonient abandonment, kapal tickness thickness, kapalabian 
arogance arrogance; pomf)UOsity pomposity; pompuousiiess -pompousness. 
lva})anabunan epportunity opportunity 

17 kapangyarilian meams means, -karangalan exellence excellence karaniw^an 
p re va 1 e u t p re val en t. 

48 karapataii mert-merit karuagan effendnence, efteminateness-effiminency, eft'e 
minacy karupukan britleness, brittlenes-; weadness, weaknessd)asa}au 
laan -impurity -impurity -kaealbahian savgatness savageness.-kasaliwaang 



- 3 — 

inconstencv, iiiconstaiu'Y;-ñcp!ene.ss, ñckleiiess, kasaliwaaiig pala<l illiluk 
illluck 
41) kasibaaii-glottoiiy-gUi tony-kasigurulian spoiiner sponsor kasiraanmistak-iiiis 
take kasiraan ng puri degredatioii-degradation.-kasukaban-tlireaehery trea- 
chery 

50 katampalasanan.- petulence-petulance. katandaau longlevity-longevity-kaíata- 

jiaaii adv --raid(ling--inid<iling.-katlia-miiide-iiiiiul.-katiiHtiinaíi iig coiustaiick 
constancy. katiy:igaan-persistance-f)ersJstence. 

5 1 katulinan. accleration-acceleratioti. katusulian-sagacousness-sagaciousness. ka- 

nkol- coreespondent correspondent. dcaunahan precet*(ience-precedence. k i- 
unuran.-dnlness (iuUness. kaupasalaan threacliery-treacliery. kausa{)-\v]iich 
whom.-kawalan ng bait-indescretioi -indiscretion, kaw Inn ng gawa liesure 
leisure. -kawalan ng gusto displeasnse duspleasure kawalnn ng bi a-sbanje 
slianielessness;--ñUppancy-- flippancy kawaUm ng kailangan abandonmant 
abandonment. 

52 kayabaiigan -ponipnosity, pom posity;-poinpuousness, poní pousne-s.-kay ama nan 

" mamón- man.mon.-kyyarianperpection -perfection, kilalanin fot se'e-t'oresee 
kibng inclanation, inclination; .sidp, ^ide. 
6ÍÍ kulungan ng tupa.-slieep-fuld slieep-fold. 

54 kumapab-enlargo enlarge. dvumapit- sieze seize dcumpisalin ascartain-ascer^ain 

k ung-thongh- though, kapitin-theive-thieve. kurap-movment-movemeht.díuro 
imagnation-imagination.-kuruin concept conceive. 

55 kuyumpis m'-rA': out denied. -labahin, labhan laundry launder.dagpos-a. -exhor- 

bit ant-exorbitant. 

56 lagusaw-rustliny-rustling. lahat-lahat guite-quite.dahi-sept.sect; foction, faction 

lakas ng prcnntitutde promptitude, laki ng anoman granduer-grandeur. 
laman-esscence-essence.damasin handell handle. 

57 lampas-exssive, excessive.-exhorbitant, exorbitant. damuoin-puniel pummel 

lansetang lacne lance.danta-a.-\vt'thered-witliered. lasap-aesthetice aestlie- 
tics.-latag outspaead-outspread, 

58 latak ng alak lee lees.daya-ereedom-freedom dihisan-evoid avoid, likc-unila w- 

ful-unla\vful.dind)agin muli-republisp-republish. 

59 linkod sa woer-vvooer.linta leach leecli.distahan-dock docket. distaban ng mga 

tavvong voice invoice litavv a.-s^ncible sensible;-n apearanceappearance li- 
wanaganivolve.-evolve doob ng bulaklak corollo corolla, loob ngdibdib-bu- 
som bosomduat prolixnees prolixness.dubag-toose loose.-dubhang-exhorbi 
tant-i. xorbitant. lubhang hambog jiresumptions presump.nons 

60 lubugin-watar water. dugal lien lieu liigal na pinagtuturuan-collega-college. hi- 

hog suplication-supplication. lumalo Hnrpo8s-surpass;-ontvie outvie. 

61 Innngalig terrnpt. interrupt.dumiko sa thn rtght the right.dundpana certain 

print-certain point hunitak-creak-crack. 

62 lusawincosnme consume. -maamoy-oderons, odorous; -oderiferous odoriferou8. 
6;^ mabalakubak-scurry scurfy.-mabango-arromatic-aromatic; oderiferous, odorife- 

rous;-oderous, odorous. -mabigla to to be mabisa-diligencediligent.-mabuhay 
uli.-re^usticate resuscitate. 

64 mabulungin grumbling grumbling, mabunyi-renowmed- renowned, maburak 

miry miry -mabuti convenient convenient.-niadaling hubugin-eithe lithe 
madidikit vi(tid- viscid. 

65 imagagalitin--seasily easily, -magagamit servicible -serviceable. -inagaling-niag- 

nanamous magnanimous.- magaspang- incident dndecent.-magbahala ci rn 
care.-magbakod fance-fence.-magbalita-warm warn. 

66 magbawas siuk-sink -magbigay lugod gr'itity-gratify.-magdalit cant chant.-njag- 

dilim a.ng-mark out tach.-magdngtong-at-attach. 

67 magitla-starled.-startled-magitlahin-skittlish skittish. 

68 magkaisa ang of at.-magkanlalabis overfow-overflow. 

69 niaglaro ganblo-gambol.-magmula- ame come. 

70 magpaaraw -oa- to.-magpahirap - everpower - overpower, - magpalakas-stregth 

strength. -magpamana dcmtze demise. -magpasakit-paini-Dain. 
72 magsubtikan spig-spy. rnagtuh-circumsize-cñrcumcise. niagutom lianger-hunger, 
mahalaydmpudent imprudent, mahalin profer-prefer. 



-^4~ 

74 iiiíihinahoíi prndent-prudent; courtions-coiirteous. mahihin ohiigiiig obliging. 

maliirap-dissatrous disastrous. 
i o 'íiíi-kabubiihav^nonrising nourishing. -makaisaang layo of at-makasing layo of-at 
H) niakatulad-lake like, niakiapid adulterate eomniit adultery. -inakiayon acomó- 
date acconnnodate niakipagaway-oposse-oppose. makipagcapowa-corteous. 

eourteoüs.-íiialabisexíiorbitant-exorbitant. 
n nialabo nninteligible-unintelligible -inalago frnitrnl fruitful. -malagpos exxces- 

sive-excessive. rnalakas afort afoot drawny brawny -nialainbot j)laint-pliant. 

nialangib scurry-M'urfy. malangis oleagnecu?^ -oleagenous.-nialason poiasn 

poiscn. rnalason-a.-venenios-venonions nialibag ñlty lilthy. 
78 maliit na nudiit litle little, malinaw crear clear. -nialipos full of of pnstles full of 

pustules -rnalulutang bouyant buoyant. -inaluniahecomebeconie-malumbay 

gloiny-glooniy. 
/ .> maniahala i-eek re<'k. nianiantal biten bitten -nianahan-rs^ide seside. nianaing 

niistiirtuness -misfortunes, manainga diear en -barken. -manintas -cristicize 

criticize. 
SO mandadnit-l^hiel thief, mangagainotng-vetrinarian, veterinarian ;-ferrier, farrier. 

mangagkayonkayr)!! Goiisert-concert mangalias agressive aggressive. 

81 nianghiniasi)k Interrup interrupt mangliinapang farce force, manmdal-added 

ai ^'ed. 

82 nianunulsa- papist-rapist. -mapagbasagulo-eoutious-captious.- mapagkit- vicid 

viscid. 
8:^ niapagod-uot out. mapagwari-maditating.meditating; oontemplative,comtempla 

tive -mapakialam niad'ilesonie meddlesome, mapakikinabangan--^ ervicible, 

8ervi('eable:'utseful, useful, mapalagay chose-choose. mapang agad quiclky. 

(phckly.-mapatpat-difinite deiinite. 
Si inai)at{dala stufeying, stupefyini^; wondeful, wonderful. mapaghati--8ntipha- 

tethic antif)athetlc. marangal- exeDent- excellent.-marikit genseel- genteel; 

handtome- handsome. marnmhBn--bedpatter. - bespatter. - marumi grtmy 

grimy;-droosy-drossy.-marungis-droosy-drossy; at to}i of page 86-\\nmm\ÍQQQ, 

indecent; becoming, nnbecoming; liew'd lew^d. 
So niasa,ü:ana-evcessively. excessively. -masaktan main, maim; affend, offend, masa- 

lab-scortch- scorch.- masanci n fault fault, masamain adhorablior.-masiba 

gluttinous-glnttonous.-masiüla diligect diligent 
masundo -arter after. -mataba- fertille fertile. -mataginting-sonorens sonorous. 

masobasob to full down-to pull down, niasundo-arter-after.-masupok-to be 

on sumed-to be consumed^, 
matapa g aijressi ve- aggressive, -matatangap-recievable -reeei vable,- matibay 

«torng strong; permanjent permanent.-matiis-obstinent-abstinent.-matowid 

glhteouly righteously, 
matungol aportain-appertain .-matu wa joif ul-joyf ul.-manhaw- thristy- thirstv. 

niauna preceed })recede. mauntog oolide collide. -mawalan ang hiya-same 

shame mawalan ang pitagan-imprudent-impudent-.may ari propietor 

proprietor. 

89 may katowiran justiticable-justiliable. may panganib mahulof-wevering wave- 

ring, may puri virgen-viry:in, may sala-dilinquent delinquent.-may tatlong 
wika-trilenguar triangular. -minindal lucheon luncheon. -mitsa-which wick- 
monja nnni-nun.-mahi-xexation vexation;- abhorence abhorrence. -ninhiin 
teidous tedious. 

90 nadadaya -decieving-deceiving, nai?alay-dedication dedication, nagaaraw^merci- 

nary--mercenary.-nagbabalitanarraton-narrator. nagbabanalbanalan-demur 
<lenmre. 

9 1 naghahandog-donater-donati »r nagkakadugtong continuos continuous; asiduons 

assiduous.-nagkasala- violator- violator, nagoapastol-herdsmen-herdsman. 

92 nakahiliikayat exciting exciting. -nakaliihiy a abo mnible abominable; hienous 

heinous. 

93 nakasusuka-nanseous nauseous, nakatatawa ludricous- ludicrous. -nangis -crys; 

♦ )V)sniv?l-cry; sob; snivel. 

94 napapaloobwithim -within, nararamdaman sensitiva sensitive. -nauiikol sa re- 

vtlant relevant. -nanukol sa bato pernio puerile. -nauukol «sa lupa-eartly 



8() 



88 



— 5 — 

earthly. -naiuikol sa mga kulay chromatis-chromatic. 

95 nauukol sa pagtangi-negatory.-nugatory.-nauiikol sa • tiyan- ventrial- ventral. 

nauna-preceeding-preceding. ngala-ngala-pharnyx-pharynx.--ngimi--emerity 
temerity. -nilayin moditate-meditate.--iiingning--lusteO"iuster;- gleengleam. 
niya-it's-its.-iumo spight, spright; paiitom-phantom-ni-wit-with. 

96 ordenanza ordenance-ordinance. -oyamin riducule ridicule. -owangrembles-re- 

semble8.--pabaya--indescreet-indiscreet.-pabuya premium - premiun.-paga- 
aliwliesure.deisure.-pagaanin-aleviate alleviate. 

97 pagalipusta effontry-eft'rontery.-pagalis-agression -aggression.-pagbabalintuna 

perpersity perversity, pagbanalbanalanhypocricy hypocrisy. 

98 pagbawi-redemtion-redemption. pagbubuhat- baginwing beginning, pagdahas 

coersion coercion. 

99 paggiba-desolution-desolation.-pagullamos-piuching pinching.- paghahahli -re-. 

hel-relief.-pagharap-exibition-exliibition.-paghihimagsik-rebellourners-rebe 
lliousness.-paghihiwalay-dev^ergency- divergency pagbiluman ng sugat 
knittisg-knitting. , 

100 pagiiwan-abandonmant-abandonment. pagiyak-corying-crying-pagkabalisa res 

lessmess-restlessness. pagkabata-perulity puerility. -pagkabawi- rece Vf^ry-re- 
covery. 

101 pagkabigla quikness -quickness- pagkadios-diety deity, •pagkahibang-delirim 

delirium, pagkakagalitan- qurreling -quarreling.-pagkakalingacolicitude-so 
liiitude. pagkakamukha likiness likeness; equaelity equality. 

102 pagkakasalimoot-deustiy- density. -pagkakayas -whitling-whittling.-pagkalipol 

distruction, destruction; extinclion-extinction.-pagkalubog submersion 

submersion. 
108 pagkasagi broshing brusliing.-pagkatina- dying-dyeing.- pagkukunuwari-hypo- 

cricy-hypocrisy -pagkukupkup protectios- protection.-- pagkupas • pading-fa- 

ding -pagkuskus catching scratching.-paglabag, paglaban-resistence-resis- 

tance. paglabas - éxodos exodus, paglagin prequence-frequence.-paglagom 

junciure-juncture.-paglaktaw ng-elipsisellipsis. 
104 pagligalig-definity definite. -paglilibang-liesure -leisure.-- pagluhog, pagma- 

maka-anosuplication -supplication. -pagmamatowid-dissentation-disserta- 

tion.- pagmamana- inkeritance-inheritance.-pagmamatwiran-disquisitation, 

disquisition; dissen cation dissertation. 
106 pagpaalaala— momento-memento — pagpapahayag -anunciation- annunciation. 

pagpapahinga liesure-leisure.-pagpapasákit-tortuetorture. 

106 pagpilipit-wreating-wreathing.-pagpilit-coersion-coercion.-pagpukol-trow-throw 

pagsalát-proverty poverty. 

107 pagsalin-emptingemptying. -pagsasalab-sQortching-scorching -pagsuhol subor- 

dination subornation. -pagsukot humilliationhumiliation. 

108 pagtatamo-sufference-sufferance.-pagtatanaw dicernment discernment.-pagtigil 

suspence-suspense. 

109 pagtupad ebedience obedience, 

111 palakasin renove-remove.-palangoy bouyant-buoyant. 

112 palasugal-quambler- gambler. -paiihim-surreptuously surreptitiously, palutang 

bouyant-buoyant. 

113 pamamanglaw- lonliness-loneliness.- pamankin-neice-niecé.-pamuti-adorment 

adornment. 

1 14 panauhan-border-boarder.-pangamba-suspence-suspense;-indicÍ8Íon indecision. 

pangapas siekle sickle;-gyue-gyve. 
116 pangatngat - nible-nibble.-panghinuli- earphick - earpick.-panginoon-propietor 
proprietor, panglaw-lonliness-loneliness.-pangpatulog-marcotic-narcotic. 

116 pangpatuyo-drien-drier.-panimba-closhes clothes.-panipit-princers-pincers-pa- 

nudlok stimulan-stimulant. 

117 panyo-hankerchief-handkerchief. paragala-girt-gift. 

118 parusa-penality -penalty.- -requittal-requital —pasaluEga -pe- ugnantly -repug- 

nantly, -pasuin-scortch-scorch.-patabain maka-make-patago - clandestinety 
clandestinely. 

119 patawarin- pardou- pardon.-patayin-quenca- quench. -patutot-poostitute-prosti- 

tute.-payo-admonitonadmonition. 



— 6 — 

120 pijj:sa-ahcess abscess.-palihin-disort-distort. 

121 pito picólo piccolo. 

122 pumaiia-orrow arrow, piimayapa-tranguilize tranqiiilize. puinokpok trob throb- 

pumiuio pod pad. purihin plaudit applaud. 
113 pusod ng novel-navel. -putliii, putulin resind rescind. 
124 sakit desease disease.-sakit na naka-venerial desease- venereal-disease. 

126 salabin scortch-seorch.-salahula slutish-sluttish.-salitaan convenant- covenant. 
226 saiawahang indicision-indecision-salubsob-on-or. sama homliness homeliness; 

misfurtune misfortune. -sambahin ang-indolize idolize. 

127 sapat-anough enough. -sapilitan-indespensible-indispensable. -saya na ecstacy 

ecstasy. 

128 sigaw-s beech screech. -sigawan gowl howl.'sikap ■ afticiousness-officionsness 

sikapat sikolo-cento cents.-silab, silabin- scortch scorch. -siksik thich thick, 
imaron intractible intractable sinapupunan grons-groin. 

129 siraandelapidate dilapidate sirain ang mabuting^-puri-viliate vitiate, sisi re- 

pientence-repentance.-sowail-intractible-intractable. 

130 sugathether tether.-súhol bride bribe; subordination- subornation. -suklam-dis- 

picable-despicable, 

131 sumasamba sa-adolater idolater. -sumaya to elate-to be elate, sumirá delapi- 

datedilapidate.-sumisigaw-cryer crier. 

132 sundan-persue-pursue.-sunodsunod-alterate-alternate. sunugin-scortch-scorch. 

1 33 taba-corpulancy-corpulency. -tabas pusod-naval-navel.-tabi-margen-margin.-taga 

bilang acomptant accomptant. tagakabila-a.-transmountane-transmountain. 

134 tagiliran-margen-margin.-tagliran-fllank-flank. 

136 tali-litigation-iigature.-talino guickness quickness.-talohaba-elipse-elUpse. 

136 tandaan-memoramdum-memorandum.-tangapin reseive-receive. -tankay -culm; 

haudon-culmination. tarok-profoundity-profundity. 

137 tayantangin-to be well-to be well acquainted. 

138 tinagin-nove move. 

139 tipirin enonomize-economize -tubos-redemtion-redemption. 

140 tulisan sa dagat-corsican corsair.-tumag lid-lay lie. 

141 tumpak knack nack 

142 tumuntong-accupy-occupy. 

143 udlok-boman-instigater. 

146 unatin-stcatch stretch.-usigi persne-pursue. 

146 usi8ain-scrutenize-scrutinize.--utal--8tuterer- stutterer.-utusan edict-make edict. 

viage-jonrney-journey.-virgen-virgen-virgin.-wala on-no.-walang-gawa liesure 
leisure. 

147 walang kabuluhan-addle-addled.-walang-kahulugan-wortlesss-worthless. wa- 

lang laman addle addled. 

161 Andres-Adrew-Andrew.-Cristina, Chistiana, Christiana, Cristino Chistian 

Christian. Enriquetta Henrieta Henrietta. Josepa Josaphine Josephine. 
Margarita Margarita Margaret. 

ENGLISH-TAG A LOG 

162 Nicolas Nicolas Nicholas. 

163 Josaphine Josaphine Josephine. 

164 Balph Balph Ralph, 
156 abbetabbey. 

158 acoos-across 

160 advise-noww-advice-avisory-advisory.-affoot afoot. 

161 albietalbeit. 

162 amatuer amateur. 
164 annus anus. 

171 basam balsam.-bainsh-banish. 

176 blowse-blouse. 

177 boatsw^aim boatswain. 
179 beezebreeze. 



X82 h\it-nounhutt-c£L\culons-Hounc&\cnhm. 

184 caribou carabao, 

196 candone condone. 

- 1^7 contemtuous-conteniptuous. 

198 contradictory-contradictory. 

199 cadate-cordate. 

202 crociform-crnciform. 

209 diety deity. 

210 disvelieve-disbelieve. 
216 duodesimal-duodecimal. 

226 eurie eyrie -facination-fascinatioii. 

232 fonteen fourteen. 

236 gas coal-oil.-geniel-genial. 

238 grande-grandee. 

239 grogery-groggery. 

242 headguarters-headquarters.-htase-hayte. 

243 under-hemp mark-out copra. 
247 I-conj if 

2 18 inparity imparity.-impheacment-intpeachment. 

249 impromtu-impromptu. 

266 ihundate inundate.-iracible irascible.ironicsronioal-ironics ironical. 

259 key-ver^-lock 

261 larcency-larceny.-laterly-latterly. 

269 meadw-meado-mead, meadow. 

271 midgeo-midget. 

273 nunerally-numerallv. 

289 oglie-ogle. 

286 penant-pennant. 

287 permament-permanent. 

188 piet-pier.-pharnyx-pharynx.-piano-pianofortr-piano, pianoforte, 

294 probosis-proboscis. 

295 premptitude-promptitude.prohetic prophetic. 
304 repitition-repetition. 

306 resusticate, resuscitate.-resustication resuscitation.-reticle-reticule. 

310 «enatorium-sanatorium. 

312 scissors-t?er¿>scis8or.-8creach screech. 

315 sarpnes sharpness. 

317 shwb-shrub. 

321 safa-sofa. 

322 soncery-sorcery. 

323 soverign-sovereign. 

324 sgongyspongy. 
235 stalliunt stallion. 
326 stalwar-stalwart. 
331 supolant-supplant. 
334 tater-tatter. 

336 teamination-termination. 

341 tradegy-tragedy.-tranpierce transpierce. 

346 uun-uno í?re/ír.-unapunapt. 

348 uneígborly-unneighborly. 

351 venicon-venison. 

367 whtUe.-whittle-wifehoop- wifehood. 

358 witess-witness. 



wmm^^^. 



Tbe Eoglisb mi Tagalog Alpbabets. 

\n% Manga Atfabetong English at Taj^alog. 



English Tagalog 



A 


A 


B 


B 


C - - - 


D 

E 


D 

E 


F 


F 


G 


(t 


H 

I 


H 

I 


J . 


, . J 


I< 


K 


L 


L 


M 


M 



N 


N 








P 


. , . . . P 


il 




K 


R 


S 


a 


T 


. . T 


Ü 


... u 


V 


, , . . v 


W 


\v 


X 




Y 


X 





Aug manga reglang suimisunod ay tuiikol ea pagHaealitii ng wikaiig Eiigliti. 

1. Aug sucüusunod ay aiig manga vocales na letra sa wikaii^r Jínglis at ang 

kaniiang manga tunog. 

Titik sa Englis. Tiinog ea Ta^^alo^r. 

A ■ ei 

E 1 

1 Av 

O 

U Ill 

2. Pag nauna ang titik na W sa letrang R ang W mamatay sa pagsasalita, 

3. Pag nauna ang titik na sa manga letrang E, I, at Y ang pagaasalita 

ay tutunog ng S. 

4. Pag nauna ang titik na sa manga letrang A, 0, at U ang pagsasalita 

ay láÉíftíog ng K. 

5. Kung ang titik na vocal ay ainusundan ng alin mang letrang consonante 

bukod lamang ang R at isang E, ang vocal ea una ay tutunog ng 
mahaba at ang E ay patay. ¡Manga halinibawa, Cane. Ang pagsasalita 
ay keyn, bome ang pagsasalita ay bom. scene sin. bile bail, abuae-abius. 
Manga exception-care, have, come, love, dove, done, prove at gone. 
e. Pag nauna ang titik na A sa letrang E ay di mababago ang pagsasalita 
ng letrang A. 

7. Kung nagkakalaban ang dalawang regla ay ilalagay sa gitna ang pagsasalita. 

8. Sa manga salitang maikli ang titik na vocales ay tutunog na gaya nito. 

Ang a ay maniamagitan &a A ate; ang E; ay nianiamagiiaii sa E at I; 
ang [ viiagiging 1 ang O magiging A; at ang V magiging U. 

9. Kung ang letrang a ay nauna sa manga titik na t], Ik, sa W; ang A 

ay tutunog sa pamagitan ng A at 0. 

10. Kung ang manga letrang jgh av magkakasania ang pagbasa ay parang ay. 

11. Kung ang manga titik na ongh ay magkakasama ang pagsasalita ay parang 

ao, datapua,t, maminsanminsan ay tutunog ng parang U, 

12. Kung nagkakaaama ang dalawang titik na ow ay tutunog ng parang ao, 
iJi. Kung ang dalawang letrang na ou ay einusuudan ng nd ay tutunog nang 

parang ao; ngunijt, kung ang sueunod ay id ay wiwikain ng parang V. 



14 Ang karaníwang tunog ng dalawang letrang ch ay parang tsh, kiing na- 
sasaina sa salita. Taiigi laiiiaiig ang man a eumusunod: Machine, 
Chagrin, Chivalry, Mustache, at Chaise; ang sa ganito ay tntunog nang 
parang sh. 

15. Kunsi ang dulo ng salita ay tion, cian ó sion tutunog na parang shun. 

IH. Kung ang dulo ng salita ay tous ó teous ay tutunog na parang shus. 

17. Kapag ang dalawang letrang gh at ph ay nagkakasama ay tutunog nang F. 

18. Kuuir ang letrang G ay nauna sa A, O, at U, ay tutunog ng matigas. 

19. Knng ang titik na G ay sa katapusan ng alinmang salita ang pagwiwika. 

ay matigas ding para ng nauna. 
20 l\un ang dalawang letrang M at B ay nagkakasama sa dulo ng isang 

salita, ang B ay mamamatay sa pagwiwika. 
2). Kung ang dalawang titik na B at T ay magkakasama sa dulo ng isang 

salita, ang B ay mamatay sa pagsasabi. 

22. Kung nng letrang G ay nauna sa N at M ay patay ang G. 

23. Ang titik na H ay patay sa manga salitang sumusonod; Honest, herb, 

hour at honor. 

24. Ang letrang L ay patay kailanma,t nauuna sa manga titik na D — K at M. 

25. Kun ang dalawang letrang M at N ay nagkakasama sa dulo ng isang 

salita ay ang M lamang ang tutunog at ang N ay patay. 
2<). Ang letrang Q ay katimbang ó kaparis ng K. 

27. Kun ang letrang O ay nauuna sa Id ay dapat tumunog ng mahaba paris 

ng 'lagalog 

28. Kung <lalawang letrang ed ay malagay sa katapusan ng salita at ang 

kaniyan sinusundan ay P at K ay ang ed ay tutunog na parang T. 

29. Kun (ialawang oo ay nagkakasama at nauna sa P at K ay tuiunog ng U. 
Kun ang dalawang oo ay nagkakasama at nauuna sa 1 ay tutunog ng U. 

81. Kun sa dulo ng isang salita ang E ay naiipit ng isang consonante at 

D sa katapusan ang E ay patay at ang D ay siyang tutunog. 

82. Kun ang W ay nauuna sa letrang R ang W ay patay. 

Rules for pronouncing Tagalog. 

1. The vowels have but one sound. The a ah, the e a; the i-e. o o; and u-u. 

2. When the ng is written with a wave over tae n it has the sound of ng in 

the termination ang, while without the wave it is pronunced as t is spelled 

:l The c is always hard. 

4 The g is always hard as in gun. 

5. The h has the same sound as h in English. 

6 The accent in lagalog should never be forgotten as it sometimes changes 
the meaning of the word as Kayo cloth while Kayó-you. 

The abbreviations used in this dictionary are the following. 

Auir manga tanda ng ginagamit sa librong ito ay ang sumusunod: 
a adjetive, adjetivo Conj Conjunction, conjunción 

Adv adverb, adverbio Pro-pronom, pronombre 

n noun, sustantivo Inter-Interjection, Tnterjecion 

})rep. -preposition, preposición V Verb, Verbio 



AKA 



ALI 



A. 



A-a A. 

Aba-mfer. Alas. 

Aba-a Miserable; wretched; de jected. 

Aba Po (ang) Prayer to the Virgen Mary. 

Abahin-v-To tell; say. 

Abala n-Obstacle; impediment; hin- 
drance; obstruction; nuisance; clog; 
arrest. 

Abalahin v-To obstruct: impede; bin 
der; block; bother; clog; arrest; baf- 
fle; vituperate. 

Abay-n-Companion; retinue. 

Abo-n Ashes. 

Abogado-w-Lawyer. 

Abot mfer.-There; well: what 

Abuloy-?2-Help; assistance: aid; succor; 
favor. . 

Abuluyan-v-To help: assist; aid suc- 
cor; furnish provide. 

Abutan (Ahu,tin)-v-To reach: overtake 
arrive; obtain; amount to; (angmasid) 
iscover; disclose; show. # 

Adyafigaw n-Pitch: rosin. 

Agad-aciv.-Soon immediately; instantly; 
presently: rightaway: betime; betimes. 

Agadagad-í^íítJ.-Immediately; instantly 
very soon speedily; in a trice in an 
instant; whitout delay; in a moment. 

Agagan n-Cloth sieve or strainer. 

Agaginz/To sieve or strain through 
cloth. 

Agahann Breakfast. 

Agamagam-w Foreboding; scruple; doubt 

Agap-n-Activity; haste diligence; antici- 
pation. 

Agawin vTo snatch; grab; take by force. 

Agipo-n.Charcoal; half burnt wood. 

Agiw M Soot. 

Aglahi-w-Feast: festivity: rejoicing. 

Agnatw Space; or distance of time. 

Agos-w-Current or course of a river. 

Agpang a Opportune; convenient, right. 

Aha n- Imagination; conception; fancy; 
purpose; design. 

Ahas w Snake: serpent. 

Ahit-M-Shaving. 

AhitinvTo shave. 

Akala w-Opinion; idea: design; object 
intent; intention; mind: notion; end; 
plan; perception; outline; scheme; 
view; purpose. 



Akalain i;-To think; scheme; plan; de 

vise consider: contrive; imagine. 
Akay n-Brood. 
Akayin Í? To lead guide; teach; train; 

iTi^t^-nct; conduct. 
Akinj^ro-My; mine. 
Akmao-Fit; proper; appropriate; con 

venient; suitable; opportune fair; ju8t; 

apt due. 
Akma aííy, Properly: suitably; intentio 

nally; purposely; designedly. 
Ako pro, I. 

Akoin V To promise go bail; stand good. 
Aksayahin-i^-To Waste; mis spend la 

vish. 
Akyat-n-Ascension; acclivity; ri^inu; 

mounting. 
Alaala n Remembrance; reco]lection;nie 

mory: momento; gratification. 
Alabok n Dust; powder. 
Aladalad-9i-Echo; resonance. 
Alagaan t'-To watch; take care of; lieed; 

keep; guard; protect. 
Alahas-n-Jewelry: ornament. 
Alakw- Liquor; grog. 
Alakin v io distill. 
Alalahanin ikTo remember; recollect 

bethink; mention; remind. 
Alalayan (alalaym)-v-To sustain; main 

tain: assert; support: endure. 
Alam ti-Knowledge; publicity; vulgarity. 
Alam nangmadla-a-Public; vulgar; com- 
mon: general. 
Alampay w-lverchief: large hankercheit 
Alang-alang-w-Politeness; regard; respect ; 

veneration; kindness. 
Alangan a Questionable; irresolute; un 

decided. 
Alanganin ang loob-a-Neutral. 
Alapaapn Cloud. 

Alapaap nling loob n Jealousy; suspicion. 
Alay-n Offering; oblation: offer: gift; 

contribution; obligation; homage, 

present gratification. 
Alayan V To offer one's love. 
Ale n Aunt. 

Ale sa pakinabang-w Step*mother. 
Alibadbad w-Nausea 
Alibugha-n-Jealousy Decrial; slander 
Alikabok-n-Dust; powder, 
AHla Scullion; servant; page; valer. 



AMA _e 

Alilanofbabayi m handmaid ¡handmaiden 

Alilisan H-Sugarmill. 

Alilisin-t'-To j^rind mili. 

Alimango-ti-Sandcrab. crab. 

Alimasag fi Grab 

Alinmrahin i^To insult abuse: outrage; 

offend; revile curse. 
Al in joro Which. 

Alindog n Caress; petting; fondling. 
Al induiruin-í?-To caress; pet fondle; hu- 
mor wheedle coax; jollify. 
Alingasngasn-Dispute noise rumor. 
Alingawngaw n Rumor noise. 
Alinman /?ro Which so ever; who so 
ever, anyone; someone: each; every 
one. 
Alintanaw Disregard; disobeyiince gibe: 

disrespect. 
Alintanahinv-To disobey; disregard; 

gibe look down upon. 
Alipin n Slave; serf; bondman: thrall. 
Alipinin-t' To enslave: subject; oppress; 

overpower crush; enthrall. 
Alipungan Chafe 

Alipusta-»i Insult; injury; wound; oblo- 
quy: fleer. 
Alipustain V To insult; offend; malign; 

flout; fleer wound. 
Alisaga r? Inconstant: fickle; idle: lazy; 

loitering. 
Alisan v-To take off take away remove. 
Alisinf'-To take away: remove subtract; 
extract lessen; scratch out; <livest; 
abolish, oust. 
Alitaptap 71 Fire fly. 
Alitiit ?i Squeak; creak. 
Alituad-w Echo. 
Aliw /?, Delighi; pastime; comfort; sat- 

isf -action. 
Aliwalas a Open; clear; plaint. 
Aliwan-w Sporting place; sport; diver- 
sion pastime. 
Aliwin-vTo console; comfort; cheer; 

amuse: entertain; solace. 
Alkagüete-n Ruffian. 
Almanake n- Almanac; calendar. 
Aim i rol n Starch. 
Almirolin-v-To starch. 
Alok n Presentation: offering; proffer; 

overture; proposition. • 

Alon n-Wave. 
Alquetran n Tar; pitch. 
Alulodn-Eavestrough; conductor ;gutter; 

Drain; spout. 
Alulong-nEcho. 

Alupong n Snake; serpent; viper. 
Aluyan-n-C radie. 
Ama w Father. 
AmagwMold: mildew. 
Amágin-t^-To become moldy: mildew. 



ANT 

Amagin a moldy; musty; mildewed. 

Amain w Uncle. 

Amain sa pakinabang n Step father. 

Amala-n Delav; detention. 

AMA NAMIN n THE LORD'S PRAYER. 

Ama nang nuno-w-Great grand father. 

A mbaji ?? (.contribution; assistance; aid; 

subscription. 
Ambon n Mist; drizzle. 
Amihann Breeze. 
Amil-7*-Stuttering; stammering. 
Amo n-Flattery; caress; love; liking. 
Amoin-r To tame flatter; coax; wheedle. 
Anutyn Smell; scent; stink; stench. 
Amoyan t» To smell; scent. 
Ampatin-r-To stop; check. 
Ampon-n Support; protection patronage: 

shelter aid. 
Amponin-i?To support: protect: aid; 
shelter patronize; provide; defend: 
help assist. 
Amuyan ?? To smell scent. 
Anakw-Child descendent; off spring; 

progeny posterity. 
Anak sa asawang 1 auli-n-Stepchild. 
Anak sa ligaw n-Bastard: illigitimate 

child. 
Anak sa pagkadalaga-w Bastard; illigiti- 
mate child. 
Anas-a'it^-Softly; gently. 
An as in v-To talk softiy or gently. 
Anat w Artery; ligament. 
Anayad a-Soft delicate: docile. 
Anayad(2<ii;. -Softly delicately. 
Andukha n Defence; protection; hel; 

paid: assistance; patronage. 
Anim n Six. 
Anim n ix^ 

Anim na da an n Six hundred. 
Aninow Shade; shadow; spirit; ghest. 
Anis n-Anis. 

Anis mascado ?i Nutmeg. 
Anitin-v To strop. 
Anito n idol. 

Ankin nUsurpation; fraud: cheat. 
Ankinin-v-To usurp: defraud: (dieat; 

arrog'vte 
Anluague-n-carpenter. 
Anoj^ro What. 
Aco-a^i^-How as: if 
Ano ang dahilan Since when; why; what 

in the reason. 
Anomanpro.AVhat so ever: whosoever. 
Anoman n Something; any thing. 
Anoman,y, wala-None; not one; neither. 
Ano pa What else. 
Antak-w-Pain ache. 

Antala-n-Delay; deference; retardation. 
AntalahiniJ To defer. delay;retard;dally; 
obstruct: omit. 



BAA 



BAB 



Aiitok-n SleepineHs; drowsiness; som- 
nambulance; somnambulaney. 
Anyahan-'i'-To invite; stand treat. 
Anyayan Invitation. 
Anyo-ti-Civility; custom: habit; outline; 

plan; scheme; project; means; form; 

manner; shape. 
Apad n-Colic: cramps. 
Apat w-Four. 

Apat na daan-a-Four hundred. 
Apat na panuhikan-a-Four cornered; 

quadrangular. 
Apat na puo-n-Forty. 
Apawan-tvTo submerge: inundate; over 

now. 
Apdo n-Bile, gall. 
Apellaban ang usap n-To appeal. 
Apo /i-Grand child; descondent. 
Apog n-Linie. 
Aporo-r¿- Lining. 
A})o sa talampakan-?i-Great grand 

child. 
Apoy-^i-Fire; conflagration. 
Apuhapin-i'-To feel or grope one's 

way. 
Apuyan n-Heart; fire place stove. 
Aral n-Doctrine; teaching; instruction; 

exhortation. 
Aralan t? To instruct; teach; advise; 

educate; drill; inform; apprentice. , 
Aral na . patnugot-n-Maxim: axiom. 
Araro-n-Plow. 

Ararohin-i'-To Plow; furow. 
Ari^w w Day. 
Aarawaraw-aíír. -Daily. 
Araw nang kapanganakan-w-Birthday; 

day of birth. 
Araw nang fiesta-w-Holiday. 
' Araw sa langit n Sun. 
Ari n-Fortune: farm; state. 
Ariin v-To own-use. 
Ariin ang di kaniya?'-To usurp. 
Ari nang sarili-n-Fortune; property; 

state. 
Aropel 'W.-Tinsel; tinfoil. 
Areglahin-t; To organize; arrange; 

regulate. 
Arzobispo n-Archbishop. 
Arokin i/'-To try; fathom; sound. 
Asa-n Hope; expectancy. 
Asahan-i' To hope for; expect; await. 
Asal-n-Custom; liabit; mode; style; action; 

fashion. 
Asal batan- Actions of a child. 



Asamasam n- Anxiety; hankering: an 

guish: longing. 
Asamasamin-¿;-'lo hanker; long for; 

desire. 
Asarol n-Hoe, 
Assiwa-n Spouse. 

Asawang babayi-w-Wife; helpmeet. 
Asawang lalaki n Husband. 
Asim-w-Orudity; crudeness; sourness. 
Asin n Salt. 

Asinan-i;To salt; corn; pikcle; cure sea- 
son^ brine. 
Aso ^^-Dog. 

Asó M-Smoke; steam; vapor. 
Asong ulól-n-Mad dog. 
Asukal-w-Sugar. 
At-rofij.-And. 
Ataho n-Partition wall. 
Ataul-n-Cofñn; ca ket. 
Atay-n-Liver. 

Atimin ?>To bear with patience. 
Atip-n-Thatching; thatch; roof. 
Atipan-i' To thatch; roof cover. 
Atuhin n-To weigh; poise. 
Auspicio-n- Asylum. 
Awa-n-Mercy; clemency; condolence; 

leniency; ruth; generosity; pity. 
Awak-7i-Crow; raven. 
Awasan-t'To deduce; subtract; take 

away; lessen. 
Awatan f-To separate; part, 
Awatin ang hayop v-To wean animals; 
Away-nDispute; quarrel; fight; riot; 

tumult; strife; affray. 
Awitn Song-legend; fiction. 
Ay ano-What else. 
Ayaw-a Loth-unwilling. 
Ayaw magbait a-Incorrigible. 
Ayon-;?re/?. -According to; about; per- 

suant; coincident. 
Ayos-a-Fit; proper; elaborate; to the 

purpose. 
Ayos-n-Symmetry; aptitude, pertinence; 

array; opportunity. 
Ayunan í;-To restore friendship. 
Ayunan ang iba-v-To second, suscribe 

consent; promise. 
A y up-?*- Sarcasm: abuPe 
Ayupan-v-To abuse ridicule. 
Ayusin v To conform; arrange propor 
tion; array; police; marshall; methodize. 
Azogue-w-Mercury. 
Azul-a-Blue. 
Azul ang mata a-Blue eyed. 



B.-B. 

Baakin-a Fissile: capable of being split. 



Baakin-t?-To split; break. 
Baba-nChin. 

2 



BAG 



10 



BAK 



Babag-^i-Tumult; strife; contest; riot; 
quarrel; fra3'; scuflle; fight; dispute; 
setto. 

Babagin-i'To scuffle; fi^ht; dispute of- 
fend; irritate; hurt; injure. 

Babala-w-Admonition; omen; advice; 
alarm; threat. 

Babala sa tnadla-w-Programe; announ- 
cement. 

BBbala>m.-{babalan)-v To imitate; induce; 
request; r. squire; investigate. 

Babasagin-a-Weak; delicate; brittle; frail; 
fragile; thin. 

Babayi-w- Woman: female; lady; mistress; 
concubine. 

Babaying abay va pagkakasal-n-Brid- 
esmaid. 

Babaying alila sa bahay w-House keeper. 

Babaying banal-w- Virgen. 

Babaying Guinoo n Lady; damsel. 

Baboy-n-Pig; hog; barrow, 
aboy ramo-ii Wild hog. 
alulusan-íí-Bello^ s. 
adya-w-Mockery; mimicry; tease. 

Badyahin r-To tease; moc. ; mimic; 
imitate. 

Baga w-Lung. 

Baga-n Live coal; ember. 

Bagá-nAbcess; tumor, 

Bagabag-w- Vexation; mortification; dis- 
gust; disturbance. 

Bagabagin-?;-To vex,- mortify; afflict; 
disgust; disturb. 

Bagahn-Tediousness; prolixity; delay' 
laziness; tardiness; slotli. 

BsLgaman-prep.Yet; as yet, still; over; 
never; the less; though; however; not 
with standing. 

Bagang-w-Back tooth; grinder; molar. 

Bagaso-n-Bruised sugar cane. 

Bagay-n-Object; thing; item; desig; end; 
circumstance. 

Bagay-a-Fit; proper; adequate; apt; com- 
petent; seasonable; appropriate use- 
fur; deft; profitable convenient; suit 
able; natural; punctual; exact; ap- 
plicable. 

Bagay lupa-a-Earthly; w^ordly; terrene. 

Bagabagin-i? To farm; plow till. 

Bagkns-prcp. and conj.-li not; but; except; 
only; besides; excepting. 

Bago-a-New'; recent; modern; young 
novel first. 

Bago-flfii^-bef o re Immediately; presently; 
right away; here to fore; rather, 

Bagongbago a-Very new. 

Bagong binyagan-w Convert; neophyte. 

Bagong labas sa Oolegion Graduate. 

Bagong nag-aaral-w- Beginner; novice, 
learner; tyro; freshman. 



Bagong tawo-n-Single man; youtli. 

Bagong tawong may edad-??-Bachelor. 

Bagot-n Displeasure; disgust 

Bagok-n-Mud hole. 

Bagsik-^i-Stricness; strenuousness; stern- 
ness; severity; rigidness: rigor; narsh- 
ness; tyranny. 

Baguhin-i'-To renew; remodel; alter; 
change; modify; deviate; vary; amend: 
reform; convert; make over; retract; 
taK:e; back; recall; annul; revoke. 

Bagwis n Quill; quill pen. 

Bagyo-^-Storm; tempest. 

Baha-n-Flood; inundation. 

Bahag-w-Truss or bandage for ruptures 
gee string 

Bahag hari-n-Rainbow. 

Bahagi-ri-Piece; part; portion; share 
division; section segment; (|Uota; 
fragment, 

Bahagi ng isang liukbo/i-Squad. 

Bahagiliin-i'-To divide; part; share. 

Bahagya-a^r.-Scarcely; hardly. 

Bahang bigla at malaki-^rTorrent. 

Bahawin-'í;-To wound; sear; scar. 

Bahay-n House; habitation; edifice. 

Bahay bata-n-Womb. 

Bahay gagamba-n-. Cobweb; spiderweb. 

Bahay ginikan-w-Haylof; strawloft. 

Bahay na pinagtitinaan-w-Dyeshoi). 

Bahay ng hari-n Palace 

Bahay pukyutan w-Beeldve. 

Bahid-n-mark; sing. 

Bahin n sneeze. ^ 

Baho 71-Stench; stink; corruption; polu 
tion: infection; 

Bahogn Mixture; medley; mortar; com- 
pound. 

Bait-n Sense; prudence; intelligence; abi- 
lity; mind; will; skill; knowledge; 
knack; circumspection; pirit; under ' 
standing; disposition; standard; jud- 
gement; continence; continency. 

Baiki w-Mumps. 

Baitangn-Step of a flightof stairs; Rung 
of a ledder. 

Baka:?i-Cow; kine. 

Bakal-n-Iron. 

Bakal ng kabayo ?¿-Horse slioe. 

Bakam-n Groove; liack; mortise. 

BakasM Track; footprint; rut; sign; fur- 
row; mark; blot; vestige. 

Bsiksit-adv-not alike; unequal, rough. 

Bakbakin -i'-To unglue. 

Bakia-n-Wooden slioe pattin. 

Bakin (bakit -«//r.-Why; how. 

Baklad-w Fish corral. 
.Bakman-w-Sheep fold. 

Bakod-w-Fence; inclosure; yard; play 
irround court. 



BAL 



11 



BAN 



Baktasan-n- Shortcut. 

BakuranwTo Fence; inclosure; court; 
playground; railing. 

Baku ran í; To fence; inclose. 

Bala-^i-Theart; surprise; fright. 

Bala-^- Bullet. 

Balabatohin-«-stony. 

BalahibO'-^-Hair; fleece; feather, 

Balahibo ñg tupa n-Wool. 

Balaho-7i-Mu(i ; mire. 

Balak-n-Prof£er; proposition; estimate; 
computation; calculation; supputa' ion; 
account. 

Balakang-w-Loin. 

Balakilan.t^-Crosspiece; cross timber 

Balakin-i;-To compute; proffer; reckon: 
calculate; count; estimate; notify. 

Balakubak-w-Dandrufí; scurf. 

Balang-^ro.-Each; every; someone; 

Balanga-w-Round earthen pot. 

Balangaw-^-Arc; bow. 

Balang buan-aííi;-Monthly. 

Balarig lingo-aiZ^;. -Weekly. 

Balang na.-adv.-somG what; in a manner; 

Balang na-^ro. Some one; whichso ever. 

Balan-^¿ Piles. 

Balantok a- Arched: bowed. 

Balat-^?-Peel; rind; crust; s in; peU; hull. 

Balat kayo-w Fiction; falsehood; strata- 
gem; strategy. 

Balawis a-Hot headed; quick tempered. 

Balayi w Marriage; 

Baldokin n-Canopy. 

Halbas-w- Heard; whiskers: barb. 

Bali-w-Granary: mow. 

Bali-n- Break; fracture; crack. 

Balibul-n Auger; gimlet; bit. 

Balibulin-t? To perforate: drill; bore. 

Baliin-i; To break; fracture; crack; crash; 
shatter: disrupt. • 

Balikatn-Shoulder. 

Balikatan a Firm; fast; hard; resohite. 

BaliKatin-v-To shoulder; carry on the 
shoulders. 

Balik-a-reversed inside out. 

Balikini?-To verthrow; reverse; over- 
turn; crush. 

Baliktad a-Reverse; refractive; 

Bal i k tar in i> To overthrow; overturn; re- 
verse; crush 

Balilisin-r-To raise; lift. 

Bal indang n Canvas; sailcloth. 

Bylintuna-a(ii;-Again8t; backward. 

Balisaw-Restlesness; hankering; anxiety . 

Balisa a-Restless; anxious:. 

Bal i sah in- y To vex; disturb; perturb; 
harass 

Balisaksakin a-Strong; robust; corpulent. 

Balisunsong-M-Wrap; Stingy person. 

Balisun8ongin-i;-To twi-t; wrap. 



Balisuso-a Curly; curled. 

Balisusuin-t; To ring: curl: encircle. 

Balita-:?^-News; notice; message; omen; 
information; report. 

Balita-a Famous; celebrated; reno ned; 
accredited: distinguished. 

Balitang mainam-'w.-Evangel. 

Bali w-a Furious frantic: mad; crazy. 

Baliwin-t;-To mope: fool; be come de- 
mented. 

Balok-/¿-Pellicule; cuticle; inner skin of 
fruits. 

Balon-^i-Well; Cistern. 

Balot-:/?--Bundle; parcel; pack: cover; co- 
vering. 

Balot ng Kalawang-a-Rusty. 

Balot ng sulat-w-Envelope, 

Baltak-n Haul; pull; tug. 

Balubaluman-n-Crop; maw. 

Balukan-v-Clean; husk; strip off huks. 

Baluktot-a-Curved; bent; bo ed ; cúrvate. 

Baluktutin-vTo bend; curve; turn; 
clinch: rivet. 

Baluñgoyñiroy-n-Nosebleed: Hemorrhage 
of the nose. 

Balutan-v-To wrap up: 

Balutan-n-Parcel envelop. 

Balutan ng papel w-Pad of paper. 

Balutan ñg sapot r-To enshroud. 

Balutin-7;-To wrap up, embale, cover; 
envelop; pack; screen. 

Baluti sa dibdib n-Nightmare. 

Bambon-Gallows; bamboo cane. 

Bambohin-i;-To cane. 

Banakal-n-The wood around the heart 
of a tree. 

Banal-a- Virtuous; pious; holy; pure; 
virgen simple; just; merciful, 

Banat-a-tense; tight; stiff. 

Banatin i;-To stretch; lengthen; expand; 
liaul tight; thwarl; tug; unfold; adjust; 
enlarge 

Banayada-Moderate; modest circum- 
spect; cautious; slow; sluggish; 
tardy. 

Banday-rt impious; irreligious; profane. 

Bandila-w-Flag; standard; banner; colors; 
pennant; ensign. 

Bandeja n-Tray; salver. 

Randejada n-Platter, 

Banga-M-Narrow necked olla. 

Banga-w-Combat; fray; knock; collision 
clash; fight; encounter. 

Bangain-i5-To fight; assail; attack; assault. 

Bangalin-w-To cut off at the root; chop: 
off; maim. 

Bangan-n Granary; mow. 

Ban gaww- Horsefly. 

Bangbang-w-Canal; drain. 
BanbansinvTo dig a canal or drain, 



BAR 



12 



Bangang gatasan-n-Milk pail. 
Hangin-a-Rough, corduroyed. 
Banginbangin-a-Rough cragged: rude; 

rugged. 
Bangis n Tyranny severit}'; ferocity; 

wild a ess; cruelty. 
Bangisa-Tyran-nical; severe; cruel; wild, 

fierce, 
Bangit n Record; reference. 
Hangitin-r-To mention; relate; refer; 
touch; treat of; record; report; direct. 
Pangungot-91-ISiglitmare. 
Banguyngoy-^i-Hemorrhage; flux of blood 

from the nose. 
Bango n-Sweet smell; redolence. 
Bangos-i? Shad. 

Banhain-t'-To frame; begin work. 
RankanBoat: canoe; shallop; bark. 
Bankay ^Corpse. 
Bankero-w-Boatman; ferr3^man. 
Banko w-Bench, HanK. 
Banlian-v-To scald. 
Baiilik nMud; mire; slime. 
Bansag-w-Nickname; alias. 
Bansagin-i'-To nic name; ridicule. 
Bantay n-Guard; watch; sentry; vigil; 

sentinel; custody. 
Banta-fi Idea; notion; fancy; admonish; 
forward; premeditate, permonish; 
have a nntion. 
Bantain-w- To intend; design; fancy; 
admonish; forward; premeditate; per- 
monish; have a notion. 
Bantayan-w-Guard; watch; patrol. 
Bantayin ^'-To watch; keep guaid; keep: 

protect; preserve. 
Bantog-a-Celebrated; famous: noted; 
renowned: illustrious: notorious; dis- 
tinguished; accredited: noble; hono- 
rable. 
Bantog sa kaliambugan-a-BloW'n; noto- 
rious. 
Bantuan-?'-To assuage: tune pouj cold 

water with warm. 
B ao- ?i-Wi d ow ; w i dower. 
Baog-a- Barren; sterile; unfruitful. 
Bao ng Hari w-Queen dowager. 
Bao ng ulo-w-The crown of the head. 
Bao sa buhay-n-Grass widow; grass 

widower. 
Bara n-Yard stick, shaft. 
I'araha-w-Playing cards; pack of cards 
Barahin ?>To measure by yards. 
Barak a -pale. 

Baraka-n-Market; market; place. 
Barak sa takot-n Pale with fright, 
Barandillas /¿Baluster. 
Barazo-n-Arm. 

Barazo ng dagat/t-Pay; gulf; sound: 
arm of the ocean. 



BAT 

Baria-n Coppers; pennies; cents. 

Bariles-/^-BarreI; keg; cask. 

Baro w-Shirt; jacket 

Barongbarong-w-Hut; cottage: sliack. 

Barrena n-Gimble; auger. 

Barrio^M Suburb. 

Basáa-Wet; damp; moist, (ng Jiamog) 

dewy. 
Basabasahin-v-To read; peruse. 
Basabasain-t'-To dampen; moisten; wet 
Basag a-Broken- fractured- destroyed. 
Basag w- Break; fractered crack. 
Basagin-t?-To break; fracture; bust; des 

troy; crak; crash; shatter. 
Basag ulo n-Puzzle; perplexity' dissent; 

dissention; quarrel dispute. 
Basahan-w Rag fragment of cloth. 
Basahin v-To read. 
Basahin ng patakbo-i>To peruse; read 

swiftly. 
Basahin muli t; To reread, read again. 
Basain-i;-To wet; dampen; moisten; wa- 
ter; dabble; sprinüle. 
Batisan-y-Ford. 

Bastos-a-Coarse; rude; indecent; illbred; 
tough; rough; disreputable; fell; im- 
moderate; contumelious, rustic, unbe- 
coming; gross; unpolished, noisy; 
blowzy.' boorisli; clamorous. 
Bastos na ugali-a-Abusive; insulting; 

illbred. 
Batan-Child. boy; girl; lass; lad. 
Batahin-v-To maintain; suffer; sustain; 
tolerate; endure; resist; abide; oppose; 
repel; comport. 
BatakTi-Tug; pill; haul, (na higla) 

Jerk. 
Batakin-f'-To pull; tng; touse; lenghten, 

stretch (nang pahigla) jer . 
Batang maganda n-Clierub; (maliit) In- 
fant; babe. 
Patasan-f?-Short-cut. 
BATHALAwGOD. 

Bati w Salute; greeting; salutation; curt- 
sy; observation; remark; note. 
Batia-n-Wash tub; tub; laver. 
Batibatihan-t'-To beat; knock. 
Batibot a Strong; robust; sound; stout, 
firm; solid; inflexible; hard; rigid; 
arduous; tight; entire; complete; 
stubborn; just; informed. 
Batiin-y-To salute; greet; halloo; repri; 

mand; rebuke; chide. 
Batik-n Stain- spot; blot; blemish. 
Batikbatik-aSpotte<l; speckled; mottled; 

brindle. 
Batikola-?i-Crupper. 
Baton Stone; rock; cliff. 
Batobalani-w-Magnetism; loadstone. 
Batohin-i'-To stone. 



BEN 



13 



BIG 



Batong Marmol-n Marble. 
Batong Maliit w*Cobble; cobble-stone. 
Bato ng katawan-ii Kidney. 
Batugan a-Lazy; indolent, inatentive, in- 
different, idle, slow; tardy. 
Batugan-ai?t?-Lazily, indolently, tardily, 

inattentively; slowly. 
Batulang-n- Basket, hand-basket; pannier 
Batya-T^i Washing place; laundry. 
Batyag-w-Listening; hearing. 
Batyagin-i;-To hear; listen, hearken, 

understand; comprehend. 
Bauln-Trunk; locker; coffer. 
Baunan-w-Place of burial; grave; se- 

pulcher. 
Bawal a Furtive; clandestine; prohibited. 
Bawangn Garlic; cives. 
Bawag-^i reduction; subtraction, deduc; 

tion. 
Bawasan-t' To subtract; reduce, lessen, 
discount, deduct, deduce, pare, clip, 
lighten; cut away. 
Bawat a Each;every.(^?>waw) advinonúúy. 
Bawiin-i?-To recover; win back; regain. 
Bayad-:^?-Pay fee; stipend, salary, com- 
pensa ion, wages, retribution, pay- 
ment, satisfaction; reward. 
Bayag-n Testicle; (nang camj^cifia^-heU; 

clapper. 
Bayakan n-Bat; vampire. 
Bayan-n-Town; city. 
Bay ani-a- Valiant; courageous, brave, in- 
trepid, audacious, strong, gallant, 
vigorous, noble, famoup, celebrated, 
illustrious, renowed, distinguished; 
noted. 
Payanin Champion; combatant. 
Bayang tinubuan n-Birth place. 
Baybayw Shore; strand, limit, border, 
edge, (dagat}7i Shore; beach sea shore 
sea-coast; sea side, 
Hayaran-i'-To pay; recompence, com, 
pensate, retribute, idemnify, reward, 
fee, liquidate a debt, (muli)v-Repiiy, 
])ay again, (nglagpos)v-0\ erpay . 
Bayaw-^ Brother-in law. 
Bayawak w-Guana; large lizard. 
Bayawang w AVaist; (ng damitJ-Wiiist 

band girdle. 
Bayong n ^ack; bag; sac. 
Bayubuan vTo turn the ground; weave 

the edge of a tray or basket. 
Bayugo ng tuhod n-Kneecap. 
Bavuhan-nPlace of flailing; mall, mallet; 

flail. 
Bayuhin/'-To pound; flail, mall; drive 

with a mall or mallet. 
Bayumbon Screen. 
Bel is w-Half cent. 
B«:'nditahan ?i Holy watering pot. 



Benditahin-i;-To consecrate. 

Biak-w Half; crack, fracture; piece. 

Biakin I'to have; break, crack; fracture. 

Bianan n-Father or Mother in-law. 

Bibi n-Goose. 

Bibig-n-Mouth; chaps; orifice. 

Bibinga-:^-TiIe; piece of burnt clay. 

Bigas yi-Rice. 

Bigasan ^i-Plaee where rice is threshed; 
building in which rice is threshed 
or hulled. 

Biaat-n- Weight; gravity. heaviness, 
heft, importance, consequence, toil, 
burden, trouble; cross moment. 

Bigatan-i'-To poise; load, oppress, mor- 
tagage; try the heft. 

Bigay-n Gift; present, donation, grant, 
gratuity; keepsake. 

Bigay lamang-a Gratis; free of cost; 
for nothing. 

Bigkisin-6-To pronounce; exprcFs; name. 

Bigkis w^ Bundle; parcel, pack, forgot; 
sheaf. 

Bigkisan f-To bundle; parcel, bind; tie- 
gird. 

Bigkisin-r To bundle pack, bind, tiegird. 

Bigla-rt-Unexpected; unforseen; quick- 
sudden; rapid; cursory; injudicious; 
indescreet. 

Bigla fitrZr'-Hurriedly; unexpectedly; ra- 
pidly: suddenly, quickly; hastily. 

Bigla-w-Error; mistake; hurry; sud- 
deness; quickness. 

Biglaan-rt-Urgent; pressing; executive. 

Biglabigla-a-IJnexpected ; sudden . 

Biglain-i'-To precipitate: hurry; hasten; 
press. 

Biglangbigla a-Sudden; hurried; preci- 
pitate: unexpected.* 

Bigti-w Suicide; hang ng, 

Bigtihin ?'-To hang, commit, suicide. 

Bigyan i'-To give; present. 

Bigyan ang kahulugan-r-To signif; 
mean; declare. 

Bigyan ang kailangan-t'-To give the 
necessities, provide; aid; succor de- 
fray; supply; furnish; minister. 
Bigyan kapangyarihan-v To autorize 

empower commision 
Bigyan katibayan v-To guarantee; 

ratify. 
Bigyang loob-<;-T(f gratify; condescend', 

indulge, submit, give way. 
Bigyang pasiya-t'-To judge; decide; de- 
termine; conclude; resolve. 
Bigyang salar-To blame; condemn, 
accuse criminate, impeach; reproach, 
aggravate. 
Bigyang sindak t'-To friggten; scare, 
dispirit, render de jected. 



BIM 



14 



BIT 



Bigyan lakas v-Tostrenghten ; cheer; 

give strength or force; reanimate. 
Bihagin-«;-To capture; spirit; kidnap. 

Bihasa-a-Accustomed; used; capable, 
skilful, practical, dexterous, sly, pru- 
dent; knowing, able, experien ced; 
clever, expert, astute, cunning, ele- 
gant, excellent, polite; civil; corteous, 
graceful; smart; learned. 

Bihasahin-v-To guide; teach; train; 
educate. 

Bihasang lubha a very learned; wise 
well educated. 

Bihasa sa paggawa-a- Accustomed; fit; 
proper; convenient;. 

Bihira-a-Scarce-uncommon; pare; old, 
excellent. 

Bihira-a<ii;.Few; seldom, rarely, un- 
commonly. 

Bihis-w-Ohange of clotaes. 

Bihisan-w-Change of clothes; dress. 

Bihisin ti-To change clothes; dress. 

Biik n-Shoat. 

Biis-w-Reward; remunerarion. 

Bikas n-Sbape; form, statnre, size, as- 
pect, measure, oste nt, mode, gni' e, 
will disposition; manner. 

Biki-n:-Mumps. 

Bikik-Choking; small obstruction. 

Biklarin-i;Tu unfold; enlarge; extend. 

Bilangn-Count; computation; nume- 
ration. 

Bilangin i'-To count; ennumarate; cal- 
culate; compute; estimate; suppute. 

Bilang ñg panahon-n-Date, 

Bilango-n-Jail; prison; calabose. 

Hilanguan-n-Jail; prison, calabose, 

Bilaran-n-Drying place; place where 
any^thing is dried. 

Bilas-/*-Two people who marrp two 
sisters; sister and brother; or two 
brothers. 

Bili ??-Cost price; buying price; value. 

Bilibirin ng 8uga-i;-To fasten with a 
rope. 

Bilig sa mata-n-Cataract of the eye. 

Bilin-n Message; errand; mission; char- 
ge; commission; request; mandate; 
injunction; order. 

Bilingbilingan-w-Windlass. 

BiJis n- Vivacity; roidi^ss; excessivenss; 
rapidity. 

Bilis-n-Billiards. 

Billete w-Ticket. 

Bilog-^i- Roundness; circle; spahere; orb; 

globe; rotunditp; disc; disk; total. 
Bilog-a-Circular: round; whole; total: 

universal; entire. 
Bilugin 'i;-To round; sum; add; complete. 
Bimbingin-i'-To retard; delay: defer. 



withhold; stop; check; dally; mono- 
polize; preserve; suspend. 
Binat t* Relapse: second fall. 
Binata a-Young; youtful, juvenile. 
Binata-ii-Juvinile; youth. 
Bingas-^i Gap or notch in a tool. 
Bingaw-?i-Gap or notch in a tool. 
Bingia-Deaf; liard of hearing. 
Bingihin v-To deafent make deaf. 
Binhi-n-Seed; grain; germ; bud. 
Binithay-a& p. p- Sifted. 
Bintang-:^^. False charge; imputation; 

presumption; suspicion; imposture, 
Bintangin-i;-To accuse falsely; inculpate. 

indict. 
Binti n-Caif of the leg; shang 
Binubukalan-w Source; spring; origen. 
Binwit-n-Fishing iackle. 
Binuli-a (k p. p. Polished. 
Binutas ng tanga a-Moth eaten. 
Binyagan-r¿-Chriatian; convert; baptism, 
Binyagin-n-To christen; baptize. 
Birador-7*- Wrench; 
Birang-n- Handkerchief. 
Biro n-Joke; jest, pun, trick, buffoonry, 

hoa, flirt, drollery, grimace. 
Biroan-n-Caroucol, revelry, romping, 
jocularity; jocoseness, jollity, scuffle, 
(masaklap -sarcasm. 
Biriiin-i;-To 6oke; jolly, fool; revel; laugh 

at, ridicule; flirt. 
Bisa n- Activity, valor, force, fortitude: 
vigor; courage; power authority; ab- 
ility; possitivility. 
Bisaklatin ¿'-To spread or extend the feet. 
H iscotso n-Toast . 
Biscuit-w Biscuit. 
Bisto-adv Perhaps. 
Bitag-w-Snare; trap. 
Bitak-ii Crevice; chink; cleft; crack, 

fissuro. 
Bitakbitak-a-F^all of oracks or fissures. 
Bitakini'To fissure; chink; crack. 
Bitangn Springe; Deer net. 
Bitay-w Gallows. 

Bitayin-r hang; excute by han ging. 
Bitbitayan-ii-Scaffold: gallows; place of 

execution. 
Bitbitin r-To carry suspended; grasp; 

catch. 
Rithay n-Sieve; riddle; crib; cribble. 
Bithayin-t'-To sift; bolt. 
Bitik n Garter. 

Bitiwan-ü-To let go; forsake; yield untie; 
loosen; discharge; slacken; selve; 
permit; forego; set at hberty 
Bitiwan and dala t* To lay down a 

burden. 
Billing-H-Ring. 
Bito-H-Feast; festivity; rejoicing holiday; 



BAH 



15 



BUL 



Bituin n-Star. 

Bituka-n-Intestine; tripe; gut. 
Biwas-^-Tug; pull, haul, wave; move. 
Biwasin-t? To tug; pull, haul, move; 

wave. 
Biwiin i'-To untwist. 
Biyaya-n-Gift, present, grant, favor, 
keepsake, gratiñcation, compliments; 
pleasure. 
Biyay^i ng DIOS n-IJnction devotion 

anointing. 
Bokot-a Rough; rumpled; snarled. 
Bola-w Ball. 
Bolinga-?i-An obscure thought. 

Bomba-ii-Fire engine. 
Boogin n-To rot, remove. 

Buan -71- Month. 

Buan darating n-Proximo. 

Huan sa langitwMoon. 

Buaya-n Alligator; crocodile, cayman; 
caiman. 

Bubas-ri-Small tumor. 

Bubo r¿-Clown buffoon. 

Bubogw-Hall; crystal; glass. 

Bubong-n-Roof, thatching. 

Bubong ng paa-w-Instep; tarsus. 

Bubuan-n Mold. 

Rubungan-w-Roof: shed. 

Bubuyog-n-gumble bee. 

Bucliebuche n-Fritter. 

Budburin-t'-To sow; scatter: powder. 

Hndlongin-n-To punch; bore. 

Bi^ga-n Pumice. 

Bubá-?i-Spit. 

Bugain-w-To burnish; glaze polish. 

Bugawin-v-To scare away: frighten. 

Bugbog-w /Contusion; bruise, hurt; 
wound injury: blow. 

Bugbugin-t;To contuse; bruise; hurt; 
injure; mongle; wound; maim; crip- 
ple; pound crash. 

Bugnos a-Loose, surplus. 

Bugnusin n-To loosen, untie. 

Bugok ^«-Addle; rotten, empty; void. 

Bugsok-w-Basket; hamper, hand basket. 

Bugtong-a-only; single, particular, in- 
dividual, unique, rare; singular. 

Bugtong «(i/'-alone. 

Bugtong-?*-^ni^ma; })uzjle, riddle, co 
mundrum, poser, re us; quiz. 

Bugtong na anak-M-Only begotten child. 

Buhaghag-a Spongy porous, fungus soft, 
blended; thin* 

Buhaghag-a-An idle talker. 

Huhaghagin Í' To thin rarify; dilute. 

Buhalhal-nFo<d; madman; idiet. 

Buhalhala-f rank-open. 

Buhangin^ Sand. 

Buhat-a<it?.-Since; after; troiu. 

Bnhat-^-Originated; derived. 



Buhatan ang kasalanan r-To accuse; 

impaech, criminate; incriminate. 
Buhatin-irTo raise lift, elevate, heave; 

get up. 
Buhat ngayon-a^t'. Hereafter. 
Buhawi-^- Whirl wind. 
Buhay n Life. 
Buhay-a-Active; livoly, spirited, liigh; 

spirited. 
Buhayin-i;-To vivify; enliven, spirit, 

electrify; spirit. 
Buhayin nmli-v To resusticate; restore, 

to life revive acquire new life. 
Buhay na loob a-Awake; lively: impet- 

ous; vivacious; active, fervent. 
Buhok-w-Hair. 
Buhong-a-Haughty; lofty, rude, insolent, 

shameless impudent. 
Buig-^i-Buuch; racenne. 
Buis w-Taxes impost, excise, duty, levy; 

contribution. 
Buisit a-Ungrateful bad, unlucky; un- 
fortunate. 
Buisitin-v To cause to be unfortunate. 
Bukal-w-Origen, eource spring, jet, foun- 
tain iinst cause. 
Bucalan-?^-Headspring;spreng;foun-tain. 
Bukal sa loob-rt Spontaneous; voluntary. 
Bncñs-adv To morrow n Morow. 
Bukásaát' open. -a clear; open. 
Bukbok-n Grub; weevil; rotted tootli. 
Bukbukin a-fuU of grubs or weevils. 
Bukid w-Field; country, farm, soil, land; 

ground; region. 
Bukid na sinasaka-r* Cultivated ground; 

or land. 
Bukiran-ii- Field; farm. 
Bukirin nTo farm cultivate. 
Buklaw-n-Tumor; extuberance. 
Buklod-w-Ring 
Buko r? Joint knuckle. 
Buko-n-Green cocoanut. 
Bukod-adv.-more over; besides; except. 
Bnkod ang-The rest; others. 
Bukod-rt-Special ; particular. 
Bukod pa sa-a<íí'. besides; moreover. 
Bukod sa adv. Let; besides, more-over 

except, away from; more than. 
Bukod sa iba a Strange; feroign, rare. 
Bukod tangi a-Distict; particular. 
Bukol n-Abcess; tumor, lum}). 
Bukot-a-Crooked; humpbac ed. 
Buksan-i'-To open: rhow disclose, dis 

cover, display. 
Bula-M-Froth; foam; spume scum. 
Bulaan-n-Liar: i m poster. 
Bulaan-a-Lying; erroneous. 
Bulag a-Blindman. 
Bulag-rt- Blind. 
BulagaVv rt-Blue or gray eyed. 



BUM 



16 



BUN 



Bulagin íí-To blind; darken cheat. 

Bulaklak-n-Flower: blossom, posy. 

Bulaklakan-w^ Place of many ñowers; 
flower garden. 

Bulanglang-n Vegetable }?Giip. 

Bulaos w Path; trail. 

Bulaw-w-Young wilb boat. 

Bulaw-a-Faded; withered. 

Bulati-w-Worm. 

Bulaybulay-w-Meditation: contemplation. 

Bulaybulayin-i?-To meditate, muse, con- 
sider^ contemplate. 

Huli-nPolish. 

Bid i n-Small tree snake. 

Bulihin-t7-To polish; burnish, iinisli; 
smooth. 

Bulihin muli-i^ To repolish. 

Bulinaw-w Short or near sighted. 

Bulo- -Calf; suckling. 

Bulok a rotten; corrupt; putrid. 

Bulongn- Whisper, 

Bulong adv.Sohly. 

Bulongbuiongan-n- Whisper; rumor, re- 
port; nuirmur. 

Bulo ng baka-/i-Calf; heifer; veal. 

Bulos-n-A roll of cloth. 

Bulsa-w-Pocket: pouch. 

Bulukan M-Rotiing place. 

Bulukin í; To rot; corrupt; make putrid 
disrupt. 

Bululos-t' Diarrhea. 

Buniaba-t' To lessen; lower, descend, go 
down, tiow, slump; let down. 

Bumabag-r-To fight, contend, dispute, 
struggle. 

Bumaba ang loob t^-To liumble. tame. 

Bumabasa n-Beader. 

Bumaho-r-To stink; smell, bad; get or 

Bumaka-i"-To war; fight, oppose, con- 
tend; struggle. 

Bumala v-To threaten, menace; pro 
claim announce. 

Bumago-r-To renew^; alter, change; dis- 
turb. 

Bumalak-r-To propose; offer, announce; 
proclaim. 

Bumalik r-To return; go back, fall back, 
retrograde; retrocede. 

Bumalikuas r-To over-turn, double, du- 
plicate; turn over. 

Bumalorig-i'-To spring from; spring: 
issue or proceed from, begin, grow; 
have it's beginning in. 

Bumalong ang dugo v To bleed. 

Bumaluktot-i'- To curve bend. 

Bumanat-t;-To extend;enlarge;grow large. 

Bumanga-t?-To attack; assault, attempt 
fight; collide. 

Bumangis t' To become or grow fierce 
or wild. 



Bumangon t? To arise; rise, get up. 

Bumasa-t'-To read; peruse. 

Bumati-i'-To salute; hail, greet curtsy; 
halloo. 

Bumatis-t/' To ford; wade. 

Bumautot-i? To stink. 

Bumawas v To slump; dwindle, lessen 

Bnmawi w-To retnevo a loss; regain. 

Bumbuan-w-Grown of the head. 

Bumigat-i' To grow heavy; increase in 
heft. 

Bumigat ang damdan t'-To grow worse 
impair; deteriorate. 

Bumigti ¿;-To hang. 

Bumihag t?-To captivate; kidnap, cap- 
ture, charm. 

Bumilang-v-To count; enumerate, rec- 
kon; calculat3. 

Bimili-t'-To buy; purchase. 

Buminyagt^-To christen; baptize. 

Bumithayr To sift; separate. 

Bumuay-'<;-To be unstable. 

Bumubuga ng-t?-To vomit; spit. 

Bumubukal-?i-Springing. 

Bumuga-v-To vomit; spit, expectorate. 

Bumugbog-i'Ta injure; hurt, wound, 
bruise, harm, cause pain; irritate. 

Bumuhat v-To raise; lift up; erect. 

Bumuis-f-To pay taxes; contribute, 
promote. 

Bumukal v To proceed from: issue or 
sprink from, bubble; emanate. 

Bumukas-i'-To open, dilate. 

Bumukod-ii-To sort, separste, remove, 
dissuade. 

Bumukol-ivTo lump. 

bumula-i^-To foam; frotli, spume ef- 
fervesce. 

Bumulok-v-To rot; addle, debauch, 
decompose. 

Bumulong-v To whisper, murmur, 
purl. 

Bumulongbulong-i'-To whisper; mutter, 
murmur, grumble; growl. 

Bumulubok-t7-To bubble. 

Bumunof-To wrestle; content; struggle. 

Buniuti-i;To better; thrive; prosper. 

Bumutil-i?-To grain. 

Bundok-n-Mountain; hill, mount; knoll 

Bundok na bato-n-Cliff; rock; moun- 
tain of rock. 

Bundok na napuputok-w Volcano. 

Bunga-w Fruit; fruitage. 

Bunga ng bayabas-ii-Guava. 

Bungang araw -n-Prickly heat. 

Bungi a-Toothless. 

Bungin t'-To corrupt; rot. make putrid. 

Bungin-aRough; coarse. 

Biingo w-Skull; cranium. 

Bungow Clash; collision, knock, blow, 



DAG 



17 



DAG 



encounter; shock; push: fight; con- 
fusion; suddden meeting. 
Buni n-Scurf; tetter; scurvy. 
Bunihin a Scurvy. 

Bunon- Wrestle; wrestHng; tussle; strug- 
gle; strife. 
Buntal-n Slap; hlow with the open hand. 
BuntaIin-/;To slap; strike with the 

open hand. 
Bunton n-Heap; pile; stack; crowd. 
Buntonbunton a Piled; Having many 

piles. 
Buntong hininga wTail; train; cue; cau- 
]^)(intot nTail; train: cue: caudal ap- 
pendage, 
dal appendage. 
Buntutan-i'-To follow; pursue; persecute; 

dog; importune; implore; dun. 
Bunuhan n-Fish corral; place of wrest- 
ling. 
Bunot^iPull; tug. 

Bunutin-t"-To pull up; eradicate; ex- 
tract; abstract. 
Bunyi-a-Illustrious 
lebrated; notei 
torious. 
Buo ri-entire; whole; complete; full; per- 
fect; integral; chock; intact; utter; 
sound; just; informed; candid. 
Buo ang loob-a- Valiant; brave; bold; 

courageous; whole hearted. 
Buo at paikpik a Solid; firm; sound; 

consistent. 
Buoni-rTo sum; add; nil uj); nil, in- 
tegrate; complete. 
Burahin-r-To blot; blur; erase; raze; 
efface; abolish; expune; cloud. 



noble; famous; ce- 
conspicuous; no- 



Burak-n-Mud; mire; slime. 
Burakburak-a-Mudy; miry; slimy. 
Burol-n-Dry bed of a river; corpse. 
Buruhin-t'-To salt; season; sprinkle. 
Busilak-^-Snok; frost. 
Buslon Basket; hamper. 
Busog a-Full; satiated; satisfied. 
Busugin-'yTo satiate; fill with food, 

sacisfy. 
Butas-ii Hole; aperture; eye; puncture. 
Butasan t>To perforate; puncture; bore. 
Butasin-t'-To perforate; puncture; bore. 
Buti n-Kindness; goodness; improve- 
ment; generosity; benificence; be 
nignity; clemency; good will. 
Butihan n Kindness; goodness; generos- 
ity; grace; gallantry; spruceness; 
smartness; pertection; delicacy; ga- 
yety; finery. 
Butihin-v-To better; make 

better. 
Butiki-t^-Eft; small lizard. 
Butiktik n-Keptile. 
Butil n Frain; grain of corn. 
ButligM Pimple; pustle. 
Buto ti Bone; seed: ernel. 
Buto ng balakang-w-Haunch 
Buto ng paypay-n-Scapula; 

blade. 
Butong malambot-n-Gristle. 
Butones ti-Button. 
Butuhan-a-Be ard, premium; 

ion: gratification. 
Buyan-Re ard; premium, satisfaction; 

gratificstion. 
Buyain-i>To Reward; satisfy; satiate; 
gratify. 



good 



bone, 
shoulder 



satisfact 



O 



Cabellería í¿-Cavalry. 

rabelleriza-?i Barn; estable. 

Cajón ?i-Box; casing; 

Qro^yprep -of; with; from; on; for; by; to. 

Camisón» Smock. 

Canta n Chorous; song. 

Cantador-ii Chorister. 



Capital ii metropolis; capital. 
Carbon n Coal; charcoal. 
Circo-n-Circus; Hippodrome. 
Clima-n-Climate. 
Cosmetico-n-Cosmetic. 
Cornetín n Cornet. 
Cuartel w-Barrack. 



ID 



Paan ii-Road; street;lane;gangway ;place, 
spot; time; ocasión; leisure; itinerary. 
Daan ng araro ^i Furrow. 
I)agá-w Rat; mouse. 
Daganan-r-To cover; put below. 
Ibgat-;? Ocean; sea; gulf; bay. 
Dagatdagatan /i-J.ake. 
l)agdag-ii Addition; increase; increment; 



amendment; patch; repair; fringe; 
porder; binding 

Dagdagan-i;-To add to; increase; aug- 
ment; add; enlarge; exaggerate amend, 
aggrandize, (ang bigat) ~ o\er\oSiá. 

Dagdagan ng malabis-i^-To superadd. 

Dagdagin t'-To augment; add; increase, 
enlarge; amend. 

•5 



DAL 



18 



DAM 



Dagison-^-AssistaiK e; aid; help. 

Dagli-aáí'.-Soon; speedily; quickly; liur- 
rie'ily; swiftly. 

Dagok-n.Blow; cuff; knock. 

Dagtan-Sap; gum; juice. 

Dagukan-i' Te punch; s rike; beat; knock. 

Dahak n- Cough. 

Dahandahan-arir.-Slowly; softly; gently; 
by degree. 

Dahas-n Courage; boldness, strength of 
heart, vigor; force, 

Dahasan-i?-To ferce; urge, give force- 
invigorate; strengtbeu. 

Dahidahilan w-Excuse; pretence; reason: 
pretext. 

Dahilan-w-Excuse; pretence; reason; 
pretext; motive; cause; plea; right; 
occasion; allowance; forte; sake 
probability. 

Dahil dito-a#. -Therefore; thus; so also; 
for this reason; in this manner. 

Dahilig-a Sloping; inclined; slanting. 

Dahilig na lupa-w-Declevity; slope; 
incline. 

Dahil sa prep.-For; be cause; about; as; 
by; through; on account. 

Dahon t¿-Leaf . 

Dahunan rt Leafy. 

Daigin-i?-To overpower; overcome, sur- 
pass, excel 1: surmount. 

l)aing-^?-Lamentation; lament; complaint; 
petition; plaint; dole; wail;8uplication; 
request; remonstrance; grievance; 
mormur; groan; entreaty; dolor pray- 
er; evening prayer. 

Dakila-a-Grand; noble; illustration: nia- 
gestic; splendid; honorable; magaili- 
cent; eminent: protent; famous; su- 
blime; solemn; exalted; palatial: gor- 
geous; lofty; high; elevated; great; 
powerful; wealty; patrician; transcien- 
dent; tremendous. 

Dakip-wCappure; spoils; prize. 

Dako^r^j». Towards; about near; in the 
direction of. 

Dakong kaliwa To the left side. 

Dakong kanan-To the right side. 

Dako rito-ri/^r -Nearer; hither. 

Dako roon-afit?.-Farther; forward; on 
the' other side. 

Dako sasLn-jyrej) Towards; about; near; 
in the direction of. 

Dakot-n Hand full. 

Dakot a Few. 

Dakpin-i'-To capture; seize; catch; im- 
prison. 

Dala-aCautious; wary; suspicious. 

Daladalawang taon-a^r.-Bi ennial. 

Dalagaw-Young lady; Single lady; Lass: 
Maiden; miss. 



Dalagang may edad-n-Old maid. 

Dalahmin Hand basket. 

Daláin-r-To frighttn; scar ; cause to 
be wary or cautious. 

Dalandiati-n-Troubl ; pique; displeasure 
cross; pain; hardsliip; toil; ache; 
fatigue; grief; sorrow; concern; 
uneasiness. 

Dalang n-Potition; prayer. 

Dálangan-r-To rarify; dilute, thin. 

Dalangin ^" To petition; entreat, pray 

Dalas-n Frequency. 

Dalaw-?i Visit. 

Dalawa a-Two botli. 

Dalawa w Two , 

Dalawa ang kulaya-Bi-coiered. 

Dalawahin t'-To duplicate; repeat, halve. 

Dalawahin-^ double 

Dalawin v-To visit. 

Dalhin-i;-To carry; convey, conduct, 
transport, 

Dalhin dito v To fetch 

Dali-w Moment; instnnt. 

Dáli-»?,-Witdh of a finger. 

Dalidalian {daUdalim}v-To hasten; pre- 
cipitate; pispóse of; alleviate; dispatch. 

Dalirin-Finger; digit. 

Dalisay-a-Clean; pure; neat; clear; chaste, 
untouched; innocent; simple; cor 
dial; perfect; unmingleH; simple; cor- 
dial; delicate; genuine; smart; mere; 
free; glad, 

Dalisayinr To cleanse; purify; refine; 
perfect. 

Dalisdis r¿-Sloping; slanting; inclined. 

Dalisdis na lupa w-Declevity. 

Dalisdisin y-To cut away the edge. 

Dalit ??-Song; ditty dirge. 

Dalita?i-Misery; poverty; torment; pain; 
anguish; torture; patience; tolerance. 

Dalityan-v-Tosufffe; bear; tolerate; abide, 
comport, torment; torture. 

Dalitain y-To suffer; bear; abide; com- 
poort; deign; condensend; pain. 

Dalit na malumbay-w Lamentation. 

Dalosdalos-a Impetuous; hasty, unex- 
pected; precipitate; sudden; violent; 
fierce. 

Dalosdalos ti-Idrot; madman; fool. 

Dalubay-n-Interpreter; translator. 

Daluhong^i- Assault attack. 

Daluhungin-r To assail; attack, assault. 

Dahimat ^-Sufferance; suffering, tole- 
ration. 

Dalumatin-r-To suffer; tolerate; abide; 
comport. 

Daluyong-n-Wave; surf; swell of tlie sea. 

Damaga^/r.-all night: 

Datiiahin-^'-To feel; touch; grope; ex- 
amine; investigate; prove; ]>^ocure; 



DAP 



19 



DAY 



experiment; treac of; move; inspire; 
tempt. 
Damara-n-Shade; tent. 
Damasko-?^^ Damask. 
Damdam ti-AMiction; disease; suffering; 

sufferance; geievance; feeling. 
I)amdamin-í7 To suffer; grieve; feel; 

perceive. 
l)ami-i; Maltitude; crowd. 
J)amihan-v-To ougment; increase; sum; 

enlarge. 
Damit-w Clothes; dress; robe; costume 

garb; habilament; vesture. 
Damit na pang-ibabaw-w Loose garment; 
worn over the shoulders, overcoat. 
Damot-a-Stingy; miserly; closeñsted, 

scant; short; avaricious. 
Damot n Stinginess; closefístedness. 
Damotin v To suffer; abide; telerate; 

comport; grasp; seize. 
Dampot-/i-Grasp; hold. 
Damputin-'i; To grasp; hold; seize; pilfer; 
receive; hold up; heave; get up; raise. 
Damtan v-To furnish; provide; sopply; 

hive. 
Damuhan-n-Hay-field; Meadow. 
Danaw-n-Small lake; pond-; loch lough. 
Dánay-nBoundary; limit; district. 
Dangal n-Honor; reputation fame; glory 
excellent; kin-mess; excellency; 
triumph; esteem. 
. Dankal-n-Palm; hand breadth- ' 
Daongn-Ship; vessel, schooner, coBster. 
Dapat a-Worthy; deserving, adequate, 
competent, fit, apt, condign, conven- 
ient, exact, punctual; meritorius. 
Dapat t;.ii.-Must; ought. 
Dapat akma a-Fit; seasonable, apt. 
Dapat batiin-aOne who should be 

saluted. 
Dapat damdamina-Sensible; perceptible; 

feeling. 
Dapat a- Reputable; estimable. 
Dapat giliwin-a-Adorable; lovable, 

amiable; affectionate 
Dapat ibigin-a xA.mial)le; lovable, ador- 
able; pleasing, affectionate; kind; loving. 
Dapat igalang a Respectable; honorable. 
Dapat ilagan-ri-AvoidaV>le; w-That which 

should be avoided. 
Dapat ipas (iangal-a lliustrious; noble; 

honorable. 
Dapat ipag-tagubilin rt Commendable; 

laudable, praiseworthy; deserving. 
Dapat isumi ong-a Accusable: blamable. 
Dapat katakutin a Aw^ful; frightful, 
dreadful, terrible, fearful: ferocious. 
Dapat matap)os-r/-Terminable. 
Dapat magalingin-a-Preferable; nepec- 
t ab 1 e ; praise worthy . 



Dapat mahalin-a-Preferable; commen- 
dable; appreciable; laudable; prais- 
eworthy. 
Dapat pangusapin-a-Reprehensible 
Dapat paniwalam; a-Creditable worthy 

of credit or belief. 
Dapat parusahan-aCulpable; puisha- 

ble. 
Dapat patawarin-fl-Pardonable; justifia- 
ble, excusable; venial. 
Dapat purihin-a-Praise orthy; laudable; 
plauditory, eulogistisc. laudatory; 
estim.^ble. 
Dapat si&ihin-a-Reprehensible; suffera- 

ble, 
Dapat tange pin-a-Receivable; admissible, 

proper; fit. 
Dapit-n The acompanying from one 
place to another; meeting and con- 
veying from one place to another, 
Dapitin-??-To take frem one place to 
another; call; summon; meet and 
convey. 
Dapit sa^re/;. -Towards; about; near, in 

the direction of. 
Dapog n Oven; fireside; hearth. 
Dapugan na labasan ng asó /¿-Chim- 
ney; smo e-stack; stack. 
Darak-nBran; short; chaff. 
Darating panahon-n Future time. 
Dasal-w-Prayer; oration. 
Dasal na sumangpalataya ?i-Cree<l; 

articles of faith. 
Dasal sa umaga w-Matin. 
Datapua-j^rep. -Except; yet; besides; more 

over; liowever; not be it. 
Datapwa-cow;'-. But. 
Dati-/¿ Original. 
Dati Ji-Original; quondam. 
Datihan a-Accustomed; used; excellent; 

dexterous; original. 
Datnan t^- 1 o overtake; reach; meet en- 
counter. 
Dawag /¿Perplexity; impassible place. 
Dawis-n- Anguish; anxiety; grief; sorrow. 
Daya-H-Cheat; deceit; delusion; impos- 
ition; fallacy; frandulence; dodge; de- 
ceitfulne8&;trap;affectation;sham;trick, 
canard; claptrap; sleight; gull guile. 
Daya a-false; deceitful; dekisive, sham, 

claptrap; fraudulent; not real. 
Dayain-i;-To cheat; delude; defraud; de- 
ceive; counterfeit; falsify; impose 
upon; default; sham; fleece; gull; 
jockey; cozen; allure. 
Dayaraiw Straw. 
Dayap w-Lime; lemon. 
Dayu-H Visit; challenge. 
Dayuhin-i>To challenge; visit. 
Dayukdok-/?G-lutton; hungry person. 



DI 



20 



DI 



Demonio-w-Devil; satán; the evil one. 

Di akmaaUnfit; improper; inconve- 
nient; inexpedient. 

Di bagiiy a Unfit; unbecoming; improper, 
mal apropos; inexpedient; unseemly; 
inconvenient. 

Di bagay sa anak a-Un filial. 

Di binyagan-n Pagan; heathen; savage; 
idolater. 

Dibdibn-Breast, 

Di buo ang looba-Half hearted. 

Diciembre-w December. 

Diccionario-n-Dietionary. 

Didal-n-Thimble. 

Di dapat patawarin-a- Inexcusable. 

DighalW' Belch. 

Digma-w-War; combat; fray; fight, 

Di hi ayat sa masamaa Incorruptable. 

Di hinihintay-a Unexpected; unforseen; 
sudden. 

Di kamukhaa-Unlike; dissimilar; dif 
ferent, 

Di karampatan a Unworthy; unjust; in- 
convenient; perverse; imprope; un- 
becoming. 

Di karaniwan a Old; queer; non descript. 
not general. 

DikdikinvTo crash, powder; pulverize; 
triturate, bray; pound. 

Dikit-ti-Beauty; fairness; comeliness; 
godliness. 

Dila-W'-Tongue; tang. 

Dilaan-i' To lick; lap. 

Dilag-n-Splendor; brillancy; beauty; glo- 
ry, greatness; granduer; finer}'; lus- 
tre, hister; magnitude. 

Dila ng compana-ti Bell-clapper. 

Dila ;t; dila-One and all. 

Dilaw^-a Yello ; yello ish. 

Dilhay-n- Belch. 

Dili w-Reflection; thouglit. 

Dili ad v.-Verhaps; maybe; perchance. 

Dilidili-w-Imagination; fancy; concep. 
tion. 

Dilig-w Sprinkling; watering. 

Diligin v-To sprin le; water; spray. 

Dilim-n Dar nes; ; obscurity; gloom, 
gloominess; opacify. 

Di maaninag-a-Opaque; not transparent. 

Di maari-ft impossible; impracticable 

Di mababago-a-Immutafele; stable; sta- 
pla, unchangable, permanent; fixed; 
lasting. 

Di maaninaw-a-ImpercepJble; opaque. 

Di mababawas-a-Irreducible. 

Di mabait-rt-Restless; incorrigible. 

Di mabasa-Illegible. 

Di mabubura-a-Indelible. 

Di magagalingii-Irremediable; incura- 
ble. 



Di magka-kaila-a Irrefutable; indispu- 
table 

Di mahigpit a inseiiur : unstaple. 

Di makababawi-rx-Irrecoverabie. 

I>i makakilala-a Incog; in-^-o^nito. 

Di maka- ita a-Blind; Latent. 

Di maka raraan-rt Impassible. 

Di maka-sisira a- Harmless; pure. 

Di maka-titiis a insu erable 

Di ma atulog-a-Sleepless. 

Di malapatan-a-Unli e; uneqna. 

Di malirap-ft Imperceptible. 

Di malirip a-Iuscrutable; fathomless. 

Di malnpo a impalpable; intangible. 

Di mapakali a Impatient; restless; fid- 
gety; peevish- 

Di mapalagay r¿-Impatient; restless; fid- 
gety: peevish. 

Di mapasok ang hatol-r¿-Inrtexible; In- 
variable. 

Di maramdaman ri-Imperceptible; im- 
passive. 

Di marating a-Inaccessible. 

Dimarim-^ Reluctance; aversion; repug- 
nance. 

Dimarim ng sikmura na tila ibig mag- 
suka-n-Nausea. 

Di marinig-a-lmperceptibie. 

Di marunong mag-sinnugaling-w-Vera- 
cios; truth teller. 

Di marunong mapagod-«7 indefatigable 
uuAvearied. 

Di marunong tumanaw ng utang na 
loob a Ungrateful. 

Di masalat-a-Impalpable; untangible. 

Di masasaktan-a-Iavulnerable. 

Di masaysaya Unspeakable. 

Di masupil a-Invincible; unconquerable. 

Di matagos a-Impenet rabie. 

Di matarok a Unfathonable; incom})re- 
hensible; fathomless; impenetrable. 

Di matibay-fif-Sliaky; instaple; frail. 

Id matiis a-Intolerable; insuft'erable. 

Di matingkala a Incomprehensible. 

Di mawawala-a-Indestructible. 

Dm adv. also; a same; similar; like; 
selfsame. 

Di nagdadalita-« Insensible; impassible, 

Di nahahati-a- undivided. 

Di naka tutuloga-Sleepless. 

Di naki ila a-Unknown; not known. 

Di Naka-sulat a-Nuncupatory; nuncupa- 
tive, un ritten; oral. 

Di namumunga-a-Sterile; unfruitful; 
barren. 

Di nararapat-a-Unworthy; undeserving; 
unfit; unjust; unseemly 

Di nasasalang« Untouched; numingled; 
pure; clean. 

Di nawiwili «Unfavorable. 



DU 



21 



mjvi 



Dinaya-a &p. p. Deluded; deceive(i, 
cheated; swindled. 

Dinding-n Partition wall; wall. 

Dingin-i;-To hear; listen, understand; 
comprehend. 

Dini-aáv.-Here; hither, this way. 

Dinig-n-Hearini?; listening, understand- 
ing; comprehension- 

DIOS i^i-GOD; THE LORD. 

Dios ng alaK-ii-Bachus; the god of wine. 

Dipa n-Brace; spread of the arms. 

Di pagka-lalagay (%-Restlessness; unea- 
sines.s 

Di pagka-palagay-a-Inconstanty; fickle- 
ness. 

Di pagoda-Refreshed; unwearied, rested. 

Di pagka-tunaw ng pagkain sa siknui- 
ra-w-Indigestion. 

Di pa nasusupil-a-Untamed; wild. 

Di paniniwalain a Incredulous; unbe- 
lievable. 

Di pa panahon a-Unseasonable: undue, 
out uf season. 

Di pa siguro a Comparative; not very 
certain. 

Dirain-a- Blear-eyed. 

Diri-w-Despicability; loathing. 

Di sapat-a-Insufficient; inadequaty, lack- 
ing. 

Discipulo-n Disciple, scholar. 

Di sinasaysay a-Non descript. 

Dispunte-n- 1 ack-stich. 

Di sukat nangyari «-Impossible; im- 
practicable. 

Di susuko-a-Indomnitable. 

Di tatalonin-a Insurmountable. 

Dito-a^v.-Here; hither. 

Dito 3,t doon-<x Passim. 

Diwara-?^ Curiosity; conversation. 

Diwara-a Curious; inquisitive. 

Diwi-n-Soirit; soul. 

Diyan-aíít?. -There; yonder. 

Di yari-a-Imperfect; incomplete, faulty; 
defective. 

Doon-«íív. -There; yonder, thither, oppo- 
site; on the other side. 

Doongan-M-anchorage; place of anchor- 
ing, harjbor, port; landing. 

Dowahagi-?i-Persecution; harass, dun: 
persuit. 

Do ahaginin-v To harass; persue, dun, 
importune, persecute, ain; sustain. 

Duag w Coward. 

Duag-a-Cowardly; craven, chickenhear- 
ted, pusillanimous, timorous, timid, 
faint-hearted; fearful. 

Dub?e-ii-Double; duplicate. 

Dublihin-t? To double; duplicate. 

Dublihin ng tatlo-vTo treble; triplicate. 

Duda-w-Doubt; mistrust. 



Duende-n-Fairy; sprite, fray, elf; gobliii- 
Dugon- Blood. 

Dugodugoan. «-Bloody; sanguinary. 
Dugtong-^- Addition; splice; affix, "^ 
Dukha-a-Helpless; <iestitute, poor, pe- 
nurious, mean, niggar<lly, paltry; 

niggard. 
Dukuangin-iJ-To overtake; reach; obtain. 
Dula sa kapwa w Resentment; grudge; 

anger. 
Dulang n-Table. 
Duling «Cross-eyed: torvous. 
Dulow Point; end extreme, extremitv, 

suniit, headland, upshot; pinnacle. 
Dulo-«-Last; end, latest, late, latter, 

final; extreme. 
Dulot ft Present; gratification. 
Dumaan-v To pass by a place; go by; pass. 
Dumabogr-To growl; snarl," grumble; 

murmur. 
Dumadalaw' n-Visifcor. 
Dumahak i?-To spit; expectorate; cough. 
Dumahing laruin í; To frisk; romp; sport. 
Dumaingt'To lament; bewail, remon- 
strate, ail, crave, complain, resent, 

reprimand; expostulate. 
Dumakip t'-To apprehend; capture. 
Dumakip /^-Apprehender. 
Dumal n Aversion; abhorefice. 
Dumalagang manokft Pullet 
Dumalagang-t?-To thin; rarify. 
Dumalanginr-To implore; beg, entreat, 

solicit, crave; pray. 
Dumalas-vTo frequant; repeat often. 
Dumalaw-i'-To visit. 

Dumalisay tvTo refine; pnrify; cleanse. 
Dumalo v assist; support, produce, visit. 
Dumalulong r-To attack; assail, assault, 

undertake; attempt. 
Dumalusong-i;-To assail; assault; attack. 
Dumami-vTo thicken; s ell, increase, 

gro , thrive, improve; grow rich. 
Dumampot r-To pick up. 
Dumaplt-r-To meet at one place and 

escort to another. 
Dumapo t'-To perch; roost. 
Dumating r-To arrive; come, approach; 

reach, 
Dumhanr To stain; polute, soil, dirty, 

daub, dab, bespatter, darken, cor- 

rupt; profane. 
Dumiw-Dirt; dross, slags, filthiness, 

nastiness, feaces; grime. 
Dumihan-^-To dirty; soil, dab, daub, 

darken, obscure, cloud; confuse. 
Dumi fig tinta-M-Blot of ink. 
Duniikit-rTo stick; cling, cohere; paste. 
Dumilhay-rTo belch. 
Duminig í;-To hear;' listen, understand, 

comprehend; overhear. 



GAH 

Dumoon a To lodge; rest, reside, dwell. 

Dumoong-ir To anchor. 

Dnmoong sa gawaaTo complete one's 

work. 
Diimoon 8a-?;-To be at. 
Dumpolin-t'-To tinge; dye; stain. 
I)iimudiigo-i?-Bo bleed. 
Dnmiidugo-a Bleeding; bloody, sangiii; 

nary. 
Dumugo V To bleed. 
Dumulas-t'-To slip; slide. 
Dumulas sa kaniay-t'To slip from the 

hand. 
Dumulang t'-To wash gold. 
Dunmlogt'-To present; arrive, reach; 

approximate. 
Damunongi'To illustraie; experience 

grow or become wise. 
Dnmpo i;-To become weak or infirm. 
DmustavTo become low or abject. 
Dumusta ng masama sa kapwa-:^-Of- 

fender; delinquent. 
Dnnguis-?^- Stain; blot, filthiness, dirty, 

daub, grime; nastiness. 
Dungisin-v To stain; blot, daub, dirty, 

darken; corrupi. 



22 GAL 

Dnngis sa pori w Stain or spot on one's 

character. 
Dungit-n-Point; extremity, end, summit; 

headland. 
Dungo a-Pusillaminous; timid, dull, co- 
wardly, timorous, rude^ obscene; 

torpid. 
J)nngol-n-Blow with the ñst 
Dungot n Summit; apex, top, point, 

extremity, end; edge. 
Dupok-a-Brittle; weak, frail; fragile. 
Dunong-?^^ Sience; knowledge, accuracy. 

wisdom, understanding, excellence; 

excellency. 
Dupongn-Half burnt wood; charcoal. 
Duraduhin-t;-To gilt; gild, adorn. 
Duro w Stitch. 

Durog-a-Po dered; broken, ushed. 
Durugin-t'-To powder; crash, pound, 

shatter; pulverize. 
Duruin i;-To stitch; penetrate. 
Dusa-w Chastizement; punishment. 
Dusta-a-Bad; low, object, miserable, 
Dnyan-w-Cradle; hammock. 
Dayan ng lubid-n-Swing. 
Duyo ng bilanguan-n-Dungeon. 



B 



Edad-M-Age. 

Empatso-n-Indigestion. 

Enero-w-January_, 



Favor 7i Favor; boon. 
Febreron February. 
Fecha-^Date; epocli 
Filipino >i Philippino. 



Escandalo-.r-Scandal. 
Espada-;^i-Sword. 
Europa w-Europe. 



IP 



Formal a Formal; serious, solemn; im- 
portant. 
Freno-^-Bridle. 
Frenohan.?;-To bridle; curb. 



(^aan-n- Lightness; levity; celerity. 

Gaanan r To lighten; alleviate. 

(Taano-How many; how much. 

(iabay-wBalustrade; banister. 

Uabok-n-Dnst; powder. 

Gabokiti-r-To powder. 

Gabok na ginton-Flake gold; dust. 

Gabukin-v So powder: 

Gagad-n-Imitation; counterfeit; copy. 

Gagahin t?-To usurp. 

Gagarint'-To imitate; counterfeit, forge. 

mimic, copy, mock, feout; ape. 
Gahasa-a-Impetuons; violent, fierce. 
Gahi-w Tear; laceration; mark. 
Gah iin-t7-To toear; 1 a c e r a t e , r e n d ; 

mark. 



force; allure. 
dalaga-t'-To 



rape force 



wandering, erring. 



Gah i sin v-To 

Gahisin and 
ravish. 

Gala-r¿-Errant; 

Gal a-a- Walk. 

Galakw-Pleasure; glee, content; mer- 
riment, rejoicing, festivity, joy, hap- 
piness; satisfaction. 

Galakgak-n Loud laugh. 

Galang-w- Courtesy; civility, respect, 
regard, veneration, esteem, polite- 
ness; good manners, purity, reverence 
urbanity, breeding, education, man- 
ners, gentility, genteelness; homage- 

Galang-M-Small hand-basket; book-clasp, 
hand cuff. 



GAN 



23 



GAW 



Galapong-7^- Flour. 

Galaw-n-Agitation; move. 

Galawin-?;-To agitate; move. 

Galawing muli ¿'-To alter, dismiss 
change; remove. ; 

Galing w-Goodness; belieiit, sutility, 
kindness, health, welfare, i)ros- 
perity. 
salvation; generosity. 

Galing sa-a Originated drived from. 

Galis Twitch; mange. 

Gaiisin rt-Itchy mangy. 

Galisin-i' To have the itch ormange. 

Galit-nAnger. rage, animosity; indig- 
Bation sp'te, ma.lness, odium, annoy, 
annoyance, rancor enmity: discom- 
posure, choler dudgeon. 

Galit-a-Angray; mad, firetful. peevish- 
irate, ireful, wroth, indignant, at 
variance with another. 

Galit na biglan- Anger; rage; passion. 

Galit na galitaMery angry; furious; 
enraged. 

Galit na labis-^ Spite; hatred. 

Gallera n Cockpit. 

Galletas-w Hardtack; crac ers. 

Galos n-Scratch; scrape; scar. 

(Talosan t' To scratch; scrape. 

Gamit-rt-Used; experienced; skilful, 
practical. 

Gamit-M Use; disposition, prac ice, ex- 
perience. 

Gamitin t'-To use; serve, wear, prac- 
tice, accustom; adopt, employ, make 
use of, allay, espouse, wield, afñl- 
iate; {na laqi addict. 

Gamitin a Useful; employed. 

Gamot w-Medicine; physic; portion. 

Gamot na may halong apian-7¿ Opiate. 

Gamutin-ü-To dotor-cure; heal, mend; 
remedy. 

Gamogamo7i Horsefly dragon ñy. 

Ganap-rt Perfect; complete, exact, right, 
finished, punctual, clever integral, 
whole, candid, just, entire, faultless, 
critical. 

Ganapin-i'-To complete; perfect, tlinish. 

Gandaw-Beuty; godlinei^s, fairness, l)e- 
neficence, 'kindness. 

Ganda ng tikas ??-Gentility; elegance, 
easiness, freedom. 

Ganid a Cruel; hard-hearied; severe. 

Ganiri-af¿^^ So; thus, also, therefore; 
vedilecit. 

Ganito-af^t'.-So thus; also, therefore, in 
this manner. 

Gansal-a-Odd. unequal uneven. 

GanFal-n-That which is left over. 

(janti-y^ Revenge; reward, recompence, 
gratification, satisfaction, triumph, 



remuneration, compensation, retri- 
bution, prendum, honor, amends, 
fee, wages, stipend, salary, payment 
^ glory, requital, meed expiation. 

Gantihin-r To revenge; reward, recom- 
pence, gratify, indulge, renumerate, 
retribute, requit, expiate; disgorge. 

Gaiitihin ang loob r-To reward recom- 
pei'ce. 

Ganting loob-w- Premium; reward, 
prize. 

Ganting palad-v?. Reward: prennum, 
prize; bounty. 

Ganza n-Goose. 

Gaód;r¿-Paddle; scull. 

Gapasan ?¿-Harvest place of harvesting. 

Gapasin r-To harvest; reap mow. 

Gapusin-i'-To manacle; hand cuff; trani- 
mel: g}nie. 

Gapusin ang paa ng hayop-f-To liop])le. 

Garabanso w-Pea. 

Garing-?i-Ivory. 

Gasa-w-Border; edge, brim; margin. 

Gasaan-i'-To chide; scold. 

Gaseas n- Waste, expenditure. 

Gasgas-a-Used; worn. 

Gasgasin /--To waste; expend, wear by 
use. 

Gasta-nCharge; expense; cost. 

(jastos/i Charges; expenses, costs; out- 

., "ay- 

Gata n Juice; sap. 

Gatas-72-Milk. 

Gata^an (-To nulk. 

Gatasan a-Milch. 

Gatasan-7i Milk cellar. 

Gatong w-Tinder; kindlings, tire-wood. 

Gawai?-Work; means, toil, occupation, 
task, business, pursuit, labor, hus- 
bandry, operation, de^d, action, act, 
conduct, management, procedure, cut, 
fashion, shape, figure; make. 

Gawaan-w-Manufactury; factory. 

Ga ^^ aan g h u n h an g n Fo p pe y ; i n q) ru - 
dence, folly; fuolishness. 

Gawa na marangal w-Masterpiec9. 

(irawaan ng katad ^-Tannery. 

Gawaan ng lil)ro-?/-Book binder. 

Gawang bastos r/Meanness: malice. 

Gawang bata- n Childish doings. 

Gawang dapat tularan ^¿-Example, pre- 
cedent copy; pattern 

(Tawang hamak w Malice; meanness, 
knavery; injustice. 

Gawa ng kamay a-Hand made. 

Gawang labas sa matwid-?¿-Wrong; in- 
justice. 

Gawang nuibuti /¿-Remedy; good. 

Gawang mahalayrt Knavery; malice; 
wantonness. 



GAY 



24 



GIY 



Gawang mamngahn Glorious deed, mas- 
terpiece. 

(3rawang masama n Wic ednes iniquity, 
guiltnes» criminality, ugliness; rude- 
ness, impurity, dulness; lewdness. 

iJawang pangitw Moral depravity; tur- 
pitude; ugliness. 

Gawang ulol n-Frenzy; folly, silliness; 
foolishness. 

Gawgawin v-To stir; revert; return. 

Gawi a-Common; frequent; inclined. 

Gawi-/i-lnclination; frequence, frequen- 
cy, style, use; cu^stom. 

Gawin üT'O do; work, operate, make, 
perform; execute, manufacture, pro- 
duce, construct, form; realize. 

Gawi ñg loob-w. Tendency; propensity; 
inclination. 

(jawing gnto?)-Ts conve-t in gold, 

Gawingkalunuran a-( )ccidental; western. 

Gawing kaliimnan f'dv. Westerly. 

Gawing kan an .a Right. 

Gawing labas ng panulukann Angle; 
corner. 

Gawing lagi í;-To practice. 

(tawing likod-/^-(Jrroup; back-side. 

Gawing muli-i?-To iterate; do again, re- 
produce; reconstruct. 

Gawing panibago v-To renew; repair 
regenerate. 

(iawing parisukat-y To square. 

Ga, ing tabas oTo shape; give shape, 
form. 

Gawing tatlong dublei;To treble; tri- 
ple; triplicate. 

Gawin ng pasulipat í;-To do or place 
anything obliquely, 

Gayak «-Preparation; pomp, show, de- 
coration, adornment, embellishment, 
ornament, preparative; drees. 

Gayak a Preperative; provident, orna 
mental; pomptious. 

Gayakan-y?To embellish, adorn, orna- 
ment, prepare; provide. 

Gayakin t'-To prepare; ornament, adorn; 
embellish. 

(iayak na malaki n .Splendor; pomp; 
gayety. 

Gayat-n-Piece; slice. 

Gayatin?;-To pick to pieces; cut, s^fice; 
divide. 

Gayon-rtrZr -So also; as, such, therefore, 
as much, as great, in this manner; 
similarly. 

Gayondin-a'ir. -Equally; uniformly, even- 
ly, also, likewise, moreover, such, 
like, eke, straightway; ditto. 

Gayon man-rKZr.-Yet; notwith, stand- 
ing, still, nevertheless, however; 
although. 



Gayon nawa-Amen. 

Gayon nga-a-Right; advAhat way. 

Gayumaw^ Fascination; hypnctism; en- 
chantment. 

Giba ti Destruction; ruin. 

Gibaint;To destroy; demolish, luin, 
plunder lerbel. 

Gibano:-n-Reel; stagger. 

(jibang-a- Reeling; staggering. 

(xiikan-n Threshing place; threshing. 

Gii in-v-To thresh. 

Gilagid-n The gums. 

Gilalas ^-Temerity b^shfulness. 

Gilalasin-a-Timdi; bashful; co ard. 

Gilalasin í;-To frighten; make bashful. 

GuilidwEdge; border, margin, brim, 
verge, fringe, limit; sire. 

Gilid ng kavO'-^Edge of cloth; selvage. 

Giligw Chaff. 

Gilik^i-L5ust; powder. 

Gikban-?; To help: aid; assiat. 

(iikban ako inter.-lle]p me. 

(jrilingan ?i Mill; grinder. 

Gilingang munti-n-Hand-mill. 

Gilingin-t/'-To grindi mill. 

(jilit 71 Cut: slice. 

Gilitan t'-To cut slice. 

Gilitan ang liig-v To behead. 

Gilitin-i;-To cut; slice. 

(Tlliw-a- Beloved; dear; estimable. 

(TÍliw-n Esteem, love: delicacy*. 

Giliwin-n-To love; esteem, amuse; make 
happy. 

Gimbal w-Kettle drum. 

(jrinagawa ng taontaon-a(^i;-Yearly. 

(3rinaw-?i-Cold: frigidness, frigidity. 

GinaAva sabay a Simultaneous. 

Ginday /i- Affected gait or walk. 

Ginawa^-F^asy; light; convenient; ñt. 

Ginibanggibang-a-Oscillating; vibra- 
ting. 

Ginikan-w-Straw. 

Ginisa-ii-Stew. 

Ginoo-n Mister; gentleman, master; sir* 

Ginoo-w-Gentlemanly; polite. 

Ginto n Gold. 

Gintoin v To convert into gold 

(jriray w- Wabble; affected air or gait. 

Girayw Reeling; staggerÍDg. 

Gisaiíin i; To ste . 

Gisi yi Small piece; fragment, tear. 

Gisiin-v-To tear; rend, lacerate. 

Gising-(7- Watchful; lively; wakeful. 

Gising-aili/\ Awake; alive. 

(jrisingin-r-To wake; awaken;' waken, 

Gitla w-Surpise, astonishment, fright, 
amazement. 

Gitlahin-i>To surprise; astonish; amaze. 

(jitna-H-Center; middle, midst, medium. 

(TÍyon-w-Hyphen. 



GUM 



25 



ríobierno i^ Government. 
Gobiernador-n-Governor; prefect. 
Gonian-Gum rubber 
Gorra n-Cap. 
Grifo-n- Faucet hydrant. 
(lUang-^-A hollow spot; in wood. 
Gubat-n-Woods forest backwoods. 
Gubatin-i; To pillage, plunder lay was- 
te desolate. 
Gugnl n-Expenses charges costs. 
Guhit-n-Line, mark, design, plan; 

sketch vestige. 
Guhitin-t'-To line. 
Guitara n Guitar. 
Gukgok-?z- Grunt 
Guk-gok a Disheveled. 
Gulagulanit a Ragged. 
GulangTi-Age. 
Gulang ng isip-i^ Solidity, fírmness or 

integrity of thought. 
GulanitnRag hanging from clothes. 
Gulanit a-Ragged, wornout. 
Gulat w Fri}¿ht; consternation; astonish- 
ment alarm. 
Gulatanv-To frighten; astonish; sur- 
prise. 
Gulatini;To frighten; alarm; startle 

make tremble. 
Gulat na gulat-a-Fearful; awful scared. 
Gu lay n- Vegetables herbs; verdure. 
(7uliU-w-Trifle. 

Gulo-^-Perplexity confusion; distur- 
bance, turmoil tangle chaos chayos; 
discord; dissention, din; revolution; 
sedition, scrape agitation, shindy; 
discomposure; disquietude disquiei- 
ness entanglement ado; pother, 
Gulo-a-Reverse intricate, tangled, con- 

lused chaotic. 
Gulod-n-Hillock barrow; slope. 
Gulok w-Rolo large knife, corn-knife. 
Guio ng isip n-Bewilderment. 
Gulong nWheel, circle, 
(nulonggulongan-i* Windpipe; gullet. 
Gulugod n Spine backbone; chine. 
Guluhin V To disturb, entangle, tangle; 
perturb, ensnare, row, subvert; per- 
plex disconcert alarm disquiet dis- 
compose, confound, reverse, overturn, 
overthrow; stir agitate. 
Guluhin ang isip-t;-To bewilder; con- 
found; perplex. 
Gulungin-t;-To wheel; roll. 
Gumaan-tJ-To lighten; alleviate. 
Gumabi-v-To grow dark; benight; grow 

late. 
Gumagad-t'-To imitate; minie ape; fiout, 
Gumaganti a Retributive, vengeful; re- 
tributing. 
Gumagatas w-Miller. 



GUM 

Gumagawa-n-Workman; doer, laborer; 

worker, journeyrcan. 
Gumalaw-t^-To move stir. 
Gumaling v-To recover; get or grow 

well, convalesce. 
Gumanap-'i^-To execute; perform; dis- 
charge. 
Gumanda-tí-To beautify; embellish; 

adorn decorate. 
Gumaodv-To row paddle; scull. 
Gumapangv-To crawl, creep go on all 

fours. Sec. Rob or steal at night. 
Gumapas t^-To mow cut, reap harvest, 
(■iumasta-y To spend; waste, wear away. 
Gumatas-t;-To milk. 
Gumanting loob-f-To correspond; suit; 

agree. 
Gumawat;-To do; make, manufacture; 
execute, labor construct, build, per- 
form; form, produce; practice; ope- 
rate cause; act. 
Gumawa ng antos-t'-To digest, consider- 

assist; produce. 
Gumawa ng hatol-ti-To judge; make 

zudgement. 
Gumawa ng kautusan-t;-To maKe or 

enact laws. 
Gumawa ng salitaan-t; To contract, sti- 
pulate. 
Gumayak-vTo prepare, adorn; get ready; 

caparison, clean. 
Gumayak agad-^^-To prepare hastily. 
Gumayongayon-t;-To idle loiter; lounge- 
be eareless. 
Gumibik-vTo Aid; assist; help; save; 

succor; support. 
Gumugiti a-Growing. 
Gumiikt;-To thresh. 
Gumiit f Lo meddle; interfere. 
Gumiliw-t' To love like adore, esteem. 
Guminday-v-To walk with an affected 

air or gait. 
Guminhawa-'i;-To thrive; prosper; ease- 
become easier. 
Guminhawa ang sakit-i; To recover trom 

sickness. 
Gumiraygiray-^i-To swagger; wabble; 

stagger. 
Gumiri-vTo clamor; howl. 
Gumisa-i;-To irritate; smart. 
Gumiti i;-To bud; grow; shoot; begin to 

appear. 
Gumueolt'-To expend: spend; waste. 
Gumuhitv-To draw; line. 
Gumukgok-i;-To grunt. 
Gumulo-r-To disturb; perturb; riot; 

destroy; be noisy; perplex. 
Gumulong-v-To roll. 
Gumulong sa lupa-i;-To tumble. 
Gumumon-i'-To roll. 

4 



H AL 26_ 

Gunamgunam-n-Memory; memorial; me- 
moirs; reflexion. 

Guniguni-w-Fancy; imagination; pre- 
sumption; pantom, hallucination. 

Guniguni-a- Fantastical; fantastic; whim- 
sical; imaginary; fanciful; chemerical. 

Gunigunihin-t?-To imagine; fancy; sup- 
pose. 

Gunting w-Shears; scissors; snips. 

Guntingin-'y-To shear; cut with shears 
or scissors. 

Gupitin-f-To cut shear. 



HAL 

Gupitin ang buhok i; To cut hair. 

Gupo-n-Fall. 

Gurlis n Scratch. 

Gusarin ang lupa t;-To clean ground. 

Gusi-n-Large china jar. 

Gusot-a-Tangled; intricate; difficult; 

snarled. 
Gusutin-'¿;-To entangle; snarl. 
Gutom-n Hunger. 
Gutom*-a-Hungry; 
Giitumin-v-To make hungry; starve. 



h: 



Haba-n-Length. 

Habaan-i;-To lenghten; prolong; pro- 
tract; distend; extend; amplify; en- 
large; stretch out. 

Habag-?^-Clemency; compasión; pity, 
condolence; mercy. 

Habagat-n-North wind. 

Habagin-t;-To pity; have compasión; 
commiserate; condole; afflict; tor- 
ment, pain; grieve. 

Habagin a-Oompassionate: commisse- 
rate, 

Habi-ti-Weaving; plat. 

Habihan-n-Loom. 

Habihan-i;-To weave. 

Habihin-17-To weave. 

Habulin-f-To pursue; vex; persecute; 
chase; catch. 

Hadhad-w-Abrasure; scratch; wound. 

Hadlang n-Stall; cell; obstacle; impe- 
d iment; obstruction. 

Hadlangin v To stall; partition; obstruct; 
impede^ hinder; restrain. 

Hagdan n-Stairs; staircase; steps; stair- 
way. 

Hagdanan ?^-Staircase; stairway, steps, 
ladder; stile. 

Haging-?*- Whistle; w^histling; hum; whir; 
w^hur; hiss. 

Hagkan-n-Hug kiss. 

Hagkan-v-To hug; kiss. 

Hagulgol-w-Flood of tears, mourning. 

Hagurin-t7-To soften; pummel. 

Hahalili-n Substitute. 

Háka-w-Thought; meditation; idea; de- 
sign; supposition. 

Hákain-z'-To suppose; meditate; think; 
design. 

Hakam-n-Presupposition. 

Halaan-w-Bivalve; shellfish. 

Halagn-Cost; price; charge; value; 
amount; worth; moment; valuation; 
appraisal; estimate; estimation; ex- 
pense. 



Halagaban -iJ-To appraise, value, esti- 
mate, assess; prize. 

Halagahang muli-y-To reassess. 

Halagahin-i;To value; prize, esteem, es 
timate. 

Halak w-Horselaugh; loud or boister- 
ous; laugh. 

Halakhak-n-Horselaugh; loud or bois- 
terous laugh. 

Halamanan-n-Garden; orchard. 

Halap i^- Alarm; notice of danger. 

Halas n-Ulcer. 

Halata-a Sensible; noticable; notable; 
plain. 

Halatain-y-To notice; feel; note; scent; 
recognize. 

Halay-n-Ugliness; rudeness; homliiiess; 
moral depravity; turpitude; impurity; 
lewdness; depravity. 

Halayin-i'-To ridicule; censure; decry; 
slight; disregard; laugh at. 

Haligi-nPost: pillar; support. 

Halik-n-Kiss; osculation. 

Halikin t?-To kiss; osculate. 

Halikuatin-i; To raise on edge; pry. 

Halimbawa n-Example; pattern; copy; 
precedent; examplar; instance. 

Halinghing-n Sigh; moan; groan. 

Halinhan-f-To change; exchange; subs- 
titute, succeed, surrogate. 

Halo-n-Mixture; compound; medley; 
mortar; admixture. 

Halobaybayw- Anchovy, 

Halohalo-ii-Mixed;promiscuous;confused 

Haloin-i)-To mix; stir. 

Halomigmig-n-Luke-warm; neither hot 
nor cold; slippery. 

,Halomigmig-7i-A small mixture. 

Halos-aát?.- Almost; nearly, well-nigh. 

Halos wala-¿iíít?.-Scarcely; hardly. 

Halubid; Stroke; with a whip or rope, 

Haluin-f-To stir; mix; revert; derange; 
confuse; break the thread of inter- 
course 



HAN 

Ualumigniig-a-Damp; humid; moist. 

Hamak-a Low; abject; contemptib'e; 
vulgar; despicable: infamous; unbe- 
coming vile; mean; base; knavish; 
unworthy; contumelious; cursed; 
undeserving; discreditable; clamo- 
rous; menial; servile; sneaking; sla- 
vish, petit; plebian. 

Hamakin i/To underrate; undervalue; 
depreciate, disobey; lower the stan 
dard. 

Hambal-w-Grief; anguish; affliction. 

Hambog t^-Pride; haughtiness. 

Hambog-n-Haughty; supercilious: arro- 
gant; proud; vain; presumptuous; 
preposterous; disdainful; ostentatious. 

Hamog-w Dew. 

Hamon-í^ Challenge impeachment 

threat, fight. 

Hampas-ii Stroke; scourge; blow. 

Hampasin ng tungkod-i?-To came. 

Hampas lupa n- Vagabond; vagrant: 
tramp. 

Hamunin-i; To challenge; rival; Fight 
threaten. 

Hanapbuhay-tt Occupation; situation; 
employment, employ; profession; vo- 
cation; w^ork. 

Hanapin v-To search; look for, find, 
hunt. . 

Hanay-n Row; file; line; arrangement; 
order. 

Hanayin n To put in line; order file; 
arrange. 

Handa-n-Preparation; pomp; show; pro- 
vision. 

Handa-a-Preparative; prepared; provi- 
dent; coutious. 

Handa na malaki-n-Splendor; pomp: 
large feast. 

Handog n-Off er; gift; grant; homage; 
tribute; gratification; pleause; com- 
pliance. 

Handuka-n-Tolerance; patience; for- 
bearance. 

Handulungin-t;-To assault, assail; attack, 

Hanga-n-Limit; boundary; border; goal 
district; milestone; bound; butt; con 
fine: contour; term, milepost; land 
mark; end; edge; crisis; margin; pe 
riod; frontier; condition. 

Hangahan-n-Boundary; limit; landmark, 
border, frontier. 

Hangad-n-Concern; interest; desire. 

Hangal-a-Foolish; stupid; ignorant; in- 
decent; rude; coarse; clownish. 

Hangalin-?'-To astonish; stupefy, infa- 
tuate; fool; be rude; deceive; sur- 
prise; cheat. 

Hanganw Extreme: extremity. 



21 HAR 

Hangan-ad^v.-evea, till as far as: also; 

Hanganan n-Boundary; limit; end; ter- 
mination; goal; milestone; district; 
period; term. 

Hangang di-a Provisional. 

Hangang ngayon adv.-Here to; here to- 
fore, here unto; till now. 

Hanghang-w-Pungency: acrimony; pique 

Hangin-?i Wnd; air. 

Hangin hilaga7^ North-wind. 

Hangin sa araw-^ East wind. 

Hangin sa balas-n North- wind. 

Hangin sa kalunuran ^- West- wind. 

Hanguin V To extract; ta e out; take 
from- remove; bring oiit; extort; de- 
duce; ransom; release; liberate; re- 
deem free; set a liberty; acquit. 

Hanguin sa sakit^-To heal; cure. 

Hantungan-n-Halting place; stay so 
journ; habitation. 

Hanip-w-Louse; flea, small thing. 

Hapak-n-Cutlass. 

Hapdi w Pain; prickling; smarting. 

Hapdi ng kalooban ^¿-Wound ;affliction; 
anguish. 

Hapis--^ Gloom; sadness; grief; pain; 
ache; anxiety; hardship; disgust; 
sorrow: grievance 

Hapis-a Grievous; sad; dejected; dis- 
gusted; dispirited; painful; pained; 
peevish. 

Hapigin-i;-To vex; mortify; afflict; pain; 
sadden pain; torment; grieve; dis 
gust render dejected. 

Hapitan-v To press. 

Hapitin t;- Po press. 

Hapo-a Exhausted; weary: worn out. 

Hapo-w Fatigue; hardship; anguish; 
pain. 

Hapon n Afternoon. 

Hapunan-n Supper. 

Hapunán n-Perch; roost. 

Harangn Hold-up; ambuscade; robbery; 
stop. 

Harangin t'-To hold-up;,ambuscade rob; 
plupder; beset- waylay stop; restrain. 

Harap-arli;. -Forward; lead: before. 

Harap-a Front. 

Harapan ?i Front; Face; fore-end; fore- 
part; lead. 

Harapan ng bahay-w-Facade; face of a 
house. 

Harapin v-To present; ones self. 

Hari /i-Monarch; king; severign, ruler 
auto<?rat. 

Harina n-Flour. 

Hari nga-m fen- Would to GOD; GOD 
g:rant. 

Harumpak-^i Waste; expense. 

Harumpak-«- Active; wasteful. 



HIG 

Harumpakin-v To expend; waste. 

Hasikan-n-Place of sowing. 

Hasikan-v-To drill; sow. 

Hatdan ng viatico ang may sakit i? to 
administer sacraments. 

Hati--a-mid; half. 

Hatid-n-Conveyance; conduction. 

Hatiin v-To divide; halve; part; share; 
compart; cut apart. 

Hating gabi n-Mid-night, 

Hatol-w-Decision: judgement; sentence; 
verdict; issue; advice; opinion, reso- 
lution; proceedure; council. 

Hatulan-v-To sentenee; judge; decide; 
resolve; determine. 

Hawak-n-Clasp; clutch grasp. 

Hawakan-f-Fo grasp; clutch; catch; 
hold. 

Hawan-a Free; clean; neat; pure; clear- 
disengagad. 

Hawanan-t; To free; dissengage; facil- 
litate make easy; ease, expedite. 

Haya->i-Sheaf. 

Hayag a Manifest plain; clear, public; 
general open, vulgar, perceptible. 

Hayin-w-Gift oblation, offering. 

Hayop w-Animal brute; beast. 

Ha^op na apat ang paa-n-Quadruped. 

Hayop na walang gulugod n-Inverte- 
brate. 

Hayunia n-Patch. 

Hayumahin-v-To patch; mend fix. 

Hibaybayn- Boundary, district; limit; 
territory. 

Hibik-n Lament; lamentation; groan; 
sob. 

Hibla-w-Fiber; yarn, 

Hibo-n-Cheat; fraud; deceit; delusion; 
decoy; sham; claptrap dodge; trick; 
guile. 

Hiboin-i;-To cheat decoy, deceive seduce; 
sham; guile; jockey; cozen. 

Hibuin-i/'-To cheat; cozen; deceive; de- 
coy; sham; victimize; jockey 
seduce. 

Hibuin sa pagibig-v-To jilt. • 

Hielo-n-Ice. 

Higanti-w-Vengence. 

Higitin-i?-To enlarge; stretch; lengthen; 
surpass, 

Higo-w-Fig. 

Higop n-Swallow; draught; sip; absorp- 
tion. 

Higuit-n-Tenacity; pertinacity; contu- 
macy; asperity; closeness; tightness; 
marrowness; straightness. 

Higpitan-t;-To compel; press; obHge; 
oppress, squeeze; tighten, restrain, 
bind; compact. 

Higpitin uli-v-To retighten; repress. 



_28 HIN 

Higtan ang balicak-?;-To slirug the 
shoulders. 

Higupinf-To swallow; sip. 

Hihigann Couch; bed. 

Hihigan ng hayop sa damo n Lair, 

Hika n- Asthma. 

Hikavv-w-Earring. 

Hikayat-w Attraction; invitation; faci 
nation. 

Hikayatin-'i;-To attract; facinate; invite. 

Hikuatin^-To pry up. 

Hila-72-l)raw; pnll, tug; drag. 

Hilaga-n-North; North- wind. 

Hilaga a-Northern; boreal. 

Hilagaan-i^ North. 

Hilagaan (2- Northern boreal. 

Hilagaan-aí^í;. -Northerly. 

Hilahin-i;-To haul; tug; drag, -pul ; draw; 
hale. 

Hilakbot-n-Horror; dread; fear. 

Hilamusan w-Lavatory; wash-stand. 

Hilatsa-v Thread of cloth. 

Hilaw-a Crude green; rare; raw; unripe 
unfinished. 

Hilawan v-To separate; pick. 

Hilawinv-To make crnde. 

H ilbana-n-Basting. 

Hilera-nRow; file; line. 

Hilign-Inclination; propensity; tenden- 
cy; disposition. 

Hilig-a-inclined; disposed. 

Hihg ng loob ?^-Inclination; fancy; pro- 
pensity 

Hiligan-n- Anything to lean on. 

Hilik-w-Snore; harsh sound. 

Hilo-a Drunk; intoxicated; dizzy. 

Hilongo-w-Drunkard. 

Hilotw-Mid; wife. 

Hilurin i;-To soften; rub; stroke; act as 
mid-wife. 

Hilutin-t;To rub; act as mid-wife; 
stroke. 

Himagas n Dessert. 

Himala-?^ Miracle; wonder. 

Himanhiman w-Flatery; cajolery. 

Himanhiman-a Prudent. 

Himimlay-'y To rest; repose 

Hin]atay-w Fainting; swo<.n; faint. 

Himatayin a Subject to fainting. 

Himawan Blasphemy. 

Himawain t;-To Blashpemy 

Himpakhimpakan-n Loins of an animal. 

Himpakhimpakan-w- Bashfulness. 

Himu hol-n Small knot in cloth 

Himulmol a Ragged; tattered. 

Himulmol n-Small knot in cloth. 

Himulmulan Í? To pluck. 

Himutok-w-Complaint; murmur, 

Hina-w-Weakness; prostration. 

Hinabi-p. p. -Woven. 



HIN 



29 



HIN 



Hinabi-n-fhat which has been woven. 

Hinabing lino-w Linen. 

Hinagap-n-Suspiciqn jealousy. 

Hinagapv o beleive credit give faith. 

Hinagpis 7^-Tribulf^tion; anguish aflic- 
tion; anxiety envy compasión pity. 

Hinahon ?i-Modera tion; forbearance; pru 
dence continence con tin en cy. 

Hinala nOread^ fear, suspicion; jea- 
lousy presumption supposition, ma- 
lice conjecture. 

Hinalili-jp jo. -Changed. 

Hinanakit ?i-Complaint: murmur disgust 

Hinang-n-Solder. 

Hinangin-^To solder. 

Hinapang-it-Courage valor; mind; in- 
tention. 

Hinawan ng kamay n-Wash stand. 

Hinay n-Delay; detention, lingering; 
slowness. 

Hinayang w-Grief pity; compassion; 
condolence. 

Hinayhinay adv.LitÜe by little. 

Hindi-a<it'.-No; not. 

Hindi Ayos a Disheveled: irregular. 

Hindi ayos- adv. -VuWke; disorderly. 

Hindi binyagan-i^ Pagan; heathen. 

Hindi dapat «-Unbecoming unworthy; 
unlawful, illicit undeserving. 

Hindi gamit a-Disused; obsolete. 

Hindi ganap «Imperfect; faulty; de- 
fective. 

Hindi gumagalaw^-a Quiet undisturbed. 

Hindi kaayon-a Contrary; unlike. 

Hindi kailangan a-IJnnecessary. super- 
fluous; dispensible. 

Hindi kamu ha a Strange foreign; un- 
like; dissimilar. 

Hindi kaofñcio-a- Foreign; different vo- 
cations. 

Hindi kaparis a-Unlike dissimilsr, con- 
trary; different. 

Hindi kaugaliana-Strange; unknown, 
foreign. 

Hindi quilala a Strange; unknown; fo 
reign. 

Hindi mabahagi-a-Invisible. 

Hindi mabuti a-Bad; false; faulty; 
untrue. 

Hindi mabuti ang lasa a-Sour;. bad- 
tasting pungent. 

Hindi magkaayos-a-Confused;disorderly; 
perverse intricate difñcult contrary. 

Hindi mahalata «-Imperceptible; hidden; 
unseeoi. 

Hindi makamalay tawo «Spiritless 
weak; feeble. 

Hindi malayo-«(^i\-Near; not far. 

Hindi man-aíív.-Though; notwithstand 
ing. 



Hindi mangyaring 
sible. 



m ab ah a gi «- T n d i v i - 
disused, pas- 



indeter- 



inad 



Hindi mauso-« Obsolete 
sed gone by. 

Hindi njapawi «Indelible. 

Hindi marunong-« Stupid ignorant 

Hindi marunong sumunod «Obstinate; 
disobedient. 

Hindi masaysay «Indefinite, 

mined. 
. Hindi matangap-« Inacceptable. 
missible 

Hindi matarok «-Unfathomable. 

Hindi alipin «Free. 

Hindi nababago-«-Constant;firm; loyal, 
permanent; durable; lasting; ina- 
nifest. 

Hindi nabubulok« Incorruptible; inv 
perishable. 

Hindi nagagalaw « Untouched; pure 
un mingled. 

Hindi nagagayak-« Informal; indispo- 
sed. 

Hindi nagbuhat sa iba « Ooriginal; pri- 
mitive; first. 

Hindi nagpapaamo « Free; frark; lib- 
eral. 

Hindi nakaalam« Stupid; ignorar t; 
unknown. 

Hindi nalulupo «-Pure; untouched; un- 
mingled; chaste. 

Hindi mapaamo-«-Untamable; inflex- 
ible. 

Hindi napaguusapan «Pure; clean (per- 
taining to conversation.) 

Hindi pa nalalaman-« Unknown. 

Hindi pa nangyari-« Unfinished; in- 
complete; lacking. 

Hindi pa napaamo « Untamed; wild. 

Hindi paris «Unlike; unequal, dif- 
ferent. 

Hindi patag« Rough; cragged; craggy. 

Hindi payag-«-Inadmissible. 

Hindi rin-« & cow^*. -Neither, nor. 

Hindi sagrado «Profane, not sacred. 

Hindi sinasadya-rt-Acci dental; casual: 
unintentional. 

Hindi tama«-Amiss; false; not true, 
untrue, wrong. 

Hindi tapat na loob-«-Unfathfui false; 
feigned; infidel; disloyal; instable; 
fickle; uncertain. 

Hindi tinatalaga« Casual; uninten- 
tional, unexpected accidental. 

Hindi tinatangap «Unacceptable; inad- 
missible. 

Hindi totoo-« Fictitious; untrue; false; 
fabulous; feigned; uncertain; spurious. 

Hindi tumupad sa ipinanumpa «Per 
jured; forsworn. 



^IT 30 

íliníii tunay a False; untrue, feigned 

count erteit, imitated. 
Hingal^^ Pant; palpitation; difficult 

breathing. 
Hingalon-Agony; gasp; last breaths; 

of a dying person. 
H ingbubuli-w-Lizard. 
Hingil fi-Propensity inclination; desire. 
Hinail-a-Diaposed, inclined. 
Hingil sii-adv. -Moreover besides; over, 

above according to; relating to: 

concerning. 
Hingkod a-Lame: hipshot. 
Hinhin?^ Urbanity; civility; cahnness: 

tranquility, politeness, kindness, fru- 
gality; bashfulners. 
Hinkod ci Lame; hipshot. 
Hinlalaki n-Thumb. 
Hinlog 91 Lineage : race, forfathers; off 

spring class; parents; relatives; kin- 
dred: pedigree. 
Hinog a-Ripe: mature- 
Hintay-n-Stay; stop: hope. 
Hintayin vTo await; hope; expect. 
Hinto-7^-Stop; halt; pause. 
Hintuan^ Stopping place; halting place. 
Hinubahin-17-To collect, deduce; infer. 
Hipag-n Sister-in-law. 
Hipan-y-To blow, play on a musical 

instrument. 
Hipo :^-Touch; blind man's stick. 
Hipoin t;-To feel; touch; grope. 
rlipon-^Shrimp. 
Hi pon sa dagat-'w-Lobster. 
Hipuin-f To feel; touch; grope. 
Hiram-a Lent; 

Hiram-n-The thing which is lent. 
Hiramin-n To borrow; loan; tax. 
Hiran-92 Example; instance; pattern. 
Hicang a Selected chosen; select; choice. 
Hirang w Selection; choice. 
Hirangin -y-To select; choce pick. 
Harap-n Hardship; pain terture; grief; 

toil, torment; misery; poverty; distress; 

affliction; anguish; cross; trouble; 

anxiety; fatigue; ado; dolor. 
Hirap ng kalooban-w-AVound; affliction: 

injury. 
Hiraran-^-Example; instance. 
Hira i-a-Accustomed; used. 
Hiratihin-v To accustom; use. 
Hiraya-ti-Illusion; apprehension. 
H i ri n ga-:^- Sy r inhe . 
HirJngahin 1? To syringe. 
Historia-wHistory. 
Hitan- Ihigh. 

Hitad-^^ Whore harlot; prostitute. 
Hitit-nSuck; smoke. 
Hititin v-To smoke; such. 
Hitsura it Shape; form, mode, appea- 



HU 

ranee; phase; likeness; mien; garb; 
guise; ostent; cut; fashion; face. 
Hiwa-n Slice cut; incision. 
Hiwaga-a-Mystery. 
Hiwain v-To cut; slice; carve. 
Hiwalay ?i-Separation. 
Hiwalayin ??-To separate; assort; sort 
compart; renounce; divorce; divide part. 
Hi was a- A cut on a bias. 
Hiwas-a-Slanting squint-eyed; incorrect 
Hiwa8ani;To cut en a bias or slant 
Hiwid a Hipshot lame. 
Hiya-n-Shame; bashfulnessi modesty 

embsrrasment; compunction. 
Biyain-i; To shame, embarrass; affront 

insult. 
Hiyas-n Ornament; adornment; trim 

ming, furniture. 
Hiyasan v-To ornament;adorn;embellish 
Hiyaw-w Shout cry; seream! howl 

outcry; clamor; hoot. 
Hiyawan í^Outcry; clamor; shout; cry 

hoot- howl. 
Hiyawin-'y To shout; cry-out; howl 

huzza, clamor; hoot. 
Hodyatw Countersign; watchword 

passport. 
Hodyatann Countersign; wartchword.; 

rendezvous; appointment. 
H ogy at n- Alarm; notice of danger; 

watchword. 
Holhol-n-Howl; crv of horror. 
Howad-w-Oounterfeit; imitation; copy; 

forgery 
Howaran-v To counterfeit; copy, imitate; 

forge, mimic; pirate. 
Huad-M-Counterfeit; copy; forgery; imi- 
tation- likeness; transcript: 
Huag-m^pr.-Shan't; do not; don't; stop. 
Huaggawin-i;-To neglect; quit; relinquish; 
forsake, leave, yield; let; omit; retuse 
to do. 
Huag gumanting palad i;-To be dis- 
agreeable, uncompromising. 
Huag ipagkaloob-ii-To refuse; deny. 
Huag ipatuloy-v-To desist; discontinue; 

supercede; stop. 
Huag isama-i^-To exclude; shutout; keep 

separate. 
Huag kalingayin-t'-To slight; disregard. 
Huag kumilala v- To disown; disclaim. 

ignore: refuse to recognize. 
Huag kumilala ng utang na loob-t? To 

be disagreedable: uagrateful. 
Huag kupkupin-i;-To leave in danger; 
refuse to help; aid; shelter or protect. 
Huag magalingin v-To reject; condemn 

lower refuse to approve. 
Huag magsalita-r To refuse to talk 
hush; remain silent. 



HUK 



31 



lliiag mahalata 'í;-To hide; conceal; keep 

secret. 
Huag mahalin 17 To slight; disregard. 
Huag makipag usap-f-To stand mute; 

remain silent. 
Huag makilalai;To disown; disavow; 

refuse to recognize. 
Huag malaman-t; To disown; disavow; 

be igiiorant of. 
Huag bilangin-tJ-To exclude; shut out; 

refuse to count. 
Huag mapanabi-17-To restrain; refuse to 

tell or say: bind. 
Huag matanto í;-To be ignorant of; not 

t(x know. 
Huag pahintulutin-'y-To disapprove; dis- 
favor; discountenance; refuse to permit. 
Huag pamanahin-'?;-To disinherit. 
Huag pumayag'y-To refuse; object; 

disfavor; veto. 
Huag sabin-v-To refuse to tell or say 
keep secret or silent; seal; secrete. 
Huag samantalahin t' To fail to take 
advantage of; fail to gain advantage; 
fail to procure 
Huag tamaan-?; To err; misjudge; 

mistake. 
Huag tangapin-v-To reject; refuse; 

object to. 
Huag tumupad-'^-To shirk fail to do. 
Huag umimikiJ-To remain silent; hush 

keep still. 
Hubad-a Naued; nud^. 
Hubaran-i;-To denude; underss; empov- 

erish; make poor. 
Hubaran ang luksa-i'To leave off 

mourning. 
Hubdan-t;-To undress; deude; disrobe. 
Hubog-a Curver; bent; crooked. 
Hubog a-Bent; curved; crooked. 
Hubog-w-Bend curve; arch; crook. 
Hubogp. ^.-Bent; curved; arched. 
Hubugan -y-To bend; arch; curve. 
Hubugin-v To bend; arch; curve. 
Hudy atan d-Passport; countersign; 

watchword. 
Hugasing i;-To wash; lave bath. 
Hugos ng compana-n Bell-clapper. 
Hugutin v-To extract; remov,^; takeout; 

deduce; draw out: abstract; extort. 
Hukay-n-Excavation; hole; pit; hollow; 

cavity, 
Hukayin-ii-To dig; excavate; hollow. 
Hukayin muli-v-To extume. 
Hukbo-n^Army. 

Hukom-?^ Governor; judge; arbiter. 
Hukluban-n Place of covering any thing; 

rotting place. 
Hukuman-i; To Judge. 
Hukuman n-Province; governor's house. 



HU M ^ 

Hula n Prediction; prophecy; conjecture, 
surmiee; omen; divination; augury; 
precursor. 
Hulaan I' To predict; foretell; prophecy: 

soothsay; prognosticate; divine. 
Hulhol rZHovi^l, yelp; yelping. 
UuVi adv. -Jjate; yelp yelping. 
Hiiliw Capture; spoils; prize. 
Hull ng sasakyan ri Stern. 
Hulihan-i^The pa» k part; stern. 
Hulihan ng hokbo n Rear-guard. 
Hulihin-t;-To capture; seize; catch; get; 

apprehend. 
Hull sa lahat n-Last. 
Hulma-n Mold; mitrice. 
Hulo-« Upper. 

Hulo ng ilog-n-Source of a river. 
Hulog-w-Fall: tumble. 
Hulugin'-yTo throw down; cast. 
Hulugin ng gracia ng DIOS i; 1 o srnetitv; 

bless. 
Humaba-t'-To lengthen; protroct; pro- 
long, 
Humabi 'y-To weave; plat. 
Humabol f-To catch; run after. 
Humagkan-t' So hug; kiss. 
Humagingv-To whir; whur, whistle, 

whiz; hum. 
Humagpos-t'-To slip; slide, skulk; escape 

from danger. 
Humábalo n-Rocker, one who stirs. 
Humakbang v-To step; stirs. 
Humal a Na^ al. . 

Humalaw-'^To choose; select; elect. 
Humalay f-To consume decry. 
Humalikt?-To kiss; osculate. 
Humalili v-To exchange; change, alter 

nate, reciprocrate; supercede. 
Humalimhim-t'-To set; hatch, {per to 

foivls . 
Humalinghing v-To sigh, groan; moan; 

lament. 
Humamak-i)-Grovel; lower; degenerate. 
Humamok-i;To bedew fog. 
Humamok v-To fight; struggle; contend. 
Humamonv-To anger; provoke; fight; 
irritate; offend; excite; contend; 
struggle. 
Humanap-i7-To find; search for; hunt; 

search; look for. 
Humanda-vTo prepare; get ready. 
HamangavTo limit; finish; end; close. 
Humangitin-v-To gnaw; molest. 
Humangosv-To pant; palpitate. 
Humantong-v To stop; halt desist 
Humapdi-v-To smart; irritate; hurt; 

prickle. 
HumapisvTo oppres-^; grieve; mourn. 
Humapon f-To eat supper. 
Humapon t'To perch. 



IBA 



32 



Humarap-t'-To present appear, confront 

witness. 
Humatol i?-To judge give sentence sen 

tence^ decide condemn. 
Humawaki'-To clasp clutch hold, have. 
Humbak t?-Concavity; hollowness. 
Humibik uTo sob lament groan. 
Humigit t;To exceed, surpass excell. 
Humigit «More. 
Humigit-ttfit/'.-More over. 
Humigop-i? To sip suck absorb imbibe. 
Humihip-i^-To blow. 
Humikayat v-To attract draw invite. 
Humilig-v-To incline, tend; lean; recline. 
Humilik V To snore. 
Humimalay-?'-To take what is left 
Humimawa-v-To blaspheme curse. 
Humimig-To bubble, appear; answer. 
HumimpaywTo cease; forbear, desist, 

stop. 
Humimpilt*-To appease, calm; pacify; 

becalm; rest repose, stop. 
Humina-'?;-To grow weak; debilitate, 

impair weaken, pall, enfeeble; 

languish. 
Humindu-ay v-To w^eaken; give up an 

intention dispirit. 
Humingai;-To respire, breathe, exhale, 

expire. 
Humingal-v-To pant palpitate. 
Humingi t? To ask request petition; 

beg entreat; implore, demand claim; 

exact. 
Huminkod-v-To limp; deviave. 
Huminkodhinkod t^To limp. 
Huminto-t'-To stop; halt; desist rest; 

repose" 
Humitit-i;To smoke, suck, 
flumiwalay t^-To separate; diverge, de- 
viate. 



IBA 

Humiyaw t'-To oyell shout exclaim. 
Humpay-n-Intermission interrudtion. 
Humpayinv To interrupt, intermit; 

discontinue. 
Humuad-i; To counterfeit, falsify, copy; 

imitate mimic. 
Humubad-v-To undress denude. 
Humubo-t^To undress; denude. 
Humubog-i'-To undress denude. 
Humukay-i"-To dig excavate, hollow; 

delve enter. 
j^uniula-vTo foretell prophesy; perdict; 

portend, prognosticate announce con- 
jecture. 
Humula w-Predictcr, prophet. 
Humuni v-To neigh. 
Humupa-t;-To rest calm; grow quiet; 

become thin or weak. 
Humutokt7-To arch; bend; curve. 
Hunghanga-Foolish silly, ignorant; 

stupid. 
Huni-i'- Neigh. 
Hurno n Oven. 

Husay-71 Order, regulation array. 
Husay a Regulated arrayed; elaborate; 

orderly. 
Husayin-t'-7 o arrange; perfect regulate; 

array adjust class; order correct; 

set off, put in order; rectify, repair; 

patch- conform; improve; mend; 

modify. 
Husaying muli-vTo rearrange; rearray; 
Husto-a-Enough; complete: complete. 

perfect; exact right; sufficient ef- 
fectual equitable, upright honest; 

clever. 
Hustuhin v-To complete, perfect; finish; 

execute, perform. 
Hutukin-i;-To arch; bend; curve. 
Huwarin t'-To imitate; copy; simulate 



Iabangi--To wait for, watch for; 
await. 

labot t'-To proffer, hand; offer: reach. 

laga v-lo foresee, anticipate, preoccu- 
py; prepare. 

lalay-t;- To offer dadicate; present give 

Ialis-i;-To to take away; discard, move; 
obviate. 

lalok-v-To offer, hold out; proffer, offer 
for sale; entrust propose. 

layosti-To regulate, arrange; array; 
busk; put in order. 

Iba-a-dissimilar, different; diverse; un- 
like, other. 

Iba-jpro. -Other. 

Ibabá-íJ To lower, put down. 

Iba,t, iba-a Various. 



Ibabalav-To explain; announce; antici' 
pate; foretell; signify. 

Ibabao-n Topside; outside; cover; surface. 

Ibadbab-To soak; steep, imbue. 

Ibagay 17-To make convenient; conform. 

Ibago w-To reneW'; make over, change. 

Ibahin-v-To change; transform; alter; 
deviate; remove; vary; convert; re- 
form; transfigure; transmute, modify. 

Ibahin ang hitsura vl o change the 
shape; disguise. 

Ibahog-i'-To mix; mingle; unite; incor- 
porate. 

Ibalabag-y-To throw; cast. 

Ibalibag-i?-To throw. 

Ibalik-v-To return; restore; devolve. 

Ibalita-t'-To relate; report; tell; announce; 



IDA 



:53 



IHI 



say mention, notify apprise, make 
known narrate proel ain. 
Ibalot í;To envelop. 
Ibangon ^;-To raise; stand up, elevate; 

heave. 
Ibang tawo n-Stranger; foreigner. 
Ibanting'i;-To tie; fasten. 
Ibaon-'i/'-To bury; inter, submerge; 

conceal. 
Ibaon-v-To preoare or fix for a journey. 
lbarka-?>To load or freight a ship. 
Ibatay?; To prop, build; upon; be sup- 
ported. 
Ibawal-v-To prohibit. 
Ibhan í;-To change; diversify. 
Ibig-T^-Love, friendship. 
Ibigay v-To give present, bestow, do- 
nate, cede, afford. 
Ibigay nawa ng Dios-inter. — GOD grant; 

v^ould to GOD. 
Ibia:in-i; Lo love, like. 
ibilad-i>rodry. sun, put in the sun. 
Ibilango ?;-To imprison; arrest, confine; 

shut up. 
rbitin-ii7-To suspend; hang up. 
Ibon-n Bird. 

Ibsan-t'To lower; take away; forgive. 
Ibual f-To overbalance; tip over, turn 

over; discomfit. 
Ibubo-v-To mold cast; founder. 
Ibudbod-v To sprinkle scatter, sow; dis- 
tribute. 
Ibuho v To empty, clear; induce; prompt. 
lbuhol-?;To tie, knot; join or unite by 

knotting. 

lbuhos-i;- To pour; spill, empty; effuse. 

Ibukodi;-To separate; divide, except, 

exclude, preclude, set apart, blink, 

segregate, keep out discriminate. 

Ibukod ang tuliapes sa palay v-To 

winnow. 
Ibulid-v To precipitate; expose to ruin. 
Ibuluak v-To pour; spill; leak. 
Ibulusok-v-To precipitate; expose to 

ruin. 
Ibungo v-To collide. 
Ibunton-i;- To heap; pile up, put tor-ether. 
Ibunyi-v- To extoll; praise; magnify. 
[busav-To parch; rpast. 
Ibuyo v-To induce inspire, incite, rouse, 

stimulate, imbue; persuade. 
tdagdagi;-ro add to; inscrease, accrue, 

aggrandize, aggregate; superadd. 
Idaingv-Io implore; complain; beg, 

petition, appeal; entreat. 
Idaiti vTo unite; join; touch. 
Idalangin-vTo intercede; mediate. 
Idamay v-To implicate; effect. 
Idaraing-v-To complain. 
Idarang-v-To scortch; singe; heat. 



Idaos n-To dispatch, dispose of, com- 
plete; verificate. 
Idatay-t7-To stretch; unfold; expand. 
Idatigi^-To unite join, pu: together. 
Ideposito-i;-To deposit. 
Idikit-v-To stick paste; glue. 
Idikta-t/To dictate. 
Idukitt'-To sculpture engrave. 
Igalang-t'-To esteem; respect, venerate 
reverence, regard, appreciate, have 
regards for; notice. 
Tgawgaw i*-To mix; mingle, unite, join, 
coalesce, consolidate, copulate, incor- 
porate; conjoin. 
Igayaki;-To prepare; get ready; adjust 

arrange. 
IginEase; goodness, kindness. 
Igiba-f To destroy, demoish; obliterate. 
Iganagayak y-To prepare. 
I guhit ínTo draw; trace; line. 
Iguho-t'-To demolish; obliterate; destroy. 
Igumon:i;-To roll; wallow, humble. 
Ihabilin-v To comission; give charge. 
Ihagis 'i;-To throw; cast. 
Ihagis ng pabigla-t' To jerk. 
IhalabosvTo boil; cook-in water. 
Ihalal-t'-To elect; choose. 
Ihalang-v-To put cros>-wise. 
Ihalili-fTo substitute; change: ex- 
change; surrogate. 
Thalo t;-To mix, mingle; alloy; join; 
unite coalesce; admix; intermix; 
intermingle; blend. 
Iliampas-uTo strike; beat; whip. 
Ihanda ü-To prepare; get ready; supply; 

provide; arrange; adjust. 
Ihapay i>To incline; lean. 
lharangt;-To stop; check; hold up. 
Iharap ti-To present; exhibit; confront; 

compare. 
Thasav-To sharpen. 
Ihatid-'y-To convoy; accompany, convoy, 

conduct: carry; transport. 
Ihawin-n-To roast; toast bake: grill, 
Ihayajj-v-To publish: di>close; show; ex- 
pose; apprise divulge; lay open; reveal. 
Ihayin-v-To offer; present give, 
Ihi-?iUrine. 
Ihian-w-Retreat. 
Ihiga-v-To lay; down; stretch; unfold; 

expand. 
ihilabos-17 To boil; cook in water; 

strike sweepingly. 
IhilbanavTp baste. 
Ihilig v-To incline; recline; lean back; 
influence; imbue; persuade induce. 
Ihinang-v To solder; mend with solder. 
Ihinday-v To move to a distance. 
Ihingil v-To incline; influence; induce; 
persuade. 

5 



IKA 

lhiwalay-i;-To separate; divide; set 

apart; subtract; lay aside; revoKe, 

withdraw; sunder; sort; remove; 

discriminate; divorce; segregate. 
lhiwas-i;-To slant; sling; diagonally. 
Ihuli-u-To put last or at the end. 
Ihulog-v-To throw down; translate; 

interpret. 
Ihulog ang kapwa sa infierno-'^-To 

damn; condemn to eternal tormenst. 
Ihulog sa ibang wika-'i;-To translate; 

interpret. 
lihan-w-Chamber pot. 
linit-ii-To heat; kindle. 
Iisa;t,isa adv.-One by one. 
lit Ti-Mckname. 
Ikaanim-nSixth. 
Ikaanim aSixth. 
Ikaanim na puo n-Sixtieth. 
Ikaanim na puo-a Sixtieth. 
Ikaapat n Fourth. 
ikaapat-a-Fourth. 
Ikababayad-n-Payment; that which is 

paid; pay; reward; satisfaction. 
Ikabit-v-To fasten; stick; join; tic; paste; 

add to. 
Ikadalawang puo -a- Twentieth. 
Ikadalawarig puo-n-Twentieth; vigesimal 
Ikadkad-'y-To unfarl; unroll; unfold 

stretch; expand. 
lkahon-i;-To Idox; embale; pack. 
Ikaila-tJ-To deny; lie; negative; gainsay; 

refuse to tell. 
Ikaisang-libo-a-Thoueandth. 
Ikaisang-libo-w-Thousandth. 
Ikait-v-To deny; reject; nefuse. 
Ikalabing apat-w-Foiirteenth. 
Ikalabing apat-a Fourteenth. 
Ikalabing dalawa ^^•Twelvth. 
Ikalabing dalawa-a-Twelvth. 
Ikalabing isa-n-Eleventh. 
Ikalabing isa-a-Eleventh. 
Ikalabing pi to-n-Se venteen th. 
Ikalabing pito-a Sevententh. 
Ikalabing tatlo-w-Thirteenth. 
Ikalabing tatlo-a thirteenth. 
Ikalabing walo-w-Eighteenth. 
Ikalabing walo-a Eighteenth. 
Ikalat-i?To scatter; distribute; disperse; 

diffuse; extend- publish. 
Ikalawa-n Second. 
IkalaWa-rt-Second. 
Ikaling-v-To unite; join. 
Ikama-v-To adapt; apply; adjudge con- 
solidate; copulate, join; conjoin; unite; 

collect. ' 

Ikama ang isang bagay-t^-To intervene 

insert. _ \ ,'.•''' 

Tkarilong-'y-To hide; tionceal: defend; 

excuse; disguise; keep secret." « 



34 



ILA 



Ikao-^rop.-You; thou. 

Ikapit-ü-To apply; adapt; adjudge. 

Ikapito-n-Seventh. 

Ikapito-a-Seventh. 

Ikasampuo-n-Tenth. 

Ikasampuo-n Tenth. 

Ikasalv-To marry; betroth; match. 

Ikating-i;-To incorporate; join; conjoin 

consolidate, unite. 
Ikatlo-w-Third. 
Ikatlo-a-Third. 
Tkawalo-n-Eighth, 
Ikawalo-a-Eighth. 
Ikawalong-aci-y.-Eighthly. 
Ikawalong puo-a Eightieth. 
Ikawingv To fasten; add; paste; tie; 

stick. 
Ikiling-v-To incline; induce; persuade 
Ikinabubuhay n-Nourishment; food 

maintainance; sustenence; ration 

livlihood. 
Ikintal-'yTo stamp; print imprint. 
Ikiran n-Spindle privot axle, bobbin. 
Ikiran v To wind, convolve. 
Ikiskisv^To scratch; smooth polish; 

rub, burnish. 
Ikit-nTurn, 
TkVmn-v-To shorten; abridge; reduce 

confine; restrain; pare; clip. 
Ikmo-w Betel nut leaf. 
Ikog-n-Turn. 

Ikumpas -i^-To beat time. 
Ikuskos-'i;-To scratch; scour; rub. 
Ikusot-i;-To wrinkle; rumple. 
Ilabas-i;-To remove; put out; exclude 

extract; extort; reject; eject; effusQ 

shut out. 
Habas sa katawan-t? To excrete. 
Iladlad-'y-To unfurl; unfold; expand; 

stretch. 
Ilag-n-Shyness; fright; scare; avoidance; 

exasion. 
Uag-iwier.-Begone: keepoff. 
ilagak-'^-To deposit; entrust leave 

with another. 
Ilagan-v-To evade; shun; avoid; parry 

stave off blink; obviate; escape. 
Ilagay-'y-To put; place; set; lay; arran- 
ge; appoint; situate; wager; pledge"; 

moitgage. 
Ilagay ng tíianga dingding-'y-To par- 
tition. 
Ilagay sa al'aw r-To to put or place in 

the sun. 
Ilagay sa grado-t?-To grade; «lass; clas- 
sify. . ' - ' .. ■ ^ - ' 
Ilagay sa hulihan-?;-To put or place 

last. ' 
Ilagay a, ibang wika-f- To/ interpret; 

traíissiaté,''^ ::.;,.. /^ ,. ,i ». - ■, ^ :, , . 



ILI 



35 



INA 



Ilagay sa kasukatan-'U-To appraise; 

value. 
Ilagay sa codigo-tJ-To codefy. 
Ilagom-'^-To congregdte; unite; join; 

meet. 
Ilagpak^-To tumble or throw down; 

overturn. 
Ilahok f -To mix; brew; comprise; inter* 

mingle. 
Ilak-v-Xo solicit; collect. 
Ilak-w Collection; solicitation. 
Ilakip-'i;-To Reconcile; unite; join; 
league; congregate; coalesce; con- 
join; tie; bind; alloy; copulate. 
Ilalim-a^i;.-Underneath; below under. 
Ilalim nang-^rep. -Under; below. 
Ilang-acit^-Deserted; lonely; barren. 
]lang-^-Lonely place; desert. 
Ilang-a Sundry; several; various. 
Ilang-How many. 

Ilangkap-t; To unite; join; conjoin; 
incorporate; knit; coalesce; comprise; 
contain: include. 
Ilap->i-Willness; shyness; coldness; 

temerity; avoidance; bashfulness. 
llapat-f-To unite; join; inclose. 
Ilapit-i;To approach; bring near: 

approximate. 
Ilarawan sa papel-?;-To portrait; pho- 
tograph; take pictures. 
Ilatag-y-To unfold; stretch; out; evolve; 

expand. 
Ilatag ang batO'-y-To pave. 
Ilathala-i;-To declare; manifest; ex- 
pound; explain; divulge; publish; 
present. 
Haw n-Lamp; light; clarity; clearness. 
llawan-w-Light lamp. 
Ilawit'y-To hang up; reach. 
Ilaylay-t?-To hang up; hoist; reach. 
Ilayo-v To remove; separate; divorce; 
distance; retire; withdraw; retract; 
lay aside. 
llibing-v-To inter; hury; intomb; 

sepulcher. 
Ilibad-t'-Te to take turns; cause to 

disappear. 
Higaw-'i^-To lose; err; commit a i^iis- 
take; go astruy; caus^ to mis judge. 
Iligin-v-To move to and fro; handle 

much. 
Iligpit i^-To gather; collpct; hide; hoard; 

conceal. .,, ,, 

iligtas-v-To resQue; 'redeem; ransom; 

succo,r; save; f rte;, ' exempt; acquit; 

pxcnse; liberate; parción; relieve; remit. 

Ilihim-i'-l'o conceal; keep secret; hide; 

disguise; reserve. ^ 
Ilihis:!/* To separate; obviate; misgu:de; 
remove. 



Ilikmo-v-To become: fit; suit, establish; 

smooth. 
Ilimbag-^'-To stamp; print: emboss; seal. 
Tlimbang-'ü-To take a round about way. 
Ilingid-v-To hide; conceal; bury; keep 

secret; diminish. 
Ilipat-v-To transform; remove; move; 
cross: passover; transpose; transport. 
Ilipat ang tanim-v-To transplant. 
Ilitan-v To envy; pay less than one 

should for anything underpay. 
Ilitaw-v-To disclose; show, adduce; dis- 
cover. 
Ilog-n River; creek; stream. 
Hog na munti-n-Rivulet; creek. 
Ilong-n-Noee; snout. 
Ilual-v-To advance money. 
Ilubog-tí-To sink; submerge; immerse; 
dip; put under water; douse; duck; 
merge. 
llugmok-v-To wallow; roll. 
Iluhog V To beseech; appeal; ask; pray; 

implore; harangue. 
Ilulan-v-To load; ship; lade; freight. 
Ilunodt'-To sink; submerge; immerse 
Imali-'y-To err; misjudge; equivocate; 

mistake 
Imang-ha-v To stupefy; surprise. 
Imarka-i;-To mark; stamp. 
Imbak-aOld; cured. 
Tmbot-w- Concern; interest. 
Imot-n Economy; frugality. 
Imot-a-Economic; frugal; close. 
Impas-aíítJ.-Equal; even. 
Impis-i^To thin; diminish; lower. 
Impitin-'i;-To press; prolong the appear- 
ance. 
Impukin-v-To keep guard; watch; 

observe. 
Imukha-t^To resemble; conform; favor; 

assimilate. 
Ina-w-Mother; mamma. 
Inaakalai^-To intend; mean; design. 
Inaalon-a-Wavy; undulatory. 
Ina-ama-M-God-father. 
Ina-anak-n God-son; God-daughter. 
Inaaralan-v-To counsel; advise; teach; 

correct. 
Inahin-n-Hen; Female (per, to animal.) 
1 nahi t J? .1?.- Shaved. 
Ina-ina-n God-mother. 
Inam-n-Peauty; goodliness, fairness; 

delight; pleasure. 
Inam ng kilos n Gentility; elegance; 

good breeding. 
Inam ng tikas-n-Genteelness; elegance; 

bravery. , 

Tnamoy-j? j?.-Smeleed; scented. 
Inangn Mamma. , 

Inanyaya-jp.;?.<fe imp.-$ade; bad, 



IPA 

apo-n-Grandchild; descendant; pos- 
Interity. 

Inawak-w-Veil, cover. 

Incenso-w-Incense. 

Indahinv-To feel perceive; grieve. 

Infierno-Ti-Hell; purgatory. 

Ingat^^^ Care, solicitude caution, guard; 
precaution: pains attention; watch; 
observation; circumspection, protec- 
tion. 

Ingatan-t^ To guard; protect; observe; 
watch care for, look after heed, keep. 

Ingay-n-Noise; carousal, revelry, romp- 
ing; scuffle racket 

Ingles n English. 

Ingles a English. 

Inigti-rremble; shake; quake; quiver; 
quaver. 

Iniginig-n-Shake; tremble; oscillation. 

Inihalili-w Substitute; delegate. 

Ini-ibigj9^. & a -Loved, beloved. 

Ini-ibig-a-Dear. estimable. 

Ini-ibig n Dear. 

Ini irog^jp. Loved; beloved. 

Ini irog «Beloved; dear. 

Iningat-w-Reserve; secret; exception. 

Lngit n Envy; jealousy. 

Inimot-afit;. -Gently, softly; little by litile. 

Inip-n-Envy; impatience; eagerness; 
hastiness 

In i 8 n- Choking; suffocation; smother, 
oppression. 

Inisin-v-To smother; oppress; choke; 
suffocate. 

Initw Heat; warmth.' zeal; fervor; chafe. 

Inomin n Beverage; drink. 

Inomin-i;- lo drink. 

Inotinot-adv.-Gently; softlv; little by 
little. 

Inpo-vTo become; smooth; suit; esta- 
blish. 

Insik n-Chinaman; chino. 

Insik-a-Ohino; Chinese. 

Instrumento n-Instrument. 

Interes-w-Interest; behalf. 

Inugin-t' To go round; encompass: en- 
circle. 

Inumin-n Drink; beverage. 

tnumin i?-To drink. 

Inuman-7i- Afterbirth. 

Inunos-a-Worm-eaten. 

Inupahan a Hackney; hack. 

Inutog-v To grow large; enlage; harden 
(not used). 

lnuto;-j> J?. Ordered; sent; bade. 

Inumit-w Theft. 

Inumitjp p. Stolen. 

Inuyatn Treacle; sorghum. 

Ipaala-ala v-To remind; hint; suggest; 
prompt; mention. 



36 ÍPA 

Ipaalam w-To ask permission; bid adieu. 

Ipagbigay alam-t7-To encourage entice; 
reward; induce. 

Ipabuya-v-To encourage; entice; reward 
induce. 

Ipadala-'/>To send; dispatch; remit 
transmití expedite: convey. 

Ipagayak-'i/'-To provide get ready, 

Ipag-awit i;-To sing; chant 

Ipagbala i?-To threaten menace. 

Ipagbalobalo v-To feign; pretend affect. 

Ipagbanda-'¿;-To Proclaim; announce. 

Tpagbawal-?;-To prohibit; interdict; 
forbid; refuse; deny; ban. 

Ipagbilin-i'-To charge; enjoin; recom- 
mend 

lpagdiwag'i;-To shout; huzza; applaud 

Ipagaiwang Í7 To celebrate; feast; 
solemnize: praise; verify. 

Ipaghabla v-To accuse; demand; inform. 

Ipagintindi I/" To signify; intend; mean; 
declare: annunce. 

Tpa-gitna-i'-To center; put in the center. 

Ipagkaila-i'-To deny, contradict refuse; 
disown. 

Ipagkaitr-To deny; contradict; keep 
secret; disown. 

Ipagkaloob-i;-ro cencede; cede do-: ate; 
bestow; confer; assign. 

Ipagkapuri i?-To honor, respect, dignify; 
credit. 

Ipagkilala-'í7-To introduce; present. 

Ipagkatiwala-r-To give credit; contide; 
deposit. 

Ipaglaan?; To prepare; persist; main- 
tain. 

Ipaglaban í;-To defend; protect: main 
tain; argue; sustain; persist hold; 
dispute. 

Ipaglagay-v To put or place for another. 

Ipagmasakit-v To interest; concern; 
defend: protect; give share in; en- 
join; charge. 

Ipagmatowid^-To argue; regulate; 
dispute contend; straighten. 

Ipagpag-i)-To shake brandish. 

Ipagpahuli-?' To put behind; leave 
behind. 

Ipagpalagay-i;-To suppose. 

Ipagpalit-v-To permute; exciiange; 
barter. 

Ipagpalumat-'W-To remove; transport; 
tranfer; convey; hold anything until 
it increases in value. 

Ipagpasial-iJ-To take for a walk. 

Ipagpista-v-To feast; celebrate; solem- 
nize; praise. 

Ipagpauna t?-To expect; anticipate. 

Ipagsangalang-v-To defend; maintian; 
sustain; protect; support. 



IPA ?> 

Ipai;sabi-7) To tell; publish; reveal; 
proclaim. 

Ipagtaboy-v-To divorce; separate; dis- 
miss. , 

I pagtabuyaii '¿;-To Divorce separate; 
dismiss. 

Ipagtangol-i^-To defend; protect; aid; 
save; help; support; maintain; sus- 
tain. 

Ipagpatuloy t? To protract; prolong; con- 
tinue; hold. 

Ipagtulakan-^; To push; imdel; shove. 

fpagwisik-v-To sprinkle. 

ípahalang-í;-To lay crossways or 
crosswise; thwart. 

lpahalata-t;-To display; show; make 
known. 

1 palial ay -v -To th w^ ar t . , 

[pahatid-v-To send an escort; dispatcli; 
send. 

Ipahayag-v-To proclaim; publish; an- 
nounce; reveal; herald; cite; make 
knowm; impart; declare; manifest; 
apprise; send; forth; communicate; 
emit; divulge. 

Ij)ahayag muli v-To republish; rean- 
n o unce. 

ípahintulot v-To leave; let; permit; give 
consent; consent; agree; condescend; 
sanction; privelege. 

ipaibabaw-i;-To add; augment; put 
upon; boot. 

Ipailalim í;-To put under; put below; 
bury; cover. 

Ipainom tJ-To give to drink; invite to 
drink 

Ipakilala-i' To introduce; present; mani- 
fest; demonstrate. 

Ipakilo -i? To actuate. 

Ipakipagtalo-?; To dispute; controvert. 

Tpakita-v-To show'; exhibit; lay before; 
point out; explain; expound; present; 
display; evince; produce; bespeak. 

Ipakiusap-'y-To beseech; implore; appeal; 
intercede; entreat; harangue; ask; 
pray. 

rpako-i;-To nail; spike; peg. 

Ipako sa cruz-y-To crucify. 

Ipakuskos 7;-To order to clean or rub. 

Ipalabas 'y-To put out: effuse. 

Tpalagay-i;-To choose; elect; name. 

Ipalagay sa loob iJ-To put within. 

Ipalaman-i?-To put inside. 

Tpaligid i;-To beset. 

Ipalitv-To change; barter; substitute; 
exchange. 

Ipaloobv-To put within; enter; 
sheathe. 

Ipalubogv-To sink; immerse: inundate; 
hide; conceal. 



; Tpi^ 

Jpamahagi ?;-To apportion; distribute 

part; dispart: divide. 
Ipamalit^'-To exchange: permute 

chanye. 
Ipamudmod-r-To sprinkle; distribute: 

divide: part; apportion. 
Ipamulsar-To imhurse; put in the 

pocket; pocket; i)ouch 
Jpanabit?To tell; publish: reveal; 

proclaim: say. 
Tpanagano v-To dedicate; consecrate. 
Ipangako I'-To promise; insure. 
Ipanganak i/'To give birth; bear chil- 
dren. 
Tpangat-t? To expose; lay open; boil. 
Ipangayaw-?; To refuse; retrocede; retire; 

deny. 
]pangusap-?7-To adv ce; counsel; fore; 

show. 
Ipanhiki?-To go up; take up; invite 

up. 
Ipanumpa r-To swear in; adjure. 
Tparis-t'-To favor; pair resemble; 
Ipasan-v-To loard; land put on the 

shoulders. 
Ipasial y-To take for a walk. 
Ipasya-'i/'To ordain, decide; enact; 

determine conform. 
Ipasok-y-To place in; put in; enter: 

interject. 
Tpaspast'To shake. 
Ipataast'-To lift up; raise; emboss: 

aggrandize. 
Ipatagv-To level; make level. 
lpatalastas-i?To make known; manifest: 
explain announce; declare; construe; 
impart. 
Ipatalo-v-To lose; cause to lose; lose 

purposely; let lose. 
Ipatanaw-t'.To show: exhibit; expose; 

lay before; point out. 
Tpatawad 'i;-To forgive; pardon. 
Ipatongr To add to; put on; load; 

boot. 
Ipatnugot-i;-To direct; teach; guide; 
show the right way; manage; con- 
duct; show; rule; govern. 
Ipatuad-?; To invert: turn upside down. 
Ipatuloy i?-To continne finish; persne; 

follow; accomplish 
Ipannawa t^ To expound; explain; point 

out; announce; teach; lay before. 
TpawÍ8-t;-To perspire; sweat. 
Tpayag-v-To concede; allow; admit; grant: 

conform. 
Ipilig-i?-To shake. 
Ipinanganak sa bundok n-Mountaineer 

highland er. 
Ipinahiram n liOan; that which has 
been lent. 



ISA 



38 



ípinta-u-To paint. 

Ipinta ang tabas-i'-To draw the out- 
lines; trace. 
Ipis w-Cockroach. 

Ipisan-v-To unite; join; congregate. 
Ipit n-Tweezers; pincers. 
ipitin-t?-To pinch; press. 
Ipoipo w-Whirlwind; vortex. 
Ipukol-y-To throw; cast. 
Ipunin-v-To gather; store; hoard; lay up. 
Tpunta-v-To point; direct. 
iraos-vTo finish; complete. 
Ire /iro.-This. 
Iri-w Groan. 
Irog a-Dear; beloved. 
Irugin í;-To love: esteem, 
Isa a One. 
Isan-Digit. 

Tsabat-i;-To interrupt. 
Isabitf-To hang up; suspend. 
Isabog-i^-To seatter; throw broadcast; 
•bestrew; squander; layish; misspend; 
(sa ,^w/(9) -discomfit; disperse. 
Isabong-v-To fight or pit cocks. 
lsadya-i?-To do intentionally or pur- 
posely. 
sagi-t?-To use out of place or when 

one should not. 
Isa-isa one by one; one at a time^adv,- 

singularly. 
l8akay-i;-To ride; embark. 
Isalangsang-i'-To oppose; object; con- 
tradict; trespass cross; go through. 
Isalin i;-To copy; transcribe; transfe?:*. 
Tsalit-v-To alternate; mix; mingle. 
IsaJong ang sandata-i^-To sheathe. 
Tsaloob ang hindi totoo-i;-To suppose. 
Isamat;-To join; unite; conjoin; conso- 
lidate, associate; adjoin; include: ac- 
company; incorporate; collect; alloy; 
mix; mingle; affiliate; knit. 
Inambulat t^-Toascatter; squander lavish. 
Isarapayt;-To hang up; suspend. 
Isandigv-To recline; lean back. 
Isandok-v-To dish; stir with a spoon. 
Isangag-tJ-To toast; torrefy. 
Tsang dali-n-Instant; trice. 
Isang docena-n Dozen. 
Isang kasuotang husto-w A cora|:»lete 

suit. 
Tsang laksa-a-Ten thousand. 
Isang kisap mat!á'-Vi-Án instant. ^ ^ 
Isang pulutong-w-A platoon. ' , 

Isanla-t^'-T.o mo.rtgage; pledge; pawn; 
■' plight; hypothecate. 
Isara-t'To close; shut, , 
IsarinvTQ resemble^; be ill ike. ^_ 
' Ts'aUli-i^ To rétnrh;' 'restóte; reestablish. 
Isawí)la-X/'-To cause to lose; make lose; 

' "lose. ' "'■^'' ' ' ' ' ■'.; ■■ 



ITA; 

Isawa-Gut; tripe; intestine; entrail. 

Isaw80w-?;-To dip. 

Isdan Fish. 

Isikad-iJTo kick spurn. 

Isiksik/y-To cram in; force, put in by 

force. . 
Isilid v-To put in; pack; place in. 
Isilid sa supot-^To sack 
Isinga-v-To blow the nose. 
TsingitD-To cram; put in by force. 
Isip-n-Reason; thought; sense; will; 
understanding; mind; idea; medita- 
tion judgement; notion; fancy. 
Isipin i;-To think; reason; meditate; con- 
ceive; contrive; fancy; suppose. 
Isiping v-To put or place by the side; 

lay beside. 
Isipot V-T6 cause to appear; show; dis- 
close. 
Isisid-iJ-To duck; put under water; dip; 

douse. 
Isisin V To scrub; wash; mop. 
Isuboi?-To eat with the fingers. 
Isuga-f-To tie to a rope; tether. 
Tsugba-'?;-To precipifate. 
Isulatv-To write. 
Isulat ang huling kalooban-i^-To write 

a will; bequeath. 
Isulat ang ngalan sa isang libro-f-To 
marticulate; register; enroll; record. 
Isulong-t; To propel; shove along. 
Isumbong v To accuse; inform. 
Isuot-v-To put on; wear. 
Tsurotv-To indicate; point out. 
Isurot sa isip if-To suggest; hint; 

prompt. 
Tsusi-v-To lock. 

ltaan-i;-To dedicate; consecrate; re- 
serve. 
Itaas-i^To lift; raise up heave up; ele- 
vate; upbear. 
Itaas-i; aáv.-above; over; high. 
ltaboy-i;-To divorce; remove; sepa- 
rate, 
liagal-i? To suffer; tolerate; abide; com- 
port; prolong. 
Itaguilid-To raise on edge. 
Icago-v-To hide; conceal; guard; keep 

secret; reserve; idclose. 
Itagput;-To patch; mend. 
Ttagpos '?;-To continue; hold; protract; 

lengthen; endure. 
ttahan-v-To Quiet; still; place; put, 
Itak-w-Bolo; Gorn-knife. 
Itakad'f-To move by degrees. 
Italatag-f?-To exhibit or show all.; 
Italay-'?;-To dedicate; consecrate. 
Itakwil-t'-To reject; repel;Vainpy;, con- 
tradict. 
Itali-i;-To tie; fasten; bind; oblig.e. 



ICAA ^39 

Itambal-v-To strenghen; join or unite 

in order to strengthen. 
Itampok-t'-Toemboss; extoll; aggrandize. 
Itanda-t;-To remember; note; record; 

register. 
ItangJ-t^-To except; exclude; keep out; 

separate; divide; lay aside; refuse; 

deny; disown. 
Itanong-v-To ask; question; quaere. 
Itanyang-v-To present; extoll; manifest; 

magnify: exhibit. 
Itaob i'"-To overbalance; put face down; 

overset. 
Itapal i;-To poultice; put on; apply. 
Itapon-i;-To throw away cast; lavish; 

mis-spend; waste; discard. 
Ttapon ang may salasa ibang lugar-r-To 

banish; deport; exile. 
Itapon sa labas-i;-To eject. 
Itatag-i? To establish; institute; found; 

ordain; fix; enact. 
TtSLtu€L-v-To deny; cuntradict; gainsay; 

disown; refuse. 
Itayo-?;-To establish; build; situate; 

construct. 
Itayongf-To delay; suspend. 
Itayo uli-f To rebuild; reestablish; re- 
construct. 
Itigil-v-To discontinue; suspend; delay; 

stop. 
Itim a-Black; jetty; blackish; gloomy. 
Itim-wThat which is black; blackness. 
Itimbuang-i;-To leave or let lay. 
Itirik-v-To set posts. 
Itiwalay-i;-To sepárate; sort; divide re- 
move; divorce; withdraw; lay aside; 

dissuade. 
Itiwasay-'y-To calm; tranquilize. 
Itlog-^-Egg; testicle. 
Ito-a-This. 
Ito-j?ro.-This. 

Itoon-v-To join; unite; add; increase. 
Itowid-'y-To straighten; make right. 
Itudla-'y-To point with the finger. 
Itulag-'y-To throw a spear. 



KA 



Itulak-i;To pust; impel; shove, drive; 

press; forward. 
Itulos-t?-To set on end; set posts. . 
Itulot-t;-To compare; dedicate; permit: 

give permission. 
Itulayi^-fo continue; keep on; persue. 
Itungo-i;-To direct; conduct; incline; 

influence. 
Itungkol -y-To destínate; pertain. 
Ituro-i;-To teach; train; guide; direct; 

show; construe; point out; denote. 
ludyok-y-To induce; egg on; encourage; 

persuade; prejudice. 
lugoy-'y-To swing; rock; move. 
lukol-t'-To destinate; pertain. 
Iu1í-í;-To restore; reform; reestablih 

mend; tenew. 
Iunai;-To anticipate; preceed: forego. 
lunatt'-To unfold; extend; stretch out. 
lutos-v-To order; enact; ordain; send; 

command. 
Iwa-ii-Cut; gash. 
Iwaan-^;-To cut; slash; gash. 
Iwagwag-i;-To shake wave. 
Iwaksi-v-To separate; reject; condemn; 

repel; preclude. 
Iwala-'f To lose; miss. 
Iwan-t7-To leave; let; abandon; forsake; 

omit; quit; relinquish. 
Iwayway-t'-To wave; shake. 
Iwisik-v-To sprinkle. 
Iyak-?i-Cry; howl, 
lyak ng tupa-w-Bleat. 
lyan-a-rhat. 
lyan-pro.-That. 

lyangyang i;-To dry; put in the air; air. 
lyang manga a- Those, 
lyan manga-^r^. -Those, 
lyan nga-^ro.-That. 
lyo-^ro.-Thy; thine; your; yours, 
lyon ft-That. 
lyon-^ro.-That. 
ryuko-'¿;-To bow; incline or lower ones, 

bead. 
lyakod-r-To hunible; lower. 



'^elea n- Jelly; jam.* 

iesu Crista-n- Jesus; Christ; Messial 

Judio-n-Jew; Hebrew. 



Judio-aJewish; Jew: hebrew, 
Jumento n-Jackass; ass: 



ZE^ 



Ksi-pro.-Yon; thee. ' •' 

Ka-adv.-Yery. : < , 

Iváabalahan-Ví-tObstacle; impedinieiií; 



Kaagaíw-H Rival; eom'petitoi*; ahtogonist; 

opponent'.^ '^ v " • ^ 

Ka-agulo-w-Mistress; concubine » 



KA I! 



40 



KAB 



K a- agusatvM Current; torrent. 

Ka-akina a Sympathetic. 

Ka-alaban ng ioob/i Fervor, warmth; 

7/eal ardor. 
Ka-alakbay w-Companion; chum; com- 
pany; accomplice; associate 
Kaahim 7?-Ac(!omplice associate confe- 
derate. 
Kaalimurahanw Abuse; insult; con- 
tempt, outrage. 
Kaalisagaann- Inconstancy: levity, fic- 
kleness. 
Ka-alit n Knemy; antagonist. 
Ka-alivvan-n Solace sport consolation; 

hfippiness relaxation. 
Ka-amoan-w. 'lameness kindness humib 

ity modesty. 
Kaamuan nTameness; meeknes gen- 
tleness mildness. 
Kaanayaran-wSof tness gentleness; 

mildness delicacy; meekness. 
Kaang-w-Dyer's copper, 
Kaapit bahayn Neighbor. 
Kaasalan-w Rite;ceremony ;custom habit. 
Kaawa-awa a- Pathetic. 
Kaaway-n Enemy; opponent antagonist; 

competitor. 
Kaaya-aya-a Smiling agreeable peace- 
ful; pleasing deliglitful delicious. 
Kaayahan n Festivity rejoicing gayety; 

happiness. 
Kaayawan n Reluctance. 
Kaayawan gumawa n Idleness, laziness; 

reluctance to do work. 
Kaay¿>II-^^-TJnanimity. 
Kaayo 1-??, unanimous, 
Kaayos a-Unanimous. 
Kaayupan-yi- Baseness; rudeness; in- 
sult humiliation, 
Kaba-w Fear dread suspicion- emotion. 
Kababaan w. Meekness; humility; mild- 
ness inferiority modesty. 
Kababaan ng kilos ti-Meanness; low- 

ness lewdness. 
Kababaan ng \ooh-n- Flumility; mild- 
ness modesty; meekness. 
Kababalaghan.n Impediment; obstm le; 
prevention: anything that can per- 
turb the mind. 
Kabangisan-n Ferocity; wildness; cruel- 
ty; inhumanity. 
Kababayan.w Folio w-citizen; country- 
man. 
Kabag-n Gust of wind from the stomach; 

colic. 
Kabagn-Wave of the hand. 
Kabagalan-n Slowness; heaviness; dnl- 
ness; turpitude; carelessness; slo- 
venliness, impurity; lewdness; ugli- 
ness. 



Kabagay-a Fii appropriate, sympathet- 
ic accomadating. 

Kabagayan-n Fitness propriety, relia 
bleness reliability, adaptation; 
aptitude. 

Kabagkabágw Small bat. 

Kabagsikan-ifc Severity harshness rigor; 
asperity cruelty, truculency, sharp- 
ness: inhumanit ; force. 

Kabagong tawohan n Youth celebacy. 

Kabahagi n-Part piece portion. 

Kabahayan w- Place of many houses, 

Kabahoan *».- Fetidness, stench stink. 

Kabaitan n- Wisdom knowledge, pru- 
dence skill moderation judge- 
ment, learning discretion moral- 

Kabaitan sa pagpalapat-n-Equity, rijiht; 
justice, impartiality, moderation; 
concientiousness. 

Kabaitan sa pagtupad-ti-Equity; jus- 
tice impartiality, concientiousness; 
moderation 

Kabalikan-n Wrong side; back part; 
reverse. 

Kabalisahan-n-Restlessness; unrest; 
commotion disturbance. 

Kabaluktutan ?? Crookedness; bend; 

curvation; curvature. 

Kaban^ Trunk chest coffer; locker. 

Kaban ng sombalilon-Hat-bok. 

K aban alan-w- Virtue purity; sanctity; 
holiness godliness. 

Kaba ng dibdib n Paipitation; pant; 
heaving of the breast. 

Kabanayaran-n Prudence; equity; jus- 
tice right; mildness impartiality; 
moderation. 

K aban g-n- Coffer; bier. 

Kabangisan w Cruelty inhumanity, tru- 
culency asperity; ferocity. 

Kabanguhan^ Fragrance fragracy. 

Kabangutan n-Fame; celebrity glory; 
reputation renown; name excellence. 

Kabastusan w-Roughness ru d e n e s s ; 
coarsenesss rowdyism contumely. 

Kabastusan-n Roughness, rudeness; 
coarseness; rudeness, vile conduct; 
meanness contumely; rowdyism. 

Kabataan-w- Youth; girlhood, boyhood; 
childhood. 

Kabatuganan n Slowness; slovenliness 
carelessness. 

Kabayanihanw Heroism; bravery; cou 

rage. 
Kabayo-n-Horse; shelte; hackney ping. 
Kabayong ginagamit nang sundalo-n 

charger; cavalry horse. 
Kabayong kargahann-Pack horse. 
Kabayong kulaklangn Spotted horse. 



KAB 



41 



KAG 



Kabayong ngiiso-w- Peevish horse 
Kabayong si klan-i^ Stallion, 
Kabiak-í^ Half counterpart. 
Kabiavvan n Sugar mill; cane press. 
Kabigatan n-Heaviiiess heft; weight; 

gaavity enormity; seriousness. 
Kabjgayan n-Liberality; giving. 
Kabighian n-Speed; quickness; promp- 
titude; rapidity promptness; activity; 
haste. 
Kabiglaanau ?i-Haste; activity; speed; 
urgency; exigence; quichness; prompt- 
ness; promptitute. 
Kabdiasahan n- Habit custom 
Kabihasanan n-\ earning; wisdom know- 
ledge; skill; ability; sagacity. 
Kabiliasnan ^Revelation; illucidation; 
illustration; the forming of a habit. 
Kabilangan ng tawo sa isang lugarn- 

census; population 
Kabilugann-W liole; total; totality; 

roundnei^s; account. 
Kabilutian ng buan-n Full moon. 
Kabingihann- Deafness. 
Kabinian-n Modesty: decency chastity; 

gentility genteelness me,ekne s. 
Kabinyagan w bay of baptism. 
Kabkab n;Cavity in wood. 
Kable n-Cable. 
K a bo-n Corporal. 
Kabog-íí-Fall liurt; contusion; blow; 

knock 
Kabubuliran-n Precipice fall. 
Kabuisan n Revenue tax; rent. 
Kabulaananti-Fictitiousness falsity; 

uncertainty; lying, unrt^li ability. 
Kal'ulagan w Bl ndness error, stupidity; 

dulness. 
Kabuluhan^i-Weight worth conse- 
quence importance moment use. 
Kabulukan/¿ Corruption; pollution; 

putrefaction depravity rottenness. 
Kabulukan ng sugat^ Proudñesh, gau; 

gren pus. 
Kabundukan n Mountain system. 
Kabuntisan n Pregnancy. 
Kabunyian n Fame glory, reputation; 

Hxcedence name. 
Kabuoan-n-Total totality, entirety; sum; 

amount roundness. 
Kabuoan ng loob-n Valor; bravery; bold- 
ness courage in Tepidity. 
Kabuoan ng puso-H Serenity; valor; in- 
trepidity. I 
KabUrakan-n-Quagmire, slough; marsh; 

swamp; miry place. 
Kai)usugan-M-Satiety; satiation; satis- 
faction. •• 
Kabutihán w-Gobdness; l^iridness; go'od; 
beneiiit; utility; benevdlence. 



Kabutihan ng isip wAVisdem; know- 
ledge prudence. 
Kabutingtingan n-Folly; tedium; nseless 

work. 
Kabuyaann Satiety ;satiation;satisfaction 

Kadaghann Promptitude activity. 
Kadakilaan n-Greatness; sublimity, mag- 
nitude; preeminence, superiority, roy- 
alty grandness dignity; loftiness; 
majesty sumptuousness. 
Kadalagahan n Maidenhood. 
Kadalamhatian n-Grief; disgust; abhor^ 

rence. 
Kadalasan vi-Frequence; frequency. 
Kadali ii Instant. 

Kadalian^rQuicknese; activity; speed; 
promptitude rush facility, ease, hur- 
ry pressure ready compliance. 
Kadalitaan-n Poverty, misery. 
Kadataan-w S. witness delicacy; tender- 
ness; suavity. 
Kadilimann- Darkness; obscurity; den- 
sity; opacity. 
Kadingatdingat ^Unexpected; unfor- 

seen; sudden. 
Kadingatdingat-ízrít^.-Suddenly; unex- 
pectedly. 
Kadiosan-n-Diety divinity; sanctionary. 
Kadivvaraann-Curiosity;inq«)isitiveness. 
Kadlit^i-Small cut; incision. 
Kad litan v To incise make a small cut: 
Kadoongann Harbor, anchorage. 
Kadowahagian-Af fl i cti on; humiliation 

injury. 
Kad*ugo-w Kindred; relation;-having the 

same blood of the same blood 
K ad ugtongw- Addition; continuation; 

end postscript. 
Kadukhaan ?^-Lowness lewdness; vile- 

ness abjection; degradation. 
Kaduluhan'71-End; extremity. 
Kaduluhan ill ast end; extreme. 
Kadungan ^Contraction; humiliation; 

humility, backwardness. 
KandunglIan-í^ Bashf ulness; , backward 

ness temerity; pcrtness. 
Kadustaan-nLowness; vileness; lewd- 
ness abjection. 
Kadustadustaa-HumiHating; ignoble; 
ignominous, disgraceful; low; abject; 
mean. 
Kagaanan-n Levity; lightness. 
Kagabi n-Last night. 
Kagagavi^an-w-Action; doing; feat; event; 

fact. 
Kagaláng-w Pair; the other. 
Kagalangan n Respect reverence; re- 
gard; politeness; civility; homage; conr 
tesy;góodmanners;education;breeding; 
manners, observance; obedience. 
6 



KAH 

Kagalanggalang a-Respecfable. polite; 
respectful; courteous reverend; civil. 

Kagalawan n-Movement; disturbance; 
moving. 

Kagalingan-n-Goodnesz; kindness; 
gentility. 

Kagalit-^ Enemy; apponent; antagonist. 

Kagálitan-n Anger, indignation; vex- 
tion; passion; rage. 

Kagalitan-v To anger; perturb vex, 

Kagamitan-n Use; custom; utility profit. 

K agamitan a-Ordinary ; usual; customary . 

Kagampanan-?^-Compensation value. 

Kagamutann Remedy; reparation; cure; 
redemption; recourse 

Kagandahann-Beauty; elegance; come- 
liness; kindness, gentility; amia- 
bility; genteelness. 

Kagandahan nang loob w-Munificence. 
kindness; benignity; benificence; 
generosity; benevolence; liberality. 

Kagasohan w-Noisiness; restlessness. 

Kagaspangan-n Rudeness. roughness; 
coarseness; illbredinj; stupidity; 
rusticity. 

Kagat-n-Bite; mouthful. 

Kagatin-i;To bite; gnaw; nip. 

Kagawian-n Inclination;habit;use;(iU8tom 

Kagayat-n-Slice, Piece, cut. 

Kagilit-w-Oompanion. 

Kagilit aáv.-side by side. 

Kaginhawahann-Ease; facility; pros 
perity. 

Kaginsaginsa arit;.- Suddenly; unexpec^ 
tedly. 

Kaginsaginsa a-Sudden; unforseen. 

Kagipitan-n-Narrowness; closeness; 
straightness; hard straits. 

Kagulangan-n Maturity. 

Kagulanggulang-a-Mature. 

Kagulatan-M-Fright; scare. 

Kagulatgulat-a-Dreadf ul; frightful; 
shocking. 

Kaguluhan-w-Disturbance; confusion; 
commotion; carousal; tumult; revelry; 
scufflle; romping; quarrel; perturba- 
tion; overthrow; noise; fight. 

Kagungkong-w-Noise; clamor; bustle; 
dispute; tumult; rumor. 

Kagyat-acit'.-Hardly; with trouble; scar- 
cely; almost. 

Kagyatin?;-To prepare, 

Kahabaan-w Length; protraction. 

Kahabaang malabis «Tediousnes. 

Kahabaan ng buhay-ii Longetivy 

Kahabaganw Wretched; misery. 

Kahabaghabaga-Wetched; miserable; 
dp wnf alien. 

Kahalagahan-w Appraiseraeut; valuation; 
value; price; worth. 



42 KiVH ^ 

Kahalakhan-ti-Boisterous laughing. 

Kahalakhalak-a-Happy; joyful. 

Kahalayan-w-Lowness; lewdness ugli- 
ness; obscenity; impurity; unchastity; 
dishonor; dishonesty; rudeness; sor 
didness; turpitude; covetousness. 

Kahalili it-Substitute; exchange substi- 
tution; relief; successor; alternate; 
delegate successor. 

Kahalo-n-Mixture accomplice. 

Kahamakan-n-Lowness; lewdness; base- 
ness vice contumely; infamy; dis- 
honor; scoundrel ism; accident. 

Kahambalhambal-n-Sad; deplorable; 

lamentable; dismal; doleful; hor- 
rible. , 

Kahambugan n-Braggartism; haughti 
ness; arrogance; presumption vanity; 
boast; pompuosity, disdain; vaunt; 
ostentation pride. 

Kahanga n Limit; bound. 

Kahangahanga-a Miraculous wonderful- 
admirable marvelous; astonishing. 

Kahanginan n-Brayrgartism; brag, boast 
presumption; ignorance; foolishnes.s; 
clown ishness emptiness. 

Kahapisan w-Suffering hardship; suf- 
ferance, infelicity calamity. 

Kahapishapis-a-Doleful. sad; dismal- 
deplorable. 

Kahaponn- Yesterday. 

Kahapon-a'ii;. Yesterday. 

Kaharian w-Kingdom, crown; dinasty; 
realm. 

Kahayopan-n- Brutality: inhumanity. 

Kahigpitan-n-Tightness; tenacity; con- 
tumacy pertenacity; severity; harsh 
ness. 

Kahigtan-n Surplus; increase augmenta- 
tion overplus preference difference. 

Kahigtan sa iba n-Snperiority 

Kahihiyaanw-Bashfulness shame; con- 
fusion hurailation; compromise. 

Kahilawan n-Crudeness, crudity; 

Kahiman;pre/).-Though: notwith stan- 
ding. 

Kabimanawari iVi^er. Would to GOD- 
GOD grant. 

Kahimpak w Large slice. 

Kahinaan-n Weakness; debility; feeble- 
ness. Prostration. 

Kahinaan ng loob-n-Effeminence; ef- 
feminency. 

Kabinabinayan-n-Compassion: pity. 

Kahingian-w Petition; request; claim; 
prayer, demand. 

Kahinhinan-n-Decorum; purity; honor; 
circumspection: modesty; chastity; 
decency; respect; meekness; gravity, 
seriousness. 



KAl 



Kahin ligan 71 Maturitj ; ripeness. 

Kahirapan n-Hardship poverty; misery; 
sufferance; disaster; suffering; duress; 
yoke; disadvantage calamity. 

Kahit-c¿r/í?. Though; notwithstanding. 

Kahitnianpre/J. -Though; notwithstand- 
ing 

KahiwanSHce cut; piese part. 

Kahiyahiya-a-Disgraceful; s h a m e i ul ; 
inglorious low; lewd. 

Kahon M Box; crate. 

K ahoy-w-Timber; wood'tree;cudgel;stick. 

K ahoyan /i-Grove woods timber. 

Kahuad-n-Likeness, imitation; copy; 
counterfeit. 

Fahubarann Nakedness nudity 

Kahulihann Posteriority. 

Kahulihulihan «Last hindmost; latest 
ndzzen; utmost; uttermost 

Kahulihulihang pasiya-n Ultimatum. 

Kahulihulihang saHta w-Ultimatum. 

Kahulugan-n-Siyjnification; definition; 
prognostic utility. 

Kahumalan/i Nasality. 

Kahumbakan-M Concavity, hollowness. 

Knhunghangan'^ Foolishness; silHness; 
rusticity. 

Kahusayi n-n-Decency; order; arrange- 
ment propriety. 

K ahustuhan-n Sufficiency; enough. 

Kaiba-a-Foreign strange; rare. 

Kaiba-w Difference strangeness. 

Kaibahan 7?-Difference. diversity; va- 
riety. 

Kaibhan ng lalaki sa babayi W/ Sex. 

Kaibigan M-Inclination; desire; mind; 
wish; intention. 

Kaibigan-n Friend. 

Kaibuturanw Center; interior; inside. 

Kaidkuran-n Scraper; cylinder; roller; 
meanness; avarice. 

Kaigutan-n-Penury; avarice meanness; 
paltriness: poverty; difficulty. 

Kaiklian tí Shortness; brevity. 

Kaiklian ng isip-n-Dulness; stupidity; 
ignorance; turpitude. 

Kaila-n-Negation; denial; refusal; re- 
pulse. 

Kaiiangan-n Wildness; bashfulnesss shy- 
ness; backwardness 

Kailangan-a-Necessary; needful; requi- 
site; stringent; esssential. 

Kailangan-W-Kecessity; need; want; re 
quisiti<in; essential; requisite. 

K ailangahg malubha-n- 1 ndespensi ble 
needful. 

Kailanganin-t;;To irequire. need: neces 
sitate w^áKfc. ' 

K ailanman aái^i^ííever; always; at one 
time. 



A^ KAIC 

Kailanman hindi narinig-a Unheard of; 
strange foreign. 

Kainaman-n Neatness, beauty, elegance; 
prettiness; finery; nicety; goodness. 

Kainam manalita-w-Fluency or elegance 
of speech 

Kainan-w Feast; dinner; banquet. 

Kaing-?i-Basket. 
aingatan-w Care prudence; caution. 

Kaingayan-w-Noise carousal, revelry; 
romping; clamor; scuffle; jargon; 
racket; bustle. 

Kainipan-TiEnvy; impatience; eager- 
ness hastiness. 

Kainitan-n-Heat fervor; warmth; zeal; 
ardor; zest. 

Kain aan n-Proverb. 

Kaisaa-Id^ntical; smilar; equal: uni- 
form; like; unanimous; united. 

Kaisa-ti Unanimity; similarity. 

Kaitaasan-w-Top peak; summit. 

Kaitiman n-Blackness, darkness. 

Kaiva n-Fish basket. 

Kakaiba a-Eccentric; strange; absurd 
ridiculous. 

Kakaibang umisip-n-Paradok. 

Kakailangan-n-Stringency. 

Kakal na may ngipin n-Curry-comb. 

Kakanan ng hayop-w Manger; crib; 
K,ack. 

Kakapalan n-Thickness; density, 

Kakapusan-n-Lacking; shortcoming: 
lack. 

Kakapusan ng isip-n-Incapability; in- 
capacity inability; dulness; stupidity; 
ignorance; folly. 

Kaunti-a-Scanty; scare; limited: small; 
little: shght. 

Kakaunti ang halaga a-Trifling; of little 
value; valueless; worthless. 

Kakikita aiit;.-Recently seen. 

Kakilakilabota-Horrible awful; mons- 
trous; terrible; horrid dire direful; 
grime; grisly; ghastly; horrific. 

Kakilala-n-Acquaintance friend. 

Kakinangan-w Brightness; smoothness; 
terseness; purity. 

Kakinisann- Brightness; delicacy; finery; 
cleanliness beauty, terseness. 

Kakiputan w Narrowness; straightnees; 
closeness. 

Kaki tiran n-Narrowness; straightness; 
closeness. 

Kakubaan-ti Hump (uirvature; Hump 
back. 

Kakubutan-n Curvature; humpback. 

Kakulangan-w-LacKing: defect: defi 
ciency. shortcoming; shortage; slight; 
discrepency; want -need; neces- 
sity. -^' « ; ' '-^ 



KAL 

Kakulangan rig ay os- ii-Diecord; di 
arrangement. 

Kakulangan nang palad n Misfortune; 
mishap; misery, unhappiness; dis 
appointment 

Kakulangan ng bait w- Folly, noní^ense, 
indescretion absurdity. 

Kakuparan WnSIowness; sloth; sloth 
fulness, laziness indoleme. 

Kakupinan w-Slowness; laziness: iniu 
lence slothfulness. 

Kalan Shell of the turtle turtleshell. 

Kalaban-w-Opponent competitor; an 
tagonist rival onemy. 

Kalabasa-n Squash.' 

Kalabaw n-Carabou. 

Kalabisan-w-Excess: surplus; overplus; 
superfluity; profuseness; residue, 
remainder. 

Kalabnawan-M-Liquidity thinness. 

Kaiabog-^-Fall; tumble noise clamor; 
bustle. 

Kalabuan ^Muddiness opacity, opaque- 
ness, dulness stupidness. 

Kalagayan-n State condition aspect; 
situation; rank; attitude disposition; 
mode; consistence consistency, pre 
dicament; manner; quality. 

Kalagayang mahirapn- Peasantry. 

Kalagayang bata ti OhiMhood perulity. 

Kalagayan ng loobn-Humor, mood 

Kaiagin-i; To unhitch, unfasten, untie; 
loosen, absolve pardon. 

Kalagin sa sala v-To pardon: acquit; 
forgive 

Kalagitnaan-w-Middle: center; mid-t; 
rn dium; average; half diameter. 

Kalagok??- Swallow; draught. 

Kalagposan iiSurplus; overplus; super 
fluity; excess; superabundance. 

Kalagpusan n Surplus; overplus; super 
fluity; excess; superabundance. 

Kalaguan-n Fertility: plenty; fruit- 
fulness. 

Kalaguan ng sanga w-Thickness of fo- 
liage. 

Kalaguyo w-Companion; comrade; part 
ner; friend. 

Kalahatan-n Totality; total; o n t i r e t y ; 
whole. 

Kalahati a-Half; semi; moiety. 

K?^lahatian-w-Half; middle; midst; av 
erage. 

Kalahati ng bilogn Semicircle; half 
circle. 

Kalahok-^Ingredient; mixture; com- 
panion: associate. 

Kalaitlait a- Nefarious; abo m n a b J e ; 
hideous; despicable; vile; reprehensi- 
ble; low. 



44 



KAL 



s- Kalakal-^i-xMerchandise; commodity. 
Kalákaran--^ The usual or ordinary cus 

torn or habit. 
Kalakasan-n Strength; force: vehemence; 

vehemency; hardiness; robustness. 
Kalakhan n Size; amplitude; greatness. 

Ka'akhan wg katawan-^^Corí)U lence; 
corpuledcy. 

Kalakhan ng puso-íí- Liberality, gen 
erosity largeness of heart." 

Kalakihan-n-Size largeness; amplitude; 
gran dn ess. 

Kalakip-n- Annexation; joining; inclo 
sure. 

Kalihiman-n Depth; profundity. 

Kalaluan ti Surpassing; excess," surplus; 
superfluity. 

Kalamangan-r¿ Overplus; surplus ex 
cess residue. 

Kalambutanw Softness, delicacy; ten- 
derness mildness suavity, pliability; 
pliableness. 

Kalamigan w Cold coolness; frigidness. 

Kalamkam n Ticklin^^ 
alamnan w-l'ip buttock: rump. 

Kalan 9t-Fircplace; for^tie; hearth. 

KalandanBier hearse. 

Kalang M- edge; prop. 

Kalap n Timber; wood. 

KalaparaiM Width, space: capacity, 
interval. 

Kalapastanganan w-Oñ'ense injury in- 
solence; impudence; transgression. 

Kalapati-n Pi^t-on; dove. 

Kalapita Neigboring next; proximate; 
mediate; contiguous, conjunct unit- 
ed; near. 

Kalapitann Proximity, closeness vicin- 
ity; contiguity. 

Kalapsawin t^ To stir revert. 

Kalaputanw Thickness; density. 

Kalasag-:^ Shield. 

Kalasin n Ohaise 

Kalasin t'-To undo. 

Kalasing w Clatter jingle; jangle. 

Ka'at 9?, Distribution; scatlerinK^ 

Kalatis-?¿-Noise made in walking. 

Kalatogn Noise made by shaking any 
thing; sound; report. 

Kalaulio-t; To forsee; know beforehand. 

Kaulaunang panahon-w-Antiquity. 

Kalawang %Rust, stain. 

Kalawangin a Rusty; moldy. 

Kalawangin-'i?'To rust. 

Kalawang Jig tanson Verdigris. 

Kalawit-n-Hook. 

Kalawitin-tA-To hook. 

Kalayaan w-Freedom; iibérty, release, 

KalayolayoanTíi Farthest; farthermost; 
tit most; ut termos:. 



KAL 

Kalendarion Calender. 

Kalesa n Chaise gi^í. 

Kalibangan-n-Neglect; joy; })]ea8ure; 
apiuseiiient. 

Kalibngan-^ Obscenity; i nun odes fe y ; 
uiichastity levvíitiess; .^hatnelessiiess; 
iirjpudeiice: impurity lust ugliuef^s; 
rudeness turpitude lownes. 

Kalidad-n-Quality. 

Kalif'ayahan w Happiness; joy; ga aty; 
conviviality. 

Kaligliaran n-Spittiiig; expeetoratioii, 

Kaligharaan v-To spit expectorate. 

Kaligtaan n Forgetfulness carelessness; 
neglect; omittance. 

Kaliliim?2 Secretary detective; allay, 
confederate emissary. 

Kaliitan-n Smallness nicely sutility. 

Kaliksihan n Quickness activity; agility; 
promptness: promptitude accelera- 
tion; nimbleness; velocity; lightness, 
speed; accuracy. 

Kalikutan n RestU ssness; mischievous- 
ness; trick; wile. 

Kalilohan *^ Treachery perfidy treason: 
disloyalty; felony, overthrow; over- 
turning. 

Kaliluhan n Treachery perfidy Trea 
son disloyalty; overthrow;overturning. 

Kalimutin v To forget negltct; over- 
look; miss. 

Kalinawan ?i Clarity; purity. 

Kalinawan ng isip i;-illustration sane 
ness; sanity, clearness of thought; 
illucidation. 

Kaling n-Door knocker crossbar 

Kalingain-i? To favor; patronize protect, 

Kalinisann Cleanliness; chastity; pur 
ity; neatness; decency; decorum 
excellence; frankness; modesty, cor- 
diality; accuracy; honesty 

K alipulan-n-Destruction; havot;. 

Kalisan t;~To scrape. 

Kaliskis?^ Scales. 

Kalituhan nConfusion; perplexity per 
turbation; lightheadednes, overthow; 
overturning. 

Kaliwa-a-Left 

Kalivva?2-Left. 

Kaliwggan n Delay; protraction tar 
diness. 

Kahwanagan n Illustration; clearness; 
hrightness; clarity. 

Kaliwang kamay-The left hand, 

Kalo-w Pulley. 

K alog-a Emputy; hallow. 

Kalógn-Clatter. 

KaloobnGift grant; present; gratiti 
cotion; keepsake donation; boon; 
benefaction. 



jtó KAM ___ 

Kalooban ti Will mind; sense, imder- 
standing; sheathe; interior. 

Kalooban a/i^.-At will. 

Kalooblooban a-Most central; moht 
inward; inmost. 

Kalaoblooban-n-Center. 

Kalos n Strickle level. 

Kaluagann Breadth; width; freedom 
liberty. 

Kalualhat'an-n Glory; honor;, sane 
tionary; fame; felicity. 

Kaluban-n Implemant shed; place for 
keeping implements. 

Kalubayan w Stop; compliance. 

Kalubayan ng looh n Amiability; pru- 
dence; affability; serenity; itieekness; 
mildness. 

Kalubong n Cover; covering net. 

Kalugohigod-c? Delightfnll; pleasing; ac 
ceptable; happy; ddlicious. 

Kalugkogn Anything that serves to 
make a noise. 

Kalugurann Happiness; gayety; con 
vi vial ity amusement. 

Kalukungan w-Convexity. 

Kaluluwan Soul spirit; ghost; spriglit, 

Kalunitan n-Obscurity closeness. 

Kalungkntan n Sadness; sorrow gr ef; 
contrition; conttiteness; infelicity. 

Kalunitann Obscurity; closeness. 

KalunoslunrsY/, Deplorable lamentable; 
detestable; Wretched. 

Kalunuran <^/-\Vest; Western. 

Kalunnran i>-West. 

Kalunya n Mistress concubine 

Kalupaan n Earthlincss; seiisua li ty ; 
lewdness moral depravity; u^diness; 
homliness; turi)itude 

Kalnpitan w Cruelty; inhumanity; detes- 
tation; hatred 

Kalupit-lupit-r/ Detestable; hat ef u 1., 
loathesome; cruel; inlunnan. 

Kalupko}) ?i Noise; liorse shoe any 
thing that serves to make a noise. 

Kalnpkupan n Cover; spread. 

Kalupkupan '/; To cover; overspread; 
screen. 

Kalusakan-n Muddy place rubbish. 

Kamaganak-w Parent relative, kindred; 
relation. 

Kamaganakan ?i Lineage; kindred; re- 
latives; offspring. 

Kamahalan-w Dignity: honor rank re- 
putation: nobility; purity; respect 
decency; decorum; valor; distinc- 
tion; splendor; glory, lustre yen 
erosity. 

Kamabalan po ninyo -Your Grace, 
Your worship. 

iCamakalawa-?i Tbedaybeforeyesterday. 



KAN 

Karaakalawa odv -Day before yesterday. 
Kamalbasan-77-Mallow ground; place 

where nialloiis grow. 
Kainalian w- Wrung; error; mistake; 

blunder; fault slip injustice. 
Kamnlig-n-Store house. 
Kaniahin-i? To knead. 
Kamanahan-H Inheritance; heirloom. 
Kamandag ?i-Poison. 
Kainandagan-t'-To poison. 
Kamanghamangha-a Wonderful; stu- 
pendous; nnraculous extraordinary; 

fabulous. 
Kamangmanganw Stupidity; folly; fop- 
pery ignorance;foolishness; nonsense; 

incapability inability dulness ugliness; 

rudeness; absurdity; inca-pacity. 
Katnatayann Death; mortalitv;fate pest. 

fatality. 
Kamaw /^Wrist; earthen pan, 
Kaniay n-Hand. 

Kamiyaw-w Acc'-)mpli(!e;- associate. 
Kamiyawin 'i;To stir; associate, begin; 

move. 
Kamkaan /¿Proverb. 
Kauikara ^¿-Avarice; envy. 
Kamote n Sweet pot a toe. 
Kampapalis n-S wallow. 
K am pit M Knife. 
Kamukha-a Like; smilar; uniform; equal; 

alike. 
Kauíukha-aát'. -Alike; on a par. 
Kumtan-t; To attain; obtain; collect; 

gather possess 
Kamuluan-y-To hate, abhor; detest; 

deslike. 
Kanaumuo-w Bee. 
Kamun tin- Mite; whit. 
Kainunti-aríí?.-Very little some hat. 
Kanuintian-w Smallness. 
Kanniraan-/*- Immaturity; tenderness; 

sauvity; delicacy; softness. 
Kainurahan-n Cheapness; insult infamy; 

censure; affront; outrage, baseness; 

lowness; dishonor; humiiliation. 
Kamutin-t? To scratch; scrape 
Kanann Right 
KananaRight. 

Kanawin-y-i'o dilute dissolve. 
Kandaran-Latch. 
Kandila nn Candle. 
Kandirit wHop. 
Kanga-/^- Wagon. 
Kanginongjt^rd. Whose. 
Kanila-j9ro.-Th^ir; theirs. 
Kaningasan n Fervor; warmth zeal ; 

ardor; flame; vehemence: veliemency. 
Kanihong-/3iro.- Whose. 
Kanipisan-fi-ThinneFs; nicety, tenuity; 
: subtilenes!^; delicacy; acutenesft. 



anion g 



46 KAP 

Kaniyaj9ro.-HÍ8; hers. 

Kaniyahin-t; To appropriate; usurp; 
defraud; cheat. 

Kanlungan ^^-Coaversation 
many; group of talkers. 

Kanlungin i;-To shelter; protect; defend. 

Kanot a Bald. 

Kanta a- Song. 

Kantero w-Masou; bricklayer. 

Kanugnog-n- Limit; bound. 

Kanunuan-?i- Ancestry; foref ethers. 

Kanyon-/¿-Cannon. 

Kapabayaan-M-Negligence; neglect; 

abandoment carelessness; laziness; 
inadvertanee; inadvertancy; lassitude; 
indolence; idleness tardiness; inac- 
curacy. 

Kapag-a(it;.-How; as, if after; just as. 

Kapagalan?* Service; work. 

Kapahamakan-w-Calamity; disappoint- 
ment accident. 

Kapahingahan n-Rest; quiet; tranquil- 
ity; repose; quietude. 

Kapahintulutan-n Permission; leave; 
liberty; «freedom. 

Kapain-i/'-To search; grope; feel; 
touch. 

Kapaitan-w-Bitterness; asperity; poig- 
nancy. 

Kapakinabangan-n Utility; profit; gain; 
advantage; usefulness 

Kapakumbabaan-n Submission; compli- 
ance; modesty; meeknets, density; 
multitude; creation. 

Kapal n-Ticknes; coarseness; density; 
multitude creation 

Kapalagayan-wTranquility; rest; repose; 
calmness. 

Kapalagayang loobn-Oonfídence. 

Kapalagayang loob-a-Confident. 

Kapalaluan-n Pride; presumption: ar 
ogance; hau^ihtiness; vanity; loft 
iness; pompuosity, pompuousness; 
inflation; swelling. 

Kapalan-t'-To thicken; strengthen; make 
thick. 

Kapalaran-n Fortune; success; chance; 
luck; fortuity; doom; fate; hap; con- 
tingent; contingency; hazard; hap- 
piness. 

Kapalibhasaan-n Affront; outrage; in- 
famy, dishonor. 

Kapalit-Exchange; sustitutioii; substitu- 
te barter delegate: commutation. 

Kapalit nang-prep,'For, by, about; as 
l)y; on account. 

Kapanaghilian n-Envy; covetuousnees. 

Kapanahon ti- Con tern porary; time. 

' Kapanahunan-n'-Mattirity; season; time, 
term; age; epportunity. 



KAP 



47 



Kapanatagan-n-'l ranqiiility; rest; repose; 

peace; calmness; quiet; security. 
Kapangahasan-n Zeal; valor; bravery; 
boldness; insolence; impudence; 
precociousness precosity. 
Kapanganakan n-Nativity l)irth. 
Kapanganakan a Natal; native. 
K'Bpanganiban-n-Danger risk; hazard. 
Kapangitan n Ugliness; h i d e o u s n e s s ; 
homliness; sordidness; moral depra- 
vity; turpitude; covetousness, 
Kapanglawan-n-Gloom; sadness, obscu- 

ity; darkness. 
Kapangyarihan n Power; authority; a- 
ibility; jurisdiction meanis, right co- 
mmand; dominion; virtue; faculty. 
Kapangyarihan gumawa ?i Authority or 

power to do. 
Kapangyarihan ng hukom-w Jurisdiction. 
Kapantay-a Equal; similar, uniform; 

equable. 
Kapantayan-w Sinnlarity; equivalence; 
uniformity; equinamity; equalization. 
Kapara a-Identical, equal; similar; 

alike. 
Kaparis a-Alike; similar; equal; iden- 
tical: unifom; even; equable. 
Kaparisanw-Equality; uniformity; sim- 
ilarity- likeness; comparison. 
Kaparte n Participation; part. 
Kapaslangan-íí-Impudence; insult; out- 
rage abuse; contempt. 
Kapatagan-n-E Venn ess; levelness. 
Kapatak-n-Drop; little. 
Kapatawaraii-w-Pardon; absolution; for- 

givenness; acquital. 
Kapatid-w-Brothe'r; sister. 
Kapatid na lalaki n Brother. 
Kapatid na babayi n Sister. 
Kapatid ng ama w Uncle. 
ICapausan?! Hoarseness. 
Kapayapaan n-Kest; repose; tranquility; 
calmness; quietness, qui.^tude, peace; 
paciñcation. 
Kapayatan-í^í -Feebleness, leanness; thin- 
ness* 
Kape-w Coffee. 

Kapighatian //-Disgust; vexat on; an- 
tipathy; mortification; humiliation. 
Kapilayan-n Lameness. 
Kapilipitan-n Sinuosity. 
Kapilitan-n-Force; perseverance; persis- 
tence persistency; necessity; indis 
pensibility,; persuasion. 
Kapinsalaan-w-Reunion obstacle; im- 
pediment; herd; flock; drove. 
Kapintasan n-Fault; defect; censure. 
Kapiiangotn Particle. 
Kapiraso w-Piece; slice; cut; fragment; 
scrap; part; portion; share. 



KAR 

Kapisanan/i -Reunion; congregation; 

meeting; facition; clique. 
Kapisanan ng bundok w Range of 

mountains. 
Kapisanan ng kalai) n-Raft of logs. 
Kapisanan ng mga utos ng gobierno íf- 

Code of laws. 
Kapisanan ng mga hayop-n Flock; herd; 

drove 
Kapisanan ng manga tawo-// Societv; 

partnership; corporation. 
Kapisanan ng mga utos n Digest. 
Kapistahanw Feast; holiday; festivity; 

exhibition; presentation. 
Kapit bahay-w Neighbor; fellow crea- 
ture. 
Kapootan n- Anger; vexation;, rage; 

hatred. 
Kapormalan-?i Formality; seriousness; 

gravity; circumspection. 
Kapos-a Lackinji; insufficient; wanting; 

inadequate; short; scanty small. 
Kapowa |;ro Both. 
Kapowa tawo-n Fellowcreature. 
Kapulaan ng sailing i?'! o paint or 

cover with pitch. 
Kapurihanri-rurity; chastity; excellency 
Kapurulan n-Dullness turpitude* ugli- 
ness; impurity; stupiditiy. rudeness; 
lewdness. 
Kapuspusan-i<- Roundness; fullness. 
Kapusukan-M-heat; vivacity. 
Kaputican-wMarsh; slough miry place. 
Karagdagan w-Addition; increase, im 

provement. 
Karakaraka ftíZí'.- mmidiately; instantly: 

suddenly 
Karakot-n-Handful few^ness. 
Karakota-Few. 

Karatula sa ibabaw ng libing-n Epitaph. 
Karalangan-n Rarity; looseness. 
Karamihan n-Abundance; plenty; mul- 
titude, torrent. 
Karami rami ban v-Most. 
Karampatan a-Fit; proper; convenent; 

corresponding. 
Karampotn-Mite; whit. 
Karamutan-n Stinginess; penury; pov- 
erty; avarice; covetousness; paltriness; 
meanness; voracity; voraciousness; 
sordidness: 
Karang-w-Cover covering; awning. 
Karangalan-n Glory; honor: dignity; 
royalty: fame; prestige; majesty; exel- 
lence; eminence; sublimity; elevation: 
loftiness; superiority. 
Karaniwan-a-Usual; ordinary: familiar; 
customary; vulgar; common; epidemic; 
prevalent; prevailing; mediocre; pie 
bian; hackney. 



KAS 



48 



Karaniwan tawon-Flebian. 

Karapatan w-Digiiity; condignity; mert. 

Karapatan-a Just, deserving; correspon- 
ding. 

Karatij; aiiy.-Near elose; neighboring. 

Karatula sa ibabaw ng libing w-Epitaph. 

Karayom n Needle. 

Karayoni na panahi ng supot n- Packing; 
needle. 

Kart ton -a- Wagon; cart. 

Kargadorn-J/orter; packer. 

Kargahan n Pack. 

Kargahan r-To pack; load. 

Karikitan w Neatnesn beauty, elegance; 
prettiness, gentility. 

Karne n Meat. 

Karue ng baboy-^i-Bacon pork. 

Karroniata n Chaise; gig. 

Karuagan n Cowardice dastardness; 

pohroonery eff eminence efiiniintncy. 

Karugtong r<-Annex addition; annexa; 
tion sequence sequel. 

Karukhaan-?^ Penury, poverty, misery; 
lowness lewdness. 

Karuniihan-^-Dii t filthiness obscenity; 
impurity; sordidness slovenl ness. 

Karunungan n- Wisdom ; knowledge; 
learning science sagacity, ability, 
ken erudition; (iiscretion; art illustra 
tion sapience virtue culture apti- 
tude; cleverness, dexterity, exce- 
llence. 

Karupukfin/i-Frairy; britleness wea;d- 
ness feebleness. 

KaryagdU-ii Clearness clarity; front or 
right side of anything. 

Kasabay-w-Con temporary, companion; 
conjpany. 

Kasabay «fi?;. -Together simultaneously; 
at the same time. 

Kasabihan-í^- Proverb maxim. 

Kasaganaan-w- Abundance plenty; pro- 
fuseness profusion fullness; ampli 
tude; lavishness multitude excess. 

Kasaganaang malabis-n-Overabundance; 
superfluity overplus, surplus excess. 
Kasaganaan ng pagaari-w-Opulence; 
wealth affluence. 

Kasagsagan-n-Trot haste; 
Kasakiman-n Avarice stinginess; cove- 

tousness. 
Kasakitan-w Sickness, suffering; suf- 
ferance, calan)ity hardship, cross; 
toil; trouble; epidemic, anger, vex- 
ation. . • 
K H saki tsa k i t a- Pai n ful f sen si ti ve , 
Kasaklapanw Detestation: acerbity; 
asperity; sharpness, roughnestf^ or 
severity of taste. | 
Kusaksaan-n Time; season opportunity. 



KAS ____, 

Kasal-ti Marriai?e; wed(iing; espousal, 

betrothal betrothment, espouial. 
Kasaianan w Fault crime guilt; trans; 
gression; offence; defect; sPght- 
infringenient failure, deficiency; 
infraction 
Kasalatan-n-Want need necessity; pen- 
ury poverty: meanness paltriness; 
narrowncbS misery, bereavement 
})light misadventure. 
Kasalaulaan-n Fil.h dirt sordidness; 
fllthiness obscenity impurity lust, 
immodesty unchastity rudeness; 
lewdness squalori squalidness, squa- 
lidity, uglinesss impudence 
Kasaibahian n-Saxagery savgaeness; 

truculence truculency. 
Kasaiiwaan n-Misfortune. misliap; mis- 
ery stubbornness; contrariness. 
Kasaliwaang loob n Inconstency; Ac- 

pleness contrariness. 
Kasaliwaang palad-:^^ Calamity; misfor- 
tune mishap disaster illiluck bad- 
luck fatality unhappiness. 
Kaáalukuyan-a-Actual present; real; ef: 

fective, 
Kasama n Co m p a n i o n ; colleague; 
company; partner, comrade; help- 
mate. 
Kasama-a-Inclusive, united. 
Kasama aii't;- Near close near at hand. 
Kasamaan w-Malice wickedness iniqui- 
ty, lowness vileness infamy; base- 
ness dishonor profligacy, evil bane- 
vice criminality, 
Kasamaan ng lasa n-Bitterness. asper- 
ity want or lack or taste. 
Kasamahan n- ompanion, accomplice; 

colleague. 
Kasymasi,.maan «-Worst. 
Kasina sa paggawa-n-Cooperator; ac- 
complice. 
Kasanayan ?i-Prai:tice ability; aptitude. 
Kasandok-n Spoonful ladle. 
Kasangkapan n-Instrument tool; fur- 
niture appliance: apparatus. 
Kasangkapan panugat ng araw-n-Heli- 

ometer. 
Kasangulan-n-Infancy; childhood; be- 
ginning 
Kasantosan w-Sanctity; holiness; god; 

liness. 
Kasantosantosan a Most holy. 
Kasapatan M Sufficiency. 
Ka-arapann Sweetness; delicacy. 
Kasariwaan-7t- Freshness, coolness. 
Kasayahan-n-Happiness jocularity gay 
ety mirth glee; joy festivity; rejoic 
ing content; pleasure; comedy 
comicality; conviviality; vivacity: 



KAS 



49 



yivaciousness, Jocoseness; cüriiicality, 
comicalness. 

Kasaysayanw Signification;explanation; 
interpr tation: account; comment; 
declaration; definition affirmative; 
narration- relation. 

Kasia-a Sufficient; apt; fit; proper; 
enough 

Kasiba w,-Splinter. 

Kasibaan n Glottony. 

Kasiguruhan-nSecurity; certainty, V)ail; 
sponser probability. 

Kasiitan-n-Grove of bamboo. 

Kasikian 7i Impediment obstruction ; 
obstacle difficulty; nuisance. 

Kasikpan-n-Narrowness, closeness; in- 
timacy. 

Kasikpan-n- Narrowness, intimacy; clo- 
seness. 

Kasindakann Fright scare; horror. 

Kasindaksindak-a- Awful horribble ter- 
rible; dreadful; horrific; tremen- 
dous. 

Kasing-iirZv-So: as much as; so much; 
as much as well 

Kas ng hutiadv -A good as. 

Kasing halaga a-Equivalent, of the same 
value. 

Kasinsinan ii Density thickness; solidi- 
ty closeness; compactness. 

Kasinungalingan-w-Lying; untruth: false 
hood fib; fiction; fallacy; delusion; 
deceit. 

Kasipaganw- industry diligence acti- 
vity; promptness; promptitude; light- 
ness quickness. 

Kasipinga^i; -Beside; near; mediate. 

Kasiraan n Destruction; fault defect; 
scath; error; rnistak; disadvantage; 
rotting. 

Kasiraan malaki-n Calamity; havoc; dis- 
appointment. 

Kasiraan ng bait-w-Madness; insanity 
derangement of the mind. 

Kasiraan ng loob w Dementea. 

Kasiraan ng puri-n Shame; disgrace; 
dishonor fall ba eness; degeneracy; 
degredation discredit; stain or spot 
on one^s character. 

Kaisiraang tinatangap n Prejudice; in- 
jury; detriment; damage; dishonor. 

Kasiyahan-w Sufficiency frugality; corn- 
mensuration; sobriety; proportion; 
competence; moderation; temperate- 
ness abstinence; justice; temperance; 
thrift method. 
Kaskásan-fi-Grater; scraper; raker; rol- 
ler cylinder. 
Kas asán-i;-To grate; scrape; rake. 
Kasko/i-Oasco; barge. 



_KAT 

Kasowayan-w Rebelliousness; stuborn- 
ness; disobedience. 

Kastila-w Spaniard. 

Kastila-a Spanish. 

Kasubhai^ Saffron. 

Kasuitikaun-Theft thieving; rascality; 
fraudulence cheating. 

Kasukaban-?i Threachery , d i s 1 o y a 1 1 y ' 
perfidy felony crime. 

Kasukalari-?i-Dirt filth sordidness filth- 
iness rubbish; dumping ground. 

Kasukalau ng loob-n-Mortification, vex- 
ation. 

Kasukasuan-n- Joint. 

Kasukatau-w-Measure. dimension mea- 
surement justice; right; enough; 
sobriety; equality. 

Kasuklaman-Ti-Hate; disgust; abhorrence, 
detestation repugnance; dislike, an- 
tipathy revulsion; curse execration; 

Kasnklamsuklam w-Detestable; hateful; 
loathesome dreadful; awful horrible. 

Kasulatan-n Writing deed; contract; 
treatise document maxim abstract; 
accord accordance; schedule. 

Kasulatan ng isang puno-n-Attestation; 
disposition; or command in wri- 
ting. 

Kasuuodn Successor follower, one who 
follows. 

Kasunod-a-Successive following; con- 
secutive next. 

Kasunod-«rif^. Then following. 

Kataasan-n-Height eminence eminen- 
cy superiority preeminence; arro- 
gance haughtiness. 

Kataastaasan a Supreme; paramount; 
tallest; most high; highest; omnipo 
tent most powerful almighty. 

Kataastaasan lugarn- Highest place; 
acme. 

Katabaan-n-Corpulence corpulency obe- 
sity fat. 

Katabaan ng lupa-w-Fertility; fruitful- 
ness. 

Katabi afííJ.-Beside conjunct; near. 

KatadnSkin leather; hide. 

Katagan-n-Conveniency. 

Katahimikan n-Peace, tranquility; pac- 
ification; quietness; quietude: rest- 
calm ess, serenity composure silence: 
repose: selfpossession; continence- 
continency dispassion; lull; hearts- 
ease; quiescence. 

Katakataka a Strange rare -scare; stu- 
pendous; wonderfull: marvelous; as- 
tonishing miraculous; fabulous; ad; 
mirable; unheard of; excellent; fool 
ish silly; egregious; awful; dire; 
dread full; extraordinary. 

7 



K AT 

K atakawan-w Gl utton, 

Katakottakot-a- Awful; dreadful; terrible; 
horrible dire; fearful; monstrous; 
direful; tremendous formidable ghast- 
ly; grim grisly; grand. 

Kataksilan n- Treason; perfidy; treachery; 
instability criminality. 

Katalasan w Sagacity; sharpness cun- 
ning craft wisdom; sagaciousness; 
ability; prudence; skill learning; sa- 
pience; handiness: 

Katalinuhanw Learning; wnsdom; abil- 
ity sagacity; sagaciousness; prudence; 
skill, handiness; sharpness quickness. 

Katalo-ti-Kival antagonist; opponent; 
adversary; competitor. 

Katám-^ Plane 

Katámanan n Constancy; perseverance; 
persistence; loyalty persistency; 

Katamarann Laziness idleness; indo- 
lence; slovenliness negligence; tar- 
diness; lassitude. neglect; carelessness. 

K atamasanw- Ad vantage; gain. 

Katamin V To plane. 

Katamisan-w-Sweetness; fineness. 

Katamisan ng dila-n-Eloquence. 

Katamlayan-n Sadness; indisposition; 
gloominess; coolness toward a friend. 

Katampalasanan-n-Insolence; impuden- 
ce inclivility; insult disrespect; dis- 
regard; flippancy petulence; haught- 
iness inhumanity. 

Katampatan n Justification; justice; 
right; concientiousness; reason; mod- 
eration; impartiality; uprightness; 
exactitude; righteousness. 

Katampatan a-Equitable; just; honora- 
ble; impartial. 

Katamtaman-ti-Sufficiency; enough. 

Katamtaman-a Sufficient; fit; propro- 
tional. 

Katamtaman-ailt^ Middling so so. 

Katandaan-n-Antiquity; longlevity; age; 
old-age; anteriority; decrepitude 

Katanghalian-w-Noon; lateness; dinner; 
lunch. 

Katangihan-w-Refusal; denial; negation; 
exception; difference. 

Katapangan-n-Boldness; bravery; sauci- 
ness. 

Katapatan-n Opposition; convenience; 
reason; sufficiency; equality; confi- 
dence. 

Katapatang loob ^¿ Loyalty; sincerity; 
frankness, cordiality; fidelity; honesty; 
fealty; candor! troth. 

Katapusan-a-i.ast; latest; final; hind- 
most; extreme; conclusive, determina- 
tive; end. 

Katapusann-^Míí; final, finish extrem- 



50 



KAT 



midding; even. 



ity; conclusion; goal, result, boundary; 
termination. 
KatasTi-.Tuice; sap; substance; essence. 

Katasahan-w- Valuation; appraisal; ap- 
proximation;appraisement;calculation- 

Katasint;-Tu draw out the sap; sap. 

Katas ng katawan-w-Humor; mood. 

Katatagaan-n Medium; middling suf- 
ficient. 

Katatagaan-aííf.-So so, 

Katawan w Body. 

Katha-w- Fiction; fabulosity; invention of 
the minde. 

Kathain-i;-To bring forth; produce; gen- 
erate. 

Kati-w-Ebb. 

V'ati-n-Itch. 

Katibayan-Ti-Guarantee; plight bail; doc- 
ument; firmness; solidity; steadi- 
ness; stability. 

Katibayen ng loob w-Inflexihility; per- 
severance.* constancy; loyalty; firm- 
ness; candor; proof reliance. 

Katig-n Out-riggers; balance. 

Katigasan-:^ Hardness; sstiffness; firm- 
ness; stubbornness. 

Katigasang makipagunap-w Harshness 
or severity of speech. 

Katiisan-w-Forbearance- suffering; pa. 
tience: respite indulgence penance- 

Katimtiman w-Prudehce, moderation; 
modesty. 

Katimtiman ng loob n-Constanck; lo- 
yalty; fidelity; fealty; firmness. 

Katingan-?i-Boiler; cauldron. 

Katinig-n-Unsion; two things which 
have the same sound. 

Katipunan-M-Meeting; congregation; 
reunion; society; secret society. 

Katialwa-n-Agent. 

Katiwasayan-w-Tranquility; repose; quie- 
tude; serenity; peace. 

Katiyagaan-n Constancy; loyalty; per- 
severance; persistance. 

Katogn-Blow; knock. 

Katotohanan-n-Truth; veracity; truism; 
reliableness; reliability; criterion; 
proof; reality; equity; testimony: 
certification; witness; reason; indi- 
cation. 

Katowiran-w-Right; justice; loyalty: 
lawfulness; reason; cause upright- 
ness; exactitude; staaightness; pre- 
rogative; consideration; argument: 
forte; moderation. 

Katugon-w-Response; 
aid; help. 

Katulad-it-Similarity; 
ness; resemblance; 
equality. 



reply; answer: 

uniformity; like- 
simile; facsimile 



KAU 



51 



Katulad na lubos-a Like similar; equal; 
even; on a par. 

Katulinan^-Swiftness agility; activity; 
rapidity; promptitude; speed; quick- 
ness celerity; accleration. 

Katulisan-n- Sharpness; keenness. 

Katulong-M-Co-operator; accomplice; 
helper; helpmate. 

Katulungin v-To associate; cause to 
help or aid. 

Katunayan n-Reality; truth; fact; cer- 
tainty; legitimacy; legitimateness; se- 
curity; truthfulness. 

Katungkulan-n-Position; occupation; 
duty; employment; obligation; work; 
profession; situation; business; trade; 
engagement; employ; contract; com- 
mand; power; authority; prefec- 
ture. 

Katunugan-?^ Sonorousness. 

Katuparan ti-Compliance; excution; dis- 
charge. 

Katusuhan 'w-Craft; cunning; astuteness; 
sagacity; sagacousness; ability. 

Katutubo-a-proper; fit. 

Katutúbong hilig-a Natural. 

Katuwaan-ti Joy; gladness: drollery; 
mirth; merriment; diversion; gayety; 
happiness comicality: comedy; comi- 
calness; joyfulnes. 

Kaugalian-w-Custom; habit; use; usage; 
style; fashion; mode; manner; rite; 
skill. 

Kaugaliang sarili-n-Natural custom. 

Kaugoygoyr n n Underbrush; copse; 
shrubbery. 

Kaukol-^-Coreespondent. 

Kaukulan-w-Correspondence; relevance- 
relevanc)^' pertinence. 

Kaululan-w-Nonsense; foolery; foolish- 
ness bosh; madness; insanity. 

Kaunahan-^i-Preference; preceedence. 

Kaunaunahan-iZ First. 

Kaunaunahan-a-it;. -First. 

Kaunaunahan martir-n-Protomartyr. 

Kaungasan-n-Nonsense; ignorance; stu- 
pidity: foolishness: turpitude. 
Kaunti-a-Some; few; little; scanty; not 

much. 
Kauntian n-Smallness; scantiness: pau- 
, city. 

Kauntian ng pagmamahal-w-Lack of 

respect: scorn; contempt. 
Kauntiunti^n-a-Minimum; least. 
Kauntiuntian w-Minimum. 
Kanunuan-n-Ancestry; fore fathers; an- 
cestors. 
Kaunuran-n-Dulness; stupidity; non 

sense; ignorance; foolishness. 
Kaunuran-n-Confidante; crony. 



KAW 

Kaupahan-n-Wages payment; f ee;salary . 

Kaupasalaan-w-Threachery; perfidy; in- 
constancy; treason. 

Kausap w-Companion in conversation; 
the person with which one cover- 
ses or speaks. 

Kausutin-vTo move; touch; manage; 
direct. 

Kautalan-n-Stammering: stuttering. 

Kautusan /? Proclamation; order: com- 
mand; errand; message, edict; pre- 
cept; rule; law: mandate. 

Káwa-n-Caldron; boiler. 

Kawad-M-Wire. 

Kawalaan-w Loss; deficiency; lack; ah 
sence. 

Kawalang hiyan Shamelessness; im- 
pudence; insolence; immodesty. 

Kawalan magampon w-Lack of support; 
destitution. 

Kawalan ng awa n-Inhumanity; cruelty; 
inclemency; rigor; severity. 

Kawalan ng ayos n-Slovenliness; care- 
lessness disarrangement. 

Kawalan ng^ bait-n- impudence; indes 
cretion. 

Kawalan ng damdam-n-Health; welfare; 
prosperity; apathy. 

Kawalan ng damit-w Nakedness; nu- 
dity. 

Kawalan ng dunong n-Inaptitude; in- 
ability: ignorance lack of know-ledge. 

Kawalan ng galang-n-Tncivility: impu- 
dence; disrespect; inattention; lack 
of beaut5^ 

Kawalan nang ganda-n Awkwardness; 
lack of beauty. 

Kawalan ng gawa n-Liesure; lack of 
work; idleness. 

Kawalan ng gusto-w-Displeasuse; lack; 
of taste: dissstic faction. 

Kawalan ng hiya-n-Impudence; shame- 
flJippancy. 

Kawalan ng interés n Sangfroid. 

Kawalan ng kailangan n-Necessity want; 
need; lacking. 

Kawalan ng kailangan-n-Inattention; 
abandonmant; carelessness. 

Kawalan ng kaya-n-Incapability; inca- 
pacity: inability; inaptitude. 

Kawalan ng laman-w-Vacancy; vacuity; 
emptiness. 

Kaawlan ng lasa n- Want or lack of 

taste; bad taste; disgust. 
Kawalan ng pag-ibig n-Lack of love; 

unconcern. 
Kawalan ng pagmamahal-^^-Scorn; con- 
tempt. 
Kawalan ng pananampalataya-n-Incre- 
dulity; unbelief; disquisition; 



KEL 

Kawalan ng paniniwala-^i-Incredulity; 
unbelief disquisition. 

Kawaian ng puno n Anarchy. 

Kawalan ng tikas-n Awkwardness, 

Kawalan ng tuto-w Ignorance stupidity; 
error; blindness; lack of knowledge. 

Kawalan ng ugali n Disrespect; inci- 
vility, lack of manners. 

Kawalan ng wasto w-Uncleanliness; ñl- 
thiness carelessness; lack of care. 

Káwali n Griddle skillet. 

Kawan-w Herd; flock bunch multitude 

Kawangis-a-Like similar; alike. 

KawangisnLi eness simile; similarity. 

Kawangki-a-Like; similar alike egual. 

Kawanki-7i Similarity, likeness, equal- 
ity; resemblance; simile. 

K away w Brandish flourish. 

Kawayan-n Bamboo; cane. 

Kawayan-i'-To call or summon by signs; 
signal; brandish. 

Kawikaan w Proverb 

Kawiliwili-fl Agreeable; pleasing amu- 
sing attractive, delightful. 

KawitnHook galf drag hook. 

Kaya-n-Ability power aptitude; capa- 
city; authority; possibility. 

Kaya acif .-Sii\ce perhaps then, by what 
way. 

Kaya nga-/?re/>. -Therefore. 

Kayabangan 91 Braggart! sm brag; boast; 
vaunt, pompuosity, pompuosness. 

Kayabangan ng si^iga-wThickness of 
foliage. 

Kayamanan^?. Riches; wealth; treasure; 
fortune, property; pelf potency af- 
fluence . opulence; mamon. 

Kayamoan w Gluttony; excess super- 
fluity. 

Kayarian-H-Cut; shape make; fashion; 
flgure termination, completion, per- 
pection; faultlessness. 

Kayariang lubos w-Completion; perfec- 
tion; faultlessness. 

Kayasan-vTo scrape, clean; polish. 

Kayas n-Scrape. 

Kayayari pa lamang a-Recent; modern; 
new. 

Kayo ñ-Cloth: texture. 

Kayó-j>ro.-You. . 

Káyong panluksa-íi Crape 

Káyong sutla-n-Silk; silk clotli. 

Kayo po-j? ^o.-You, — Your honor; your 
worship; you sir. 

Kayong sutla at mabintab-n Satin, 

Kay sa C092^*.-Than. 

Kayumangi-a-Brown: swarthy; drai). 

Kayumangi-a Drab; brown. 

Kayumanging mura-a-Brownisli. 

Kelooy-w-Mire; mud; quagmire. 



52 



KIN 



Kiba-n-Fish-hook. 

Kibal ^-Bend curve. 

Kibit-w-Grimace wry face. 

Kibit'n-t'-To make a grimace of wry 
face; shrug; hook. 

Kibitin ang isda-i;-To hook a flsh. 

Kibot w-Pant; palpitation nervous move- 
ment. 

Kidkirin-t;-To unwind; wind. 

Kidlat^*-Flash. 

Kikil^iFile; rasp. 

Kikilin-t'-To file; rasp. 

Kikio-n-Desire. 

Kilabot-9^-Pore; Horror; fright scare. 

Kilala-n- Acquaintance. 

Kilalanin-r-To acquaint know\ 

Kilalanin maaga r-To anticipate, forsee. 

Kilalanin mabuti n-To ascertain; consi- 
der; recognize; know well. 

Kilapn-Splendor, brilliancy, gloss; lus- 
tre. 

Kilay-w-Eyebrow. 

Kilig-w-Shrug. 

Kilikili-71 Armpit. 

Kilikin-v-To take in ones arms. 

Kiling-w-Inclanation; sidp motion; de- 
clevity. 

Kilingn-Mane. 

Kiliñgan sa masama-r-To defend any 
one who is bad. 

Kiliti-w-Tickling tickle. 

Kilitiin-v-To tickle. 

Kilkilin r-To, file rasp. 

Kilos-n-Act action; move; movement; 
manner; form; (leportment; civility; 
antic todo. 

Kilua-M Mustard. 

Kilusin í;-To move act; excite; inspi- 
re; touch. 

Kimi n-Temerity; shyness bashfulness. 

Kimpot-?i-Temerity; shyness; bashful- 
ness; pant; palpitation. 

Kinagatan-j9.j>. Bitten. 

Kinakabagan a-Windy; indigestible; 

coliky. 

Kinalong ng abogado w-Client. 

Kinamtam-^,;;.- Gotten. 

Kinanipan-n IJnition; joint addition. 

Kinang-n-Gloss; polish; finish; bright- 
ness; splendor; terseness. 

Kindat ti-AVink. 

Kindatin r-To wink. 

Kindi-n-An affected air or walk. 

Kinikita-n-Wages; salary; earnings; pay. 

Kinis-^i-Polish finish; brightness; Ins 
tre; gloss, fineness; terseness. 

Kinsay-n Celery 

Kintab n-Gloss; polish; shine; finisli; 
brightness; sheen shimmer; twinkle; 
glimmer; glitter; corruscation. 



EÜI 



53 



Kirital-?i Seal; signet, sign; crucible; 

melting pot. 
Kintalan-t'-To purify cleanse; clean. 
Kinta]in-'?;-To smelt; melt. 
Kinukulungan-n-Place where anything 

or anyone is confined. 
Kinultyn Tanning. 
Kinusa-arii'. -Intentionally; purposely; 

designedly; knowingly. 
Kipot-n Narrowness. 
Kipuban-t;To norrow; contract; cur-^ 

tail; restrain; constrain; tighten. 
Kirotn-Pain ach. 
Ki8ap-7^-Flash; wink; brilliance; sheen; 

shimmer: corruscation twinkle. 
Kisap matan instant Aviuk of the eye; 

moment jiffy 
Kiskis w-Polish file; scarf. 
Kiskisin-i;-To tile; polish; smooth; rub. 
Kita-?i- Appearance; face; looks; likeness. 
Kitang-n-Roundfish. 
Kitángt^-Fish-net. 
Kitid•?^ "Narrowness. 
Kitid-w-Fish-net trawlnet, trawl. 
Kitiran-71-To narrow. 
Komediahan ri-Tlieaire; theatricals. 
Komediante-ri Actor; player; comedian. 
Komerciante n Merchant; dealer. 
Konowa-a- False; apparent; deceitful; 
hypocritical. 

Konowari-a-False hypocritical; deceit- 
ful apparent but not real. 

Konvento n-Convent; priory. 

Kopa-w-Cup; goblet; wine-glass. 

Kosina-n Kitchen. 

Kosina ng sasakyan-n-Galley. 

Kosinero n Cook. 

Korona-ii Crow^n; diadem. 

Koronahani; To crown. 

Kotsero-w Coachman. 

Kreosote-ii Kreosote. 

Kruz w-Cross; intersection. 

Kuago-n-Owl. 

Kuako w-Pipe. 

Kuarta-n-Money; coinage. 

Kuarto-n-Room; chamber. 

Kuarto ng babayi sa Turkia-w-Harem. 

Kúbaa-Humpbacb; deformed; crooked. 

Kubo-w-Cabin; hut; barrack; shed; 
shanty. 

Kubkob-n-Defense; protection. 

Knbkubin-t'-To defend; protect; sustain. 

Kudkuran n-G rater; scraper. 

Knenta-w-Oalculation; example; problem. 

K iientahin-v To calculate; reckon; figure; 
compute; estimate. 

Kuetis-w-Skyrocket. 

Kugon-w Straw; mountain-grass. 

Kuha-tnfer. -There; well; what. 

Kuintas-n-Rosarv. 



KU^r 

Kuitib n-Blackant. 

Kókak-ít-Toad. 

KukO'W-Nail claw hoof; talon. 

Kukob a Convex con vexed. 

Kulam-rt Fascination enchantment 

Kulambo n Mosípiito net. 

Kulamin r-To fascinate charm enchant; 

Kulamos-w-A furrow made by a plane. 

Kulandong-n Cover; covering awning; 

curtain 

Kulangf? Defective; lacking; deficient; 

faulty incomplete; wanting in^uffi 

cient inadequate scrimp scant less. 

Kulaugan ng anoman-r-To discount; 

deduct; curtail. 
KuLang ng ngipin-fT-Toothless. 
Kulang palad a Unlucky unhappy; mis- 
fortunate; ndserable; wretched dejected. 
Kulang sa pagkain ri Hungry. 
Kulapulan-r-To besinear; smear. 
Kulay-ft Color hue. 
Kulay dalanghita-íí-Xanthia. 
Kulay dugo-ri Bloodcolored. 
Kulay ginto-rt Gold colored. 
Kulay kapis-a- Pearl colored. 
Kulay lila-n-Lilac colored; mauve. 
Kulay pula-aRed; ruby; ruddy. 
Knlay pulot a Honey colored. 
Kulay rosas-a-Rose colored. 
Kulay suha-a Orange colored. 
Kulay tabaco «-Tobacco colored. 
Kulay talon-« i.ivid. 
Kulay trigo-a-Brownish. 
Kuliglig-w- Katydid; cricket; locust. 
Kulkulin 15 To scrap; scratch. 
KulonBoil; boiling- 
Kulogn-Th under. 
Kulos-ii Rustle; rustling; noise. 
Kulot-n-Curl; ringlet. 
Kulot-a-Curly; crisp. 
Kuluban-?i Sweater, sweating; place. 
Kulubot 7i-Wrinkle. 
Kulubot fi-Wrinkly; rugose. 
Kulungan-w-Coral; pen, inclosure; place 

of confinement. 
Kulungan ng tupa /f Sheepfuld. 
Kulungin-r-To shut up; pen up lock U|); 

seclude; circumscribe immune: 
Kulutin f-To twist; curl. 
Kumaba ang dibdib-r-To pant; pal pi tat o 
Kumabila-í'-To cross go over. 
KumagatrTo bite; gnaw: nip. 
Kumagungkong-iJ-To make a noise. 

umain-f-To eat; dine. 
Knmain ang agahan-v-Tt» breakfast; 

eat; breakfast 
Kumakaw-i'To bark; howl. 
Kumalasing vTo jingle; jangle; sound; 

rattle. 
Kumalat-/'-To scatter; throw broa«lcast. 



KUM 



54 



Kumalinga-t^-To care for; protect; look 

out for administer, govern serve. 
Kunialogi;To clatter; make a noise 

from within. 
Kumapal-v-To thicken; grow; increase; 

swell; augment enhirgo. 
Kumapit i; To grasp; sieze. 
Kumasal-v-To espouse. 

Kumaskas v-To rub. 
Kumatas y-To extract the sap or juice. 
Kumatha-v-To tliink; plant; invent; 
create; appoint. 

Kamati i'-To itch smart. 

Kumati ang tubig-i;-To ebb; recede. 

Kumatig i;-To take liold of anything 
to keep it from falling. 

Kurnatog-iJ-To knock. 

Kumausap -^'-To talk; speak. 

Kumayod-17-To grate. 

Kumidlat-?;-To flash; lighten. 

Kumilap í;-To glitter; glow; shine; 
glisten. 

Kumilig v-To shrug. 

Kumilingt;-To incline; lean. 

Kumilos-v-To move Hct. 

Kumimot-v To economize, save; hoard. 

Kumindat-i5-To wink. 

Kumindi-v-To assume an effected air 
or walk. 

Kuminigv-To tremble; vibrate. 

KumintalvTo glitter glow; shine; 
glisten: corruscate twinkle glimmer. 

Kumipot-v-To narrow.; contract. 

Kumirap i;-To move the eyelids; wink. 

Kurnisap-y-To shine; glisten; glitter; 
glow; corruscate; twinkle. 

Kumislot-i' Make a sudden move, move 
suddenly; act quickly. 

Kumita í;-To gain; earn; see. 

Kumitid i^-To narrow; contract. 

Kumitil v-To pinch; cut, gather one 
by one. 

Kumiyaw-'i; To brag; threaten. 

Kumon-n-Toilet; closet. 

Kumot-^-Blanket; Comforter; counter- 
pane. 

Kumot na linso-n Bed-sheet. 

Kumpari-n-God-father. 

Kumpisal-n-Confession 

Kumpisalin-i;-To confess; hear con- 
fession ascartain. 

Kumpunihin-i;-To recompose; mend; 
make over. 

Kumudkod-f-To grate. 

Kumuha-w Taker. 

Kumulang sa-adt?.-Nearly;,, almost; in 
sufficient; less than; scrimp. 

Kumulo-t'-To boil seethe; simmer ef- 
fervesce. 

Kumulog-y-To thunder. 



KUT ; 

Kumunpuni-y-To repair; patch; mend 

fix, 
Kumumtrato-i;-To contract. 
Kumunti t'-To lessen decrease; grow; 

smaller. 
Kumupasv-To fade. 
Kumurot-i;-To pinch; nip. 
Kumustav-To greet. 
Kumusta-ri-Compliments; greeting 
Kumutot;-To be lousy; have lice. 
Kumatog-v-To palpitate pant; flutter. 
Kundi-cow/.-But. 
Kundi-rtri(;.-Yet; besides; moreover, if- 

not except. 
Kundoln Citron. 
Knngpyep.-It; though when. 
Kung gSLV on a dv Then; at that time. 
Kuug hindi-adv.-li not; on the con- 
trary. 
Kung'sacali-If perhaps; provided; if 

it should happen. 
Kunin V To get take; fetch; extract; 
remove; subtract; seize; grasp; re- 
ceive. 
Kuning ilabas-'y-To extract; draw olit. 
Kunotin v-To corrugate. 
Kunotkunot-a Rugose; wrinkly. 
Kunowa a Fictitious; fabulous hvpocri- 

tal; deceitful; illusive delusive. 
Kupas a Faded; discolored; colorless 

withered decayed; pale. 
Kupitin-i;To steal rob theive. 
I^upkupin-iJ-To aid help, succor; protect; 
defend assist; champion shelter; ad- 
vocate preserve. 
Kural-n Coral. 

Kurap-n-Movment of the eyehds. 
Kuripot a Stingy; petit; close, miserly 
Kurlitn-Comma. 

Kuro-n-Tmagnation fancy; conception. 
Kurot w-Pinch; scratch; nip; flip; tweak. 
Kurso-n Diarrhea. 
Kuruin-i^To imagine; fancy; calculate; 

concept. 
Kurus-n-Cross. 
Kurusan t;-To cross. 
Kurutin-f To pinch; tweak; scratch. 
Kusá-n-Spontaneousness; spontaneity; 

voluntariness;^ voluntariness. 
Kusina-n- Kitchen. 
Kusku8Ín-i?-To scrub; rub; polish. 
Kusot^ Shavings; sawdust. 
Kasutin vTo rub; scrub clean. 
Kuta-n-Rampart; fort; wall; castli. 
Kutab-n-Groove; hack; mortise. 
Kuting-n- Kitten; kit. 
Kutkutin-y-To excavate; hollow; in- 
vestigate. 
Kuto-n-Louse. 
Kutod-a-Short. 



LAB 

Kutod ang buntot a-Shorttailed. 
Kutog ng puso-n-Foreboding; movement 

of the heart. 
Kutong aso-n Flea. 
Kiitsara n Spoon. 
.Klltuhin-?^-Lousy. 
Kiituhin-^jTo become lousy. 



_55 LAG 

Kutuhin v-To i>lait; fold; double crimple. 
Kutuhin ang kayo/To fold cloth. 
Kutyain-y-To censure; decry; criticise, 

defame deride 
Kuyumpisii- Wrinkled; denied; timid; 

pusillanimous. 
Kuyusint'-Io rub against. 



Laann Secret; reserve. 

Laba-Ti-AVash; Washing. 

Labag n-Contradiction; resistance. 

Labahin-f-l o contradict; gainsay; op- 
pose; resist. 

Labahin-t'-To wash; laundry. 

Labak-n-Puddle; rut; pit; pone\ 

Laban-n-Adverse; contrary; opposite. 

Labanán-w-War, fight; setto; assault; 
attack. 

Labanán-i^-To war; fight; resist; assault; 
assail attack. 

Labangan-w-Crib; rack; manger; trough; 
hog-trough. 

Laban cay prep.- Against; by favor of. 

Labanos-n Eadish. 

Laban sa-prej?. -Against; counter. 

Laban sa katowiran a-Illegal; unlawful. 

Laban sa pagkabulok a- Antiseptic. 

Laban sa pinuno-a- A gainst the gover- 
ment insurrectionary. 

Labas^rf!^. Besides; except that, with- 
out; excepting: over and above. 

Labasa-w Razor. 

Labasán n-Outlet; result. 

Labasan ng ilog-w-lhe mouth of a river. 

Labas ng haysmadv. Abroad; in public. 

Labas sa hirap at sakita-Healthy; 
sound; well. 

Labas sa katowiran-a-IUegal; unlawful; 
unjust; unrighteous. 

Labas sa matowid-a W^rong; faulty. 

Labas sa panahon-a Unseasonable; abor- 
tive; untimely. 

Labas sa pangan ib «-Safe í unhurt; 
undamaged. 

Labay-w-Skein. 

Labayan-w-Reel. 

Labhan-v-To wash; laundry. 

Labi n Lip. 

Labing apat-a- Fourteen. 

Labing apat n-Fourteen. 

Labing dalawa a Twelve. 

Labing dalawa w-Twelve. 

Labing isa a Eleven, 

Labing isa-nEleven. 

Labing lima-a-Fifteen. 

Lábing makapal-n.Thick lip. 

Labing tatlo-a-Thirteen. 



Labing tatlo-w Thirteen. 

Labis n-Excess; surplus; superfluity; 

remainder; residue; overplus; refuse; 

debauch. 
Lablab-n Quagmire mud; mire; marsh. 
Labnutinr-To pluck out; pull out. 
Labo-n Obscurity; darKuess. 
Labuan-i; To cloud: obscure; darken; 

delay make muddy. 
Labiilan-?'-To feed by scattering; 
Laceta-n Knife; skean. 
Lagablab-w-Flame; blaze; fire-light. 
Lagak wThat which is left with another. 
Lagálag-?^ Tramp; vagabond; bum. 
Lagánap-a LTniversal, general; public. 
Lagápac-'^-Sound or report made by 

the falling of anything. 
Lagari n-Saw. 
Lagariin-?;-To saw. 
Lagasan-n-To strip; draw. 
Lagasan ng dahon-'?;-To strip off leaves. 
Lagasan ng ngipin-i;-To draw teeth 
Lagayn State; condition; rank; status; 

category; form; shape appearance; 

look; likeness; face aspect. 
Lagay na loob-a-Frank; outspoken; 

clear. 
La^ay ng loob-a State or condition of 

the mind. 
l^agi-adv.- Always. 
Lagi-a-Perpetual; everlasting; habitual 

permanent; durable; stable; firm; 

steady; continuous. 
Lágim-7i Sadness; gloom gloominess; 

gathering- 
Lági na-afít^-Always; frequently. 
Lági na-a-Perpetual; everlasting; ha- 
bitual; frequent. 
Laging madilim-n-Perpetual darkness. 
Laglagti-Fall; 
Lagnat-w-Fever. 

Lagot ti-Draught; swallow; tragus; potion 
Lagot-n- Break. 
Lagpakn-Fall; collapse. 
Lagpos-n-Excess; surplus; remainder; 

overplus; overtime. 
Lagpos-a-Excessive; superfluous; exhor- 

bitant; extravagant; lavish; ennor- 

mous. 



LAK 



56 



Lagpos sa pag-gastat? Lavishness; ex 
travagance 

Lagpiis-ci-Supertiiioiis; excessive; la 
vish. 

l.agpusan ang karampatan-r To trans- 
gress; .exceed. 

Lagiimin-t' To Gather collect hoard 

Lagúsaw n-Noise made by the rust- 
liny of paper or the shaking of 
water; movement. 

liagusaw ariv. -Spread out. 

Lagiitin y To break pull apart. 

Lagutok-n-Crack; crackling, clash. 

I.agyan t' To put; place. 

Lagyan ng asin '¿;-To salt. 

Lagyan ng l>ubong'?;-To roof. 

L4gyan ng butas y-To perforate. 

Lagyan ng halaga r To estimate; value; 
appraise. 

Lagyan ng ribete t' To hem. 

Lagyan ng 8angka-í^To construct ca- 
nals or drains. 

Lagyan ng sello r To stamp. 

Lngyan ng siya sa kabayo-r To saddle 
a horse. 

Lagyan ng sopas-t'-To put soup. 

1 agyan ng tanda-t'-To seal sing. 

Lagyan ng tandangkrus ?-To make the 
sign of the cross. 

Lahang fi-Crack- cleft; fracture- chink. 

Lahangin-y-To crack cleave; split, frac- 
ture. 

Lahangin-a-Brittle; frail; ñssile; fra- 
gile. 

Lahat a-All; whole entire; each; every; 
total; gross; universal. 

Lahat-lahat-aííí;. -Wholly entirely: guite, 

Lahat-lahat-« Entire; all; whole; every; 
total. 

Lahi-n Progeny; race; clan; lineage; 
sept; foction: cla^s- offspring. 

Lahok ng hari-n Dynasty. 

Lah ok -«Admixture; mixture. 

Lait-M Insult abuse; execration; curse. 

Lai tin t'- lo insult; abuse; curse revile; 
execrate. 

Lakad w-Walk; step; pace; passage; 
excursion; journey. 

Lakad ng paa n-Pedestrian. 

Lakad ng panahon-«- Course or space 
of time. 

Lakas-?t-Strength; hardiness; vigor 
force; forti ude; valor; brrwn; might; 
thew: impeiius: violence; robustness; 
activity; ability. 
Lakas ng loob n Resoluti(m; courage; 
<lecision; fortitude; will; power; 
strength of mind; promptitutde. 
L;iki-H-Size; largeness. 



LAIM 

Laki at lapad n Dimensions, extent; 
capacity; bulk. 

Laki ng anoman-n Magnitude, great- 
ness granduer. 

Laknip ?*-Cream 

Laksa-a-Ten thousand. 

Laksa-n Ten tiiousand. 

Laksi-n Coniidence aid help. 

LaktawM Omission skip. 

Lalagin n To Undo gatlier collect. 

Lalagyan-n-Place of putting. 

Lala^ryan ng asin n Saltcellar. 

Lalagyan ng ginikan n Hñv or straw 
loft. 

Lalagyan ng labasa w Razorcase. 

Lalagyan ng manga kopa-w-Cupboard. 

Lalagyan ng palaso-n Quiver. 

Lalagyan ng salapiwTill. 

Lalagyan ng salsa-n Saucer. 

Lalagyan ng sombrero nHatbox. 

Lalagyan ng tabaco-n-Tobacco pouclj. 

Lalaki-n-Man; male. 

Lalaking bagong kasal-n Groom. 

Lalamin-v-To reserve; retain, restrain; 
with-hold; suspend. 

Lalamunan-n-Throat gullet; windpipe; 
esophagus gorge. 

Lai an g ?^ Strategy stratagem; snare; in- 
dustry; trick; wile cunning; craf 
slyness; skill; creation; inventton; 
handiness; handicraft; work, toil;* 
labor employment. 

Lalangin-i? To produce; create generate 
make: institute bring forth. ' 

Lalas-n-Banishment extermination. 

Lalasin i?-To banish; exterminate; halve. 

Lalawigan ?2-Province; county; shire. 

Lalikan-Axletree; wheel. 

Lalikin-i' To turth wind around. 

Lalim-?^-Depth prc^fundity; profound- 
ness. 

Tialo-íifZí;. More. 

Lalo-a More. 

Lalong arfiy'.-More. 

Lalong dakila-a-Superior; })aramount. 

Lalonglalo-aíít'. -Principally. 

Lalong mabuti a-Better. 

Lalong magalinga Better. 

Lalong malaki-a Bigger; larger; more 
grand; superior; paramount. 

Lalong maliit ftSmaller. 

Lalong masamá a-AVorse. 

Lalong mataas a- Higher; loftier; su 
perior. 

Laman n-Substance esscence. 

Teaman ng tiyan;w-Vi^cera. 
Lamangaríü. -Alone; solely; sole. 
Lamang-aSole; singular. 
Lamasin-v-To knead; pummel; handell. 
Lamat f/Crack; chink. 



LAN 



57 



I.ambanog-71-Sling. 
Lambat-w-Net; snare. 
l.ainbo-n-Tassel; tuft. 
Lambong-n- Black veil; 
Lambot-Ti-Softness: delicacy tenderness. 
Lambutin-t; To soften; mollify. 
Lamig-^-Cold; freshness: coolness; frig- 

idness; damp: frigidity. 
Ijamok-n-Mosquito; gnat. 
Lampara-ft Lamp; light. 
Lampas-n More; exssive; exhorbitant. 
Lampas-n-Excess surplus; remainder; 

residue: superfluity; overplus: 
Lampas sa panahon a-Overdue. 
Lamugin t; To pumel: make soft: soften. 
Lamunin v-To swallow, glut: eat hur- 
riedly; stuff ones self, imbibe; en- 
jjulf, ^orge; gobble; jrormandize; gulp: 
devour consume; absorb. 
Lamuymoy-a Threadbare; shabby; 

ragged. 
Lamuyot^-Deceit fraud; imposition. 
Lamuyutin V To deceive; delude; seduce; 

impose upon; pick to pieces. 
Lamuyutin ang isang dalaga-v-To se- 
duce a young lady. 
Landas-n-Path; trail; defile;pathway;w^ay. 
Langam M-Ant. 
Langa w n-Fly. 

Langaylan gay an-n-S wallow, (bird) 
Langib ?i Scab; scurf; 
Langis nO\l. 

Langislangis-a-Oily; unctous; greasy^ 
Langit-^-Sky; heavens. 
Langitngit-n-Creaking; crackling; creak; 

squea . 
Langkumin-'y-To fold; gather; unite; 

collect; hoard. 
Lango" ft- Drunk; intoxicated; inebriated. 
Lango Ti-Drunkenness. 
Lango-n-Drunkard. 
Langotse-n Gunny. 
Langoy-n Swim; swimming. 
Languay-zi.Beetlenut box. 
Lahguhin-t;-To inebriate; intoxicate; 

make drunk. 
Lansa n-Stench; fetor; bad smell. 
Lansag a-Ruined; broken. 
Lansag-w-Destruction; ruin. 
Lansagin i;-To destroy; ruin; tear to 

pieces. 
Lansakin-v-To congregate at a certain 

place to do a piece of work. 
Lansangan^-Street; road; lane; avenue. 
Lansetang panagra-n-Lancet; small knife 

or lacne. 
Lansi n-Trick; stratagem; wile; craft; 
thrust in fencing: throwing of a lance. 
Lanta-w-Fading; withering. 
Lanta a-Faded; wfthered; parched. 



LAT 

Lantáhin-a-Perishable. 

Lantahín í;-To perish; fade; wither. 

Lantot-n-Stench; fetor: stale water. 

Láon-a Old; stale; musty. 

Laon n-Duration: age; preservation; 
prolixity; prolixness; oldness; time; 
continuance. 

Láot-n-Middle; center. 

Laoya-^Stew. 

Lapad-n Width. 

Lapak-w< Break; fracture. 

Lapakin-t;-To break; slice; part. 

Lapang-n Piece; slice; part. 

Laparan-i;To widen; extend; outspread; 
expand: enlarge; amplify. 

Lampastanganan-w-Insult; offense; out- 
rage; abuse. 

Lampastanganin-t/'-To insult; offend; 
abuse outrage; depreciate. 

Lápat-a^Exact; even; punctual apt; 
proper; fit. 

Lapok-a Weak; feeble; forceless; frail. 

Lapukin-t^-'lo enfeeble; make weak; rot; 
make brittle. 

Larak-n-Proof; review. 

Lakarán v-To review: prove; observe. 

Larawan-n-Efñgy; image, figure copy; 
portrait. 

Lara wan ng Jesu Cristo-ii-Crucifix. 

Larga vista-n-Telescope. 

Lario-w-Brick. 

Laro-w Play; sport; game; jest amuse- 
ment. 

Laroan-n Plaything. 

Larong karat-?» I ottery. 

Larong rifa-n Raffle; lottery. 

Larong tanga-/^-Play that resembles 
pitching. 

Larot n-Leaky; ragged; broken; de- 
stroyed. 

Lasan-Taste; palate; relish; flavor; 
essence; smack; gust; aesthetics; de- 
light; pleasure; satisfaction; substance.; 

Lasang matapang-n-Tang; taste. 

Lasap-wTaste; smack; relish; palate; 
gust; aesthetice; pleasure; delight. 

Lasapin i;-To taste; relish; smack; like 
sip; enjoy; try. 

Lasa sa pananalita n-Wit. 

Laseta n-Knife. 

Lasing-a-Inebriated; intoxicated; drunk. 
Lasing n-Drunkard. 
Lason-ii-Poison; venom. 
Lasunin-v-To poison; envenom. 
Latan- Weakness; feebleness; debility. 
Lata-n Can. 

Latag-a-Flat; extended; outspaead. 
Latag-n-Extension paving. 
Latagán-i?-To unfold; expand; stretch. 
Látak-n-Sediment; silt. 
8 



LIG 58^ 

Laták ng alak-/^ Lee. 

Latigo-n-Whip, scourge. 

Latok-ii-Rotten; putrid. 

Lawá-n-Pooi; pond; lake; reservoir. 

Lawakw- Width extension; size. 

Láway-n-Spit; saliva. 

Lawin-n-Hawk; castrel; falcon. 

I.aya-a-Ungoverned; free, exempt; inde- 
pendent, unencumbered; unrestrained 

Layan-Ereedom; independence; exemp; 
tion. 

Lay ag-n- Sail. 

Layas n-T ramp; fugitive. 

Layaw-v-Caress; favorite. 

Layawin v-To caress; favor, free. 

Layo-iw¿er.-Keep off; begone. 

Layo n-Distance. 

Lay og-w Distance. 

Layolayo-Rather far. 

Layolayo ang pagkalagay-At certain 
distances. , 

Layuan v-To distance; put at a distance. 

Leccion-n-Lesson. 

Letra n Letter. 

Ley-n-Law. 

Liad-a bent back. 

Libagn-Filth, dirt; nastiness. 

Libaganv To dirty;^makefilthy or nasty 

Libágan n-Gossip. 

Libak-w-Mockery; ridicule; sneer, scoff; 
derision jeer, nioc . 

Libakin-v-To deride; ridicule; scoff; 
mock sneer at, laughat; reprimand. 

lAhan-advAjess; except. 

Liban n-Happiness; gayety. 

Libangin-v-To make happy; distract. 

Liban sSL-adv.-AwSLy from; except; with- 
out; excepting. 

Libing w-Funeral; burial. 

Libingan n-Grave; sepulclire; vault; 
tomb. 

Libingang marilag-w-Mausoleum. 

Libia n-Declevity; low land. 

Libo n-'l housand. 

Libo-a-Thousand. 

Libro n-Book: volume. 

Ligaligw-Perturbation; vexation; con- 
fusion; laziness; riot. 

Ligaligin 'i?-To perturb, vex; disturb; 
molest; confuse. 

Ligas n-Garter. 

ljigaw-a-Fal8e;erroneous;medacious;lo8t. 

Ligaw-n-Fugitive. 

Ligawan-v-To love; court; pretend. 

Ligaw na balita-wSilliness; false news. 

Ligaw sa akala-a-Deluded; deceived. 

Ligaw sa daan-wMisguided; illadvised. 

Ligaya-w-Mirth; merriment; pleasure; 
happiness: felicity; delight; comfort; 
satisfaction; caprice. 



LIN 

Ligisin-r-To mill; pound; break into; 

bits, powder. 
Ligtaan-n- < o neglect; forget; omit. 
Ligtas a-Free; saved; exempt; un- 

governed. 
Liguan^-Bathing place 
Liha-n-Emery. 
Libia ?t Ginger. 
Lihim n Secret; termination; secrecy; 

clandestination; caution; silence. 
Lihim -arl'ti.-Secretly hiddenly. 
Lihim-a-Hidden; secret; clandestine; 

reserved; private; silent. 
Lilim n-Shade. 

Lihis-M- Avoidance shunning; escape. 
Lihisan-7;-To evoid shim; escape. 
Lihis sa daan-a-Misguided lost; 
Lihis sa matoW'id-a-Wrong; illicit; 

unlawful; unjust. 
Liig-n-Neck. 

Liig ng pantong-n Urethra. 
Liit wSmallness; littleness. 
Liitan í;-To decrease; curtail; clip; 

abridge; impair; reduce; lessen. 
Lija ti- Fruits. 
Lija n-Joint of bamboo. 
Likat-w-Intermission; interruption. 
LiKO-a-Illegal; unllawfully; illicit; wrong. 
Liko-n-Angle; turn; salient; ply. 
Likod ri Backj reverse. 
Likod ng hukbo-M-Rear guard. 
Liksi-a-Activy; lightness; speed; 

quickness; promptness; nimbleness. 
Likuran-n Back part; croup; back. 
Lila-n- Toaster, roaster. 
Lilik /i-Scythe; sickle; reaping hook. 
Lili m-n- Shade. 

Lilis-/¿ Raising of tlie pantleg. 
Lilis ang binti «^Barelegged. 
Lilo-a-Unfaithful; treacherous; dis- 
loyal; perfideous; infidel. 
Lilukan t'-To engrave; cut in metal. 
Limaii-Five. 
Lima-a-Fiye. 
Limangpuo-fi-Fifty. 
Limangpuo a Fifty. 
Limbag-ft-Print; printing; edition. 
Limbagin-v-To print; stamp. 
Limbagin mulif -To reprint; republisp. 
Lirnonada-ti-Lemonade; sode water; pop. 
Limos-n-Charity; alms. 
Limutin-i>To forget omit. 
Linaba Greasy, fatty. 
Linangin ang lupa-f-To cultivate; farm. 
Linaw-n-Clarity; clearness. 
Linawan-v-To clarify; clear; illuminate; 

lighten. 
Lindohn-Earthquake. 
Lingap-w-Notice; appreciation; regard; 

observation. 



LIW ^; 

Lingapin-'í;-To regard; notice; appre- 
ciate; watch: observe; behold 
Linkod n-Servant. 

Linkod sa isang dalaga-n-Woer; lover. 
Linkod n Sunday; week. 
Linguhan-aáv-Weekly. 
Linis ?/-Cleanliness; neatness. 
Linis a Clean neat pure. 
Linisin-u-To clean clear; purify; cleanse; 

scour. 
iJnisin ng walis-<;-To brush; sweep. 
Linkaw-?^ Sickle, 
l^inso-n Linen. 

TJnta-w Leach; blood-sucker. 
Lintik-n-Electricity; lightning. 
IJntos-n-Blister 
Lipa-?^-Nettle. 
Lipak-w Callous. 
Lipas a-Old stale; gone by; musty; 

obsolete: disused; passed. 
T vi pay ?^i- Vine. 

Lipi^-Offspring: descendent; race. 
^,ipos a-Full replete, complete. 
Lipolin v To destroy; abolish; oblitarate; 
annihilate; exterminate; suppress; 
raze; rase efface. 
Lisa-n-Egg of a louse. 
Lis*ahan-n-List; dock; bill; catalogue; 

role; file; register, schedule. 
Listaban ng manga bagay sa isang 

lugar-n-Invoice. f 

Listaban ng mga salita w- Vocabulary. 
Listaban ng mga tawong tumatahan 
sa isang lugar-n-Census; poll, voice; 
register. 
Listahin v-Vo list; scliedule; invoice; 

register: 
Liston-n-Ribbon. 
Litak /i Crevice; fissure; cliink; cut; 

cleft; crack. 
Litang-n-The spreading of a ladder 

so that the rounds fall out. 
Litaw a-Vulgar, apparent; public; gen- 
eral notable sensitive; sencible. per- 
ceptible. 
Litaw a upshot apearance. 
Litid-n-Nerve ligament. 
Litiran-a Nervous; strong, robust. 
Lisanin-v-To choose; select. 
Litiran-i; To cut the cord or ligament 

of the ankle. 
Litohin í;-To amuse; entertain. 
Lituhin-t;- lo amuse; entertain. 
Liwag-w-Delay. 

Liwanag-n Clarity; clearness; bright- 
ness; splendor; refulgence; refulgen 
cy; illumination, explanation. 
Liwanagan-v-To clear; clarify; illumi- 
nate; lighten; illustrate; explain; 
ivolve. 



59 



LUB 



Liwanagan ang isip-y.To enlighten the 

mind. 
Liwanag na malaki-n Splendor; great 

light. 
IJwanag nang isip-n-Illustration; illuci- 
dation; revelation; clearness of 

thought. 
Liwayway-w-Dawn; twilight. 
Lobo 7^- Wolf. 

Locoa-Crazy; daft; delerious. 
Longib-w-Cave; grot; cellar. 
Loob-w-Interior; inside. 
Loob ft Interior. 

Loob ng bulaklak-n-Corol; corollo. 
Loob ng bubungan-n-Ceiling. 
Loob ng dibdib-n:Breast. busom. 
Loob ng simbahan-n-Nave. 
Look w-Bay; gulf. 
Lotería n Lottery. 
Lnad-n-Mud; mire. 
Luag-M-Width. 
Luagan-i;-To widen; loosen; free; ease; 

slacken. 
Lualhati-n-Glory; honor; fame. 
Lualhati ft God-like; famous; glorious 

holy. 
Luang n Width. 
Luagin t?- To widen; free; extend; 

enlarge. 
Luat ?*-I)elay; protraction; length of 

time prolixity; prolixnees. 
Lnatan-t' To delay; prolong; protect; 

extend; lengthen; postpone' 
Luat ng isang panahon-n-Era; age, 

length of time. 
LubagftToose; free. 
Lubagin-v-To loosen free; slacken; ease. 
Lubak-n-Hollow; hole. 
Lubha-ft<ii?.-More; greatly; very. 
Lubhang a-Exhorhitant; enormous; ex- 
cessive. 
Lubhang dakila-ft-Superior; supreme. 
Lubhang duag-ft-Ti morons. 
Lubhang galit-a- Furious; frantic. 
Lubhang hambog-ft-Presumptious 
Lnbhang hunghang-a-Savage; barbarous; 

very ignorant. 
Lubhang mabaho-ft-Fetid; stinking. 
Lubhan iliahalaga ft- Inestimable; 

invaluable. 
Lubhang mahigpit-ft- Austere; strict; 

rigorous. 
Lubhang mainam-ft-Exquisite; super- 
tine; excellent. 
Lubhang tagoft-Hidden;8ecret;ab8tru8e. 
Lubid-ft-Rope; cord. 
Lubid na may silo-ti-Halter. 
Lubirin í;-To twist; make rope. 
Lubluban-w-Wallowing place. 
Lnbog H Dip; souse; douse. 



^ LUM 

Liibos-a-Com píete; full; perfect; utter; 
quite; plenary; absolute: plentiful. 

Lubos ang inam a-Beautifiil; fair; hand- 
some fine. 

Lubugin-t'-To sink submerge; put under 
watar; dip; souse, douse. 

Lubukin-i?-To aid; assist; preserve. 

lubunutan -^^-To pluck. 

Lubusin?; To complete; perfect; finish; 
crown. 

Lugal-^i- Place; position; spot; region; 
time; occasion; leisure; stead; lien. 

Lugal na aliwan-n-Place of recreation; 
play ground. 

Lugal na doongan-n-Place of anchor- 
ing; por; harbor. 

Lugal na gawaan ng lario w-Brickyard. 

lugal na gawaan ng lubidn Rope- 
walk; ropery; ropefactory. 

Lugal na gawaan ng tisa n Tileworks. 

Lugal ng ilang-^i-Desert. 

Lugal na labahanw- Washing place. 

Lugal na madulas n Slippery place. 

Lugal ng liig-n-Throttle. 

Lugal na patakbuhan ng cabayo^- 
Racetrack. 

Lugal ng parusahan-n-Place of pun- 
ishment. 

Lugal na patuyuan-?* Place of drying. 

Luagl na pinagaalakan-n-D i s t i 1 1 e r y; 
still; brewery. 

Lugal na pinagpapatayan ng hayop-n- 
Slaughterhouse. 

Lugal na pinagtuturaan-n-8chool; col- 
lega; studio; place of study. 

Lugal na tago n Place of privacy, 

Lugal na yangyangan n-Drying place. 

Lugi-?i-Lo8s; perdition; disadvantage. 

Lugod-iz-Pleasure; delight: comfort; 
joy; mirth; merriment; satisfaction; 
joyfulness; choice. 

Luha-nTear. 

Luhaan-w-PIace where the tears come 
from. 

Luhaluhaan-afiv.-Weepingly. 

Luhog-n-Request; entreaty; petition; 
suplication; oration; demand. 

Lukba w Bulb. 

Lukob-n-Gouge; round cliisel. 

Lukubin-v-To gouge. 

Luksa-n Mourning; sorrow. 

Lukso-n-Jump; leap; bound. 

Lula-n-Seaeickness; dizziness. 

Lulan-w-Load; baggage. 

Lulod-n-Tibia; shinbone. 

Lulon-n-Swallow; draught. 

Luluan-r-To gain; profit. 

Lulunint'To roll up; swallow. 

Luma-wOld; stale; rank; antique; nuisty; 
archaic; worn out. 



60 LUM 

Lamabag-'y-To disobey; oppose 

Lumabag sa kautusan-t^-To violate; 
oppose. 

Lumaban-v-To fight; war; oppose; de; 
fend; protect; attack; combat, con- 
tend; resist; repel; conflict; cope- 
advocate; antagonize; champion; tilt; 
rival; undertake; attempt defy. 

Lumaban sa utosf-To violate. 

Lumaban sa utos-w-Violator. 

Lumabas v-To go out; sally; depart; 
proceed forth. 

Lumabis-v-l o exceed: overflow; surpass. 

Lumabis na lubha-v-To superabound. 

Lumabnaw-v-To thin; rarify. 

Lumabo v-To grow dim; darken; bedim. 

Lumaganap i^-To extend in all parts. 

Lamagay vTo put place 

Lumagi-v-To endure; last; persist. 

Lumagitig-i?-To crack; crackle. 

Lumago-'U-lo grow; thrive; improve; 
increase swell; become fruitful or 
fertile; fertilize. 

Lumago muli-v-To resprout. 

Lumagpak-v-To fall; collapse; plumbpod. 

Lumagpos-v-To exceed; superabound. 

Lumagutok vTo crack; crackle. 

Lumahang í;-To split; crack; splinter; 
chink flaw, 

Lumahok-i?-To mix; mingle. 

Lumalait n-Insulting person. 

Lumakad-'y-To walk; go away; depart; 
amble; march. 

Lumakad ang hukbo-i;-To decamp: 
march. 

Lumakas-v-To strengthen: become or 
grow strong. 

Lumaki v-To swell; increase; aggrandize; 
ascend; eke; grow large; accrue; di- 
late; plumbpod. 

Lumaloi;-To increase; aggrandize. 

Lumalakad-n-Pedestrian; passenger. 

Lumalakn-One who grows. 

Lumalang-t7-To create.' found; institute: 
invent. 

Lumalik-ü-To wind about; turn; in- 
crease; aggrandize; outvie. 

Lumalot;To exceed; surposs; excel; 
increase; aggrandize; ontvie. 

Lumambotí7-lo soften; emolliate; grow 
or become soft; limber. 

Lumampas-1? To exceed; surpass; excel. 

Lumangitngitv-To squeak; creak; grate. 

Lumangoy-t^-To swim. 

Lumapit-t;To draw near; approach; 
abut; advance; join; arrive. - 

Lumapot-v-To thicken; condense; cur- 
dle; grow; thick. 

Lumata-?7-To become tír grow weak; 
enfeeble. 



LUM 



61 



Lumayag-v-To sail. 

Lumayo-r-To separate; quit; absent go 
away, abandont; forsake; leave; evade. 

Lumbay-ii-Sorrow; grief; concern; 
gloom; anguish; affliction; melancholy, 

Lumbayin-'y-To render rejected, dispiri- 
ted, sad, gloomy or melancholy. 

Lumbo-ti-Drinking gourd. 

Lumibak í;-To ridicule; roast; make fun of 

Lumibat-i;-To repeat; try again. 

Lumibis-i?-To descend, let or go down;fllow 

Lumigalig í;-To perturb; disturb; terrupt; 
harrow. 

Lumigpit-t'-To collect; gather; hide; 
conceal. 

LumihÍ8-t>To separate; remove; sort; 
escape; lo^e ones away. 

Lumiit-i;-To grow smaller; descend; fall; 
descréase; lessen. 

Lumiklik-t?-To go round; encompass. 

Lumikmo-v-To sit: 

Lumiko v-To sheer; digress; turn. 

Lumiko sa kanan-i^-To turn to thn rtght, 

Lumiksi-'y-To be active; accelerate. 

Lumilim-y-To be came or grow shady. 

Luminbutod-i; To jut out. 

LumindoI-^^To quake. 

Luminaw-i"-To clear, up grow or become 
clear; clarify. 

Lumipadi;-To fit; transfer. 
. Lumipad na magpasiKOsiko-t'-To flutter. 

LuQiipana t'-To extend to a certain prmt- 

Lumipas-i/'-To pass; grow stale; elapse. 

Lumipat i'-To transfer; transport; re- 
move; convey. 

Lumitak'-i^-To creak; split; splinter. 

Lumitaw-t'-To appear; come out; occur; 
result; come into view; seem; resemble 

Lumiwanag-i/* To clear up; clear; illumi- 
nate; lighten; explain; be come serene; 
clarify. 

Lumkalin-?;-To inspect; survey; investi- 
gate; register, record. 

Lumpo-/i«DÍQgue; inability to walk; weak- 
ness of the lower limbs. 

Lumpon-n-Crowd; group; bunch. 

Lumuag I'-To loosen; free; ease; slacken. 

Lumuag ang loobt^-To appease grow 
calm; be come pleasant or generour. 

Lumuang-t;-To broaden; widen; extend; 
loosen; free; ease. 

Lumubog-v-Tosink; submerge; inundate; 
put; under water. 

Lumuha*r-To weep; mourn; lament be- 
wail 

Lumuhod-f To kneel. 

Lumuhod-t^.^mj?. -Knelt' 

Lumuhogi;To beg; petition; crave, im- 
plore; pray; solicit; entreat; demand; 
claim; covet. 



LAS 

Lumuksoi'-To leap jump; rebound. 

Lumulan-tvTo load; ship; freight; embark 

Lumulutang sa tubig-«-Natatory. 

Lumundag-t?-To leap; jump; rebound. 

Lumura-t'-To expectorate; spit* 

Lumu8ob-í7-To fight; combat; attack as- 
sail; assault. 

Lumusong-f-To descend; flow; go down; 
help another do work. 

Lumusot-i/'-To fall through; pass in a 
running match. 

Lumutang-v-To float; be on the surface 
of tLe water. 

Lunas n- Antidote. 

Lunas ng ilog-n-Bed of a river. 

Lundag-w-Jump; leap; bound. 

Lunga-Cave; grotto; grot; cellar. 

Lunga ng daga n Rathole. 

Luningniug w-8plendor;finery;bril]ance; 
brilliancy; glory. 

Luuit n-Frequence; frequency. 

Lunusin-?;-To affect: move; touch. 

Lupa-n-Ground; soil; land; earth; globe: 
universe. 

Lupain-Ti- Large tract of land. 

Lupang a\atan-n Salt marsh; land that 
is reached by the tide. 

Lupang asinan-w Saltmarsh. 

Lupang maluag at patag ti-P lain; 
prairie; champaign. 

Lupang may lanim na mansanas-w- 
Apple-orchard. 

Lupang panagulan w-Riccland. 

Lupang patag-n-Prairie; plain! level 
ground. 

Lupang puti-w-Chalk. 

Lupang sinasaka-n-Farm; estate; grange; 
plantation. 

Lupang tuyot at mahina-n Barren- 
ground; sterile ground. 

Lupang walang damo-n-Desert. 

Lupaypay-w- Weakness; debility. 

Lapuypay na loob-a-Languid; down- 
fallen; feeble. 

Lupian-n-Place of doubling or turn- 
ing; folding; turning. 

Lupigin-i;-To usurp; apropriate by 
force. 

Lupit-?i Sternness; harshness; cruel- 
ty; inhumanity; rigor; moral de- 
pravity; inclemency. 

Lupon-w-Reunion; meeting; congrega- 
tion. 

Lupong-n Reunion; meeting congrega- 
tion; gathering. 

Lura-M-Spit; saliva. 

Luraan-w Spittoon. 

Lusakw-Mud; mire. 

Lusaw-w-Liquid; fluid, 

lusaw-a-liquid; fluid. 



MAA 

Lunawin i?-To liquefy, dilute; dissolve; 
melt; cosuine; mis spend. 

Luslos ?i-The unwinding; giving out; 
freedom. 

Luslosanv-To unvvimi give more rope; 
free give more freedom; increase. 

Lula ii Profit; advantage; improve- 
ment, proficiency; progress utility. 



62 ^lAB 

Lutasan-n-Finish; termination; con- 
clusion; end: 

Lutasin-y-To terminate; finish; con- 
clude close; end; dispatch; dispose of. 

Luto n-Cooking; manner of cooking. 

Lutes- M-Rottenn ess. 

]^utusin I'-To rot on the inside. 

Lutuin-í^^o cook; boil. 

Lutuin sa mantika-t'-To fiv. 



'jm: 



Maaari ng i pah i n t ulot a-P e r m i s 8 i b 1 e ; 
admissible; allowable. 

Maaaring mabiak-a Fissile. 

Maabala-i;- o be embarrassed. 

Maabot-Yi-Attainable; obtainable. 

Maabot ng isip-a Comprehensible: con- 
ceivable. 

Maabot ng isipt'-T6; comprehend; un- 
derstand. , ,. 

Maaboy-t?-To be led; taken to. 

Maaga-aríü.- Early; soon. 

Magaap-a-Active; smart; quick; alert; 
diligent; ready. 

Maagap-adv.-E'dily; soon; quickly; dili- 
gently. 

Maagasan i)-To miscarry; menstruate. 

Maagaw-t? To be stolen. 

Maagaw tulog ?>To doze; nap; be 
drowsy. 

Maakma-a-Proper; fit; suitable; agree 
able. 

Maakma V To be proper; fit; cor- 
respond; suit be ready; fit. 

Maaksayá-v/Io be spent foolishly; mis- 
8j)end. 

Maakyat ¿'-To ascend; go up. 

Maalala-a-Memorable; memorial. 

Maalab a- Fervent; ardent. 

Maalaga-a Diligent active; officious; 
careful; obsequious. 

Maalam na loob a Gentle; mild; nieel; 
quiet; prudent. 

Maalam na lahat-a General; omnis- 
cient; omnipotent. 

Maalas-tJ-To note. 

Maalat a-Salty; salted; briny; husky; 
brakish; saltish. 

Maalikabok-a Dusty. 

Maalindog ii-Facetious; happy. 

Maaliaang galit f-To become appeased; 
appease. 

Maalis ang puit-i? To lose the bottom. 

Maalisan ang atip-f?-To unroof. 
MaaliMTi'-To rest; sport; live at ease. 
Maaliw a-Diverting; free; happy., 
Maaliwalas rt Spacious; capacious; wide; 
commodious; free. ,, ^ 



Maaluningning-a Brilliant; sparkling. 

Maaluningning a Brilliant; sparkling; 
mugnificent. 

Mamag a-Musty; mouldy. 

Maamo-aTame meek; gentle; mild; be- 
nign; benignent. 

Maamong loob a Soft affable meek; 
placid; jovial; gay merry; cheerful. 

Maamoy a-Sented; oderous; oderiferous. 

Maanghang-a-peppery; sharp. 

Maangilin-v To growl, demand in a 
loud voice. 

>Iaangilin-a-Growling: snarling. 

Maaninag «Transparent. 

Maanta-aRank; stale; strong 8cente<l. 

Maantala-y-To retard; defer; delay; 
detain. 

Maasahan-a Sanguine; hopeful; ex-pect- 
ant. 

Maasim-a Sour; acrid; sharp salty; 
crude; briny; salted- 

Maaso-a-Smoky; fumy; full of smoke. 

Maáwa-ft-Clement; compassionate. 

Maawat;-To pity; be clement; be sorry 
for another. 

Maawain-a-Clement humane; compas- 
sionate; commiserate; magnanamous; 
generous; nrerciful; touching noble; 
godly. 

Maawain sa mahirap a Charitable; gene- 
rous; liberal 

Maaya-a-Eloquent; pleasant; pleasing. 

Maayos-a Honest; pure; arranged clean; 
convenient; decent; reasonable mod- 
est; suitable. 

Mabaak-v-To be cleaved, quartered ta 
ken to pieces. 

MababaaLow; abject; ordinary; vulgar; 
plebian; dull. 

Mababa ang halaga a Cheap; inferior. 

Mababakla-i?-To be disturbe<l; petur- 
bed or vexed. 

Mababa sa iba a Inferior; lower. 

Mababang loob ij'-Humble; meek; sub- 
ndssive;. gentle; quiet; mild; tame; 
simple; pían, resigned; respectful. 

']\rababasa-a-Legible. 



MAB 



63 



MAB 



Mababaw-a Low; shallow; siiperticial. 

Mabagal-rt-Slow; (iiill; tardy; lazy; 
indolent dilatory; sluggish 

Mabagay-a-Fit; proper; suitable; con- 
venient becoming adaptable, agree- 
able. 

Mabagbag ang sasakyan r-To be ship- 
wrecktd. 

Mabago-v-To be altered; changed or 
renewed. 

Mabagsik-a Rigid; severe rigorous; 
austere; cruel truculent; fell; stern; 
arbitrary ñerce; terrible; grim; 
tyrannical hard-hearted; despostic; 
rough ugly. 

Mabahagi-i^To be divided or parted. 

Mabahaw ang sugat r-To heal or cure 
a wound. 

Mabaho-a-Stinking, bad-smelling. 

Mabait-a Prudent; judicious; modest; 
dlH'reet; just; fair; honest; honora- 
ble; reasonable; skillfull; capable; 
smart; clever; candid; wise; sensi- 
ble; circumspect; decent; sharp; 
mature; continent; beconnng; suita- 
ble; considerate. 

Mabait ang ugali-a-Decorous; decent. 

Mabakbak-i;To unglue. 

Mabalahibo a-Wooly; fleecy; hairy. 

Mabalaho a-iSwampy, marshy; muddy; 

Mabalakubak-a Scurvy; scurry. 

Mabalat-a- unpolished; unfinished; rus- 
tic, sk nny. 

Mabalatong-t' To be intercepted; de- 
viate. 

Mabalda r-To be interrupted. 

Mabali-t' To break. 

Mabalian ang buto r-Break a bone. 

Mabalisa-t'-To be restless; disturbed; 
perturb. 

Mabaliw I'-To mope; fool; be moi>ish. 

Mahal i wag a Deep. 

Mabalot-Y?-To be embaled; packed. 

Mabalot — Having many wraps. 

Mabaanagan-i;-To have an idea. 

Mabanga t' To bump against, collide. 

Mabangis ¿"Severe; cruel; hard-hearted; 
tyrannical: despotic sanguinary; 
ugly; wild; fierce; savage; ferocious; 
arbitrary truculent grisly: grim; 
in olerable. 

^hibango a- Fragrant; arromatic; redo- 
lent; ode rife rous: oderous. 

Mabantog-a-Famous; noble; honorable; 
great; grand; celebrated; renowned. 

Mabao-i' To be colne a widow or wi- 
dower. 

Mabasa-i'-To become wet or moist. 

Mabasaa-Wet; moist. 
Mabasag-a-Broken. 



Mabasag r To become broken. 

Mabatbat r To be scratched or scra- 
ped. 

Mabatid ??-To understand, liear. 

Mabato a Stony rocky. 

Mabawasan-6' To diminish; lessen; waste. 

Mabawi ?? To recover gain back. 

Mabiak r-To crack; cleave. 

Mabigat-a-Heavy; l)urden!!*ome; weighty, 
important; grievous; offensive; se- 
rious; cumbrous; ponderous; grave; 
onerous. 

Mabigat gawin-a Laborious; tiresome; 
painful. 

Mabigla t'-To surprised or astonished; 
do without thinking or in a hurry. 

Mabihasa-i'-lo be accustoujed or 
trained. 

Mabihasa a-Wise. 

Mabilango-i'-To be confined or im- 
prisoned 

Mabilis-a-Rapid; quick; precipitate; 
swift; liaht. 

Mabilog-a-Round; circular, spherical. 

Mabilog na haba iz-0 val; plump; egg- 
shaped; oblong. 

Mabilog ang katawan-a Plump; plumb. 

Mabinat-i'-To relapse devolve. 

Mabingbing-t'To be impeded, checked, 
or stopped. 

Mabingi-r- To become or grow deaf; 
deafen 

Mabini a-Quiet; peaceful; modest; 
chaste: decent unassuming. 

MabisaaStout strong; fervent ardent; 
acdve; effective, deligence; vigorous. 

Mabitin-/;To suspend; be suspended. 

Mabood-r-To be obstructed; impeded. 

Mabaal-t' To tumble fall; topple., 

Mabubo-r-To overflow run over. 

Mabudbod-i'-To be distributed; divided. 

Mabugnos-r-To come untied; open. 

Mabuhaghag /; To become loose; free. 

Mabuhangin a-Sandy. 

Mabuhay-iNTo live; be alive. 

Mabuhay a Lively; active, alive 

Mabuhay sa gugol ng iba i'-To live on 
another; live on another's salary. 

Mabuhay na maJiaba sa ibat'-'l o out- 
live survive 

Mabuhay uli'f?To restore to life, re- 
vive; resusticate; live again. 

Mabuhok a Hairy. 

Mabukid a-landed. 

Mabulaflf Frothy; foamy. 

Mabulalas Í' To be frank, open or in- 
discreet. 

Mabulalas-ii-Talkative; generous; spend- 
thrift. 

Mabulid-r-To fall; tumble; topple. 



MAD 



Mabiilo a-Wooly; fleecy. 

Mauiiloka-Rotten; spoiled; damaged; 
putrid. 

Mabulok-t;-To rot; spoil; decay; corrupt; 
putrefy. 

Mabulungin-a Grunibiing. 

Mabunga «-Fruitful; fertile, 

Mabunia Scurvy. 

Mabunoti;-To be pulled up. 

Mabunton-t? To be heaped up; piled. 

Mabunyi-a-Celebrated; famous; renow- 
med noble extolled; excellent; mag- 
nificent. 

M abura v-Erasable. 

Mabura I? To blot; be effaced or clouded. 

Maburak a-Muddy; miry: s ampy. 

Mabusog-y To be satisfied; filled; satiate, 

Mabuti-a Good: wholesome: suitable; 
healthful: salutary: useful; fit; pro- 
per; profitable covenieut. 

Mabat -fli^v. Well. 

Mabuti ang gayak a Elegant. 

Mabutihin-v To make good; justify; 
accept. 

Mabntil a-Seedy: granulous^ granular. 

Mabuting kapalaran n-Good-luck; suc- 
cess prosperity. 

Mabuting loob-w- Kindness: generosity; 
benevolence; magnanimity. 

Mubuting ngalan-n-Fame; good name; 
reputation. 

Mabuting paguugali-n Urbanity; good; 
manners civility. 

Mabuti sa katawan-a-Healthful salu- 
tary. 

Mabuto a- Bony; seedy. 

Mabuya t;-To stuff or glut one^s self. 

Mabuyo-v-To be induced or persuade. 

Madagdagan-?;-To be augmented. 

Madagili;-To wear away by friction 
gall; chafe. 

Madahakin-t? To spit phlegm. 

Madahon-fl^-l eafy. 

Madaig-y-To lose: be cor quered. 

Madakila-fl^-Grand; superior; paramount; 
excellent; glorious; noble; honorable. 

Madala-v-To avoid be scared or fright- 
ened; become timid; evade; shun. 

Madala-t^-To be carried or conveyed. 

Madálang-a-Rare: scarce; wide; spare. 

Madalang-a<it7. -Seldom. 

Madalas-avfi-Frequently; often. 

Madalas-a-Frequent habitual. 

Madali-a^t^.-Quickly; promptly; briskly; 
urgently; actively; swiftly; soon. 

Madali-a-Quick; urgent; pressing; brisk; 
brief prompt; ready; nimble; concise; 
.active; swht; cursory. 
Madalian-i;To be in a hurry; be in 
haste; ba quick or active. 



6i MA 

Madaling araw-^i-Day-light; dawn. 
Madaling gaiawin-a-Movable; variable; 

unsteady, shifting. 
Madaling gawin-a-Practicable; feasible; 

easily done. 
Madaling gumalaw-a-Unsteady; mova- 
ble; variable; shifting. 
Madaling gumulong-Easily rolled. 
Madaling hubugin-a-Eithe. 
Madaling humalata Esily noted or dis- 
tinguished. 
Madaling intindihin-a-Intelligible; con- 
ceivable; easily understood. 
Madaling kalagin-a-Soluble; solvable. 
Madaling.kuruin-a-Intelligible; conceiva- 
ble; easily; understood. 
Madaling macaraan-a-Transitory. 
Madaling mamuo-v Congealable. 
Madaling maniwala a Believable cred- 
ible: trustworthy. 
Madaling masira a-Brittle. 
Madaling matanaw-a-Soluble. 
Madaling matunaw sa sikmuraa-Digest- 

ible. 
Madaling ulolin-a Simple; artless. 
Madalita a-Poor; penurious: .suffering. 
Madapat-D-To become; behoobe; concern; 

belong to. 
Madapat a Proper; fit; corresponding; 

convenient. 
Madapilas-f-To slip; slide. 
Madatay-?;-To be laid smoothly. 
Madawag-a-Thorny; shiny. 
Madaya a Deceiving delusive. 
Madidikit-a-Vicid; viscous; sticky. 
Madilaw a- Yellow; xanthia. 
Madilim-aDark: gloomy; hazy; shady; 
opaque; murky; obscure; unintelli- 
gible. 
Madiwara a-Curious; troublesome pry- 
ing; cautious. 
Madla-w-Public; multitude. 
Madla-aMuch; abundant; plen^^ifut; 

many. 
Maduag-aOowardly; dastardly. 
Madugo-a Bloody, sanguine; gory. 
Madulas-a-Smooth; slippery. 
Madulas v-'To slip; slide. 
Madumhan í;-To besmear; be covered 

with dirt or filth. 
Madungis-a-Nasty; dirty; filthy. 
Madungo a-Silent; dumb; repellent. 
Madurog-i;-To break; powder. 
Maestro-n-Master; teacher; pedagogue. 
Maestra-ii-l ady teacher. 
Mag-v-To grow; do. 
Magaan-a Light; gay; nimble; swift; 
agile; spry; buoyant; jaunty; janty; 
giddy; trifing. 
Ma gaan ang dugo-a Sympathetic. 



MAG 



65 



Ma gaang basahiii a Legible; easily read. 
Mag aaraw-n Day laborer, journeyman; 

laborer. 
Mag abot t'-To reach amount to. 
Magagalitin-a Hot headed; cross grained 
intraciable, seasily enraged; 
grumbling snarling. 
Magagamit-a. Usual; customary; ordi- 
nary; protituble; useful; fít; servici- 
ble; helpful. 
Majragapas — Fit to be harvested. 
Magagawa a-Possible; feasible; prac 

ticable. 
Mag akala-v-To think* plan: wish; 
design; invent fancy, imagine; try; 
intend; desire; discuss. 
Mag alaala-l^To remember remind. 
Magalabf-To burn; blaze glow. 
Mag alaga-vTo breed bring up; care 

for heed; nurse educate. 
Mag alak-?^To distill; still. 
Magalang a-Urbane; polite: respectful: 
kind; obliging; decorous; decent: 
courteous, 
^lagalang aiiv. -Respectfully; courteously í 

kindly obligingly; politely. 
Magalangin a-Courteous; polite; civil; 

wellbred. 
Magalaw a Lively; noisy; boisterous; 

restless; mischievous. 
Mag alay-i;-To dedicate: consecrate; 

sacrifice; offer; pay homage. 
Magaling-a-Gallant gay; smart: elegant; 
noble genteel; polite: fine: perfect; 
delicate: civil; good; precious: valua- 
ble; magnanamous: generous; libe- 
ral; attentive; heedful. 
Magalingin i;-To respect: appreciate; 
have regard for; honor; be polite; 
credit; dignify; approve: prefer; like; 
enjoy; adorn; be pleased with. 
Magaling kay sa iba-a Better, 
Magaling na lubha-a- Wonderful: as- 
tonishing; miraculous; marvelous. 
Mag alipusta-t'-To blackguard; defame- 

run down. 
Mag alis-v-To leave off; take away. 
Mag alis ang luksa-v-To leave off 

mourning. 
Mag alisaga-v To loiter; idle; lounge. 
Mag alisan v To take off or away, 
^lagalit a- Angry; mad. 
Magalitt;-To be angry; irritated of- 
fended; enraged; exasperated; pro- 
voked; dispL-ased; disgusted. 
Mag í»1íw-í;-To intertain; keep in hope; 
amuse; delight; comfort; rest: gratify; 
recreate: sport; live at ease. 
Magámit d-Usual; customary; ordinary; 
useful. 



MAG 

Mag ampon-v-To shelter; aid; help; 
protect assist. 

Maganda-a Beautiful; pretty: handsome; 
fine: fair; dalicate, smart; neat; ex- 
quisite; gorgeous; winsome: comely 

Magandang kalooban w-Gentility; mag- 
nanimity- generosity; liberality; be- 
nevolence nobility. 

Magandang loob-a Generous; magnana- 
mous benignant; liberal; bounteous; 
benevolent; benign: gracious; noble. 

Magandang tikas-a-Elegant: graceful; 
exquisite; gallant; gay; gentle; polite, 
excellent; brave: strong; robust. 

Maganit-a-Tough; glutinous. 

Mag aral v-To study; learn; pore. 

Mag araro 'y-To plow; plough. 

Mag asawa-Man and wife. 

Magaslaw a Rompish; boisterous; noisy; 
fidgety: restless. 

Mag asawa i; To betroth; espouse; wive; 
marry: match. 

Mag aso t^-To smoke. 

Magaspang-a-Coarse: rough; rude; ill- 
bred incident: blowzy; gross. 

Magasta-a-Expensive; costly. 

Magawa-v-To do; be done. 

Mag away-tJ-To fight; wrangle; war; 
quarrel; dispute; struggle; oppose. 

Magagawi-a- Inclined. 

Mag ayos-i;-To arrange; put in order; 
place. 

Mababag-t; To struggle; fight 

Magbabaliwag-n-Haberdasher. 

Mag bago-i;-To be eformed; reform; 
renew; correct; mend; change; alter; 
transfer. 

Magbahala-v-To care for; take earn of; 
man; manage; run; take charge of. 

Magbahin v-To sneeze. 

Magbakod v-To build fence; make a 
fance. 

Magbala-t^-To threaten: menace. 

Magbalak-v-To proffer; announce. 

Magbalatkayo-v-To go incognito; de- 
lude: deceive. 

Magbalita-v-To inform; report; relate; 
proclaim; announce; give notice; 
herald: warm; tell. 
Magbaliwag-v-To traffic: trade. 
Magbaliwas-v-To pull up a pole and 

line. 
Magbalobalo-v-To feign; pretend; de- 
lude. 
Magbanalbanalan v-To feign; pretend; be 

a hypocrite. 
Megbangay-v-To combat; fight; attack. 
Magbangitv-To allude; mention. 
Magbankat t; To reinforce; tie; bind; 
fagot. 

9 



MAG 



66 



Magbangon-v-Tó arise; rise; get op; 
edify; build; erect. 

Magbanhay-v-To frame. 

Magbanli-iJ-To scald. 

Magbansag-v-To nickname; dub. 

Magbantay-v-To patrol; guard; watch. 

Magbasabasa-v-To moisten, dampen wet. 

Magbasag ulo-v-To dispute, fight quarrel; 
wrangle. 

Magbatikbatik a-Spotted; speckled. 

Magbawal-i^To prohibit; divest. 

Magbawas-?;-To lessen; reduce; decay; 
sink; decline; abridge; grow smaller. 

Magbayad-v-To pay; recompence; retri- 
bute; disburse; liquidate a debt. 

Magbayaran-t^'To pay; recompence; re- 
tribute. 

Magbeberso-ti-Poet; Author. 

Magbigay-t^-To give; grant; concede; 
allow; admit; donate. > 

Magbigay sdsLinv-To inform; warn; tell; 
give notice; participate; advise. 

Magbigay daan t;-To allow; give way; 
admit; give a reason; assign amotive. 

Magbigay galang-v-To salute, hail greet; 
pay one's regards or respect 

Magbigay Ioob-i)-To condescend; sub- 

Magbigay lugod-t;-To please; gratity; hu- 
mor; content; satisfy, 
mit; comply; allow. 

Magbigay ng fianza-t'-To bail; give 
security. 

Magbigay ng katibayan t?-To bail; give 
security. 

Magbigay pagkain-t'-To give food; feed; 
nourish; maintain. 

Magbigay pakinabang-i'-To give or yield 
a profit. 

Magbigay parte t'-To give notice; par- 
ticipate. 

Magbigay puri-?;-To purify honor; res- 
pect; credit; dignify; adorn. 

Magbigay salat^-To criminate; accuse; 
impeach. 

Magbigtiv-To commit suicide by hanging 

Magbihist^To dress; change clothes. 

Magbinata-v-To act like a child. 

Magbingibingihan-i?-Ta grow deaf; act 
like a deaf person. 

Magbintang-t?-To accuse falsely; impute; 
attribute; suspect; criminate. 

Magbinyag-'i?-To christen; baptize. 

Mabiro-v-To play; joke; palter pun; jest. 

Magbithay-v-To sift; sieve. 

Magbitin-v-To hang up; suspend. 

Magbubo-v-To found; cast. 

Magbubong iJ-To roof. 

Magbugbugin-t'-To contuse; bruise. 

Magbugnos-i'-To loosen; untie; free; 
extricate. 



MAG 

Magbuhat -t'-To originate; orise from; 
commence begin;de8cend from; occur; 
happen , 

Magbuhat kailan-Sinee: when. 

Magbuhol-i^-To knot, tie in a knot. 

Magbukid-'i; To farm; plow; plough; 
cultivate till, 

Magbukod-y-To separate; remove, sort; 
dissuade. 

Magbalaan-v-To lie; falsify; deceive. 

Magbulaybulayan-t;-To cogitate, muse; 
think; meditate. 

Magbuno v-To wrestle; struggle tussle. 

Magbuntpd-t;-To pile up heap, accumu- 
late. 

Magbuntong hininga'??To sigh draw 
a deep breath. 

Magburil-D- Co engrave polish. 

Magcompisal-'y-To confess. 

Magdaan -^?- o go by; pass; walk. 

Magdagta-v-To gather sap. 

Magdahilan-i;-To feign; give a reason; 
give an excuse. 

Magdala-i;-To carry; wear; bring: bear. 

Magdalit-?;-To sing; cant; hum. 

Magdalita-v To suffer 

Magdamdam-^;-To feel: l)e sensible of: 
suffer; grieve; resent; be sorry; be 
affected or moved deplore; lament; 
bewail; smart; irritate. 

Magdaragat-n-Mariner; seafaring man; 
sailor, seafarer. 

Magdaragat-iJ-To sail the seas. 

Magdaraya-a Knavish; counterfeit; cheat- 
ing; false untrue fraudulent; sham; 
deceitful; guileful vile 

Magdaraya-n-Impostor; defaulter sharp- 
er swindler; cheat; defrauder. 

Magdasal-i;-To pray; beseech. 

Magdenuncia-?>To denounce; blame; 
accuse. 

Magdibuho-v To draw; lithograph. 

Magdiladila-t'-To flatter; coax; delight; 
please. 

Magdilig-?;-To sprinkle; spray; water; 
moisten. 

Magdilim-i?-To grow dark; daze. 

Magdilim ang buan ó araw-??-To tach. 
eclipse. 

Magdiwang-r-To celebrate. 

Magdiwara-i7-To pry; be inquisitive. 

Magduda-'??-To doubt mistrust- 

Magdugtong-v-To add; exaggerate; at 

Magdulas -t'To sli;p slide. 

Magduling-^^-To look crosseyed, 

Maggalaw v-To move; traverse. 

Maggalawin-t'-To stir begin; move. 

Maggamot-r-To doctor. 

Maggantihan-i?-To revenge; retribute; 
recompence. 



MAG 



67 



Maggasta-t;-To spend; disburse. 
Maggiliwan-t? To amuse one another; 

love one another. 
Maggisa-t^-To cook. 
Maggrado-t' To grade; class; reach a 

certain class or grade. 
Magguhiti;-To draw. 
Magguniguni-t?-To imagine; cogitate; 

muse 
Maghahalanian Ti-Gardener; horticul- 
turist. 
Maghain i^-To offer; present sacrifice; 
Maghaka-y-To deliberate; reflect; con- 
sider; imagine; fancy. 
Maghakbang D-To step. 
Maghalaman-v-To garden. 
Maghalimbawa v-To give or set an 

example; instance. 
Maghalinhinan-'y To take turns; alter- 
nate; exchange 
Maghalo 'í;-To mix mingle. 
Maghambog v To brag; boast; blow; 

bully; swagger; vaunt infatuate. 
Maghampasf -To chastize; punish; 

strike: whip. 
Maghampns lupa-v-To tramp; loiter; 

lounge; lead a licentious life. 
Maghamunan-v-To defy; rival; chal- 
lenge. 
Maghanda i;-To prepare; get ready; 
provide; furnish; cater; busk; dispose; 
dispatch. 
Maghandog-t'-To present; offer; sac- 
rifice; dedicate, pay homage. 
Maghangad-v-To desire; wish; long 

for; require demand. 
Maghangin-v-To boast; brag; blow; 

swagger. 
Maghaplit-'i;-To hustle; hurry; rush; 

bustle. 
Magharang i;-To hold up; rob on the 

public highw^ay. 
Maghari-i^-To govern; reign; command; 

predominate; be king. 
Maghasikf-To plant by drillinsr; sow. 
Maghatid-v-To conduct; accompany. 
Maghigab-t; To yawn; gape 
Maghikab t;-To yawn; gape. 
Maghilatsa i; To ravel. 
Maghilik-v-To snore. 
Maghimatay-v-To faint; swoon. 
MaghimutoV^-To lament; complain; 

resent murmur. 
Maghinagap-f;-To believe; credit; give 

faith. 
Maghinakdal-y-To receive; protect; 

give shelter. 
:VIaghinala-ü-To presume; suppose; con- 
jecture: suspect. 
Magíiingalo-ü-To gasp expire. 



MAG 

Maghingutuhan-f-To criticize one an- 
other. 
Maghito-v-To stop; pause; halt; 

cease. 
Maghirap-v-To grow or become dif- 
ficult. 
Maghubad-'y-To denude; undress; doff. 
Maghubo-'f To denude; undress; doff. 
Maghugas í;-To wash; bathe. 
JVIaghusay-v-To arrange; put in order; 

adjust. 
Mag iba I'-To alter; change; reform. 
Mág iba-í^-To fall; tip; over; topple. 
Mag ihaw-?>To roast; bake. 
Mag ikit-i»-To turn. 
Mag ilaw-'u-To enlighten; illuminate. 
Magiliw-a-Tender; loving; affectionate; 

amorous; friendly. 
Maginaw a-Cold; frigid. 
Maginawin a-Chilly. 
Maging-v-To become; be; be current; 
exist belong to; behoove; concern; 
beseem; worth. 
Maging alak-i/-To ferment, 
Maging asawa-v Future wife. 
Mag ingat-tJ-To care; heed; watch; be 

on one's guard; reck; beware. 
Mag ingay-vTo make a noise; be 

noisy; be boisterous. 
Maging bagay-i;-To beseem. 
Maging bastos-iz-To become coarse. 
Maging buto-v-To ossify. 
Maging bubogi^To vitrify. 
Maging paano ay hindi — in no degree; 

by no means. 
Maging para sa isa-v-To become like. 
Maginhawa-a-Prosperous; successful; 
fortunate; happy; easy; eminent; 
potent; wealthy. 
Mag inis V To smother; oppress. 
Mag initvTo heat. 
Maginoo-a-Principal; honorable. 
Maginoo-n Sir; mister; miss; master; 

madam; gentleman; lady. 
Mag isda-tjTo fish. ^ 
MagÍ8Íng-7/-To wake; awake. 
Mag isip i;-To think; reason; meditate; 
muse; contemplate; consider; pore; 
deem. 
Mag isip isipz/-To meditate; muse; 
deliberate; reflect; consider; con; 
cogitate; ponder. 
Mag isis-v-To scrub. 
Magitla-v-To be surprised or starled. 
Magitlahin-a-Timid; fearful; skittlish. 
Magitna-t;-To be between. 
Mag iwan-z/To leave; forsake; aban- 
don. 
Mag iwi -z^-To nurse; breed; bring up; 
care for. 



MAG 68 

Magkaakma-t; To sympathize; be sympa- 
thetic. 

Magka amag-v-To moss; cover with 
moss. 

Magkaanohan- justly or unjustly; by 
all means. 

Magkabungo t'-To bump against; col- 
lide. 

Magkabutasbutasv-To be perforated. 

Magkagalit-t;-To displease; anger; offend. 

Magkagusto-i^-To be pleased; like; 
enjoy; relish. 

Magkahalaga-i;-To amount to. 

Magkahiang-i^-To sympathize; be sym- 
pathetic. 

Magkaiba-v-To dissent. 

Magkaibigan-v To be friends. 

Magkaibigan?; Friends. 

Magkaila-t;-To negative; disclaim; 
contravene; abjure; recant. 

Magkailangan -v-To want; need; neces- 
sitate; be in need. 

Magkailangang mahigpit-t? To be ur- 
gent or absolutely necessary. 

Magkailanmanaíí?;. -Always; perpetually. 

Magkainkili^-To wear or waste away 
by friction; collide. 

MagkaÍ8a-^7-To resemble; «be equal; 
agree; coincide; be of the same 
opinion. 

Magkaisa ang layo-Equally distant; of 
an equal distance. 

Magkaisaisa t^-To agree; concert; be 
united. 

Magkakaayon-a Accordant. 

Magkakahoy-n Woodsman; woodcutter. 

Magkakalakal-w-Merchant; trader; shop- 
keeper; dealer. 

Magkakalap-n-Wooddealer; timber-mer- 
chant. 

Magkalabog-v-To fall and make an 
noise. 

Magkalago^^^-v To pull; apart; break. 

Magkalakal-v-trade; buy and sell. 

Magkalaman-i^-To grow fleshy; be of 
the same flesh and blood 

Magkalawas-t^-To tie; bind; fagot. 

Magkalilim-v-To be shady. 

Magkaloob-i;-To allow; give; bestow; 
grant; concede; admit. 

Magkalugat-v-To contain. 

Magkalunatlunat-v-To defer; delay 
differ. 

Magkamali-i^-To err; make a mistake; 
mistake; commit an error. 

Magkamatayan a Mortal; fatal. 

Magkamit-v-To reach; overtake; come 
up; obtain; attain. 

Mag amtan-v To acquire; get; beget; win. 

Magkanlalabis-v-To overfow. 



MAG * 

Magkandili-?'-To bring up; breed; care 
for; watch. 

Magkanlong'-i^-To protect; hide; shield; 
conceal. 

Magkano How much. 

Magkanta-v To sing. 

MagkaparÍ8-í;-To resemble; be alike. 

Magkapuri-r'-To honor; respect; digni- 
fy; credit. 

Magkarinigan-f-To misunderstand; con- 
found confuse. 

Magkaroon v-To have; get; beget, con- 
tain; possess; attain, obtain; procure; 
take; hold fast, 

Magkaroon ng karampatan v-To de- 
serve; merit. 

Magkaroon ng pag asa-y-To hope. 

Magkaroon ng ugali ?;-To have habits. 

Magkasakit-i;To be sick; feel indis- 
posed; ail. 

Magkasakitan-t'-To pester; annoy. 

Magkasala-v-To sin; infract; commit a 
misdeed. 

Magkasalot-v-To pester; annoy. 

Magkasalungat-v-To oppose. 

Magkasamá ang loob-v-To displease; 
offend. 

Magkasiksikan-v-To stuff; ram; jam. 

Magkasunduan-v-To agree; accord. 

Magkatam-v-To plane. 

Magkataon-iJ-To happen; befall; be- 
chance; hap; be casual; take place. 

Magkatipon-v-To assemble; meet; con- 
gregate. 

Magkatiwala-v-To be an agent. 

Magkatkat-i?-To cast a net; unfold, 

Mflgcatulad-v-To assimilate; resemble; 
favor; be equal. 

Magkaumpog r-To collide. 

Magkayayat-v-To extenuate; debilitate; 
waste away; emaciate. 

Magkidkid-y-To wrap up; reel; wind. 

Magkidlatu-To flash; lighten. 

Magkita-t;-To meet; see encounter. 

Magkonowa-y-To counterfeit; pretend; 
forge; mimic; pirate. 

Magkonowari-i; To counterfeit; pretend; 
mimic; pirate; feint; dissemble. 

Magkontrato-fTo contract. 

Magkrus-t;-To cross; intersect: make 
the sign of the cross. 

Magkuako-vTo smoke a pipe. 

Magkulang-v-To fall short; lack; be 
deficient; fail; lessen; diminish; 
decline; decay; sink; waste; shrink. 

Magkulang sa kautusan-zz-To sin; 
offend. 

Magkulung-7/-To imprison; shut up. 

MagkuIimiim-t'-To darken; become 
dark. 



MAG 



69 



Magkiimot t)-To blanket: nse a blanket. 
Magkumpuni-v-To repair; fix; mend; 

adjust. 
Magkunot-ü-To wrinkle; plait; knit. 
Magkupkupan-i;-To 'help one another. 
Magkural-i^-To pen up; corral. 
Magkuro-t;- To muse meditate; reason; 
contemplate; provide; get ready; fur- 
nish conceal. 
Maglaan-v-To reserve; restrain; separate; 
provide: get ready; furmish conceal. 
Maglaban-y-To fight: contend: war; 

invest; wager; sustain; defend. 
Maglabatiba-i;-To syringe. 
Maglagay-t'-To put; place: set; lay; ap 

point; wager; arrange. 
MagJagay ng iit-i; To nickname; give 

an alias. 
Maglagay ng nota-t^-To make note of; 

note; mark. 
Maglagay ng tanda-i7-To note; mark. 
Magla^ay sa loob-v-To put in. 
Maglagdá-í^ To legislate: enact laws. 
Maglagos f-To omit; exeed; overlook. 
Maglaitan-i'-To insult scoff deride; 
ridicule: criticize in an insulting 
manner; execrate; curse. 
Maglakad-i;-To walk; march journey. 
Maglakbaybayan t'-To go from place to 

place: trravel. 
Maglalabra ng bato-?i-Stonecutter. 
Maglalario w-Brickmaker. 
Maglaman-i; To contain; comprise- 
Maglamas V To knead. 
Maglámas v-To handle. 
Maglampaso-v-To play; gambol. 
Maglaro-t? To play; ganblo. 
Maglaro ng rifa'i;-To rafflle. 
Maglasing I'-To get drunk; inebriate; 

intoxicate; besot; tope. 
Maglatag í;-To unfold; stretch out. 
Maglatag ng bato-tJ-To pave. 
Maglaway-i? To spit: expectorate. 
Magliab-i;-To blaze; glow; burn. 
Maglibakan-i?-To scoff ridicule; insult; 

laugh at; criticize. 
Maglibang i?-To sport; rest, live at ease; 

amuse one's self. 
Magligawv-Tobecomelost; lose one's away 
Magliguak-v-To spill. 
Magliit-v-To shorten; become smaller. 
Magliit ng g^stos-v-To redace expenses. 
Maglikot-iJ To caper; frolic frisk; jest; 

joke; be restless; be mischievous. 
Maglilingo adv Weekly. 
Maglilingo a- Weekly. 
Maglimas-á-To bail. 
Maglingas-v-To blaze; bur; glow^ 
Maglingkod-i;-To court; wait upon; woo; 
love 



M A G 

Maglinisi^To clean; scour, purity. 
MaglipatvTo transfer; alter the posi- 
tion transmit. 
Maglipat ng pananimz/To transplant. 
Maglitak i^-To crack; split. 
Magliwanag7/-To glitter; shine; glow; 

gleam; become clear: illuminate. 
Magluat7/-lo prolong extend; protract 

retard; lengthen: defer; delay, dally; 

remain. 
Magluha-?--To weep: cry. 
Magluksa 7'-To be in mourning 
Maluluat ^/Perpetual; tedious tardy. 
Maglunas-i;-To build the bottom of a 

canal. 
Maglunas-'>^To massage. 
Maglundag-i'-To jump, caper; frolic; 

spring bound. 
Maglungkot-?;-To mourn; pine; lament 

be sorrowful. 
Maglura-17 To spit; expectorate. 
Magluraan-i^-To spit at one another. 
Maglutoi'To coo . 
Magmadalas-i; To frequent; haunt. 
Magmadali-v-Tohurry; be in haste be- 
stir; bustle; hustle; hie rustle. 
Magmagaling-7/-To make good, become 

good or agreeable. 
Magmahalan-r-To value; prize love; 

respect. 
Magmalikmata-?? To change appearance 

assume different aspects; be trans 

figured. 
Magmamana-ri-Interior; heir. 
Magmana-r'-To inherit. 
Magmamarmot r To be stingy; penuri 

ous, closefisted or cordid: act the 

miser; act miserly. 
Magmasat'To knead 
Magmasid Í' To observe: watch; notice: 

heed behold; look mind; scrutinize. . 
Magmasiran r-To spy; watch: closely; 

scrutinize. 
Magmatigas-v-To become hard; harden; 

persist; persevere be obstinate. 
Magmatuid-?;-To argue; reason; correct 

remonstrate set aright, make right; 

object oppose: protect; assist. 
Magminindal t'-To lunch. 
Magmithi r' To resent; fail; begin to 

give way. 
Magmuang*t?-To cast; throw. 
Magmkuhai/'-To resemble. 
Mamgukhang angel r-To resemble an 

angel. 
Magmula i?-To begin; commence: arise 

orignate: proceed from: issue; spring 

from came from; occur; happen, 
Magmuli't'-To repeat. 
Magmiira r-To sprout; bud. 



MAG 



MagninrávTo curse slander, insult; 

bíakguard; censure. 
MagQiurahanvTo blackguard, insult 

abuse; revile. 
Maguakaw-v-To steal, rob; plunder; 

purloin. 
M ag n an a- 1' To s u p p u rate. 
Magiianakavv n-Thief ; robber; freebooter; 

pick pock ef. 
Magnangis i>To wliine whimper, snif- 

rte cry. 
Magnasa-f To wish <lesire; long for; 

covet claim; demand. 
Maangasal) 'í;-To smack; masticate. 
Magningas i?-To burn; blaze glow 
Magningning-i; To glitter glow; shine; 
glisten gleam; radiate; sparkle twdnkle. 
iMagnutnot-v-To ravel. 
Magpaalaala-u-To remember; record; 

mention. 
Magpaaraw-t'-To put oa dry in the sun. 
Magpabaya i^-To neglect, forget; over- 
look; lounge. 
Magpabuis-i; To loan money on interest 

rent to another. 
Magpabuya í;-To recom pence; reward; 

gratify. 
Magpadala i'-To dispatch; send; trans- 
mit; carry. 
Magpagal i/'-To tire; work until tired. 
Magpagalit v-To exasperate; irritate; 

anger offend. 
Magpahalata-i'-To cause to feel. 
Magpahamak-i;-To damage; injure; liurt; 

lower; make worthless. 
Magpahayag f-To say; tell; announce; 

declare: manifest; expound; express; 

explain. 
Magpahid ?'-To wipe smear. 
Magpaliinga-t;-To rest; stop; repose; 

cease; live at cease, 
Magpahingalay-'i;-To rest; repose; live; 

at ease stop work. 
Magpahiram ?;-To lend. 
Magpahirap-v-To oppress; make poor; 

overpower; crusb; squeeze press, ' 
Magpakahirap-i?-To ' hurt one'^s self by 

work. 
Magpakailanman arit\-Never; for ever 

and ever. 
Magpakain í; To feed; nourish; maintain. 
Magpakainom-i'-To: drink often. 
Magpakalaon í;-To prolong; delay, retard ; 

defer. 
Magpakaluat-t'-To prolong; defer; delay; 

retard; detain. 
Magpakasakit ?;-To work until one, be- 
come sick. 
>Iagpakilala-i' -to make known; intro- 
duce; lay before; expound. 



70 M A G 

Magpakita-'i;-To show exhibit. 
Magpako-i;-To nail; spike. 
Magpakumpisal i/'-To confess; receive 

confession. 
Magpalagay-t'-To adduce; suppose. 
Magpalagi v-To accustom; frequent. 
Magpalago v-1 o make fruitful; maintain 

or nourish plants. 
Magpalahaw t' To exclaim shriek. 
Magpalakas-i;-To strengthen; make; 

stronger cheer; reanimate, give 

stregnth. 
Magpalaki v-To increase aggrandize; 

make larger. 
Magpalalo-iJ-To boast; drag; bully; be 

proud or haughty. 
^lagpalamigf-To cool; refresh, 
Magpalibhasa-y-Lo insult; revile; abuse; 

revile. 
Maiimaligid-t'-1 o encompass, go round; 

encircle. 
Mapaliit-i^-To lessen; diminish; make 

smaller. 
Magpalimos-v-To beg; ask alms. 
Magpalipas-'?; To pass; cause to pass; 

leave or let become stale. 
Magpalipatlipatv-To ñy across. 
Magpalit-t;-To change, exchange; trade; 

barter transfer. 
Magpalitan-y; To barter: exchange. 
Magpamana-y To bequeath- demtze. 
Magpamangha-7/-To astonish amaze. 
Magpamula I'-To commence; begin. 
Magpanmlsa í;-To reimburse put in the 

pocket. 
Magpanayán v-To continue make equal. 
Magpangako-i;-To promise plight. 
Magpangalan-t' To call; name; summon 

by name. 
Magpangkat-7/-To chapter; divide into 

chapters or paragraphs; paragraph. 
Magpapalayok-w-Potter. 
Magpapari-y-To admonish; correct; ad- 
vise. 
Magpapaupa sa maghapon-n-Workman; 

journeyman laborer, 
Magpaputok i?-To have shot; cause to 

shoot. 
Magparaan V To leave or let pass; 

resort. 
Magparátang-??-To accuse; charge; im- 
pute; attribute. 
Magpari-i;-To be ordained; be a priest. 
Magparis-r-To compare; make ali e 

or equal. 
Magparusa í;-To chastize; punish; re- 
monstrate; sentence. 
Magpasakit-t'-To cause or give paini 

feel. 
Magpasalamat-t; To thank. 



MAG 



71 



Magpasaiubi-v-To except, exclude kee]) 
out, 

Magpasandali-2/-To lend. 

Magpasawatan i?-To compromise with- 
out advantage. 

Ma^pasial-^^fo take a walk; stroll; 
saunter. 

,Magpasimuno-?;-To begin; commence. 

Magpa8Íyai;-To sentence, resolve, de- 
termine, give sentence. 

Magpasokf-To put in. 

Magpastol-^'-To herd; watch cattle. 

Magpasuso -y-To nurse; give suck. 

Magpataba-í7 To fatten. 

Magpatahimik-v-To calm; pacify; ap- 
pease. 

Mag-patama-v-To hit the right tldng. 

Magpatawa-ü-To cause to laugh; make 
laugh. 

Magpatawad-t/'-To pardon; forgive. 

Magpatotoo-'?;-To assure; approve; prove; 
credit. 

Magpatubo í; To loan money on inter- 
est; cause to grow. 

Magpatuloy-i'-To shelter; protect; con- 
tinue; protract. 

Magpatupat Í? To smoke a pipe. 

Magpatutot i)-To be lewd; prostitute. 

Magpatutotti Harlot; prostitute; strum- 
pit; whore. 

Magpaugap-i^-To counterfeit; forge; 
mimic; feign: affect; pretend. 

Magpauna i? To advance; go ñrst. 

Magpaunawa-t7-To announce; proclaim; 
advertise. 

Magpaunti v-To diminish; lessen; shor- 
ten make smaller. 

Magpaupa -y-To rent; hire; let. 

Magpayo-t;-To reconcile council. 

Magpighati inTo grieve; disgust; detest; 
feel; consume with rage. 

Magpilapil-t'-To embank; terrace. 

Magpilipit-v-To distort; twist. 

Magpinta-t; To paint; delineate; picture. 

Magpisan-t;- To join; associate; adhere; 
be united; unite; assemble; congre- 
gate; meet, abut; adjoin. 

Magpisik-t'-To sputter. 

Magpita iJ-To desire; wish; long for; 
require. 

Magpugad i?-To nestle; dwell. 

Magpugay í^To salute; hail; greet. 

Magpugotv-To behead; decapitate. 

Magpulikat-t;-To cramp; convulse. 

Magpumilit-i; To persist; exert; enforce; 
contend; force; urge; persevere. 

Magpunas v-To wash the hands and 

face. 
Magpunla- -To propagate; make a nur- 
sery; sow broadcast. 



MAG 

Magpuno-i?-To direct preside command; 

govern. 
Magpurol t'-To become dull: get dull. 
Magpustahan-tNTo bet; wager. 
Magputok-?;-To slioot, iire. break; burst; 

split; crach. 
Magputok sa towa-i'-To burst with; 

laughter. 
Magpuyat-i;-To stay up all night. 
Mag rabo-i;-To mortise. 
Magrenuncia-v-To renounce; resign; give 

up; abjure. 
Magsabi t/-To tell: say; speak; express. 
Magsabi ng cahanginan-v-To brng boast. 
Magsabi ng mabuti-t'-To expound; ex- 
plain; interpret translate. 
Magsabog-íí-To scatter; propagate; sow 

broadcast; throw broadcast. 
Magsabog ang ariv-To misspend 

squander; lavish; dissipate. 
Magsabong v To pit cocks. 
Magsagsag V- To trot; be in haste. 
Magsaka-y-To till cultivate. 
Magsakdal v-To go to another and ask 

a favor; petition. 
Magsalaghati-?;-To resent. 
Magsalamangka-i;-To juggle. 
Magsalange*ang ?; To oi)pose; contradict; 

confute. 
Magsalansangan-?;-To impugn: contra- 
dict; confute. 
Magsalat-i;-To Hunger, want; need: lack; 

famish; starve; be hungry or in 

need. 
Magsalita-t; To talk; speak reason in\ 

dress; harangue; converse. 
Magsalitaan-í7-To converse; talk toget 

her; condition; convenant; }>arl<cíy. 
Magsalungatan-?y-To contradict; gaJnsay 
Magsamasama-7/-To unite put together; 

bind; alloy; mix; league, » oales<*e; 

collect; gather. 
Magsanay-i;-To practice; exercise. 
Magsan gal an g-?'-To defend: p r o t e c t , 

assist: prohibit. 
Magsangayon f-To aK*sociate; join; unite 

be united. 
Magsan kletasr-To wear toe slippers. 
Magsapantaha f-To suppose; suspect; 

conjecture; presume. 
Magsasal)on ri-Soapm aker. 
Magsasaka-ri -Farmer;, agriculturist. 
Magsaulian-t?-To return, restore; give; 

back, 
Magsaya-i'To be ha})py; eivjoy one's 

self;"^ be comforted, sport. 
Magsayaw-v-To dance. 
Magsaysay-t'-To to relate; report: ex- 
plain: announce; tell; characterize* 
Magsikad-v-To kick. 



MAG 



72 



Magsikap í;To economize; save. 
Magsilbe-y-To serve; be useful. 
Mags'noki;To hiccough 
Majjaingkaw í;-To hitch up; liarness;yoke. 
MagsinungaHngt; To He; iib. deceive; 

falsify. 
Mas:8Íraí;To break rot; degrade. 
Masjsiraan ng puri v To tarnish or 

darken one's reputation, 
Magsirain f To blacken or dar en. 
Magsisi-yTo repent rue bemoan. 
Magsiste -^'-To assist; make or cause 

to laugh. 
Magsubsob-i; To fall down; crawl un- 
der anything. 
Maarsubukan-'y To trig spig watch; rival, 
Magsngal t>To play cards; gamble. 
Magsuhol y-To bribe. 
Mas:siiitik'y-To rob; plunder. 
Magsuka '¿?-To vomit disgorge. 
Magsulsol i?-To provoke; induce; excite; 

arouse. 
Magsumakit i?-To economize; lay up, lay 

away; hoard. 
Magsumbong v-To Accuse; blame; tell; 

denounce. 
Magsumikap v-To economize; lay away. 
Magsungad-t' To pit two animals. 
Mag8Uot-i;-To put on; wear, cover, screen ; 

pui in. 
Massuot sa guV)at'f;-To hide in the 

woods. 
>lagsupling-'y-To sprout; shoot; bud; 

germinate. 
Mugsuri-i?To fold: plait; double crim- 

ple; probe; investigate; eaxmine. 
Mag^^susutla-n Silkmercer. 
Magtaan-v-To reserve: defer; exempt; 

coneeal: separate: restrain; leave. 
Magtabil-vTo gossip. 
Magtaglayv-To fetch; carry; wear. 
Magtago-t'To hide; conceal; disguise; 

hoard: collect; protect; shelter. 
•Vtagtahan Í' To cease; desist forbear. 
Magtaka-v-lo marvel: wonder. 
Magtakapan v-To insult. 
Magtacbov-To run; caper: frolic; frisk. 
Magtali-v-To tie: bind; fagot. 
Magtalo-t'To dispute; contend; rival; 

fight, struggle: antagonize; cope. 
Magtaman-D-To suffer; tolerate, 
Magtamasa t'-To gain; succeed; procure; 

acquire. 
Magtamo y-To follow: pursue; reach; 

overtake; come up, obtain. 
ISIagtampo f To pout; be sulky. 
Magtanan-v-To run away, leave secret- 
ly skip out. 
Magtanan ng sunclalo mI'o desert. 
Magtanka ü-To be motheaten. 



MA G 

Magtanga-a-Motheaten. 

Magtangal vTo take apart; take to- 

pieces discompose. 
Magfe'ingkal t'-To lump. 
Magiangol-v-To defend; protect; help; 

assist; resist: oppose; repel. 
Magtanim vTo sow; plant. 
Magtanong v-To ask, question; enquire-; 

consult. 
Magtapon-v To throw away; mis spend. 
Magtapon ang ari-v-To mis-spend. 
Magtatag-vTo found institute; build: 

set up establish; construct; edify. 
Magtatagal a- ( asting, durable. 
Magtatapayan-n Potter; earthen ware 

maker. 
Magtayo-v-To build: found; institute; 

edify; construct form. 
Magtihaya-i;-To fall on the back; lay 

face up. 
Magtiis y To suffer; endure; abstain;, 
refrain; tolerate, submit; resign: 
undergo. 
Magtikau-To determine; decide. 
Magtimbang-v-1 o weigh. 
Magtinda-v-To sell; vend; cater. 
Magtipid í;-To economize; lessen ex- 
penses. 
Magtipiran ü-To economize; curtail or 

clip expensess 
Magtipon-i;-lo accumulate; gather; lay 
up; store; save, lay away; cumu- 
late. 
Magtirat^-To reserve; defer; exempt; 

conceal: separate: restrain; leave. 
Magtirik-i;-To set on end. 
Magtitinapay v-To Bater; breadmaker. 
Megtitisa n-Tilemaker. 
Magtrabaho-'i;-To work; labor. 
Magtubo-i;-To gain; profit; grow; in- 
crease. 
Magtulak-v-To push; impel; press for- 
ward. 
Magtulakan-v-To push; shove. 
Magtuli-ü-To circumsize. 
Magtuloy t;-To continue; proceed; ad- 
vance; stay; sojourn. 
Magtulungan-i?-To favor; protect; help; 

assist; aid. 
Magtunaw tJ-To dissolve; liquefy; 

melt. 
Magtungayaw i;-To curse; swear; blas- 
pheme: execrate. 
Magturing v-To propose; guess; hag- 
gle; higgle; offer a certain price. 
Maturo t;-To teach; educate; breed; 
instruct; drill; discipline; coach; 
edify. 
Magturuan v-To discipline; drill; 
punish. 



MAG 



73 



Magtiios v-To balance an account; close 

an account reedem a pledge. 
Ma^ ubo-i;-To cough. 
Mag ugat ang halanianan t;-'ro take 

root sprout. 
Magugol-a-Expensive; costly; highpri- 

ced. 
Mag ugnay í;-To add to exaggerate; re- 
compose; put in order. 
Mag ugoy v-To swing; rock; move to 

and fro. 
MaguhitftFull of lines. 
Magulio-i; To fall collapse. 
Mag ukoi-¿;-To pertain belong to. 
Mag ukol parang may ari-i; To master; 

domineer 
Mag ulak-t;-To reel; wind; wrap up* 
Magulang-a Ripe; mature; parent; aged. 
Magulangn Parent. 

Mag ulap i;-To cloud; darken, obscure. 
Magulat-v-To be astonished, startled, 

surprised; astonish, surprise. 
]Magulatin-a-'rimid; skittish; easily 

frightened. 
Mag uliuli-k-To whirl; eddy. 
Maguió a-Noisy; troubled; disorderly; 
troublesome: chaotic; clangorous; 
blatant. 
Magulo-y-To put heads together. 
Maguió ang kalooban a-Turbulent, un- 

quite; dissatisfied; pertubed. 
Magulungin a-RoUing; wheeling; easily 

rolled. 
Mag umpok-t'-To converse; hold or 

carry on a conversation. 
Magunignnihin-f- Apprehensive; fanciful 

visionary fearful; timid; sensitive. 
Mag usap- vTo talk converse; litigate 

contend; dispute. 
Mag usbong'^-lo sprout; shoot up; bud 

germinate. 
Mag usisa '¿;-Investigate; pry; reconnoi- 

ter: espy; reconnoitre. 
Magustuhan-y-To like enjoy; be peeased 

with; be delighted. 
Magutom-a-Hungry; ravenous; starved. 
Magutom f-To hanger; starve; famish; 

be hungry. 
Mag utos-v-To order; send; command; 

ordain; enact. 
Mag utos parang may ari-v-To master 

domineer. 
Magviage-t'-To travel, journey; make 

a journey. 
Magvisita-t)-To .visit. 
Mag voto- i;-To vote. 
Magwagi-i; To wave; brandish. 
Magwali8-i^To sweep; brush. 
Magwangki-v-To appear; see; liypocri 
cize. 



MAH 

Magwari v-lo think; meditate; muse 
contemplate consider reason; reflect, 
cogitate; ponder, theorize. 
Magwariwari r-To think meditate; muse; 
consider; contemplate; reflect; l^ogi- 
tate con; deem; reason. 
Magyabang-y To boast; brag; vaunt. 
Magyari-t;-To complete finish. 
Magyari ng salitaan t^-To contract. 
Mahaba rt Long; lengthy. 
Mahabag-«-G o m p a s s i o n a t e ; clement; 

sympathetic. 
Mahabag-v-To sympathize; pity; have 

compassion; grieve; be sorry. 
Mahabagin-a- Compassionate; ' merciful 

pious; piebald: holy; godly. 
Mahabang lubha-a Prolix; tedious; very 

long; troublesome. 
Mahal a Costly; dear; high priced; 

magnificent; grand: splendid. 
Mahaiaga a-l recious; dear; costly; ex- 
pensive; valuable. 
Mahalal i?-To be elected; elect; choose; 

declare; decree. 
Mahalata-i^-To feel; note; percieve. 
Mahalata a Notable; percievable. 
Mahalay-a-Indecent; immodest, obscene; 
shameless; lewd; impure; mean; 
homely; ugly: bad; depraved; licen- 
tious sordid; rude; imprudent: unbe 
coming; malicious; dirty, dishonest 
slow; dull; torpid. 
Mahalan V To grow dear; overvalue 

raise the price. 
Mahalin-v-To have regard; overvalue 
value profer: endear; enshrine; praise 
appreciate; love 
Mahal kay sa iba-i;-Superior; paramount; 

dearer; more dear. 
Mahalal na ugali a-Noble; honorable; 

gentlemanly: ladylaike; prudent. 
Mahambal-a-Mournful; sad. 
Mahangal-a Stupid; dull; mean; low; 

abject. 
Mahapdi-a-Sensitive; painful; smarting; 

prickly; pungent. 
Mahapdian i7-To irritate; smart; cause 

a shap pain. 
Mahapis-a-Sad; mournful; grievous. 
Mahapis-i;To sadden; afflict; be mourn- 
ful. 
Mahapishapis a-Woebegone. 
Mahawig t^-To incline; be disposed. 
Mahibang-v-To rave: dote: become mad; 

go crazy; become demented. 
Mahiga-^^To lie down; lay down. 
Mahigit a-More. 

Mahigpit-ii-Tight; tenacious; exact; se 
vere; harsh; strict; taut; rigid; close 
inflexible; narrow. 

10 



M AH 

Mahigpit kimiapit a-Teiitacioiis; tirin; 
obstinate. 

Mahigpit na nasa-n-Eagerness; violent 
desire 

Mahmayat-i;-To exeite; rouse; Htiniulate; 
be attracted. 

Mahilig-?/-To incline; be inciine(L 

Mahilig-«-Liable; subject. 

Mahilig sa pakikipagtalo-a-Peevisb; 
touchy. 

Mahilig sa basagulo-a-Ensnaring; quar^ 
relsome. 

Mahilig sa kasiyahan-v-Teniperate; reg- 
ulated; quiet. 

Mahilig sa pakikipagsania-r/ Sociable; 
corteous social. 

Mahiman-a Prudent slow, moderate. 

Mahina a-Weak; languid; imfirm feeble; 
rickety; delicate; frail; thin; imbecile; 
insecure; withered. 

Mahina ang tainga a Hard of hearing. 

Mahinahon-a-Moderate; prndent; tempe- 
rate; circumspect; abstemious; affable; 
peaceful: courtious; ronfidential;quiet; 
frugal; continent; reserved. 

Mahinahoe-a(iy. M o d e r a t e I y ; c a 1 m 1 y ; 
quietly; peacefully. 

Mahinang loob-a-Coward; languid; weak; 
forceless. 

Mahinrng umintindi-a-Stupid; slow to 
comprehend dull minded. 

Mahingil-a Liable: subject: inclined. 

Mahinhin-ft-Chaste; pure; modest; decor- 
ous polite: kind obliging honest; 
moderate; attentive circumspect; de- 
cent; virtuous; heedful unassuming. 

Mahinog-íí-To ripen mature; mellow. 

Mahinto-i'-To stop. 

Mahinto muna-i'-To stop before. 

Mahipohipo-a-Tactile; frequently ban 
died. 

Mahirap-a-Poor; liard; difiicult; bur- 
densome: needy; grievous important; 
dissatrous; dolorous; weary; anxious: 
painful; decrepid; tiresome; onerous; 
arduous; profound disadvantageous; 
abstract inaccessible; faint. 

Mahirap gawin a-Iial)oriou8; difficult; 
tiresome; painful; hard to accomplish. 

Mahirati-a-Uaual; ordinary; used, ac 
customed. 

Mahiya-v-To be ashamed; blush. 

Mahiya-a-ShamefuI; timid; backward. 

Mahiyain a-Timid; shameful; backward; 
bashful; shy. 

Mahiyang-t/'-To be acclimatetl^ united^ 
or accustomed. 

Mahiyawin-a Clamorous; vociferous; 
boisterous; loud voiced. 

Mahubdan ?;-To denude: <lisrobe. 



^4 MAT 

Mahubog-a-Pliant; easily bent 

Mahubog sa lambot-t' To bend l)ecause 
of the softness. 

Mahukay-^ Pitted full of holes. 

Mahulaan-r-To foretell; pro):)hesy. 

Mahulagpos-t'-To avoid escape li})e' 
rate avoid punishment. 

MahulogtiTo fall; yield under a diffi- 
culty 

Mahulog sa il)ang wica-t'-To interpret; 
translate. 

Mahulog sa iba-<?-To relapse: fall back. 

Mahusayrt Sound; healthy; wholesome; 
arranged; secure discreet; generous; 
noble; safe sincere just. 

Mahusayin-v To arrange, justify; make 
good classify 

Maibigan-i/'-To like have regard for: 
appreciate. 

Maibigan rt^-Friendly; beloved; tempe- 
rate . 

Maibigan sakasiyahan a- Loving: friend 
ly l)eloved. 

Maibsaii ?' To throw off. 

Maigot a-Paltry; niggard niggardly. 

Maigoti? To be bound tightly. 

Maihawv-To be roasted roast. 

Maiinom-a Potable drinkable. 

Maikli a Short: brie ^; concise; snjall; 
limited; diminished; compendious; 
summary. 

Maikli anir isipa-Dull minded. 

Mailag-i?To avoid, be bashful or sh\' 
be afraid of. 

Mailagan a- A voidable; evitable; eludibíe; 
that which may be avoided. 

Mailap a-Wild; unsocial; intractable. 

Maimot-a-CIose; chary. 

Mai mot at masakim a- Avaricious. 

Mainam-a Handsome; fair pretty; fine 
genteel dainty tasty; cheerful neat: 
entertaining beautiful; exquisite; 
gorgeous; janty; jaunty. 

Mainam na lubos a Elegant; exquisite; 
excellent; graceful dexterous. 

Maingat a-CarefuI prudent; moderate; 
modest; circumspect; vigilant; mind- 
ful; solicitious; cautious; chary; con- 
fidential; aware precautionary; pre 
cautional; reserved. 

Maingat flf-CarefuIly: moderately; |)ru-^ 
dently. 

Mai nip-?; To be impatient; restless, fid- 
gety or jealous; vex; irritate. 

Mainipan-«-KestIes8; impatient; fidgety; 
jealoue. 

Mainis-?;-To smother. 

Mainit-a-Hot; warm; fiery; sultry. 

Mainit ang ulo «-Quick tempered; hot- 
lie aded. 



MAK 

Maintindihan-y-To understand; compre 
hend. 

Maipagkakaihi-a-Deniable. 

Maipahihintulot a Permissible. 

Maipapalit a-Changeable permutable. 

Mairoga-Loving lovable ñne tender; 
affectionate; delicate: mild, kind; 
pleasing perfect. 

ALairogin a LoA^able amiable; pleasing. 

.Mais^¿ Corn 

Maisanw Cornfield. 

.Maisasabit a Fit to be hung up. 
nthiit which may be hung up. 

Maisipan-t' To remember, remind; think; 
meditate. 

Maisipan a Pensive; thoughtful. 

Maitatago a-Concealable. 

Mai tatangi-a Deniable. 

Maitim-rt-Black blackish jetty; obscure; 
gloomy, dark; raven, ebony, dark- 
brown. 

Maiwan-r-To leave; forego: quit. 

Máka Ü Can; could having the power. 

Makabubuhay a-Nutrimental; nourisinar. 

Makagagaling a Sanative; sanable; 
healthful. 

Makagi<>ilit n-Cutter. 

Makahalin ang loob-7/-To call or court 
the love of another. 

Makahapis a-Painful; sad; piteous. 

Makahawa-í7-To contage; be contageous; 
infect; corrupt, pervert. 

Makahawig-a-Propitious. 

Makahinga sa harap-i^-To breathe audi- 
bly; perspire. 

Makahihiwa-a Sectile. 

Makahilagpos t'-To pull apart; elude; 
slip away, get away. 

Makahon-í^ro embale; be packed or 
boxed up. 

M akah u h u b og- a- PI i ab 1 e . 

Makaisa ang halaga-*; To be equiva- 
lent; be of equal value. 

Makaisa ang layo-v-To be of an equal 
distance. 

Makaiyak a- Crying. 

Makakaiba-a- Alterable alterant. 

Makakain-a-Eatable; edible; comestible. 

Makakamtan-a-Attainable; obtainable. 

Makakita-z/-To see. 

Makalat ^;-To scatter; extend. 

MaKalawai^g a-Rusty. 

Makaligtas-t'-To liberate; save from 
danger. 

Makalilim a Shady. 

Makalilitnot o-Omissible. 

Makaliliwanag a Illuminative; illumi- 
nating. 

Makalimot-y-To forget; omis; miss; 
neglect. 



75 MAK 

Makalinga-a-Careful; solicitous; vigilant; 
mindful assiduous; attentive; diligent; 
anxious; obsequeous; compliant. 

Makalugod-f-To be pleasing; gratifying 
or liu morons. 

Makahilugi «Disadvantageous losing. 

Makalulugod-a-Agreeable; pleasing; smil- 
ing humorous. 

Makalunos-f-To cause sadness. 

Makalunos-a Painful: sad; piteous. 

Makamamatay a Deadly; mortal. 

Makamandag a Poisonous; venemous. 

Makamandagan-i' To be poisonous; be 
affected by poison. 

Makanaw-i'-To dilute; dissolve. 

Makapagbigay lilim v To make shady; 
produce shade. 

Makapal a-Thick; large; corpulont; 
compact; numerous, serried; stocky; 
gross. 

Makapal ang buhok-a-Hairy. 

Makapamahala w-Jurisdiction; authority. 

Makapamala-i>To heed, watch: manage. 

Makapangyarihan a Powerful; potent; 
omnipotent; most powerful, al- 
mighty, eminent; wealthy. 

Makapangyayari a-Powerful potent; 
mighty; w^ealthy. 

Makapangyayari sa lahat a Omnipotent; 
almiiihty; most powerful. 

Makapasokv-To contain; be able to en- 
ter. 

Makapitong doble-n-Sevenfold. 

Makapulas-f- o escape; avoid danger. 

Makapupurga^-Cathartic. 

Makaraan-f To elapse; go by; pass. 

Makasalanan li Sinner; offender; delin- 
quent. 

Makasama-v-To hurt injure cause pain; 

Makasapat-f-To be just or sufficient, 
satisfy; gratify. 

Makasasama a Injurious; harmful. 

Makasasawa-a-Tiresome. 

Makasilaw-r-To dazzle. 

Makasilingit-v-To crowd in; slip in- 
take part after the proper time. 

Ma asing layo — Of an equal distance. 

Makasirat^To be able to break or des- 
troy. 

Makasistra-a-Harmful; injurious; not 
healthful; deleterious; disadvan^- 
tageous; noxious. 

Makatanaw i;-To see; look view. 

Makatas-a-Juicy; sappy; succulent, 

Makatatawa-a-Laughable; ludicrous; 
smiling; agreeable; droll; absurd. 

Makatawan-a-Vast; massive; corpulent; 
fat; large. 

Makatekas-t*-To cheat; deceive; swin- 
dle. 



^ MAK 

Makatimbang-v-To balance; counter- 
poise; weigh. 

Makatitiis a-Bearable; forbearing; pa- 
tient. 

Makatulad t'-To be lake; resemble. 

Makatulog-v-To sleep. 

Makaulinig t'-To misunderstand; hear 
imperfectly. 

Makawala-i'-To escape; avoid. 

Makawangis-a-Alike. equal similar; as- 
similated. 

Makaya-tj-To be able; have the power 
or ability. 

Makayamutan ^; To displease; offend; 
disgust. 

Makialam-t'-To interfere; meddle; in- 
termeddle. 

Makiapid-t7-To seduce; fornicate adul- 
terate. 

Makiayon Í7-T0 coincide; acquiese yield: 
have the same idea, 

Makibagay-?;-To sympatize; accomodate. 

Makihalubilo-i;-To be one of a multi- 
tude. 

Makiisai^-To yield; coincide; agree; 
attest; coniform; prove. 

Makiisa sa pasiya-t? To feel or- grieve 
for another. 

Makilala-v-To know; understand; detect; 
meet ascertain; discover; recognize; 

Makiling a Leaning: inclined. 
Makilitiin í7.TicklÍ8h. 
Makimatyag-2/-To look after care for; 

attend to pay attention 
Mákina-n-Machine. 

Makinabang t)To gain: profit; interest. 
Makinang-a- Bright; shiny; polished; 

glossy; brilliant; lustrous. 
Mákinangpangapas-w-Harvester;mower; 

reaper. 

Makinig 'y-To hear; listen. 

Makinis-a-Glossy; elegant; tine; shiny; 
nice; gay; graceful; lucid; shining; 
plain; neat; natty; terse; slick. 

Makintab a-Showy; shiny; lambent; hv 
cient; glossy. 

Blakintal-i; To print; stamp; emboss: 

Makipagaway-i?-To dispute; litigate; con- 
tend, fight; rival; quarrebopposse pick; 
a quarreL 

Makipagbabag-t' To fight; rival: con- 
tend; quarrel. 

Makipagbaka-r' To war; fight; attack; 
combat; oppose. 

Makipagdamdam-Tz-To feel; grieve. 

Makipaghamon-'y-To fight oppose; com- 
bat defy; challenge. 

Makipagcapowa-v-To be cordial, kind, 
social or corteous. 



_76 MA L 

Makipagcasundo-t'-To reconcile; comply: 
be friends or congenial. 

Makipaglamas-v-To attack; assault fight; 
combat. 

Makipaghkutin-t'-To be hois erous, be; 
rompirh or noisy 

Makipagmook-'i^-To fight; war; oppose 
combat. 

Makipagpasiya v To feel; grieve. 

Makipagsalitaan-t'-To converse; talk; 
enter into a conversation. 

Makipagtalo-t'-To dispute; argue litigate; 
contend; quarrel; resist oppose; repel; 
murmur: snarl. 

Makipagusap-u-To litigate; dispute; 
study talk; discuss contend; converse; 
speak; reason; confer; harangue. 

Makipagyari t'-To complete; finish. 

Makipot-a Narrow; close; tight. 

Makiskis-i;-To scratch; waste by fric- 
tion. 

Makisama-t'-To be friends be with. 

Makisap^a-Brilliant; shiny, bright; lucid; 
lucient; glossy. 

Makita-t'-To see; look; meet: ken. 

Makitalamiiam-v-To meddle; inter- 
fere. 

Makitang muli t;-To review; see or 
meet again. 

Makitid a-Narrow; close; tight; rigid; 
exact 

Makiupap-i; To entreat; speak; haran- 
gue; reason; implore; crave; beg pray; 
request; petition 

Makiugali t'-To sympathize; be con- 
genial. 

Makuhat'.To get; take. 

Makulot-a Curly 

Makulot-v'lo curl 

Makunan-t'-To miscarry; menstruate 
very strongly. 

Makupad-z?'Diliatory; lazy; dull; indo 
lent: late; slow. 

Makupitin í;-To purloin; pinch; knock 
down. 

Makuro-i;-To know; understand 

Makuto a-Loiisy. 

Malában-a Opposite. 

Malabast^To be excluded or kept 
out; be exempt. 

Malabisa-Escessive e^shorbitant; enor- 
mous profuse; abundant; lavish; 
extreme. 

Malab\s-ar?t'.- Abundantly; lavishly; ex- 
cessivély; profusely. 

Malabis w Rest; remainder; residue. 

Malabis na feasamaan-n-Perversity ; 
wickedness. 

Malabis na luat n-Tedium; tedoiusness* 
prolixity. 



MAL 



i i 



Malabis na pagiiiamalia]-n-Predile("tion; 
excessive love. 

Malabis ng tipid-a-Miserable, mean; 
miserly; stingy. 

Malabnaw a- l'hin pare diluted. 

Malabo a Muddy; obscure; murky; dark; 
gloomy; dubious; indistinct; unintel- 
igible enigma:ic thick. 

Malagak-v-To put in charge of an- 
other; 

Mala-^amgamgani-ii-Tepid; lukewarm. 

Malagas ang dahon-a To fall off (pi'V 
to leaves). 

Malaglagr-- o fall. 

Malagkit a-Sticky. unctions; greasy- 
mucous gluttinous soft. 

Malago-(7- eafy; pertile; luxuriant, 
fruitruh copious. 

Malago ang buhuk a Hairy. 

Malagot-ü-To break, pull apart, 

Malagot ang hiningat'-lo expire, 
die. 

Malagpos-a-Exxcessive; overal)untlant. 

Malagpos-ar^v. -Excessively; abundantly; 
profusely 

Malagpos ?t-Residue; remainder; over- 
plus. 

Malagpos ang dami-a-Overabundant; 
exuberant, too many. 

Malagpos ang kababaan-«-Obese; too 
fatr 

Malait-a Contemptible; despicable; low; 
abject, 

Malakad ang paa-t'-To go afort; walk. 

Malakas-iT-Strong «tout firm; husky; 
vigorous; mighty; drawny; burly; 
hale, corpulent robust; rigid per- 
fect; sound; solid; stocky; inflexible; 
hard coarse brave; valiant active; 
effective; bouncing vehement. 

Malakas ang katawan-a Healthy sound. 

Malakas kumain ??-Glutton; liealihy 
eater. 

Malakas uminom w-Tippler; drunkard. 

Malakhin-r-To honor, resi)ect, dig- 
nify adorn. 

Malaki r/Large; great; vast; liuge; burly; 
gigantic; heavy; weighty; important; 
compact; strong lofty; corpulent; 
circumspect; arduous; stout; grievous. 

Malaking lakas-?* Powder; might. 

Malakingmalaki-rt-Very great or large; 
chief; principal. 

Malaking pag ibig n Deep love. 

Malaking tawow- Large man gentleman, 

Malaki pa a I^arger greater. 

Malakuko-a Warm lukewarm tepid. 

Malalaluan-(T-8uperable; conquerable. 
Malalim a-Deep; profound. 

Malamán^ Fl^shv; full of meat. 



M AL 

Malaman-r lo know; wit; ken; under- 
stand com{)rehend; cognize. 
Malambot a Soft; s})ongy; pliable hm- 

ber; bland; mellow; tender; lithe; 

flexible; delicate; docile plaint weak; 

mild. 
Maland)<)t ang ugali (7.-8ubmissive; hum- 
ble resigned affable; meek gentle; 

placid solft tempered; lenient. 
Malamig ii Cold; frigid; cool, bleak; 

refrigerant. 
Malangiba- Scabby; scurvy; scurry; 

mangy. 
Malangis-a-Oily oleagneons; ñne, 
Malanta r To pine or fall away wither; 

diy up. 
Malaon-/^ Time tide term; sea on; age; 

duration. 
Malaon a-Prolix ol<l. 
Malapad-rt-Wide; «-pen; spacious, capa- 
cious. 
Malapad-n-One cent. 
Malapit ar?t' -Near; close. 
Malapit a Proximity next; neghhbor- 

ing; contiguous mediate impending. 
Malapit na malapit-a^it'.-Very near 

nearly; almost. 
Malapot « Thick dense close. 
Malasa a Palatable tasty; melIow\ 
Malasin-i"-To run over; })eruse: survey 

review; revise; observe notice heeil; 

mind. 
Malason-^-To be poiasn. 
Malason «-Poisonous; venemos, 
Malata-a Tender; weak; delicate Iangui<i 

faint: sofc heartless; withereil 
Mdawak <7. Large; extensive ample; 

wide capacious spacious; champaign. 
Malaway-r/. Salivous salivary. 
Malawig-/;-To explain in a roun<l about 

way. 
Malayoa Distant remote; outlying; 

far; retired solitary 
Malayo sa kaguluhan<7. Quiet calm. 
Malayo sa kapowa a Siiy; <liftident. 
Malayo pa sa-arit;. Beyond, farther; on 

the other side. 
Mali n Mistake; error; fault; defect; 

oversiglit; blunder. 
Mali-a-False: mendacious; orroneous^ 

bad; incorrect: faulty. 
Mali sa sulat ó limbag-n-Erratum. 
iMalibag-r¿-Dirty: greasy, iilty. 
Malibog a-LeW'd; lustful; immodest; 
indecent; Obscene; impure; shameless. 
M^iligaw?; To mistake; commit an error 

lose one^s way, err. 
Maligaya-a- Joyful pleasant; merry; 
happy; fortunate; prosperous; con- 
vivial; holiday. 



MAL 



78 



Mal'igo yTo batlie take a bath. 

Malif^tas i'-To be saved. 

Malüiiiii a Secret reserved cautious; 

conñdential salient. 
Mal ibis í;-To err, mistake misjudge. 

become lost. 
Maliit-o- Lettle small short; scanty. 
Maliit na kuta-n- Bulwark; defence. 
Maliit na maliit a Verv small; very 

litle. 
Maliit pa sa-a Smaller; less. 
Malikot-a Restless; büiste''ous; mis- 
chievous lively noisy; turbulent. 
Mai iksi a- Active quick speedy, expe- 
ditious; smart nimble light- free; 
prompt; lithesome; highspirited; swift; 
ready; spry; diligent; loose; mercu- 
rial. 
Malilim-a Shady; umbrageous. 
Mai i limutin-ft Forgetful; oblivious; 

neglectful. 
Malimbag-i? To stamp; print. 
Malimit a Close dense; thick; compact; 

condensed. 
Malimutan I'-To forget; neglect; omit; 

mistake unlearn. 
Malinamnam a-Delicious; select; mel- 
low: buttery. 
Malinaw a Crear; br'ght plain; dis- 
tinct; open; evident manifest; pub- 
lic: transparent sheer; ol)vious. 
^lalinaw dingin-« Intelligible; con- 

cievable: pronourjce<l. 
Malingatin í7-To neglect; forget; over- 
look skip. 
Malingat a-Forgetful; neglectful. 
Mai inisYi Clean; pure; clear; decent; 
unmixed: free: neat plain; immocu- 
late; unadulterated; virtuous; devout; 
tidy: honest; modest; refined; mere. 
Malinis na loob-rz-Sincere; clear; frank, 

cordial pure 
Mai i n sa d vA o di s j o i n t. 
Malipot/'-To extinguish; become exter- 
minated or destroyed. 
Malipos (i-Pustly; full of pustles. 
.Malipos ?/'-To be full of. 
Malirot-ft Unsavory; having a bad taste. 
Malited-rt Strong; robust; nervous; vig- 
orous. 
Malitot'To mistake; err: embarrass; 

be uneasy or discomposed. 
Maliwagn-S'low; tardy; slothful; indo- 
lent: lazy. 
Maliwag mangvari-a Difficult hard. 
Maliwanag^.-Clear; bright evident; ob- 
vious; luminous; lucid; distinct; 
refulgent; overt; ostensible: express; 
notable; quite; pronounced; point 
blank sheer. 



^lAL 

Maliwanag na malabis a-Glistening. too 

shiny or bright. 
Malowag a Wide: free; open; loose. 
Malowag a-Loose free open; wide. 
Maluag ang kamay-a Spendthrift, prod 

igal. 
Maluag ang loob a-Free hearted; gene- 
rous; calm; free; good natnred 
Malualhati rt Blessed; glorious, happy; 

l)eloved 
^laluaga-Wide: diffuse ample open; 
spacious; champaign; diffusive; capa- 
cious slow. 
Maluang mangusap a Eloquent. 
Maluat-a Slow, tardy; protracted: pro- 
lix tedious. • 
Malubay <x Easy pliant; amiable; pleas- 
ing slow; easy of success. 
Malubay ang asal-a-ximiable, pleasing; 

good natured. 
Malubay makipagusap a-Mild of 

speech. 
Malubay na loob-aMeek; gentle; tame- 
quiet; mild. 
Malubha-a-Excessive; extreme. 
Malubha-adi;. Too; very. 
Malubog v-To sink; submerge. 
Malugas i)-To fall out; shed hair. 
Malugod-ri Amiable pleasing; happy; 

merry convivial good natured. 
Malugod-v-To be happy, contented, 
pleased, satisfied, delighted or con- 
vivial. 
Malukong-?i-Concave, concavity; hollow; 

hollowness. 
Malulan-t'-To contain; hold; have; com- 
prise be hehl. 
Malulutang a Bouyant. 
Maluma-t'-To become old, stale or mus- 

tv. 
Maiumanay-i' To Docile; gentle; slow; 

meek; tame. 
Malumbak a-Pitted; full of holes. 
Malumbay-a-Glomy;8ad sorrowful; mo- 
urnful plaintive; mean. 
Alalumbay v-To be afflicted or sad. 
Malumbay na loob a Sad: mournful. 
Malumot-a- Mossy; oozy; slimy. 
Malumpo-t'-To have rhe dingue; gi;ve 

way in the knees. 
Mai undo a- Sagged. 

Malungkot-rt-Sad; sorrowful; gl,6on)y; 
unhappy: mournful; melomcholy; 
mean; rueful bleak; haples^vá; down- 
cast; crestfallen: chapfallen; contrite 
plain tibe*, pensive; disc( ^nsolate. 
Maliiningning-a Bright: shining; bril- 

lant; glistening glittering. 
Malunusan vTo be sf id or mourn- 
ful. 



MAM 

Malnpa-a-Earthy, liaving much land; 
territorial. 

Maliipaypay-í)-To grow or Ijecorne weak 

or languid. 
^I a 1 u pay pay a- 1 .an gui< I ; w ea k . 

Malusaw <% Liquid. 

Malusaw f-To dilute; dissolve. 

Maiuto-t'-To boil; cook. 

Malutongft Brittle; fragile. 

Mamaang v-To wonder; stare. 

Mamaga-r-To swell; become swollen; 
tumefy. 

Maniagitan-t»-To intercede: interpose; 
mediate; bespeak. 

Mamahal-?*-To grow or become dear; 
raise the price. 

Mamahala-f-l o manage; look after. hee(i : 
take care; keep govern: command; 
direct; administer, man: wield; reek; 
boss. 

MamagpagT/ To shake; wag. 

Mamalagi-ii-To continue; enchire; ha- 
bituate; subsist, protract. 

Mamalago-r'-To become fruitful; be 
abunciant. 

Mamali-r-To err; mistake equivocate: 
blunder; misjudge, commit a mis- 
take. 

Mamaii ang dinig r-To misunderstand. 

Mámalo-?;- o falsify;' be false. 

Mamalso w Falsiiicator. 

Mamainayapa-?? Paciticator; pacifier. 

Mamana í; To inherit. 

Mamauas ?;-To swell tumefy 

MamangliatJ-To wonder, marvel; store. 

Mamanhid ?' To numb; benumb; cramp; 
become torpid or senseless. 

Mamanhik ?>To intercede, inter|)0se; 
mediate; go up. 

Maman sa-z^-To brag; glory; boast. 

Mamansag-r To si)ot. 

Mamantal-v-To be flea biten, 

JMamantik^-a Puttery n)ellow; fat; cor- 
pulent; coarse; obese. 

Mamantog-f-To inflate; fill with wind; 
blow full of wind. 

Mamaos-t'-To become hoarse. 

Mamaos-í7, Hoarse. 

Mamasdan-r-To see«; watch: detect; iind; 
discover; meet with; hit upon. 

Mamaslang-r-To l)e rude or disre- 
spectfuh 

Mamatay-i/'-To die; perish: end go out; 
stop; terminate or conclude life 

Mamaulo-üTo fill; be filled or stuffed. 

Mamaya-i-i^r. -Presently; soon; immedi- 
ately; right away at once then; be- 
fore long in a moment; after. 

Mamili-?'To choose buy; purchase; 
go shopping; prefer. 



(9 M AN 

Maminsanminsan ark?. -Now and then, 

sometimes; from time to time. 
MamintasrTo find fault; censure; 

ridicule; cristicize. 
Mamirinsa-f-To iron. 
Mamohaghag v-To rarify. become thin. 
Mamookv-To war; fight oppose. 
MamualantfTo fill staff; satisfy. 
Mamuhi-i'-To disgust; displease offend; 

vex; molest loathe; excite 
Manuihunan-'i?-To found; furnish capital. 
Mamuisan-i"-To loan on interest; rent 

for cash. 
Mamukha-i)-To resemble; be like; favor; 
Mamukod-r-To separate divide; be dis 

tinct except; distinguish. 
Mamukod sa laliat-r-To surpass; out- 
vie exceed: excel. 
Mamula-?'-To redden; blusli dye red. 
Mamulaklak i; To fiower, bloom nour- 
ish thrive. 
Mamulamula-a Reddish. 
Mamulangos <? To slip or run through 

the fingers. 
Mamulayan-?; To have knowledge. 
Mamulayan <? Wise, knowing. 
Mamunga-?NTo bear fruit; produce; 

bring forth flower; be fruitful. 
Mamumula-That which will become 

red. 
Mamulubiv-To beg: be poor; im- 
poverish hunger starve; famish 
Mamunot'To command lead; hea<i; 

marshal. 
Manuimuhunan w Capitalist. 
Mamuti-i^-To whiten. 
Mamutik-r-To beconie muddy. 
Mana-n-Inheritance; heirloom; rheum; 

patrimony. 
Manabako r To smoke cigars. 
Man ad a-n- Flock herd. 
Managal-r-To last; <'ontinue; subsist; 

endure persist. 
Managboy ??-To lament mourn; grieve; 

cry: bewail. 
Managot-v-To b'^il: answer. 
Manaban i?-To inhabit rsside; dwell. 
Manaig í;-To conquer: predominate; ex- 
cel; out do; surpass. 
Manning t; To lament: bewail; tell one's 

misfortuness. 
Manainga-t'-To listen; hear en; hear; 

attend. 
Manakamika-aíír'. Sometimes; now and 

then from time to time. 
Manakit-i>-To hurt, wound; offend. 
Manakot-r-To frighten; terrify; <lnunt, 

intimidate; scare. 
Manalan" i; To petition; harangue 
besee «i; pray; pleab; invócate invoke. 



MAN 80 

Maiialig-í; To have faith. 
Manalov-To win; gain conquer exult, 

triumph. 
Mnnanianahan a-Hereditar}'. 
Mfinainbitan V To lament; mourn; cry; 

grieve; bewail 
Manam palasan-t7-To insult: o ff e n d ; 

make: angry revile; abi^e; injure. 
Mananagot w Bondsman. 
Mananagpi-n Cobbler one wlio patches. 
Mananagwan-?^ Rower; paddler. 
Mananakop n Savior; rescuer redeemer. 
Manananiiu-w-Planter, one wdio plants. 
Mananayaw n Dancer. 
ManangisvTo cry; mourn; snivel; sob; 

grieve lament; bew^ail. 
Manaog v-To descend: go dow^n. 
Manariw^at; To grow^ or become green. 
Manatili-?7-To continue: protract endure; 

subsist; last fix; fasten: persist. 
Manbabayo-n-Mallet. 
Mándala M Stack; rick. 
Mandaya ?;-To deceive; cheat. 
Manduduitii-Thiel; robber; freebooter; 

pillager; plunderer. 
Mandudurogn- Pounder; one who flails. 
Manekas-jy-To cheat' defraud; swindle; 

gull; impose upon. 
Manenegosio-a Negotiable. 
Mnenekas-^i- Swindler; defaulter. 
Mangaahit-n-Barber. 
Manga anak n-Ohiidren. 
Manga baiaybagayan-w-Chattels; fix- 
tures; furniture. 
Manga bagay nakasamsam sa kaaway- 

w spoils capture prizes. 
Manga bituka-n-Entrails; intestines. 
Mangabayo-?7-To ride a horse* 
Manga damit n-Apparel. 
Mangagamot-:?i-Doctor physician. 
Mangagamot na hindi nag-aral-n-Quack- 

doctor. 
Mangagamot ng hayop w-Vetrinarian; 

ferrier. horse doctor. 
Mangagaod-n-Rower; paddler. 
Mangagapas-^-Reaper; harvester; mower; 

one who reaps or harvests. 
Manga gastos-n Expenses; charges. 
Mangagaw^-M-Robber; plunderer thief. 
Mangagawa n Doer; maker; author. 
Mangagawa ng bariles w Cooper. 
Mangagawa ng kutsilio-?i-Cutler. 
Mangagat t'-To bite: 
Mangao:kayonkayon-v-To agree; consert; 

decide. 
M' ngahas-a Agressive; saucy; hold; 

plucky: intrepid : forward; stalwart; 

stal worth; spunky; precocious; high- 
spirited. I 
Mangahas-t/'-To dare; defy; ve,':ture; try. 



MAN 



Mangaligkig í;-To shiver or tremble 
witli cold. 

Mangaling ??-To come from; issue from; 
arise, proceed or spring; from; ori- 
ginate in. 

Mangaiing sa í^To descend or come 
fro'ii. 

Manga manok-w-Poultry. 

Mang ambavTo pretend to threaten, 

Mang^ngahoy-w Woodsman woodcutter; 
timber merchant. 

Mangangalakal-w-Merchant; dealer; tra- 
der; shopkeeper. 

Manganib ?;-To be in danger. 

Manganinag>J-To be transparent. 

Manga pagkain-7^ Victuals; provisions. 

Mangapit-y-To grasp; seize; catch; 
snatch. 

Mangas n Sleeve. 

Mangas na maluag-w-Poke. 

Mangaso-y-To hunt; chase; go hunting; 
course gun; go on a chase. 

Manga sundalong bantayn Guard. 

Mangatal v To oscillate; vibrate, shiver; 
tremble. 

Mangangatalv. Tremulous; quivering. 

Mangangayat-i; To become or grow 
thin, weak or poor. 

Mangati-v-To attract by deceit. 

Mangatowirant; To argue; reason; dis- 
cuss; discourse; affirm; give a rea- 
son. 

Manga upang batow-Judge's fees. 

Mangayayat ?i-To become weak; thin 
or languid; debilitate. 

Mangbabasagn-Breaker; one who 
breaks. 

Mangbadya-t/'-To imitate; ecoff; mock; 
ridicule; copy. 

Mangbansag-i^-To nickname, 

Mangbihag v-To capture; captivate. 

Mangbihag ng sasakyan í;-To pirate. 

Mangbububo-n Founder. 

Mangd rignia w- Warrior; soldier. 

Mangubat--?;-! o go to the woods; w^ork 
in the woods become or grow w^oody. 

Mangugupit n Barber. 

Manghan Wonder, admiration; amaze- 
ment. 

Manghahabi-n- Weaver. 

Manghahabi ng sutia w Silkweaver. 

Manghahalo n-lVlixer, roller, 

Manghaharang-ii Highwayman; bandit; 
robber. 

Manghahayuma ii-Patcher; cobbler 

Mangharang-D-To hold; up; rob; plunder 
assault. 

Manghawak-?;-To attach; hold up; catch- 
hold of. 

Manghihinang-n-Soldering'iron. 



MANG 



81 



MAN 



Mano:himasokt' To interfere, interrup; 

mecidle. 
Mangliimatay-'y-To faint: swoon. 
Manghina-T-To weaken pine; away; de- 
bilitate extenuate: waste away. 
Manghina ang loob t; To dishearten be- 
come; discouraged; grow dejected; 
become we^k. 
Manghinapang í;-To become coura- 
geous strengthen; invigorate enforce; 
exert reiníoree, gather farce; make 
strong or brave. 
Manghingutoi/'-To louse; clean from; 

lice or fleas. 
Manghiniksik-i; To louse; clean from 

lice or fleas. 
Manghinuha-iJ-To collect; gather. 
Manghiya-i7-To shame; make ashamed; 

cause to be ashamed. 
Manghuhula-^ Prophet. 
Mang iba-r-To alter change. 
Mang iba sa capowa-'y-To distinguish 

one's self. 
Mang iit-v-To nickname; ridicule scoff; 

censure. 
Mangilabot v-To terrify, frighten; scare. 
Mangilalás-?^To marvel wonder. 
Mangilid-i;-To approach the edge or 

shore. 
Mang imay-i;-To shell. 
Manginigi^-To tremble; sparkle; oscil- 
late; vibrate. 
Mángiti-v-To smile look pleased or 

happy. 
Mangitiog-i;-To lay eggs. 
Mang iyaw-v-To mew. 
Mangkok-w-Crock; bowl; porringer. 
Mangkulam-v-To bewitch. 
Mang-laban-v-To struggle; fight; war; 

oppcse; strive; contend; resist. 
Manglalik-ii-Turner. 
Manglibak-t;-To deride; scoff; jeer; 

mock. 
Mangliligis-w-Miller; grinder. 
Manglilinag ?i Cultivator; gardener; hor- 
ticulturist. 
Mangloob v-To plunder; assault; pillage; 

rob. 
Manglulusog n Plunderer; destroyer; pil- 
lager; consumer. 
Mangmang-a Folish idiotic; stupid; dull; 

conwardly; ignorant; rude; silly. 
Mangmang-fi-Brute; idiot. 
Mangmumulin Grinder: miller. 
Mangulo-i; To wrangle; fight; perturb; dis 

turb; harrow. 
Mang ulo v-To head; command; be chief, 

govern. 
Mangulam y-To eat nothing but meat. 
Mangulo v-T ocurl. 



Mang umit f-To steal; pilfer; rob; seize! 

grasp. 
Mang unay f-To benumb. 
Mang undot-f -To wrinkle; become wrink- 
ly. 
Mang urong-r To revoke, retract; retreat; 

retire: go back. 
Mang usap-t'-To talk; utter; converse 

speak; reason harangue. 
Mangusap na hindi nlawatasan-y-To 

numble; mutter. 
Mangyari w Result; consequences. 
Mangyari-i;-To happen; be done have; 
may; can; be possible; be able or 
feasible; possess. 
Mangyari-coTij. -Because. 
Mangyaring bigla-v-To do in a hurry. 
Mangyayari a-Feasible: practicable; pos- 
sible; easy. 
Mangyayari sa arawaraw-a-Quotidian. 
Mangy ay ariring ihiwalay-a-Separable. 
Mangy ay aring mabusog a Satiable. 
Mangyayaring mamali-a Fallible. 
Mangyayaring mapagaling-a Curable; 

healable. 
Mangyayaring matapos-a-Terminable. 
Mangyayaring matawa a-Laughable; lu- 
dicrous. 
Mangyayaring tiisin a-Sufferable; en- 
durable. 
Manhid-n-Numbness; ache. 
Mahilakbot-v-l o terrify; scare; frighten. 
Manhinayang-r-To pity; have compas- 
sion; grieve for; be sorry for. 
Manibasib 'í;-To attack; assault; under- 
take; attempt. 
Manibay-t; To strengthen; secure; make 

fast; prop; affirm. 
Manigarrillo -y-To smoke cigarrettes. 
Mamihasa -z/To accustom; inure. 
Maniin i?-To prop up; build upon; raise 
on the hands; support on anything. 
Manika M-Wrist. 
Manikadv-To kick: fling out. 
Manikluhod-v-To ask; beseech; petition; 

beg. 
Manikof-To ellow. 
Manilbihan-v-To serve; favor; make 

use of. 
Manindal-i?-To be added or supported 

by another. 
Maningas-a-Fervent; ardent; vehement. 
Manigid nTrower. 
Maningil-u-To collect. 
Maningning-a-Bright; sparking; radiant; 
shining; luminous; lucid; refulgent; 
grittering; lucient; quivering. 
Maningning t;-To sparkle; shine; glitter; 

radiate scintillate. 
Maniningil-w-CoUector; taxgatherer. 
11 



MAN 



82 



Manininta-n-Lover. 

Maninira-n-Breaker, destroyer; tnisdeal- 
er; corruptor. 

Maninira ang ari ng may ari-w-Defanl- 
ter; defraiider. 

Maaninira iig pagaariw-Sp end thrift; 
squanderer. 

Maninira ng puri w-Defamer: slanderer. 

Maniniraliansaisanglugar-n-Inbal)itant. 

Manipis a-Thin; slender; fíne, sleazy. 

Maniraban-i'-To dwell, live; lodge, re- 
side; inhabit. 

Manirintas-y-To braid. 

Maniwala-i? To believe; trow; credit; 
trust; have faith. 

Maniwalain ri^-Trustful. 

Manlalabra-w-Stonecutter, 

Manlalagari-n Sawyer. 

Manlalaiik n-Turner. 

Man lamang a(íí7.-Though;atleast;scarce- 
ly; hardly, otherwise. 

Man 1 i son- Cramp; spasm. 

Manlulupig n Usurper. 

Manok-n-Rooster; cock; chanticleer. 

Mano na-¿nfer.- Would to GOD; for 
heaven's sake. 

Manong ¿nier.-At least. 

ManoRg-aáz/.-Thougb; at least; scarce- 
ly; hardly; otherwise. 

Manotnot-v-To ravel. 

Mansa-w-Spot; stain; blot; blur; blotch; 
blemish; faeces; dirt. 

Mansahan-v-To stain; spoil; blur; blot; 
tarnish; bespatter; daub, contaminate; 
blotch, 

Mansuhin-v To tame; domesticate. 

Mantel-n Mantel; tablecloth; altarcloth. 

Mantika-n-Grease; lard; fat. 

Mantinihin-i'-To maintain; support sus- 
tain; hold up. 

Mantiquilla-n-Butter. 

Manuag-i;-To hook with the horns; 
butt. 

Manuba-i'-To deceive; cheat; defraud; 
swindle: impose upon. 

Manuba-a-Deceitful; cheating. 

Manubig-'i;-To urinate; emit urine. 

Manubok-7/-To spy; espy; watch; test; 
try. 

Manuka-?y-To peck. 

Manukod-'^^To Jut out, surpass; excel* 

Manuluyan-t)-To lodge; board; repose; 
entertailn in one's home. 

Manumpa-2/-To swear; make oath; curse; 
blaspheme. 

Manumpa ng kasinungalingan-i; To per 
Jure; swear falsely. 

Manunuba-n-Swindler; cheat, 

Manunubok-w-Spy; hangdog. 

Manunula-n-Poet. 



MAP 

Manunulid-w Spinner of thread, exam- 
iner. 

Manunulong-n-Helper. aid; assistance; 
one who aids or assists. 

Manunulsa-^? Raper papist. 

Manununog i^i-Incendiary; burner. 

Manuyat'-To flatter; coax; deligth; 
please. 

Maolingan-17-To bespatter with soot. 

Maowi-¿;-ro return, devolve; become. 

Mapa-n Map. 

Mapag agtahi-a- Joking funny happy, 

Mapag aksaya-<2-Spendthrift prodigal. 

Mapag aknaya ang pag aari n-Spend- 
thrift; 'squanderer, prodigal. 

Mapagal í;-To fatigue, tire. 

Mapag ampon-a-Generous; noble; lib- 
eral; magnanimous; kind. 

Mapagnumpa-a-Cursing. 

Mapagbalbas-w Flatterer. 

Mapagbanalbanalan a Hypocritical; in- 
sincere. 

Mapagbasagulo a-Quarrelsome; entan- 
gling; ensnaring, coutious; bellicose; 
. controvertible. 

Mapagbata-a-Childish. 

Mapagbigay galanga-Respectful; polite. 

Mapagbigay loob-a Obedient; attentive; 
compliant, 

Mapagbiyaya-a Extraavagant; generous; 
wasteful, magnificent grand; splendid. 

Mapagbuhos-a-Effusive. 

Mapagdasal-a-Prayerful; pious. 

Mapagmagaling a- Curable, healable. 

Mapaghamon «-Provocative; irritative; 
provocating, provoking, 

Mapaghangin-rx- Boastful; arrogant. 

Mapaghilik «-Snoring. 

Mapaghinala-a Fearful; distrustful; sus- 
picious; suspective; Jealous. 

Mapag isip-a-Thoughtful; imaginative; 
fanciful, contemplative. 

Mapagkit a-Vicid viscous sticky. 

Mapagkonowaria Hypocritical; deceit- 
ful; false; untrue; counterfeit. 

Mapaglantunay-a Slothful; tardy, sloucli- 

y. 

Mapaglaro-a-PIayful; Jesting; rompish; 
wanton. 

Mapaglaway-tt-Salivous. 

Mapaglinkod a-Compliant; loving, kind; 
obliging; obsequeous. 

Mapag lura-a-Salivous. 

Mapágmarikit-a Spruce; proud; haughty; 
blown. 

Mapagmarunong-n-Pretender; sciolist. 

Mapagmasid «-Observing; careful, cau- 
tious. 

Mapagmayabang-a-Conceited; proud; 
haughty. 



MAP 



83 



Mapagmura a Vile; slandering; low; 

slanderous. 
Mapagiiasa-a-Desirous eager; greedy; 

longing lewd. 
Mapagod-'¿; To be or become tired, be 

fatigued or worn uot. 
Mapaginibabawa-Feigned; false. 
Mapagpalaro-a-Playfui. 
Mapagpanaginip-a Dreamy. 
Mapagpasial-a Strolling walking. 
Mapagpasiya-a- Abstinent, 
Mapagpatawaa-Laughable; happy; gay; 

joyful ludicrous. 
Mapagpatubo-a-Feitile; profitable. 
Mapagpigil-a Temperate; frugal mod- 
erate abstemious; prudent sober. 
Mapagpitaa-Respectfully; kind; gene- 
rous. 
Mapagpitagan-a-Polite; respectful; kind; 

obliging generous. 
Mapagpasinuñgaling-a Lying; deceitful; 

erroneous. 
Mapagsiste a Joyful; gay, festive happy; 

graceful. 
Mapagsugal-^i Gambler. 
Mapagsumbong n Telltale. 
Mapagsumbong ^-Informer; telltale; tale- 
bearer. 
Mapagtago a Secret underhanded. 
Mapagtago ang galit-a Rancorous spite- 
ful. 
Mapagtamasa-a-Profuse; lavish; showy; 

abundant. 
Mapagtanim sa loob-a Rancorous; spite- 
ful. 
Mapagtapon-a Spendthrift; prodigal. 
Mapagtawa-a Laughable. 
Mapagtiis-a Patient; forbearing; accomo- 
dating aV)stinent. 
Mapagtumpak-a- Prudish; fastidious. 
Mapagtungayaw-a-Cursing slanderous; 

vile; foulmouthed. 
Mapagupasala-a-Critical; slandering; in- 
sulting. 
Mapagwari-a Prudent; considerate; mad- 

itating oontemplative. 
Mapaghamak-y-To injure; hurt. 
Mapahinga t7-To rest; repose; be calm; 

breathe; respire. 
Mapaigatan-a To iaterpose; intercede. 
Mapaikpik i;;To compress; press. 
Mapainom-f-To invite to drink. 
Mapait-a Mordant bitter; poignant; 

pungent; rough to the taste. 
Mapakaila-i' To deny; retract. 
Mapakaila «Deniable. 
Mapakaluma-i?-To be old or stale. 
Mapakatanda-Tz-To be very old. 
Mapakialam rt-Maddlesome; interfe- 
ring. 



MAP 

Mapakikinabañgan-(i Profitable; serv- 

icible; utseful; beneficial. 
Mapalad-a Happy; lucky; fortunate bles- 
sed prosperous; successful; thriving. 
Mapalagay-v-To elect; chose; nomina- 
te. 
Mapalaran í;-To be lucky; happy; or for- 
tunate. 
Mapamanhin-a Superstitous 
Mapamansa-a Spotted; dirty; proud; ar- 
rogant 
Mapamula-t;-To commence; begin. 
Mapanaog-i;-To go down; descend; let or 

send down. 
Mapang agad «Quick; early. 
Mapang agad-afZf. -Early; quiclky. 
Mapangaw ang gulong-t? To stick in the 

mud. 
Mapangbabayi a-Lewd; lustful. 
Mapanghibe-a Deceitful; cheating. 
Mapanglibka a-Scoffing; ridiculous. 
Mapanglibak n-Scoffer; scorner; cen- 
sor. 
IMapanghicayat a Attractive; exciHng. 
Mapanhinayang a- Attractive. 
Mapangiba-n-Gainsayer. 
M apáñela w-a Gloomy; dark; obscure; sor- 
rowful: sad; mournful sullen; som- 
ber: cheerless; rueful: mean; murky; 
hazy. 
Mapanggulo a-Turbulent; seditious; mal 
content; discontented, noisy; boister- 
ous. 
Mapanhik-z/-To mount; ascend; go np: in- 
crease. 
Mapanira 9i-Destroyer; breaker. 
Mapanirang puri-n Defamer. 
Mapansin-v-To feel; note; understand; 

hit upon. 
Mapantay-í^To become equal or matched 
Mapanumpa-a-Foulmouthed; vile. 
Mapanuya-a-Flattering. 
Mapaos-a Hoarse; husky. 
Mapalitan-a-Changeable. 
Maparafigalan-tt-Boastf ul ; arrogant; 

proud haughty. 
Mapasa iba-i;-To fallto another; devolve; 

relapse. 
Maparis-t?-To be like or equal; resemble; 

match. 
Mapasal-tJ-To meddle; interfere. 
Mapasalan-i;To be obstructed or choked 

up. 
Mapasigaw-v-To exclaim; cry out, 
Mapasok-'y-To enter; go in. 
Mapatawa-a-Comic; comical. 
Mapatong-t?-To put on; add to; aug 

ment. 
Mapatpat-t>-To go to a place without 
any difinite object in view. 



MAR 



84 



Mapa tulala-a-astonisliiiig; s t u f e y i n g ; 
wondefull. 

Mapawis-v-To be sweaty or sweated. 

Mapawis-a-Sweaty; perspiring 

Mapeka v To feel angry or hurt. 

Mapekas-a Angry; disgusted; hurt. 

Mapiga-vTo squeeze, press. 

Mapaghati-a Antiphatethic; irritated. 

Mapigil-f To be bound or restrained. 

Mapilay-i'-To become lame limp sprain. 

Mapilipit-v To be twisted or twhied, twist: 
twine about. 

Mapilit-a Urgent compulsory. 

Mapilitin-v-To press; urge, compel; 
oblige. 

Mapintasae-ii Censorious Particular. 

Mapoot-v-To be exasperated, irritated, 
offended or provoked. 

Mapoota-sulky; testy. 

Mapootin-a-Touchy; .moody; fretful; ir- 
rascible 

Mapudpod a-Blunt; dull stupid. 

Mapulaa-Red reddish; ruddy. 

Mapula ang mukha a Redfaced. 

Mapulang mukha w-Blush 

Mapulapula-a-I ink reddish. 

Mapúlot-v-To find; pick up; detect; hit 
upon: meet. 

Mapúlot-rt Full of honey; having much 
honey. 

Mapungay ang mata-a-Squinteyed; 
sleepy. 

Mapuno-ii-To fill; stuff. 

Mapurol a-Dull; obtuse; blunt: spiritless. 

Mapurol ang isip a Dull; torpid, stupid; 
inert; slow. 

Mapati-a White. 

Maputik a-Muddy; miry. 

Maputiputi-a Whitish. 

Maputla-a-Pallid;pale; discolored; color- 
less; sallow; ghastly. 

Marabilisw Maravedí. 

Marahan arlu. -Slowly; little by little; by 
degrees. 

Marahas a-Brave; valiant; bold; auda- 
cious forward. 

Marahil ailv-Probably; perhaps; maybe; 

can be; haply. 
Maralita-a-Needy. poor; poverty-stricken; 

in want. 

Marama^' -y-To effect: inculpate. 

Maramdaman-?;-To feel; grieve; percieve; 
note. 

Maramdamin a Sensible; tender; not- 
able; sensitive; tender; hearted; af- 
fectionate. 

Marami-n Many; numerous; copious; 
abundant; pfentiful; manifold; several. 

Maraming buto a Bony. 

Maraming dahon-a- Leafy; full of leaves. 



MAR 

Maraming nabasa sa libroa-Learned. 
Maraming pagaaringlupan Land holder, 

planter. 
Maraming panulukan-a Angular; cor- 
nered 
Maraming taba-a Greasy, fatty; corpu- 
lent obese. 
Maraming sanga a-Branchy, ramous; 
ramose having many branches. 

Maramot-a Stingy: miserly; paltry; 
niggardly; petit; close mean, close- 
fisted; penurious; tight grasping; 
frugal, voracious; selfseeking, m s- 
erable; 'churlish narrow. 

Marangal a ICminent; honorable noble; 
illustrious; solemn; exellent sublime: 
grand: great: fine splendid; sump- 
tuous; surpassing; potent; just; fair; 
honest: patrician; transcendant; 
exalted: powerful; wealthy; large; 
huge, lofty important. 

Maarapat-i'-To deserve; merit; have due: 
appertain belong to. 

Marapatin-y-To incur: merit; have due. 

Marapatang tangapin a Acceptable. 

Marapat nasain-a Desirable, 

Marapatpagpalain a Meritable;deserving. 

Marapat parusahan-a Punishable, that 
which should; be punished. 

Maratihan-t^ To accustom; be experi- 
enced, able or accustomed to. 

Marawal a Unworthy; undeserving; un- 
meritable. 

Marawal ang ugali a-Tmpolite; rude; 
false bad mannered. 

Marawasan-f'To known; experience, be 
able. 

Margen- w Margin; edge. 

Marikit-a Beautiful; graceful; pretty gen 
seel; elegant; excellent; nice neat; 
fair, handsome; gay; gallant; fine; 
exquisite: dexterous. 

Marilag a Eminent grand; famous; illus- 
trious; magnificent, noble honorable: 
splendid; gracefu ; gay; shining; lucid. 

Marinero-n-Bailor; marine; seafaring 
man. 

Marinig-v To hear; understand: pay 
attention; percie\e: overhear. 

Markan-Mark; staniD, 

Markáhan-vTo stamp; mark; brand. 

Marques w Marquis. 

Martillo-n-Hammer. 

Marumhan-v-To dirty, soil; bedpatter. 

Marumi-ii Dirty; soiled, nasty; filthy; 
foul; sordid; indece it dingy; grtmy; 
dowdy; droosy; obscene; licentious; 
obscure; jetty; gloomy, unbecoming. 

Marungis-a-Dirt^; soiled: filthy; foul; 
nasty: dowdy; droosy; sordid; dingy; 



^MAS 85 

uiiinndtece, becoming; liewd; liceu 
tioiKs; obscene. 

Marunong a-Wise; learned knowing; 
discreet; prudent; judicious sage; 
erudite; shrewd; proficient pru<ien 
tial conversant able; civilized, sa- 
pient; reserved. 

Marunong-^ Sage; wise man. 

Marunong magingat ng lihim-a-Secret, 
silent reserved. 

Marunong makipagkapw^a tawoa polite, 
urbane; courteou ; wellbred. 

Marupok «Brittle; frail feeb-e fragile; 
delicate; forceless, frangible; weak. 

Marzo n March, 

Masabi a-Loquacious talkative. 

Masadhan-?/- To be obstructed or choked 
up. 

Masagana-a Abundant excessive plen- 
tiful; wealthy; rich. 

Masagana-acZi?.- Abundantly; evcessively; 
plentifully. 

Masagana sa dugo-íí Sanguine. 

Masagana sa pagaari a-Rich; opulent; 
affluent; wealthy. 

Masagi ^^Gall; w^ear away by friction. 

Masagutin a-Answerable; responsive, 
respondent. 

Masahin-tJ-To knead. 

Masakim-a-Avaricious; greedy; mi- 
serly. 

Masakit a Sick; painful; dolorous; la- 
borious. 

Masaklad-a-Sour. mordant; rougli to 
the taste; unpleasaut disagreeable; 

Masakop-v-To protect; defend; be an- 
nexed; be include<i; impend 

Masaktan i;-To cripple hurt injure; 
main; wound; affend; grieve. 

Masaktin-a-Unhealthy; painful; sickly 

Mnsakuna-fi-Disastrous. 

Mnsalabt?-To scortch; singe. 

Masalaiita-1' To be of no use. 

Mas ilita a Loquacious, talkative; con- 
versant garrulous; voluble. 

Masai ubong-t'-To encounter; meet: join; 
hit upon. 

Masai ungat-i;"To oppose; repugn; con- 
tradict. 

Masama-a Bad; evil; wicked; vile; per- 
verse vicious; pernicious unbecom- 
ing; indecent baneful; deleterious; 
liarmful; abusive profligate; arrant; 
despicible depraved; infamous; ond- 
nous: destructive, dreadful; false; 
ferocious; terrible; fatal. 

Masama-a^i^?'. -Perversely, viciously; per- 
niciously; baneful ly. 

Masama-n-Evil; l)ad harm; faul, hurt; 
injury; mischief. 



MAS 

Masamaat hilig-« Sinister; inauspicious; 
vicious. 

Masamang liitsura-a Illshaped; de- 
formed. 
Masamaint; To disapprove; censure; 
dislike reprove make or cause to 
be bad; hate adhor detest loathe. 

Masamang kaugalian a-Illbred rude. 

Masamang ugali a-IlUnannerred, jmpo> 
lite; iilbred. 

Masa ma })a-rt-AVorse. 

Masanui sa lahatrt- Worst. 

Masambulat-?;-To scatter; sow broad- 
cast, 

Masanay-r To practice know; experi- 
ence, be accustomed or able. 

Masandat-r-To All stuff; satisfy; glut. 

Masanga-a-Branchy; ramose. 

Masansang «Strong scented. 

Masapantaha-t* To presume; suppose, 

^lasapong r To meet encounter; col- 
lide; hit upon. 

Masarap rt-Palatable; sweet; savoi y ; de- 
licious, rich; dainty, tasty, nice; 
select; delicate. 

Masarapan v To bfe sweet; sweeten; 
make palatable or savory. 

Masaya «-happy; joyful; clieerful jocose; 
jocular; entertaining; merry; halcyon; 
facetious; pleasan'; affable convi- 
vial; bouyant; gleeful; jaunty; viva 
cious; winsome conncal; comic good 
natured, cavalier, festive; anuising; 
tasty. 

Masáyang-v To throw away; fail of 
success; do in vain. 

Masaya ang loob-?7-Happy; gay; jovial; 
merry; cheerful; compliant. 

Masaya ang mukha a Smiling; agreeable. 

Masculino rt Masculine. 

Masdan-^ Exploration w^atching exam- 
ination; study; observation; notice; 
spying. , 

Masabo a-Greasy fatty, fat. 

Maselang-n Clean; neat tidy; fastidious, 
cleanly; particular cleanly. 

Masiba-«-Gluttinou8; fond of dainties. 

Masidn Observation; glance; gaze; 
look. 

Masidli-«-Active; affective. 

Masigla «-Diligect; active; merry; amus- 
ing. 

Masikap-a Officiou8;diligent;industrious; 
solicitous anxious; assiduous. 

Masiki-« Shy, bashfid; embarrassed. 

Masikip-a-ISarrow; close; tight. 

Mas ksik-v-To fill up stuff. 

Masilaw^ i;-To be dazzled; daze. 

Masindak-v-To be startled, surprised, 
or astonished. 



MAS 



8(5 



Mixsinop-a Ciirioas inquisitive. 
Masltisay-y-lo be clear, evident or 

known. 
Masinsay aClear, evident. 
Masinsin-a Close thick; compact firm; 
solid; consistent gross; tight, strung, 
massive. 

Masmtahin-a-Affectionate; kind; loving 
pleasing. 

Ma«!Íntaliin sa Dios a-Pions; holy; mer- 
ciful. 

Masipag a Diligent; industrious; tlirifty; 
sedulous officious: ready; prompt, 
quick; active; smart. 

^lasipag magaral-a Studious. 

Ma>»ipak-i;-To break [per. to, the jmrn). 

Masira t; To break; damage, rot, spoil; 
impair. 

Masira ang isip y-To go crazy, become 
demented or crazy. 

Masiyasat <i!-Ourious; inquisitive. 

Maso- w- Nave; hub. 

Masobasob-v-To full down. 

Masowail-a Stubborn rebellious: con- 
tradictory disobedient 

Masawayin-a Disobedient; contradictory; 
stubbi)rn; obstinate, rebellious con- 
ceited. 

Masubok-f-To try; experiment; attempt; 
experience. 

Masubncan v To wound; hurí;; cause 
pain. 

Masuhin-v-To drive or pound with a 
mallet. 

Masucal a Dirty; filthy; slattern. 

M'risncal ang loob-a Malcontent; discon- 
tented. 

Masuklam a Acrid detestable; loathe- 
some execrated, antipathetic. 

Masuclam ang looba-Angry; irritated. 

Masulat-v-To be written or composed. 

Masulong ü-To swell increase; continue; 
be brave or bold. 

Masumpong-v-To run against; meet 
by chance; strike or butt against. 

Masundo-?;-To be called or sent arter. 

Masuuduan a-Reconcilable. 

Masungit-a-Cross; intractable; severe; 
harsh; arduous; cram py; cynic; fell rig- 
id; arbitrary; combative- cynical; pug- 
nacious; vixenish; vixenly, crabbed. 

Masunod I'-To Follow, ceme next. 

Masunog-'i>To burn; blaze; infiame. 

Masunurin a Docile; convenient; gentle; 
moderate; obedient; attentive; com- 
pliant submissive; humble; dutiful; 
amiable; resigned, duteous; indulgent. 

Masupok-^^To be on sumed. 

Masustanciari Succulent, juicy, nourisli- 
ing. 



MAT 

Masusuklam a-Repulsive. 
Masuwayin-(2 Obstinate; obdurate; stub- 
born conceited. 
Masuyo a-Obedient;attentive compliant; 

civil; polite; courteous. 
Mataas a- 'J all; high elevated, lofty tran- 
scend ant majestic. 
Mataas ang gitna-a-Convex convexed. 
Mataas magsalita a Grandiloquent. 
Mataas ang halaga-a Dear, costly; liigh 

priced. 
Mataas pa a-Higher; taller; superior. 
Mataba-a-Fat obese; greasy; chubby 
chunky; 'plump thickset, corpulent 
unctions; fertille fruitfvl; copious. 
Matabang-a-Tasteless; insipid; dull; 

heavy 
Matabil-a-Ialkative loquacious. 
Mataboy-t'-To be divorced or sepa- 
rated. 
Matagal a Staple permanent; firm; stead- 
y; lasting; durable; prolix, indefatiga- 
ble; unwearied 
Matagid-t'-To be obstructed; take the 

clear and leave the muddy. 
Matagilid-^YÍi;. Sidewise. 
Mataginting a-Sonoreus; pleasing; har 

monious. 
Matago-i'-To be hidden or concealed. 
Matago a-Hidden concealed. 
Matagpos-a-l o be deficient; fail. 
Matagpuan-d-T o find detect; meeti en- 
counter, discover hit on. 
Matagumpay-¿;-To triumph exult; 
Matahimik-17-To become calm, peaceful; 

serene or quiet. 
Matahimik-a^i;.-Quietly; calmly. 
Mataho-t;-To know; be able; expe- 
rience. 
Matacawa-Gluttonous; greedy; sharpset; 

ravening hoggish. 
Matakot a Afraid terrified; intimidated 

tremulous; timid; fearful. 
Matakutin-ii-Tremulous; timid; fearful; 
cowardly; apprehensive; sensitive; 
(forward: chickenhearted 
Mátalas a Cute; cunning; sly; sagacious; 
fine; smart lively; knowing; crafty; dil- 
igent adroit shrewd; discerning; 
ready; delicate perfect. 
Mátalas ang isip a-Learned: sharp; intel- 
ligent; skillful skillful; awake; know; 
ing; ingenious; able; sagacious; keen; 
sapient; sage; watchful; lively. 
Mátalas ang mata «Sharp eyed. 
Mátalas magmasid-a Cunning; saga- 
cious. 
Matalastas 7/-T0 know; understand; cora- 
prehend; prove, demonstrate;manif est; 
experience. 



MAT 



87 



iVJatalim-a Sharp; pointed; edged. 
Matalino a-Clear: circiuiispect; witty; 
prudent judicious wise knowing; 
sharp; sensible light; acute discreet; 
learned smart; intelligent skillful; sa- 
gacious sage sapient; mature. 
Mátalo V- To lose. 

jyiatambog-?--To throw to another. 
Matambok a-Sw^ollen. 
Ma tamis-ri. Sugar sweets. 
Matamis a Sweet dulcet. 
Matampuhin-a-Sulky, touchy; pout- 
ing. 
Matanda-a-Old aged; decrepid, ancient, 

antiquated anti<iue. 
iMatandang galit n Rancor grudge. 
Matandaan a- Hindful retentive. 
Matanga-i'-To astonish; stupefy. 
Matangisin-ft-Touchy; snivelling. 
Matankad rt-Tall straight. 
Matanto-t'-To understand; hear. 
Matapang-t'-Brave; valiant, bold; in- 
trepid; spirited; vigorous; gritty: re- 
doubtable courageous stong; ñrm: 
gallant; doughty, graceful: stalwart; 
stalworth spunky pUicky agressive; 
saucy; pungent: poignant. 
Matapos-t;- o finish; terminate; end; 

perish: die; conclude. 
Mataroki;To enter; penetrate: remark; 

sound; be understood; judge. 
Matastas v-To rip; ravel. 
Matatag-a-Strong; robust vigorous: firm; 
fast; resolute; consistent infiexible; 
solid; stubborn tight. 
Matatag i^-To be established, ordained 

or enacted. 
Matatahanan a Inhabitable. 
Matatakutin-a Fearful timorous; timid; 

coward. 
Matatangap a- Ad Tiissible; acceptable; 

fit; proper; recievable. 
Matatawanin-a-Smiling agreeable. 
Matayoga-High; tall; elevated 
Matayong t'-'Po obstruct check stop. 
Matibay-a-Firm; storng staple; com 
pact;"^ stout; sound; permament; per- 
fect; fast; steady: resolute; secure; 
entire; constant; coarse complete; 
solid; vigorous ;hard; rigid, informed, 
close. 
Matibay na^loob-a-Constant; loyal; nux- 

nifest; steadfast; firm. 
MatigastaHard; solid; subborn; firm; 

inflexible; vigorous; tight. 
Matigas ang buhok balahibo íí- 

Bristly. 
Matigas ang ugali a-Stubborn; pertina- 

ceous; obstinate. 
Matigas ang ulo-a-Stubborn; pertina- 



MAT 

ceous obstinate, contumelious, dog- 
ged; tenaceous. 
Matigmak-i;- To impregnate; be im- 
pregnated; soak. 
Matiis a- l'oloral)le; sufferable: constant; 
obstaining; obsiinent, firm; loyal; 
manifest. 
Matiknian-z;-To try; attempt; experience; 

taste^ experiment. 
Matili-n Shrill. 
Matimbang-i'-ro balance; counterpoise; 

be weighed. 
Matindi a-Heavy; weighty, cund^ro 

strong; cumbersome. 
Matinik «Thorny spiny. 
Matining-t'-To re-ound; tingle. 
Matining na kalooban-^- brave; strong; 

valiant. 
Matining na loob-a Moderate; forbear- 
ing temperate kind obliging; polite; 
constant; manifest, brave, valiant; 
firm loyal. 
Matinkal a- Cloddy. 

Matipi-a-To compress; be compressed. 
Matipip-a Economic; frugal; econom- 
ical; close; stingy. 
Matira-i;- To remain; stay; stop over; 

reside. 
Matisod-7?-To stumble stub. 
Matisuran a-Stuudiling tripping. 
Matitiis a Tolerating abstemicuis; suf 

ferable; abstaining. 
Matitirahan-ftlnhabitable; habitable. 
Matiyaga a-Constant loyal; firm; dili: 

gent: tolerating; sufferable. 
Matong n Hamper; basket. 
Matowa-/; To be happy, gay, merry, de- 
lighted rejoiced. 
Matowid-a Right; legal; la fnl; just; 
constitutional; honest; upright; 
straight direct pointblank. 
Matowid af^f. -Rationally; justly; honest. 

ly gihteously. 
Matsing-7¿- vlonkey. 
Matuiran ?7 To debate discuss; dispute; 

controvert reason. 
Matúbo a-Lucrative. profitable; flour 
ishing; thriving increasing; growing. 
Matuklasan i'-Te discover; detect; find; 

search. 
Matulin-a Swift; (juick fast, nimble; 
rapid; prompt; hasty; precipitate; 
spry. 
Matulin-arZr. -Rapidly; lightly; quickly; 

ready; promptly; precipitately. 
Matulad-t'To resemble; be similar. 
Matulis a-Sharp pointed; marked. 
Matulog t'-To sleep; doze; slumber. 
Matuloy t' To continue; proceed; effect 
accomplish. 



MAÜ 



88 



Matunial-a Dull depresnive, 

Matunibakan t' To conjecture; assert; 
j^^iiess hit upon: stamp. 

3Iatnnaw-v-1o <lÍ8solve; liquefy; melt. 

ISIatunaw ang kinain-v-To digest. 

Matungkol-t;- 1 o respect; belong or per- 
tain to apportain; concern, relate; 
refer, belioove correspond. 

]\Iatanog-a Sonorous; resounding; loud. 

Matuto-v-To learn; experience: com- 
prehend. 

Matutol n Respondent: replier. 

^latuto a Ready; having tlie last word. 

Matutol v-To respond. 

Matutuhan í; To learn. 

Matuwa a Happy: joiful content sat- 
isfied; fain; gleeful; good humored; 
joyous. 

Matuyo-v-To dry up dessicate fall; 
pine away; become lean' or thin. 

Mauban-a-Hoary; grey headed: old; 
hoar- 

^laubos v-To give out; expend: run out 
of; use up 

Maubo-a-Hoarse with a cold. 

Maubuhin-a-Subject to colds or hoar- 
seness. 

Maugat a Nervous robust:lithe; vigorous 

Miuhaw a-Thristy; dry. 

Maukol-i;-To pertain; belong to; ap- 
pertain. 

Maukol sa'^-To belong, pertain; con- 
cern; behoove. 

Maukol sa anioy a Olfactory; pertain- 
ing to tlie sense of smell. 

Maulan a Rainy; showery; pluvious, 
pluvial. 

Maulap-a Cloudy; hazy; forgy misty. 

Mauliningan-i?-To hear imperfectly; 
hear indistinctly. 

]\laulol i?-To dement; become crazy or 
demented. 

Maumid-a-Mute; short. 

^iaumid-?;-To stand mute or silent; 
shorten. 

Maumpog-i) To bump against; run 
against. 

Manna v-To go before; anticipate; go 
ahead; preceed. * 

Mauntog?;-To bump against; oollide, 
strike against 

Maupo-i;To sit down. 

Mausisa-v-To inquire; investigate; be 
curious. 

Mausisain a-Inquisitive; curious. 

Mautak «-Brainy. 

Mautak at mahinahon-rt-Prudent; sedate. 

Mautal v-To stutter; stammer. 

Mautas-v-To finish; terminate; end; con- 
chide. 



MAY 

Mauyam-a-Critical; scoffing; sarcastic; 
sardonic. 

Mawanki vTo be similar or like; resem- 
ble; be alike. 

Mawala-t;-To lose, be lost. 

Mawalan tJ-To lose be lost. 

Mawalan ang hiya t?-l o become shame- 
less; lose one^s sense of same 

Mawala ang dili-t'-To lose one's sense 
of honor, 

Mawalan ang pitaganv-To lose one's 
selfrespect become rude or impru- 
dent; be disrespectful. 

Mawatasan i^-To understand; compre- 
hend know. 

May-i;-To have; possess contain, hold. 

Mayabang-ii Boasting; bragging; boast; 
ful; vaunting: conceited; blown; vain- 
proud; haughty: whimsical. 

Mayabang (a^.9;-n-Boaster, bragger. 

Mayabong a Leafy; luxuriant; branchy; 
sprightly. 

Mayaman-a-Rich potent; weal by; opu- 
lent; powerful: eminent; affluent. ^ 

Mayamot í;-To disgust; vex; displease; 
molest loathe; irritate lose patience- 
Maya mutin a-Tedious; tiresome dis- 
gusting irksome; Icathe some irrita, 
ble; vexatious. 

May anim na panulukan-a Sixcornered; 

May apat na mukhaa-Four faced; qua- 
drilateral; having four faces. 

May apat na paa-«-Fourfooted; quad- 
ruped. 

May ari-n-Owner; propietor; lord; 
master. 

May ari ng daong n-Shipowner. 

May ari ng gilingin w-Miller, mill- 
owner. 

May asin a-Salty; briny: saline. 

May bait-a Judicious; prudent; discreet. 

May buig-ft-Bunchy; full pf bunches. 

May butoa-Bony. 

May damdam-(X Suffering; sick; indis- 
posed; feeling; patient. 

May dangal-a-Honorable illustrious; no- 
ble; gentlemanly, honest. 

May daya-a Counterfeit false; cheating. 

May duda a-Doubtf ul; mistrustful. 

May dunong a- Wise; intelligent; apt 
erudite; knowing; fit learned. 

May galit a-Angry; mad. 

May gaw^a n-Author; maker. 

May gawa-a Busy. 

May guhit a-Striped; full of lines. 

May gusto a Voluntary. 

May gusto-aííü.-Voluntariiy. 

May haligi-a Columnar. 

May halong lupa-a-Terrene; earthy. 

May hanga-a-Limited; finite; bounded. 



MAY 89_ 

May isip-a-Rational; prudent, judicious; 

sensible. 
May kamandag-o-Bane£ul; poisonous. 
May kapal-n Creator. 
May kasalanaii a Culprit delinquent. 
May katawan-a Corporeal; corpulent 

plump; fat obese. 
May katowirnn a- Justificable. 
May katungculan ^-Officeholder; One 

who has a trade or vocation. 
May katungculan magbayad-w-Paymas- 

ter. 
May kaya-a-Competent; fit able; apt; 

proper; sufficient; enough. 
May lalang n-Creator. 
May lañgib a-Scabby. 
May lipak a-Callous. 
May luhaa Weeping. 
May malaking nasa a Greedy; ravenous; 

very desirous. 
May rnansa a Stained spotted; dirty. 
May masamang kalooban a-Malevolent; 

malignant; malicious angry. 
May maraming hutas « Cellular* 
May maraming hitsura-a-Multiform. 
May nana a-Purulent. 
May ilgipin-a-Toothed. 
Mayo-n-May. 
May pangintindi-a-Intelligent; skillful; 

learned; knowing; wise. 
May pagitan-íirív.-At intervals; by 

intervals. 
]May pagcaulolulol-a Foolish; silly; half- 
witted. 
May pagsala-a-Fallable. 
May pakinabang-a-Profitable useful; 

gainful; proficious. 
May pahid na sebo-a-Greasy; greased. 
May pakpak a Pennate. 
May pañgako-a Votary 
May panganiba-Dangerous; perilous, 

hazardous. 
May panganib mahulog a-AVevering; 

unsteaby: unstable. 
Msy panganib mahulog ofííí;.-Waveringly. 
May pawis <7-Sweaty; perspiring- 
May pitagan a-Respectful; honorable; 

noble gentlemanly. 
May puri-a-Honorable; honest; pure; 

just fair; virgen. 
May putik-ri-Muddy; miry, 
Mayroon-v-To have: possess: cointain. 
May sakit a-Sick; ill; unwell; infirm; 

patient. 
May sak i t-n Patient; sufferer; sick 

person. 
May sala a- Faulty; guilty; dilinquent; 

amiss. 
May sala H-Dilinquent; offender; crimi- 
nal. 



MAL 



May salapi a Rich wealthy. 
May sugat a Wounded 
May sungay-«-Horned. 
May supil sa kamatayan «Mortal; fa- 
tal deadly. 
May sutla a Silken. 

May tali a-Subject; tied knotted; btund. 
May tangán Motheaten. 
May tanim sa \ooh-a Angry; wroth; 

odious. 
May tatlong ngipin a-Trident. 
May tatlong ngipin->^-Trident. 
May tatlong panulukan-a- 1 riangular. 
May tatlong panuhikann Triangle. 
May tatlong wika tt- I'rilenguar. 
May tinik-n Thorny: spiny. 
May tubo-a Profitable; gainful. 
May tuka a-Beaked. 
May tulis a-Poited sharp. 
May uban - a - Hoary, white headed; 

chaffy. 
Mayungib-a Pitted: full of holes. 
May uod a- Worm eaten. 
May usap ?i-Litigant. 
May rtscula»! Capital letter. 
May utang n-Debtor. 
May walong silaba-a-Octosyllabic. 
Melon-n-Melon. 
Mercurio-i* Mercury. 
Mey-i; To have: possess; contain. 
Microbe-w Microbe. 
Mina w-Mine 
Minamahal-v- Beloved; dear; favorite; 

darling. 
Minana-a-Inherited. 
Mina ng asin w-Salt mine. 
Minindal-w-Luncheon; lunch. 
Mitsa-n-Lamp-which; which. 
Mopro.-Thy: thine; your; yours. 
Molinette-w-Windlass. 
Monja t^-Mun, 
Monje n Monk. 
Muang-a Foolish, ignorant; artless; 

simple. 
M ugmog-n-Gargle. 
Mugmogin-t^-To gargle. 
Majhi-n-Molestation xexation: disgust; 

abhorence; hardshid; detestation; 

grievarce. 
Muhiin-a-Disgusting; teidous; irritable; 

impatient; loathesome. 
MukhatiFace; aspect: surface; shape; 

outside; countenance; looks; front; 

cover; side. 
Mukhaan-i;-To face: make a face. 
Mukha ng dahon ng libro-n-Page of 

a book. 
Mukhang an gel-a- Seraphic angelic. 
Mula-n-Beginning; origination; origin. 
Múla-j)re^.-Since; after. 

12 



NAD 



90 NAG 



Muía a(it'. Since; after. 
Miilaan i;-To commence; begin; under- 
take, attempt. 
Mulain-i? To commence; be^in attempt 

undertake, examine, investigate. 
Muli-aííi'.-Again. 
Mulihin-v-To grind. 
Muliing-a-Foolisli. 
Muling bumalik-i'-To return come back 

again. 
Muling gawin-t;- To reproduce; do again; 

do over. 
Muling ibigkis t'-To rebundle rebind. 
Muling ipatnugot r-To renew a lease or 

contract. 
Muling kathain-r-To reproduce. 
Muling mubuhay-v-To ac(iuire new life; 

revive. 
Muling magsisui-v-To resprout. 
Muling magsupling v-1 o resprout. 
Muling tingnan-r To review; revise. 
Multa t' Mulct fine; forfeit. 
Multaban ?'-To fine; mulct; make pay a 

forfeit. 
Multiplicando r¿-Multiplicand. 
Muna-rtfít'. -Before; prior. 
Mundon World. 



Muni-n-Peanut. 

Munika-w Doll. 

Munti a-Small; little. 

Munti ang halaga-a-Trifiing; ligbt; of no 

consequence. 
Munting duende n-Elfin. 
Munting damdam-ti-Indisposition. 
Munting trabaho-n-Cbore 
Muog-n-Rampart; wall. 
Munting piraso ag lupa ^ Plot; plat. 
Mura-«^ Cbeap; valueless, tender; young; 

modern, new; recent. 
Mura n Curse; imprecation. 
Mura ang balaga a Obeap; valueless; 
trifling. 

Murabin-i7-To insult; revile; abuse; 
affront; accurse; curse; detract; vilify; 
vituperate. 

Muselin a-n-Muslin . 

Música n-Music. 

Músico-^ Musician. 

Muson w-Landmark. 

Mustasan-Mustard; mustard greens. 

Mutain-n Soreeyed. 

Mutya^i-Love; 

Mutvang a Beloved; dear, darling. 



3sr 



Na-ji>ro/>-.W}io; wbicb; tbat, wbom. 

Naagaw tulog a-Sleepy; drowsy. 

Naayon sa matowid a-Just; lair, equi- 
table; honorable; according to right. 

Naayos-a-Shipshape; arranged. 

Naayos sa mabuting caugalian-f/ Just; 
simple; sacred; honorable; noble; vir- 
tuous 

Naayos sa matowid-a-Lawful; Just; ac- 
cording to law. 

Nababagay «-Convenient; fit; proper; 
suitable; proportional; corresf)onding. 

Nabangit-a-Said; aforesaid; aforemen- 
tioned; abovementioned. 

Nabibitinii-Pendant; hanging; unpaid. 

Nabubuhay sa limos-n-Beggar. 

Nabubukod-a-Solitary; separated; lone; 
extra; especial; special; extraor- 
dinary; exceptional; rare uncommon. 

Nabubulok-a Corrupting. 

Nabulok-a Corrupt. 

Nadadapat «Proper; fit; merited; cor- 
responding. 

Nadadaya-ii-Delusive; cheating; deciev- 

ing. 
Nadarapat-a Proper, fit; corresponding; 

merited. 
Nadarapat sa silong-a-Nasal; pertaining; 
to the nose. 



Nagaabot w-Giver; donator. donor. 

Nagalay-n-Dedication; give; donator; 
donor. 

Nag aalon-alon «Wavy; undulatory. 

Nag ampon-«-Tutelary; helpful; tute- 
lar; protecting. 

Nag aantok-a-Sleepy; drowsy; somnam- 
bulent. 

Nagaaral-n Student; Scholar; pupil; di- 
sciple. 

Nagaaraw-w Laborer; journeyman; mer- 
cinary. 

Nagaasahan-a-Expectant. 

Nagaaso-a-Smoky; full of Smoke. 

Nagagalit-a-Angry; mad; hostile: 

Nagagatid-r-To be speechless; unable 
to explain. 

Nagagayak-a-Prepared; provident; ready, 

Nagbabalitan-Narraton; relater; repor 
ter; herald. 

Nagbabalita «Monitory; newsy; admon- 
itory. 

Nagbabanalbanalan-w-Hypocrite. 

Nagbabanalbanalan - n - H y p o c r i t i c a 1 ; 
false; demur. 

Nagbabayad-«-Retributive; ¡retributing; 
paying. 

Nagbabayad-n-Payer; he who pays, 

Nagbibigay-n-Giver; donor. 



NAG 



91 



Naojbibili-w-Buyer; seller. 

Nagbibili ng asin-w Salt dealer. 

Nagbibintatig-w-Imputor accuser. 

Nagbibisita-?*- Visitor. 

Nagbigti n-Suicide. 

Nagbiibuig-a-Buncliy; full of buncbfs 
or clusters. 

Nagbubunga:^ Fertilizer. 

Nagdadakop-a-Needy; in want. 

Nagdadalit-w- Vocalist. 

Nagdadalamliati-w Sorrowful; low spi- 
rited; dejected 

Nadamdama-Sorrowful; low spirited, 
dejected. 

Nagdaraan-íí-Transitory. 

Ka^didiwang-w-Celebrator; one wbo 
celebrates. 

Nayhabilin w-Repositor. 

Naghahalal-w-Elector; chooser. 

Naghahalaman-?2-Gardener, rthoicultu- 
rist 

Naghahandog-w Donater; giver; donor. 

Naghabatid-nConvoy. 

ISngliahayad n-Herald; reporter. 

i^aghihinian-i;-'l o exist cause, make; 
form; practice; produce. 

Nagbibingalo-a Dying; dear death. 

Nag iibig-a-Loving; desirous; longing; 
eager. 

^ag iinainalon-a-Wavy; undulatory. 

Nag iisa a-Solitary; lone; only; sole; 
singular, single; individual; particu- 
lar; especial; solus; lonely. 

Nag iisaaiit;.- Alone; purely; simply. 

Nag iisipin a-Pensive; thoughtful. 

Nagising a-Awake watchful lively. 

Nagkakaakma a-TJniform; agreeing; fit; 
proper; convenient. 

. Nagka-kadugtong-ductong- a- Continuos; 
lasting; asiduous. 

Nagkakahati-n-Halved. 

Nagkakaisa-w- Attesting; unanimous; uni- 
form; confirming. 

Nagka kaloob-n-Donor: giver. 

Nagka kapisan-ariv.-Unanimously; un- 
iformly; joinedly; conjointly. 

Nagka-kataon-v- Accident; casualty; hap- 
pen ng. 

Nagkaroon-i;.-Jm^. Had. 

Nagkasala-n-Violater, sinner; delinquent; 
malefactor. 

Nagkataon-d- Accidental; casual; un- 
expected, fortuitous; haphazard. 
Nagkatoan-?^ Contingent; accident. 
Naglalakad n Pedestrian; traveler; 

walker. 
Naglalako ng asin n-Saltdealer. 
Naglalaro-n-Player. 

Nagliligaw-n Lover; wooer; one who 
courts. 



NAH 

Naglalaman-a-Increasing; thriving; or 
growing 

Nagliliwanag a Radiant: resplendent; 
shining; glittering. 

Naglululan a Containing having. 

Nagmana n-Heir; lagatee. 

Nagnakaw-ii-Robber; peculator; thief. 

Nagnanasa n-Desirious longing; eager; 
greedy. 

Na^niningning a Resplendent; glittering, 
shining. 

Napangako-w Votarist; votaress; votary. 

Nagpapabunga n-^'>uit grower. 

Nagpapadala-n Sender; remitee; remit- 
tor 

Nagpapahina-n-Extenuating. 

Nagpapapayat a-Extenuating. 

Nagpapagayongayon-w-Tramp; hobo; 
bum. 

Nagpapakati a Diminuitive. 

Nagpapakonowari-a-False; feigned. 

Nagpapala as-a Strengthening. 

Nagpapalambot a Softening; mollifying. 

Nagpapaliit a-Diminuitive. 

Nagpapalimbag-n-Editor. 

Nagpapalimos-n Beggar. 

Nagpapaluang a-Laxative. 

Nagpapamanan- Legator. 

Nagpapastol-w-Herder; cowboy; herds- 
men; herdman. 

Nagpapasulsol-ri-Agitator. 

Nagpapaupa sa araw-H-Lafcorer; jour- 
neyman; wor man. 

Nagpipigil-'w-Detainer; one who stops. 

Nagpipita-a-Desirous, longing; eager. 

Nagsasalawahan w-Irresolute undecided; 
flirting. 

Nagsaysay-n-Narrator; relator; reporter; 
analyst. 

Nagsisisi n-Penitent. 

Nagsusumbong-n-Accuser; informer; 
denouncer. 

Nagsusugal-ti-Gambler. 

Nagtatangi-i;-T deny; refuse. 

Nagtatakbo-n-Runner. 

Nagta^anim-n-Planter; farmer. 

Nagtitiis-n Sufferer; patient. 

Nagtitinda-n Seller vender. 

Nagtitinda ng binhi-nSeedsman. 

Nagtitinda ng bungang kahoy w- Fruit- 
vender. 

Nagtitinda n^ mga pagkain-n-Grocer. 

Nagtitira sa bundok-n-Mountaineer. 

Nagtuturo-n-Teacher; educator. 

Naguas-n-Petticoat. 

Nag utos V. imp. -Bade. 

Naghahalal sa katungkulan-w-Elect; the 

chosen. 
Náhahanga a-Bordering; neighboring. 
Nahahapis-rt-Grievous; pitiful. 



NAK 



92 



Nahibo-n- Victim. 

Nahihiya a Ashamed; shy; coy; crest- 
fallen; mortified. 

Nahuhuli-a-Last hindmost posterior. 

Naibigan-a-Lovable. 

Nais n-Wish; desire; will; want, longing; 
eagerness; hankering lust; mind; as- 
piration; cupidity; whim anxiety. 

Nais ng sariii-w Selfwill. 

Naka-aakit-a Attractive inductive. 

Naka-aalibadbad-a Nauseous. 

Nakaaahmura a Outrageous dish on 
orable. 

Naka-aaliw a- Loving; recreative, divert- 
ing; comfortable. 

Naka-aanyaya sa katamaran a-Lazy; In- 
dolent; inattentive. 

Naka-aaral-tt-Wise; learned; sage. 

Nakaahon sa mga utang-a Solvent. 

Nababagot a-Sharp; rough; mordant dis- 
agreeable. 

Nakababawas-aDiminuitive. 

iSakabibigkis a Bundled. 

Nakabitin a-Pensile; suspended. 

Nakabubuloka-Curruptive putrifying. 

Nakabubuti-a- Wholesome, heath ful; sal- 
utary 

Nakabukod a-DÍ8tmct;dÍ8crete;exclu8Íve. 

Nakadadaya a Delusive; illusive; deceit- 
ful; affected; claptrap; sham. 

Nakadayti a-Touching: adjacent. 

Nakadudulit a Terrifying; frightful. 

NaKadudusta a Ignominious; disgraceful; 
dishonorable; reproachful; shameful. 

Nakadugtong a- Adjunct. 

Nakadugtong-n- Appendix. 

Nakagag iling li iSanative. 

Nakagagaiin sa katawan n-Healthful; 
wholesome. 

Nakagagalita Offensive onerous; dis 
agreeable; unpleasant; vexatious; ugly' 
immodest; homely; fastidious; 
grievous. 

Nakagayak-a Prepared ready; prompt. 

Nakahahalina-«-Alluring attractive; 
instructive. 

Nakahalo-a-Mixed; mingled. 

Nakahanda-fi-Prepared prompt; readv; 
fit. 

Nakahanga-a-Bordering. 

Nakaharap a Present. 

Nakaharap aili'. Present in front of. 

Nakahiga-a-Laid down; horizontal. 

Nakahigpit-a Tight; close; contracted. 

Nakahihibo-a-< /heating deceiving illu- 
sive; alluring claptrap; guileful; 
sham; simulate. 

Nakahihikayat-fl-Pr o vocative; exeiting; 
quarrelsome; inciting. 

Nakahihilaa Attractive; inductive. 



NAK 

Nakhihinayang-^. Pitiful; sad; doleful; 
sorrowful. 

Nakahihiya-a-Shameful;nefarious;abom- 
nible: hienous; shameless. 

Nakahilig a Minded inclined. 

Nakahiwalay-ttíív -Apart asunder. 

Kakaiisip-a-Abstracted. 

Nakakain «Eatable nutritous; nutritive. 

Nakakalakip-afit'. Jointly, unitedly ; 
conjointly. 

Nakakalat-a-Scattered; wide; open. 

Nakakalat-afii;.- Broadcast; wide. 

Nakalabas-a-Free; unencumbered inde- 
pendent' exempt unrestrained. 

Nakalagay a Situated; situate. 

Nakalaman-a-Fuil of meat; having 
sustinence. 

Nakalilibang a Recreative; diverting. 

Nakalilinis a Cleansing; purifying. 

Nakaliliwanag-a Luminous; luminary; 
light giving. 

Nakaluhod-t;. p. j9. -Knelt. 

Nakalulugod-a Affable, recreative pleas- 
ing; agreeable comfortable; happy; 
placid; gentle. 

Nakalulumbay-a Mournful; sad; meh 
ancholy; saddening. 

Nakamamangha-a-Marvelou8;v\onderfu]; 
astonishing; awe inspiring. 

Nakamamatay-a Fatal; deadly 

Nakamatay-n-Murderer; cutthroat. 

Nakamumuhi-a-Disagreeable disgust- 
ing; vexatious agravating. 

Nakangiti a Smiling agreeable; pleasant. 

Nakapagaantok-a-Sleepy; drowsy. 

Nakapagkakasakit a Morbid; unhealth- 
ful; sickening. 

Nakapagpapalakas a-Healthful; whole- 
some; salutary. 

Nakapagpapalambot a-Softening; mol- 
lifying. 

Nakapangingilabot-a-Hideous: frightful; 
shocking disgraceful; awful. 

Nakapangingimbubo-a Enviable. 

Nakapapagod-a-Tiresome; tedious; anx- 
ious painful. 

Nakapapangit a-ügly; disfiguring. 

Nakapipilit-o. Provocative, exciting 

persistent; inciting. 

Nakapilipit-a- Twisted. 

Napapawis-a-Sudorific. 

Nakaraan naa-Preterit; past; gone by; 

Nakaririmarim-a-Nasty; filthy; dirty; 
ugly; homely; immodest. 

Nakasabit-ii-Pensile; suspended. 

Nakasadsad-a- Anchored . 

Nakasasaklaw sa lahat-a-Universal- 
general. 

Nakasásama-a-Harmful bad;, evil; pre- 
judicial; pernicious; vicious; wicked. 



NAM 

Nakasisindak-a-Terrifying; terrible; 

awful terrific; dreadful. 
Nakasisira-a-Corruptive; pernicious; 

Nakasisira ng katawan a-Unhealthful; 
sickening. 

Nakasisira ng malaki a-Destructive. 
Nakasisira ng puri a-lgnominous; dis- 
graceful; blighting; ugly, homely; 
immodest. 

Nakasusuka a-Nanseou8, 

Nakasusuklam-a Disgusting; ugly; 

homely, immodest. 

Nakasusunok a-Sweet but not palatable; 
sickening sweet 

Nakasusuya-a-Sweet but not palatable; 
sickening sweet. 

Nakataan sa DIOS a Sacred; holy. 

Nakatagilid-a(i?;.-Sidewise. 

Nakatataho a Learned. 

Nakatatakota-Timorous timid; fearful. 

Nakatatalastas-a-Learned; wise. 

Nakatatawaa-Laughable. ludricous; fa- 
cetious jocose good natured. 

Nakatatawag sa iba-a-Attractive; allur- 
ing inductive. 

Nakatayo «Perpendicular. 

Nakatitibay ^-Strengthening; corrobor- 
ative. 

Nakatotowa-a-Cheerf ul; entertaining 
happy; joyful. 

Nakatutulong-a-Co-operative. 

Nakatufigo «Directory. 

Nakatutuwa «Pleasing; happy; enter- 
taining cheering cheerful, joyous. 

Nakatutuyo a-Dessicated. ' 

Nakaupo «Sitting. 

Nakaupo-i;. p. p -Sat. 

Nakaw-n-Thef robbery. 

Nakawala-«- Astray. 

Nakawin-i;To steal; rob; plunder, pec- 
ulate; filch; thieve. 

Nakayamot «Grievous; vexatious. 

Nayayayamot «-Fastidious; disagreeable; 
tedious; unpleasant; offensive. 

Nakita-w-That which was seen. 

l^akita-vimp. Saw. 

Na;ita-n-Wages; salary; earnings. 

Nalaban « Opposite; adverse; contrary. 

Nalalahok «-Mixed; mingled. 

Nalalayo«-DÍ8tant; far, remote. 

Nalalaman-v imp. Knew. 

Naliligaya ¿iGlad; content; joyful. 

Nalilihim «-Secret; confidential. 

Nali]imutan-«-Forgetful. 

Nalimutan v. imp. -Forgotten; forsaken. 

Nalulugod « Happy; glad; gay; cheerful; 
content. 

Namaga'«-Turgid. 

Namamagitan-«- Intervening; interme- 
diate; mediating. 



93 NAN 

Namamanhid «-Numb. 

Namamaos «-Husky. 

Namamanginoon-i?-To hunt a superior; 
recognize one's superiors. 

Naman-arZi; -Also; likewise, moreover; 
even; still; yet; as yet; never the- 
less equally; evenly. 

Namatay-r. imp -Died dead. 

ííamimili ng asin n-Saltbuyer. 

Naminami-w Nauseous, loathesome des- 
picable. 

Ñamiñami «-Nausea; despicableness. 

Namnam n-Taste. relish pleasure; de~ 
light choice; caprice mind. 

Namnamin-t' To taste, relish like;enjoy. 

Namumukod-« Singular; single individ- 
ual particular; surpassing; excellent. 

Namumuho ang dugo-t; To contuse. 

Naraumnla-«-Reddish. 

Namumula-?' To become red. 

Namumunga vTe bear fruit. 

Namumuti-'^^To whiten; become white. 

Namumutla«-Discolored; pale, pallid; 
colorless. 

Namumutla-?;-To grow or become pale 
or pallid. 

Nanan-Pus; gleet. 

Nanalo t^. imp. Won. 

Nanalo-n-Victor winner. 

Nananainga-n-Hearer; listener; auditor. 

lii ang prep. For about to. in, on; with 
if; as by; on account. 

Nangagaw ng isang babayi n Rapist; 
ravisher. 

Nangangalakal ng puri ng isang ba- 
bayi n-Pimp. 

Nanganganinag-v-To be transparent. 

Nangangaral-n Preacher orator; speaker. 

Nangangatal « Tremulous, quivering. 

Nang hindi-i7 To refuse. 

Nagi-inter. -Meaning disgust. 

Nangingibig w Lover 

Nanginginig«-Tremulous quivering. 

Nangingitim-v-To blacken; become 
black, dark, or brown 

Nangis n-Whimper;crys;obsnivel whine 

Nang panahong yaon-«di;.-Then; at 
that time. 

Nangyari nap. j^.-done. 

Nangyari na-^^ imp,-T>iá. 

Nangyari na« Preterit past. 

Nangyaring sabay-«-Simultaneous. 

Nayayari-n-Event; issue; success. 
Naninigas-t^-To become hard; harden. 
Naninigid-«-Prickling;piquant;acrid;hot. 
Nanininta rt-Lover: sweetheart. 
Nanonood-n-Spectator; looker on; by- 
stander; gazer' 
Nanugat-n-Wounder. 
Nanunuod-n-Spectator. 



ÑAU , 

Kanumpa iig di totoo^-Perjurer; for- 
swearer, 

>aiumuluyan"n-Lo(iger; boarder: guest. 

^'apahiya t'-To be anhamed, 

Napakadakiia-a-Excelleiit: iiiagniíiceiit; 
potent, ñiie; grand. 

Napakatulis a Very sharp. 

> apakatnyo-a-Very dry. 

IS^apapagai-a-1 iresome, i'atigiiing; griev- 
ous. 

Napapaloob «('ki.-Witbini. 

Nararamdanian a Sensitiva feeling; sen- 
sible; perceptible painful. 

Nararapat ft Worthy; meritable, suit- 
able; serving. 

Nasunog-v. imj9. -Burned; hurt 

Nasusuklam ang loob « Disgusted; rest- 
less; sorrowful. 

Nasusulok--?/-'^ o be in the corner. 

iNatakpan-a Covered. 

Natatago ft-Secret; hidden; dark: con- 
fidential. 

Natatalaga-a. intentional; disposed, 

ready. 

N atatal a ga- adv -Purposely; inten- 
tionally: always. 

Natatangi-a-T o be retired; refuse; sep- 
arate; divide. 

Natatapat-a Proper fit; convenient. 

Natatapat-r/z'li?. Opposite; in front. 

Natatapos a-Terrninable; transitory tran- 
sient. 

Natay n utthroat; murderer. 

Na«ay sa ania /¿ Patricide. 

Natay sa hari-/¿-Ke^icide. 

Natay sa ina-w Matricide, 

A'atay sa kapwa n-Honncide; murder. 

Katay sa sarili-n Suicide. 

Natimawa-a Free unencumbered; inde- 
pendent exempt; unrestrained. 

Natotowa-a Glad pleased; happy; gay; 
merry, cheerful; joyous; entertaining. 

^'aturan na a-Aforesaid;abovementioned. 

Natutungcol a According; belonging; per- 
taining. 

Katutungcol sa regla a-Regular; accord- 
ing to rules or regubitions, 

Natutw^a-a Glad: happy free; pleased; 
joyous merry: content; contentted. 

Nauna-rt-Foremost: first; previous; pri- 
meval. 

Nauubaw^ a-Thirsty; dry. 

Naiiukol a-To pertain or belong to. 

Nauukol ft-Fit; apt. 

^'auukol saaRevelant. 

K;)uukol sa alipin-a-Servile; slavish; 
menial. 

Nauukol sa alon a-'J i<lal; wavy. 

Nauukol sa ama «-Patrimonial; pater- 
nal; fatherly. 



u 



NAU 



Nauukol sa anak-a-Filial; childish; per 
taining to children. 

Nauukol sa ara a-Solar. 

isauukol sa aso a- Canine: doggish. 

Nauukol sa awit-a- Legendary. 

Nauukol sa babayi r¿ Feminine; woman- 
ly womani>'h. 

Nauukol sa baboy-rt- Porcine. * 

>auukol sa bakang lalak.i a-Taurine. 

Nauukol sa bata a Perule childish. 

Nauukol sa Bathala a-Sacred; godly; 
holy. 

Nauukol sa bubog-a Vitreous. 

Nauukol s€i buto a B< ny. 

> auukol sa kristal-a Vitreous. 

Nauukol sa dati a Primeval. 

Nauukol sa dugo-<^-Sanguine; sangui- 
nary. 

Nauukol sa gatas a Milky; lacteal. 

Nauukol sa gawa-a-Pertaining to work. 

Nauukol sa gobierno-a- Administrative; 
gobernatorial. 

Nauukol sa halamanan a Horticultural. 

Nauukol sa hilagaan-ft-Polar, pertaining 
to the north. 

Nauukol sa historia-a-Historical; histo- 
ric. 

Nau kol sa hukom-a-Juridic; juridical. 

Nauukol sa ilog a-Fluvial. 

Nauukol sa ilong-ft-Nasal. 

Nauukol sa infierno a Hellish; infernal. 

Nauukol sa itim a Ethiopic; ethiopian, 
pertaining to black. 

Nauucol sakaluluwa-a Spiritual; ghostly. 

Nauukol sakalunuran a Occidental; west- 
ern. 

Nauucol sa kapanganacan a-Natal; na 
tive. 

Nauukol sa karunungan a-Scientific. 

Nauukol sa kasal-a-Nuptial; connubial; 
conjugal. 

Nauukol sa katawan-n-Bodily. 

Nauukol sa konvento a-Monastic. 

Nauukol sa kosina a-Culinary. 

Nauukol sa lalaki aMale; virile. 

Nauukol sa lamesa-a-Tabular. 

Nauukol sa laway-a Salivons. 

Nauukol sa liig-«-Jugular. 

Nauukol sa likod-a-Dorsal. 

Nauukol sa limbaga-Editoial. 

Nauukol sa lingo-a- Weekly. 

Nauukol sa lulod a-Tibial. 

Nouukol sa lupa-ri Eartly;terrene;world- 
ly: earthy. 

Nauukol sa lupang tinubuan-a- Vernac- 
ular. 

Nauukol sa pagkakasama-a-Social: com- 
panionable; sociable. 

Nauukol sa mana-a Hereditary 

Nauukol sa mga kulay-a-Chromatis. 



ONZ 



95 



Kaiiukol sa pag iisip-a Intellectual; 
mental; ideal. 

Kauíikolsapagkain a-Niitritious iiutrive 
Kauíikool sa pagkakapatid a Brother- 
ly fraternal. 

Nauíikol sa pagsasaysay-« Narrative. 

Naimkol sa pagtangi-a-Negative; neg- 
atory. 

Nauukol sa pagtatawa-a Laughable 

Nauukol sa patiahon-rt Chronic; prime- 
val. 

Nauukol sa parang-a-Rural rustic. 

Nauukol sa paskong mahaba-a-Quad- 
rigesimal. 

Nauukol sa patay a-Obituary. 

Nauukol sa puso a Cordial; sincere. 

Nauukol sa religion a-Sacred; holy. 

Nauukol sa sacramento a Sacramental. 

Nauukol sa salapi-a-Pecuniary. 

Nauukol sa katawohan-a National. 

Nauukol sa serapin-a Seraphic, angelic. 

Nauukol sa su' ata Graphic. 

Nauukol sa tingin-a Visual. 

Nauukol sa tiyan-a V^entrial. 

Nauukol sa umaga a-Matin. 

Nauukol sa voces a- Vocal. 

Nauukol sa volcan-a Volcanic. 

Nauna a-Primitive; former, anterior pre- 
ceeding. 

Nauuso a-Customary; fashionable; fre- 
quent. 

Nauutal-a-Tongue tied; stuttering; stam- 
mering. 

Nauutas-í' To finish; terminate, 

Nawala ang diwa-t¿ Spiritless; languid; 
weak: down hearted. 

Nayon-n-Suburb district; territory, ham- 
let; burg; small village. 

Negro w Negro ethiopian; ethiop. 

Nuetro a-Neuter. 

Nga-ttíív.-Well; then, since; therefore. 

Ngalan-r?-Name; vocal)le: denomination. 

Ngalanan-v-To name; denonnnate; give 
a name; nickname. 

Ngala ngala-?i-The roof of the mouth; 
pharnyx. 

Ngasab w-Munching; cruncliing. 

Ngatngat-n Gnaw; gnawing. 

Ngatngatin-a-'Io gnaw. 

Ngayon-a^'i^-P^ow; at the present time. 

Ngayon aiaw a<ii?.-To-day. 

Ngayon din-a<iv.-Now; immediately; in- 
stantly; plumb. 

Ngiaw w Mew. 



O -PO 

Ngiba a-SinguIar individual; particular. 

Ngibit-n Grimace, wrv face. 

Ngiki-n-Chill. 

Ngimi w emerity; scare; fright 

Ngingi ?i The edge of tlie eyelids or 

lips. 
Ngiain-n-Tooth. 

Ngipinin at jiaglapatin ü-To mortise. 
Ngiti-w-Smile. 
Ngiwi r¿ Grimace. 
Ngumasab-r lo crunch: munch. 
Ngumiaw-t'-To Mew. 
Ngumiki-r To chill. 
Ngumiti -I'-To smile. 
Ngumuso-i'-To pout; pucker. 
Ngumuya-r-To masticate; chew. 
Nguni cr)??7.-But. nevertheless. exce)>t; 

yet. 
Nguso-n Up^^er lip. 

^guso ng baboy ó hayop n Snout; nose. 
Ngusuan a-Longsnouted. 
Ngusuyan-r To point with the nose. 
Nguyain-r-To chew; masticate. 
Ni^9?T/.-To; of; from; wi¿ on; by; for. 
Mia j^ro. -Their; tlieirs, 
Nilay i^-Thought: meditation, idea. 
Nilayin-f- To think; muse, moditate; 

contemplate; consider. 
Nilimbag-?¿-Pamphlet; printed matter; 

edition. 
Ninakaww Theft; robbery: that which 

has been stolen. 
Ñingas w-Fervency; flame; ferventness; 

ardency. 
Ningning-w-Lwsteo, glitter brilliancy; 

brightness shine; refulgency; reful- 

gerce. scintdla; shimmer, gleen. 
Niogn Cocoanut. 
Nipis 7?-Thiniiess. 
Nipisan r-To thin nuake thin 
Niya|>ro.-His; her it's; hers. 
Niyon-arit'.-Tberi; at that time. 
Noow- Forehead. 

Noon a(ir. -Then; at tliat time; when. 
Nunal n-Mole. 
Nuno-?^ Grandfather; grandmother;spec- 

tre; specter; spight: pantorn. 
Nuno sa taHmpakan-n Great; great- 
grandfather. 
Nutnut a Ravellings. 
Nutnotin t'-To unravell. 
Nuynoy n-Exploratiou; examination. 
Nuynoyin^'-To explore; examine; name, 

specify. 



Octubre-w October. 
Onza-w-Ounce. 



OottfitJ-Ves; sure, aye; yea; indeed. 
O opo-a/^?r, Yes sir; yes-ma'am. 



PAB 

Oras n Hour time. 

Orasion-w Orison, even; eve. 

Oras ng camatayan n-'l he hour of death. 

Orason-n-Clock watcli; timepiece. 

Ordenanzan Ordenance byUiw. 

Oropel n-Tinsel. 



96 PAG 

Oroy-inter Begone; gitout; hum. 
Ovvang-w-Horned bug which rembles the 

june bug. 
Oyam n-Mockery; scoffery; jeer; sneer, 

scoff; hoax. 
Oyamin-v-To riducule, scoff, jeer. 



VsL adv. -Yet; still, notwith standing. 

Paan-Foot 

Paalam-ti-Goodbye; adieu; valediction; 
valedictory. 

Paalisin-i;-To dismiss; send away; put 
out dispel. 

Paamoin-vTo tame; domesticate. 

Paamuin-vTo tame domesticate. 

Paa ng ibon ó hay op na matilis ang 
kuko-wTalon; claw. 

Paanayarin-?>Tosoften; mollify/mitigate. 

Paano aíií;.-How; as; why; in what man- 
ner. 

Paano iyan How is that 

Paano na ay hindi-By no means; in no 
degree. 

F*aasahan-v To give hope. 

Paaasohan v-To make or cause to 
smoke. 

Pa asohanw Smoke stack; chimney. 

Paasohin-i'-To smoke, fumigate. 

Pababain-i;-To lower. 

Pababain ang loob-y-To humble; hu- 
miliate tame; dishearten. 

Pabalik-a Reverse backward. 

Pabalikan-v-To reverse; rebut. 

Pabaliktad a Contrary, reversed. 

Pabangisinv-To make wild or fierce. 

Pabango w Perfume odor. 

Pabangohan-i? To perfume. 

Pabaya-a Indolent; neglectful; lazy; 
negligent careless heedless; inju- 
dicious indescreet, inert; forgetful; 
indifferent; devious: inadvertent; 
improvident; slovenly, slouchy. 

Pabayaan y-To neglect; omit; forget; 
overlook: abandon; countenance; quit, 
leave; let; relinquish; forsake. 

Pabalungan-w-8pring. 

Pabigat-?i-Weight burden; ballast. 

Pabiglabiglaaííü.-Hastily; hurriedly; 
precipitately. 

Pal)ilin-M Compliments; message; errand; 

commission. 
Pabuis-M-Interest; profit; gain. 
Pabulabukin sa lalamunan-r-To gargle, 

Fabuya-H-Premiun; prize; reward; boun- 
tv; encouragement; inducement; stimu 
lant. 



Padakilain-v-To extol, exalt; sublimate; 

elevate; manify. 
Padaluyan ng tubig-w Canal; gutter; 

drain. 
Padapa-a-Prone facedown. 
Pader na lupa-n Mud-wall. 
Padilagin-t'-lo embellish; aggrandize; 
beautify, adorn, emboss; raise; elevate; 
illustrate. 
Padilimin-v-To blacken; darken; blicd; 

obscure. 
Padparan t;-To pare shorten; cut away; 

delineate. 
Padparin-i;-To equalize; match; make; 

equal. 
Padronn-Census. 
Pag aagawan n-Scrambling; snatching; 

scrambling match. 
Pag aalaala n-Remembrance; reflexion; 
thought thinking; meditation; con- 
templation. 
Pag aalab ng loob-n-Passion; rage; an- 
ger; strong love. 
Pag aalaga-w-Tutelage education breed- 
ing; taking care of; bringing up. 
Pag aalay-n-Dedication; consecration; 

present; offer, gift 
Pag aalis-n-Going; leaving; evacuation. 
Pag aaliw-w-Diversion; sport; merry- 
making, liesure; recreation; consola- 
tion: comfort entertainment; amuse- 
ment; pastime. 
Pag aal8a-?i-Rebellion; uprising; insur 

rection; mutiny; riot. 
Pag aampon-n-Protection support, main- 
tainance: kindness; favor; patron- 
age help; aid; tutelage. 
Pa gaanin-i;-To lighten, aleviate; make 

lighter. 
Pag aanito-n-Tdolatry; inordinate love. 
Pag aanyaya-n-Invitation. 
Pag aapoy n-Kindling; ignition; setting 

on fire. 
Pag aaral-w-Study; learning; instruction; 

apprenticeship. 
Pag aarin Fortune; wealth; estate farm. 
Pag aari sa salapingbuisan-n-Mortgage; 

pledge; security. 
Pag aasawa sa dalawa-n Bigamy. 



PAG 



97 



Pag aaway-n-Fight war; combat; dis- 
pute; quarrel; conflict; contest; disa- 
greement. 

Pag abuloy-n-Aid; help; succor; as- 
sistance. 

Pag agap->i-Activity; lacrity; quickness; 
prevention. 

Pag agaw - n - Scrambling; snatching; 
rape; pillage; plundering; marauding 

Pag ahit-n-Shave; shaving. 

Pag ahon-w-Going up; ascendency, 
mounting. 

Pag akay-!^-Leading; teaching; drawing. 

Pag agkyat-n-A-cension ascendency. 

Pagal-n-Fatigue; hardship; weariness; 
molestation; work. 

Pagal a-Wearisome; tiresome; fatiging; 
painful. 

Pagálá-w Pelican. 

Pag alangan ng loob-a-Uncertainty per 
plexity; irresolution; wavering; hesi 
tation; suspicion; suspense. 

Pag alimura-n-Insult abuse; reproach 
slander; denunciation. 

Pag alalay ^-Support: help; assistance 

Pagalingin í;-To cure; heal; mend: 
heighten; extol. 

Pagalingin-v-To clean or clear land 
prepare brush land for planting. 

Pag alipusta-w-Insult; abuse; effence 
effontry; contempt denunciation: vi 
tuperotion; vilification; injury; abus 
iveness. 

Pagalis n-Start; departure; egress; 
agression; exodus. 

Pagalitan t?-To anger make angry. 

Pag alitan-^i-Oause of a quarrel. 

Pag ambag-n-Contribution; subscription; 
tax. 

Pagandahin-i;-To beantify; embellish; 
adorn; decorate; emboss. 

Pag angil-w-Growling: snarling; grum- 
bling. 

Pag ani n-Crop\ harvest. 

Pagano t? Pagan. 

Pagapan-a(it;.-Creepingly. 

Pag apaw-n-Inundation; overflow. 

Pag api-n Grievance. 

Pag apid-n- Adultery. 

Pag aguhap-n-Groping; hunting for any- 
thing by ^feeling; blind man^s stick. 

Pag asa-n Hope; expectancy. 

Pag asiste-w-Help; assistance; aid. 

Pag ato-^'-Poise. 

Pag ayaw-n-Refusal denial; quitting. 
Pagayongayon aLazy; indolent; idle; 
careless; negligent; wandering; slip- 
shod harumscarum. 
Pagayongayon-afZi;-Indolently;carelessly; 
lazily; negligently. 



PAG 

Pag ayusin-i;-To arrange; regulate; set 
in order. 

Pagbaba n-Descent; descencion. 

Pagbabadbad-n Steeping, soaking; wet- 
ting. 

Pagbabag-w-Fight; mutiny: riot. 

Pagbabaga-w Kindling; ignition setting 
on fire. 

Pagbabago n Renewing, change; altera- 
tion: transfiguration; metamorphosis. 

Pagbabagong lakas n Convalescence: re- 
covery. 

Pagbabahagi-n Partition division. 

Pagbabahin n Sneezing; sneeze. 

Pagbabahog n Incorporation. 

Pagbabaka n War; fight; conflict; fray 
combat; dispute. 

Pagbabala-a-Threat menace; intention. 

Pagbabalbas n Flattery. 

Pagbabalayi-n Wedding; nuptials. 

Pagbabalibag n Throw, cast; casualty. 

Pagbabalintuna n Doing of anything by 
another, that should be done by one*s- 
self reverse, perpersity; perverseness. 

Pagbabalita-w-Narration relation; notifi- 
cation reference; telling of news. 

Pagbabaliwas n Traffic; trading; com- 
merce. 

Pagbabalot w-Package; wrapping; baling. 

Pagbabaiuktot ii-The bending; clinching. 

Pagbabanal n Virtue; sanctification; vir- 
tuousness purity, chastity. 

Pagbabasta ng kalakal w-Packing; pac- 
kage; baling. 

Pagbabawas n Dimunition; decline; 
fall. 

Pagbabayad-n Pay ment; pay ; retribution- 
reward; disbursement; quittance. 

Paebabayad ng lubos-w-Satisf action; grat- 
ification; recompence. 

Pagbabayad ng upan Payment; recom- 
pence. 

Pagbagayin t;-To adjust; adapt: fit; make 
proper or convenient. 

Pagbago ii-Renewal;alteration;renewing; 
transition. 

Pagbaha n Overflow; inundation. 

Fagbala n Threat; challenge; impeach- 
ment. 

Pagbalak n-Intention; innouncement. 
Pagbalik w Return; devolution. 
Pagbanalbanalan-n Hypocricy. 
Pagbangit n Mention; allusion. 
Pagbása n Wetting; moistening. 
Pagbása n Reading. 
Pagbatak n Pull; hs.ul; tug; draw; pul 

ling; tugging; .regress, 
Pagbati n Salutation; greeting; salute. 
Pagbatiin-i;-To salute;g reet; reconcile. 
Fagbawalan-ii Prohibition; prohibiting. 

13 



PAG 

Pagbawalan r-To prohibit; d ep r i v e ; 
suspend. 

Pagbawan ng kahoy-w-The felling of 
trees. 

Pagbawas w-Dwindle. 

Pagbawi-ti Recovery; redemtion, redeem- 
ing; retaliation. 

Pagbayaran-:^-Payment; recompence. 

Pagbibigay-n-Giving offer; gift bequest; 
legacy; present; presentation ; gratuity, 

Pagbibigay ng upa-n-Payinent. 

Pagbibigay parte n-Notification; par- 
ticipation. 

Pagbibigla n-Haste; hurry; confusion; 
tumult speed. 

Pagbibilang-n-Count; counting; enume- 
ration. 

Pagbibilango-v-Iraprisommentiimprison- 
ing. 

Pagbibilin-w-Commission; command; 
errand; charge; request; recommenda- 
tion. 

Pagbibilog-w Rotation; rounding sum. 

Pagbibintang-w-Impotation; accusation : 
indiction indictment. 

Pagbibintangan-t'-'lo accuse; blame; 
impeach. 

Pagbibithay-w-Sifting; bolting, 

Pagbigat-w Gravity; weight; importance. 

Pagbigkas-w-Pronunciation publication; 
saying of anything without thinking. 

Pagbigyang lingkod-w Courtship; love- 
making. 

Pagbigyang loob-n-Indulgencei compli- 
ance. 

Pagbitakan*w-Oracking; splitting. 

PagbitakinV'To crack; split. 

Pagbual-n Tumbling tumble;demolition. 

Pagbububo-w Founding, casting, fusion; 
smelting. 

Pagbubugbog-n-Bruise; contusion. 

Pagbubuhat-wOrigin;baginwing;raising; 
lifting. 

Pagbubucod-n-Separation ; segregation ; 
preclusion. 

Pagbubula- w-Ef f er vescence; efferves- 
cency. 

Pagbubulay bulay-M-Meditation ; contem- 
plation; musing: thought idea. 

Pagbubulungbulungan-w-WhÍ8per;whÍ8* 
pering; gossip; gossiping. 

Pagbubuno-n-Wrestling; wrestle; scuf- 
fling. 

Pagbugaw-w-Scaring; fright. 

Pagbugbog w Contusion; bruise. 

Pagbuhat-n-Lift; raising. 

Pagbuhos-n-Effusion; pouring. 

Pagbukal-w-Springing up; dawing; emi- 
nation. 

Pagbuli-n Polish. 



98 F AG 

Pagbulok-w-Rottening; pus; corruption; 
decomposition. 

Pagbunot 91-Eradication; pulling up. 

Pagbutasbutasin parang bithayn Per- 
foration. 

Pagbuti-n-Improvement; improving; 
progress; advancement; growth addi- 
tion. 

Pagdabog-n-Grumbling; growling; mur- 
muring. 

Pagdadala-ti-Carrying; carriage; trans- 
portation; transporting. 

Pagdadahilan-w-Excuse; plea; allowance; 
apology 

Pagdadalawahin n-Bi section. 

Pagdadaop-n Dispute disagreement; the 
closing; of two things. 

Pagdahak n-Hawk; hawking. 

Pagdahas ^- Force; courage; vigor; for- 
titude valor; violence co-ersion. 

Pagdadalhin n'i ransportation. 

Pagdaingn Lamentation; entreaty; im 
ploration; expostulation. 

Pagdaka-a^v.-Soon; immediately; in- 
stantly; suddenly, right away; pres- 
ently: speedily. 

Pagdaka a-Sudden; unexpected; im- 
mediate; plumb. 

Pagdakip-n-Seizure; capture. 

Pagdalangin-f-To request, entreat; pe- 
tition; pray. 

Pagdalaw-n Visit; visitation. 

Pagdalo-w-Succor; assistance, aid; help, 

Pagdama-n Moistening. 

Pagdamay ^^-Implication inculpation. 

Pagdamdam-M-Sentiment;perception ; 
feeling: sensation; indisposition. 

Pagdami n-Increase; multiplication; pro 
ficiency. 

Pagdaraan-n- Passing; review. 

Pagdaragdag-n- Addition; increase. 

Pagdaragdag ng lakasn Reinforcement. 

Pagdaramdam n Suffering; feeling suf- 
farence: indisposition; sensation. 

Pegdarasal-w-Prayer. 

Pagdaraya n-Oheating; allurement; de- 
ceit; fiction. 

Pagdatal n-Arrival; coming. 

Pagdating-n Arrival; coming. 

Pagdayo-w-Visit; visitation; going to a 
place for a certain purpose. 

Pagdedeposito-!^-Depositing; deposition. 

Pagdedestiero ??-Deportation; banisli^ 
ment; exile 

Pagdidikit-n Gluing; cohesion; coher- 
ence; coherency. 

Pagdidilidili-n-Meditation; musing con 
templation. 

Pagdidilig-ti-Sprinkling watering. 

Pagdidilim ngaraw-w-Eclipse of the sun 



PAG 



99 



Pagdidilim ng buann-EcHpse of the 

moon. 
Pagdidiwaiig ti-Celebration. 
Pagdool n-Perversion perversity; per- 

verseness deprevation. 
Pagdowahagi^- Persecution; il 1 treat - 

menl abuse. 
Pagdowahagiin-v-To persecute; illtreat; 

abuse 
Pagduduble ^i-Doubling: duplication. 
Pagdudurog n Pulverization; powder 

ing. 
Pagdiilog-^i-Presention; presenting. 
Pagduruin-f-To prick; perforate; punch 

through. 
Paggahis-n Rape; ravishment; allure- 
ment. 
Paggala-w-Stroll; gadding; going. 
Paggalang^-Respect; adorna t ion; 

worship. 
Paggalaw-n-Movement; commotion. 
Paggaling-^-Recovery; growth advance; 

progress; advancement. 
Paggamit-M< Use; service; employment; 

custom; adoption; affiliation; style; 

espousal; fashion. 
Paggamot 71 Remedy; reparation; cure; 

healing doctoring; recourse. 
Pagganti n Remuneration; revenge; re- 
ward; retribution. 
Pagganti ng utang na loob-n-Gratifica- 

tion satisfaction; gratitude. 
Paggapas-n- Harvesting; harvest; reap 

ing; gathering of a crop. 
Paggasliw-n Liking affection; taste. 
Paggasta-w-Expense; costs charge; dis 

bursement 
Paggawa-n-Work; construction; opera- 
tion working. 
Paggawa uli w-íteration. 
Pairgiba n Destruction; overturning; des- 

olution devastation. 
Paggibik-í^-Succor; assistance; aid; help. 
Paggiik/W-Threshing. 
Paggisi ng balat-n-Itch; itching. 
Paggitti-w Sprouting. 
Pagguhit-ii-Lining; line; drawing of 

lines. 
Paggulamos n-Scratchiug; pinching. 
Paggulong-n The rolling. 
Paghahaba-n- Lengthening; prolongation. 
Paghahabilin-w Trust; recommendation. 
Paghahalaga-M Valuation; appraisal; 

appraisment. 
Paghahalaman-n Horticulture. 
Paghahalili ti-Change; substitution; 

reliel; exchange; & ccession; surro- 
gation; remission. 
Paghahamak-w-Deprec.ation; contempt; 
scorn; disregard; insult. 



PAG 

Paghahámok M Dispute; dissagreement; 

light war, battle; conflict. 
Paghahandog-n-Preparation: preparing; 

pleasure present: gratification. 
Paghahati-?i-Division; partition; appor- 
tionment; compartment; distribution. 
Paghahatid nConduction conducing; 

accompanying 
Paghahayin-n-Oblation; offering 
Paghahalal-w Election; choice; electing; 

choosing. 
Paghalay-n-Awkwardness; scorn; con- 
tempt depreciation. 
Paghalo-n-Mixture; mixing. 
Paghaluhaluin-t; To mix; jumble. 
Paghaluin-i; To mix; mingle. 
Paghahanga-n Limitation, limit; dis- 

tric; bounds. 
Paghamak ^-Depreciation; disregard; 

scorn; contempt; insult. 
Paghamogw-The falling of the dew. 
Paghamon-n-Challenge; threat; provo- 
cation. 
Paghanap-n-Search; hunt; searching; 

looking for 
Paghandulong n- Assault; attack. 
Paghapis n Excruciation. 
Paghapit n-Pressure. 
Pagharap-n-Presence; presenting; pre- 
sentation; exibition. 
Paghátol-n Setence; judgement 
Pahawan-n The felling of trees. 
Paghibik-w Groan; sob. 
Paghibon-Seduction; deceit; ilhision; 

imposition: cheating. 
Paghigpit-n.Tightening; oppression; cru- 
elty; hardship. 
Paghihigop nSupping; sup; absorption; 

swallow. 
Paghihimagsik-n-Rebelliournes; severi- 
ty; stubbornness 
Paghihimagsik ng bayan laban sa 
puno-n Revolution; sedition; insurrec- 
tion' rebellion. 
Paghihimpilw- Alleviation. 
Paghihintay-n-Expectation; stop; stay; 

sojourn; pause; expectancy. 
Paghihip-n-Blow: blast: puff. 
Paghihirap-n-Excruciation: pain. 
Paghihiwalay-w-Separation; disunion; 
segregation: divergence; devergency; 
compartment. 
Paghila-w-Draw; drawing; haul; bauling. 
dragging: tug; tugging; towing; tow. 
Paghilig n-Inclination; fancy propensity; 
• reclining. 
Paghilo n-Dizziness. 
Paghilot-n-So£tening, mollifying 
Paghiluman ng sugat-n-The knittisg to 
gether of a wound. 



PAG 



100 



PAG 



Paghimangit-w The tearing into small 
bits. 

Paghinapangin-v-To fortify; strengthen; 
give courage. 

Paghingal n-Pant; palpitation; respira- 
tion; breathing. 

Paghingi-w-Entreaty; request; petition; 
prayer, claim; demand; implcration. 

Paghinto-w-Stop, pause, suspension, ces- 
sation; relay; delay. 

Paghinuhod-n- Apology 

Paghipo a-Touch. 

Faghiwa-a-Cut; cuttings slicing. 

Paghiwa-hiwain-'y-To cut into small 
pieces. 

Paghiwalay-w-Division; separation; sun- 
der. 

Paghiwalayin-'i; To separate, divide; part; 
sunder. 

Paghuad-w-Counterfeit imitation; copy. 

Paghuhulaw-Prognostication. prophecy. 

Paghuhulog-w-Falling; fall; throwing 
down. 

Paghuhulog ng isang wika sa iba-w- 
translation; interpretation. 

Paghukay-n Excavation . 

Pgahukay muli-n-Exhumation. 

Paghupa-n-Decay; decline; fall; decli- 
nation extenuation. 

Pagi-n-Dog fish. 

Psg ibig-n-Love; affection; esteem; at- 
tachment; desire; estimation; philan- 
thropy; good nature. 

Pag ibig sa DIOS-w-Piety. 

Fag ibig ng mahigpit-w-Fraternity: bro- 
therhood. 

Pag igi-n-Improvement; easing; alle- 
viation. 

Pag igihin-v-To ease; alleviate. 

Pag iiba-n Alteration; transformation; 
change; metamorphosis. 

Pag iikit-n-Giration; turning. 

Pag iilag-w-Wildness; evasion; scare. 

Pag iilagan n-Wildness; temerity; eva- 
sion; scare. 

Pag iilagin-n-Diarrhea. 

Pag iilagin-a-Wild; timid. 

Pag iingat-M-Care; caution: precaution; 
prudence; painstaking; eefeguard 
watching; heed; reserve; security. 

Pag iinog-n-Gyration; turning. 

Pag iipon-n Hoarding; gathering laying 
away; storing; putting; away. 

Pag iisa-w-Solitude; unison; lonliness; 
agreement; conformity. 

Pag iisip w-Thinking; thought; reason; 
talent; mind; brain; understanding; 
intention; justice; consideration; pru 
dence; right; principle; ability. 

Pag iiwan-n Abandonmant; quittance. 



Pag ikit-w-flotation; turn; turming. 

pag ilag w-Avoidance; evasion. 

Pag ilingn Negation; denial; negative; 
refusal. 

Páginas- age. 

Pair intindi^-Intelligence; understand- 
ing; skill; ability; sense; spirit. 

Paging-i; To be; become; exist. 

Pagitan-^ Space; interval, interlude; dis 
tance; middle. 

Pagitanj?rpj?.- Among; between. 

Pagitna-a-Intermediate;intervening;me 
diate. 

Pag inis n "Smothering; hardship; op- 
pression, 

Pagiwi p Nur8Íng;tutelage guardianship 

Pag iyakn Cry; weeping; actof corying; 
mourning. 

Pagka adv.-Atter; afterwards. 

Pagka aba?i-Misery; humiliation. 

Pagka agas n-Miscariage; strong mens- 
truation. 

Pagka ahon?i-Asceneion; ascendency. 

Pagka ahon sa pagka alipin ^-Freedom, 
from slavery. 

Pagka akman-Corespondence; fitness. 

Pagka alaala-'^^-Remembrance; recogni- 
tion; memory. 

Pagka alila n Servitude, state of being 
a servant. 

Pagka alipin-i^-Servitude; bondage; sla 
very; thralldom; thrall, yoke; oppres 
sion, 

Pagka antala ?^ Detention; delay, obsta 
cie. 

Pagka api n Degredation; fall; degen- 
eracy; diminuit ve. 

Pagka ayos n Arrangement; order. 

Pagka ayos sa matowid n Justification; 
equity; justice. 

Paka baba n Degeneracy; declination; 
fall; decline. 

Pagkabagbag ng sasakyan n Shipwreck. 

Pagkabalam n Detention; delay; slow 
ness; lingering. 

Pagkabalatong n Accident; incident; de 

;. lay caused by the breaking of an 
instrument or machine. 

Pagkabalisa n Restlessmess; perturbat- 
ion; uneasiness. 

Fagkabantay n Guard; watch. 

Pagkabasa n Wetting; moistening. 

Pagkabasag ng sasakyan n Ship wreck. 

Pagkabata n Child hood;perulity: juven 
ility. 

Pagkabawi n Recevery; regaining. 

Pagkabayani ?^ Boldness; courage auda 
city. 

Pagkabigatann-Heaviness; overloading; 
surcharging. 



PAG 



101 



Pagkabigla n Hurry; quikness, activit}^" 

promptitude speed. 
Pagkabihag n-Captivity: confinement. 
Pagkabili n Cost, cost price, price. 
Pagkabitin n Suspension hanging. 
Pagkabawal n Tumble; fall; overbalance; 

overturning. 
Pagkabuhay n Maintainence; support; 

sustinence; subsistence; life 
Pahkabuhay na muli n Besurection; re 

vival. 
Pagkabuhos 7^ Effusion; pouring. 
Pagkabuli n ^ olish; finish. 
Fagkabulok Rottenness; putrefaction; 

pollution; corruption infection; 

putridness; depravity; depravation. 
Pagkabusog-Ti- Satiety; fullness of the 

stomach. 
Pagkadalaga-w Virginity; girlhood. 
Pagkaduble-n-Duplication. 
Pagkadulas-w-Smoothness; slipping. 
Pagkagalit-n-Anger; rage. 
Pagkadios-n Diety: divinity. 
Pagkagawa-n-Work; cut; shape; fashion; 

make: doing. 
Pagkagastahan n-Expense; cost. 
Pagkagawgaw-n-Mixing. 
Pagkaginoo-n-Rank honor; decorum; 

honesty; decency: nobility; distinct 

ion; respect. 
Pagkagitla-w-Surprise; amazement. 
Pagkagulo n-Disturbance; fight; noise; 

war. insurrection; commotion tumult; 

riot; confusion; perturbation. 
Pagkahamakn-Tnfamy; dishonor; dis- 
grace; humiliation; baseness. 
Pagkahanda-w-^^reparation; pomp; show. 
Pagkahango-n-Redemption; taking out; 

ransom. 
Pagkahapay-w-Inclination. 
Pagkahapo-w-Inability. 
Pagkahapon-acit? -Afternoon; after din- 
ner; in the afternoon. 
Pagkahawa-)i Infection; contagion. 
Pagkahibang-n-Dilirim; dotage; rant. 
Pagkahilig n-^nclination; inclining. 
Pagkahilig ng loob-n Affection; inclin- 
ation; fancy: liking; taste. 
Pagkahinog-n-Maturity;,ripenne8s. 
Pagkahubo-w-Nakedness, 
Pagkahukluban-n-Decrepitude; old-age. 
Pagkahuli-w'-P68teriority; 
Pagkahulog-/^-l^'alL 
Pagkaiba-w Dissimdarity; dinsimilitude; 

inequality. 
Pagkaibig-n-Love; liking; desire: choice; 

caprice. 
Pagkain-n-Food; victuals; viand; ration; 

fare; 8ustr>,r,ance. 
i*agkaina-ti-Maternity, ¡)iotherliood. 



PAG 

Pagkaing ikinabubuhay-ji-Food, main" 

tenance; subsistance. 
Pagkaisa n Uniformity; unison; unity; 

conformity. 
Pagkaitan-n-Refusal denial; negation. 
Pagkaa akgpang ng mga tawo-w-Krat- 

ernit}^; brotherhood. 
Pagkaka alit n Dispute; disunion; dif- 
ference; controveisy; discord; disagree- 
ment; misunderstanding; variance. 
Pagkaka ayaw-w Refusal; denial. 
Pagkaka aj^on-Ti-Accord; accordance; 
conformity; uniformity: unity; coin- 
cidence. 
Pagkaka ayos-n-Arrangement, equality; 

alliance, unity. 
Pagkakagalit w-Discord. anger; dispute; 

rage; passion. 
Pagkakagalitan n-Qurreling; misunder- 
standing disagreement dispute. 
Pagkakagulo-n Revolution; insurrection; 

disturbance sedition. 
Pagkakabalo-?^^ Mixture; mixing 
Pagkakahiwalay^i-Separation. disunion; 

division. 
Pagkakaiba-7i Alteration; difference. 
Pagkakaila-n- Denial; contravention. 
Pagkakailangan-w Necessity, want; need; 

urgency; exigence. 
Pagkakaisa-n-Unity; agreement; unan- 
imity. 
Pagkakakuha-n Seizure; capture; taking; 

getting. 
Pagkakalagay-ti-State; condition. 
Pagkakalakip-w-Juncture joint; unity; 

state, of being together. 
Pagkakalapatn Juncture; union; con- 
nection; uniting; combination; joining; 
unity; coalition; contiguity. 
Pagkakalapit-n-Proximity; vicinity ; 

proximation; approximation. 
Pagkakaling-n Reference: relation. 
Pagkakalinga-n-Heed; care; attention; 

colicitude; caution: watching, 
Pagkakaloy-^-Timbrel maker or seller; 

stamp maker. 
Pagkakamag anakan-n-Relation; rel 

atives; kindred. 
Pagkakamali-n-Error; mistake; blunder; 

oversight. 
Pagkakamatay--^- Mortality; death. 
Pagkakamit n Attainment. 
Pagkakamtan-n Attainment; acquisition . 
Pa?kakamukha-n Resemblance simi 
larity; likiness: equity; equaelity; si- 
militude; simile. 
Pagkakapantay-n-Equality; similitude. 
Pagkakaparis n-Equality; similitude; 
similarity; simile; equivalence; equi 
ty; likeness. 



PAG 



102 



PAG 



Pagkakapisan-n-IJnity; union; combi- 
nation; meeting; congregation; al- 
liance. 

Pagkakapatid-n-Fraternity; brother- 
hood. 

Fagkakasal-M-Espousal; nuptials; wed- 
ding. 

Pagkakasalimoot-zi-Deusity; closeness; 
compactness. 

Pagkakaksalingsaling-n Tradition. 

Pagkakasalot n- overty; badluck; pes- 
tilence 

Pagbakasáraan-Juncture; Joining; uni- 
tion. 

Pagkakasangayon ?i-ITnity of time. 

Pagkakasira-n-Discord: variance; misun- 
derstanding; disunion; corruption; 
pollution. 

Pagkakasunduan n-Reconciliation; con- 
cord. 

Pagkakasunod-n-Succession; series. 

Pagkakasunodsunod w Row; flle. 

Pagkakatalaga n-Intention; appropria- 
tion propriety; manner; mode. 

Fagkakatali-w Tie; tying binding. 

Pagkakatalo-w-Dispute; opposition; ar- 
gument contradiction. 

Pagkakataon ?^■Acciden ; occurence; oc- 
casion: happening: hap; opportunity. 

PagkakatJmbang-w-Equilibrium; balance. 

Pa^'k ikatipon n-Meeting; gathering; con- 
gregation; hoarding laying up. 

Paji^kakatipon ng madia a-Multitude; 
crowd; meeting congregation. 

Pagkakatotoo w Proof: realization; 
truth. 

Pagkakatulad-w-Resemblance; simili- 
tude likeness; similarity. 

Pagkakaumpog-w-Company; meeting. 

Pagkakatapat-ri-Equality; equivalence. 

Pagkakawanag-n Reference: relation, 

PagkakawangÍ8->¿-Comformity; likeness; 
resemblance: similarity; simile; simil- 
itude. 

Pagkakawanki ii Similitude; r e s e m- 
blance: likeness: simile. 

Pag akwasto n-Order; likeness; uniform- 
ity; regularity. 

Pagkakayas-w Whitling; shaving. 

Pagkakikil-^v Filings. 

Pagkakiskis-?2-Scratching; friction. 

Pagkakabahog 71 ^-Incorporation; com- 
bination; mixing- 

Pagkakilala^i- Amnesty; cognizance; 
intelligence; knowledge; skill; abil- 
ity; friendship. 

Pagkakiling-w-Tnclination; declination, 

PagkakintalnStamp, print; edition; 
impression. 

Pagkakola H-Gluing. 



Pagkakuha ng kabuntisan w-Miscarri- 
age; abortion. 

Pagkakulo-w Effervescence; efferves- 
cency. 

Pagkalagay-w-Attitude; position; state; 
condition: rank. 

Pagkalalaki-w- Virility. 

Pagkalantan-Withering; fading. 

Pagkalasa n Taste. 

Pagkalat-M Scattering; distributien; dis- 
persion. 

Pagkaligpit-n-Picking up: gathering; 
putting away; putting in order. 

Pagkalimot w Forgetfulness; careless- 
ness heedleness; oblivion. 

Pagkalipa-n-Leveling. 

Pagkalipol^i Extermination; distruction; 
extmclion. 

Pagkalis-n Scraping; taking of the edge. 

Pagkaliton Confusion; perplexity; per- 
turbation; lightheadedness. 

Pagkalunok n-State cr condition of pov- 
erty 

Pagkaloob-n-Giving: gift; presentation; 
offering. 

Pagkalubog-w-Snbmersion; immersion. 

Pagkalugso n Destruction. 

Pagkalula-n Swoon,dizziness;8ea8Íckness. 

Pagkalulo-w-S oon. 

Pagkalusaw-w-Fluidity; liquescency; 
squandering of an inheritance. 

Pagkaluto-?i-The manner of cooking; 
cookery; decoction, 

Pagkamaan-n Amazement: charm. 

Pagkamalahininga n-Tepidity. 

Pagkamalakuko-^i-Tepidity. 

Pagkamapagpatawa-n-Jollity: j®yfulness, 

Pagkamaramdaman-nTenderness; deli- 
cacy. 

Pagkamasdan-iiLook; review; examina- 
tion . 

Pagkamatay-n Death; decease; mor- 
tality. 

Pagkamot-n Scratch; scratching. 

Pagkanlong-n Hiding: protection con- 
cealment; shading: palliation; defense. 

Pagkapá n-Feel; touch. 

Pagkapalabunga w-Fruitfulness, fertility. 

Pagkapalagay-n- Adulation. 

Pagkapaos-n-Hoarsenese 

Pagkapatawad-w-Acquittance; acquittal; 
forgiveness. 

Pagkapilay-^ Lameness; sprain; limp- 
disability; halt. 

Pagkapilipit-w-Twist; wreathing; con- 
tortion; twining. 
Pagkapoeta-n-Poet. 
Pagkapuno-n-Repletion. 
Pagkaraka-aíív.-Suddenly; iyá^íaotly; 
immediately. 



PAG 



103 



Pagkasagi-Ti-Broshing of one's clothes; 
against another, walking where one 
should not. 

Pagkasakitn-Disability; sickness. 

Pagkasaklaw-n Universality. 

Pagkasala-n-Violation . 

Pagkasalangasangw Contravention. 

Pagkasalawahang loob n-Inconstancy; 
infidelity; uncertainty; suspicion; 
doubt; hesitation. 

Pagkasauli n-Return; reintegration. 

Pagkasira n-Ruin; downfall; pollution; 
corruption; putrefaction. 

Pagkasunduan-n- Accord; accordance; 
amenity; reconciliation; accommada- 
tion. 

Pagkasunodsunod-n Alteration; succes- 
sion. 

Pagkaaupil n Subjection; submission. 

Pagkatagpo W'Find: discovery. 

Pagkatakid n-Trip; stumble. 

Pagkatangi n S'ngularity, separation; re- 
moteness; solitude. 

Pagkatangi-n Refusal; denial. 

Paííkatapos-afíi;. -After; afterwards; then; 
next. 

Pagkatápos w-Termination; end. 

Págkatapos nang^re^?.- After. 

Pagkáti-w-Ebb. 

Págkatí w-Itching. 

Pagkatina w-Dye; dying act of dying» 

Pagkatingnan n-Review; examination. 

Pagkatisod-n Stumble; trip, impediment; 
obstacle difficulty. 

Pagkatulisan-n Outlawry. 

Pagkatunaw-n Smelting, melting. 

Pagkatunaw^ ng kinain-n-Digestion. 

Pagkatunaw-w-Reference; relation; uni- 
ty union. 

Pagkaugpong-n Juncture; union; con- 
nection. 

Paifkaulianin ^Decrepitude; old age; 
repitition. 

Pagkaulila n Orphanage. 

Pagkaulit n Repitition; reiteration. 

Pagkaulol ii Delirium; dotage; rant; 
craziness; insanity. 

Pagkautal-^2 Hesitation; stammering; 
stuttering; haw 

Pagkautas n Finish; termination; 

end. , 

Pagkawala n Loss. 

Pagkawala ng diwa n Loss of sense. 

Pagkawalang dalita ^i-Impassibility. 

Pagkawalan ng h)ob n Perturbation; 
uneasiness. 

Pagkawáy-n- Waving; notion ing. 

Pagkawili tí -Affection; liking taste; 
pleasure 

Pagkikikil-w-The tilinf. 



P AG 

Pagkilahi ng utang na loob w-Gratitude; 
gratefulness. 

Pagkipagkitaan n Meeting; visiting; en- 
counter. 

Pagkit-n Glue mucilage; waxtaper. 

Pagkubkob sa isang lugar w-Siege. 

Pagkuenta-n-Summing; addition. 

Pagkuha ?i-Taking; seizing, grasping; 
grasp; capture; seizure. 

Pagkuha ang di kaniya n-Usurpation. 

Pagkukulang-n-Lack; shortage; want, 

Pagkukulong-n-Confinement; seclusion. 

Pagkukulong sa kusaw, Hermit; reclnse. 

Pagkukunuwari ?r Affectation; deceit; 
hypocricy. 

Pagkukupkup m Shelter; protectios; safe 
guard. 

Pagkukuro-w-Correction ; regulation . 

Paiikukuton-n-Wrinkling; wrinkle; ruf; 
ñing 

PagkuLo «-Boiling. 

Pagkupas n-Pading; withering. 

Pagkurot-n-Nip; pinch. 

Pagkuskus-M-Scrape; catching; friction. 

Pagkusot-w Rumple; rumpling. 

Paglabag-n-Resistence; stubbornness; re- 
belliousness; rebellion insurrection. 

Paglabag sa kautusan-n-Violation. 

Paglaban-w-Resistence; fight; war; an- 
taganism opposition; assualt. 

Paglabas?* Departure; start; exit; exo 
dos; going out. 

Paglabnot-n- Pluck; plucking. 

Paglagin n-Prequence; f recuency; perma- 
nency; duration. 

Paglago n-Proficiency; profusion; im- 
provement addition. 

Paglagom-n-Unision; uniting; joining; 
junclure: joint. 

Paglabang n-Crack; cracking, 

Paglahok-n-Tnclusion; incorporation. 

Paglahu in t; To incorporate; include. 

Paglait n-Abuse; contempt; outrage; 
insult. 

Paglakad-n-Walk; march. 

Paglaki-n ncrease; growith; swelling; 
dilation. 

Paglakip-n-Unision; joining alloy; unit- 
ing; coalescense gathering. 

Paglakasan-n Strengthening; exertion; 
invigoration; enforcement. 

Paglaktaw w-Omission; skip; leaving; out. 

Paglaktaw ng isang salita-ii Elipsis. 

Paglala-^-Weaving. 

Paglalaba-n-\A ashing; wash. 

Paglalagari-n-Sawing. 

Paglahokn-Inclusion; incorporation; 
mixture; mixing. 

Paglalacbay n-Travel; travelling; journey; 
passage. 



PAG 



104 



PAG 



Paglalakip-M-Joiniiig: union; juncture; 
conjunction; coalition; combination; 
alliance. 

Paglaiang n Creation; creating. 

Paglalaro w Play; playing; romping; 
amusement, sport: game. 

Paglalatag ng bato n Paving pavement. 

Paglalaway-!^ Salivation; spitting. 

Paglamas n Kneading. 

Paglamatin-f-To flaw; crack. 

Paglamutak n Kneading. 

Paglamuyot w Seduction. 

Paglangitngitn Creaking squeaking. 

Paglapad n Width; widening. 

Paglapastanganan 71 Outrage; insult af- 
front: abuse contempt; injury; slight, 
injustice; wrong; offense. 

Pag] apit-M- Approximation; approach; cal- 
culation 

Paglasap n Tasting; taste; relish. 

Paütsalon 71 Poison; poisoning. 

Paglayo n Retreat; distance, privacy. 

Pagiibak w Slander; defamation; rid- 
icule. 

Pagiigalig n Laziness; indolence;deprav- 
ity; carelessness; tramping about 
without any deiinity object. 

Pagligaw n Love making courtship. 

Pagligawligaw n Subversion. 

Pagligpit w Gathering up; putting in 
order; putting away. 

Pagligtas n Salvation; saving; preserva 
tion. 

Pagliit n Dimuaition; declination; de- 
cline. 

Pagliko n Sheer; digression. 

Paglilibang n Recreation; amusement; 
pastime; diversion; sport; play; jest; 
game; festivity; feast; vacation; re 
joicing; liesure. 

Paglihbing n Funeral burial: sepulture. 

Pagliligaw n Lovesuit love, courtship. 

Paglilihim n Secret reserve; secrecy; ex 

ception. 
Paglilikot w-RestlessnesSjboisterousness; 
uneasiness. 

Paglilimbag n Stamping: printing; edi- 
tion. 
Paglilinkod n Service; courtship; atten 

dance; compliance. 
Paglilinis n Cleansing; cleaning. 
Paglilipat n Transition; transfer; tran 

sportation. 
Paglimot 71 Neglect: forgetfulness neg 

ligence; disregard. 
Paglinang n Harrowing. 
Paglinkuran n Service, courtship. 
Pag] i pana n Extension; scattering; skir- 
mishing. 
Paglipat n Passage; transition; transfer. 



Paglipol-n-Extinction; destruction; ex- 
termination abolition. 

Pagliyasin-n-Try; attempt, examination; 
proof. 

Paghtakin-n-Cracking; crack; split, split- 
ting. 

Pagliwanagn Solution; illumination. 

Pagluat 7* Duration; protraction; prolon- 
gation retarding delay; deference. 

Paglubay n Stop; cessation. 

Paglubo n Flattery; flattering coaxing; 
decoy. 

Paglubog n-Tnundation; sinking; over- 
flow, immersion; Occident; west, sub- 
mersion. 

Paglubog ng araw n The setting of the 
sun. 

Pagluhog n Request; suplication; en- 
treaty; imploration; petition. 

Pagluluat n Slowness; delay; detention; 
lingering; prolongation. 

Palulubog n Submersion; immersion. 

Paglululan n-Embarkation; sipping;load- 
ing. 

Paghipig n usurpation. 

Paglupi n Fold. 

Paglupilupiin.í^ Redoubling; refolding. 

Paglura-ri-Spitting; expectoration. 

Paglusob-n-Attack assault. 

Pagmamadalas-n-Frequence; frequency. 

Pagmamadali n Haste hurry speed, ex- 
igence; hastiness; celerity; rush; 
promptitude. 

Pagmamagaling-w-Pride; self esteem. 

Pagmamahaln- Affection; estimation; 
esteem; endearment; value; price. 

Pagmamahal ng tangi n-Brotherhood; 
fraternity; predilection. 

Pagmamaka ano-w-Suplication; request; 
petition; doing in any way. 

Pagmamalikmata-w-Transfiguration. 

Pagmamana w- Heirdom; inkeritance. 

Pag mamarati-n Durability, permanency 
stability; duration; durance; minute 
ness. 

Pa gmamasid-n-Obser vanee; observation 
note; scrutiny; remark. 

Pagmamatowid-nReasoning argument, 
discussion; correction; disquisition 
dissentation; dispute. 

Pagmamatwiran-n-Reasoning;argument 
dispute; discussion; disquisitation, dis 
sentation. 

Patimumukha-n-Mode;face; aspect; coun 
tenance; look; appearance; front; out- 
line; arrangement; manner. 
Pagmumultiplicarn-Multiplication. 
Pagmura-w-Slandjr; insult; abuse; yi 
tuperation; vilification; slandering: in- 
sulting. 



PAG 



105 



PAG 



Pagmurasa Hindi kabarap n-Backbiting; 

^M)ssiping. 
Pagnacaw n-Tbeft robbery; larcency; 

peculation, pillage. 
Pagnanaknak ng 8ugat n Ulceration. 
Pa gn ga t n gat -n- G n a w i n g. 
Pagngingiti n Smiling. 
Pagngiti 'w. Smile. 
Pagngiwin Grimace; wry face. 
Pangiiso-n-Pout. 
Pagnitin-^i Unglueing. 
Pagod n Anguish; fatigue; weariness; 

anxiety 
Pagod na malabis /i-Fatigue; liardsbip; 

anguish. 
Pagong l^-Turtle; tortoise, terrapin. 
Pagpaalis n Expulsion. 
Pagpagalau-ti Work fatigue. 
Patrpag w Shake; flourish; brandish. 
Pagpagpag-w-Shaking;brandishing;iiour- 

ishing. 
Pagpakonowari ?i Sham: fiction false- 
hood stratagem pretense deceit. 
Pagpalabas-n-Ejection; ejectment; expul- 
sion. 
Pagpalairay n Ascription. 
Pagpalaiu-i;- To help support; slielter; 
protect heed, take care of; do well; 
improve; mend; meliorate. 
Pagpalaki n Increase; aggr»ndizeraent, 
Pagpalayaw n Cajolery; favoritism; ca- 
ress. 
Pagp\litan-n Change;barter; permutation 
Pagpalitanngngalan n Misnaming alias; 

taking of anotht^r name. 
Pagpalitpalitan ?i-Changing with fre- 
quency. 
Pagpalo-n Strike; beating- w hipping; liit. 
Pagpana n Shooting , of an arrow, ar- 
chery. 
Pagpanaog n Descent; descensión. 
Pagpanaw n Deportation; exile; banish- 
ment. 
Pagpanibaguhan n Renewal; mending; 

reiteration; reformation. 
Pagpaalaala n Remembrance; momento. 
Pagpapaalis n Expulsion; sending away; 

banishment. 
Pagpapabaya n Abandonment; neglect; 

negligence; carelessness. 
Pagpapabunga-n- Fertility; fruitfulness. 
Pagpapabuti:^ Betterment. 
Pagpapala n Remittance; renussion; re- 
mittal; jemitment. 
Pagpapagayongayon n Idleness; i n d o - 

lence; laziness. 
Pagpapahangin n The airing. 
Pagpapahayag n Relation; notice; anun 
ciation;' manifestation: declaration, 
revelation; proclamatiaon. 



Pagpapahid 7i Smearing: wiping. 
Pagpapahinga n Rest; vacation: cessa 
tion pastime: repose, diversion; inter- 
mission liesure. 
Pagpapahinga ng hokbo n Camp; en- 
campment. 
Pagpapaliinog n Maturity; maturing; rip- 
ening. 
Pagpapahintulot n Permission, leave; 

permit. 
Pagpapahiram n Lending loaning. 
Pagpapahirap n Illtreatment; abuse; giv- 
ing or causing of pain. 
Pagpapakababa n Humility; submission; 
meekness; humiliation; self-contempt. 
Pagpapakabanalw-Sanctification; virtue. 
Pagpapakain.w-Maintenance;sustinence; 

feeding giving of food, 
Pagpapaiwan n Leading; abandonment. 
Pagpap^kilala n Presentation, introduc 
tion; acquintance; explication; man- 
ifestation. 
PagpapaJagay n Supposition; putting. 
Pagp ipalago n Fertilization, 
lagpapalalo n Bragging; pride; haught- 
iness. 
Pagpapaligo n Bathing. 
Pagpapalimos n Beggary; mendicancy; 

begging. 
Pagpapalit n Changing; permutation. 
Pagpapalitan n Commutation; change; 

exchange 
Pagpapaloob-Insertion; putting in. 
Pagpapalumagak /i The leaving of any- 
thing with another. 
Pagpaparceok-n-Affray; scuffle; strife; 

strugg e. 
Pagpapanaw /¿ Deportation; banishment 

transportation. 
Pagpapanday 7i Blacksmithing. 
Pagpapantay n:P]qualization 
Pagpaparatang ri Imputation; accusation 

charge. 
Pagpaparusa w-Punishment; chastize- 

ment 
Pagpapasákit-w-Tortue; pain; torment; 

anguish. 
Pagpapasiyal n Stroll; w^alk. 
Pagpapasiya n Sentence; judgment ad- 
vice; determination. 
Pagpi^patalastas n Announcement;notice; 

declaration; annunciation. 
Pagpapatawad n Pardon; relief; remis- 
sion; absolution; liberation; for- 
giveness. 
Pagpapatawag w-Call; calling; notice; 

notification; summons; admonition. 
Pagpapatay n Murder; assasination. 
Pagpapatibay-w Strengthening; confir- 
mation; ratification; fortification. 
14 



PAG 



106 



PAG 



Pagpapatigil-n Suspension; cest-ation; 
stop. 

Pagpapatiwakil ^-Exasperation, indig- 
nation. 

Pagpapatotoo-i^•Gonfirmation rat fica- 
tion affirmation; certification testi- 
mony; assertion. 

Fagpapatuloy-w Continuation; contin- 
uance. 

Pagpapau paw-Hire. 

Pagpapaupa ng puri-?^- Brothel whoring. 

Pagpapautangn Giving credit credit- 
ing loaning. 

Pagpapawis-'W-Perspiration, perspiring; 
sweating. 

Pagpapayo w- Advice, exhortation. 

Pagparoon^^ Going. 

Pagpasáinn Contusion; bruise; burn. 

Pagpasalamat n-Thanksgiving; thanks; 
thanking. 

Pagpaslang-n Illtreatment; abuse; of- 
fence; injury, insult; lack of respect; 
transgression. 

Pagpasok w-Entrance; ingress; entree; 
entry importation beginning; inter- 
jection. 

Pagpasuko-n Repulsion 

Pagpasulong-n- Propulsion; drive. 

Pagpasuso-w-Lactation; nursing. 

Pagpatalastas-n-Annunciation; proclama- 
tion; announcement. 

Pagpatawad-w-Quittance; pardon. 

Pagpatay-n-Murder. 

Pagpatay sa hari n-Regicide. 

Pagpatay sa kapwa-n-Homicide; mur- 
der. 

Pagpatay sa sarili-n Suicide. 

Pagpatay sa sariling ina-w-Matricide. 

Pagpatibay-n-Oonfirmation ratification ; 
fortification; strengthening. 

Pagpatotoon- Affirmation; testimony; 
proof; attestation; evidence; indica 
tion; verification. 

Pagpaunawa-n- Annunciation ; proclama- 
tion. 

Pagpatuad-?^ Inversion, demolition. 

Pagpawala nang halagan Depreciation 
in value. 

Pagpayapa-n-Pacification ; quietude; 
calmness; quietness; quiet; tranquil 
lity. 

Pagpayohann Advice; advising. 

Pagpayuhan-n Advice; admonition; in- 
fluence. 
Pagpigaw-Pressure; squeeze 

Pagpighatianw-Disgust, loathing. 

Pagpigil-n Suppression ; suspension; 

stop; check constraint. 
Pagpigilan-n-Chech; stopping. 
Pagpigilan ng kaloobann-Moderation. 



Pagpiii-?i-Election; choice choosing. 
Pagpilipit w-Twisting; twist; twining; 

wreating; contortion; winding. 
Pagpilit-Ti-Persistence force urgency; 

coersion; enforcement, compukion; 

violence. 
Pagpilit sa babayi-w Rape. 
Pagpipigil-n-Stopping; checking; stop; 

check. 
Pagpipiging-n-Festivity; feasting. 
Pagpipilit-n Urging; persistence, 
Pagpipinsan w-Cousinship. 
Pagpipisan n Reunion; meeting coni>re- 

gation. 
Pagpipisik ^-Sputtering; sputter. 
Pagpipista n-Feasting; rejoicing; feast. 
Pagpiral-w-The twisting of the ear. 
Pagpisan ?^-Accumula!ion; heaping; 

unision, uniting. 
Pagpitagan 7i Resnect; regard; esteem; 

veneration. 
Pagpugotti Beheading; decapitation, 
Pagpukol w-Thow; cast. 
Pagpulandit n Spattering. 
Pagpupúlo-T^-Congregation; meeting. 
Pagpupulong ?i-Meeting; congregation. 
Pagpupulong ng congreso-w-A session 

of congress. 
Pagpupuri n Plaudit; eulogy. 
Pagpuputong ng koronan-Coronation. 
Fagpuputukan ng baril w-Shooting of 

a gun. 
Pagpupuyat-n-Night-watching. 
Pagpuri-^-Commendation; esteem; esti- 
mation virtue acclamation. 
Pagpuri ng kabutihan-n-Praise. 
Pagpusta-w-\^ ager; bet. 
Pagputok-n-Shooting; shoot explosion; 

crack report. 
Pagputol-n Amputation; cutting rut. 
Pagputol ng kahoy-w-The felhng of trees. 
Pagsabog-w-Dispersion; scattering. 
Pagsabunot-n- Plucking out. 
Pag8adsad-7^-Ancflorage, anchoring. 

beaching. 
Pagsagot ?^ Answer; reply, repartee; 

contestation response. 
Pagsagsag wTrot; trotting. 
Pagsaka-n Cultivation; agriculture. 
Pagsakay-n-The riding; ride. 
Pagsakop-n -Redemption; salvation; 

ransom; taking under protection. 
Pagsalakay-?^-Stealing;thieving;surprise 
Pag8alangsang-n Resistance; opposition; 

contradictioftjrefutation contrariness, 

violation. 
Pagsálat-n-Touch; touching; notation; 

comprehension. 
Pagsalát-w-Misery; hardship; proverty, 

bad-luck. 



PAG 



107 



PAG 



Pagsalin-n-Transcription ; copying; 
erupting from one vessel into another. 

Pagsalsal w-Flattening riveting; clinch- 
ingj expending; wasting. 

Pagsalubong-n-Reception; meeting; en- 
counter; compromise. 

Pagsalungit n Contrariness, opposition; 
disobedience; stubbornness, contra- 
riety; reverseness. 

Pagsáma n-Connection; meeting; com- 
pany; retinue; corporation; affiliation; 
uniting; joining; aggregaMon; aggre- 
gate 

Pagsáma-n-Perversion; perversity; dep- 
ravation; wickedness; disobedience. 

Pagsamahin n- 5 he joining; collection; 
gathering: spoils; capture of anything. 

Pagsámasámahin-!?*-Collection; gather- 
ing 

Pa.gsamsam-n Collection; capturing;gath- 
ering. 

Pagsandig-n-Reclining; leaning against. 

Pagsapsap n Munching; crunching 

Pagsa8abi-7^ Telling: report; narration; 
ralation predication. 

PagsMsabon Ti Making of suds; soaping 

Pagsasagupa-7i-Scuffle, strife, fight; 
affray. 

Pagsasakan Cultivation; farming. 

Pagsasakdal ti Recourse; appeal; pe- 
tition; entreaty. 

Pagsasalab-^^-Scortching. 

Pagsasalaysay-n-Explanation; narration; 
signification; saying. 

Pagsasalin-?^-Putt^ng from one vessel 
into another coppying transcribing. 

Pagsasalita-^i-Talking, saying; conver- 
sation. 

Pagsasalitaan-n-Conversation chat; 
conference; talking. 

Pagsasamba-w Homage. 

Pagsasandokan-n-The taking by spoons- 
ful; ladling. 

Pagsasangla-w-Hypothecation. 

Pagsasauli M-De volution: returning; 
restitution reintegration. 

Pagsaway n-Stopping checking, 

Pagsasaysay-n-Relation; narration; 

report; explication: declaration; 
account; saying; telling. 

Pagsaulin Devolution; restoration. 

Pagsawa n-FuUness. 

Pagsa8aya-?¿ Feasting; rejoicing, fes- 
tivity happiness, celebration. 

Fagsayaw-w Dance. 

Pagsaysay-?i-ííarration; reference: rela- 
tion solution; predication; portrayal; 
analysis 

Pagsesello n-Stamping. 

Pagsesermon-n-Preaching. 



Pagsiyasat-ti Inquiry; investigation; ex- 
amination;. 

Pagsigaw-w-Cry; screaming; yell; yel- 
ling; calling; vociferation 

Pagsilangngaraw-ti-Therisingofthesun. 

Pagsilbihan-w-Serving, making use of. 

Pagsimana w-Turn, order; succession, 
vicissitude. 

Pagsimban- Worship. 

Pagsinga n-The blowing of ahe nose. 

Pagsingaw-w-Steaming; exhalation 

Paj¿sinta-w-Love; loving: courtship. 

Pagsipot-^-Appearance, apparition; em- 
anation; birth. 

Pagsira-w-Breaking; destruction; disrup- 
tion demolition; dilapidation; de- 
stroying rotting 

Pagsirang puri-n-Slander; defamation. 

Pagsilid-w-Putting in; sacking up. 

Pagsisisin Repentance; penitence; 

regret 

Pagsisiyasat-n-Examination; investiga- 
tion inquiry inspection; survey. 

Pag30way-w-Disobedience; contrariness; 
contradiction; opposition. 

Pagsuhol w-Bribery; subordination. 

Pagsukat-w Measurement; mensuration; 
measuring, 

Pagsu o-w-Subjection: surrender; rendi- 
tion; yielding. 

Pagsukol-n Prevention. 

Pagsukot-^-Humilliation; self-contempt; 
shame; submission. 

Pagsulat-n-Writing; contilact; treatise: 

Pagsulong-7?- Progress; advancement; 
growth: augmentation: improvement; 
proficiency; addition increase. 

Pag.xuma w-Sum; summing; up; total; ad- 
dition; amount; conclusion. 

Pagsungab-9t- Wrestling; wrestle. 

Pagsunod-M-Obedience; submission; ob- 
servance; following; succession. 

Pagsunod -n- Burning; conflagration; 
combustion; burn. 

Pagsuob n-Fumigation; smoking; fumi- 
gating. 

Pagsupil-?t-Domination; control; govern- 
ing. 

Pagsusulatan-n-Correspondence; writing; 
intercourse. 

Pagsusulsol n- Instigation; infusion; 
domination. 

Pagsusumakit-w-Work;working with care. 

Pagsusumbong-?i-Accusation; impeach- 
ment: accusing 

Pagsusupling-n-Sprouting; germination. 

Pagtábas w-Shape; shaping; cut; outline. 

Pagtabas-it-Cutting; delineation. 

Pagtagupak-n-Slap;sound;madebyaslap. 

Pagtahol-n-Bark; barking. 



PAG 



108 



PAG 



Pagtakal-n Measurement; measiiriug 
Fagtakas-n Migration; escape; elope- 
ment secret leaving. 
Pagtakbo-n-Run; running, flight. 
Patakpan-n-Cover. covering, 
Pagtalikod 7^- Denial; negation. 
Pagtalop n Paring peeling. 
Pagtangan-n-Hold holding. 
Pagtangap-^i-Keceipt; acceptance; recep- 
tion acceptation receiving. 
Pagtangin-Denial; refusal; negation. 
Pagtangis-n-Crying, weeping; bewailing; 

snivelling. 
Pagtapak-n Tread; tramp. 
Pagtapakan-n-Treading trampling. 
Pagtarok w-Sounding sound. 
Pagtatae na may h along dugo w Dys- 
entery. 
Pagtatagal n Duration; continuance; sta- 
bility; continuation, subsistence pro- 
longation; tardiness; slowness. 
Pagtatagpi n Mending; patching. 
Pagtatagumpay n Defense; protection; 

support. 
PagtataKa n Wonder, amazeinent;charm; 

admiration; amaze. 
Pagtatakapan w Dispute; tight with 
words argument in which bad words 
are used. 
Pagtakip n Cover; covering hiding; 

concealment; concealing. 
Pagtatakpanan-M Covering; concealment 

hiding. 
Pagtataktak n Branding; marking; seal 

ing. 
Pagtatali w Tying. 

Pagtatalo-n Dispute quarrel; strifeflght; 
contest»; conflict: rivalry; competition; 
antagonism; argument; difference; lit- 
igation; lawsuit; controversy. 
Pagtatalunan n Cause of a dispute or 

argument; argument; quarreling. 
Pagtatamo w Sufference; suffering; tol 

erance; toleration. 
Pagtataman n-Elopement. 
Pagtatanan ng sundalowDesertion; de 

setting. 
Pagtatanaw n-Desernment; view. 
Pagtatanda-n-Memorization rememl>er 

ing; marking; branding; sign 
Pagtatangal 7i Solution; disintegration; 

taking to pieces. 
Pagtatá,ngap-n-Receiving; acceptance; 

acceptation; taking. 
Pagtatangol M-Shelter; protection; de- 
fence. 
Pagtatanim «Planting: sowing. 
Pagtatanim galit ^^Hatred; aversion; 

rancor grudge. 
Pagtatanim sakapwa?iHatred;aversion. 



Pagtatanim sa loobn Anger passion; 

rage. 
Pagtatankilik-w Protection; s u p port ; 

maintenance. 
Pagtatanod n Guard watch sentinel. 
Pagtatapat-n Fidelity constaiu'v; the 
telling of the truth; comparison of 
two things. 
Pagtatapon-n Throwing away; wasting; 
cast; scattering. 

Paíítatapos M-Conclusion. flnish; íinií<h- 
inp, ending. 

Pagtatatag-n Institution; founding; es- 
tablishment; edifícation. 

Pagtatayo-??-Edifícation; building found- 
ing: establishment; establishing; in- 
Siiitution. 

Pagtatlong bahagi-w-The dividing into 
three parts. 

Pagtaw^ad-w-Bartering; hanggling; offer- 
ing of a certain price for anything. 

Pagtawag-n Calling; announcement; 
announcing; smnmons. 

Pagtnyo ng bigat ^^ Weighing. 

Pagtibay an -n Rati ii cat i cfn ; a ft! rn i at i on ; 
fortiücation; strengthening corrobo- 
ration; making; fast; security. 

Pagtigil n Stop; check pause; delay; 
suspension; suspence; sojourn. 

Pagtigpas-w The act of cutting («r slic- 
ing. 

Pagtikhim-?i-Taste; tasting. 

Pagtiklop-w-Fold Folding; doubling. 

Pagtikloptiklopin-w Refo ding. 

Pagtilansik-w Splashing; splash. 

Pagtimbangan-n-Weigliing ; balancing. 

Pagtingin-w-Sight; respect; regard, ven 
eration. 

Pa pti pi rin-n Economy. 

Pagtira-n- Habitation; lodging; dwelling; 
living; inhabiting. 

Pagtitiis-w-Patience; endurance; toler 
anee; toleration; sufferaiu*e. suffer 
ing. 

Pagtitina-M-The act of dyeing. 

Pagtitipan-71-Notilication; agreement; an 
nouncement. 

Pagtitipid-n Economy: frugality. 

Pagtitipon-w-Gathering, hoarding lay- 
ing away; collection; collecting; con 
gregation; meeting. 

Pagtubo-n-lncrease; growth; augmenta 
tion; profit gain. 

Pagtubos-w Redenq)tion: ransom; reniis 
si on, 

Pagtudla- w-Throw cast. 

Pagtugtogn The playing of musical in- 
struments. 

Pagtugtog ng kampana-M-The tolling of 
a bell. 



PAG 



109 



Pagtukíi-^2-The pecking; perk. 
Fagtukso n Teasing; j o k i n g; jesting; 

temptation. 
Pag tutu kin-:^? The collision. 
Pagtulad-n-Imitation copying. 
Pagtulak-ri Shove; push propulsion. 
Pagtulong-fi Help; assistance; aid: co- 
operation; safe-guard. 

Pagtupad-nCompliance; complying; ob- 
servance; ebedience. 

Pagturo/i Teaciiing; instruction; doc 
trine. 

Pagtutukain-íí Peck or i)ecking of a fowl. 

Pagtutulungan n Cooperation; aid, as- 
sistance lielp. 

Pagtutunaw-?¿ Thawing, melting smelt 
ing; 1 »88; losing of money. 

Pagtuturo-n-Teacing; instruction; edi- 
ñcation. 

Pagdulut-n Pebounding ret u rn i n g ; 
b juncing; retrocession. 

Pag uga-/i Rocki ng;m o V i iig com mot io n ; 
movement. 

Psg ugpungin w-The joining at the ends. 

Pag ugtungan-n The joining at theen<ls. 

Fag uli-w-Repetition reiteration. 

Pag ulit w- Reiteration; repetition. 

Pagulogulo ^ííií'.Disorderlv. nuidlv; sil- 
lily, 

Pagulungin-r-To roll; run on wheels. 

Pag umit-it Peculation stealing. 

Pag uno t?-Hesitation; wavering; stam- 
mering; stuttering. 

Pag unti-w-Dimunition; decline; fall; 
declination dwindle; decay. 

Pag upak n-Clap. 

Pag upak-n The husking. 

Pag upat 71 Instigation; Hattery: persua- 
sion destitution, leaving cf another 
in destitute circumstances. 

Pag uraly-^-Instigation; impulse; per- 
suasion; opinion. 

Pagurin t' To tire; make tired. 

Pag urong-w Retrocession; taking back; 
return. 

Pag usad-w-Crawling creeping; wooden 
rattle 

Pag usig-w-Pef sedition. 

Pag usisa-n-Examination; investigation; 
inquiry. 

Pag usisain-i? To inquire; investigate; 
review 

Pag uus:ali-?iProceedure; conduct: man- 
ner; demeanor, use; custom;style;fash 
ion mode; form; method; deportment. 

Pag uugnay-n-Conforndty contiguity; 
combination; union; conjunction; or- 
der unity; composition. 

Pag uugoy-w Swinging; nu)ving; rocking. 

Pag uukol 7^-Destillation pertainence. 



P AH 

Pag uuli-ii Restoration restitution; de 
volution; renewing; reestablishnient. 

Pag uulit?¿ Iteration; reiteration, du- 
plication. 

Pag uurong-w Recession backing down 

Pag uusap-w Dispute, litigation; lawsuit; 
contract. 

Pag uusapau-/? Session conference; con 
versation. 

Pag .usbong í¿ Germination. 

Paguusisa i< Exannnation research ; 
review; probation; inquiry. 

Paguusisang muli ?y-Revisiun. review. 

Paguuyamn Ridicule. 

Pagvovotow- Voting; vote; poll; ballot. 

Pagvvawaksi ?¿ Separation; division; cul- 
ling refusal; negation. 

Pag awari /¿Meditation deliberation; 
rertection cogitation; contemplation; 
reasoning 

Pagwiwika-n-Talking; talk saying. 

Pagwiwika ng nuisanui-f? -Backbiting; 
slander; gossip, bad talk. 

Pagwiwika ng katampalasanan ?i insult; 
abuse; slander, libel. al)usiveness; 
libeling. 

Pagwiwisik-ii Sprinkling. 

Pagyamanin i'-To enrich; make rich; 
make fruitful or fertile. 

Pagyaw w Departure. 

Pagyari /Í - Construction; termination; 
ünish. 

T/agyasak n-Trampling; treading. 

Pagyukod n Respect veneration; hom- 
age reverence; backwardness. 

Pagytirak n-Trampling treading. 

Pahal)a ar/r.- Lengthwise sidelong. 

Pahalang-??-Crosspiece; cross-timl)er. 

Paham ri I.earning; wisdom. 

Pahanginan r Co air; dry in the air, 

Paharap"rtr/(\-Face forward. 

Paha-yagíí Notice, proclamation; reve- 
lation; publication. 

Pahayag ng kasal ;íBanns 

Pahayag ng patay-?i-()bituary, 

Pahidn- Smear; wipe. 

Pah iga*rt 'if. -Horizon tally. 

Pahiga a-Horizontal. 

Pahigitin-r To excell exceed; surpass. 

Pahigtin-r- To tighten; press. 

PahimpiliiM'-To- ease; lighten; calm; 
cease. 

I\ahinain-r To weaken; make weak. 

Pahinain ng loob-r-To dishearten; dis- 
courage; dismay. 
Paliinayin-r To prepare for cooking. 

Pahindin Denial; refusal; negation; con- 
tradiction; disowning, 

Pahingalian-n- Resting place; place of 
rest. 



PAG 



110 



Pahíntoin-'y-To s:op; check; detain; keep; 

retard. 
Fahintiilot-n-Permission; assent: leave: 
license; privelege approval; admit- 
tance; approbation; sanction consent; 
indalg:ence; furlough liberty; author- 
iiy ritiht; power good will. 
Pahintulorin-t7-To permit; leave; con- 
sent; approve admit; give permis- 
sion; let; sanction; assent; privelege; 
license 
Paghinugin-'y-To ripen; make ripe. 
Pahiran-r-To wipe smear. 
T/ahiran ng alkitran-f -To tar. 
Pahiran ng cebo v-To $?rease. 
Pahirapan-'ivTo chastize; punish; in- 
jure; abuse: aggrieve; agonize; dis- 
tress. 
Pahiwalayan í7-To separate divide. 
Pahiwas-a/fi;. Slantingly; slopingly. 
Pahiwas-a-Sloping slanting. 
Pahiyain-v-To shame; disgrace; em- 
barrass. 
Pahumal-a-Nasal 
Pahupain-T/-To diminish make thin; 

weaken. 
Pahusayin i'-To arrange- put in order. 
Paibabaw alJppermost: top superficial; 

shallow. 
Paikit ariv. -Gyratory 
Pakipik-a Tight; compressed; pressed; 

solid. 
Paikpikin-v- o press; tighten; make sol- 
id tamp. 
Pailangilang-Scatteringly. 
Paimbabaw-w-Hypocrisy; haughtiness. 
Paina wShelf. 

Painamin-i?-To adorn embellish' deco- 
rate beautify; extol; exalt; honor; 
magnify 
Painisin-y-To overwhelm: smother. 
Painitin-i;-To heat; Avarm, 
Vamofji-adv -Gyratory. 
Painom-w-Drink; beverage. 
Painugin-i/'-'^o spin; twirl. 
Painumin-t'-To invite to drink; give to 

drink. 
Paisipan a-Thoughtful; meditating. 
Paisipan-n Puzzle; enigma. 
Pait-:^ Chisel. 
Pait w Bitterness. 
Paitan-t'-'J'o chisel. 

Paitiman-n-To blacken; darken: ebonize. 
Pagkaasahan n-Hope; expectancy. 
Pagkabaaabn-Purity; virtue 
Pagkábanalan sa gracia ng P. Dios-n 

Sanctification. 
Paiiakdaruginn! Powdering; pulverizing. 
Pagkagiliwin v-To love; make love. 
Pagkagiliwin n Deeplove;anxiousdesire. 



PAK 

Pakakaisa-'W-Unity; agreement; unanim- 
ity.* union. 

Pakakinisin-i;-To polish; smooth; finish. 

Pakalayaan-n-Liberation; giving of free- 
dom; setting at liberty, 

Pakaligisin 7/ Pulverizatiou. 

Pakaliningin-n Review; revision in- 
quiry close observance: examination 
investigation. 

Pakalinisin-i;-To clean; cleanse; purify. 

Pagkalog n Rattle. 

Pakamasdan-n Look; observation; in- 
quiry; review: revision: examination; 

Pakamusta-n-Compliments; message. 

Pakana-n Idea notion fancy: design. 

Pakanasain-a-Anxious; desirous. 

Pakanin-v-To feed; give to eat. 

Pakapilitin-n-Twisting twining. 

Pakapilitin-n-Perserverance;pe8Ístence; 
inciting. 

Pakasalin v- o betroth marry: match. 

Pakasamuin-?;-To condemn. 

Pagka8Íntahin-i;-To love. 

Pagkasiyasatin-'i;-To ascertain; examine; 
investigate 

Pakatinain-i?-To dye. 

PakatingnannReview; revision; look; 
investigation sight; watching. 

Pakaway-w-Movement of the hands; 
weith: balance. 

Pakay-n-Tntention; desire: end; goal; 
object; design- 

Pakikiapid-n- Adultery; seduction. 

Pakikinabangan-a- Profitable; useful. 

Pakikipag usap-ii-Style of address or 
conversation 

Pakikisama n-Partnership; company; so- 
ciety, treatment; behavior; gallantry; 
compact. 

Pakikitungo-w-Oompact; contract; traffic; 
trade. 

Pakinabang-7i-Profit; revenue; gain; ad- 
vantage; utility: behefit interest ben- 
efaction; lucre; improvement: income; 
tax usefulness; acquisition: rent. 

Pakinabangan-'y-To profit: benefit; gain. 

Pakinangin-ivTo smooth; polish. 

Paking-a-Distracted. 

Pakingan-v-To listen; hear; heed: hark; 
hearken; comprehend: understand. 

Pakinisin-v-To smooth; polish; finish; 
brighten. 

Pakintabin-i?-To brighten; polish: 
smooth; finish. 

Pakiramdam-n Feeling, sensibility; not- 
ability, 
Pakita-n- Appearance. 
Pakitang loob n Gallantry; manners. 
Pakiusap-:^i-Request entreaty; petition 
supP cation; prayer. 



PAL 



Pakiusapan -y-To request, entreat; beg 

or petition. 
Paklin Intercalation; contestation; dis- 
tant answer. 
Pakó-n Nail. 
Pakong bakal na walang ulo-n-Brad; 

tenon; spile. 
Pakong kahoy-w- Wooden peg. peg trun- 

nel. 
Pakong maliit-n-Tack; shingle nail; 

small nail. 
Pakong sabitan ng papel-i^-aper file.; 
Pakpak-n-Wing; lean to; addition 

pennon. 
Pakuan-n- Watermelon . 
Pakuluin-v-To boil. 
Pakumustan Compliments; expressions 

of kindness. 
Pakupasin-i;-To fade; wither; cause to 

fade or wither. 
Pakupkop-n- Protection; help; aid; as- 
sistance; favor. 
Pakunutin-i;-To wrinkle. 
Pakunutin ng noo-n-To wrinkle the 

forehead. 
Pakuyumpisin-'yTo shrink; contract. 
Pálan-Shovel; spade. 
Palán Improvement gain; reward; prof- 
it; compensation, triumph, gratifica- 
tion; glory. 
Falsi infer. So. 

Pala-^nito-n-Idolater; pagan. 
Palaantok-'?^•Lethargic sleepy. 
Palaaway n Quarreller. 
Palaaway-a Quarrelsome; noisy, touchy; 

peevish. 
Palabá-n-Wash; washing. 
Palabahan-n-Place of washing; laundry. 
Palabá ng buan-w The raining at night 

when the moon shines. 
Palabiroa Jocose; jocular, droll. 
Palabiro-n-Joker; jester, wag, droll. 
Palabisin í;-To exceed; excell; surpass; 
overcome; give more than is neces- 
sary. 
Palabuin-'y-To darken: blur; blot ob- 
scure; cloud; confuse; make muddy 
or murky. 
Palabunga-a-Fruitful; prolific. 
Palacio-n Palace. 
Palad-n-Ghance: fate, luck: doom: hap; 

happiness prosperity; felicity. 
Palagay-n- Supposition; election; ap- 
pointment. 
Palagay na loob-a-Calm: serene; tran- 
quil affable meek; plain. 
Palaguin-v-To make leafy; unfold; unroll; 

increase. 
Palahangin*i;-To crack; split; cleave; 
flaw; chink. 



Ill PAL 

Palahangin-a-Boastful; bragging. 
Palaihi-a Continually making water. 
Pala isipan w Riddle, enigma; puzzle; 

rebus. 
Pala isipin-a-Thougtful; meditating. 
Palak a-Distant remote, separated. 
Palak-aííf.-At a distance. 
Palaka r¿ Frog; toad. 

Palakad-n-Proceedure; conduct; demean- 
or, management; manner; cusLoni; 
use; usage, mode; method. 
Palakad lakad a- Wandering vagaboiid, 

erring; errant; excursive. 
Palakain-n-Glutton. 
Palakain a Gluttonous. 
Palakang kakappoy n Toad. 
Palakasin-'i;-ro invigorate strengthen; 
fortify; inspire or give courage; niake 
courageous; renové íear. 
Palakhin 'í;-To enlarge aggrandize; in- 
crease; heighten; augment; improve. 
Palakihin-f To augment; increase, en- 

large; aggrandize heighten. 
Palakihin ang isipi^To educate; in 
struct; breed; bring up; teach broad- 
en the mind. 
Palakihin ang katawan-i;-To make fat; 

fatten. 
Palakol-w Axe; ax. 
Palakolin-v-To chop, hew; cut w4th an- 

axe. 
Palakpak-n Slam sound caused by the 

fall of anything; wooden rattle. 
Palalasing a-lntemperate; immoderate. 
Palalimin-tJ-To deepen; profou d. 
Palalo a-Proud; haughty; supercilious; 
overbearing arrogant; lofty presump- 
tuous, insolent; impudent boastful; 
inflated. 
Palaluin-i;-To make pround or haughty; 
exceed; excel; surpass; overcome; 
overpower. 
Palamara-w-Traitor. 
Palamara-a-Infidel; inconstant; untrue; 

traitorous ungrateful; shameless. 
Palambutin-?;-To soften; mollify; make 

soft, bland or tender. 
Palampa8Ín-í;-To exeed, excel; surpass 

go beyond; pass. 
Palanangis-a-Snivelling;. 
Palanangis n-Sniveling. 
Palanas-n Stony place; fiat rock> 
Palangana-n- Washbasin; basin. 
Palangoya-Floating: bouyant 
Palangoyin-v-To make or cause to swim. 
Palansikin-v-To bespatter; splash 

dab. 
Palamigin-i/'-To refresh; cool; refrige* 

rate. 
Palapala-w-Scaf f old ; shade. 



PAL 



112 



PAM 



Palaputin-t- To thicken; condense; cur 
die. 

Palapasial /i-Walker; one who is on 
the go all the time gad about. 

Palaso n Dart arrow. 

Palasiigal w, Qainhler. 

Falasiitiibong n Taleteller telltale. 

Palatain-v-To caune to wither or fade. 

Palatak n Click. 

Palatanongn Querist. 

Palataaong w Quizzical. 

Palataw /i-Hatchet, broad axe. 

Palausap-a Quarrelsome; touchy. 

Palawit n-Anything that, is hung upas 
an adornment. 

Palay n Rice that is still in the hull. 

Palayan n liice-ñeld. 

Palayasin-t' To send away;dismiss oust. 

Palayaw-w I aress; cojulery; dandle; pet- 
ting; freedom. 

Palayawin-t' To caress; pet cejóle: hu- 
mor; cheer coddle; dandle; free lib- 
erate; give niucli freedom. 

Palayok na gatasan-/¿ Milk jar. 

Palayoka-Jar olla. 

Palayok na tansov Copper kettle. 

Palayuin-v-To distance roniove to a 
distance; send; away; separate part. 

Palibid-«-Circumference; circuit; envi 
rons. 

Palibhasain-t'- 1 o depreciate; insult; re- 
vile; abuse. 

Palibot ?i-Circuniference; circuit; envi- 
rons 

Paligid n Circumference; circuit; per- 
imeter; periphery. 

Pal igid-ar^c- About. 

Paligid j^rcp. About. 

Paligiran t'-To circuit, skirt. 

Paligin-i;-To bathe lave. 

Palihan w-Anvil» 

Palihimaíít'. -Secretly; hiddenly; surrep 
tuously treacherously. 

Pal i kid n Ball of string. 

Palikoliko-ar/r,-Flutteringly. 

Palikoliko-a-Fluttering; crooked; turn- 
ing tortuous. 

Palikpik ng kayo-^i-Fringe of cloth. 

Paliligo-w-Bath. 

Pal i 1 i n g adv.- Obi i q n el y . 

Paliling-a-Oblique. 

Palinamnamin-r-To taste; relish; give 
taste. 

Palinawin Í? To clear; make })lain; ex 
plain; expound; demonstrate the 
truth. 

Palinsarin ang buto-r-To disjoint; pull 
apart. 

Palinuhod-Humble; meek; begging; 
kneeling. 



Paliparin t'-To cause to fly. 

Palipisan i;-Temple. 

Palis-a-Clean. 

Palis-n-Place. 

Palitw Change; barter; exchange; sur- 
rogation commutation. 

Palikatin-?;-To split; cleave; crack* 

Palitaw /¿-Apparition; appearance; overt. 

Palitan-i;-To change; exchange, barter; 
substitute surrogate; commute; per- 
mute replace. 

Paliwanagin-i'-'J'o explain; cloar; ex- 
pound; lay open; evince; make plain 
or clear; demonstrate. 

Paliwas a transverse; oblique. 

Paliwas w-Evasion; avoidance. 

Palo-n-Pole mast stick; cudgel; blow 
with anything. 

Palopalo ng damit Clothes-beater. 

Paloob-v-To put in enter, meddle; in- 
terfere. 

Pal 80 a- False. 

Palsohin-v-To falsify; counterfeit. 

Faltos-n Burn. 

Paluagin-v-To loosen; free; liberate. 

Paluagin ang loob-i'-To appease; calm; 
tranquilize. 

Palubalub-t'-To wallow roll in mud. 

Palubalub sa bisio-v I o wallow in vice. 

Palubayin-t'-To mitigate; assuage; ap- 
pease calm: stop check; soften. 

Palubugin-vTo submerge; inundate. 

falugit-n Advantage; start; handicap; 
distance. 

Paluffit ng panahon T^i-Tncrease of time; 
furlough. 

Paluin-v-To beat; strike; belabor; pum- 
mel; scourge. 

Palumatlumatin I'-To crak; spht; defer; 
delay; dally. 

Palumatin-i;-To crack; split. 

Palundagin-t'-To cause or make jump. 

Palungkutin-í7 To make or cause to be 
sorrowful or sad. 

Paluputan-v-To wrap up. 

Paluputin-t?-To wrap up. 

Palutang-aríü.-Floating; bouyart. 

Pamagain-t?-To cause to or make swell. 

Pamagat ;i-Vow; promise 

Pamagat-n-Nickname; alias; denomina- 
tion. 

Pamagatanu-To nickname; give an alias; 
denominate make a vow^ or promise. 

Pamahalaan-i; To manage; heed; care 
for; keep; guard; govern; direct; con- 
duct; domineer. 

Pamaliid-n- Wiping rag; packer*» w^aete. 
Paniahid ng pawis-w-Handkerchief. 

Pamahin-M-Superstition. 

Pamakpak «Addition; lean to; wing. 



PAM 



113 



PAN 



PaTnalimali-íi Erroneous, fnll of mis- 
takes; inconsiderate. 
Pamamaga^ Swelling; inflamation tu- 
midity tumidness. 
Pamamagpak n The waving of one's 

arms cruse; biginning appearance. 
Pamamag itan n Intercession interven 

tion meditat'<on. 
Pamamahagi-w Partition; distribution; 

division dividing 
Pamamahalaw Care;cargo watchiguard; 

duty management government. 
Pamamahala na mabagsikn Tyranny: 

severity; rigidity of g vernment. 
Pamamahay?/ Habitation abode res- 
idence; lodging; mansion 
Pamamaiagi n Stability lasting habitúa 

tion; subsistence 
Pamamalat-w Hoarseness. 
Pamamalitan Narration: speaking re- 
velation; speach; talk; talking 
Pamamanasw-Beri-beri. swelling caused 

by a €old. 
Pamamanglaw-w Solitude; lonliness; 

gloomine-8. 
Pamamansag n Nickname ; alias. 
Pamamantog n Inflation. 
Pamamaos-w Hoarseness. 
Pamamarati n Stability; duration; per- 
manency; eternity. 
Pamamayad-n-Payment, compen- 

sation. 
Pamana n Legacy; inheritance. 
Pamanahan v To legate, inherit. 
Pamanghain-v To amaze; cause to stare 

or wonder; astonish. 
Pamankin M Nephew; neice, 
Pamankin na babayi n-Niece. 
Pamankin na lalaki w-Nephew. 
Pamankin sa pakinabangn-Stepchild. 
Pamansa-n Promise; denotnination; de- 
termination. 
Pamantugin n To inflate fill with wind» 
Pamaoy n Scare crow. 
Pamaratihin v To accustom; inure; fre- 
quent. 
Pamagatan n Lebel; anything used for 

leveling 
Pamatay ng ilay-wLight extinguisher. 
Pamawis n Hankerchief 
Pamaypay n Wag; fan; shaking 
Pamibiganiti Talk: anything that is 

put in the mouth. 
Pamigkis n Belt sash; girdle; hand; lig- 
ature; scarf 
Pamigkis ng balat-n-Leather belt. 
Pamihasanin v-To abuse; inure; ac- 
custom. 
Pamimili M Purchase, buying; selection; 
choise; volition. 



Pamimintuho n-Petition, prayer; ask" 
ing; service obedience; submission- 
Pamimintuho sa Dios-n Prayer to Ood- 
Paniingihin-w To deafen. 
Paminsan adv Once. 
Paminta-ii Pepper, 
pamitpitw Instrument for cutting. 
Pamugawn Scarecrow. 
Pamnlan Origin. source; beginning; 
root: entree entry; element prin 
cipie: motive. 
Pamulaan-t;-To commence: bigin; under- 
take attempt 
Pamumubokn Crvstalization 
Pamumnkod-n Separation distinction; 

singularity. 
Pamnmula ng raukha n Blush; bashful- 

ness. 
Pamumuno n Government.commanding; 

commandment: leading: heading. 
Pamnmiitla ng balat-w Pallor; wanness 

paleness ghastliness 
Pamunas n Washingcloth; dusting 

cloth trifle 
Pamungahin-i»To fertilize make fruit 

ful 
l^muti-M Adorment adornation; or 

nament: embellishment. 
Pamutihan v-To adorn embellish set- 
off fit up: ornament; clean. 
Pamutihin-v To decorate; embellish; 

adorn set off. 
Pamutiin v To whiten; make white. 
Panan-Arrow dart. 
Panabihan w Toilet; retreat 
Prnabing w Curtain; covering; awning; 

screen 
Panabing sa pinto w Screen. 
Panaganon Dedication: consecrat'oh; 

inscription. 
Panagfap ng bula-n-Skimmer. 
Panaghiling banal-w Emulation; envy: 

jealousy. 
Panaghoy n Lamentation dole; dolor; 
lament bewailing; wail strong sen 
timent. 
Panaghoy na malumbay fi-Sad lamen 

tation. 
Paniginip n Dream. 
Panagpi n Patch. 
Panagutan w Guarantee bail; response; 

responding; answering. 
Panahod n Receiver; small bucket. 
Panahok-w Spice 

Panabon-n-Time era; age; term: tide; 

season; epoch; occasion; opportunity. 

Panahon mabuting ipagtanim n Seed 

time 
Panahon na magkasing luat ang ataw 
at gabi n-Equinox 

16 



TAN 

Panahon nakaraan-n-Past time; past 
tense. 

Panahon na \yalang gawa n Rest; re- 
pose; recreation. 

Panahon nang babayi ^i-Periodical in 
disposition ct women; menses. 

Panahon ng gapasan 7i-Harvest tinie. 

Panahon ng pagani-n-Harvest time. 

Panahon ng tatlong buan-n Quarter. 

Panahon salat sa uhm-w Drougiit. 

Panahunan n-Tnrn; time; succession 

Panaliip w Cover Ud stopper. 

Panakip ng hihigan n Coverlet; bed 
spiead 

Panakot-n Scarecrow. 

Panaksak w Poniard; dagger; dirk; 
stilleto, 

Panaktak-n-Branding iron 

Panalangin-n Prayer; petition; invo- 
cation, oration; evening prayer. 

Pan ali-n String tliong. 

PanaU ng zapatos n Shoestring. 

Panaluyan bahay-w Hotel; inn; board- 
ing house. 

Panambil-n-Covering screen cover; 
inclination; vocation. 

Panambitan n-Lamentation; lament; 
moan. 

Pananahan-n-Habitation; abode; living 
at a certain place. 

Pananakot w Fright; threat; surprise. 

Pananálig^ Hope, expectancy; iirmness; 
constancy. 

Pananalita-w-Talk discourse; conversa- 
tion; idiom; language. 

Pananalo-n Victory, winning. 

Pananamit-w Garb; wearing, apparel; 
clothes complete suit. 

Pananampalatayaw Credence; faith; 
creed; belief troth theory credit. 

Pananamsani-n- PI under; spoils pillage. 

Pananatili-w-Stability. permanence; du- 
ration; tenacity; continuance persis- 
tency. 

Pananauli-n-Restoration; devolutation. 

Panandan- Branding-iron; stencil mark 
er; marking iron. 

Panangis-n Weeping; crying; snivelling 

Pananim-n-Seed: sowing; seed time; 

that which is planted. 
Panat-a-Tight; hard; firm; solid. 

Panata-n-Promise; offer. 

Panatag ^'Secure, constant: tranquil, 

quiet; calm rest. 
Panauhann Border; lodger; guest. 
Panay-a-Even; equal; continuous; all. 
Panay-aá¿;. -Evenly; equally; totally. 
Panáyan Continuance; evenness; 

equality. 
Pandak-a Short; chubby; stocky; chunky. 



114 



PAN 



Pandampe-n-Blotter. 
Pandareta-w-Tambourine. 
Panday-M Blacksmith ironsmith. 
Pandaran w Blacksmith shop; forge, 

iron Works. 
Pan de sal n Salt bread; bun; bunn. 
Pandilig-w-Sprinkler; watering pot. 
PandinignKar trumpet; ear 
Pandulo n Final; conclusion acme 

iinish; termination; crisis, goal. 
Panduro /¿Punch. 
Panga-?^ Jawbone. 
Pangadya ?i-Anything used to defend 

something else. 
Pangabas n Daring; boldnesi^; sauci- 

ness forwardness insolence; impu 

dence dissolution; audacity; intre 

pidity; fearlessness, spunk. 
Pang ahitn Razor. 

Pangakow- Promise guarantee; plight. 
Pangalág ng tornillo-?^ Screwdriver. 
Pangalan-w^-Kame. 
Pangalawa n Second, assistant. 
Pangalawa buhat sa dulo^-Penulti 

mate; the last but one. 
Pangalawang ngalan /^ Surname, nick 

name. 
Pangaling^ Brush hook instrument for 

cutting away brush. 
Pangalos-^i-Scrapper; anything used as 

a craper. 
Pangamba n-Doubt suspicion; jealousy, 

fear; plight indicision; dread sus _ 

pence; hesitation. 
Pangambahin a-Feirful; distrusful; 

jealous suspicious, 
Pangainoy n Nostril; nose. 
Pangangalakal-n Traffic trade; com 

merce. 
Pangangalakal ng katawan n-Brothel, 

whoring prostitution. 
Pangangalan n The giving of a nanie; 

naming. 
Panganganak-n-Birth; giving birth. 
Pangangaraln Preaching sermon; ex- 
hortation. 
Pangangaso-/^ Hunt- chase; gunning. 
Pangangatawan n Shape or form of the 

body. 
Pangangayaw w-Negation; unwillingness. 
Pangangayayat-n-Extenua,tion feeble 

n688; weakness debility; wastinga" ay. 
Pangangayupapa-M-Submis8Íon;humilia 

tion; yielding; losing in a fight. 
Panganib n-Danger; risk; peril; jeopardy; 

hazard. 
Pangapas w-Siekle; scythe; reaping 

hook gyue. 
Pangapon n Discard. 
Pangapos ng paa-n-Shackles; hopple. 



PAN 



115 



Pangapos iig kaiiiay ri-Handcuffs. 

Pangaral n-Oiscourse; sermon; advice; 
preaching. 

Paiigaralan v-To exhort, preach. 

Pangaral kristiano w Sermon. 

Pangarap n Dream. 

Pangaso n-Chase: hunt. 

Pangati-?i-Decoy. snare. 

Pangating ibon-n-Decoy bird. 

Pangatlo n-'l he third. 

Pangatngat-n Bite gnaw; nible. 

Pangayayatin V To extenuate; debili- 
tate, make weak or tliin. 

Pangayod 7i Grater, scraper. 

Pangbatak n Pull; tug haul, attraction. 

Pangbatid-^-Dam. 

Pangbayo-Ti-Mallet mall. 

Pangbalok-n Anything that will make 
or cause another to rot. 

Pangbutas-w-Auger gimble; punch; 
weevil; puncheon. 

Pangbuya II Incitement; spur; stimuloug. 

Pangdauidamn Sensibility, sense; sen- 
timent; perception. 

Panggapus-n-Trammel; handcuff; shack- 
le. 

Panggising-n-Alarm clock; alarmbell. 

Panghahapdi n Smarting; stinging- 
smart pain. 

Panghaliarang-n-Highway robbery; 
holdup. 

Paughahalili-n Substitute; that which is 
put in place of another. 

Panghalina-n- Attraction; magcet. 

Panghalo n-Mixer; rocker; mortar; any 
thing that is used to mix with. 

Panghapit-M- estle. 

Panghihiganti-í^-Vengeance; retaliation. 

Paiighihimagsik-n Sternness; rigor; 
8trictn':s8; severity. 

Panghihimagsik laban sa puno n Insur- 
rection; rebellion; sedition. 

Panghihinaw Debility; weakness; ex- 
tenuation; feebleness; wasting; away. 

Panghihina ng Ipob n Lack or want of 
courage; temeiity, weakness of heart; 
faintheartedness. 

FangViihinangn Soldering. 

Panghibip ng platero n-Jeweler's blow- 
pipe. 

Panghihiwalay-n Separator. 
Panghikuat^Lever; fulcrum. 
Panghila-n Attractio ; anything which 

serves to draw another. 
Panghilamos-n-Towel; the washing of 

the face and hands. 
Panghina-n- nything which serves to 

weaken another. 
Panghinang-w-Solder; soldering-iron. 
Panghininga-n Toothpick. 



PAN 

Panghinuli-Ti-Earphick. 

Panghuhulan-Prophecy; surmise; con- 
jecture. 

Panghuit n-Lever; fulcrum. 

Panghukay->^¿ Spade; hoe. 

Panghuli ng isda n Fishtrap. 

Panghuli n Trap. 

Pangiki n Chill, 

Pangil n Eyetooth; fang; tusk. 

Pangimayin t? To benumb, cause to be 
senseless. 

Paiigimbubo n Envy, jealousy. 

Pangingiba-n-Singularity; distinction; 
novelty; strangeness. 

Pangingilabot n Fright; terror. 

Pangiiigilag n Avoidance evasion. 

Pangigilalas n Admiration; wonder; 
amazement stupor. 

Fanginginig n Trembling;shaking; quak- 
ing sparkling. 

Pangingisda-n-Fishing. 

Pangingitlog n The laying of eggs. 

Pangingitlog ng isda?ilhe spawning 
of fish. 

Panginoon n Master;overseer,propietor; 
owner; mistress; lord. 

Pangintindi n Sense; spirit, intelligence; 
knowledge; skill; abihty. 

Pangispiki n Lever, fulcrum; hand- 
spike- 

Pangit n Ugly; homely; immodest: dis- 
figured; dirty; deformed; sordid huge; 

Pangitlugan-n-Hen's nest; haunt of a 
hen. 

Pangkat-w-Chapter; part; clan. 

Pangkat ng bayan-n-District; part. 

Panglalat I n Prostration; languidness; 
weakness. 

Fanglasapn Palate; taste; relish. 

Panglaw-n-Gloom; sorrow; grief; sad- 
ness; lonliness; depression of spir- 
its. 

Panglilibak n Slander; insult; ridicule. 

Panglingot ng tapon-n-Corkscrew. 

Pangloloob ^Robbery; robbing. 

Pangnamnam-n-Taste; palate; relish. 

Pangpahimpil-n-Sedative; anything 
wliich serves to quiet; ease; or calm. 

Pangiti w-Smile; budding of blossoms. 

Pangpakilos n Motor. 

Pangpalakas-w Corroborative; anything 
which serves to strengthen» 

Pangpang-n Shore; strand; bank. 
Pangpawis-n Sudorific. 
Pangpasuka-n-Emetic. 
Pangpasulong-w-Propeller; incitement: 

inducement. 
Panpatibay-n-Corroborative; guarantee; 
anything which serves to strengthen. 
Pangpatulog-n-Marcotic; drug. 



PAN 



116 



PAN 



pangpatuyo-w-Drien. 

Pangpiga-n Press; pestle. 

Panpigil n- Brake. 

pangpihit n- Wrench 

Pangsual w Handspike, 

Pangsurong-n-Shovei- spade. 

Pangtala-n-Rule; marker that which 
serves .to govern. 

Pangudngod w-Grater scraper. 

Pangulo w-Leader; commander; chief; 
principal; head. 

I^angunahanw Head, leader. 

Pangungulili n Sordidne&s, filthiness; 
dirtiness. 

I^angungundot n Lance; blunt instru- 
ment used for purposes of defense. 

Pangungurong w Contraction bucking; 
shortening retraction retirement; 
backing down. 

Pangungusap n Advice talking; lecture; 
locution; speech. 

Pangusap n Correction advice; charge; 
reprehension; reproach, censure; 
reprimand; reproof. 

Pangusapan v-To advise reprimand 
censure; reprehend; admonish; lec- 
ture. 

Pangusap na masaklap n Reprimand; 
reproof; lecture. 

Pang uumit n-Theft; peculation; steal- 
ing; thieving 

Pangwakas n-Final; conclusion deter- 
mination; end; remembrance. 

Pangwakas a Final, conclusive, last. 

Pangyayari n Accomplishment; event; 
incident issue, success realization; 
caeuality. 

Pangyayaring bigla n Sudden; happen- 
ing 

Panibago a New; renewed. 

Panibagong pagbabangon n Rebuilding; 
reconstruction. 

Panibughon Jealousy, envy. 

panimba n Bucket. 

Panimba n Closhes used to go to church 
in. 

Panimbang w-Weight balance. 

Panimdim-n-Meditation; anxiety; rest- 
lessness caused by thinkingof another. 

Paningasin-r-To kindle set afire. 

Paningilan-w-CoUection of debts place 
of collection. 

Paninigalan-w-Sideboard dresser. 

Paniniiaww Pallor; ghastliness; wan 
ness; pallidness. 

Paninilay n Med tation: contemplation; 
musing:. 

Paninilbihan-n-Service; sevitude. 

Paninilo at pagbabalat ng libro n the 
binding of books. 



Paniningil n Collection of outstanding 
debts 

Paninintan Courtship love making lovt* 
suit. 

Paninifrangpuri « Siander gossip back- 
biting. 

Paninirá sa isang lugar-w-The living or 
lodging at a certain p ace. 

Paniwala w Belief; faith; credit credence 
confidence testimony. 

Panipit^ Tongs princers; clamp. 

Panira né puri n-Slander defamation. 

Pani ala-n Belief credence credit 

Paniwalaan v To believe credit; havt* 
faiih in. 

Paniwalain-rt Credulous; simple. 

Panlimas w-BaiL 

Panot a-Bald hairless baMheaded 

Pansinin a Notable preceptible; sensi 
ble; sensitive; thoughtful 

Pantain v o level make equal. 

Fantás-w Sage wise man writer 

Pantay-a Equal; uniform; level; even, 
similar; of the same height 

Pantayin t; To equalize; level; make 
equal; match, make similar. 

Panti n Net. 

Pan tuyo n- Drier. 

Panual ?« Lever push; shove. 

Panudlok w-Stimulan; biHiard ene 

Panugtog ng kampana w-Bell clapper 

Panukat-w Measure tape line. 

Panukat ng ulan n Udometer; 

Panukabaw esign; intention. 

Panulat n-Penmanship. 

Panulukan-w Angle corner; nook 

Panuluyanan n-Inn; hotel inn of á mon 
astery. 

Panumpa n- Adjuration. 

Panumpaan v To make oath; swear; 
promise 

Panungkit n Hook; gaff; window pole; 
provocation. 

Panunuan n Longing champion; friend. 

Fanunúba n-Trick; deceit trap fraud. 

Panunubok w Secre» observation or 
watching; surprise 

Panunumbalik n Restoration devolution. 

Panunumpan Vow; oath; curse; impre 
cation. 

Panunumpa ng hindi totoo-n Perjury; 
false oath. 

Panuob n Disinfectant 

Panutog n ^ rick. 

Pan u tog ng pabet^- w Snuffers. 

Panutsot w Whistle; call 

Panuyo n-The asking of the farher for 
the hand of his daughter in mar- 
riage; gallantry service of love; con- 
gratulation. 



PAR 

Pauuyuan-r-To court; love; woo. 

Panyito ng damit n 6ore of skirt. 

Panyo-/* Hankerch ef . 

Panyo sa li g n Kerchief. 

Paos n Hoarseness. 

Papa n Pope pontiff. 

Papag aralin-v To send to school, make 

or cause to study; teach. 
Papag alsahin v To cause to raise. ^ 
Papagbagahin V To rubify; make like a 

live coal 
Papagdalitain v To cause to suffer. 
Papaghirapin v-To give or cause pain; 

impoverish; make poor. 
Papag initin v To heat, make angry. 
Papag asunduin-v- To leconcile; cause 

to become friends again. 
Papaglamatin v To crack. 
Papagluatin-v To prolong; stretch; 

lengthen (per. to time). 
Papagpasain V To bruise burn; con- 
tuse. 
Papagtakahin v-To astonish; amaze 
cause to wonder or stare; surprise 
Papanghimagsik-n Vengeance, cruelty; 

tyranny. 
Papangilabutin V To terrify; scare. 
Papangilinin v-To observe; sanct fy; 

respect, worship. 
Papangitan-t/ To pollute; stain; make 

ugly or homely. 
Papangitini;-To pollute; stain; make 

homely or ugly. 
Papanglawin-v To sadden: make or 
cause to be sad, gloomy, darK or 
mournful 
Papang undutin v-To contract; wrinkle; 

shrink. 
Papang urungin-z/ To contract, shrink. 
Papaniwalain-v To persuad ; imbue 

induce; make or cause to bel eve. 
Papasok- ^Entering; manner of enter 

ing; entrance. 
Papayo n- Advice. 
Papal w Paper. 

i^apel na bastos n-Wrapping paper. 
Papilipit aáv. Twisting'y on the con 

trary. 
Papulahin-v To redden; rubify, stain; 

make or cause to blush. 
Papulanditin-?? To squirt. 
Papurihan4?-To honor, res. ect. dig 

nify 
Paputiin v-To pick 
Paputihin v To whiten. 
Paputukin v To shoot; burst break open. 
Paraan n Path! mode; method; way 
manner; from; course gangway, dis- 
position; will; aspect. 
Paraan ng isipTi Theory. 



117 PAR 

Paraanan ng masid ang isang libro i?-To 

peruse; run over, read hurriedly. 
Paraanin t'-To pass; Jet pass; give 

way. 
Paraanin sa-t"-To make go a certain 

way: compel to go a certain way. 
Paragalan Gri*- reward; present 
Para^ios w. Harrowv drag. 
Paralisn Roller: rolling pin. 
Paralis ng nagliligawan n Pimp. 
Paramihin-v-To multiply; increase aug- 
ment dilate; diffuse; propagate. 
Parang-n Country field; meadow. 
Parangalin t? To extol; exalt; elevate; 

sublimate: honor 
Parang apoy aFii\Ty. 
Parang bato a Stony . 
Parang hayop «Brutal. 
Parang hhuhadv.As if not as if it 

were not. 
Parang langib a Scabby; scablike, 
Parang ng pastulan n-Pasture. 
Parang nuno a Ghastly. 
Parang serafín a Seraphic, angelic 
Parang eutla-a Sliky- 
Párang uhog a Mucous; slimy. 
Parapara-fliiiJ Equally; uniformly; even- 
ly. 
Para sa ^repFor to; towards in order 

to to the end that. 
Parátang ti Accusation; charge impu 

tation. 
Paratangan v-To accuse; charge; impute; 

criminate impeach. 
Varati adv.- A] way 8. 
Paraya n Deceit;' fraud 
Parayá-w-Suffering; patience toleration. 
Pareja w-Pair. brace; couple; match; 

doublelt. 
Pari-w Priest; clergyman; divine, eccle- 

si^istic. 
Parikitw Ornament adornment. 
ParikitinvTo ornament; beautify; em. 

hellish adorn. 
Parinsa-n S'adiion. 
Parinsahin-v-To iron. 
Pares w-Pair: brace doublet. 
Parisán w-Pattern; precedent; type; 

model example: 
Parisan v To imitate counterfeit; mimic; 

forge pattern. 
Parisukat n Square: quadrate. 
Parisukat a Square; quadrate; quad 

ratic 
Parisukatin-v To square: quadrate. 
Parol n Lantern. 

Paroodint'-To go after; send; after. 
Paroparo n Butterfly. 
Parti n Quota; part. 
Paratihin v To part; divide. 



PAS 



118 



PAT 



Parusan-Punshment; chaslizemnte 

penality; correction; requittal. 

Parusahin-v-To punish; chastize; cor- 
rect; reqiiit. 

Paru-ahin sa salita-v-To rebuke; can- 
sure; scold, 

Pusán- Bruise, burn; contusion; 

Pasabi n-Message; errand. 

Pasabugsabog-arZi^.Helterskelter. 

Pasa ng dugo-w Serous blood. 

Jta-akabila ng bundok-v-To go over 
the mountain. 

Pasakn-I lug; stopper, calk; peg. 

Pasakin t;-To calk plug stop; heck. 

Pasakit-w Torment; torture; pain; an- 
guish. 

Pasákitan t; To pain distress; torment; 
torture; afflict chastize, mortify; 
disgust; disable. 

Pasal-n Oakum. 

Pasalan-t;-To calk; stop a leak; block 
up. 

Pasalapsap a Shallow; superficial. 

Pasaliwa aril?. Backhanded. 

Pasalungd-arZy Reluctantly; contrarily; 
reverse; pepugnantly. 

Pasalungat-a Contrary, reluctant; re- 
pugnant; reverse; against. 

Pasaniahin uTo unite join; put to- 
gether. 

Pasamain v-To deprave; corrupt; make 
or cause to be bad. 

Pasamain ang loob-v-To displease; 
disgust. 

Pasan n Load. 

Pasanin i;-To carry or put on the- 
shoulders. 

Pasarapin-v To relish; give zest. 

Pasaulann-De volution; restoration. 

Pasayahin-n To gladden; cheer; make 
happy. 

Pasial-n Stroll; walk; saunter. 

Pasialan wPromenade. avenue; walk. 

Pasigan n-Shore; strand, beach. 

Pasiglahin-?? To vivify; incite; excite; 
imbue, revive. 

F*asimalaan't?-To oommence; begin. 

Pasimulan-n beginning; commencement. 

Pasinungalingan-ü-To give the lie; 
contradict. 

Pasiya-ri Decis on verdict; judgement; 
sentence; resolution; determination; 
decree; rebuke" 

Pasko-ti Christmas. 

Paskong mahaba-n-Quacirigesima. 

Pasko ng pagkabuhay n Easter. 

Paslangin a Skittish. 

Paslangin-i;-To surprise, make a sud 

den movement. 
Paslang n Insolence; impudence; daring. 



Paslangin-i;-To insult; profane; dare* 

be impudent; violate, impute. 
Paslit a-Mucous; mucky; low; abject; 

ignorant; despicible; depraved. 
Paso /i-Burn. 

Paso ?^ P^arthen pan or tub. 
^ aso r¿ Pass. 
Pások w-Entrance. 
Púsolo M-Sharp point. 
Paspas n Shaking; dusting; instiga- 
tion. 
Paspasin-?;-To dust shake. 
Pastol ng tupa /¿Shepherd. 
Pastorn-Castor divine; ecclesiastic. 
Pastulan->i Filed; meadow; pasture. 
Pasubaliri Exception; condition; con 

ditional promise. 
Pasubali sa n On condition that. 
Pasúgo-n-Embassador; counsel. 
Pasiiin-y-To burn; scortch. 
Pasukab asi;. -Treacherously/ under- 
handed. 
Pasukal iidy. -Treacherously; under- 

handed low; dirty 
Pasukalin ang loobri;To vex; disgust; 

disturb; molest displease. 
Pasukuin-iJ To subdue: quell overcome 
conquer, subject worst overwhelm; 
cause to surrender; captivate; charm. 
Pasulat-n Dictation; order to write* 
Pasulungan-t? To drive; impel, 
Pasunod /¿-Example; precedent; copy; 

pattern. 
Pasupil n Triumph; subjection; conquer- 
ing; overcoming; overwhelming. 
Pasupilin vTo overcome; subdue, over- 
whelm. 
Pasuotsuot a<i/;.-Twistingly; tortuously. 
Pasuotsuot a-Twistéd; crooked; winding; 
Pasusuhin-/; To nurse; give suck. 
Pasutsot-w-\^ histle. 
Pataasin7/To raise; elevate. 
Patabain-x^-To fatten; batten; fertilize; 

maka fruitful. 
Patad/i Rosin. 

Patag a Level; flat even; plane; firm; 
equal; similar; uniform; contain; con- 
sistent; tranquil; smooth. 
Patagin i/'-To level; flatten. 
Patago «ri?; -Hiddenly; secretly; clan- 

destinety, 
Patahimikin ü-Tó calm; tranquilize; 

pacify; appease; settle; quiet. 
Patak-n Drop; blot; trip. 
Patakasin t^-lo cause of help to es- 
cape; steal. 
Patalim w-Steel; cutting edge. 
Patalimin-t-To sharpen,- make keen. 
Patanaw-n-Sight; apparition; model; 
pattern. 



PAT 



119 



Patangahin-t;-To canse to be lazy or 

indolent. 
Patani-n-Lima beans. 
PatapanJin-r-To encourage; streni.then; 

invigorate, enforce; make valiant. 

exert. 
Patahanin-v To quiet; pacify; aponíase; 

tranquilize. 
Pátaw w- Weight. 
Patawad-^ Pardon; absolution: palliar 

tion; forgiveness. 
Patawarin-v To forgive; pirdou; ab- 
solve; spare; acquit; condone; palli- 
ate. 
Patawin 'í;-To weight. 
Patayan 71- Killing; slaughter, carnage; 

slaughter house. 
Patayin t/'-To kill; murder; assassinate; 

quenca: put out; extinguish, 
Patayo «-Perpendicular. 
Patay sa kapatid-7* Fratricide. 
Patay sa sariling ina-n Matricide. 
Patibong-n-Trap deceit; fraud cheat. 
Patibong na panghuli ng daga-w-Rat. 

trap. 
Patid-w Break; cut. 
Patigasin-v-To toughen harden. 
Patilansikin-i;-To spatter: splash; dab; 

bespatter. 
Patingkayad a-Tiptoe; walking on the 

toes. 
Patiningin-n-To clear up; settle; make 

serene. 
Patirin-v-To cut asunder; break; fracture. 
Patis-n-Brine. 
Patitiin v-To drain. 
Pati tis ?i Lampblack. 
Patiwasayin-t; To tranquilize; calm; pac- 

ify- 

Patnugot^t Maxim; adage motto. 

Patong-H-Addition; boot; premium; aug- 
mentation. 

Patos ng gulong n Clinch. 

Patotohanan-v To ratify; verify; prove; 
manifest testify; confirm. 

Patotohanin v To make true; prove rat; 
ify; verify: true. 

Patuad-a-Inverted, 

Patuad adv. Vpmle down. 

Patubo n Interest; profit gain. 

Patuhin-v-To toss; pitch. 

Patulinanv-To accelerate; enliven. 

Patuloy-n Continuation; succession. 

Patuluyan-i'-To continue; lodge. 

Patuluyan ang kapwa-i> To receive- 
lodge; entertain; protect; give shel- 
ter. 

Patuluyin-v-To lodge; let lodgings. 

Patungan-v-To add; augment; give boot; 
give a premium. 



PIG 

Patungut n Small addition; or premium 
}'atunugin-t"-To whistle; make a noise 

or sound on anything. 
Patúpatn-Pipe. 

Patutot-w-Whore poostitute; harlot. 
Patuyo-(X^t\- Dryly morosely. 
Patuyuin-i;-To dry; dessicate. 
Patuyuin sa hangint;-1o dry in the air. 
Paulól aciy.^Foolishly; sillily; madly; 

harumscarum, 
Paidol n Increase; addition. 
Paulol nlol-adü. Foolishly; niadly sillily, 

precipitately; rashly. 
Paulúlin-'^-To make foolisli. 
Páululin v-To fill augment add to. 
Pautang-n Credit; trust: bill; note. 
Páwaa-All each; every; all; whole. 
Pawalaan-t?-To loosen slacken; free; 

liberate set at liberty 
Fawalan ang alipin-i'-To emancipate; 

liberate. 
Pawalan ang h^laga-v-To condemn; de 

predate; diminish the value. 
Pawalan ng kabuluhan v-To condemn; 

depreciate; diminish. 
PawiinvTo blot; ei ase; abolish; extin- 
guish; efface put out; suppress. 
Pawiin ang antok-?? To wake. 
Pawiin ang kulay t?-To discolor; fade 

wash out. 
Pawiin ang uhaw v-To quench thirst. 
PawikaU'-w Tortoise. 
Pawis-w-Peispiration; sweat. 
Payamanin í;-To enrich; make rich. 
Payamoyin ?;-To chafe disgust. 
Pavanigin-t; To make or cause to trem 

ble. 
Payaos-a Husky; hoarse. 
Fayapa a-Pacific, tranquill; calm; quiet. 

mild. 
Payapain-v-To calm pacify; tranquilize, 

quiet; allay; settle; appease. 
Pay at-a- Weak; lean; thin poor; meagre» 

delicate; slender gaunt, wizen; infirm; 

faint; barren. 
Payatin-v-lo prostrate; exhaust; debil- 
itate; make thin or lean. 
Payo n-Advice; admoniton. 
Payongw-Parasol; umbrella. 
Payong na munti-n-Parasol. 
Pay pay w- Fan. 
Paypayiii-v-To fan. 
Pekas ng mukha-n Freckle. 
Pepino-w-Cucumber. 
Peras-w Pear. 
Perdegones-w-Buckshot. 
Pidpid-n-Stick; splinter. 
Pidpirin ang kahoy-v-To chop wood. 
Piga n-8queeze; press; crush. 
Pigain-v-To Squeeze; press; crush. 



PIN 

Pighati w Disgust; melancholy; annoy 
annoyance: distaste dndsfeon: griev- 
ance grief; sorrow; gloom sadness; 
affliction 

Pigin Breech; buttock; haunch; hip; 
rump; posteriors. 

Pigil n Curb; check; stop. 

Pigilan-17-To stop curb check rein. 

Figilin V To stem constrnin; check; 
curb: br die stop obstruck restrain, 
withhold 

Piging-n Banquet feast: fete. 

Piiringin v To banquet give; a feast in 
honor of another 

Pigsa w Tumor, abcpss; tumefaction; boil. 

Pigtain-iJ-To drench; soak 

PihitnTurn sinuation. 

Pihitini'To turn t ghten sinuate. 

Pikitn Wink; blink. 

Piklat-w Scar. 

Pikon Pick. 

Pilak n Silver. 

Pilapii n-Terrace; dike; dam; embank 
ment; imbankment. 

PilayaLame. 

Pilayin 7/ To lame disable t'unrate; 
make lame 

Pilduras n Pill. 

P legas nPlait ruff: ruffle. 

Pilejiasan t? To plait; ruffle crimple 

Piti n-Choice volition: selection. 

Pilat ^ Scar. 

Palihin V To twist; warp; disort; turn; 
curl. 

Piliin i^To choose select elect. 

Pilikmata-f Eyelash. 

Piling n Cluster, bunch 

Pilipit « Sinous; twi ted contorted. 

Pilifit a Sinuation twist 

Pilipitin-v-To twist; curl sinuate 

Pilit n Persuation obligation; enforce- 
ment; compulsion 

Pilitin V To persuade; urge; enforce; 
oblige: extort press; persist beset; 
compel; ply; prevail convince; drive 
persevere. 

Pina-n Pine 

Pifia n Pineapple. 

T'ina aapuyan n Hearth; fireplace; stove: 

Pinag aaralan wBreeding education; 
manners. 

Pinag bubuan n Foundry; casting house. 

Pina buhatann-Cause; occasion begin 
ning motive source; origin; germ; n 
ception; principle ancestry; fore- 
father. 

Pinag gagawan ng sabon-n Soap fac 
tory. 

Pinag liugasann-Dirty water left after 
washing. 



120 



PIN 



Pinagkakautangan n Creditor. 
Pinagkaratihan n H^bit custom. 
Pinagkaskasan n Filings; scrapings 
Pinagkasundnan n Agreement reconcil- 
iation. 
Pinagkikilan n Filings 
Piuaglagarian w Sawdust. 
Pinaglilibangan w-place of recreation or 

amusement. 
Pinagliliííd)ai;an n Printing shop. 
Pinaglinisan-n Cleanings rubbish. 
Pinaglulutu- n n Place of cooking. 
Pinagmulan n Source; origin beginning 

motive cause; uccassion principle 

inception. 
Pinagpag-v imp Shook 
Pinaiipagihan n Filings made by filing 

with the tail of the pagi. 
Pinagpilian n Remainder; residue; ref 

use; leavings offal. 
Pinagpupugutan w-Place of beheading 

garrote. 
Pinfígfíutulan n-Residue or remainder 

of anything that has been cut. 
Pinag-^Mbunan wSoapsuds; suds; lather. 
Pinagsasabunan n Place of making 

suds 
Pinagsugpungan wJoin; juncture. 
Pinagtabasan w-Olippings or leavings 

cf a tailor. 
Pinagtatalan nChips fagots 
Pinagtinghasan-w Chip fagots. 
Pinag usapn n Contract subject of con- 
versation; argument agreement. 
PinagtutunguMan w- esign; purpose 

object 
Pinag uusapan ti Object; design; pur- 
pose; subject of conversation. 
Pinag utusan w Servant agent errand 

boy. 
Pinagyagitan n Place of congregation; 

stolen articles 
Pinakamatanda sa lahat n Senior. 
Pinamili-nFurchases 
Pinamili v. imp. Bought; purchased. 
Pinangalingan-w Source origin head; 

spring beginninjt.; cause; ancestry; 

ancestors; forefathers root: germ. 
Pindang-w Jerked beef; dried beef. 
Pindangin v To jerk or dry beef. 
Pindot n Pinch; nip press; squeeze; 

tweak. 
Pindutin-i; To pinch; nip; squeeze; press 

tweak. 
Pindutin i; To pinch squeeze; press; 

tweak. 
Pingan Lever; carrying stick. 
Pingan n Plate. 
Pingan na maloki-w Platter. 
Pingas n Chip; notch; chink; gap. 



PIT 



121 



PUL 



Pingasan-í;-To notch; chip; chink. 
Pinsan-wCousin. 
Pintan Haint. 
Pintahin-v To paint. 
Pintakasi-n-Mediator; favor; patron; 
protector; intercessor; solicitor; one 
who does a favor. 
Pintas-n Fault; defect: drawback; de- 
crial; disappointment: criticism; 
scorn; contempt; censure; aspersion. 
Piutasan t?-To criticize, censure; un- 
derrate; undervalue; dissapprove; re- 
prove find fault; asperse. 
Pintasin-v-To find fault criticize; carp; 

censure; gibe; inculpate. 
Pinto-n-Door gate; entry gateway. 
Pintuhon-Veuf ration, reverence; re 

spect; regard. 
Pintuhuin-vTo respect; venerate; rev- 
erence; esteem; obey; have regard for. 
Pinuno na wálang sinusunod na utos 

n-Tyrant despot. 
Pinya n- Pineapple. 
Pipi-a Dumb; mute; silent. 
Piral n A pull or twist of the ear. 
Piralin-v-To twist or pull the ear. 
Pirasen- ' iece fragment; scrap; shred; 

sherd; morsel, 
Pirasong manipis;n Slice; thin piece. 
Pirasong munti n Fragment; morsel; 

nip. pinch, small piece. 
Pirito a Fried. 
Pirma-i^-Signature. 
Pirmahan-a-To sign; attech one's 

signature, 
Pirmahin-v-To sign; attach one's sig- 
nature. 
Pisak ang isang mata a- One eyed. 
Pisanin t;-To meet congregate gather. 
Pisaw-n Large knife, resembling a 

cornknife. 
Pisi-n-Cord; string. 

Pisigan a Strong; stout; vigorous; robust. 
Pisikn-Sputter; nicker. 
Pisgi-n-Cheek. 

Pista n Feast banquet; holiday. 
Pistahin-v-To feast banquet. 
Pisunin-t;-To level; ñatten; stamp; ram; 

drive down. 
Pitan Desire; wish; liking; lust; mind; 

ambition; aspiration; cupidity. 
Pitágan n Respect; politeness; vene- 
ration; reverence; homage: kindness. 
Pitahin v-To wish; desire; like; aspire; 

have ambitions. 
Pitik n Chalk line: snap. 
Pitikin n To chalk line, snap. 
Pitisinv-To squeeze; press; wind; 

tighten. 
Pito n Whistle; picólo. 



Pitó a Seven. 

Pitó n Seven. 

Pitong daan-a Seven hundred. 

Pitong daan-n Seven hundred. 

Pitpitin-v-To mash. 

Piyaos a Hoarse; husky. 

Platero n-Jewtler; silversmith. 

Plaza-n Square; park. 

Pohia n-Boiler: kettle; dyers copper; 
copper dipper 

Pokyotan-n-Honeybee. 

Pol icia n- Pólice. 

Pook n-Corner; point; place. 

Poon-n-Lord; saint. 

Poot-n-Indignation; dislike; disgust; 
aversion. 

Porcelana n Porcelain. 

Pootin-v-To irritate; provoke; disgust; 
cause to be indignant or to dislike. 

Pormal-a-Formal; serious; ritual; ear- 
nest grave. 

Potro-n Colt. 

Presidente n President mayor;chairman. 

Priturnn v-To fry. 

Pronombre-n Pronoun. 

Provincia-n Province; country. 

Puangn-Space;interval;distance breech. 

Pudpod-a Dull; blunt. 
Pugad n Nest. 

Pugaran-n-Hen's nest; haunt of a hen 
Pugay-n-Salute; salutation; greeting. 
Pugo n-Quail; bod white. 
Pugpog n-Knoll; low hill. 
Pugot-a-Headless; decapitated; be- 
headed; blunt; cut off. 
Pugutan ng ulo-v-To behead decapitate. 
Puhunann Capital; fund. 
Puit-n-Bottom; breech; hinder. 
Pukaw-n-Fright; surprise; scare. 
Pukawin v-To surprise; excite; scare; 

frighten; rouse. 
Pukulin-v-To throw cast. 
Pukulin ng bato-v-To stone. 
Pukliin-v-To stone; throw cast. 

Puklo-n-Udder; bag of a cow. 

Pukol n-Throw; cast. 

Pukotn Fishing boat or smack. 

Pukpokn Hammer; stroke with a 
hammer. 

Pukpukin-v To hammer. 

Pukpukin ng maso-v-To pound with a 
hammer. 

Pula n Red: ruby; color of flesh. 

Púlan-Criticism; censure. 

Púlaan-v-To criticise; censure. 

Pula ng itlog n Yolk; yelk. 

Palgas n-Flea. 

Púlikatn Spasm; cramp: convulsion. 

Pulo n-1^1 and. 

Pulong n Reunion;meeting;congregation 

16 



PUM 



122 



PuIos-a-AlI; entire; whole; each; every; 

equal; uniform. 
Pulot w-Honey; molasses. 
Pulpol-tt-Bhint, dull; obtuse. 
Pulubi-w Beggar. 
Puluhan-n-Handle. 
Pulutín-17-To pick up; gather. 
Pulutong n-Plattoon. 
Pumagod-?^-To tire weary; fatigue; 

molest; ink. 
Pumagpag ?;To shake; flop. 
Pumaibabaw-i;-To be superior; put on. 
Pumalatak i; To click. 
Pumalit-t;- To change: barter; alter. 
Pumalo v To beat strike cudgel; drub. 
Pumalo-n-Cudgel; club. 
Pumana-v To shoot a dart or an orrow. 
Pumanaw-v To absent one's self; go 

away: leave. 
Pumanday -i;- To blacksmith. 
Pumangit-2;-To grow or becorne ugly or 

homely. 
Pumanhik í;-To go up; ascend; mount. 
Pumanhik sa kabayo-v-To mount ahorse. 
Pumantay v To equalize; match; become 

equal or of the same height. 
Pumagaypay v-To wave undulate. 
Pumaroon-v To go; resort; wend. 
Pumasok-v-To enter, go in; interfere; 

meddle. 
Pumatak v To drop; drip; dribble. 
Pumatakpatak v To drip; drop; fall in 

drops. 
Puraatáy v-To kill; murder; assassinate. 
Pumatnugot irTo defend; guard; attend; 

accompany; go with. 
Pumáwidpawid-v To Stagger; waver. 
Pumawis t? To perspire; sweat. 
Pumayag f-To concede; permit: allow; 

cede; agree; acquiesce; grant; coincide; 

accord; countenance. 
Pumayapa v-To cahn; pac ty; appease; 

tranguilize; allay, settle; rest. 
Pumayapa-n- Pacificator; pacifier. 
Pumiga v-To squeeze; press out. 
Pumihit z^ To turn; go back; return. 
Pumikit7/To blink; wink. 
Pumili t; To choose prefei; elect. 
Pumiling v To cluster; bunch. 
Pumilipit v To twist; twine. 
Pumili V To urge; persist; force; oblige. 
Pumipintas v Critic; faultfinder. 
Pumirma v To sign; subscribe; under 

write. 
Pumisan ^ To join: congregate; meet; 

collect; unite; aggregate; associate 
Pumisik V To sputter; flicker. 
Pumukpok V To hammer; trob. 
Pumulaan v-To commence; begin, 
Pumulot-v-To pick up; gather; acquire. 



Pumunit-D-To tear; touse. 
Pumuno-¿;-ío fill. pod. 
Pumunta-T/ To go: wend. 
Pumustai/To wager; bet. 
Punmtok-vTo burst shoot; explode, 

break open; breach; fulminate. 
Pumutolt'To chop; cut down. 
Pumuyat-rTo stay up; keep awake at 

ni^ht. 
Pufial n-Dagger; poinard. 
Pnnasan-t?-To clean with a rag. 
Punduhan-n Anchoring place; anchor 

age; harbor; port; place, where people 
, stop to rest. 

Pungkew Pannier basket; dust pan. 
Pungusin-v-To slice, cut away; pare off; 

shorten. 
Punían Sprout shoot seedling. 
Punlaan-t;-Seed plot nursery; hot bed. 
Punin-?;-To fill, stuff. 
Punit w-Tear, touse. 
PunitaTorn; ragged. 
Punitin-v To tear; touse. 
Punitpunit-a Ragged; torn: very ragged. 
PunóaFull; replete; chock; plenary; 

complete; 
Puno-?*-Commander chief; leader; prin 

cipal; prefect; trunk. 
Puno^ Beggining,, principle; motive, 

cause. 
Puno ng alikabok-rt-Dusty: fult of dust. 
Puno ng banlika-Muddy: full of mud. 
Puno ng kasamaan a Malicious; wicked- 
bad. 
Puno nglukban-n Orange cree 
Punong araln Axiom; maxim; rule; 

standard: proverb. 
Punongpuno a-Replete full to the 

brim. 
Pi'mo sa catedral n Dean. 
PuntahinvTo point; aim. 
Puntas n Lace edging bobbinet. 
Punto n Point. 
Punto sa pagsasalita n Style or rrian 

ner of speech. 
Punuin-v-To fill; replete; stuff; satis- 
fy; satiate. 
Purga n Purge; cathartic 
Purgahin-i7-To purge. 
Puri n Virture; honor; reputation; rank; 

fame; glory; applause; dignity. 
Purihin vTo praise; honor; respect; 

dignify; commeijd; plaudit; eulogize: 

extol. 
Pusa n Cat; pussy; puss. 
Púaak w Movement; moving. 
PusaKal-a-Accustomed. , 

Pusali n Mud; mire; slime; clay. 
Púsalian n Place that is muddy; sink 

hole; sink. 



SAB 



123 



Puso-<n- Heart. 

Puso ug mais-w Ear of corn. 

Pusod h Center of anything. 

Pusód-n Chignon. 

Pusod ng tiyan-^-Novel. 

Pusok a-Proud; bragginir; passionate. 

Pusok na loob a Fervent; impetuous, 
fiery; lively. 

Puson w Groin. 

Pusot n Bottom; bed of a stream or 
river. 

Puspos-a-FuTl; replete; round; circular; 
complete. 

Puspos ng kalualhatian a-Glorious; ex- 
cellent. 

Pusta n Wager; bet. 

Pustahan-tJ-To wager; bet. 

Pustahan n Wager; bet. 

Huta-n Whore; harlot; prostitute. 

Putakti w- Hornet; wasp, yellow jacket. 



SAB 

Putik-n-Mud; mire; clays. 

Putla-w- Paleness; wanners; pallor;gha8t- 
liness. 

Putlain-'ü-To extenuate: grow pale. 

Putlin v-To cut; chop, amputate; trun- 
cate; resind. 

Putlin ng manga 8anga-i;-To prune. 

Putok-n-Shot. burst; report; crack; 
cracking; sound. 

Putol-iz Piece. 

Putol ang kamay-a-Handles8. 

Putungn Crown; wreath; coronet. 

Putulin t; To chop; cut; resind; truncate; 
amputate 

Putungan ng corona ü-To crown. 

Putusan-t; To fill. 

Pututin-v-To rape; ravish; force. 

Pnyatn Vigil; nightwatch, 

Puyat a Sleepless. 

Puyatin-v-To keep awake. 



Q; 



Queso n-Cheese. 



Quita— You, by me. 



Rabo-w-Mortise. 

Regla^-Rule; order; precept method. 
Religion-?i-Religion; faith; creed; be- 
lief. 
Retaso n-Remnant. 



Retrato-n Portrait; picture. 

Rienda ?i Rein. 

Rifa n-Raf file; lottery. 

Rigudon-w-Quadrille; cotillon. 

Rin adv.-Also, too; self same; similarly 



S 



Sñ-prep.-To oí; from with; at for; on; 

or; about; through towards; in. 
Sa aba ko inter. Poor me; unlucky me; 

pity me. 
SaanaiZy.- Where; whither; to or at #hat 

place. 
Saan banda adv. Where; whither, at 

what place at which side. ' 
Saan man ado. W her eever, everywhere; 

anywljere. 
Sábado n Saturday. 

Sabak-n-Crt)tch joint; mortise; groove. 
Sa balasan n Northwind. 
Sabarin-v-To vex harrow; pertuth; dis 

turb interrupt, interfere; disgu^t.^ 
Sahatn- Wedge. 
Sabatan -v- To Wedge; split with a 

w^edge. 
Sabatin-v-To ambush; ambuscade; lay 

in wait; meet; encounter. 



Saba w-w- Broth. 

Sa bawat sandali-aiii;.-Momentarily; ev 
ery moment. 

Sabay a(it;.Tógether; at the same time. 

Sabay sabay-arif. -Simultaneously; to- 
gether; at once at the same time. 

Sabi nl'alk; speech; citation: narration; 

Sabihin-í^'^o say: tell; narrate; cite, 
speak; talk; predicate. 

Sabihin ang ngalan-v-To name; call by 
name. 

Sabihin uli-vTo reiterate; repeat; say 
or tell again. 

Sabisabi-n Rumor; report; gossip; fool- 
ish talk. 

Sabisabing lihim-n-Secret; gossip. 

Sabitan w-Hook; hanger; peg; coat rack; 
anything that is used to hang things 
on. 
Sable n-Sabre. 



SAH 



124 



SAK 



Sabon n Soap. 

Sabsában n Trough; hog trough. 

Sabííabán v To scrape but leave the 

scrapings, clean but leave the clean- 

nings. 
Sabúgan-n Scattering. 
Sabugán-vTo scatter; throw broadcast. 
Sabunin V To soap. 
Sadhan t? To obstruct, close; block up; 

seal. 
Ssidm adv.- Intentionally; purposely; 

avowedly; disignedly; deliberately. 
HsLiiya. adv. Intentionally; purposely; 

avowedly; designely; deliberately; 

knowingly, on purpose. 
Sagad-a-Brim full; replete; exhausted. 
Sagad na sagad a Brim full, replete. 
Sagano-a- Abundant; copious; plentiful 

profuse; rich; numerous much; many, 

lavish; bounteous provident; fertile 

fruitful: large in quantity. 
Sagana-aííí/.-FuHv; completely; abun 

dantly; copiously; plentifully; boun 

teously; magnificently. 
Sagápan n Skimmer. 
Sagapán ang bula v To skim. 
Sagayving adv . In the direction of; to- 
ward. 
Sagawinghilagaan aeííJ. -Northerly ;north- 

ward. 
Sa gawing kalunuran aiiv.- Westerly; 

westward. 
Sa gawing silanganan ac2t;.-Easterly . east- 
ward. 
Sa gawing ti mugan aciz/. Southerly ; 

southward. 
Sagiok w-Orack; snap. 
Sagipin V To save; succor; deliver. 
Saglit adv. Shortly; briefly in a short 

space of time. 
Sago n Sago. 
Sagot n Answer; reply; retort; response; 

repartee contestation. 
Sagpangin v To snap; bite quickly. 
Sagsag n Trot. 

Saguan n Paddle, oar; scull. 
Saguing-n Banana; plantain. 
Saguingan-n- Banana grove or plantation. 
Sagutan vTo answer; respond; contest; 

guarantee. 
Sagutan-w- Answer; debate; response; 

guarantee. 
Sa har&p adv.Jn front; against; before; 

in presence of. 
Sa hay ag-a^t?. Abroad; in public; at 

sight; publicly. 
Sahig n Floor. 
Sahigan v-To floor. 
Sahing-w-Pitch; rosin. 
Sa hipo adv. by the touch. 



Sa hul i -aát;. Lastly; after; behind; back 
wartis. 

Sa hulihan adv. Lastly; after, behind; 
then. 

Sa hulo adv.At the upper part; at the 
source. 

Sahurin-v To receive; accept. 

Sahurin ang upa-v-To receive one's 
pay or salary. 

Sa ihaha-adv. Below; beneath; under. 

Sa ibabaw adv. On; upon; above; on top. 

Sa ibayo adv. Beyond on the other side. 

Sa ilalim adv. Under; beneath; below. 

Sa ilalim a Nether. 

Sa isang dali adv. In a moment; pre- 
sently in a trice. 

Sa itaas adv.- Ahowe; over; high up. 

Sa ito adv. Here in; hereon; herewith. 

Sa iyo— For, with, to, of, from yoj. 

Saka adfv. -After; afterwards, next. 

Saka condj. And. 

Sa kaduluhan adv. Lastly; at the end. 

SakagwFish net, 

Sakang adv. Open legged. 

Sakang-aáv. Bowlegged. 

Sakaliaíít;. -Perhaps; by chance; at least; 
should it come to pass. 

Sakasakaliadt?. Perhaps; if by chance; 
should it come to pass. 

Sa katapusan-aíív.- Lastly; at the end; 
then; at last. 

Sakdal a Full; replete; complete. 

Sakdalan n Protection; shelter. 

Sakitw-Sickness; desease, torture pain: 
hardship; anguish; tormén;; ail; dis- 
tress; dolor; malady; aiiiction; suffer- 
ing ache; trouble. 

Sakit ng himatay n Fainting swooning. 

Sakit na nakahahawa na buhat sa ga 
waang kalupaan w-Venerial desease. 

Sakit na pasman-Spasm; convulsion. 

Saklapn- Bitterness; disgust; harshness; 
severity. 

Saklaw-w Hold up; heading of; 
turning. 

Saklawin-1? To head off. hold up; turn. 

Saklolon- Defense; help; protection; 
support; aid; suffrage. 

Saklolohan-t'-To help; aid; succor; pro 
vide; support; protect; defend. 

Sakong-n-Heel. 

Sakramento-n Sacrament. 

Saksak-w Stab; thrust. 

Saksakin-t;-To stab; stick; dirk. 

Saksi-w-Witness. 

Saksi nakakita ng pinaguusapan-w-Au 
eye witness. 

Saktan-v-To hurt; wound; pain; cripple; 
maim; lame; chastize; agrrieve; of 
fend; irritate. 



SAL 



125 



SAL 



8akuiian Disaster, caiamity; misfortune; 
misadventure; mishap; misery; acci- 
dent. 

8akupin v To take or put under the 
control of another; subdue; subject; 
subordinate overcome- 

Sal-ii-Sin; fault crime; culpability; in- 
fraction infringement; violation; guilt; 
offense; transgression; defect; vice; 
deticiency; slight. 

Salaan ^Strainer, collander; sieve; fil- 
ter cullander. 

Sa labas «f^y.-Out side; abroad; in pub- 
lic; publicly; moreover. 

Salabin v To scortch singe. 

Sálagn Man midwife. 

Salág w Contradiction: opposition 

Salagin-vTo stop anytliing that is 
thrown toward you. 

Salaghati w-Resentment: grudge; dis- 
gust; loathing; restlessness inquie^ 
tude. 

Salain v To strain; filter. 

Salain muli v To restrain; refilter. 

8alagubang-n Junebug. 

Hajakubanw Leather bag or pouch. 

HalahinvTo reject; condemn; find 
fault; criticize; 

Sálahin f-To weave. 

Salahula-a Sloppy; dirty; filtl y; slat 
tern; slatternly; slutish; squalid; 
dowdy. 

Salamangka n Jugglery, leger de main. 

vSalamat n Thariks. 

Halambaw-n Fish net, snare, or trap. 

8alamin-w Looking glass; mirror, spec- 
ulum. 

8alamin sa mata n Eyeglasses; specta- 
cles. 

Salamin ng tainga n Eardrum. 

Salangin v To touch. 

Salang palad n Bad luck misfortune. 

8alang palad a Unlucky, unfortunate; 
miserable. 

Salangsang-n Trespass; contravention. 

Halangsangin-i'-To contradict; confuse; 
oppose; resist, controvert; dispute; 
transgress trespass; refute, reject; re- 
pel contravene; object 

8alanta-w-Abu8e; illtre¿.tment; misuse; 
mistreatment 

Salanta-flnlllused mistreated; abused. 

Salantain v To misuse; i 1 1 1 r e a t ; 
abuse. 

Salapangn-Fork, pitch fork spear. 

Salapi-n-Money; cash; pelf specie. 

Hal aping katubusan sa anoman n Ran- 
som. 

Salapungan ng daan n-C/'ossroad. 

Salas ?t Salon; saloon; hall. 



Salat-a Poor; needy helpless; destitute; 
disconsolate; poverty stricken; scarce; 
scanty; wanting; lacking; deficient, 
penurious; paltry; mean; short; close. 

Salatin V To touch; feel; t-ou :d; probe; 
investigate; procure. 

Salat sa bunga-a Sterile; fruitless bar 
ren; unfruitful. 

Salaulain <? To soil make foul, nasty; 
or filthy. 

Salawal n Pant; pantaloon; trouser 

Sálay-w Nest; receiver; dripping pan. 

Salaysay n Relation; narration; account; 
explication; declaration; proposal. 

Salaysayin v To narrate relate declare; 
account tell; explain; refer; pro- 
pose. 

Salbahi n Savage. 

Sal bahi-a Savage; truculent; mean; rude 
bad 

Sa likod adv -Behind; after at the back. 

Sa likuran fl^^v. Behind; at the back; 
after; following. 

Salilongan n Redemption: ransom; asr 
sistance; defense; guard; shelter. 

Salilungan ?i Vindication defense; pro- 
tection; shelter, guard. 

Salin n Copy; transcript; likeness; coun 
terpart; duplicate. 

Sal nan n Place of copying or transcrib 
ing. 

Salinsing n Wild growth of grain. 

Salisalita ??-Foolish talk; runor. 

Salita n Discourse speech talk word; 
conversation; converse; gab; locution; 
vocable term. , 

Salitaan>n Conversation; agreement 
contract; discourse col oquy; parley; 
chat; arijument; conference conven 
tion; convenant pact; paction; par- 
lance. 

Salitaan ng dalawa n Dialogue. 

Salita at kilos palalo w Braggartism. 

Salitain v To speak; talk; reason; ha- 
rangue; narrate: say; tell; relate 

Salita na may maraming sílaba n Pol 
ysyllable. 

Salita ng isang nación ó kapulungan n 
Language idiom; dialect. 

Salitang hunghang-n-Nont»ense. 

Salitang magkaisa ang kahulugann Syn- 
onym. 

Salitang mahalay-n Rude word, phrase, 
or speech. 

Salitang malasan Wit; witty talk. 

Salitang panininta ?i-Love talk. 

Salitin-t/'To mix; mingle; alternate; jum^ 
ble. 

Salitsalit-a-Streaked or interlined with 
fat and lean; alternate. 



SAM 



Í26 



SA'N 



Salawahangloob-n Fickleness; infidelity; 
indicisipn inconstancy. 

Saliwah'ang loob n Inconstancy; infidel- 
ity; indieision: fickleness, 
^aliwang kapalaran n Bad or ill luck; 
misfortune. 

Haliwang looba-Unhappy; unlucky; un- 
fortunate. 

Salnion^w-SalniOn. 

Halongn-Cabin; barrack: hut. 

Salongan-w Mace of concealment; pro- 
tection; help. 

Sa loob adn. Within inside; internal. 

8a loob a- Nether. 

Salopilin V \o dam; obstruct; augment: 
exaggerate; add to. 

Salpok n 1 luw; knock; encounter: clash; 
8h< ek fight; sudden meeting. 

Salsal-a Obtuse; blunt; dull; flat nosed. 

Salsa in -y-To blunt; dull the point; rivet; 
chnch squander or spend money 
. fooliishly. 

iSalubsobn Thorn on splinter that has 
been run intu the foot slantwise.' 

SalubongnGift: present. 

Salubungin 'i;-fo meet; encounter.- 

8a lugar ng ar?»;. Instead 

Halukan-vTo skim take off. 

Salungahan ?i Ascension; acclivity. 

8alungat-a-Opposed; contrary. 

Salungatin-'i;-To oppose contradict ob- 
ject; resist; brush back; turn back; 
inipuyn. 

Malunga t sa-^z-Opposite; contrary. 

8ajungat sa ad t-. On the contrary. 

Balungatin-y To raise with the point of 
a needle or pin; reach with a pole 
or stick. 

Baluysoy w-Raviiie; gully; brook; rill; 
rivulet. 

Sama n Ugliness; wickedness; evil; bad- 
ness imperfection; fault mischief; 
injury; hurt; harm; moral depravity; 
homliness; turpitude; mist'Urtunc» 

Sa mabuting panahon «Opportune. 

8a magisang sariliaift;. Alone; only. 

Samaban-^ Society; company; partner- 
ship; assembly. 

Samahan-i;-lo accompany; unite; join. 

Sa maikling panahonadv. Shortly; 
briefly; soon; in a short time, 

Samakalawa arft;. Day after to-morrow. 

Samakalawa-n-The day after to morrow. 

Sama ng loob-nDispleasure; disgust; 
uneasiness; resentment; grudge; anger; 
discontent; asperity; pique. 

Samang palad-n-Bad luck; ill hick; mis- 
fortune. 

Saman tala aáv.-While; in the meantime; 
meanwhile; interim. 



Saman talahin r-To whille away time^ 
take advantage of improve 

Samantalang a-Provisional. 

Sa may To him who has in the di- 
rection of; near near to. 

Sarabahann Church; temple; place of 
worship. 

Sámbahiii-í^-To worships reverence; hah 
low; sanctify. 

Sambahin ang anito-i; To indolize; wor- 
ship idols. 

Sainbalilo-n Hat. 

Shmbilatin -i^-To scatter promiscuosly; 
throw about; tumble topsy-turvy. 

Sairpaguitan Small white flower. 

Sampal n Slap; blow white the open 
hand. 

Sa^^palataya7^ Faith creed; belief. 

Sampalatayanin t'-To believe, credit si ve 
faith. 

Sampalin-v Slaps. 

Sampalok n -Tamarind; tamarac. 

Sampayan w-CIothes line; line used to 
hang things on. 

Sampayin t;-To hang up. 

Sampong íiíív. Till; until; alno; even; af^ 
far a«i. 

Sampulongaf?v.-Whole; entire; all. 

Sampuo w-Ten. 

Sampuo-rt-Ten. 

Sampuong utos ng DIOS n The Ten com 
mandments of GOD. 

Samsaman-n Collection: gathering. 

Samsaman-v-'lo collect; gather; take 
away congest. 

Samsamáñ ng sandatat^To disarm. 

Samsamin-t;-To capture collect; gather. 

Sanay n-Practice; experience; exer 
cise. 

Sanay-a-Experienced: expert; able: skil- 
ful capable; fit; adroit graceful; deft; 
dexterous; practical. 

Sanayin-v-'lo teach; instruct; practice; 
train; exercise; break in; learn by 
experience; accustom. 

Sandali-n Instant moment; trice; jiffy 
short space of time. 

Sandalias n-Sandals. 

Sandat tt-Full; replete; abundant; sa- 
tiated: satisfied. 

Sandatar?-* word; weapon; arni. 

Sandatin-v-lo satiate; Rati8f5^, replete 
gratify. 

Sandig-a-Slanting; sloping; leaning. 

Sandigan w-Couch; baluster, anything to 
lean on. 

Sandigan-v-To put a rail or balustrade 
on the side of a stairway. 

Sandok-n-Ladle; large spoon. 
Sandok na malaki-íí-Scoop. 



SAP 



JSandukin ¿;-To scoop, take out with a 

spoon ladle. 
Sang a-A an; one. 
8anga-n-Branch. sprig. 

Sang daan n One hundred. 

San daan-a-A hundred. 

Sangdaig digan n 1 he universe. 

Sanghaya-w. Dignity rank. 

Sang haya n Hand full 

Sangka-n Canal ch^ain shiice, ditch. 

Sangkang patubigan n Canal chain. 

Sangkap n-JeweJ; ornament; part piece. 

Sangla?*- Pledge; pawn; mortgage; at- 
tachment; plight: securi;y. 

Sanglang lupa /« Mortgage. 

Sanglibntan-n The earth; globe; 
universe. i 

Sangol-w-Creature; babe; baby. 

Sangtaon n One year. 

Sánib n Juncture; Joint. 

Sanepa-ii Picture frame 

Sankalan-n Butcher's block. 

Sankap Ti-Implenient tool. 

8ankatawohan-n Humanity nation. 

Sankleta n Slipper. 

Sankutsahin-r-lo parboil. 

Sansalain-'i;-To impece. hinder; ob- 
struct; restrain; detain. 

Santa Biblia-n-Holy, bible; evangel. 

Santa escritura n Holy scripture. 

Santo n Saint 

ííapa n Rivulet brook creek. 

Sa paanomang paraanacííJ. -Resolutely 
justly or unjustly; by all means in 
any possible way; no matter what 
passes. 

Sapagitt3n-prep.Betwe8n;betwixt;among. 

Sa pagitan adv. Meanwhile, meantinje 

Sapagka^t conj . Because, for; as; since. 

Sapakin-t;-To break. 

Sa{)akin ang bibig t' To break the jaws. 

Sápal n Trash; crushed sugar cane. 

Sa palibid-aay. -Round; about; around; 
round about on every side. 

Sa paligid ii^y;-Round: about; around; 

Sa palibot-aíív. Round; about; round a- 
bout; around; on every side. 

Sa pamagitan ng-adVy-hy means of. by 
virtue of; by favor of. 

Sa panahon-a^t;. -Timely; in time. 

Sa panahon a Opportune; 

Sapantaha'-w Supposition; hypothesis; 
conjecture; presumption; suspicion. 

Sa paraan ito aáv. -Hereby, herewith; 
hereon. 

Sapat n Sufficient; anough; full; com- 
plete; replete. 

Sapatos-n Shoes. 

Sapatos na bakal-w-Horseshoe. 

Sapilitan adv. By force or persuasion. 



127 SAY ^ 

Sa pilitan-a-Obligatory; binding, neces- 
saiy; needfu ; precise; indespensible. 
Sapin n Siioe; slioes. 
Sapol sa ugat adt;. From the root; en 

tirely. 
Sápot-í't Shroud Winding sheet. 
Sa})sapan-i/-io husk; strip off husks; 

ptiel. 
Sáputin v To enshroud. 
Sara-w Closing; sealing. 
Saragüete w-Truant; rascal. . 
Sara ng sulat n-The sealing of a letter. 
Sarapn Taste; relish pleasure; sweet- 
ness, delight gratification. 
Sarili a Self. 
Sarili-?4-Self, 
Sarili ng araw-a Solar; belonging to 

the sun. 
Sarili ng mga alipin ó alila-a-Servile; 

menial; slavish, 
Sariiing asawa ng isang babayi-w-Hus 

band. 
Sariiing asawa ng isang lalaki w Wife; 
Sarili nilapro-Their; theirs, 
Sarili niya pro His her; hers. 
Sarisarin Notions. 

Sarisari «-Various; miscellaneous; mul- 
tiple. ' 
Sarisaring kulay a-Motley. 
Sariwa-n Fresh; green; young; delicate. 
Saro n Jar. pot. 
Sasakyan-n-Ship: vessel. 
Sa sáriji To him or her. 
Sa silong-aríí;.-Down stairs, beneath; be 

low; under. 
Sastre.w-Tailor. 
Satsat ng pari-w-Bald spot on a priest's 

head. 
Sa tabi ng w-Beside; on the brim or 

edge. 
Sa tanyag flat;. Abroad; in public vis- 
ibly. 
Sa tanyag a-Visible; public. 
Sa tapat-aiiy. Opposite, facing; in front. 
Sa towitowi na ado. Always; momeñtar 

ily. frequently; every moment. 
Saulan-v-To restore giv^ back return. 
Sa uli uli-aáf. -Again; again and again. 
Sawá-a-Enough;8ufficient; full: complete. 
Sawain-v-To prohibit; interdict; forbid. 
Sawatain-f-To impede; hinder, obstruct, 

restrain; detrain. 
Sawi-adv. Opposite; contrary. 
Sawing kapalaran n III luck; bad luck; 

misfortune. 
Saya wSkirt. 

Sáya.n Joy; happiness; glee; festivity, 
mirth, merriment; gladness; pleasure; 
gayety joyfulness: airiness. 
Saya na malabis n Ecstacy. 



SIG 



128 



SIN 



í'^a jan gn- Grief; pity; compassion; con- 
dolence; waste. 

Sayangmier.-Pity; what a pity. 

»Sayangin-t;-To waste; squander; throw 
away. 

Sayaw-ii Dance. 

Sayawan-M-Ball; dance. 

Sayasatin-??-To examine investigate. 

i^aysay-W'Explication; declaration, dem- 
onstration; signification narration; 
account; proposal; Precept; method; 
order. 

^aysayan-y-To decide; distinguish; de- 
termine; give importance; explain; tell; 
narrate account expound. 

8ay8ayin-i;-To Explain; p. rtray; say; tell; 
narrate, recite; translate; relate,. cite; 
predicate; analyze interpret signify: 
lay open; expound; manifest; report; 
rehearse; construe; declare charac- 
tarize; demonstrate: mean; denote. 

8aysayin ang kahulugan-v-To interpret; 
translate tell the meaning. 

Haysayin mabuti-^To explain. 

Haysayin malinaw v To define describe; 
explain delineate. 

8ay-ayin maliwanag vTa describe; ex- 
plain; define; say or tell claerly. 

Haysayin sa pintas v- 1 o comment. 

Sebada n-Barley. 

Sebo-nGrease; fat. 

Hebuyasn Onion 

Sentencia n Seiitence; decision; judge; 
ment. 

Sermon «Sermon. 

Sermon sa paglilibing n Obsequy. 

Servilleta-w-Doile; napkin. 

Sesgo-n Gore; plait. 

Sexo u Sex. 

Siasatin i?To investigate; examine; in- 
spect; review; survey; study; probe; 
revise; register. 

Slap n Puling; chirping; chirp, 

Sibá n Gluttony. 

Sibad n Running like the wind. 

Sibak-w-Split. 

Sibakin t^To split. 

Sibat-n Spear; lance pike; staff. 

Sibatin-ii To spear; lance. 

Sicante n Blotter. 

Si<lhi n Rigor; sternness;' harshness; 
keenness; fulness; completeness. 

Siga n Bonfire. 

Sigénü To set afire; k'ndle; burn. 

Sigaw n Cry: shriek; yell; loud call; 
scream; howl; shout; screak; scheech, 

Sigawan-t*-To shriek; call; cry out; 
gowl; shout: hoot. 

Sigawin r-To shout; howl; scream; cry; 
exclaim; hoot; clamor. 



Sigawin-a Vociferous; clamorous; naisy; 

howling, 
Sigirin t;-To prick; pierce. 
Sigla-w- Boldness; courage; activity; 

livliness vivacity. 
Sigwa n Storm; tempest. 
Sihaug n Jawbone. 
Sikad-w Kick, spurn; thrust with the 

foot 
Sikangw Cross timber; long bolster of 

a bed 
Sikap-M Diligence; industry; activity; 

afticiousness; assiduity. 
Sikapat n Shilling bit; Í2| cents 
Sikapat labing dalawa n-Twenty cents. 
Sikapat sikolo «Eighteen and three 

quarters cento mex. 
Sikaran v To kick spurn 
Sikat w Appearance; rising. 
Sikat ng araw n-The rising of the 

sun. 
Sikmura «Stomach . 
Sikmura ng hayop «Maw. 
Sikon-Elbow; hock 

Sikolo n Six and a quarter cents mex. 
Sikpinin vTo Karrow. contract. 
Siksik-a-Dense; close; thich; compact. 
Siksikin-tJ-To pack closely cram stuff; 

jam force in. 
Sikulate « Chocolate. 
Silab«-Burn; parch scorth. 
Silabint;To burn scorth parch. 
Silanganan »t-The east; orient. 
Silay « Glance; glimpse. 
Siiia-« Room; chamber apartment. 
Silid na tulugan « Bed chamber; bed 

room; sleeping apartment. 
Silip « Glance, glimpse; blink peep. 
Silipin V To peep glance; blink. 
Silla « Chair. 
Silo-« 5>nare. 

Silong«The fiist story. 
Silsilin-v To clinch rivet secure. 
Sibangot « Frown displeasure, wryface. 
Simaron-a Intractible; wild; savage; 

cross grained. 
Simbahan « Church; temple; house of 

worship. 
Simot-aExhau:: ted; fatigued; tired; 

used up; totally drained. 
Simpan « Economy; guard; watch. 
Simpanin v To economize; keep; guard. 
Sinabi-v.jj.^.-Said. 
Sinadya a-lntentional. 
Sinadya a^u. -Intentionally; designedly; 

avowedly; purposely. 
Sinandali-v-To borrow. 
Sinapete « Anchor. 
Sinapupunan n Grons. 
Sinasamá-u-To be unhappy; iwiliKikyi 



SIR 



129 



SUB 



Sinasapantaha a-Putative; supposed; 
suppositional. 

Sinasaysay-a Affirmative. 

Sinsaysay sa libro i;-To quote; affirm. 

Sindak n. Fright; terror; dread; scare; 
surprise. 

Sindakin ^'-To scare; frighten; surprise. 

Sindi-n Fire; light; burning. 

.Sindihan-v-To kindle; light; set fire to. 

Sinelas-n-Slippers. 

Singaw w Appearance; eruption. 

Singaw na anoman sa balat n Eruption 
or outbreak of the skin. 

Singhot^-Snuffi snuffle 

SingilinvTo collect dun; request 
payment. 

Singit-n-Groin; crack. 

Singkad-aChief; principal; important, 
greaii collective. 

Singkaww Yoking; hitch. 

Singkawin-t;- To hitch yoke. 

Singsingn-Ring finger ring. 

Sinkad-a-Full; complete; replete. 

Sinkamas 7i Turnip. 

i^ino-j!?ro.-Who; which. 

Sinok-n Hiccough. 

Sinoman^ro. -Anyone anybody. 

Sinoman-n Somebody. 

Sinoman ay hindi^ro Nobody; none 

Sinop n-Curiosity; inquisitiveness; in- 
quisition. 

8insay-a-Tliegal; illicit unlawful. 

Sinsin n Solidity, thickness; closeness; 
compactness. 

Sinsinan-t?-To condense; thicken,confine; 
press; condense; put close together. 

Sinsinin-vTo thicken; confine, press; 
condense; put close together. 

Sintan Love; courtship. 

Sintahin-i; To love; court. 

Sintas-n-Ribbon. 

Sintaron-w-Belt: strap; 

Sinulat ng nagpapalimbag-n-Editorial. 

Sinulid-n-Thread. 

Sinungaling n-Lie; cheat; imposter; liar; 
swindler; sharper. 

Sinungaling a Lying; false; fraud; un- 
faithful; inconstant. 

Sinusundan n Former antecedent. 

Sipa-n-Kick; spurn. 

S pag ?^ Diligence; attention; industry; 
thrift: ófficiousness. 

Sipain-^'-To kick: spurn. 

Sipakin-i»-To split; cleave. 

Sipan-n-Toothbrush. 

Siphayo-n-Tnsult: censure; reproach. 
8ipiin-i'-To compile; copy. 
8ipit-n Tweezers; pincer; tongs. 

Sipon-n Constipation: catarrh. 

Sirá n Putrid; broken; disrupt; cracked; 



used up; useless. 
Sirá-^-Break; scath; breach: blight; 

putridness; putridity. 
Sirá ang isang mata-a One eyed. 
Sirá ang isip a-Crazy; insane; delirious; 

mad; frantic; furious. 
Siraint5-To break destroy; ruin in- 
jure; fracture; scathe: disrupt; blight; 

delapidate hurt pervert; polute; 

corrupt; infect; deprave; shatter; 

stain; impair, waste; misspend; de- 
teriorate. 
Sirain a Brittle; fragile perishable. 
Sirain ang loob-'^-To dishearten; alien- 

iate. 
Sirain ang mabuting kaugalian-t?-To 

corrupt: viliate, mar; seduce: bribe. 
Sirain ang puri í;-To stain; viliate; 

degrade, deprave; detract; profane; 

stain or tarnish one's character. 
Sisid-w-Dive; immersion; dip; plunge. 
Sisi-n-Repentence. 
Sisihin-t^-To repent; scold; reprimand; 

admonish; blame. 
Sisiw-w Chick small chicken. 
Sisiwa^i Wet nurse. 
Sitaw-ii Beans. 

Sitsit-n-Gossip; false rumor. 
Siya^jro He; she: it. 
Siyámíer.-Enough; stop; halt. 
Siya-n Saddle. 
Siya nawa n-Amen. 
Siya nawa adv.-Amen 
Siya nga-adv.-Sure; surely; yes; yea. 
Siyasat n-Inquiry; investigation; 

examination; inquisition; survey 

curiosity 
Siyasatin-n-To inquire; investigate; 

examine; explore; search try; prove; 

scrutinize; scan; survey, peruse;detect; 

find. 
Siyasating maingat-v To search; pry 

into; consult. 
Siyasatin ang lihim t;-To scent; pry or 

peep into; discover secrets. 
Sobre-w-Envelope. 
Sombrero n-Hat; castor. 
Soriso n Sausage. 
Sowail a Obstinate; disobedient; perti- 

naceous; rebellious; intractible; dog- 
ged. 
Suabe a Soft; tender; delicate. 
Suabe-arZü. Softly; tenderly; delicately. 
Suagw-Butt; hook. 
Suagin t?-To butt; hook. 
Suatan-'y-To fail to keep one's word 

because of an accident. 
Subiang n-A thorn or sliver that is run 

into the foot slantingly, 
Subo-w Mouthful. 

17 



SUK 



130 



SUM 



8ubok-n- Proof; assay; trial; indication; 

sign; token; evidence; reason. 
Subukin-t? To try; prove; assay; ex- 
amine; try one's strengh. 
Sud-od-n Plow point: colter; coulter. 
Hadsuran-v To give the lie; contradict, 
8ndlan n-Spindle. 
8udyan-Gore; plait. 
Huela ng saj-in-w Sole; sole leather. 
Hiieldon-Pay; wages; salary; stipend; 

fee; payment. 
Suga W'Thether; stake line; stake rope; 

lariat. 
Subuk'nvTo spy; watch closely; lurk; 

surprise; o%ertake; astonish. 
8ugal-7i Game; gambling; card playing. 
Hugahin-f To lether. stake out. 
Sugatn Wound; cut incision; injury. 
Sugatan a-Ulcerous easily hurt. 
Hagatan v To wound; hurt; injure. 
8ugat ng pana n Arrow wound. 
Sugat ng saksak-ii Stab. 
Sugpo n Large shrimp Lobster. 
Sugpong n Joint: juncture; union. 
Suhay 71- ' rop; fulcrum; support. 
Súhol-n Bride; bribery; subordination; 

incitement. 
Suhulan-r-To bribe; suborn, 
Suhulinv-To bribe; suborn. 
8ui n Shoot or sprout of a banana plant. 
Suit n Small bowl. 
Suitik n-Thief; robber; higwayman. 
Suitik-a Cheating; infidel; disloyal; in- 
constant; crafty. 
Sukab-a Treacherous faithless; infidel; 
false, inconstant; traitorous; perfldous. 
Sukal-w-Disgust; garbage; filth dirt. 
Sukal ng loob-wDisgust; displeasure; 

discontent; anger. 
Súkat-n Measure; rule; dimension; ex 

tenjt; capacity; bulk. 
Sukat inter Enough. 
Sukat-a-Sufficient; enough; effectual; 

mete; apt; fit. 
Sukat in v To measure mete. 
Sukatin ang lalim ng tubig v To sound. 
Sukatin muli-i? To remeasure. 
Sukat kamtau a Obtainable; attainable. 
Sukat mabusog-a Satiable. 
Sukat magasta-a Expendable. 
Sukat magawa-a-Feasible; practical; prac- 
ticable. 
Sakatmanyari a Feasible; practical;prac- 

ticable. 
Sukat makadaya-a Delusive; deceiful. 
Sukat makaliwanag-a-lUuminative. 
Sukat manuio a Congealable; that which 

may or can be melted. 
Sukat matalastasin -a- Comprehensible; 

conceivable. 



Sukat na ^w^r.-Enough; halt; stop. 
Sukat ng anoman-^ Measurement; size; 

dimensions; measure. 
Sukdan-^rep.-Though; notwithstanding; 

never the less. 
Suki w-Customer patron. 
Suklam-n-Disgust; dislike; reluctance; 
repugnance; antipathy; nausea, loath 
ing. 
Suklam n Nauseous; dispicable; disgust- 
ing; loathesome. 
Suklam ng loob n Aversion; abhorence; 

displeasure; loathing. 
Suklay n Comb. 
Suko n Defeat; surrender; subjection- 

vanquishment cession, repulse. 
S akob-^^- Buckram. 
Suksukan ng palaso-n Quiver. 
Suksukiii-i;-To sh ffle. 
Sulambi-w Row; aisle; flank; brim. 
Suklob-n Cover; covering: lid. 
Sula8urini;To fall headlong; stumble 

into errors. 
Sulat w Writing; deed; letter; contract; 

treatise; inscription; epistle. 
Sulat k^sama sa testamento ó huling 

kalooban n Codicil. 
Sulat kamay n Manuscript. 
Sulat na bastos n Scribble. 
Sulat ng banhay n Rough draft. 
Sulat na maikli n Summary. 
Sulat na paninta n Billetdoux 
Sulat sa ibabaw ng libing n Epitaph. 
Suliap n Glance; peep; gaze; glimpse; 

ogle. 
Suiiaw n Cup; crock; bowl. 
Suligi n Dart; bamboo; lance. 
Sulipat-a Oblique, squint eyed. 
Suliran V To spin; weave. 
Sulirán-n Spindle. 

Sulit t^Examination; investigation. 
Sulitin-v-To investigate, examine; ex- 
plore 
Suló-n-Torch; firebrand. 
Sulok n Corner; angle. 
Sulol n Shoot; sprout. 
Sulong-tnfer.-Hurry up; continue; be 

gone get away; get out; go on. 
SuKol-w-Agitation; excitement; incite- 
ment, instigation; temptation. 
Sulsulan-i^-To incite excite; agitate; 
temp; urge; instigate; prompt; hint; 
suggest. 
Sumaad-t;-To inform; advise; admonish; 

warn. 
Sumaba v-To be at home or in mourn- 
ing. 
Sumabang-v-To fall headlong; remit. 
Sumabi^ i^-To cling; hang; catch on. 
Sumadsad t'-To anchor. 



SUM 



131 



Sumagana f-To Swell; grow teem; in 

crease, abound; grow abundantly. 
Snmagana ng maiabis t;-To supera 

bound. 
vSumagiok't'-To smack the lips. 
Sumagot-t?To answer; reply; respond; 

acknowledge, guarantee. 
Suniagsag n To trot be in haste. 
Sumaguan t; To row,- paddle; scull. 
vSumahod t)-To receive accept. 
iSumakay V To ride embark. 
Sumukay sa cabayo v To ride a horse. 
Sumakit v-To pain: hurt; smart. 
Suraaklaw-t; To ambush ;encounter; meet; 

lie in wait; be bounded by. 
Sumakop-^-'To join with another; be 

under the control of 
Sumaksi-f'To testify: certify; be a wit- 
ness give evidence. 
Súmala í; To miss; fail violate: be de- 

ficient; be guilty. 
Sumalangsang-Tz-To oppose go against; 

violate; resist; contradict. 
Sumalig-i; To recline; lean back; lie back. 
Sumalilong-v-To be sheltered, protected, 

helped or favored. 
SumaLni;-To copy; transcribe 
Sumalipad lipad-í^- ■ o flutter. 
Sumaloysoy-t;-To gully. 
Sumalubong-??-To meet join; encounter. 
Sumalunga i?-To mount ascend. 
Sumáma-í>To accompany; attend: go 
with; join; associate; follow; adhere; 
unite; be united. 
Sumamát'To be bad go to the bad; 
deprave; corrupt become depraved. 
SumambaV'To praise worship. 
Sumámo-t; To implore; petiton; beg; pray; 

crave. 
Sumampa-t^-To mount; ascend; rise. 
Sumampalataya-i^-To believe, trow; cred- 

it; have faith in. 
Suraampalataya sa Dios-t'-To believe in 

God. 
Sumamyo-v-To smell. 
Sumandal-v-To recline; lean back. 
Sumandali-<^rii'. -Shortly; briefly; imme- 

diatefy; instantly. 
Sumandig sa siko-Jj-To lean on the el- 
bow. 
Sumanguni-v To consult; take or receive; 

advice., 
Sumanib-t;To join; unite; associate; ad 

here. 
Sumansala-ivTo prohibit; interdict for- 
bid; stop; check. 
Sumapaw-i?-To appear; sprout; shoot; 

overflow. 
SumápitvTo arrive; reach; fetch a 
mount to; approach; join end. 



____^^ SU M 

Sumariwa-t)-To green; become green. 
Sumasaganaa Luxuriant; abundant; 

superfluous; superabundant. 
Suma-aklaw sa lahat-tr Universal; pub 

lie; vulgar general. 
Sumasal-t/-To irritaie. 
Suri»asama ang loob-t?-To disgust dis- 
please. 
Snmasaniba sa anito n Adolater. 
Sumawa I'-To tire, loathe; disgust grow 

tired of anything. 
Sumaway v-To stop check; dissuade. 
vSumaya v To elate; exult be happy, 
rtumbang w-Headlongfall; d'spute; quar^ 

rel contradiction. 
Sumbangin-t;-To fall headlong; dispute; 

quarrell. contradict; gainsay. 
Sumbi n Slap blow: cuff; box. 
Sumbongit- Accusation; complaint. 
Sumentencia f-To sentence condemn. 
Sumia[) t'-To pule; chirp peep, pip. 
Sumibol r.To sprout; bubble spring; 

appear. 
Sunugaw 7/ To cry; scream; shout; 

shriek; exclaim; clamor vociferate; 

halloo; hoot screech; screak. 
Sumikat-i?-To appear rise sally. 
Sumikat ang araw t* To rise (per. to the 

Sumiki-ti-To narrow; contract m\^: 
mingle. 

Sumikipr-To narrow; contract; groW; 
less; lessen. 

Sumilakboangtubig t)-To bubble; spring; 
gush. 

Sumilangi;-To appear; grow out occur. 

Sumilip I' To glance, peep peek. 

Sumiphayo i^To insult !slan«ier. abuse. 

Sumimangot-r To pout; make a wry 
face. 

Sumimbá-í)-To go to church, hear mass. 

Sumingap v To draw a long breath af- 
ter drinking. 

Sumingasing v To sniff; blow one's nose. 

Suminghot ?? To sniff; snuffle. 

Suminsin v To grow thick condense; be 
come dense. 

Suminta V To love; woo court. 

Sumisinta-M-Lover; sweetheart. 

Sumipot 7/-T0 appear begin; sprout; 
eminate; loom; grow out. 

Sumipot na walang abog abog t/ To sur 
prise: overtake; astonish; come with- 
out notice; appear suddenly. 

Sumirav To break; impair; delapidate; 
ruin. 

Sumisi-i?-To repent. 

Sumisi sa namamali-?^ Reprehender. 

Sumisid-i'-To dive; plunge; dip. 

Sumisigaw-w-Shouter; clamorer.; cryer. 



SUN 



132 



SUY 



Sunioway v-To resist; disobey; oppose, 
violate. 

Sutapa-n Curse, imprecation; oath. 

iSumpain-i; To curse detract; accurse. 
swear make oath; imprecate. 

Sumuway t;-To disobey; violate; oppose. 

Biimuway sa kautusan-n DeUnquent/ of- 
fender. 

Sumubo-t^ To eat with the fingers. 

Sumiibsob-'D-To crawl under, fall head- 
long. 

Sumugat-y-To hurt; wound injure. 

Sumugat n Wounder; striker. 

8,umuhol-i;-To bribe; suborn. 

Sumukab-v To be traitorous; unfaith- 
ful, inconstant, bad, infidel or evil. 

Sumuko -zz-To Surrender; truckle, be 
defeated. 

Sumukot-vTo crouch; stoop. -f 

Surauiat-v To write; compose. 

Sumulat ng bastos v-To scribble. 

Sumulat sa bato-t; To lithograph. 

Sumulid-i?-To spin. 

Sumulongi; To continue; advance; go 
ahead. 

Sumumpa-i'-To swear imprecate; bias; 
pheme; execrate; accurse; curse; make 
oath. 

Sumundo v-Tlo send for. 

Sumungkal-v-To loosen: not scatter 
about. 

Sumuno-f To board; lodge; live with 
another. 

Sumunod-v-To follow; obey; yield; com- 
ply; submit ensue; be inherent. 

Sumunod sa mangyari-i; To happen- 
supervene. 

Humunod sa iba-7/-To follow another; 
comply, yield; yield to anothe's wish 
or desire. 

Sumunodsunod a Following; ensueing. 

Sumunodsuuod sa uso-v-To be in use. 

Sumunodsunod sa uso-a Fashionable; 
customary. 

Sumurot-t) To point. 

8umuso-i?To suck. 

Sumustento-r-To sustain; support; 
maintain. 

Sumusulat ng historia-?i-Historian. 

Sutnusunod-rtSuccessive; following; con- 
secutive. 

Sumusunod sa araln-Sectary. 

Sumususo n Sucker one who sucks. 

Sumutsot-vTo whistle; whiz. 

Sumuyo-i{-To love; court. 

Sundalo w-Soldier. 

Handalong dagatn-Marine; marine sol- 
dier. 

Sundalong lakad w-Grenadier; infan- 
tryman. 



Sundalong nagtanan-^¿-Deserter 
Sundan i; To persue; follow, go after; 

obey. 
Sundang w Poinard; Pointed knife. 
Sunday a-Inclined; leaned against; 

propped. 
Sundint^-To follow; obey; submit, com- 
ply; persue. persecute. 
SundulinrTo punch. 
Sungaban-?i--Wrestling; scrambling. 
Sungabán v-To wrestle (cafc7¿ as catch can). 
Sungay n-Horn. 
Sungayan a Horned; horny 
Sungkal-w- Rooting (per. to the hog). 
Sungkal-n-Disorder. ' 

Sungkalin i;-To root. 
Sungoyn Gulch, gully. 
Sano n Guest lodger; boarder. 
Sunodsunod-a-SuccesBive; following al 

ternative; consecutive; altérate. 
Sunodsunod-arl?;. Successively; consec- 
utively. 
Sunog-M Fire conflagration; burn; burn 

ning; combustion. 
Sunok-n-Distaste; aversion to the taste 
Suntok-w Blow, fistycuff, punch with 

the fist. 
SunUgin-i;-To burn; fire; scortcli; sel 

afire: kindle. 
Suob-^i-Fumigation disinfection. 
Suobin v-To fumigate disinfection. 
Supil-n-Domination, subjection; repren 

sion; humiliation reduction. 
Súpil-w-Round or circular comb. 
Supilin v-To subject; dominate; subdue; 

conquer, overcome; humble; curb; 

rein subjugate; subordinate; repress 

confine; humiliate. 
Supling-n-Sprout; shoot. 
Siipot-w SSack; bag; pocket: pouch; poke. 
Supot ng dalawang itlogn-Scrotum. 
Súpot ng sulatw-Mail bag. 
Súrt-n Ruff, ruffling pleat. 
Suriin t'-To ruffle; pleat. 
Súrot n Bedbug. 

Surót M The pointing with the finger. 
Surutin-v To surprise by pointing with 

the finger. 
Susi n Key; cock. 
Suso n Teat: dug; pap. 
Suson n Layer. 

Susuhan-a Having large teats. 
Susuhan v To weave the corners of u 

bag or basket. 
SutlanSilk 

Sutsot-w Distaste; aversion of the taste, 
Suyo-w-Distaste; aversion of the taste. 
Suyo -n- Courtship: courting; lovt 

making; loving, 
Suyo-w-Compliance; civility. 



PAG 

Suyain í;-Tü luve; court; make love; 
comply; be civil or polite. 



IBB 



PAG 



8uypd n-Fiue li¿iircoinb. 

Suyuriu-i^-To comb with a fin^ comb. 



T 



Taan n Reserve, exception; secret; cau- 
tion. 

Tsidsn Height highness. 

Taas ng katawau ^-Stature; height of 
the body. 

Taasan ?^To raise; heighten. 

Taba n-Grease; lard; fat;corpulancy. 

Tabad n-Scratch; call by whistling. 

Tabagan-t;-To increase; augment. 

Tabak n-Long knife point; lack of spice 
or seasoning. 

Tabak-a- Fresh. 

labangw Lack of spice or seasoning, 
insipidity; insipidness, 

Tabaran-t;-To fc>cratch: cause to bleed. 

Tábas-n Cut; shape; fashion; appearance; 
aspect; look 

Tabásan-v- . o cut, delineate; pare. off. 

Tabasán n-Tailors pattern; tailor's table. 

Tabas pusod-a- Narval shaped. 

Tabi-n-?5Íde; edge; brim; limit; border; 
margen; fringe; verge; shore, bank; 
strand. 

Tabign-Push; shove. 

Tábing-n-Curtain; veil; screen. 

labing ng pirito ^i Door-curlain. 

1 abla-n Board. 

Tablang makapal-w Plank. 

Taboy-n-Divorce. 

Tabsing (X-li^altish; brakish. 

Tablado rt-í? caff old. 

Tabunan-vTo cover anything with dirt, 
chaff j straw, grain or sand. 

Tadhanaan-t*-To determine, assign or 
give time; set a limit. 

Tadhaanaann-Ti me; limit; duration; sea- 
son 

Tadtarin n To chop fine; make into 
sausage. 

TadyaknKick; tread. 

Tad van g n Rib. 

Tea n Flux; excrement; faeces. 

Taeng bakal n- lags; dross. 

Tea ng hayop n Dung; manure. '- 

Tága n Fishhook. 

Tagá n Cut; slash; gash. 

Tagsi-prep. From; of. 

Taga bayad-ii-Paymaster; paying teller; 
payer: 

Taga bilang n Acorn ptant. 

Taga Filipinas-ii-Filipino. 

Taga gaw'a w \^orkman; artificer; mak- 
er; author; mechanic. 



Tagti gisiiig Í* Alarm. 

Taga ibang bayan n8tranger; foreigner. 

Taga iniierno-a-Hellish infernal. 

Tagak w Crane; heron swan. 

'lagii kabila ng bundo n fracsmoun- 

taineer. 
Taga kabila ng bundok a- rransmoun- 

tane, belonging to the other side of 

the mountains. 
Taga kilala n Examiner. 
Tagal w-Duration time^ protraction, de 

lay prolixness. prolixity. 
Tagalan-r-To protract, delay; prolong, 

lengthen postpone. 
Taga langit-?/-8aint. 
Taga langit a- Heavenly; belonging to or 

from heaven. 
Taganás «-Clear neat; pure; clean. 
Taga pagalaga-n Breeder, trainer; nurse; 

janitor. 
Taga pagdalan-Conductor; carrier. 
Taga pag inan ^-Transporter; carrier. 
Taga pagkanlong n Defender, abettor; 

protector. 
Taga pagkudkod-w-'^craper. 
Taga paghito ?t Cook. 
Taga pagpasan ii-Porter; carrier. 
T^ga pagpasuso-n- Wet nurse. 
Taga pagsalin ang sulatn-Copyist. 
Taga pagsunog n Incendiary burner. 
Taga pagtangol-w Defender; protector; 

supporter. 
Taga pag ugoy-n Ro ker; one who rocks. 
Taga pam agitan ?i-lntercessor;mediator; 

petitioner; solicitor; advocate. 
Taga pangasap-ii-8peaker; one who 

si>eaks. 
Taga pigil-n-Brakeman. 
Tagn panubok-M-F]xaminer; scout; spy. 
Taga pulo-í¿*Islander. 
Taga Ronia-n Roman. 
Taga sa^rcp.-Belonging to; from. 
Taga sa ibang bayan 6 lupa n-F'ureign- 

er; stranger. 
Taga siyasat-n-Examiner; investigator; 

surveyor 
Taga sulat-n- Writer; secretary; notary; 

clerk. 
Taaa tangap ng btlis-n-Tax collector. 
Taga taktak-n-ftiealer. . 
Taga tupad-n-Complier; one who com 

plies; envoy. 
Taga tawag?tCall boy; bellboy; caller. 



TAK ^ 

Tagdan n Handle. 

Taghoy n-Lamentation; grief, complaint; 
story of hardship 

Tagiliran-^ Side; flank; margen; brim; 
edge. 

Tagiliran kanan ng sasakyan-w Star- 
board. 

Tagiliran kaliwa ng sasakyan-n-Lar- 
board. 

Taginting n Sonorousness. 

Taglayn-E uivalent. 

Taglayin-t^-To equalize; fetch; carry. 

Tagliranw-Side fllank, verge. 

Tago-a- Hidden; concealed; secret clan- 
destine; profound; deep; private 

Tagóbana-n Porosity; porousness. 

Tagobilin-w-Recomendation; charge; in- 
junction; praise; command. 

Tagpi-w-Patch. 

Tagpian-v-To patch. 

Taguan w-Storehouse; repository; place 
of concealing anything. 

Taguan ng damung tuyo-w-Hay loft. 

Taguan ng labasa-n-Razorcase. 

Tagumpay-M-Defense; protection; sup- 
port. 

Tagupak-n-Report of a slap; clapping; 
clap. 

Tahananw-Habitati on; abode residence; 
lodging; mansion. 

Tahanan V To live; reside; lodge; in- 
habit. 

Tabid n Spur (of a chicken). 

Tahi-w Sewing; stich, 

Tahiin-v-To sew; stitch, 

Tahianw-Tailor shop; dressmaking estab- 
lishment. 

Tahiin muli t;-To resew. 

Tahiin na bigla n To baste; sew quick- 

ly- 

Tahimik-a-Quiet; peaceful; calm; pa 
cific; placid; noiseless; gentle; undis- 
turbed; serene; tranquil; mild; tame; 
meek; self possessed: dipassionate; 
halcyon; quiescent; composed; con- 
tinent; tacit: mature; judicious. 

Tahong-n.Bivalve; shellfish. 

Tahul n Bark; howl. 

Tainan n-Tenacity; flexibility. 

Taimtim a Loving; affectionate; i n t i 
mate. 

Tainga-w-Ear. 

Tákal-w-Measure; extent; dimension; ca- 
pacity; bulk; mete; guage; contents. 

Takalan-?J-To measure, (for someone 
else). 

Takalin-r*To measure; mete guage. 

Takalin muIi-v-To remeasure. 

Takápan-n Quarrel; dispute; insult; fight; 
affray. 



134 



TAL 



Tauapan-t; To quarrel; dispute insult. 

Takaw n-Gluttony. 

Tukaw na malabis w-Gieed. 

Talas-^i-Cunning; craft sharpness wit; 
quickness of thought 

Takbo w-Run scamper; running; sprint; 
course. 

Xakbo ng panahon-n- Lapse or space of 
time. 

Takbuhan Tí-Racé. 

Takdaan-v-To determine; distinguish 
decide resolve. 

Takip n Cover; lid; covering; casing. 

Takipan-i?-To cover; case, put on the 
lid. 

Takip ng lamesa n Tablecover; table- 
cloth. 

Takot n-Fright; terror affright temer- 
ity; timitidy, cowardice, dread^ con- 
sternation, 

akot ng marami n Panic 

akpan -i;-To cover; overspread; hido; 
thatch; conceal: stop up, 

Takotin-i;- 1 o scare; frighten; overawe. 

Takpa^. muli v To recover. 

Taksay-a-Fishing boat. 

Taksil-a-Treacherous;perfldous; disloyal 
false unfaithful infidel, inconstant; 
instable: seditious. 

Taktak '?^ Seal stamp brand mark. 

Takutin t^-To scare; frighten; í pall; cow; 
overawe. 

Tala w Star; sign; mark. 

Taláan v To mark; assign; designate; 
brand; note. 

TalaanwClam; bivalve; cockle 

Talaba n Oyster. 

Talagá-aríi;. -Avowedly; disignedly, inten- 
tionally, 

Talagahan v To intend; do intention- 
ally or avowedly. 

Talagahan-v-To do intentionally; or a- 
vowedly. 

Taláhib n Reed grass rushes. 

Talaksann Measure of wood. (64 X 64 
X 32 inches, (about 7S en. ft.) 

Talampakan-?^- 'he sole of the foot. 

Talampakin-v-To tread; trample under 
foot. 

Talampakin-i?-To speak clear, frankly, 
plainly or openly. 

Talas-w-Cunning; slyness; wit; skill; 
sharpness of wit; handiness; craft. 

Talas-nDrip; dripping. 

Talas ng Í8Íp-?i-Talent; ability; genius; 

understanding; wit. 
Talalasok-n- Wooden wedge. 
Talata-n-Row; file; line. 
I albos-??- Vegetables (such as the squash 
and street potatoe). 



TAM 



135 



TAN 



Tali-n Garter; band; tie; litigation; string. 

Talian-t;-To tie; bind; hitch; chock. 

Taiián-^ Place of tying. • ' 

Taliba-n-Guard; watch. 

Talibaan-f-To guard; watch. 

Talibis na lupa^-Ravine. 

Talibugso-^-Knot. 

Talikuran-i;-To turn the back; retract; 
take back; renounce; reject; abjure; 
negative; disclaim; recant; disown. 

Talim-w-Sharpness; cutting edge; steel. 

Talinhaga-n Proverb; allegory; exam- 
ple; mystery. 

Talino n Clearness of thought; wisdom; 
guickness of thought. 

Talino ng isip n-Talent; ability; wisdom; 
genius; clearness of thought. 

Talipandas a-Exempt; unrestrained; 
loose; dissolute, rude; insolent. 

Talis-M-Sharp prickle; fork; point. 

Talisuyo'W Serf, slave; servant; lover; 
one who courts. 

Talo-v Setto; dispute; dissension; per- 
dition; repulse. 

Tálob n Cover lid. - 

Talohaba-a Oval; oblong. 

Talohaban Oval; oblong; elipse. 

Taloktok n-Top; apex. 

Taloktok ng bundok-n-The top of a 
mountain. 

Talon-n-Jump. 

Talonin-i?-To jump; overcome; overpower. 

Talonin ang hari-i;-To dethrone. 

Talon ng tubign Falls; cascade; cataract; 

Talong-w-Eggplant. 

Talop n Peeling; peel. 

Táltálan w Dispute; quarrel; argumet. 

1 altalan-i;-To dispute, quarrel; argue. 

Taluban-i;-To cover 

Taludtod-:^ Row. file; line; lay. 

Taludtod ng bundok na sunodsunod-w- 
A chain of mountains. 

Taludtod ng haligi n Colonnade. 

Talu ap ng mata-?i-Order; method; rule; 
example; precept; following. 

Taluntonin-i;-To follow. 

Talupan-i;-To peel; shell; bark; husk; 
pare. 

Tama a Right; exact; dogmatic; dog- 
matical; upright; faithful; honest. 

Tamad-a-La:^y; indolent; idle; inatten- 

^ tive; neglectful; heedless; negligent; 
careless; slow; tardy; inert. 

Tamadaííí;.-Slowly; lazily; idly; tardily. 

laman-n-Firmness; steadiness; con- 
stancy; resolution. 

Támanán f-To be constant; firm; res- 
oluta or steady. 

Tama sa katuiran-^i Reasonable; fair; 
just; right. 



Tambak-a Level; even. 

Tambakan-i;-To level; even. 

Tambal-w Joining putting together 
addition; exaggeration. 

Tambalan-v To join; put together; add 
to exaggerate. 

Tamban-w Anchovy. 

Tambingaiit'. -Immediately; instantly; 
hastily, right away; presently. 

Tambingin-i/'-To do immediately; pre- 
pare hastily. 

Tambol n Drum. 

Tambubong-rt Granary; mow; place 
where tiaders stop or meet to buy 
and sell. 

Tambuli-w Hunter's horn; deerhorn. 

Tamlay-n-Indisposition; sorrow; down 
heartedness. 

Tamnan-'y-To sow; plant. 

Tamnan muli-t?-To resow; replant. 

Tamnan panibago v To resow; sow 
again; replant. 

Tamuhin-t;-To feel; bear; wear; suffer; 
forbear; lead; carry. 

Tampa n- Advance of money on any- 
thing. 

Tampahan-t;-To advance money on acrOp. 

Tampak-j^rep. Against; opposite. 

Tampal n Slap; cnff; blow with the 
open hand. 

Tampalasan n Insolence, discourtesy; 
discourteousness; rudeness; abusive- 
ness; insult; immodesty. 

Tampalasan-a-Insolent; rude: discour- 
teous; impudent; flippant; abusive^ 
profligate disreputable; overbearing, 
immoderate; contumelious; lofty; in- 
human: soulless; perverse; haughty. 

Tampalasanin í; To insult; abuse; injure- 
misuse; malign; illtreat; mistreat; 
maltreat. 

Tampalin v To slap; cuff 

Tampi-n Blow; knock; cuff; slap. 

Tampo-rfc-Pout; resentment; anger; pique. 

Tampuhan-i; To sulk; pout; resent quit; 
forsake; abandon. 

Tamtam-n-Compensation,idemnification, 

Tamtaman-?;-To indemnify; compensate; 

repair. 
Tamuhin-v-To Reach; gain; feel suc- 
ceed; procure; obtain; attain; bear; 
suffer forbear; lead; wear. 
Tanaw-n-View; sight: prospect; look. 
Tanawan n Place of watching; ken. 
Tanawin-v-To view; behold; observe; 

w^atch; notice; discern, 
Tanda w Mark; emblem; sign; standard; 
note; symptom; precursor; score, 
badge; significant; prognostic; note, 
brand; seal; banner; print; stamp. 



TAN 



136 



TAR 



Tandaan-n Catalogue; list, role; file; 
memoramdum. 

Tandaánt;-Ío remember; mark; seal; 
record; note; stamp, name score. 

Tandaan ng nangamatay-n-Necrolog)'. 

Tandos-w Spear, lance javelin. 

Tanga-w Stupid; slow; dull; ignorant; 
wondering; starting. 

Tangán-Motil. 

Tanga-n A game whicli resembles 
pitching. 

Tangaan-v lo cause to stare or wonder; ' 
scare. 

Tan gal n Di scon n ect ion. 

Tangalin-v-1o disconnest take to 
pieces; disunite; disintegrate; take 
apart disarm; disband. 

Tangapin ^ To reseive; take accept. 

Tan ^diaii-n- Noon; noontiipe; midday. 

Tanghali adv.-Midday, 

Tanghalian n-Dinner. 

Tanghalan-n Fair exposition 

Tangi a Singular; single; individual; 
particular; rare strange; unequalled; 
special foreign. 

Tangi adv.-So\e\y: only; purely; alone. 

Tangi-n-Refus d; denial; contravention. 

Tangihan-f To deny; refuse; contra- 
vene; resign; disown. 

Tangi ng inam a Exquisite; excellent. 

Tangi saj^íT^:).- Besides; without; above; 
over. 

Tangi saarlu. -Besides; morer>ver. 

Tangis-w Snivel; crying. 

Tangkakal n-Defense; protection; vindi- 
cation: aid; assistance. 

TangkalagM-Block. 

Tang kilik M- Protection; defence; aid; 
shelter. 

Tangkilicani; To shelter; protect; as- 
sist; aid. 

Tanglaw w-Light clearness; clarity. 

TangnauM- Handle. 

Tangnan-?;-To take; hold; have; grasp; 
catch; obtain. 

Tangnan ng baldi,7i Hail. 

Tangnan ng palakol wHelve. 

Tango n Nod of the head signifying 
yes; conformity. 

Tanikala ?¿ Chain. 

Taniniw Plant; seed, seedtime; plant- 
ing. 

Tanim na loob w-Rancor; anger; hatre<l: 
odium. 

Taning-n-Term: end. 

Ta ingan-i'-To determine; decide. 

Taning na araw-w-Last day; writ 

Taning na panahon-w-Crisis; end of 
time. 

Tankay n Stem handle; culm; hanlon. 



Tankilik n-Slielter; protection; aid. 

Tanod-w Custody, guard; Watch; sentry; 
sentinel. 

Tanong-n Question; inquiry; interro- 
gation. 

Tanso n^Brass; copper. 

Tansong dilaiv^-n Brass. 

Tansong pula ?i Copper. 

Tantia-n Comprehension; underestand- 
ing. 

Tantuin-y-To comprehend understand, 
consider; try; ascertain; recognize. 

Tanyag-a-Manifest clear; open; plain. 

Taob rt/^v.-Overset; up side down; face- 
down. 

Taon-w-Year. 

Taontaon-afe- Annually; yearly. 

Taontaon->2-Anniversary; annual. 

Taos n-Affection; liking 

Taos na loob a Aft'ectionate; intimate. 

Taos sa puso íí Cordial; sincere. 

Tapa^-Driedbeef; jerked beef. 

Tapak-r?-Footstep. foot print; tread; 
track. 

Tapal-y¿ Cover; poultice; cataplasm. 

Tapal na pangtibay ng sikmurar* Ab- 
dominal bandage. 

Tapang-n-Courage; bravery; fortitude; 
intrepidity; boldness; valor; vigor; 
spunk; grit; mind: intention. 

Tapata Juí?t, straight; upright; honest 
lawful perfect strong; sound; com- 
plete; s*"eadfast; evident; certain. 

Tapatan n Short cut. 

Tapat ng loob a Loyal; confident firm; 
faithfid honest; sincere, frank cor- 
dial, pure: gentle. 

Tapat sa matuid afZt\-Straiglitly; justly; 
honesly: frankly. 

Tapayan-n-Ewer; large earthen pot or jar; 

Tapiasan-i'-To cut slantingly or on a 
slant. 

Tapik-n Slap; clap of the hands. 

Tapon-M Cork; plug; bung. 

Tapos-?i-Finish; end; final; close; ter- 
mination; conclusion. 

Tapsin a Brakish; saltish. 

Tapunan-n-Bumping; ground, 

Tai)unan ng yagit-n Dunghill. 

Tapusan i? To Close; finish; ternnnate; 
end; conclude. 

Tapusin-i; ToC]ose;finÍ8h;end terminate. 

Tapusin f To finish end; terminate; 
close; conclude; complete; perfect; 
crown. 

Tarak-w-Stake.. 

Tarik n Steep slope. 
Tarik a Steep. 

Tarok n-Depth; profoundity; skill; judg 
ment; wisdom. 



TAW 



137 



TIB 



Taros n-Prudence; knack; activity; skill; 

jiidment. 
Taruhin v To measure; compare; esti 

mate 
Tarukin-i;-To try; fathom: sound; probe; 

investigate; perforate; penetrate; 

sift. 
Tarnkin ng isip-y;-To comprehend un 

derstand enter the mind. 
Tarunahan-i; To board a ñoor. 
Tasa n Cup. 

Tasaban v-To appraise; value. 
Tasahan-i;-To sharpen; point. 
Tasak n-Flug, cork; bung. 
Tasakán i;-To plug; cork; stop a 

crack. 
Tasik w- Brine. 
Tasok-7*-Plug; wooden stopper; cork; 

wedge; stab. 
Tastas-w Rip. 

Tastasin-v-'Po rip; unseam. 
1 ata-n-Papa. 
Tatag-n Equilibrium: solidity; integrity; 

firmness; establishment; founding. 
Tatahan at muling babalik-a Intermit 

tent. 
Tatakn Stamp brand; sign; seal; mark. 
Tatakan-i; To seal; stamp; brand; mark; 
Tatal n Splinter; chip, 
1 atan g n Papa 
Tatangnan n Handle. 
Tatay-M Papa father. 
Tatlo-?i Three. 
Tatlo-a-Three. 
Tatlo ang kulay-a-Tricolored three 

colored. 
Tatlong kulay-a-Tricolored; three col- 
ored, 
laula ng paggawaw Glorious deed; no 

ble work. 
Tawa-fi-Laugh laughter; giggle. 
Tawad n Bid immunity; pardon. 
Tawag nCall; summons; announcement; 

proclamation. 
Tawagin-t'-To call summon; name; an 

nounce; proclaim evoke 
Tawag sa madla-w-f roclamation; publi 

cation; notice. 
Tawas w-Alum 
Tawiran-n Ferry. 
Tawirin y-To ferry; cross on a ferry; 

ferry across. 
Tawo-n- Person; man; individual; woman; 

people; nation. 
Tawong bastos-n-Curmudgeon; carl; 

myrmidom; rude person. 
Taw^ong bukid-n Tike farmer; person. 
Tawong duagn Coward; poltroon. 
Tawong gubat-ti Backwoodsman, 
lawong ginoo n-Gentlenian; lady. 



Tawong hamak-n-Plebian, hangdog 

varlet. 
Tawong kumakain ang kapwa w-Can 

nibal. / 

Tawong itim-n-Negro; ethiop, ethiop 

ian. 
Tawong mababa w-Plebian. 
Tawong malakas n Carl. 
1 awong mahirap n-Peasant. 
Tawong maramot-n-Codger, stingy per 

son. 
Tawong marungis-w- Dowdy pe rso n; 

slouch. 
Tawong marunongn-Sage; savant. 
Tawong matakaw-w Glutton; gormand; 

gourmand. 
Tawong matalasw Wit; genius; witty 

person. 
Tawong mayaman-n- Potentate. 
Tawong napakababa n Dwarf. 
Tawong napakasuitik ^-Sharper; cheat; 

swindler. 
Tawong natatanoha n Overseer; fore 

man; inspector, 
lawong sinomann Anybody; any per 

son. 
Tawong taksiln Traitor; turncoat. 
Tawong ulol n-Luna ic; crazy person; 

madman. 
Taya n Bet wager. 
Tayaan-?;-! o bet wager. 
Tayantangin ¿?-To be well or accus 

tomed. 
Tayantangin adv. 1 ittle-by little. 
Tayo n Position: posture; attitude; form; 

situation shape; size; mode. 
Táyog-71-Height. 
Tayom n índigo: indigo plant. 
Tayum n Suspense; uncertainty, 
leatro n Theatre, 
lekasw Pickpocket; cheat; swindler 

gull. 
Tekasin ^^To cheat; swindle; victimize 

gull. 
Tiaga-n Sufferance, constancy, tolerance; 

tenacity. 
Tiakad-n-Stilts booth. - 
Tian n Abdomen; belly; paunch. 
TianaK-n-Goblin; sprite; spirit. 
Tibag-n-Bank; avalanche; cave in. 
Tibagin v-To cave; slide down quarry. 
Tibay-w Solidity: firmness; fortitude; 

strength integrity; force; vigor. 
Tibayan v To strengthen; plight; man; 

fortify; support. 
Tibay na loob-n Fortitude; forbearance; 

strength of heart. 
Tibon-1 horn; fishhook. 
Tibok n-Pant; palpitation. 
Tibok ng puso M-Palpitation; forboding. 
18 



TIM 



138 



TIN 



Tibyaya w Squash. 

Tigagal-w-Idler; loiterer; indolent person. 

Tigas-Ti-Hardness solidity, stiffness; 
firmness; strength; force; fortitude; 
violence; inflexibility . 

Tigas ng loob n Resolution; decision in- 
flexibiUty tenacity; hardness of heart. 

Tigdasn Measles; pimple. 

Tigdasen-i?- ro break out with the meas- 
les or with pimples. 

Tighabol n Augmentation; increase; ad- 
dition. 

Tigil n Stop; halt; lull; cessation. 

Tigil-ínfer.-tíalt stop; beware. 

Tigmak n Stain; drench 

Tigmakin-v-To wet; drench; stain; damp- 
en 

Tigpas-n Slice cut. 

Tigpasin-i?-ro cut; slice; divide. 

Tihaya adv. Face up. 

Tihaya a Faced. 

Tiis-w- 1 oleration; sufferance; endurance- 
repentance patience. 

Tiisin-v- o sunffer, tolerate endure; 
bear. 

Tika-M Intention meaning; mind; view; 
design; purpose intent. 

Tika-Ai-Form; shape; size; mode; de- 
sign; manners; gentility. 

Tikimn-Taste palate; relish; proof; 
experiment. 

Tikis-adv. Intentionally; purposely; de- 
sigue dy. knowingly. 

Tiklop-w-Fold; plait; ply. 

aiklupiuT/To fold; plait; double. 

Tiklupin muli-'y-To refold; redouble. 

Tikman-i; To try; taste; prove; experi- 
ment; probe; attemp; assay; grope; 
investigate. 

Tiktikn -py; hedger; scout; one who 
aids another to win at cards. 

Tiktikan t;-To spy. watch 8ecre%; lurk, 

Tila adv. Like it seems; it appears. 

'I ila patay a Ghastly. 

Tili-n Shriek; loud cry. 

Timain a-Fusible. 

Timawan Peace; tranquility; freedom. 

Timawa a-Peacef ul; calm; tranquil; quiet; 
free. 

Timawain-t;-To free; liberate; tranquil- 
ize; make tranquil. 

Timawain ang alipin-v-To emancipate; 
free a slave. 

Timbang n Weight; balance; poise. 

Timbangin v-To weigh; balance; poise; 
counterpoise, 

Timog^i South; south wind. 

Timpla n Temper. 

Timplahin-v-To temper. 

Timplahin-i;-To temper. 



Timsim-w Wicking. 

Timtim n Modesty; decency; chastity; 

firmness. 
Timtirnan-a-De ent, chaste; unassum 

ing; modest. 
Timtiman-w-Chastity; decency; modesty; 

firmness. 
Timtimin i; To extract; remove; inve» 

tigate; inquire. 
Timug-w-^outh. 

Timugan-ti South south wind. 
Tina n Dye; stain; indigo, 
Tinaan-?¿-Dye shop; place of dyeing. 
Tinag n-Touch, 
Tinagin-t;-To nove; touch; direct; guide; 

mapage; use 
Tinago-a- Hidden; secret. 
Tinago-i^ p. ^. Hidden secreted. 
Tir.ain-vTo dye; stain. 
Tinalaga adv. Intentonally; designedly; 

knowingly; deliberately; purposely; 

avowedly. 
Tinali-'i;. j^. ^.-Tied; bound. 
Tinapay n-Bread. 
Tinuturuan 7?-Scholar; pupil. 
Tindan-Notions; anything that is sold; 

found. 
Tindahan-n-Store; shop; canteen. 
Tindahan ng gatas-7i Dairy. 
Tindahan ng alak n Groggery; grog- 
shop; saloon. 
Tindahan ng mga pagkain-?¿ Grocery. 
Tindi n Weight; gravity; importance; 

burden; guarantee. 
Tindig n-Slandi position. 
Tindigan-t;-To stand; guarantee; be 

responsible. 
Tindihan-w-Stretcher; place of stretch 

ing anything. 
Tinekas-w-Victim, 
Tinga n Lead. 

Tingalan ng asin-n-Salt marsh. 
Tingang putiw-'lin; tin plate. 
Tinghas-ti Chip; splinter, sharp point. 
Tingin-ti Sight; look; gaze; glance; pros 

pect. 
lingin sa labas-n- Appearance; face, 

likeness. 
Tingkal ti-Lunip; clod. 
Tingkayad aiZv. On tiptoe. 
Tingkayad a-Squatted; stooped. 
Tingnan-v-To look; see. 
Tingnan muli-t'-To review; revise; look 

or see again. 
Tingnan muna t' To foresee; see be 

fore. 
Tinig n-Sound, tone; echo; tune. 
Tiniis V JO .J?. Underwent; undergone. 
Tinik-n Thorn; fishbone; thistle. 
Tining-^-Setthngs; residue; remainder. 



SIPt 



139 



SIN 



Tiniiigal w-Pri>vision. 

liningal-aríí;. -Stored away; put away. 

^Jiniiig ng loob n Deteniiination res- 
olution intrepidity; bravery; valor; 
boldness; courage; moderation; for- 
bearance. 

Tinitingiian ?i-The object which is 
seen that which one is looking at. 

TinkalwClod lump. 

Tinta -tf Ink. 

Tinutulugan-n-Bed chamber; bed: 
place of sleeping. 

Tinutungtungan-n-Koute; ending; ob- 
ject; itinerary; goal. 

Tipa ^1 Convention, appointment; con- 
tract. 

Tipan-:^i-Promise; vow; testament. 

Tipanann (/onvention contract; agree- 
ment; utility; profit. 

Tipiaw-n Trip; stub stumble. 

Tipid a Economical frugal; close. 

Tipi-a Compact; firm; close, solid; com 
pressed. 

Tipiin-^;-lo press; compress. 

Tipirin-r-To enonomize clip or cur 
tail expenses; be frugal cr saving. 

Tipo n Gap or notch in a tool. 

Tipó-a Toothless. 

Tipon-w Gathering meeting; assembly; 
congregation. 

Tipuin-?;-Io breack; nick; notch. 

Tipunint?-To gather; unite; compile; 
pouch; congregate meet. 

Tira n Gleanings; residue; remainder; 
remains; residium excess, refuse; 
overplus remnant. 

Tirahan-n-Habitation; abode; house; 
home; place of living. 

Tirahan-t; To save; leave over; reserve; 
set aside keep for. 

Tirik a Steep; perpendicular. 

Tirikan ng kandila->^ Candlestick. 

Tirikan-t'-To put a candle in a candle- 
stick. 

Tirintas n Braid 

Tirintasin-i; To braid. 

Tisa-n Tile. 

Tisain-i'-To tile. 

Tisod n Stub; stumble; trip; slip; imped- 
iment; obstacle; difficulty. 

Tistisin-^'-To sew; him. 

Tisurin a Tripping; stumbling. 

Tisurin-v-To cause to stumble. 

Titikn Letter; deed; writing. 

Titingkatingkayad-t;-To walk on ti])toe 

or in a cowering manner. 
Título n Title; diploma. 
Tiwalag-a Separated-, distant; far; re- 
tired; divided. 
Tiwangwang (wir.-Wide; open. 



iwasay a Firm ; secure; safe, clear. 

iyan a- Abdomen; belly; paunch. 

Tiyot n Drought. 

Toktok n Top; crest; crown. 

'I ono 71 Tone; tune; volume 

Toro n Bull. 

Totohaninv-To be serious verify; ac- 
com{)lish; aft'ect; njake; true. 

Totoo (2-Certain; serious evident; true; 
positive sure; effectual; devout; 
downright; veritable; dogmatic; dog- 
matical; peremptory; reliable, catagor- 
ical. 

Totoong «(ii'. Very; greatly. 

Towa nJoy; pleasure; glee, mirth; mer- 
riment; gayety; delight; comfort; re- 
joicing; satisfaction. 

Towid-n Right; straightness. 

Towid (i-Right straight; just. 

Towi na-rtáv.- Always often; frequently. 

Towirin i; To straighten rectify justify; 
make right right clarify. 

Trabajador n Worker; workman; laborer; 
journeyman artificer; mechanic. 

Trabajo-/i-Work. task; labor; husbandry 

Trangka'A<-Gate gateway. 

Trangkahan n Gate; gateway. 

Trato-n Contract; agreement. 

Tresagio n Matin. 

Tresillas n Gimp. 

Tresiete :/¿ Whist. 

Trono n- hrone. 

Tropa n Troupe; company. 

Tropang lakad n Infantry. 

Trole nTroi. 

Tsa n-Tea. 

Tubig n Water lymph. 

""' ubig na bumukal n Spring water. 

Tubig na ulan-n-Rain water. 

Tubón-Interest; profit; gain; lucre; rev- 
enue; emolument; acquisition; ad 
vantage; growth; increase. 

Tubó-tí Sugarcane. 

Tubo n-Lamp chimney. 

Tubos n-Redemtion; ransom. 

Tubo sa ibang bayan-a-Stranger; for- 
eign. 

Tubo sa ibang lupa w Stranger; for- 
eigner. 

Tubsin 7/ To ransom; redeem. 

Tubsin ang sangla ^' To redeem a pledge. 

Tubuan-w Sprout; growing; growth. 

Tubuan ng ngipin v-To cut teeth. 

Tubuan t'-To grow sprout. 
Tubusin-v-To redeem; ransom. 
Tudlaw-Aim; point. 
Tudlaini;-To aim; point. 
Tudl i n g-n-Furro w. 
Tudlingan-v To furrow plow. 
Tudlok n Punch point. 



TUL 



140 



TUM 



Tndlukin í?-To punch; poke; point; shoot 
with a cue. 

Tugak-n-Frog, 

Tugatog-n-Hill; knoU, liillock; «inall; 
mountain; hommock. 

Tugno-n-Brine. 

Tugon-n-Answer; repartee; reply; re- 
sponse retort 

Tugtog ^i-Play; piece of music; palying 

. on musical instruments, 

Tugtog muna sa kanta n-Overture. 

Tiigtog ng loob n Inspiration* 

Tugtog ng miisico-n-The playing of a 
band or an oschestra. 

Tugtugan-n-Piece of music; playing of 
musical instruments. 

Tugtugan na walangayos-n Dissonance; 
discord. 

Tugtugin v-To play on a musical in- 
strument. 

Tuhod-^-Knee. 

Tuhog-w- Stringer; that upon vvliich 
anything is strung. 

Tuhuguin-v To string; impale; pasvS 
through. 

Tuhuran-v-To push or shove with the 
knee. 

Tuka-n-Beak; bill; peck. 

Tukain-i;-To peck; pick. 

Tukarol n-Cap; bonnet; turban. 

Tukón-^mall lizard. 

Tukod-^Post; prop; support: Protec- 
tion. 

Tukso-n-Teasing; temptation; vexation; 
aggravation; enticement; instigation. 

Tuksuhin "Z/-To tease; vex entice: tempt; 
instigate; vt^orry; chaff, haggle; in- 
veigle. 

Tuktok n Top; crest. 

Tuktok ng manok n Gonib of a chick- 
en. 

Tuktok ng ulo /? The crown of the 
head. 

Tula w-Poem. 

Tulad-n Copy: counterfeit; imitation. 

Tulag-w-Spear; lance; dart; javelin. 

Tulagin-r-To throw a dart or spear; 
lance. 

TúlaknPush; shove; thrust; drive. 

Tulakin-w-To shove; push; thrust. 

Tulala-a Stupid; lazy; ignorant indo; 
lent; idle; weak; feeble; imbecile. 

Tulalain-t; To-astonish; stupefy. 

Tularan-v-To imitate; copy; counterfeit; 

mimic. 
Tularan-w-Precedent; example; pattern. 
Tulatod-a-Last; hindmost. 
Tulatod-w^-Rurap; croup. 
Tulay-w-Bridge. 
Tult n-Circumcision. 



Tulig w-Foolish stupid; torpid; ignorant; 

idiotic; senseless. 
Tulig-n-Fool idiot; madman. 
Tuliin f-To circumcise. 
Tulin n-8peed; velocity, quickness; ac 

tivity; promptLess; promptitude nint- 

bleness. 
Tulingad n Fool; idiot; madman. 
Tulis n Sharpness point acuteness; end, 
Tulisan n Robber; highayman; bandi». 
Tulisan v- o sharpen; point. 
Tulisan sa dagat-?^-Pirate. corsican. 
TulónvLeak. 

Tulog-7*-Sleep; slumber. 
TalongnHelp aid; assistance;'support; 

succor; vindication. 
Tulongan n To help: aid: assist succor; 

defend; facilitate; protect. 
Tulos n Stake. 
Tulot-n ermi sion license; furlough; 

leave; admittance. 
Tuloy-a-Con tinned successive con- 
tinuous; lasting; following. 
Tuloytuloy-a-Prompt speedy expedi- 
tious continued without interruption. 
Tulungan-i>To assist; defend; aid Ijelp; 

protect; furnish; favor; ndnister; 

supply. 
Tulungin a-To help; aid: assist; defend; 

protect. 
Tulutan-i7-To permit; license give leave 

or permission. 
Tuluyan v To continue; keep going; 

terminate. 
T^iluyan-^^-Hotel; boarding house. 
Tmnaan-v-To reserve; put away; keep 

separate. 
Tumaas v-To grow in height ascend; 

mount; rise; raise. 
Tnmal)a-v-To fjrow or become fat or 

fleshy; fatten. 
Tumaba ang lupa-vTo fertilize; grow 

or become fruitful- (per. to land) 
Tumadiak-i?-To kick 
Tumae ang ibon-v-To mute. 
Tamagal-i;-To last; prolong; endure; 

suffer, dally subsist 
Tumagilid-t^-To turn sideawys, lay on 

the side. 
TumagintingiJ-To sound. 
Tumagistis ang luha r-To cry; weep; 

run (per. to tears). 
Tumago-?;-To hide; conceal; put away, 
Tumagos i?-To penetrate, leak; run 

through. 
Tumagupak-i'-To clap; make a noise 

by clapping the hands or stamping 

the feet. 
Tumahan-v-To dwell; nestle; resid 

lodge. 



TUM 



\4l 



Tu 111 alian V o calm; appease; grow or 

become quiet or peaceful. 
Tiimahi «; To sew; stitch. 
Tumahol-r To bark; yel]^; yap* yaul: 

howl. 
Tumahimik-i? To appease; become or 

grow peaceful or calm; calm; rest; 

repose; lull. 
Tumakas V- lo decamp «scape: slip off 

leave on the sly; sneak off leave 

secretly. 
Tumakboi'-To run sprint; course; 

hasten; flow. 
Tumakot-v Co intimidate; frighten; 

scare; terrify. 
Tumal-w-Depression,- scarcity; siow^ness; 

scan tin ees. 
Tamal a-Slow; depressed; not salable. 
Tumalas -y-To niter strain; leak; trickle: 

trill; pour down; ooze. 
TumalasvTo become or grow witty. 
TumalivTo tie bind 
Tumalikod-t; To turn one's baek; take 

back: retract, recant. 
Tumalikod sa kanyang bandila <-To 

desert one's flag. 
Tumalima-v-To yield; submit: obey. 
Tumalima r-To contradict; oppose; 

gainsay. 
Tumalon v-To jump down precipitate. 
Tuináma v To hit guess; conjecture. 
Tumanan-vTo run away: elope, sneak 

off make off; leave secretly. 
Tumánga-t?-To prohibit; inteidict, for- 
bid. 
Tumangan t;-To have hold. 
Tumangap v To receive; accept: take. 
Tumangap ti-Receiver. taker; recipient. 
Tumangi V To refuse; renounce; deny; 

resign. 
Tumangis-'t' To weep; mourn; lament: 

bewail. 
Tumango «^To consent; agree; confirm; 

affirm; promise 
Tumaning I' To give or prolonjr time; 

extend time; reprieve. 
Tumankilik r-To protect: defend; sup 

port; favor; corroborate confirm; liold 

up; prop. 
TumanoDgv-To ask; question; inquire; 

interrogate. 
Tumantan v.To rest: quiet; ¿.ppease. 
TumaosvTo penetrate; pierce 
Tumapang v To encourage; become 

brave,courageous, bold or valiant. 
TumarokvTo sound; delve. 
Tumatahan sa isang lugar ó bahay w 

Inhabitant; lodger. 
Tumatakbo wRunner. 
Tumatanaw-w Spectator. 



TU M ^ 

Tumatatua M-Bac*ksli(ier one who denies 

anything gainsayer contradictor 
Tumata\va-n Laugher; one whu laughs. 
Tumataa v To dnny; contradict gain- 
say. 
Tumawa-r To laugh giggle. 
Tumawag'P To call; summon name; 
term send for; announce evuke; 
•hallo. 
Tumayat'To bet; w-ager. 
TumayorTo establish; build; edify. 
Tumba w Tower; grave stone. 
Tumba ng patay-i>Tomb vault se{)üh 

clier; tomb stone. 
Turn bong n Anus fundament. 
Tumil)ay I' To fortify, strengthen; a- 

firm; guarantee, 
''"umibok í; To palpitate; fiutter. 
Tumiiras '^^To harden indurate. 
Tumiguil r To stop; cease; stay, lull; 

remain; leave off; work. 
TumiinrTo ooze leak. 
Tumikai'-To limp. 

Tnmikim v Taste try; attempt assay. 
TumikimrTo (^oiigh; <lraw onei> atten 

tion. 
TumilavTo cease. 
Tumili r To shriek scream: cry in a 

high tone. 
Tumindiang r-To weigh. 
Tuminbuan^ I' To lay down: stretch 

one^^s self on a bed. 
Tuuiindig i'-To arise; rise stantl np. 
Tuminag r-To be brisk or smart. 
Tumingini'To see look: view; gaze; 
behold; observe: watch; notice dis- 
cern; vide. 
Tundngkayad r-To stoop; squat walk 

or stand on the toes. 
Tundra I' To dwell; live; reside lodge; 

inhabit; nestle. 
Tundra f To renjain: be left over. 
Tumita V To <lrain let fall drop by 

drop. 
Tumitig-r To eye; glance look. 
Tundtis ang pawis v-To sweat or per- 
spire freely. 
Tumiwalag i^ To separate remove; sort; 

dissuade. 
Tumpaw Last journey or trip; going. 
Tunq)a gawi-f Incliiuition; tendency: 

fancy. 
Tnmpak-ti- Skill; judgment: prudence 
knac ; mischievousness; restlessness. 
Tumpok-n Small round heap patty. 
Tumubo-i?-To grow: increase: swell. 
Tumubo pumatong sa ibaw t'-'I o out 

grow. 
Tumugon 7/-T0 answer respoml; reply; 
acknowledge. 



TUN 



142 



TUW 



TurHUgt()g-t.'-To play on a muBical 
in^truiiieiit ring a bell. 

Tiimuka-t'-To peck; pick. 

Tuniuktok v To beat, strike or knock 
with tiie knuckles. 

Tnmulad ^'-To equalize; make equal: 
match. 

Tumülak v-To piiyh «hove, thrust. 

Túmulo ¿? To leak drip; fall drop by drop. 

Tumulong t'-To help aid assist coop- 
erate favor 8UC(;or,- support serve; 
defend piotect corroborate holdup; 
confirm prop; minister. 

Tumulotulo t'-To drip. 

Tumumba v I o Tower. 

Tumumog na malakasw Resolution ; 
cournge; mind promptitude; aid; de- 
termination. 

Tumumok I'-To gather: crowd. 

Tumumpai'-To carry down have the 
last of anything. 

Tumunaw-t' To melt; liquefy; dissolve. 

Tumungo n To wend; trend; bend bow. 

lumunog V Vo sound; clank, clang; 
ring. 

Tumuntoug i? To tread; trample; stamp, 
put on accupy 

Tunuipad t/'-To execute discharge; per 
form; comply; heed; do one's duty; 
dispense; observe. 

Tumurote v To trot. 

Tumutul-i.' To reply; answer; respond: 
affirm; allege oppose: fight. 

Tumutol sa pagtangol v To fight for 
another; defenii; argue in another's' 
favor. 

Tunangn Outcry. 

Tunang malaki?i Tumult; out cry; riot. 

Tunaw n Liquid: fluid. 

1unawini?To melt; liquefy; dissolve; 
smelt consume; spend. 

Tuna win (2 Soluble; solvable; meltible 
li(|uefiable. 

Tnnawin ang kinain t/'-To digest. 

Tunay-r/ True; cordial sincere: loyal; 
constant; firm; manifest; solemm; dog- 
matic; dogmatical; c( rtain; downriglit; 
reliable; legitimate; actual; candid 
confident; real; peremtory; important. 

Tnnay aril' Really; truly: actuaby: loy- 
ally; candidly certainly; seriously; 
surely; positively; evidently; 

Tunay nga-rt True; serious; certain: pos- 
itive. 

Tunga a Slow; half witte<l; ignorant: 

torpid; rude; foolisli. 
TungagrtHalf witted; foolish: dull; 
torpid; alow; ignorant; rude; wild; 
obscene. 
Tungaw w-Tick; woodtick 



Tungayaw-w-Gurse;. imprecation; oath 

malediction swearing; ban. 
Tung ayawin v To curse swear; im- 
precate ban. 
Tungkay:^i Object; design; end; intent, 
'Tungkodn < ane staff prop; fulcrum; 

support protection truncheon 
Tungkol-^. a. -According pertaining: 

concerning. 
Tungkol-^rejo. -About; over. 
Tungkol M Duty; obligation; contract; 

agreement. 
Tungo n-Bow; nod; object; behavior; 

trend. 
Tungo-a Inclined; disposed. 
Tungo n-'l uber. 

Tungo ng look-n-Intent; design; purpose. 
Tungtongn Cover lid pot lid. 
Tunod-n Magnetic needle; the unrolled 

leaves of the palm or banana. 
Tunog w Sound; noise; report clank; 

clang; ring; resonance. 
Tunog na bagol w-Grating harsh sound. 
Tunog ng voces-?!- tune; tone. 
Tunsoy-n-Shiner 
Tuntuiigan n Objective; place that one 

is heading for. 
Tupa n Sheep. 
Tupád-w Compliance; doing of one's 

duty. 
Tupan g hnhaye-n Ewe. 
Tuparini^To comply; do one's duty. 
Turing n Bid asking price proposal; 

overture; proposition; guess. 
Turo ??-Teaching: instruction doctrine. 
Turuan-i?-To teach instruct educate; 

discipline; imform: civilize point out. 
Tuso a-Sly; cunning; crafty; sagacious; 

vulpine; keen; sapient, wily. 
T us ok- w- Stitch. 

Tu8tu8Ín-??-To loosen: slacken. 
Tusukin-'^^To stitch; prick. 
Tuto-^^-Skill; learning: knowledge; judg 

ment; prudence; wisdom; sagacity; 

circumspection. 
Tutol w-Answer; reply; response; repar- 
tee. 
Tutop-n Patch cover. 
Tutos n Stitch; union. 
Tutsang n- Bristle, 
Tutugin I' To separate or take out the 

ashes; reduce to ashes. 
Tutupan vTo patch; mend; splice. 
Tutusin-r-To stitch; sew. 
Tuwa-M Happiness; mirch; merriment 

joy; pleasure; content; solace; con- 
solation; gladness; gayety; festivity; 
rejoicing. 
Tuwaa-Tlad; joyful, merry; happy. 
TuwiaEach, every; all; entire; whole. 



UKO 



143 UMA 



Tuwituwiiia a<í?;.-Ofteii; frequently. 
Tuya n Flattery false praise, 
Tuyáin I'-'lo flatter. 
Tuyo-a-Dry, barren; withere<l arid; 



gear; sere; wizen. 
Tuyongtuyo a-Very dry. 
Tuyot a Dry; dessicated. 
Toyuin a To dry, dessieate. 



TJ 



Uban-tt Hoary gray headed; white. 

Uban-n-Gray hair; chaff. 

nbaniiiaOld hoary grayheaded. 

Ubaiiiri Í) To grow old or gray headed. 

Ubas-n-Grapes; grape. 

Ubo n Cough. 

Ubod n Heart; center. 

Ubod ng hirap n Worst misery, 

Übong malakaa n-Whooping cough. 

Ubos-n-Termination; consutnation, end- 

Ubos a-Terminated. consumed; used up, 

ITbusin V To consume use up; end; 
terminate; expend, waste. <• 

üdiok?^ Stimulation; incitement; per 
suasion inspiration instigation. 

UdiokannTo incite stimulate insti- 
gate; excite; persuade, induce; im 
bue. 

üdiukan-t;-To Persuade; incite induce, 
prevail upon inspire more. 

Udlok /^ Boman. 

Udyok n-Persuasion incitement excite- 
ment stimulation; inspiration, en- 
couragement. 

Udyukau-i; To inspire persuade; induce; 
incite; ply; imbue. 

Ugan Move rock. 

Ugain n To rock, move. 

Ugali■7^ Use custom; habit disposition; 
usage; wont; fancy; temper. 

Ugaling parang-a Rough; illbred; rus 
tic. 

Ugangin u-To make foolish. 

Ugat n Root vein, blood vessel; bud; 
source; origen; spring. 

Ugitn Plow beam; plow handle helm. 

Ugong-n-Noise; clamor, crack; clash; 
din. 

IJgoy-n-Rocking swinging. 

Ugoyin t'- I'o rock; swing. 

(Thalea-?i Buttonhole. 

lThaw-:w.-Thirst. 

IJhaw na uhaw-fl Very thirsty; dry. 

Uhaw-w-Head of grain. 

Uhog-w Mucous slime snot; muck. 

Uhugin-a-MuCous; slimy snotty. 

llkit n-Dent. 

Ukitint?To dent. 

Ukol n Correspondent; trustee; agent. 

l'kpl sa'« Pertaining to; concerning; 
apt; fit; ready. 



Ukol sa sikmura a Gastric; pertaining 

to the stomach. 
Ukol sa lupa-a Terrestrial; belonging or 

pertaining to the earth. 
Ulak n Spindle; reel; pinfeathers. 
Ulakan-?i-Wra})pingirame; sf)in(Üe reel. 
ITlakint^-lo wind roll up, wind around. 
Ulam ii-Meat. 
Ulam-nRain; shower. 
Ulang bigla at masasal n-Heavy, 

shower of rain. 
Ulap n Cloud 

Ulak na makapal at mal)aba w Mist; fog. 
Ulapot-n-Rag iiangiiig from tlie clothes. 
U lian a- W o rn out; d e<.' re p i d . 
Uliauin a Old; worn out; decrepid. 
Vli-adv.-Á^íún. 
niiin-r-To repeat renew: patch; make; 

over. 
Ulilan Orphan. 
Ulilang hibos n-Orphan; child wlio has 

neither father nor mother. 
Uling-n-Coal; charcoal soot; cinder; 

grime; lampblack. 
Uliran-n Type; pattern example model. 
Ulit rtíÍT/.- Again; once more. 
ITlitint'To repeat; duplicate: renew; 
double; iterate: rei».erate; rehearse; 
do or try again. 
Uliting madalas-i'-To repeat frequently. 
Ulili n Whirlpool; eddy; vortex, 
riiyaw /i, Echo. 
TJUj-w-Head; poll. 

riog^i-Movement, management; direc- 
tion. 
Ulogin f-To move: manage: <lirect. 
Ulol-w-Lunatic: madman idiot dolt; 

gump loggerhead; crazy man. 
Ulol a Demented; crazy; insane; mad; 
daft; delirious foolish: stupi<l dis- 
tracted; idiotic ignorant, unlearned. 
Ulong ulo a Baldheaded. 
Ulong n-Meeting union; congregation. 
Ulos ng sa'data-w Slash or stab 
riug-n Handling moving. 
Ulugin-iJ-To handle; move to and fro. 
Ululan-t'-To exaggarate; a<id to, in 

crease 
Ululing i? To infatuate stui)efy make; 

or cause to be foolish: alienate. 
Umabala í; To interfere; oppose; pre 
vent: molest; troulde; vex; prolong. 



UMA 



144 



Umabot-ü-'fo reach; overtake; catch up; 
approach; arrive, come up; get; ob 
tain abut. 

Umabuloy v-To assist; help, aid, support: 
serve contribute; sufiiee- defray; suc- 
cor minister; promote. 

Umaga-ri-Morning forenoon. 

Umaga adVr Early; soon betimes. 

VTmagaug umaga adv. Very early. 

llmagang umaga-n-Dawn break of day. 

Umagap-i;-To preoccupy foresee; aii 
ticipate; be quick o/ active, 

Umagaw ?;T<) steal snatch. 

Umagaw sa isaiig babayi-?i-Rap st; rav 
isher. 

Umahon-?;To go up: ascend; land 
mount; climb up disembark. 

ümakin-í?-To tame; domesticate. 

Umakyat t'-To climb; ascend; mount; go 
up; increase. 

Tmakyat na njagukiabit-i; To drmb 
with the use of the hands. 

I'malalad í;-To resound; jingle; clink. 

IJmalalay-U'lo support; help; assist; 
aid: maintain. 

Tmali v To succeed; happen. 

l^malimura-i; To insult; revile. 

IJmalingasaw ?; To rise: extend; tran- 
scend. 

Umalingasaw ang bah o 2/ To stink; 
smell; bad. 

Umalingawngaw-i^'I'o echo; resound; 
rundde: rumor. 

Hmalisr-To go; leave: sally: retire; 
abandon; forsake, quit; emigrate; ab 
sent one's self. 

l'malitiit-?5-To grate; creak; scrape. 

Umalsa-?;-To rise; loosen; grow fluffy; 
uprise. 

nmambag-i>To. contribute; give; pro 
mote. 

l-mambon-v-To mist: drizzle; mizzle. 

I 'mamo v To tame; domesticate; become 
domesticated. 

Umampon Í' To help; protect aid; de- 
fend; support, corroborate; favor con- 
form. 

l'mamoy-<;To smell. 

l'mangih?;-To howl; snarl; growl; mur- 
mur; grumble. 

Hmangis-íí^To stink; smell bad. 

Umani y-To gather; harvest; reap. 

Pmanitt;-To pull. 

Tmankin-ü-To appropriate; usurp. 

Umanod-<;'To descend; flow with tlie 
current, 

llmanta-i'To grow rancid or stale. 

Ufnapaw-i>l o overflow, inundate; over 
run. 

Umapid wTo seduce; abort. 



_UMXJ 

IJmaral t)-To advise warn; info rm. 

IJmari í; To own have 

Umari ng hindi kaniya i? To usurp; ap- 
propriate anything that is not one's 
own. 

Umasa tr To hope await; de re expect. 

Tmasim v To sour, become salty or 
briny, 

llmaso í;-To smoke fume; reek. 

IJmáso a-Funy;smoky;fmning smoking. 

Umasok í?-To smoke fume. 

Urn away ^nTo fight war oppose; dis 
pute: rival; contest. 

ümayon^'?;-To conform; coincide; acqui 
esce; agree accord. 

IJnawit v-To sing, carro). 

T' may aw V To resign; decline: quit: re- 
nounce; reject; stop. 

Umayos-iJ-To arrange agree; put in 
order. 

Umbok ang gitna-a-Convex eonvexed. 

Umibig v-To love; like wish; desire; 
court; will. 

ümibÍ8t;-To dismount get off. 

(Imigi t? To ease; improve; appease; be- 
come less painful. 

(Tmihi-f To urinate. 

Umiki-t? To limp. 

lTmikit-i;-To turn; revolve; roll; gyrate. 

ümiko•t^To 'imp. 

ITmilagi^ To dodge; avoid; escape; shun; 
grow or become wild. 

Tmimik-v-To murmur; mutter; mumble; 
reply; respond; answer. 

rmindayog-i;-To oscillate; vibrate: 
move. 

Umingos V To grumble; snarl; growl. 

^Iminis-í^To smother; oppress; over- 
power; crush; subject. 

lTminog-ü*lo turn; gyrate; roll; spin. 

(Tminom t;-To drink; imbibe. 

lTmintindi-2/-To understand ;compreh end 

Umisip-v-To think: invent; plan; plot 
contrive; meditate. 

Umitim-t?-To blacken; become black 
darken. 

Umitim v-To steal; peculate; pilfer 
cabbage; purloin; fllch. 

Ihniyak vTo cry weep; bewail; lament 

Umiyak ang hayop-v-To low; bleat 
howl; grunt. 

rmpog-n-Collision; encounter; clash; 
shock; push. 

Tmpok n Conversation; converse. 

Tmudlot-rTo rebound; bounce; recoil 

Umug n Moth; the fouling of grain so 
that it lumps. 

Umuga-i?To move; shake; vibrate, 

Umuguin-v-To molder; lump beeause of 
dampness. 



UÑG 



145 



USI 



Umugit-t; To steer pilot. 

ümu^it sa sasakyan n- Pilot; steersman; 

helmsman 
ümugong V To make a noise. 
Umiigong parang kiilog V To fulminate; 

make a noise like thunder. 
Umugoyz/To rock; swing. 
lJmukit-i;-To dent. 
Umayabit I'-To claw; scratch. 
Umulayaw-v-To coax; wheedle; fondle; 

pet: humor, 
ümulan-v-ío rain; shower. 
Umulan ng bu8Ílak-i;-To snow. 
Umulan ng bubog-i;-To haiL 
IJmuliawvTo echo resound, 
ümulit i; To pilfer: steal; peculate; 

filch, 
ümúna vTo go before; go first; anti- 
cipate; forsee; expect. 
Umunat-tJ-To stretch; lengthen; adjust; 

anlarge, upon. 
Umugot v-To whisper. 
Umunouno v-lo stutter; hesitate; stam- 
mer. 
Umunti-a-To lessen; decline; fall; de- 
scend; dwindle; grow or become 
smaller. 
Umupasala-'i» To defame; slander; in- 
sult; deride, 
ümupo-u 'o sit. 
Umupo ?;. imp Sat. 
Umuriturit-v To stammer; titter; stut 

ter; hesitate. 
ümurong-í;-To recoil; fall back; retro 

grade back regress; backslide. 
Umurong ang kabayo v-To balk. 
Umurong ng marami v-To quaff. 
Umusig v To investigate; inquire; ex 

amine; follow register, 
rimusos v-To go down; descend. 
Umutalutalv-i o stutter; stammer; haw^ 

hesitate. 
Una adv. Soon; early; first. 
Una a First primiti> e. 
Unahan-i; To go first; preoccupy; pre 
ceed; lead; anticipate; expect; fore- 
see 
Unahan-nFront; lead; fore end; begin- 
ning. 
Unan n Pillow. 

Unanvr araw ng buan sa langit-w-Neo 
menia; first night of the new moon. 
Unano-n Dwarf, pigmy; manakin. 
Unatin-vTo stcatch: unfold; expand. 
Unatin ang baluktot-tJ To straighten. 
Unaunaa^iv.- First principally; chiefly. 
Unka-w-Lowing; low 
Ungal w Howl; cry of horror. 
Ungas-a Stupid: foolish; dull ignorant; 
simple; idiotic. 



Ungo-n-Monkey. 

Ungong babaye w-Female monkey. 

Ungos-n ¡Sprout shoot; anything that 

protrudes from another. 
Unos-n- 1 ornado tempest; storm; hurri- 
cane; heavy shower of rain. 
Unosin t'-To storm. 
Unouiio Stammer, stutter; stuttering; 

stammering. 
Unsayanin a Rickety; chaffy; without 

resistance. 
Untiunti adt;. Slowly; little by little; 

by degrees gradually 
Untian-v-To lessen; curtail, clip; de 

cline; sink; decay. 
Untog II Collision, encounter: blow ; 

contusion. 
Uod n-Worm; larva; larvae. 
Upa-n- Wages; salary; pay; fee; reconi 

pence; stipend. 
Upaban t;-To pay; recompence 
Upahan ng araw ti Daylaborer; jour 

neyman. 
UpaknBark; peel; rind; crust; skin. 
Upakan-7/To bark peel; skin. 
Upasalan Insult; scorn derision; de 

famation; slander mockery. 
Upa sa pagtawid w Bridge or ferry toll. 
UpataBald; hairless; destitute 
Upat n Deceit; delusion; fraud. 
Upatan t; To deceive; defraud; delude; 

impose upon; leave bald. 
Upa w a- Bald headed; bald. 
Uf)awin-t?-To make bald. 
Upo n Squash 
Upo n Seat; sitting. 
Upuan w Chair; seat. 
Uralian-v-lo imbue; instigate: inspire; 
persuade; induce; incite; stimulate; 
urge. 
Uraling masama-w Temptation; entice 

ment; incitement. 
Uraing-n Stake cudgel; club. 
Uria n Border; fringe. 
Uriin-nl'o assay; examine; look into. 
Urongsulong a Undecided; irressolute 
Uroy inter. Get out; git. 
Uroy^ Mockery; scoff; jeer. 
Urungan-v-To retrocede; take back; 

back. 
Usa-w Deer 

Usang babayi-n Doe; roe. 
Usang inahin n Doe; roe. 
Usang lalaki-it Hart, buck. 
Usap n Dispute litigation; lawsuit eon 

test; strife; dissent; contract. 
Usb ng n Sprout; shoot sucker. 
Usigi-v-To examine; investigate; per 

sue; follow. 
Usisa n Probation; exammation, 
19 



WAÍ. 

Usisain v-To examine; investigate sur 
vey; inquire; inspect; scrutenize; 
probe scan discern espy. 

Uso n Use; habit; custom; usage. 

Usokw Smoke; vapor; steam. 

UsóS'W- Rupture, [of the scrotum.) 

Utak n Brain. 

XJtak ng buto-n-Marrow. 

Utal a Stammering; stuttering; hesita 
ting; tonguetied 

Utal-?* Stammerrng; stuterer. 

Utang-w Debt; obiigattion; duty. 

Utas a-Finished; closed; concluded. 

Utasin-v- ro finish; terminate; end; con- 
clude; close bring to an end. 

UtLiyutay arZv.-Gently, softly; easily. 



146 WA L 

ütong-9í- Nipple. 

ütos-n-Law> order; command rule stat- 
ute, precept; edict; injunction; man- 
date; errand; message, proclama- 
tion. 

Utiisan-i;-To send; convey; command; 
order; edict. 

ütusan-f-To send; convey; command; 
order, edict, 

Utusan n-Servant; errandboy; messen- 
ger; porter. 

üupan n Chair; seat. 

lJyam-?^ Sarcasm; mockery; ridicule 
disdain; decrial. 

Uyamin 1) To mock scoff; deride ridi- 
cule, scathe; make fun of. 



"V 



Varnis w Varnish. 
Vervo n-Verb; predicate. 
Verso w- Verse. 

Viage-n-Voyage; passage; jonrney; ex- 
cursion. 
Violeta n Violet. 
Violin n Violin; fiddle. 
Violinista n- Violinist. 



Virgen-w- Virgen. 
Visagre-n Hinge. 
Visita-n- Visit; chapel; 
VÍ8Ítahin-í;-lo visit examine. 
Vocabulario n Volcabulary. 
Volcan-zi Volcano. 
Voluntarios-w- Volunteer. 
Voto 71 Vote. 



W 



Wágas-a Neat; pure; clean; clear; free; 

innocent; virtuous genuine. 
Wahiin-v To tear; rend lacerate; cut; 

wear out break; fracture. 
Wakal-n Termination end conclusion; 

extremity; edge border; extreme; 

limit; boundary; bounds. 
Wakasn Extreme; extremity end, limit; 

bound, boundary; edge; border; con- 
clusion termination. 
Wala n-Nothing naught. 
Wala-a^y.-No; not in on degree. 
WalaaDisttnt absent; not present. 
Walang ala alaa-Oalm; free; tranquil; 

peaceful ; lutvingnothing to think about. 
Walang asa a Desperate. 
Walang asawa a Single; unmarried. 
Walang asawa-n Bachelor; old maid. 
Walang awa-a-Heartless; cruel; ruthless; 

inclement; fell; inhuman; hard- 
hearted; soulless. 
Walang ayos-a Disarranged disorderly; 

slovenly; careless filthy; confused; 

pellmell; immethodical; unclean; 

harum scarum. 
Walang bahid dumi-a-Clean; untouched; 

pure neat; unmingled: innocent; 

virtuous; holy. 



Walang bait a Thoughtless; imprudent. 
Walang baro-a-Shirtless. 
Walang basagulo-a-Peaceful; calm; se- 
rene. 
Walang bayad a Gratis; free of cost; 

gratuitous. 
Walang buhay a Lifeless; inanimate. 
Walang buhok a Bald; baldheaded. 
Walana: daan a Impossible, impracti; 

ticable. 
W^alang dalita a Painless; well. 
Walang damdam a Insensible; well 

without pain painless. 
Walang damit a Naked. 
Walang dangal a Infamous; vile; despi 

cable; low; abject. 
Walang dulo a Pointless. 
Walang daya a Equitable. 
Walang galang a Disrespectful rude; 

impudent; morose; insolent; haughty; 

peevish, inattentive; thoughtless; lof 

ty; discourteous. 
Walang galang aáv -Peevishly; inipu 

dently. morosely; insolently; discour 

teously; thoughtlessly. 
Walang galit a Quiet; serene; calm; un 

molested. 
Walang gawa-n Liesure. 



WAL 



147 



WAL 



Wlang guloa Silent; quiet; still calm; 
tranquil; noiseless; loyal; constant; 
faithful. 

Walang gulugud-a Inyertebrate. 

Walang gusto-a Loath; loth. 

Walang habag a Cruel; heartless hard 
hearted; inclement; incompassionate; 
inhuman; soulless 

Walang halaga-a Worthless; trifling; 
vain frivolous; mean; vulgar; empty; 
void; fruitless. 

Walang halo-a Pure: unmixed; unmin 
gled; clean; neat; mere. 

Walang hanap buhay-a-Destitute; help 
less; without work or employment. 

Walang handa a Extempore informal. 

Walang hangan a Boundless; endless; 
interminable perpetual everlasting; 
immortal; infinite; infinitive. 

Walang hanganana Unlimited; bound 
less interminable; endless; everlast- 
ing; infinite; without end. 

Walang hiya a Shameless; impudent; 
insolent; forward; disrespectful; ob- 
scene petulant; without selfre- 
spect. 

Walang hurapay-a Continual; incessant; 
uninterrupted; continuous. 

Walang ikababayad a Insolvent. 

Walang ingat a Careless; incautious; 
heedless; reckless; forgetful; neglect- 
ful. 

Walang interes-a-Impartial; uninterest- 
ed; candid; just; loyal. 

Walang kaba a Bold intrepid; daunt- 
lessj valiant; firm; constant; serene. 

Walang kabuluhan-a-Worthless trfling; 
catchpenny; futile; addle; void; emp- 
ty; incapable. 

Walangkahulilip-a-Incomparable;match- 
less; singular; unequalled; unpar- 
alleled. 

Walang kahulugan-a Senseless; unmean- 
ing; trifling; wortless; useless; fool- 
ish 

Walang kalinga a Inattentive careless; 
thoughtless; heedless; negligent; neg- 
lectful. 

Walang kalulwaa Soulless; inani- 
mate; lifeless. 

Walang k^mahalan a.Insolent; impu 
dent; haughty;vulgar;ordinary; shame 
less; ignorant; without; dignity. 
Walang kapalaran a Hapless; luckless. 

Walang kapara a Matchless, special; 
unequalled; unparalleled; incompar- 
able; particular; singular. 
Walang kaparis a Singular; special; 
unequallel; unparalleled; matchless; 
particular; peerless. 



Walang kapintasan-a Immaculate fault- 
less perfect. 
Walang karapatan a Unjust; unjustifia- 
ble; unfit unreasonable, without jus 
tice. 
Walang kasam a Solitary; sole; only. 
Walang kasama ad. A lone; solely. 
Walang katapusana Endless, intermi- 
nable immortal; without end; infi 
nite. 
Walang katawan a Bodiless; immate- 
rial. 
Walang katulada-Unequalled; matchless; 
unparalleled; special; peerless without 
comparison; incomparable. 
Walang caya a Unable; incomparable; 

unfit powerless. 
Walang kibo a Silent; quiet: dumb. 
Walang kimi a Free; disengaged; uneni- 

barrass-ed. 
Walang kimot a Silent; quiet; undis 
turbed dumb; motionless; noiseless. 
Walang kinikilingan a Impartial; just; 

unprejudiced. 
WalangKulang a Complete;entire;whole; 
integral;perfect exuet; right; finished; 
enough. 
Walang labas sa,matowid-a-Just;lawful; 

true; fair; truthful. 
V/alang laman a Empty; addle; vacant; 

void. 
Walang lasa-a-Tasteless; insipid; flat. 
Walang lihim a Open; frank; clear; un- 
reserved. 
Walang likat a Perpetual; everlasting; 
continuous; ccntinual; endlees erect. 
Walang likit a Straight; erect contin 

uous. 
Walang makakamukha-a-Matchless; in 
comparable; unparalleled, une 
quailed 
Walang mansa a Immaculate; spotless; 

pure. 
Walang hanga at mula a Endless; eter 

na¡ without end. 
Walang nag aampon a Helpless; desti 

tute. 
Walang nagkukupkop a Helpless; des 

titute; solitary; lonely. 
Walang nasa a Disinterested; not de 

sirous. 
Walang ngipin a-Toothless. 
Walang pagod a Indefatigable; unwea 

ried. 
Walang pagiitiis a Insufferable; into) 

erable. 
Walang pakiramdam-alnsen8ible;sen8e 

less; indifferent; shameless. 
Walang palada Unfortunate; unlucky; 
gad; hapless. 



YAN 

Walangpananampalataya-a-Incrediiious; 
unbelievable. 

Vi alang pangalawa-o-Matchless; unpar- 
alleled; solitary; singular, un- 
equalled. 

Walang pangdamdam-a-Insensible; in 
different; shameless. 

Walang paninivvala-a-Incredulous; un- 
believable. 

Walang pinag aralan-a Coarse; rough; 
illbred; rustic; ignorant; abject; low. 

Walang puri-a Infamous; vile; despica- 
ble; shameless. 

Walang sakit-aHale well. 

Walang sandata a Disarmed. 

Walang sapin-^>-Barefout. 

Walang sigla-a Infirm; lifeless; inactive; 
slow weak. 

Walang sinelas-a-Barefoot. 

Walang nukal a Olean; pure; free; neat; 
cleanly. 

Walang taba-a Lean meagre. 

Walang tahan-a-Oontinual endless; in- 
cessant; uninterrupted continuous. 

Walang tahi-a Seamless. 

Walang takot a- ->old; fearless intrepid; 
dauntless audacious; valiant: plucky. 

Walang testamento a-Intestate. 

Walang tigil a-Incassant; continual; 
uninterrupted. 

Walang turing a-Ungrateful; low; abject, 
mean; ignorant. 

Walang tuto-a-Ignorant; dumb; silly; 
unlearned; foolish. 



148 



YAY 



Walang ulo-a-Headless. 

Walang wasto-a Disarranged confused; 

disorderly; simple; silly; artless. 
Wala sa horas a-Unseasonable. un 

timely. 
Wala sa capanahunan-íí- Abortive, un 

timely. 
Wala sinoman-n Nobody none. 
Wala 8inomanj!?ro Neither. 
Walis-n Broom; duster. 
Walisin tJ-To sweep; dust. 
Walo-w Eight. 
Walo a Eight. 
Walong puo n Eighty. 
Walong puo a Eighty. 
Warin Reasoning; thought idea medi- 
tation. 
Wariwariin-i;-To think; reason; med 

itate; recall to mind 
Watak a Wide open; clear separated. 
Watakwatak-a-Wide; open, clear; sepa 

rated; at or by i tervals. 
WawanThe mouth of a stream, 
Wikan I anguage; idiom discourse talk; 

lingo; dialect conversation; converse; 
Wikain-iJ-To talk; converse; pronounce. 

speaK; say tell; discourse. 
Wikain labas sa matowid-v To lie; tell 

a f dsthood. 
Wika ng Judio w Hebrew. 
Wilig n-íáprinkling. 
Wiligan -vTo Sprinkle. 
Wisik-n-Sprinkler. 
W i si kan v To sprinkle; water; spray. 



IT 



Yabagrt Footstep; tread; noise of a 
footstep. 

Yagyag 7i-Trot. 

Yac.ip-n-Hug embrace. 

YacapiivTo hug; embrace; imbosom. 

Yaman-w-R^ches; mammon. 

Yamanaiiv- Since; well; then: now that. 

Yaman prep \ herefore. 

Yaraut-w- Disgust; abhorrence; molesta 
tion; displeasure; impatience; vexa 
tion; loathing; disturbance, chafe, 
disquiet; distaste. 

Yam uan-w -Rasure; scrapings; filings; 
parings. 

Yamutin-i;-To disture; displease; vex;^ 
molest; irritate; worry; bother; dis- 
gust. 

Yangyangann Place of stretching any- 
thing stretcher. 

Yanig ^Oscillation; vibration; shake; 
trembling; wave. 

Yanigin-t' ro wave; shake. 



Y^ano a-Average; regular; even;ordinaty, 

mediocre; plain; flat; neither good 

nor bad. 
Y'^antas n Tire; felloe. 
Yaon pro That. 
Yaon din adv.Ditto, idem. 
Yapak n t read footstep. 
Yari-n Cut; shape; make; flsrure; work,' 

form fashion; termination: finish 

ending. 
Yaripro. I his, 
Yariiui;To finish; close: terminate; 

end; do make; effect. 
Y'asak n- Desolation; break; deetructión; 

tear. 
Yasakin-tJ To desolate; destroy; break; 

tear; lay waste. 
Yasy as»»- Polish; planing. 
Yasyasin v To plane; smooth; polish. 
Yawe n Stopcock. 
Yaya-w-Invitation. 
Y'ayain v-To invite stand treat.. ¡ 



YUM 



149 



The refere; 



yet; 



Yayainaiig-;/rfj). 

.since. 
Yayainaiig-í/í/,-Theii now then now that; 
Yayat-i/,-Extennation; weakness; lean 

iiess; langtiidness. 
Yiniot-y¿ Oakum; tow; tow; cloth. 
Yniari-t'-ro make; form; produce; cause, 

exist; be. 
Yuko-wBow; stoop; sahitation; bend; 

inclination. 
Yukod r-8alutation; bow; salute; nod; 

jíreetin^r. 
\umagvaírt/-To trot; jojí: be in ha^te. 
Yamainiii'To tremble vibrate; oscil- 
late. 
Yumaman-r To enrich; grow or become 

rich; thrive; prosper 



Y UP 

Yumamot-t'-To vex disgust displease' 
glut pique; irk; molest; disturb, af 
flict; be displeased or vexed; an- 
ger; oppress. 

Yumi-a-Faded; withereii; decayed. 

Yumiim-t'-To fade; wither; decay. 

Yumuko Í' To bow; nod; bend; stoop, 

Yumukod r- Po nod; bow; stoop; bend 
the head. 

Yumurakr-To tread; trample, stamp. 

Yungib w Cave; grotto, cellar, hole; 
cavern; haunt; pit. 

Yupi-;^?-Bend; fold; double. 

Yurak-n-Stamp; tramp. 

Yurakan-u-To tread; stamp trample. 

Yusakin-r-To tread trample; stamp. 

Yupiin ?*-To fold; double; bend. 



151 



mBnoH VBmBinn 



A dan -n Adam. 

Adelaida n Adelaide. 

Aldriano-w- Adrian. 

Alberta-n-Bertha. 

Alberto-n Albert. 

Alejandra-w Alexandra. 

Alejandro-n Alexander. 

Alfonso-n Alphonno. 

Andrea-n-Andrea. 

Andrea wAdrew. 

Angel n- Angelo. 

Angela nAngeline. 

Anan-Anna. 

Anselnia-n Selma. 

Antonio n- Anthony. 

Arturo-n-Arthur. 

Agusiin-n-Angustin 

Barbaran Barbara. 

Bartolome-w-Bartholoniew. 

Basilio-^-Basil. 

Beatricia-?i-Beatrice. 

Benancia-w-Bernice. 

BenJamin-w-Benjamin. 

Bernaldon Bernard, 

Bibiano w Vivian. 

Cain w-Cain. 

Canuto w-Kenith. 

Carlos-n-Carl-Charles. 

Carlota-n-Charlotte. 

Carolina n Caroline, 

Catalina-n Kathrine; Kate. 

Cerilian Sisilia. 

Cristina-n Chistiana, 

Cristino n-Chistian. 

Clara n-CIara. 

Claro n Clare 

Claudio-n Claude. 

Clementa-n-Ruth. 

Conrado-n Conrad. 

Constantina-n Constance. 

Daniel w-Danif^l; Dan. 

David-n David. 

Diego-n Diego. 

Dicnicio-n DennÍ8. 

Dora-ti Dora. 

Dorotea w-Dorot hy . 

Doroteo-n-D^rchester, 

Eduardo-n-Edward, 

Elena-n Helen; Lena; Ellen. 

Elias-n-EliaH. 

Emilia w-Emily. 

Emilio wEmiL 

Engracia n-Grace. 

Enoc-wEnoch. 

Enrique-n-Henry. 

Enriquetta-w-Henrieta; Hari reí . 



Erman-w-Herman . 

Eugenio-w Eugene. 

Eva n Eve. 

Federico ie Frederick. 

Feliz-M-Felix. 

Fernando-w Ferdinand. 

Felipe-?* Phillip. 

Flora-7i Flora. 

Florencia-ii-Florence. 

Francisca-w- Francis. 

Francisco-n- Frank. 

<iabriel n Gabriel. 

George -w -George. 

<Terónima-w Jeremy. 

Gerónimo-»*- Jeremiah; JerO"»<^- 

Gil-n-Gil. 

<Tregorio-n Gregory. 

Guillerma n-WiUielnam. 

Guillermo-n- William . 

Herodes-w Herod . 

He^culano-f^Herc^les . 

Isacw -Isaac. 

Jacob-w-Jacob. 

Jarme w- James. 

Job-W'Job. 

José-w-Joseph . 

Josepa-w Josaphine. 

Juan-?i-John; Jonathan. 

Juanita-^-luniafca. 

Julia w-Julia. 

Julian ^^ Julian. 

Juliana n Juliana. 

Julio 71 Julius. 

Justo n Justus. 

Laura n Laura. 

León-n Leon. 

Leonardo-n I^eonard. 

Leoncia n Leona. 

Leoncio n Lionel. 

Leonora n-Leonoir. 

Lorenzo n Lawranee. 

Lucas n Luke; Lucas. 

Lucia n Lucile; Lucy. 

Luis-w Lewis; Ix>uÍ8. 

Luisa n Louisa. 

Magdalena-n Magdalene. 

Magallanes-n Magallaii. 

Manuel n Emanuel. 

Marcelo n Marshall 

Marcelino n Marshall. 

Marcos-w Marcus; Mark. 

Margarita w Margarita; Margery 

Maria-71 Mary; Marie. 

Mariana n Miriam. 

Mariano n Marion. 

Marta « Martha, 



152 



Martin-n Martin. 
Mateo-w Matthew. 
Matias-w -Matt bias. 
Mauricio-w Maurice 
Melecio n Michael. 
Meliton» MiltoiK 
Moises-w-Moses. 
Nicolás n-ííicolas. 
Patricio n Patrick. 
Paula; Paulina /¿Paulina. 
Paulino-n-Paul 
Pedrow-I eter. 
Rafael n- Ralph. 
Raymundo M Rayniojid. 
Rebeca ?* Rebecca, 
Ricardo-w Richard. 
Roberto n Robert. 
Rosa M-Rose; Rosa, 
Rosalia w Rosalind. 
Rufino-H RufuR. 
Ruperto-n Rupert. 
8alome-w-Salome. 
Samuel-w-8amueK 



Sara -n- Sarah. 
Silvestre-n-Silvester. 
Simeon n- Sim eon. 
Simon-w-Simeon. 
Sofia-n Sophia. 
Salomon w Solomon. 
Susana n-Susanna. 
Teobaldo Theobald. 
Teodora-n-Theodora. 
Teodoro-n-Theodore. 
Timoteo n-Timothy. 
Tobias-w Tobias. 
Tomás-w-Thomas, 
Trinidad/i- Trinidad. 
Vicente ñ- Vincent. 
Victorn-Victor. 
Victoria n Victoria. 
Virginia ti Virginia, 
Yreneo-w-Ira. 
Yrene-w-Irene. 
Ysabel-n-Isabel. 
Ysayas n-Isaiah. 
Zoilo-ti-Zoihis. 



MaN(1A BÜAN 



Enero /i January. 
Febrero- w-February. 
Marzo w-Marcl). 
Abril-M-April. 
Mayo ?* May. 
Junio IÍ June, 



Julio-M July. 
Agoston- August. 
Septiembre-w Septen)})eF, 
Octebre-n October. 
Noviembre ti-Novemberv 
Deciembre-w-T)ecenibev. 



Manga araw. 



Lingo /Í Sunday, 
Lunes w-Monday. 
Martes- /i-Tuesday . 
Miercoles-w-VVednesdav. 



Jueves n Thursday. 
Viernes-Friday. 
Sábad o n- Satu rd a v. 



153 



PROPeR nRmes 



Adelaide n- Adelaida. 
Adam-n Adán. 
Adrian r?-Adriano. 
Albert?! Alberto. 
Alexaiider-n Alejandro. 
Alexandra-^- Alejandra. 
Alphonso-n Alfonso. 
Andre-n- Andrés. 
Andrea n- Andrea. 
Andrew n Andrés. 
Aageline-n-Angela, Angelina. 
Angelo-w Angel. 
Anna n-Ana. 
Anthonj^-n- Antonio. 
Arthnr-w- Arturo. 
Augustin-w- Agustín 
Barbary-n Bárbara. 
Bartholotnew-n Bartolomé. 
Basil-7i-Basilio, 
Beatrice-n-Beatricia 

Henjamin-n-Benjamin. 
Bernards- Bernaldo. 

Bernice-n- Benancia. 

Bertha-?i- Alberta. 

Cain w-Cain, 

Carl-n Carlos. 

Caroline-n Carolina. 

Charles-n-Carlos. 

Charlotte-n Carlota. 

Christian-n-Cristino. 

Christiana-?^-Cristina. 

Claran Clara, 

Claren (^laro. 

Claude-n Claudio. 

Conrad-n Conrado. 

Constance-n Constancia. 

Dann Daniel. 

Daniel n Daniel. 

David-n- David. 

Dennis-n Dicnicio. 

Diego-n Diego. 

Dorar» Dorotea. 

Dorchestern-Deroteo. 

Dorothy n-Dorotea. 

Edward-w Eduardo. 

Elias-w-Elias. 

Elena-n-Elena. 

Emanuel-n-Manuel. 

Emil n-Emilio. 

Emily-w Emilia. 

Enoch-n Enoc. 

Eugene n Eugenio. 

Evan Eva. 

Felix-n-Felix. 

Ferdinand-n Fernando. 



Flora-n-Flora. 
Florence-n Florencia. 
Francis-n Francisca. 
Frank n- Francisco. 
Frederick n Federico. 
Gabriel n Gabriel. 
George-n George. 
Gil-n-Gil. 

Grace-n-Engracia. 
Gregory-n Gregorio. 
Haniet-n Enriqueta. 
Helen n Elena. 
Henrietta n-Enriqueta. 
Henry-n Enrique. 
Hercules-n-Herculano, 
Hermann Erman. 
Herod-n Herodes. 
Iran Yreneo. 
Irene n Yrene. 
Isaac-n-Isac. 
Isabel-n-Ysabel. 
Isaiah-n-Ysayas. 
Jacob-n Jacob. 
James n- Jai me. 
Jeremiah n-Geronimo. 
Jeremy-n-Geronima. 
Job-n-Job. 
John-n-Juan. 
Johnathan-n- Juan . 
Joseph-n-José. 
J osaphine-n Josepa. 
Julia n Julia. 
Julian n Julian. 

Juliana n Juliana. 
Julius n Julio. 

Juniata n Juanita. 

Justus n Justicio; Justo. 

Kathrine-n Catalina. 

Kenith n-Canuto. 

Laura n Laura. 

Lawrence n Lorenzo. 

Lena-n-Elena. 

Lenoir n-Leonora. 

Leon-n Leon. 

Leonard n Leonardo. 

Lewis n Luis. 

Lionel-n Leoncio. 

Louis-n-Luis. 

Louisa n Luisa. 

Lucile n Lucia. 

Lucy n Lucia. 

Magdalene n Magdalena. 

Magellan-n Magallanes. 

Marshall n Marcelo. 

Marcus n Marcos. 

Margaretten- Margarita. 



20 



154 



Marie-n-Maria. 
Mari on-/¿ Mariano. 
Mark-w Marcos. 
Martha-n- Marta. 
Martin-n Martin. 
Mary n María. 
Matthew w-Mateo. 
M at hias-w -Matías. 
Maurice-w- Mauricio. 
Michael-7i-Melicio. 
Milton-t^-Melitoii. 
Moses-w-Moises. 
Nicolás w-Nicolás. 
Patrick-w Patricio. 
Paiil-w-Paulino 
Pauline w Panlina Paula. 
Peter-n Pedro. 
Philli-n Filipe. 
Ralph -w-Rafael. 
Raymond-w-Raymuiido, . 
Rebecca w-Rebeca. 
Richard-w-Ricardo. 
Robert-w Roberto. 
Rosalind-w-Rosaha. 
Rose-Rosa w-Rosa. 
Rufus M-Rufino. 



Rupert-n Ruperto. 

Ruth-íi- elementa. 

Salomen Salome. 

Samuel-n-Samuel. 

Sarah-n-Sara. 

Selma-w Anselma. 

Sisilia-n Cesil a. 

Silvester-nSilvestre. 

Simeon n-Simeon; Simon. 

Solomon-n-Soiomon. 

Sophia-n-Sofía. 

Susanna n Susana 

Tlleobald-?^'l'eobaIdo. 

'I'heodora-n-Teodora. 

Theodore-w-Teodoro. 

Thomas-n-Tomas. 

Tobias H-Tobias. 

Trinidad-n-Trinidad. 

Victor w- Victor. 

Victoria 7i Victoria. 

Vincent w- Vicente. 

Virginia-n-Virpi'inia. 

Vivian-'/^- Bibiano. 

Wi h e I m a-n- G u i 1 1 e r m a . 

William-'^^-Guillermo. 

Zoilus-w Zoilo. 



ntontfts of tic pear 



January-w Enero. 
February-n-Febrero. 
March-n-Marzo. 
April-n-Abril. 
May w Mayo. 
June-w Junio. 



July-Ji- Julio. 
August-n- Agosto. 
September-n-Septiembre, 
October-n Octubre. 
November-??. Noviend>re. 
Deceniber-n-Diciembre. 



Oaps of tfte tDceU 



Sunday-w-Lingo. 
Monday-M-Lunes. 
Tuesday -n-Martes . 
VVednesday-n-Miercoles. 



Thursday-n- Jueves 
Friday -w- Vi ernes. 
Saturdav-ii-Sábado. 



ABE 



156 



ABO 



JL 



A-a-Isang; sang. 

Almck-aclv.'SsL likod; sa gawing likod. 
Abacus n Kasangkapan pangbilang. 
Ahattadv. Sa gawing likod; sa gawing 

huli. 
Abandon v Umalis maiwan lunmyo pa- 

bayaan tatnpuhan. 
Abandonment-n-Pag iiwan; pag al is ka 

pabayaan: kawalan ng kalinga 
Abase-v Magpahamak. ibaba ang loob 

ng kapwa. 
Abaten Bnmaba: humimpil; himnbay; 

umigi guminhawa. 
Abbet-yiConvento. 
Abbot w Amo ng convento. 
Abbreviate v Iklan. 
Abbreviation n Pag iikli. 
ADcess n Pigsa; bagá; bnkol na ma 

nana. 
Abdicate-íJ-Ibigay sa iba ang kabarian; 

umalis sa pagkahari. 
Abdieationw-Angpagaalis sa pagkabari. 
Abdomen-w-Tian; tiyan. 
Abdominal a-Nauukol sa tiyan. 
Abduct-t? Itanan; agawin; iagaw. 
Abduction w-Pagtanan; pag agaw. 
Abed-aíív.-Nakahiga; nasasa bibigaii. 
Abet-'U-Kalongin; kumalong. 
Abettor-w-Taga pagkalong. 



Abeyance-w-Pag aasaban; pag aantay 
Abhor-v Masuklam sa kapwa; magalit; 

kamuluan; mapoot;mamnlii yumamot. 
Abhorrence-n-Dumal: kasuklaman; 

mubi; suklam ng loob sa kapwa; ya 

mot. 
Abide i>Tuffi ira; maghinto magluat; 

dalumatin; damotin; batakin; dalitain; 

magtiis; umayon, 
Ability-w Kaya kapangyarihan kasana* 

yan bisa; karunungan: katalinuhan; 

lakas talas ng isip pag iisip. 
Abject-a-Hamak; mababa malait; wa- 

lang dangal; walang pinag aralan. 
Abjure ?^Talikuran; makaila; mag re- 
nuncia. 
Ablaze-aíív.-Naniningas. 
Able-a Makaya; sanay: may kaya; ma^ 

talino; marunong bihasa. 
Ablution n Ang pag lilinis. 
Aboard «ííí?. Nasa sasakyan; nakasakay 

sa sasakyan. 
Abode n-Tirahan; babay. tabanan; pa 

mamahay. 
Abolisb-íí-Lipulin; alisin; burabin; anta- 

lahin pawiin. 
Abolition-n Pagkalipol; paglilipol. 
Abominable-a Nakabihiya; bamak; ma- 

sama; kabiyahiya. 



ABU 



157 



AOC 



Abominate-íJ-Magpahamak; hauiakin. 
Abomination -n-Pagpahamak; kaha- 

makan. 
Aboriginal a Caunaunahan; unang. 
Aborigines nAng mga unang tawo na 

tumira sa isang lugar 
Abortion-í^-Panganganak labas sa pana- 

hon pagkakunan. 
Abortive-a Labas sa panahon; walang 

kabuluhan. 
Abounds Sumagana masagana. 
Abour-afiz/.-Malapit; saan, dako; sa pa 

libid sa pagligid. 
Ahout-prep.i^siug ayon; dahil sa sa. 
Above i:»rej?.-Hingil sa, tangi sa mataas 

pa sa 
Aboye-adv.-Sai itaas; sa ibabaw. 
Above men ioned a Nabangit; nasabing. 
AbreeiSi-adv Sa tabi katabi, sa tagilid 
Abridge-i;-Iklian; liitan; magbawas. su 

mal in awasan, 
Abridgement-n-Pag ikli; pagkaliit pag 

babawas salin. 
Abroad adv.-Sa tanyag sa labas ng ba 

hay; hayag. 
Abrupt a-Bigla; golpe. 
Abscond-'y-Tekasin manek^s; tumekas. 
Absconder-n Manenekas 
Absence-n-Pagkawala; kawalan. 
Absenta Wala. 

Absent-v U.malis; liimayo; lumayas. 
Absentee n Aug umalis na ang hindi 

humarap. 
Absolute a Totoong; tuuay; makapang 

yayari. 
Absolution-n- Pata wad; pag papatawad. 
Absolves- ^'atawarin. 
Absorb-i;-Higupin. humigop humitit. 
Ab8orption-7^-Higop; liitit. 
Abstain v Magtiis; tiisin. 
Al:)staining a Matitiisin. 
Abstemious aMatitiisin; mapagpigil; 

mabinahon 
Abstinence-n-Pagtiis; ka iyaban; kasu 

katan. 
Abstinent a Magaptiis; mapagpasiya. 
Abstract I'-Hugutin; bunutin; hiwalayin; 

ialis. 
Abstract n-Kasulatan. 
Abstracted-r Nakahiwalay; nakabukod; 

wala sa^isip. 
Abstraction-n-Pagkahiwalay; hiwalay; 

hugot; buT ot. 
Abstruse a Malalim; mahirap. talastasin; 

malabo. 
Absurd a Makatatawa; walang kabulu^ 

ban; walang casaysayan. 
Absurdity-n-Kamangmangan: kaululan. 
Abundance-n-Kasaganaan; karamihan; 
kahustuhan; kasukatan. 



Abundant a 8agana; busto ma ram i; ma- 
sagana. 
Abundantly afit?.-Malabis masagana. 
Abuse-'i;-Lampastanganin; ali muraban: 
luir ait; laitan pamibasanin pasla; 
ngin salantain alipuslain; murabin. 
Abuse nLapastangan paglai ; pagaali 
nmra; katampalasanan; dowahagi; 
pagmumura kalapastanganan 
Abusive a-Tampalasan; bastos; masama. 
Abusivenesfe-^- Kalapastanganan; pag- 

alimura. 
Abut-i; Magpisan umabot; lumapit. 
Abutment n Fader na bato. 
Abysmal a Malalim na totoo; walang pu 

sud ó puit. 
Abyss n Lugal na totoong malalim. 
Academic Academical a Nauukol sa aca 

demia. 
Academy n Academia. 
Accede v Pumayag; umabot abutin; 

kamtan. 
Acelerate-'--Tumulin. lumiksi. 
Acceleration n 1 ulin katulinan; liksi; 

kaliksihan. 
Accent-^' Accento lakas. 
Accent t? Ilagay ng accento ó lakás. 
Accentuate v llakas. 
Accentuation w Pagkalagay ng accento. 
Accept-t^Tangapin tumangap darnotin. 
Acceptable a Dapat tangapin; marapat 

tangapin matatangap; nakalulugod. 
Acceptance n Pagtangap 
Acceptation-^ Ang pagtatangap;kahulu- 

gan. 
Access-?^ Pag abot pag lapit. 
Accessible a Makakaabot; makakamtan. 
Accession-71- Pag abot; pagkamtan; pag- 

kamit. 
Accident n-Ang nangyari na hindi sina 
sadya; nagcacataon; pagkabalatong; 
sakuna 
Accidental a Hindi sinasadya; nagka- 

taon hindi tinatfilaga; mataonan. 
Ac<",laim-v Purihin; parangalin. 
Acclaim-n-Pa^pupuri. 
Acclamation n Pagpupuri. 
Acclivity n-Tiba^ akyatan tirik. 
Accomodate-i'-Magbigay loob; makiba 

gay; magkasundo 
Accomodating-^ Mapagbigay loob ma- 

pagtiis. 
Accotnodation-n Pagkasunduan. 
Accompany-t; Sumáma; isama; sumabay; 

ihatid maghatid. 
Accomplice-n-Ang kásama sa paggawa; 

kamiyaw; kasáma; katulong. 
Accomplish-i'-Tapusin; yariin; totoha- 

nin. 
Accomplished-a-Yari; natapos na. 



A CM 



ir)8 



ADD 



Accuiupliishnient n Pagkayari; pangya- 

yari katapiisan. 
Accoinptant n Taga bilang. 
Accord-w Kasulataii; salitaaii; pagkasun- 

duaii. 
Accord-iJ-Puinayag; uniayon; mag ka- 

sundo. 
Accordance-w Salitaan pagkasunduan. 
Accordant -a-Nagkakaayoii. 
Accor(iing a Ayon naiuikol. 
Accurding to law Naayon sa matowid. 
Accordion?! Cordion. 
Accust-f-ilapit. lumapit bumati' 
Account ?¿ Balak; saysay; tiiring; salay- 

say kasaysayan kuenta 
Account V Salaysayin; balakin; saysayin, 

magturing. 
Accountable fZ Masasagutin; taga pana- 

go t 
Accountant w-Taga bilang ng kuarta. 
Accounter-i/ Ibigay ng kailangan. 
A ^couternients Ti-Manga kasangkapan 

ng sundalo. 
Accredit-t'-Ibigay ng katowiran ó ka 

pan try ar ib an. puniayag. 
Accredited ft Balitang ban tog. 
Accrue-t' Magdagdag; luniaki, 
Accunnilate-i'-Mágipon; buniunton; umi- 

pon luniaki. 
Accuuialation-?i-Pag upon: dagdag, pag- 

feíasániapánia 
Accurate a Kawanlan ng mali dunong. 
Accurse y-Surapain sumumpa manuni- 

pa niagtungayaw; tungayawin. 
Accursed a Haniak; nialait. 
Accusation n-Bintang; sumbong; para 

tang. 
Accusative a Dapat snmbungin. 
Accunable a Dapat isumbong. 
Accu8e-'i>Isun)bong; suinbungin; bin- 

tangin; paratangan; magsunibong; 

magparatang rnagbigay sala. 
Accu8tora-í?-Mamibasa; bibasabin; pa- 

niaratibin; liiratiban; gamitin. 
Accustomed-ft Hirati; bibasa; datiban; 

palagi. 
Ace-n-Alas. 

Acerbity-ti Kasaklapan. 
Acbe Í? Sumakit; bnniapdi; buinapis; 

niagdamdani. 
Acbe H Sakit: damdani; bapdi; antak. 

dalambati; bapis; kirot. 
Acbieve f Gawin: tapusin. 
Acbievement-w Pagyayari; tapos. 
Acid y¿ Aksido. 
Acid-ft-Maasini. 
AcitHty H-Asim kaasinian. 
Acknowledge uSagot; tunuigon. 
Acknowle<lgenient-/i-Sagot; tugon. 
Acme H Pandulo; kataastaasan lugar. 



Acorn-w-Kunga ng kaboy na tinata- 

wag (acorn). 
Acoustic a Nauukol sa dinig. 
Acoustics-n-Karuiumgan sa pandinig. 
Acquaints- ilalanin. 
Acquaintance-^- akilala; kilala; pag- 

kikilala; pagpapakilala. 
Acquiesce-i/' Makiayon; pumayag. 
Acquiescence n Pakikiayonpagkapayag; 

pagkaayon. 
Acquire v Makinabang; magkamtan; 

maykaroon; pumulot pulutin. 
Acquirenxent n-Pagkamit; pagkakaroon; 

pagabot 
Acquisition n Pagkakamtan tubo; paki- 

nabang. 
Acquisitive ft Mahilig ^^a tubo. 
Aquittal n-Pagpatawad 
Acquittaui'e n Taw ad; re ibo. 
Acre-n-Pirasong lupa na may 123 baras 

at tatlong dankal ang baba at 49 é 

ng baras ang lapad. 
Acrid ft Mapait maasim; naninigid. 
Acrimonv^i- Km paitan bangbang. 
Acrimonious ft Mapait; masaklap. 
A{;robat i^ Tawong malakas at sanay. 
Ac»'obatic-'T Malakas at sanay. 
Across pri'j; -Sa kabila; nakahalang. 
A coos ftrZü. vSa ibayo pabalang. 
Acrostic-w-Hugtong na may isang sali 

tang nakataüTO. 
Act w Kilos; gawa bawat isa ng manga 

babagi ng teatro. 
Act-?'- unnlos; gumawaimagkomediante. 
Act like a cldld-'y Kumilos parang bata; 

magbinata 
Action n Kilos gawa; at^al. 
Actor-ii Komediante. 
Actress ??-Komedianteng babayi. 
Active-ft.-Maliksi; bubay; harnrnpak; ma- 

agap; masigla; madali; mabisa; bibasa; 

mátalas. 
Activeness-w-Kaliksiban; agap; kasipa 

gan; kabibasanan; aigla; liksi. 
Activity 7?rLiksi; agap; sipag kasipagan; 

kaliksiban; sikap; bisa; katulinan; 

sigla. 
Actual-ft-Kasalukuyan; tunay. 
Actually-ftrZv.-Kasaiukuyan; tunay. 
Actuate-'?; Ipakilos; iudyok. 
Acute ft-Matulis; matalino; mátalas. 
Acuteness-n Katulisan; katalasan. 
Ada<ie-ii Patnugot; salita nangaling sa 

kanunuan. 
Adapt-t'-Ikama; gamitin; ikapit. 
Adaptable-ftMabagay; bagay. 
Ada]>tation n Paggagamit; pagkama. 
Add r-Dagdagan; bilugin ipatong; pa 
tungan; mags urn a; magdugtong; mag- 
ugnay; ipaibabaw. 



ADM 



159 



ADV 



Adder-w-Alupong. 
Addible-Addable-it-Makasii8uma. 
Addict i;Gumamit na Jagi, 
Addition-'^iSumar pagdaragdad; karag- 

dagan dagdag, dugtong; pagbuti. 
*pamakpak. 
Additional-a-Nakadagdag pa. 
Addle-a Bugok; walang kabulahan wa- 

lang laman. 
Addle t? Hunmlok. 
Address-i;-Magsalita; batiin. 
Addres n-Serrnon pagsasaysay dis 

curso; kinati tiraban; pagV)ati. 
Adduce t; 11 i taw ibarap ipakita. 
Adept-a Bibasa; sanay; marunong; nia 

talas. 
Adept-n Tawong marunong at sanay. 
Adequate a-Husto; sukat; sapat; bagay; 

sagana. 
Adhere-i;-Sumama; dumikit; magpisan; 

sumapit pumisan. 
Adberence-i^ Pagdidikit ; p a gk a p i s a n; 

pagsapit. 
Adberency n Pagdidikit: pagkapisan; 

pagsapit. 
Adberent a Nakadikit. 
Adhesion n Pagdidikit. 
Adhesive a-Nakadikit. 
Adieu n Paalam. 
Adipose-a-Puro taba. 
Adjacent-a-Malapit; katabi, hindi ma 

layo. 
Adjective-Ti-Adjectivo. 
Adjectively adv. Parang adjectivo. 
Adjoin-'?;-Ipisan; isama: raagdugtong. 
Ad^'ourn-vTumapos, tumigil ang kapi- 

sanan. 
Adjournment n Pagtitigil ng kapisanan. 
Adjudge-i'-Mag hatol; batulan. 
Ad'judicate-t^-Humatol batulan. 
Adjudication n Paghabatol. 
Adjunct-a-Makadugtong. 
Adjuration n Panalangin panumpa. 
Adjure-T/ Manumpa; ipanurapa. 
Adjust -í^-Ayosin; busayin, banatin; iga- 

yak; ihanda maghusay. 
Adjus^able-a-Makakaayos. 
Adjustment ?*-Pagkakaayos; pagkaka- 

husay. katotohanan. 
Adjutant n Ayudante. 
Adininister-t;-Kumalinga; mamábala; 

suyuin;, m anuyo. 
Administration-n-Pamamahaia; pagpu- 

púno. 
Admini8trator-^^-Ang jiamamahala; taga 

bantay ng ari ng iba; ó kapwa. 
Administratrix n Ang babaying nama- 

mahala sa ari ng kapwa. 
Admirable-a-Katakataka; dapat puribin; 

main am. 



Admiral ?i Admirante; puno ng mga 

sasakyan de guerra. 
Admiration n-Pagkapuri; mangba pag 
tataka; pagmamangba; pangingilalas; 
Admire f Puribin; ipagpun mamangba; 

niMngingilalafa; magtaka. 
AdmÍ8sible-<2-üapat tangapin: matatan 

gap. 
Admission-n-Pahintulot; pagpasok. 
Admit V Ipasok: ipabintulot magbignv 

daan; magkaloob; tumangap. 
Admittance-n-Pahintulot; tulot pagpa 

sok. 
Admixt' Ibalo; ilabok. 
Admixture n Halo labok. 
Admonish-i' Aralan: pangusapan; sisi- 
hin; sumaad: bumala magpasiya; 
payuhin. 
Admonition-n-Babala; payo; pasiya 

pagpasisi. 
Ado n Guio; birap. 
Adoben-Ladrillo na natuyo sa araw 

lamang. 
Adopt-i;-Gamitin. 
Adoption V Paggagamit. 
Adore í^G^miliw lumigaw, giliwin; li- 
ga win umibig ibigin 
Adorable a Dapat giliwin dapat ibigin. 
Adoration n-Paggiliw pagibig. 
Adorn v Gaya kan; igayak panuitihin; 

magalingin; gumayak. 
Adornment-w Gayak; hiyas; pamuti. 
Adrift a Nakalutang. 
Adri£t-aríí;.-Nakalutang. 
Adroit a Mátalas; tuso, sanay. 
Adulation n Pagpalayaw Paglalangis ng 

dila. 
Adulatory. a Nauukol sa pagpapalayaw. 
Adult a Matanda may edad. 
Adult-w Tawong busto na ang laki. 
Adulterate a May halo. 
Adultery w-Pakikiapid. 
Advance-t' Sumulong; magtuloy; luma 

pit. 
Advance h Sulong; paglala[)it; pagtuloy. 
Advancement-7i-Pagbuti; pagsulong, pag 

galing; paglalapit. 
Advantage n Pakinabang; tubo; luta; la 

tamasan. 
Advantage Makinabang. 
Advantageous ri-Pakikinabangan; maki 

kinabang. 
Advent 7*- Ang nagyari na; nagkakataon. 
Adventuren-Ang hindi sinasadya ang 

nagkakataon. 
Adventure v Magkataon. 
Adventurous a Matapang; mangabas. 
Adverb n Advervio. 
Adverbial fi-Nauukol sa adverbio 
Adversary-?* Kalaban; katalo. 



AFF 



\m 



AGG 



Adverse a liaban; nialaban. 
Ad versity n Kasal aian kahi i apan . 
Advertise I? Ipahayag: ipabalita. 
Advertisement nBabala; pahayag balita. 
Advise-w-Aral; babala; panguugusap; 

payo; inaaralan; pagpayo. 
Advise í^Aralan; pnyuhan sumaad; 

pangusapim; ipangubap; iiinaial. 
A(ivÍ!sable-a Dapat suiidin. 
Advisedly aril'.- Dapat suiidiisunduin. 
Avisory a-Mar^pat su mil nod. 
Advoc•ate-/^-Al)g taga pamairitan. 
Advocate 7/ Mainagitan; lumabaii; kup- 

kupm. 
Adz or adze n-Dahas. 
Aeral n-Ivaunkol sa hangin. 
Aesthetic a Naiiukol sa lasa. 
Aesthetics w-Lasa lasap. 
Aether n-Etero. 
A fa radv S a malayo 
At'fability-w-Saya; kasayahan; lugod; 

kaluguran. 
Affable n Maamong loob; malambot iia 

ugali iiakaliilngod masaya; palaj^ay. 
Affableness n Saya higod; kasayahan; 

kaluguran. 
Affair 7i-ÍTñwa. 

Affect-í' Magkonowari; ibahin; niaukol. 
Affectation-^- agkok nowari; kaibhan; 

kaukiilaii; daya. 
Affected a- Nakadadaya. 
Affecting a-Nauukol sa. 
Affecticn-M Pag ibig; pagakwili; paggi- 

liw. 
Affectionate a-Magiliw; mairog; mairu- 

gin; masintahin taos sa loob; nia- 

gandang loob; dapat ibigin; marani 

(ianiin 
Affidavit n Kasulatan na ipinanumpa. 
Afñliate-r-lsama gamitin. 
Affiliation /¿Pagsasama; pag gagamit. 
Affinity-n-Pagkakamagaiiak dahil sa 

pag aasawa. 
Affirm ü-Tibayin; tumutol; tumibay; ma- 

nibay. 
Affirmation w-?agpapatotoo pagtibayan. 
Affirmative a-Sinasaysay. 
Affirmative n Kasaysayan. 
Affix-f-Tdugtong sa duk) 
Affix n Dngtong sa dulo. 
Áfrtict a-Habagin; hapisin: pasakitan; 

yamutin; yumamot;hnmapis; mahapis. 
Affiliation n Damdam; lumbay; pighati; 

kabirapan; kasakitaii. hanibal; hinag- 

pis: alipusta. 
Affiuence-n Kayamanan; kasaganaan. 
Affiiient-a-Mayaman; sagana; busto 
Afford M Ibigay; pumayag 
Af f ray *w. Away pagsa8aguj>a; laban;pag- 

p.iI)amook, takapan; bal)ag. 



Affray-i;-Takutiii; labanin. 

Affright-T?. Takut. 

Aff rigbt ¿' Takutin. 

Affront 71 Kamuraban kapalibhasaan; 

paglapastangan pagaalipu^ta. • 
Affront V Murahin lapastanganin; ali- 

pu stain; hiyain. 
Afghan a Nauukol sa Afghanistan. 
Afghan n-Taga Afghanistan. 
Afield adr. Sa parang ó bnkid. 
Afire a Isalilingas; naliliab. 
Afire a<i" Nakalilingas. 
Afioi t a(ir. Nakaiutang; langoy; lunui- 

Intang. 
Aifoot adv. Nakaladkad; palakad. 
Afore rt-^y -Nauna nabangit sinundaii. 
Aforesaid a Nasabing nasabi na na 

ban git n aturan na 
Aforementioned a Nabangit nasabing; 

natnran na. 
Aforetime adv. Nauna sa panahon. 
Afraid a Natatakot matakot. 
Afresh adn. ülí panibago. 
Ait-adv. Sa gawing likod. 
After afiv.-Pagkatapos sa hulihan sa 

huli. 
After-j9re/?.-Pagka; pagkatapos. 
After a Sumunod; nakasunod lulling 
Aftermath-M Hapon pagkatanghali. 
Afternoon w-Hapcn. 
Afterward «(Ít/. -Pagkatapos pagka; sa 

hulihan. 
Afterwards arÍT/. -Pagkatapos; pagka; sa 

hulihan; sa huli; saka 
Agan adv. Uli; nuli; ulit 
Against prep. Sa harap; laban sa; ba- 

lintuna laban kay. 
Agate-n-Igang metal na mararami ang 

kulay. 
Agp'-n Gulang edad panahon, kapana- 

hunan; katandaan; laon. 
Age V Tumanda lumaon; lumipas. 
Aged a Matanda: magulang; laon. 
Agency n Oficina ng isang katiwala; pag 

kakatiwala 
Agent n- Katiwala encargado 
Agglomerate-v-Pumisanpisan sa isang 

bola 
Agíjrandize tJ-Dagdagan; idagdag; luma 

ki; lumalo, magpalaki pagdilagin. 
Aggrandizement-n Pagpalaki; pagdarag- 

dag. 
Aggravate-aPasamain hamakin; yamu- 
tin pagalitin. 
A<igravation-n Tukso kahamakan. 
Aggregate vUmabot; abotin; dumagdag; 

idagdag pumisan. 
Aggregate w-Bi log; buo nakapisan. 
Aggregate-7t-Buo; kabilugan; pagsasama; 

kalabatan; 



AIS 



161 



Aggregation -n Pagsasama; pagpipisan; 

kalaha an. 
Aggression n-Pag laban; pag aalsa. 
Aggressive a Matapang; mangabas. 
Aggressor a-Ang luniaban; unang lu 

maban 
Aggrieve v Magpabirap; saktan; pabi 

ra{)in. 
Agbast a- akilakilabot nakataka. 
Agbast 6írZí;. Nalvamamangba; kakilakila- 

bot. 
Agile rt MaHksi, masigla, magaan; ma 

agap. 
Agitate-v Sulsulin; udyokin; tuksubin. 
Agitation nSnlsol guío; ndyok. 
Agitator n Ang sumulsol man^ugulo. 
Agoadv Naknraan na; lipas. 
Agoing adv Pa^alaw; lumalakad. 
Agonize-i^ Pabirapin; tuksobin; suma 

kit na lubba; majibingalo. 
Agony-n-Hirap bingalo; sakit. 
Agree t' Magkaisa; nmayon; pumayag; 

tumango pahintnbitin ipabintulot. 
Agreeable a Mabagay; makaliilugod; na 

kangiti; matatawanin makatatawa. 
Agreeably adv. Kawiliwili;'kalngodlugod 
Agreement- w- Kasulatan; pinagkasun 
duan salitaan tipanan; trato; pinag 
iisapan pagkaisa pagkakaayon. 
Agricnlture-n Agricultura pagsasaka. 
Agriculturist n Magsasaka. 
Aground r/ri/;. Nakasayad sa lupa. 
Ague n Ngiki. 
All inter. Aba. 
Ahá adv. Aba aroy; 
Abead adv. Nauna; sa una; sa barap; 

sa dulo. 
Aid V Tulungin; amponin; abuluyan sa- 
kloloban; gumibik; kupkupin; tang 
kilikin. 
Aid-nTulong: andukba; abuloy; pag 
hibik; saklolo. tangkilik; pagaabuloy; 
manunulong. 
Ail ¿'-Magkasakit; magdamdam. 
Ail n- Sakit; dam dam. 
Aimn-Tudla; punta. 
Aim-í;-Tudlain; puntabin. 
Aimless a Walang dulo pabaya. 
AirwHangin; kabambugan. 
Air-t'-lbilad; iyangyang; patuyuin sa 

ban gin. 
Airily arii?. -Maga an; masaya. 
Airiness w-8aya; kasayaban; gaan ng 

katavvan 
Airing-n Pasial; pagpapabangin. 
Airy a Parang bangin; magaan; nauukol 

sa bangin. 
Airtigbt a Di makapasok ang bangin. 
Aisle /i Sulambi; daan sa pag itan ng 
dalawang taludtod uupuan ó y)anko. 



ALL 

Ajar-^(iit?.-Nakabukas ng kaunti. 
Akindjo a Baluktot; nakabaluktot. 
Akin a Kamaganak sa dugo kamukba. 
Alabaster ti Bicarbonato de cal. 
Alacrity-n-Liksi; kaliksiban tulin; agap, 
Al amode a^t'.-Ayon ó sunod sa ugali; 

sunod sa uso. 
Alarm n Gulat guio; takot; babala; ba 

babtang masama. 
Alarm clock n Relos na pangising. 
Alarm-/' Gulatin; takutin; guluhin. 
Alas inter. 8a y ang; kaawa. 
Albatros-n-lbon sa dagat. 
Albiet ar?t\-Bagaman datapua yamang 
Albiet|;rej9. Datapuat; bagamán. 
Albino-M-Bata na maputi ang bubok. 
Album n Libro na kinalalagyan ng mga 

larawan ó sulat 
All>iiiuen n Ar.g puti ng itlog. 
Alcobol n Alak na 36. 
Alcobolic a May halong alak. 
Alcove-^i Lugar na tago sa isang silid. 
Alderman-7i-Consejal. 
Ale-n Alak. 

A]ee-adv. Sa gilid ng sasakyan na wa- 
lang bangin, 
Alert ii Maliksi; maagap; bubay. 
Algebra-'^i AlgelDra 
Alias-^ Bansag; pamagat. 
Alibi-n-Ibrng lugar. 
Alien a Bubat sa ibang lupa: iba. 
Alien n Tawong taga ibang lupa. 
Alienate I' Sirain ang mabuting kauga- 

lian; ilipat ang pagibig; lumayo. 
Alienation-n-Paglipat ng pagibig; kaulu- 

lan. 
Aligbt-i? Umibis. 
Alike adv. Magkaparis: magkamukba; 

kawanki kawangis; kaniukh».. 
Alimentn Pagkain. 
Alimental a ISauukol sa pagkain; may 

sustancia. 
Alimentary a Nauukol sa pagkain; may 

sustancia 
Alimony-n Pagsusustento; salaping na 
mauui sa asawang bababye kung 
nataboy sa kaniyang asawa. 
Aliquot a Makakahati na walang labis. 
Alive a Buliay; maliksi; mabuhay. 
AllaLabat lahat labat; pulos. 
All-?? Ang kal abatan. 
AU-adv Labatlabat 
Allay-v Patabimikin; payapain; tumabi 

mik pumayapa; uraigi. 
Allegation 9?-Palagay; pagkalagay. 
Allege t'-Magpalagay; magsabi; sabi 

bin. 
Allegoric-a-Tinatalingbaga. 
AUegorical-a-Tinatalingbaga. 
iVlleirorv-w-Talingbaga. 

21 



ALT 

Alleviate v-Gaaiian; umigi; pahimpilin; 

humimpil. 
Alleviation ti Pag iigi paghihimpil. 
AUey-w-Daang makipot, paraan. paso. 
Alliance-9í Pagkapisan; pagkasama; pag 

kakalakip. 
Alligatoi -w-Buaya. 
All-night aííi^.-Magdamag; damag, 
Allot-v-Ibigay; ikalat; ipaykaloob, 
Allotment-n-Pagbioigay; pagkalat, 
Allow-i; Pahintulutin; pnmayag; paba 

yaan: magbigay loob; magbigay 

daan. 
AUowable-a Dapat pahintulutan. 
Allowance-:^ Pagkapayag; pagpapahintu- 

lot dahilan pagdadahilan. 
Alloy-n-Halo; lahok. 
AUoy-v-Ihalo; i lahok. 
All Saints day w Kaliihiwa. 
All souls Day n Undas; kaluluwa. 
Allspice-nBunga ng paminta. 
AMude-w Ibangit. 
Allure nDayain: gahisin. 
AMuring-a-Nakahahalina. 
Al lurement n Pagdadaya; paggagahis. 
Al-lusion n Pagkabangit, 
Al lusive n Nauukol sa bangit. 
AUy-v Isama; ilakip; magpisan. 
Al-ly t? Katulong; kapisan; kasama, 
Alamanac w- Almanaque. 
Almighty a Makapangyayari. 
Amighty n Ang May-kapal; Bath ala. 
Almost aiit^.- Halos; malapit, na malapit; 

kumulang sa 
Alms-nLimos. 
Almshouse-n Bahay na tinitirahan ng 

mga pul ubi. 
Alott-adv . Ssi itaas. 
Alone-a-Bugtong nagiisa. nabubukod; 

v^alang kasama; natatangi. 
Alone ¿Kit;. Lamang; natatetngi, walang 

kasama 
Along afiv.- Kasama' sa gavvi. 
Alengside íWÍt'.-Sa tabi kasiping. 
Aloof adv. Bnhat sa malayo; nabubukod; 

nakabukod. 
Aloof-prej>,-Nakabukod sa; buhat sa. 
Aloud adv, Malaka,». 
Alphabet n Alfabeto; mgn titik na gi 

nagamit sa isang salita. 
Alphabetic a-Nauukol sa mga titik; 

sumusunod sa mga titik. 
Alphabetical-a-Nauukol sa mga titik; 

sumusunod; sa mga titik. 
Already adv.l^gSLjon na. 
Also-aíív.-Naman; gayón din; din; rin; 

man; gayón. 
Altar-n Altar. 
Alter-v-Ibahin; baguhin; raagbago; ili- 

pat: bu mago. 



162 



AME 



Alterahle-a Makakaiba; umubrang iba- 

hin ó baguhin. 
Alteran t-a-Nakakaiba. 
Alteration-i;- Pagkaiba; pagbabgo. 
Altercate-!^! Urna way; makipagtalo. 
Altercation -n Away pagtatalo, pagaa 

way. 
Alternate-'?; Humalili 
Alternate-n-Kahalili. 
Alternate a Sunodsunod. 
Alternation n Pagkahaliii. 
Alternative t;-Makapipili. 
Alternative n-Pagkapili sa dalawang 

bagay. 
Although con/.-Datapua; baga man. 
Altitude- w Taas. 
Alto '?^ Voces ng babaying kumakanta 

ng mababa. 
Altogether-aí?v.-Sabaysabay; lahatlahat, 
Alum-^^ Tawas. 
Alway Always aí;(í. Lági; sa boong pa 

nahon; parati, towitowi na: lagi na; 

magkailan man. 
Am V Ay; may. 

Amain-a(Í2;-Biglangbig]a malakas. 
Amalgam n Halo ng mga metal. 
Amalgamate t;-Ihalo ang azogue .«¡a 

ibang metal. 
Amalgamation n-Ang paghahalo nang 

azogue sa ibang metal, 
Amanuensis-??,-Taga sulat ng idinidikta; 

ng iba. 
Amass-t'-ípunin; tipunin; samsamin. 
Amatuer n Ang hindi pa lubhang sa 

nay. 
Amaze-'?;-Magpamangha gitlahin. 
Amaze-w-Gitla mangha. 
Amazement-n-Mangha, taka; pagtataka; 

pangingilalas. 
Amazon-n-Babaying malakas at may 

ugaling lalaki. 
Ambassador-^^i-Katiwala ng isang Go- 
bierno sa ibang lupa. 
Ambassaílress-w Ang asawa ng amba?*- 

sador. 
Ambiguous-a Mararami ang kahulugan, 
Ambiguity-n-Pagkarami ng mga kahulu- 

gan. 
Ambition n ^ipag; nais: pita. 
Ambitious-íi Masipag; mapita. ' 
Amble-t;-Lumakad, magpasial. 
Ambulance-n-Ambulansa. 
Ambulatory « Makalalakad. 
Ambuscade n Harangin; pagharang. 
Ambuscade-v-Harangin; sabatin. 
Ambush-v-Harang. 

Ambush-?;-Harangin; sabatin; sumaklaw, 
Ameliorate-t;-Butihin; bumuti. 
Amelioration nPagbubuti. 
Amen cKÍr. Siya nawa. 



ANA 



163 



ANI 



AineQ-''-Arig siya nawa. 

Aineiiable-a Mananagotin; inakapapa- 

rusa. 
Amend-í;-Bagiihin; ibahin. 
/Mnendatory-a Makaiiba; makababago. 
Amendinent-n-Dagdag; pagkabuti. 
Amends n-Ganti. 
Amenity n Kagandahan ng loob; kaga- 

langan. 
American-n-Tawong taga America; Ame- 
ricano. 
American M-Naiiukol sa America. 
Americanism-w Ang pagkagusto sa 

America. 
Americanize v Gawin parang America; 

Gawin parang Americano. 
Amiable a Magsiisiinuran; mairog; mai- 

rogin; dapat ibigin. 
Amiability-^ Kabutihan ng loob; kai- 

II aman ng asal. 
Amicable a Masusunurin; t a h i m i k ; 

mairkakaibigan; mabait; mabini. 
Amicability-w Kabutihan ng ugali ó 

loob; kabaitan kabinian. 
Amid Amidst pre^j. Sa pagitan. 
Amiss a Mali. 

Amiss «í^í;.- Hind i tama; may sala. 
Amity n ^*agkakaibigan. 
Ammonia w Espíritu de amon a. 
Ammunition 71 Mga kartucbo ó bala 

ng baril. 
Amnesty ?i-Pagkakalimot; patawad. 
Anmesty ?^Patawarin. 
Among Amongst 2:>rf'j>.^a pagitan. 
Amorous a Mahilig sa pagibig; magi- 

liw maningas ang loob. 
Amount v ümabot; abutin; sumapit; 

magkah alaga. 
Amount n Halaga; kalahatan, kabuoan. 
Ampbitheatre-n-Teatro. 
Ample-a Maluang busto sapat; sagana; 

aliwalas mala;\^ak. 
Amplify-v Habaan; laparan, gawing 

gusto luangan. 
Amplitude-n Kalakihan, kahustuhan ka- 

saganaan. 
Amputate i)-Putlin; pugotin. 
Amputation-n-Pagpuputol: pagpugot. 
Amuck a Pabaya; walang ingat 
Anuise V Gilí, win útubin; mag aliw; 

magpasaya; sumaya. 
Amusement n asayaban; aliwan; saya; 

paoflilibang; libang; pag aaliw. 
An-rt sang isa sang. 
Anaconda n Sawá, 

Anaesthesia w-Kawalan ng damdam. 
Aaestbetic n-Gamot na pangpatulog. 
Anal (7-\^auukol sa tumbong, 
Analagous-fn^-Kamukba; nagkakahawig. 
Analogy-w Pagkakahawig. 



Analysis n Pagsasaysay; salaysay. 
Analysts- Ang nagsasaysay. 
Ana'ytic-Analyticala Nauukol sa Kasay- 

sayan. 
Analyze-i; Saysayin; magsaysuy; salay- 
say in. 
Anarch n Ang autor ng kataksilan la- 

ban sa Gobierno. 
Anarchist-n Ang lumalabansa Gobierno. 
Anarchy-ii-Ang kataksilan laban sa Go- 
bierno; Pag aalsa. 
Anastrophe-n Pagkabaligtad ng dating 

ayos ó kahusayan. 
Anatomic Anatomical a Nauukol sa ka- 
tawan ó sa paghihiwa ng katawan. 
Anatomist n- Ang marunong tungkol sa 

katawan. 
Anatomize í^-Siyasatin ang hatawan. 
Anatomy-/i-Ang karunungan tungkol 

sa katawan. 
Ancestorn-Nuno kanunuan; pinagbu- 
hatan; pinangalingan. (nauukol sa 
tatvo). 
Ancestral a Nauukol sa kanunuan. 
Ancestry n Kanunuan. 
Anchor-ti-Sinepete; kasangkapan na gi- 
nagamit sa pagpundo ng sasakyan. 
Anchori; Sumadsad; pumundo dumo- 

ong. 
Anchorage w-Doongan; punduhan. 
Anchored fl-Nakapundo; nakasadsad. 
Anchovy w- H alobaybay . 
Ancient a Matanda: luma; unang laon. 
Ancient a Unang tawo. 
And C071J. At saka. 
Anecdote n Aral na patnugot. 
Anew adv. Panibago;bago; uli, muli; ulit. 
Angel-ri-Angel. 

Angelica Parang angel; mukhang an- 
gel; nauukol sa angel. 
Anger n Galit kasamaan ng loob ka- 

pootan; pagkagalit; sama ng loob. 
Anger v Pagalitan yamotin magpagalit. 
Angle-n Sulok; liko; gawing labas ng 

panulukan. 
Angle-v-Mangisda magbinwit. 
Angler w-Ang nagbibinwit. 
Angrily adv. Magalit; pagalit. 
Angry-a Galit; nagagalit; masama ang 

loob. 
Anguishn Kahirapan; hapis; hirap; sa- 
kit; dalita; dawis; hambal; hinagpis; 
pighati; lumbay. 
Angular a Maraming panulukan; ma 

panulukan. 
Angularity-n Karamihan ng niga pa- 
nulukan. 
Angularly arit;. -Mapanulukan. 
Anil-n-Tinang azul nangagaling sa In- 
dia. 



ANS 



1 64 



ANT 



Animal n Hayop. 

Animate-i^-Biihayin; palik8Íhin;pagilasiii. 

Animate v Biihay; maliksi. 

Animated a Bnhay; maliksing malikni. 

Animation-n Pagpaligei. 

Animosity n Galit. 

Ankle n-Kasukasiian. 

Anklet-Sankap na isinusiiot sa ka 

sukosuah. 
Annals n-Mga kasaysayan tiingkol sa 

historia. 
Anneal í;-^ ainitin at pagkatapon ay 

palamigin sa tubig timplahin. 
Annex i^-Dugtungin. 
Annex-w, Dugtong; karngtong. 
Annexed a ISakadugtong kasama. 
Annexation-^^-Pagkakarugtong. 
Annihilate a Lipulin. 
Annihilation i'-Paglipol; pagpapalipol 
Anniversary a Taon taon. 
Anniversary w-Kapistahan. 
Announce-i;-Magbalita; magsabi; ipaha- 

yag; magpahayag, ibalita; magbigay 

alam; tumawag; tawagin ipannawa. 
Announcement n Balita pahayag; tawag 

babala; paunawa. 
Annoy-t; Yamutin; pagalitin; payanuitin; 

pasuklamin 
Annoy-ti-Pighati galit; yamot. 
Annoyance-n-Pagpagalit yamot; suklam 

galit; kayamutan. 
Annual a Mangyayari sa taon taon. 
Annual n Ang nangyayari sa taon taon. 
Annually ado. 8a taon taon. 
Annuity-n Salaping tinatangap sa taon 

taon. 
Annul-t;-Pawalan ang kabuluhan. 
Annular Annulary a Nauukoi sa sing 

sing ó buklod. 
Annunciate v Ipahayag; ipannawa. 
Annunciation n Pahayag. pagpapaha 

yag; paunawa; pagpapaunawa. 
Annus n-Tumbong. 
Anodyne-wGamot ua pangpaigi ng sa- 

kit. 
Anoint-u Buhusan ó pahiran ng langis. 
Anomalism n Ang kawalan ng pagsnnod 

sa regla. 
Anomalistic Anomalistical-rt-Hindi su- 

musunod sa anomang regla 
Anomaly ^* Pag lihis sa regla. 
Anon adv. Agad; mayamia, sa ibang pa 

nahon; noong muli. 
Anonimous-a-Di nakikilala; walang 

pirma. 
Another-a Iba; isa pa. 
Answern Sagot tugon; pagsasagot tu- 

tol; kasagutan. 
Answer-i;-Sagutin; tunmgon: sumagot; 

tumutol. 



Answerable a Masasagutin. makasasa^ 

Ant -^i-Langam. 

Ang eater r¿ Hayop na kumakain nang 

Ian gam. 
Antagonism w-Pag lalaban pagtatalo; 

laban; talo away; salangsang. 
Antagonist wKalaban,- katalo. 
Antagonize a-Lumaban. magtalo; suma 

lansang. 
Antarctic-a-Antartico. 
Antecedent-a-lSauna unang. 
Antecedent n-Ang nasasa una. 
Antedaten I'nang fecha ó bilang ng 

pH nahon. 
Antedate-z^-Jlagay nang fechang naka- 

raan. 
Antediluvian a-Nauuna sa pag lubog 

ng sang kalibutan sa pan ah on ni 

IS o ah. 
Antediluvian n Ang tawong nabuhay 

nauna sa paglubcg ng numdo. 
Antelope n Isang hayop sa ramo na 

kamuka ng usa 
Antemeridirn-tt Sa umaga. 
Antenuptial;Nauuna sa kasal. 
Antepaschal-a-Nauukol sa kuaresma. 
Anterior a Sinusundan nauna. 
Anthem 7^ Kanta sa simbahan. 
Anthropoid n Mukhang tawo; nakaka- 

hawig sa tawo. 
Anthropid n ITngong malaki. 
Anthropology-n Ang karunungan tung- 

kol sa sariling katawan. 
Antic-n Kilos; kilos na nakakatawa. 
Antic-v-Kumilos ng nakakatawa. 
Antichrist ?¿ Ang ayaw^ sumampalataya 

sa Dios. 
Antichristian-tt Nauukoi sa Antichristi. 
Anticipate i;Iagap; ipagpauna; innahan; 

umuna kilalanin maagap. 
Anticipation w Agap; pag aasahan. 
Antidote 7i-Gamot na paulaban sa ka 

mandag. 
Antipathy-n Pighati; kapighatian; kasuk- 

laman, suklam galit. 
Antipathetic aMapighati; masnklam. 
Antipode n Ang tawong tumitira sa ka 

bila ng mundo 
Antiquarian-a-Nauukol sa unang pana 

hon. 
Antiqnated a-Luma; matanda; malaon. 
Antique a-Luma; matanda malaon. 
Antique-71 Rnomang bagay na lumang 

luma ó matanda. 
Antiquity w Laon; katandaan. 
Antiseptics a Laban sa bulok. 
Antiseptic n Gamot na paulaban sa ka 

bulukan. 
Antler n Sungay ng usa. 



APP 



165 



APP 



Anvil n-Palilian. 

Anxiousa Balisa; masikap. 

Any a Hang manga. 

Anybody-M Sinonian. 

Apace adv. Matulin; bigla; pabibla; 

Apart-ar^f.-Nakabukod. nakahiwalay. 

Apartment n-Silid. 

Apathetic a Walang daradam. 

Apathy-w Kawalan ng damdam. 

Ape^Bakulaw; ungong malaki. 

Ape -t' Gumagad; gagarin. 

Apertur^-n-Butas. 

Apex--?* Dulo 

Apiary-n-Lugar ng magalaga ng manga 

poky litan. 
Apiece-{w2v.-Balang isa. 
Apish a Mukliang ungo, parang nngo. 
Apod n-Hayop na walang paa. 
Apoda -«-Walang paa, nanukol sa ha- 

yop na walang paa. 
Apologetic Apologetical a-Iíaunkol y a 

paghingi ng patawad. 
Apologist-w-Ang humihingi ng tawad. 
Apologize-'oHumingi ang tawad; mag- 

dahilan, tumangkakal. 
Apologue-n Talinhaga. 
Apology-^^Dahilan, tangkakal paghi- 
ngi ng tawad; pagdadahilan. 
Apoplexy n-Hipan ng hangin. 
Aport a<ii;, Sa gawing kaliwa. 
Apostasy-:^i-Pagtatal kod sa dating pana- 

nampalataya. 
Apostle-yi- Apostóles. 
Apostleship-n-Ang pagka apostóle». 
Apostolic-Apostolical-a-ísauukolsaApos 

toles, Apostólico. 
Apostrophe n-Kurlit na ginagamit sa 
Igar na may laktaw ng isang titik. 
Apostrophize-'i'-llagay ng knrlit. 
Apothecary-n Ang marunong ilahok ó 

gamawa ng mga gamot. 
Appall V Takutin. 
Apparatus-w-Kasangkapan. 
Apparel-n-Manga damit. 
Apparel v-Isnot ang damit. 
Apparent-íi Maliwanag; makakikita 
Apparently adv Maliwanag, tila. 
Apparition-n-Pagsipot; pag liíaw. 
Appeal-M-Panalangin; daing. pakiusap; 

luhog. 
Appeal V Dumaing; manalangin; ipaki 

nsap; iluhog. 
Appeal-v-Lumitaw; sumipot sumilang, 

sumikat; siimingaw; matagpnan. 
Appearance-n-Hitsura; pagsipot pagsi- 
kat. tabas tingin sa labas; palitaw. 
Appease-v-Humimpil, magpatahimik, pt.- 

tahimikin; pnmayapa; tumaliimik, 
Appendix-w-Ang nakadngtong. 
Appertain-v-Maukol;marapat;matungkol 



Appetite ?* Ang pegkagusto sa pag kaiu 
Appetize v-Magbigay lasa. 
Applaud-í;-lpagdiwang; purihin, 
Applause-n Pagdiwang, pagpiipnri. 
Applet Mansanas. 

Appliance n Kasangkapan; pag gamit. 
i^ppiicable-a Bagay; akma. 
Applicant-n Ang humihiugi ng distino 

ó trabajo. 
Application-f*-Paghihingi ng dÍ8tino ó 

trabajo. 
Apply-i) Oamitin; ikapit ikama; guma 

mit. 
Appoint-t' Maglagay piliin. 
Appointee-n Ang nakaiagay sa katiing 

kulan. 
Appointment-n Distino; katnngkulan. 
Apportion í/'-Ipamabagi, ipamndmod; ha 

tiin. 
Apportionment-?? Pagbahati; pamama- 

hagi. 
Apposite-a-Bagay; akma karapatan. 
Apposition-w-Paglaban; laban; dagdag; 
Appraise-i'-Plalagahan; ilagay ang luí 

laga, lagyan ng halaga; tasalian. 
Appraisak/i Pagtatasa; paglaJagay ang 

halaga. 
Appraisement w Paglalagay ng halaga, 

katasahan; paghahalaga. 
Appreciable-cí-I)apat mahalin. 
Appreciate-v-Tgalang, magalingin; ma 

halin; maibigan. 
Appreciation n Paggalang pagmamahal. 
Apprehend-t'-Hulihin. dakipin: idakip. 
Apprehender n Ang dumakip; taga hnli. 
Apprehension ?í' Hiray a; akalang mali. 
Apprehensive a Magtinigunihin. 
Apprentice n Ang nagaaral ng hanap 

bnhay ó katungku'an. 
Apprentice-t'-Aralan. 
Apprenticeship ^? Pag aaral. 
Apprise-r-Ibahta ipahayag. 
Approach-í; Lumapit sumapit; ilapit; 
Approach n Daan sa paglapit paglapit. 
A pproachabJe-rtMakakalapit. 
Approbation n Pahintnlot. 
Approbative a Makapapahintulot. 
Approbatory-a Mapahintiilotan. 
Appropriate í? Ariin, umari lupigin, 

iimankin; ankinin; kaniyaliin. 
Appropriate a Bagay; akina. 
Appropriation-n-Pagkaiupig; pagaankin; 

pagbiibnkod ng an o man. 
Approver Pahintulotin: magpatotoo;ma- 

galingin. 
Approval n Pahintnlot; katotohanan. 
Approximate t? Dumulog, i]a[)it. 
Approximate?; Malapit. 
Ypproximation n Paglapit; katasahan; 
pagkakalapat. 



ARE 



16'6 



ARK 



Appertenaneen Pagkaiikol. 

Appricot n-Bungang kahoy na kamukha 

ng niansanas. 
April-n Abril. 
Apron-w Topise. 

Apropos a-Bagay; mabagay; akma. 
Apt-a-Bagay; akma; dapat; niarapat: 

kasia; sukat sapat; nauukol ukol. 
Aj.titude w Kabagayaii; ka&anayan; ka- 

sukataii, kaya. 
Aqua-w-Tnbig 
Aquariuni-T^-Kstanke na kinalalagyan 

ng manga isda ó hayop sa tiibig. 
A(iuatic a Nauukol sa tubig. 
Aqueduct nSangka. 
A(iueous a Parang tubig. 
Aquiline-a Nauukol sa águila. 
Arab-T^iTaga Arabia. 
Arabic a- Nauukol sa Arabia. 
Arabic-n Wika ng taga Arabia. 
Arable a Dapat ararohin. 
Arbiter w Hukom. 
Arbitrary a Mabagsik; masungit; ma 

bangis; matigas ang ulo. 
Arbitrate v-Pakingan at magpasiya. 
Arbitration ?i-Pagkasunduan. 
Arbor ?i Kahoyan. 

Arboreous-a INauukol sa mga kahoy. 
Arborescent a Mukhang kahoy. 
Arc'W-Balangavv arco. 
ArcadenMga arcong nakasunosunod. 
Arcanum-zi Lihim. 
Arch w-Arco; hubog. 
Arch V Humubog; gumawa ng arco. 
Arch a Kaunaunahan puno malaki sa 

lahat. 
Arclied-a Balantok: hubog. 
Archaic-a-Nalaon; luma. 
Archangel-?^ Angel na kataastaasan. 
Archbishop n Arsobispo. 
Archdeacou-/¿ Puno sa sin)])ahan at 

mababa lamang sa arsobispo. 
Archer-n Aug nagpapana. 
Archery-?i An^ pagpapana. 
Archipelago li-Kapuluan. 
Architectw-Ang gumawa ng piano ng 

bahay. 
Architect ural-a Nauukol sa paggaiva ng 

bahay. 
Architecture-?¿-Ang karunungan sa pag- 

gawa ng bahay. 
Archives-w->Iga sulat ng isang Go- 
bi en o . 
Archway-H Daan sa ihiHm ng arco. 
Arctic a-Nauukol sa Hilagaan. 
Ardent ff Maningas mainit; maalal). 
Ardor ^ilnit; kaningasan: ñingas. 
Ardurousa-Matibay; nianingas; mainit; 

malakas. batibot, masungit. 
Are-r-Av. 



Are n-Isang sukat na lupa na may isang 

daan metros quadrados. 
Area w-Laki ng isang lupa. 
Arenan- Lugar na pinag labanan. 
Argal-"^ Tártaro. 
Argent íiMakintab makinis. 
Argentfferous «May halong pilak. 
Argil-w-Lupang ginagamit sa pag gaga- 

wa ng tapayan. 
Argillaceous Argillous-a-May halong 

lupa. 
Argol n-Tartaro. 

Argue t'-Mtigmatuiran: mangatowiran; 
Amakipagtalo. salitain; taltalan 
Argument n Pagmamatuiran; taltalan; 

pagtalo pinag usapan; katowiran 
Argumentative-íí-Nauukol sa pagtatalo 

ó pan gato w i ran. 
Ar\á-a Tuyo karat. 
Aridity Aaidness-w-Pagkatuyo. 
Aright-í?<ff -Tama. 

Arise ^^Magbangon; tumindig: buma- 
ngon magmula magbuhat; umali 
ngasaw. 
Aristocrat-n Tawong mataas ó dakila. 
Aristocratic-a Mataas dakila. 
Arithmetic ^Aritmética. 
Arithmetical a-Nauukol sa aritmética. 
Arithmetician-:?i-Ang marunong angarit 

m etica, 
árk w-Bangkang malaki at may bubu- 

ngan. 
Arm-n-Baraso; bisik. 
At nuiment-w-Kasangkapan paulaban. 
Armful n Pan gko. 
Armhole n Kilikili subo. 
Armistice n Pagpapahinga ng labanan. 
Arndet-)i-Munting baraso. 
Armor-Tí-Ang bakal na nakalagay sa 

mga tabi ng sasakyang paulaban. 
Armory w Gawaan ng mga kasangka 
pang })angpalaban; taguan ng armas. 
Armpit-^7 Kilikili. 
Arms-n- Armas: mga sandal a. 
Army n Hukbo. 
Aruica-/i Arnica. 
Aroman Amoy. 
Aromatic-n Mabango 
Around adv.-^Ví paligid; sa palibid; sa 

palibot malapit 
Around ;jr679.-sa paligid sa palibot; sa 

palibid. 
Arouse-t' Sulsulan buhayin; hamunin. 
A row ariiJ. Nakakahusay. 
Arraign-tJlharap sa Juez; ó sa hukom. 
Arraignment-w-Pagpaharap sa hukom ó 

juez. 
Arrange t?-Husayin: ayusin: ihanda; 

areglahin: igayak; magayos; iligpit. 
Arrangement-n-Pagkakaayos;ayos;husay 



ASH 



167 



Arrant a-Masama; hamak. 

Array n Husay, ayos. 

Array v Ayiisin; husay in. 

Arrear- Arrears Arrearage-f-Kakulangan; 

utang. 
Arrest-?; Ibilango: abalahin; ilagay sa 

bilanguan. 
Arrest n Abala; pagkabilango. 
Arrival n Pagdating, pagdatal. 
Arrive-'y-Dumating; diimulog; lumapit; 
pumantay sumapit, umabot; abntin. 
A rrogance-n-Kapulalaan; kahambugan; 

kataasan 
Arrogant-a-Hambog; palalo; mapagha 

ngin. 
Arrogate-v Ankinin; kanyahin; lupigin. 
Arrow-n Pana. 
Arsenal-7*-Gawaan at taguhan ng mga 

kasangkapan ng hukbo. 
Arson n Pagsisigan ng ari ng may ari. 
Art-w Arte; karunungan. 
Arterial-n-Naiiukol sa ugat. 
Artery-w-Ugat ng dugo. 
Artful-a-Tuso; mátalas. 
Article w Bagay; pangkat. 
Article-t?- Pumangkat. 
Articular-a-NauuKol sa kasukasuan, 
Artie 111 ate-v Sabihin: wikain. 
Articulately-ttííi'.-Isaisa. 
Articulation n Pagsasabi; pagwiwika. 
Artifice n Lálang; 

Artificer 7t Taga gawa; trabajador. 
Artificial-a Ginawa lamang, hindi dati. 
Artillery-n-Artilleria, 
Artisann Machanico; mangagawa. 
Artist-'W.- Artista. 
Artless-aBanayad; mababang loob; 

muang; walang wasto. 
M-adv. Gayon; din; rin; naman; man; 

kasing; paano. 
As ye^Vadv. Bagamán. 
Ascend 17 Tumaas; umaky^t; pumanhik; 

sumalunga; umahon; sumampa. 
Ascendant-a-Paahon, 
Ascendency-n-Pagaahon pagpaalioii pag- 

akyat; pagtataas. 
Ascension Pagaayat pagaahon, 
Ascent-n Pagahon: pagpanhik. 
Ascertain-2/ kilalanin; talastasin; siyasa 

tin tantuin; pasiyasatin. 
Ascribe-v-Ilaeay; ipalagay. 
Ascriptions Pakalagay. 
Ash-nKahoy na maputi; malambot at 

matibay. 
Ashamed-a-Nahihiya. 
Ashen a Maabo. 
Ashes-M-Abo. 
Ashore-aíít^.-Nasasa baybay dagat; nasa 

pangpang, 
Ashy-a-Kulay abo. 



ASS 

Aside-tirit'.-Sa tabi. 

Asinine-a-Miikhang ó ugaling jumento. 
Ask i>-Magtanong itanting, ipakiusap; 

tunianong; manalangin. 
Askant Askance-a-Pahalang. 
Ashew-aríí;. Pahalang. 
Aslant-aci'y.-Pahalang. 
Asleep ari iJ.-Natutulog. 
Aslopeafiv.-Pababa; paliwas, 
Asp-n Alupong. 
Aspect n Hitsura bikas; lagav; muklia; 

tabas. 
Asperity-^^ Higpit: kasungitan; kabag 
sikan; s.ukal ng loob; sama ng loob; 
kapaitan; kasamaan ng lasa. 
Asperse t'-Pintasin; pumintas. 
Aspersion n Pintas, 
Asphyxia Asphyxy n-Kalagay an parang 

patay; pagkaiagay parang patay. 
Aspirant-w Ang may nasa; may gusto. 
Aspirate-t; Itunog parang kung may 

k as am ang h. 
Aspiration -n-íí asa; pita; asa. 
Aspire-f-Magpita; asaban. 
Ass i'-Ulol; jumente. 
Assail V Mangloob; bun gain ;dalnhungin; 

dumaluhong; gulatin; labanin. 
Assailant 7i Ang bumanga; ang dunia- 

lubong, ang lumalaban. 
Assassin n Ang nakamatay: pumatay. 
Assassinate v Pumatay sa kapwa. 
Assassination-n Pagkapatay. 
Assault ^¿-[Aisob; labanan; pag lusob; 

paghandulong; daluhong banga. 
Assault'i' Lumusob;lumaban; mangloob; 

dumaluhong, bumanga; bangain. 
Assay n-Tikim; pagtitikman. 
Assay-t;- Tikman; uriin; magmasid na 

mabuti ang metal. 
Assemblagen-Kapisanan ng mga tavvo. 
Assemble-i'-Magtipon. 
Assembly ?í Kapisanan; ti pan; kati pu- 
nan samaban. 
Assent n pagkapayag. 
Assent-r- Pumayag; umayon. 
Assert-í; Sabihin; magsabi; atalayan; 

ma umpakan. 
Assertion n Sabi; alalay; pagpatotoo; 

paniniwala. 
Assertor n Ang nag aalalay; nagsabi; 

nagbalita. 
Assess-t'-Halagahan; tasaban. 
Assessment n Paghalaga; halaga. 
Assessor n Ang tumatasa. 
Assets n Ang yaman ng sarili. 
Asseverate-i/'-Magsabi ng formal. 
Asseveration a Pagsasabi ng totoo. 
Assiduous-ft Masikap; makalinga. ; 

Assiduity n- Pagkakalinga; s ika p 
?^ipag. 



AST 



1(J8 



ATT 



Assigii-i? Ilatray; idistino; nia^la^ay; sa 

lugar; tadhanan; ibigay i)g katungku- 

lan. 
Assign-?^ Tadhana talaan. 
Assignable-a-Makapagtadhaiian niata- 

talaaii. 
Assignee wAng imgtatadhan ó Tiagtatala. 
Assigner-Assignor-w Ang nagtatadlian 

ó nagtataia. 
Ai^signment-n Pagkalagay sa distinn; 

pagkatadhanan pagtatala. 
Assimilates; paris; irnuklia; itiilad; 

tillaran; niagkawangis. 
Aasimilation-n-Pagkakaparis; pagkaka 

tillad; pagkakawangis 
Assist t'Tumnlong tnlnngin: abnhiyin 

uinabuloy; gnmibik; anipnnin; uniani- 

pon; lubukan; andnkbain. 
Assistance-w Atnpon; tulongr abiilov; 

andnkba; gibik; katnlong tangkakal. 
Assistant a-Pangalawang. 
Assistant ?i-Ayudante; katnlong panga- 

lawa. 
Associate t? Tsipan; isama kamivawin 

purnisan; inagsangayon: suinarna; 

sutnanib. 
Associate a-Kasamang. 
Associate w-Katulong; kanlayaw kasa- 

ma; karaniay; kaalakbay; abay. 
Association n Pagsasarna; pagpipisan; 

pagkapisan pagkaalay. 
Assort!; Hiwalayin; ibnkod. 
Assorttnent-w-Paghibiwalay pagbnbu 

kod; manga sarisaring bagay na naka- 

kapisan. 
As8uage-i?-Bantuan palnliayin. 
Assu8ive-a Palambotlambot 
Assnnie-i"-Gainitin; majipalagay. 
Assnmpdon n Pagkapalagay; palagay. 
Assurance ?¿ Patotobanan: patnnayan; 

pangako. 
Assure i^-Magpatotoo. 
Assured ly-rtríí7.-Totoongtctoo. 
Aster w-Bulaklak na rnarikit at niaba- 

ngo ang amoy. 
Astern-rtf^'. Sa gawing likoil; sa Hkod. 
Asteroid w Kometang innnti. 
Asteroid n Hika. 
Astonisli-i'-Gitlabin; magpatnlala; gii- 

latin; bangabn; tnlalain. 
Astonisbing a-Kagitlagitla; n ak a m a- 

manglia. 
Astonisbment n-Manglia; gitla; gnlat. 
Astound}? Imangba; magpamanglia. 
xlstracblle ark'.-Pabalang 
Astral-rt-Naunkol sa Idtuin. 
Astray ri//?/\-Nakawala. 
Astriiie-rí/íi^-Nakasaysay. 
Astrologer '// Ang bumnliula ang niang 

vavari dabil sa bituin. 



Astronomer w-Ang nagaaral ng bituin. 
Astronomoy n Ang karunungan sa ma- 
nga ))itnin. 
Astute a Bibasa tnso marunong. 
Asunder-a4t\ Nngkasabog; nakabiwalay. 
Asyliini w Habay ng manga ulol; aus- 
picio. 
At prep Sa. 
Ate-'\ mip,- umain. 
Atbeism n Ang pagkaayaw sumampala 

taya sa P. Batbala 
Atbeist n-Ang ayaw sumampalataya sa 

P. Batbala. 
Atbirst a-Mauubaw; mapita; maasaban. 
Atble'e ?^¿ Tawong malakas at sanay. 
Atbletic a Nauukol sa tawong malakas 

at sanay; malakas at sanay. 
Atbwart ard. Pabalang. 
Atlantic n-Atl an tico. 
Atlas ?i-Kapisanan ng manga mapa sa 

isang libro. 
Atmospbere n-Hangin. 
Atmospberic Atmospberical-ft-Nauukol 

sa bangin mabangin. 
Atoll-t? Gantibin; magtiis bawiin. 
Atom n Pira son o^ numtingmunti. 
Atomic Atomical a Muntingmunti, 
Atomize í; Pirasubin nang finongpino 

gawin ng parang abkabok. 
Atone V Magtiis: gantibin bawiin. 
Atonement ??. Pag jraganti; pagtitiis. 
XXo\) adv -Sa ibabaw; sa itaas. 
Atrocious a Katakot takot; kakilakila 

bot; bastos. 
A tt ocity n- K abastosan ; kawalanghiyaan . 
Attacb V Tdugtorg; mababn. 
Attacbment-n Dngtong, sangla; pagibig. 
Attack iJ-T.abanin; bangain; bumanga; 

makipag lamas; lumusob; barangin; 

inagbangay 
Attack-w Pag aalsa: pgg laban; banga; 

laban; lamas; dalubong dalusongr. 
Attain tt Magkaroon; umabot abutin; 

magkamtgn: kamtan; datnin. 
Attainable a Magkakaabot; maabot; ma 

kakamtan; sukat makamtan. 
Attainment w Pag aabot; pagkakamtan* 
Attempt V Tikman; mulaan pamulain. 
Attempt r?Tikbim pagtitikman; pag- 

lilisay 
Atten(i-r Dalawin: (bimalaw; sumama; 

magingat;ingat>n; mamábala; manuo(L 
Attendance n-Pagiingat; pagblingkod 

panunuod. 
Attendant-n-Alila. 

Attention n Tngat sipag; pagkakalinga. 
Attentive a Maingat mabiníiin: maka- 

linga; maanyo mapagbigay loob. 
Attenuate-v-Awasan ang taba; pabi 

nabin 



AUT 



169 



AVE 



Attest-f Siimaksi; magsabi ng katoto- 

hanan. 
Attestation Pagkasaksi; pagsasabi nang 

katotohanan. 
Attic-n-Ang loob ng bubungan. 
Attire t'-Magbibis; isuot, 
Attitude n-Tayo; lagay. hilig; kiling 
Attorney-w-Katiwala; abogado, tagakan- 

long, 
A ttract•l^Hikayati n ; humikayat. 
Attract by deceit-v-Mangati. 
Attraction -n-Paghal in a; panghinang; 

panghikayat. 
Attractive a^Mawili; makababalina: ma- 

panghalina mapanghikayat. 
Attribute i^-Magparatang; magpalagay. 
Attribution w-Pagparatang; pagsumbong; 

pagpalagay. 
Atributive a Mapaparatangin. 
Auburn-n-Kulay kayumanging mura. 
Auction-n- Almoneda. 
Auction eer-n- An g may katungkulang 

mag almoneda. 
Auctioneer i;-Mag almoneda. 
Audacious a.Matapang; mangabas wa- 
lang takot tampalasan: walanghiya. 
Audacity-n Pangabas, tapang katampa- 

palasanan. 
Audible a Makaririnig; 
Audience nAng manga nanunuod. 
Audit V Isulat ó ilistasa libro. Siyasatin 

ang nakasulat sa libro. 
Anditu Pagsisiyasat ng manga libro. 
Auditor-nAng dnminig; taga siyasat 

ng manga libro. 
Auditory-n-Ang manga nanunuod. 
An^ern Balibol; barrena pangbutas. 
Aught nWala; walang anoman. 
Augment i; Dagdagan; kumapal; lumaki;, 
ipaibabaw; dumami: damihan; patu- 
ngan salopinlin, palakhin. 
Augment-M-Patong, dagdag: tubo; 
Augmentation-n Patong; dagdag: pag- 

daragdag pagtutubo, pagpalaki; 
Augurn Pangbutas barrena. 
Augur v barrenahin; butasin. 
Augury-n-Hula. 

August a-Mainam, dakila; marangal. 
August-n- Agosto. 
Agustness n-Kadakilaan; karangalan; ka- 

inaman ' 
Aunt-n-Ale. 

Aural-a-Nauukol sa tainga. 
Aurich n-Tainga. 
x\uricular-a Nauukol sa tainga. 
Aurist-yi-Mangagamot ng tainga. 
Aurora-n-Madaling araw. 
Auspicious-a-Makakabuti ang hula. 
AustereaMabagsik; masungit. 
Austerity-n Kabagsikan; kasungitan. 



Authentic^ Totoo; tama: tunay. 
Authenticates Magsabi ó ibigay ng ka- 
totohanan. 
Authentication n Pagbibigay ó pagsasa- 
bi ng katotohanan. 
Authenticity-9i-Ang katotohan. 
Authorn-Ang gumagawa mang gagawa; 

author may gawa. 
Authoress w-Ang babaying autor, 
xluthoritative a Makapangyayari; may 

kapangyarihan. 
Authority -n- Kapangyarihan ; pahintulot ; 

bisa. 
Authorization-n-Pahintulot. 
Authorize t'-Pahintulutin; ibigay ng ka- 
pangyarihan. 
Authorship n Ang kalagayan autor. 
Autobiography n Ang pagsusulat nang 

sari ling kabuhayan. 
Autocrat n Hari. 
Autocratic Autocratical-a-Nauukol sa 

hari; mabagsik; masungit. 
Autagraph n Ang sulat ng sarili. 
Autographic Autographical-a N auukol 

sa sulat ng sarili. 
Automatic Automatical a Talagang su- 

musunod na walang magturo. 
Autonomy-w Ang kapangyarihan ó 
katowiran na magogobierno sa sarili. 
Autopsy n Pag uusisa ng dahilan ng 

kamatayan. 
Autumn-n Tag araw. 
Autumnal-g^-Nauukol sa tagaraw 
Auxiliar Auxihary a Nakatulong. 
Auxiliary-n Katulong. 
Avail-i? Ganapin: gumanap 
Availn-Pag ganap. 
Available a Makaganap. 
Avalanche n Tibag ng busilak. 
Avarice-ii-Kamkam; karamutan; sakim; 

kasakiman: kaingitan; ingit. 
Avaricious-a-Masakim; matakaw; kuri- 

pot; maramot. 
A vaunt-infer. Laumayas; layas. 
Avast-tníer.-Layas: sulong; maalis. 
Avenge-v-Gantihin. 

Avenue w-Pasialan; Carsadang mahaba 
at may tanim na mga punong kahoy 
sa dalawang tabi. 
Aver-v-Patunayin; patotohanan; sabihin 

say say in. 
Average a Karaniwan; katatagan. 
Average-v Ilagay sa katatagan. 
Average n Katatagan. 
Averse a- Ay aw; laban. 
Aversion wSuklam nang loob; dumal; 
pighati; kasuklaman; tanim sa loob. 
Pagtatanim gatit. 
Avert-v-Lihisan; ilayo; pigilin ang ano 
man upang huag mangyari. 
22 



BAG 1^70 

Aviary-w Lugar ng mag alaga ng mga 

ibon. 
Avidity-w-Nasang mahigpit 
Avocation-w-Hanap buhay. 
Avoid V Lihisan; umilag; mahulagpos; 

ilagan. 
Avoidable-a-Dapat lagan: mailagan. 
Avoidance n Pag iilag. paliwas. 
Avouch-v-Magsabi; saysayin. 
Avow-v-Manumpa; magpatunay. 
Avowal-w-Katibayan ng salitaan; pa 

numpa. 
Avowedly adv, Sadya; tinalaga. 
Await-v-Hintayin; antayin; mag antay. 
Awawe v Gisingin gumising. 
Awake- a Buhay ang loob; gising; ma 

talas ang isip. 
Awaken-t; Gisingin; gumising; buhayin. 
Award it-Premio; ganting palad. 
Award-v-Magbigay ng premio ó ganting 

palad. 
Aware a-Maingat, 
Away-adv.-Malayo; aa labas ó malayo 



BAL 

Awe-ti-Mangha; gitla. 

Awe-v Imangha gitlain. 

Awful-a Makapangingilabot kas ndak- 

sindak; nakasisindak; dapat kata- 

kutan. 
Aweather-fl(i?;.-Sa gawi ng hangin. 
Awhile-aáv. Samantala. 
Awkward-a-Bastos; di mainam. 
Awkwardness-n-Kawalan ng ganda ng 

kilos: kabastosan. 
Awl-n-Panduro. 
Awn w Tabing. 

Awning'W-Tabing; kulandong. 
Awoke-v. ¿m2?.-Nagi8Íng: ginising* 
Awry a. adv. Masamang hitsura. 
Ax Axe n-Palakol 
Axial n-Nauukol sa palakol. 
Axiom n-Patnugot punong aral. 
Axis-nLikiran; ikiran. 
Axle-Axletree-w-Lalikan; ikiran. 
Ay-Aye adv, Oo, 
Azore a AzuL 
Azure-n-AzuL 



B 



Baa-w-Iyak ng tupa. 
Baav XJmiyak ng tupa. 
Babble v-Masalita ng kaululan. 
Babble n-Salita na walang kabuíühan. 
Babbler-w-Ang nagsasalita ng walang 

kabuluhan. 
Babe n Bata sangol; nilalang. 
Baboon w-Ungong malaki. 
Baby n Bata; sangol. 
Baby-a Nauukol sa bata ó sa sangoL 
Baby hood-n-Panahon nang pagkabata; 

kalagayan bata. 
Babyish-a- Parang bata, 
Bachelor-w-Bagong tawong may edad; 

lalaking may edad at walapangasawa. 
Back-w-Likod. 
Back-a-Sa gawing likod 
Back-v-Umurong ang kabayo; tumalikod, 
Backbite-v-Sumitsit, magalibugha; ma 

galimura. 
Backbiting-w-Pagaalimura; eitsit; pagaa- 

libugha. 
Backbone-n-Gulugod. 
Background-w-Lupa sa licuran. 
Backhanded-a-Pasaliwa. 
Backside w- Ang likod. 
Backslide-tJ-TJmurong tumalikod. 
Backwards Backward-a^t? Nakaharap 

ang likod; sa gawing likod; sa pa- 

nahon nakaraan; nakasasama, 
Backward-a-Sa likod; nahihiya. 
Backwardriess-n-Kaduagan ; pagy uy u- 

kod; hiya; karuagan. 



Backwoods n-Gubat. 

Backwoodsman n Tawong gubat, 

Bacon-n-Tosino. 

Bad a- Madama; mahalay; bastos; wa* 

lang kabuluhan. 
Bad Bade-v. ¿wp.-Inanya} a; ipinag 

utos. 
Badge-w-Tanda. 
Badger i; Tuksuhin. 
Badinage-n-Tukso . 
Badly-adv.-Sa masamang paraan; naka- 

sasama; papaano. 
Badnessn-Kasamaan . 
Bafflle ?; Abalahin; talunin. 
gagwBayong saco supot. 
Bagging-w-Kayong ipinagagawang ba^ 

yong. 
Bagasse v-Bagaso. 
Baggage n-Ang haul ng damit na dina- 

la sa viage. 
Bail-n-Katibayan; panagutan. 
Bail w Tangnan; panglimas. 
Bail-v-»bigay ng katibayan; managot. 
Bail V Manglimas; maglimas. 
Bailiff w-Katiwala ó kahalili ng sheriff. 
Bairna Bata. 
Bait-r»-Panghuli. 
Baitv-Ilagay ng panghuli. 
Bake-t; Ihawin; magihaw; iluto sahumo. 
Bakery-w-Panaderia; gawaan ng tinapay. 
Balance-n-Timbang; pakaway; panim- 

Dang; ang natitirang utang utang ó 

pautang. 



BAN 

Balance-v-Timbangin; matimbang; tu- 

mimbang; magtuas. 
Balcony n-Balcon. 
Balda-Panot upat; uban. 
Bald-head Baldpate-n Tawong panot. 
Baldheaded a Upat. panot. 
Balderdash-w-Lahok na walang kabulu- 

han. 
Bale ?^-Bigki8; pamigkis. 
Bale v-Ibigkis; magbigkis. 
Bale-y¿-Kahirapan; kasalatan; 
Baleful a Mahirap; salat. 
Balk «-Abala; hinto; urong. 
Balk V Huag ararohin; huminto ng pa 

bigla; umurong. 
Baiky a Palaurongan. 
Ball-n-BoIa; anomangbagay namabilog 
Ball-v-Gumawa ng bola; maging bola. 
Ball n Saya wan 
Ballad-M-Kanta; awit. 
Ballast-w-Pangbigat na natulan sa sa- 

sakyaa, 
Bal last- v-Il\llan ng panbigat. 
Balloon-n Gíb^bo ng hangin na mainit. 
Ballot-n Voto; pagvovoto. 
Ballot v-Magboto. 
Balm-n-Pabango. 
Balm-v Pabangohin. 
Balmoral-7i-Sapato8 na mataas 
Balmay aMabango. 
Basamn- Bal samo. 
Baluster-w Barandillas; gabay. 
Bulustrade w-Gabay. 
Bamboo n Kawayan; buho; bucaue. 
Bamboozle-i;-Hibuin; dayain. 
Ban ti-Hayag; numpa; hayag ng kasal. 
Ban-t?-Tungayawin; ipagbawal; magba- 

wal. 
Banana n-Saging. 
Band-n-Tali; bigkis; pamigkis; sinta- 

Ton. 
Band v Tallan; ibigkis. 
Band-n Banda. 
Bandage-n-Pamigkis balot. 
Bandage-v-Ipamigkis; balutin. 
Bandanna-yi-Panyong mapula. 
Bandboxw-Lalagyan ng eombrero. 
Bandit w Túlisan. 
Bandy n Banda. (Isang laro). 
Bandy v Magbanda. 
Bandyleggéd-a-Mabilog ang binti. 
Bane-n Kamandag kasamaan. 
Baneful a-May kamandag; masama. 
Bang v Paluin. 
Bang-w Palo; lagpak: putok. 
BangwMga kulot malapit sa noo. 
Bang-v-Gupitin ang buntct ng kabayo. 
Bang Bangue-w Gamot na may halong 

kamandag. 
Bangle w Pulcera. 



171 



BAR 



Bainsh -Itapon ang may sala sa ibang 
lupa ó lugar; ipadistierro. 

Banishment n Pagpapanawin; pagpapa- 
alis pagdidistierro; pagkatapon ng 
may sala sa ibang lupa ó lugar. 

Banistern- Barandillas, gabay. 

Banjo-w Banduria. 

Bank-n-Pangpang; tabi ng ilog; tibagan. 

Bank-v Magpilapil. 

Bank w-Pilapil. 

Bank n-Bangko. 

Bank v llagay ng salapi sa bangko. 

Banker-w-Ang may ari ng bangko 

Banking n Katungkulan ng muy bangko. 

Bankrupt w Ang hinni makakabayad 
ng kanyang utang. 

Bankrupt a-Hindi makakabayad ang 
utang. 

Bankrupt v Ubusin ang salapi ó pu- 
hunan na kailangan sa isang nego- 
co ó sa pangan galakal; tunawin. 

Bankruptcy n Kalagayan na hindi ma- 
kakabayad ang utang. 

Banner n Bandila; bandera. 

Banns-n Pahayag ng kasal; tawag sa 
simbahan ng mga may ibig mag 
asawa. 

Banquet-n-Piging; pista; kainan. 

Banquet-v Pigingin; ipiging; magpiging. 

Bantam n Manok na nangaling sa Javia. 

Banter n Biro; tukso. 

Banter-z/Biruin; tuksuhin. 

Bantling n Batang munti: sangol. 

Baptism wPagbibinyag, pagkabinyag. 

Baptismal a Nauukol sa pagbibinyag. 

Baptist-n Ang nagbibinyag. 

Baptize-v-Magbinyag; binyagin; bumin- 

yag. 

Bar n Bara; kapisanan ng mga abogado. 

Bar-v-Barahin; iwaksi; ifuera; ibukod. 

Barb?! Balbas. 

BarbnTinik ng kawad. 

Barbaria n-w-Tawong salbahi; salbahi; 

tawong hindi marunong. 
Barbarian a Nauukol sa salbahi. 
Barbaric a Salbahi. 
Barbarity-n-Kasalbahihan. 
Barbarous a Salbahi, 
Barber-n-Mangugupit; mang ahit. 
Bard-w-Poeta. 
Bare a Walang damit ó takip; hubo; 

hubad. 
Bare-v-Alisin ang takip; maghubo; mag- 

hubad. 
Barefaced-r-Walang hiya. 
Barefoot-a- Walang sinelas; hubo ang 

paa; walang sapin. 
Barely a halos; hindi; laman. 
Bargain-n-Pinagkasunduan; kasulatan. 
Bargain-y-Magusap. 



BAS 



172 



BEA 



Barge n Kasko. 

Baritone-n Voces ng lalaki na kung 

ku manta ay alanganin. 
Bark w-Balat ng kahoy. 
Bark-y-Alisan ng balat; upakin; kunia- 

kaw; talupan. 
BarknTahul. 
Bark v-Tumahul. 
Bark- Barque w-Sasakyan na may tatlong 

palo at layag. 
Barley w Sebada. 
Barm-?i-Labadura. 
Barmy a-May halong lavadura. 
Barn-n Caballeriza; bahay ng hayop. 
Barnacle-n-Talaan na dumidikit sa mga 

bato at sasakyan. 
Barometer-n-Kasangkapang pangbula 

ng panahon. 
Barouche-w-Carruage. 
Barque-w-Sasakyan na may tatlong palo 

at tatlong layag. 
Barrack-w-Ouartel; balankas. 
Barrack v Tumira sa cuartel. 
Barrel w-Bariles. 

Barrel-i; Ilagay ó isiiid sa bariles. 
Barren a Tuyo; tuyot; karat;di mamunga. 
Barren-w-Karat na lupa; lugar na ilang. 
Barricade M-Kutang munti. 
Barricade-v Magkuta; ilagay ng kuta. 
Barrier-n Pangharang, abala. 
Barrister «Abogado. 
Barrom-w-Tindahan ng alak. 
Barro w-w Kareton; na may isang gu 

long lamang. 
Barro w-n-Baboy na kinapon. 
Barro w-w-Gulod. 
Barter n Palit. 

Barry tone-n Voces na alanganin. 
Barytone a Alanganin ang voces. 
Basalt n Batong matigas. 
Base-a-Masama; mababa; hamak ma- 

halay. 
Base n Fondo; paa. 
Base v-Ilagay sa fondo ó paa. 
Baseball-n-Besbol. 
Basement-w Silong. 
Baseness n Kahamakan; kahalayan. 
Bashaw n-Maginoo sa turkia. 
Bashful-a-Nahihiya. 

Bashf ulness n- a ahimpakhimpakan; h¡n- 
hin; kahihiyaan; hiya; karuagan; kimpot. 
Basin-n Palangana. 
Basis-^-Pinagmulaan; pinagbuhatan. 
Bask t;-Magbilad; ibilad, 
Basket-w-Batulang; bakol; bugsok: bus- 

io; kaing. 
Bass-w- Voces na mababa 
Bass-a Mababa ang voces. 
Bass viol n Viola. 
Baste ÍÍ Ihilbana. 



Basting n Hilbana, 

Bat n-Bayakan; paniki. 

Bat-n-Pumalo. 

Bat «;-Pumalo. 

Batch-n Hango. 

Bath^-Liguan, paliligo; pagpapaligo. 

Bathe i; iVJaligo; paliguan. 

Bathe n- Ligo. 

Batsman-w Ang pumapalo. 

Battalion n-Isang bahagi ng hukbo. 

na may apat na daan sundalo. 
Batten-i^ Patabain; yumaman. 
Batten v-Tapalin. 

Batten ^^ Tabl ang makipot; panapaL 
Batter v Pitpitin. 
Batter w-Pinagbatihan. 
Batter-n- Ang pumapalo. 
Battery -n- Kuta na may kanyon; isang 

companiang sundalong artillería. 
Batting-/^-Ang pagpalo. 
Battle-w-^'ag laban; labanáa; pagaaway. 
Bauble-n-Bagay na walang halaga. 
Bawl-v-8umigaw; umiyak ng malakaí», 
BawlnSigaw; hiyaw; iyak na malaka». 
Bay-n Baraso ng dagat. 
Bay-a Mapula. 
BaynTahoL 
Bay-t; tumahol. 
Bayonet n-Bayneta. 
Bayonet v Saksakin ng bayneta. 
Bayou n-Baraso ng dagat. 
Bayrum-wBum y quinina. 
Bazaar-Bazarn-Basar. 
Be v-Ay; mag yari; magka. 
Beach n Baybay dagat, 
Beach-i; Ilagay sa baybay dagat. 
Beacon-n-Siga na pananda. 
Bead n Batong munti na may butas*. 
Bead -y Ituhog ang kuintas. 
Beadle-ii-Utusan na taga tawag nang 

hukom. 
Beagle-n Asong munti na ginagamit 

sa pangangaso. 
Beak n Tuka. 
Beaked a May tuka. 
Beaker^-Tabo. 
Beam ^^ Kilo; ana-man pinga (of aplow) 

Kabayo ng araco. 
Beam í; Maningning, himitaw; kumin 

tab; ipalitaw. 
Bean^ Sitaw; patani. 
Bear-t;-Tiisin; magtiis. 
Bear-w Oso. 

Bear-v-Ibaba ang halaga. 
Bearable a-Makatitiis. 
Beard n Balbas. 
Beard-«;-Batakin ang balba». 
Bearing n Kilos; asal; ugah. 
Beast-n Hayop. 
Beastly -a Bastos, parang hayop. 



BEF 



173 



BEL 



Beat-^-Palo; suko. 

Beat-v-Pumalo; paluiii; hampasiii; da 

giikan . 
Beat t; Lampasin liisutin. 
Beauteous-a-Maganda mainam marikit. 
Beautiful a Maganda, marikit; mainam. 
Beautify-v Parikitan; gumanda; pagan- 

dahin; painamin. 
Beauty-n-Ganda; kainaman; karikitan; 

dikit; ganda dilag; inam. 
Becalm- i;-Humimpil; tumahimik; lumu- 

bay. 
Became- V 2m;).-Nakabagay; naging. 
Because conj. Sapagka^t. 
Bechance 2/ Magkataon, mangyari. 
Beck?i-Kaway bati. 
Beck-r Kawayin; batiin. 
Beck-n-Sapa. 
Beckon-v Kawayin. 
Become v Mabagay; maging maoiii. 
Becoming-a Hagay; akma. 
Bed-n Hihigan; tinutulugan; catre. 
Bed t; Tlagay sa hihigan, 
Bedaub-v Kulapuian; pahiran ng putic. 
Bedclothes-^ Manga damit ng hihi 

gan. 
Bedew-v-Humamog. 
Bedfellow w-Kasiping sa hihigan. 
Bedim-v-Lumabo; labuin; dumilim. 
B^dlam-n-Pahay na tinirahan ng mga 

ulol. guio; kaguluhan. 
Bedlam a-Ulol. 
Bedlamite-n-Ulol. 

Bedrid Bedriddena Ang hindi makaba- 
bangon: ang nakafirme sa hihigan. 

Bedroom-n Silid na tulugau; tinutulu- 
gan. 
Bedsheet-n Kumot na linso. 

Bedstead n-Hihigan. 

Bedtime-n Oras na dayat matulog. 

Bee-n-Kumumo pukyutan. 

Beech-n Punong kahoy na tumutubo sa 
America. 

Beef-ii-Laman ng baca ó calabaw. 

Beefsteak-n-Isang hiwa na manipis» ng 
laman ng baca ó calabaw. 

Beehive-91 Bahay pukyutan. 

Beeline-w Matowid na guhit. 

Been-T/. imp d&p.p.-Naging; nagka 

Bees wax-n-Kal aba. 

Beetle-v-Pukpok na kahoy. 

Beetle-17-Pukpokin ng pukpok na kahoy. 

Beetle n- Bicho. 

Beeve-n Baca. 

Befall V Mangyari; magkataon. 

Befitv-Maging bagay. 

Before jprep.-Nauna; umuna. 

Before adv. Muna; nauna. 

Beforehand-aciv.-Naman. 

Befoul-t;-Bumulok; bulukin. 



Befriend-i' Kupkupin; tulungin. 
Beg-v Magpalimos pakiusapan; maki 
uaap; surname; manalangin; humingi. 
Began-v. «mj?,-Pinamulaan; nagmula. 
Beget i; Magkaroon; magkamtan. 
Beggar-w-Pulubi; tawong walang ha- 
nap buhay at nagpapaiimos; nagpa- 
palimos. 
Beggar-i; Magpahirap upatin. 
Beggarly a Parang pulubi. 
Beggary n Kalagayan nagpapaiimos; pag 

papalimos. • 
Begging nPagpapalimos; pahinuhod. 
Begin-t; Magmula; pamulaan banhain; 
pasimulaan; magbuhat; mulain; bu- 
malong sumipot; magpasimuno. 
Beginner-ti Bagong nag aaral. 
Beginning-n-Pinagmulan: pinangali 
ngan; pamuian. pinagbuhatan; pa 
mula. 
Begone-infer. Layas, alis. 
Begot Begotten-i; m|).pp.-Nangyari; nag 

karoon nagkamtam; kinamtan. 
Beguile v-Aliwin; paalindugan. 
Begun t;.j9.p.-Pinasimula. 
Behalf -w- Pakinabang; interés. 
Behave V Tumungo; sumunod sa malm- 
ting kaugalian. 
Behaviorn Kilos tungo; kaugalian. 
Behead-i/Pugutinangulo; magpugot; pu 

gut in 
Beheld v. imj), Nakita; nakakita, • 
Behest n Utos. 

Behind adv. Sa likod; sa huli. 
Behind pfe^;. Sa huli; sa likod. 
Behindhand a Huli. 
Behold V Makita; makakita; tanawin; tu- 

mingin. 
Beholden-a Kailangan. 
Behoove-v-Matungkol; maukol . 
Being n Tawo 

Belabor-7/-Paluin; hampasin. 
Belated' Luatin; magluat. 
Belay V Magluat. 
Belch-v Duminghal; dumilhay. 
Belchn Dilhay; dinghal. 
Beldam Beldame n-Tmpo; nunong babayi; 

matanda at pangit na babayi. 
Beleaguer V Ipaligid ng hukbo. 
Belie v-Mag alibugha; sumitsit ng ma 

sama. 
Belief V Paniniwala: pananampalataya; 

sampalataya; religion. 
Believe-f-Maniwala; sumampalataya; 

sampalatayanin; hinagap. 
Believable a Paniniwalaanj dapat maul 

wala. 
Belittle v-Pintasin; untian. 
Bell n Com pana. 
Bell-tJ-llagay ng compana. 



BER 



174 



BEW 



Bell clapper-n-ayagng compana; panag- 

tog ng compana. 
Belle-n Dalagang maganda. 
Bellicose-n Mapagbasagulo. 
Belligerent a-Maygustonglumaban/ibig 

1 amaban. 
Belligerent-?^ Ang may gustong luma- 

ban. 
Bellow-w Sumigaw, humiyaw. umiyakng 

malakas. 
Bellow n Sigaw; iyak hiyaw. 
Bellow-n Balulusan; hungkoy. 
Belly-nTian; tiyan. 
Bellyband-n Pamigkis ng tiyan. 
Belong v-Matungkol. maukol 
Beloved-p. jr.-Iniibig; ginigiliw. 
Beioved-a-Ginigiliw;giiiw;iniibig,iniirog. 
Below «at; Sa ilalim; sa ibaba. 
Belt-^-Pamigkis; bigkis, sintoron. 
Belt-i^ Bigkisin. 
Beraoan-v-Dumaing. 
Bench-n Banko. 

Berid-i; Hubugin; humubog; balukturin, 
bumaluktot; yupiin; humutok hutu- 
kin. 
BendwHubog kibal pagkabaluktot, 

yupi; tungo kabaluktutan. 
Beneath adv. Sa ilalim; sa ibaba. 
BenesLth prep.-8a ilalim. 
Benediction-n Bendieion. 
Benefaction n Kaloob; pakinabang. 
Benefactor n Ang gumawa ng mabtiti 

sa kapua niya. 
Benefactor-w Ang babaying gumawa ng 

mabuti sa Kapwa niya. 
Beneficence ?t Kagandahan ng loob. 
Beneficent-a-Maganda ang loob mapa 

kinabangan; may pakinabang. 
Beneficial a Mapakinabangan. 
Beneficiary-a-Mapakinabangan, 
Benefit w Pakinabang; tubo, kabutihan, 

galing 
Benefit V Tumubo; pakinabangan; ma- 

kinabang; bumuti. 
Benevolencew Kagandahan ng loob; ka- 

mahalan ng ugali. 
Benevolent a Maganda ang loob; ma 

gandang loob; maawin. 
Benight v Gumabi; gabihin. 
Benign-a-Magandang loob; maanio. 
Benignant-££-Magandang loob; maamo. 
Beninity-w-Kagandahan ng loob. 
Bent-t;. ¿w^ c&^. j9.-Hinubog nakahubog; 

binahiktot. 
Benumb t;-Mangimay; pangimayin; ma- 

ngumay; mamanhid. 
Bequeath-1^Magpamana. 
Beqnest-w-Pagbibigay. 
Bereave-tJ-Salatin; masalat. 
Bereavement w-Kasalatan. 



Berg-^- Bundok ng hielo. 

Berry-n Bungang ¡munti. 

Berth n-Tinutulugan sa sasakyan ó tren. 

Be8eech-i;-Ipakiusap; mamanikluhod; 

manalangin dumaing. 
Beseem-v-Maging maging bagay. 
Beset- i;-Ipalid; pilitin; harangin. 
Beside-prep. Bakod pa sa bukod sa; 

kundi. 
Besides-acif.-Sa tabi nakabubukod sa; 

mahigit pa. 
Besides prej? -Bukod pa kundi. 
Besiege t;-Ipaligiran ng sundalo ang 
isang bayan at huag palabasin ang 
tawo ó ipasok ang mga pagkain. 
Be smaer-i^-Kalapulan pahiran ó pu- 

nuin ng putik" 
Besot V Mag lasing. 
Besought V. p. jp.-ipinakiusap; namanik- 

luhod dinaing. 
Bespatti-r-v-Patilansikan; mansahin; 

marumhan tilansikan 
Bespeak-v-Mamagitan ipakita. 
Best-a-Kabutibuti-han. 
Bestti-Ang kabutibutihan. 
Best acit?. Kabutibutihang 

Be stir V Magmadali; maghaplit. 

Bestow-v Ibigay; ipagkaloob. 

Bestrew-íí-Isabog ikalat; Ipawalat. • 

Bestride-»^ Ihakbang; umupo na naka 
cruz ang binti. 

Bet-n-Pusta; taya; pagpasta. 

Bet V Magpusta; tumaya, magtaya; pu- 
musta. 

Betake t? Maukol. 

Bethink-1/ Alalahanin. 

Betime Betimes-a^t^.-Sa mabuting pa 
nahon; agad; madali. 

Betoken-r. zm^.-Nauukol, nakaukol. 

Betook.'íí. imp.-Naukol. 

Betray i;-Ihayag ang hindi dapat; tu 
maksil sa capwa. 

Betroth v Ipakasal. 

Betrothal Betrothment n Kasal. 

Better Bettor wAng nagpupusta. 

Better a Lalong mabuti; mabuti pa. 

Bettern ng lalong mabuti. 

Better adv, Mabuti pa. 

Beiter-t; Butihin; gumaling. 

Betterment-w Pagpapabuti. 

Between ^eiwixt prep Sa pagitan. 

Bevel-n-Halang. 

Bevel-a-Halang. 

Bevel-t'-Ipahalang. 

Beverage-w-Inomin. 

Bevy n Kapisanan ng manga ibon. 

Bewail v-Dumaing; manangis 

Beware V Mag ingat ingatin. 

Beware íníer.-Tigil. 

Bewilder t?-Guluhin; gitlahin. 



BIN 



175 



RLA 



B'ewilderment-w-Ang paggugulo ng isip; 

guio ng isip, 
Bewitch-1?- Kulamin man^kulam. 
Peyond-ativ.-Sa ibayo malayo pa, 
Beyond^re^. Sa ibayo. 
Bias w. Joint. 
Bias-aíítJ.-Pahalang. 
Bias-v-Pahalangin. halangin. 
Bib w Pangibabaw ng damit ng bata. 
Bible n Biblia. 

Biblical a-Nauukul sa biblia. 
Bibulous a Mabutasbutas 
Bicker -zz-Magtalo magusap magaway, 
Bicycle-w Bicicleta. 
Bid n Tawad turing. 
Bid-v Tumawad magturing. 
Bidder wAng tumawad. 
Bidding n-Pagtatawad. 
Bide t' Tumira magtiis. 
Biennial-a-Dalawa dalawang taon; nang- 
yayari sa towing makalawang taon. 
Biennial n Ang nangyayari sa towing 
dalawang taon. 

Biennially-«^t?.-Sa towing dalawang 
taon, 

Bier-n-Kalanda. 

Biga Malaki. 

Bigness-fi-Kalakiban. 

Bigamist n- Ang tawong may dalawang 
asawa; ang nag aasawa sa dalawa. 

Bigamy n- Ang pagaasawa sa dalawa. 

Bigijin-n-Gorra ng bata. 

Bight-n-Sulok. 

Bigot w- Ang tawong na iimiisip na 
nasa kaniya ang lahat ng katowiran 
at sa iba ang lahat ng niali. 

Bigoted a-Matigas ang ulo; niagda 
raya. 

Bigotry n Katigasan ng ulo> 

Bile n Apdo. 

Biliary -«-Nauukol sa apdo. 

Bill-n-Tuka. 

Bill-v-Tukaln. 

Bill w-Listahan ng anoman. 

Bill V Maglista. 

Bill n-Kasulatan. 

Billet n-Sulat na maikli. 

Billet v-Patuloyin ang manga sundalo 
sa bahay ng manga paisano. 

Billetd«ux w-Sulat na paninta. 

Billiard a Naukuol sa billiar. 

Billiards n^illiar. 

Billiard cue n-Panudlok. 

Billion n Isang libong angawangaw. 

Billion a-Sang libong angawangawng. 

Billow n Malaking alon. 

Billy n Palo ng policia. 
Bin-n-Taguan ó sisiglan ng palay ó 
trigo. 

Binary-ti-Nakahalo sa dalawa. 



Binate-¿i Dublé; dalawa. 

Bind t; Talian; higpitan; magkalawas; 

pigilan pagipitan. 
Bind-?e-Tali. 

Bindery-w Gawaan ng libro. 
Binding-n-Yari ng libro; pagbalot. 
Binnacle/i-ivahon na kinalalagyan ng 

gujon ng sasakyan. 
Biography-w-Historia ng sariling buhay. 
Biographer-?* Ang sumulat ng historia 

ng sariling buhay. 
Biographic Aiographical <i Nauukol sa 

historia ng sariling buhay. 
Biped n Tawo. Ang hay op na may da 

lawang paa iamang. 
Bird-n-Ibon. 
Bird'V Hulihin ó barilin ang manga 

ibon mangati. 
Birdseye a Nakita buhat sa itaas. 
Birth-n-Panganganak; kapanganakan; 

pagsipot. 
Birthday-ti Araw ng kapangapakan. 
Birthday a Nauukol sa araw ng kapa- 
nganakan. 
Birthplace w Lugar ng panganganak; 

bayang tinubunuan. 
Birthright-w- Katowiran na nagbuhat sa 

kapanganakan. 
Biscuit-w-Bisquit 

Bisect i; Biakin; dalawahin: hatiin. 
Bisection M Paghahati pagdadalawahin; 

pagbibiak. 
Bishop-w Obispo. 

Bit-n Pangatngat pirasong munti. 
Bit-v-Ilagay ng pangatngat sa bibig. 
Bit v-imp.-Kinagat. 
Bitch-w-Asong babayi. 
Bite w Kagat. 
Bite-r-Kumagat; kagatin. 
Bitter a Mapait; masaklap. 
Bitterness w Kapaitan; kasaklapan. 
Bivalve wTalaan; tahong. 
Bivouac-n-Bantay ng isang hukbo. 
Biweekly-d-Balang dalawang lingo. 
Biweekly adv.-Ssi towing dalawang 

lingo. 
Biweekly-n-Pahayagan na lumilitaw 

sa towing makalawang lingo. 
Blad-v-Madiwara; sumitsit; magbunga- 

ngaan; magtaltalan. 
Blad-v-Bunganga tal talan. 
Black a Maitim; itim, mapanglaw; wa- 

lang awa; mabangis. 
Black w- Ang itim; kaitiman. 
Black-i>Pai timan. 
Blackamoor-n-Negro. 
Blackant n Kuitib. 
Blackball w Huag ihalal. 
Blackbird n-Martinez; ibon na maitim. 
Blackboard-w-Pisarang malaki. 



BL[ 



176 



Blacken t/Um i tina paitiman; padilimin. 
Blackguard--» Mag alibugha; magmura; 

magalipusta; alipustain murahin. 
Blackguard n Tawong pala alipnsta; 

tawong hamak. 
Blackguard-a Hamak; masama. 
Blacking-n-ranitim. 
Blacklead n-Tingang itim. 
Blackness-w-Kaitiman; kadiliman. 
Blacksmith-n- Panday. 
Bladder-/?-Pantog. 
Blade nTalim; dahon. 
Blain-n-Sugat. 
Blame v-Bintangin; magbigay sala. 

sisiihin sumbungin; magparatang. 
Blame-n Sala kasalanan. 
Blameless-a Walang kasalanan. 
Blanch v Mamutla. 
Blanda-Malambot. 
Blank n Walang sulat. 
Blank-n Papel na walang sulat. 
Blanket nKumot. 
Blanket-i; Magkumot. 
Blarney nSalitang makadadaya. 
Blarney-t'-Magsalita ng nakadadaya. 
Blaspheme-v-Tumungayaw, sunipain; 

manumpa. 
Blasphemy-w-Tungayaw; sumpa; hima- 

wa. 
Blast-wPutok na panibag. 
Blast-i^-Putukan 
Blatant a Maguió. 

Blaze-n-Liab: linga«; lagablab; apoy. 
Blaze '?;Magliab; lumagalab, masunog; 

maglingas. 
Bleach v-Mamuti. 
Bleak a Mai ami g; malunkot; mapang- 

law. 
Blear-i;-Lumabo at pumula ang mata. 
Blear eyed a Dirain. 
Bleat-w lyak ng tupa. 
Bleat V IJmiyak ang tupa umiyak pa- 
rang tupa. 
Bleed-v Dumugo. 
Blemish-w-Dungis; batik: mansa. 
Blemish-í;-Mamansa; dumungis; dungi- 

sin. 
Blench-t;-Umurong; tumakot. 
Blend V Ihalo; ilahok. 
Blended a-Nakalahok nakahalo; buhag- 

hag; may halo may lahok 
Bless-i;-Hulugin ang gracia ng Dios. 
Blessed-a-Mapalad; malwalhati. 
Blessing-n-Gracia ng Dios; Kapalaran. 
Blest a Masaya. 
Blet-w-Pagkabulok ng bunga dahil sa 

kahinugan. 
Blight i;-Sirain. 
Blight n-Sira; pagkabutod. kasiraan. 

lind a Bulag. 



BLO 

Blind v-Bulagin. 

Blind n Ang bulag. 

Blindfold -y-Takpanin ang mata. 

Blinfold a Natatakpan ang mata. 

Blindness-n Kabulaanan ; kabulagan . 

Blhik V Pumikit: ilagay; ibukod. 

Blink 71 Pikit; silip. 

Blinker w Panakip ng mata ng kabayo. 

Bliss-w-Sayá; kasayahan; kaluguran. 

Blissful a- Masaya; matuwa; maligaya. 

Blisters Lintos. 

Blister-17 Lumintos. 

Blithe Ti-Makinis mainam. 

Blithesome a Makinis. 

Bloat v Mama ga. 

Block-M-Tangkalag. 

Block-t^-Abalahin ilasay ng tangkalag. 

Blockade-M Pagsasara ng bibig ng ba- 

hia upang hindi makalalabas at maka- 

papasok ang manga sasakyan. 
Blockade v Isara ng labasan ng bahia. 
Blockhead-n Tawong hindi marunong 
Blond Blonde a-Maganda; maputi ang 

balat at maganda. 
Blond n Tawong mapnti at maganda 

ang balat. 
Bloods Dugo. 

Blood colored-a Kulay dugo. 
Bloodheat n Init na paris ang init ng 

katawan ó dugo. 
Bloodless a- Walang dugo. 
Bloodshed ?i Kamatayan; patayan. 
Bloodshot a-Mapula ang mata. 
Bloodsucker n Linta. 
Bloodthirsty a Walang awa; mabangis; 

walang habag; dumudugo. 
Bloodvessel-w-Ugat ng dugo. 
Bloody-a-Madugo; dugoduguan; dumn- 

dugo. 
Bloody tí Dumugo pahiran ng dugo. 
Bloom i;-Bumuka; bumulaklak. 
Blossom w-Bulaklak. 
Blessom-v-Bumulaklak. 
Blot n Mansa, dungis: dumi. 
Blot V Dungisin mansahin; marumhan. 
Bloch-w-Mansa. 
Blotch-íí-Mansahín. 
Blottern Sicante pandampé. 
Blouse wBarong pang ibabaw. 
Blow n Umihip; ihipan: hipan; humihip; 
Blown Ihip. 
Blow n Sumbi; bugbog; tampi, dagok; 

suntok; bungo; salpok. 
Blow-i^-Bumuka. 
Blow-n Bulaklak. 
Blower-w-Taga ihip. 
Blown-v. ^. jp.-Nakaihip. 
Blown «Hambog; mayabang. 
Blowpipe n Pangihip. 
Blowse w Barong pang-ibabaw; « 



BOG 



177 



BOO 



Blowze n Babaying: mataba at niapula 

ang mokha. 
Blowzy a Magaspang bastos. 
Blubber-r¿ I aba ng isdang malaki. 
Blubber-2/ Uiniyak. puinangit dahil sa 

pagiiyak. 
Bludgeon f¿ Palong inaikli; palo. 
Hlue-a-Azul. 
Blue w Kulay azul. 
Blue-?>Tinain ng azul. 
Blues a Kalungkutan, Kapanglavvan. 
Bluft'-a-Maluag. 

Bluff-í^ Batong matirik at malaki. 
Bluff-í;Takutin. 
Blunder n Mali pagkakamali. 
Blunder v Mamali, 
Biundeibuss n Paril na maiksi at ma 

laki aui^ bu tas. 
Blunt a Pud pod sal sal ang dulo. 
Blunt í>Pulpolin; salsalin: pudpuran. 
Blur r-Palabuin; lumabo. 
Blur-/i Mansa. 

Blurt í'-Sabihin ng pabigla at malakas. 
Blush n Pamumula ng muc ha. 
Pdusli w-Mamula ang muc ha. 
Bluster v Maggulo magalit; maysalita 

ng malakas at ham bog. 
Bustern Kahamhugan; kayabangan. 
Boa a Sawá. 

Roar-/¿ Baboy na lalaki. 
Bonrá-n Tal)la. 

Board t'Ilagay ng tabla: ilatag ng tabla. 
Board i' Tumuloy; sumuno manuluyan; 
Boarding n-Pagsusuno; pagtutuloy. 
Boarding house-n Tuluyan 
Boast n-Tlambog; kaliambugan; kahangi- 

nan kayabangan yabang. 
Boast f-Maghambog; maghangin; ma- 
man sa. 
Boastful «ílambog, maparangalan ma 

pagh an gi n m ay aban g . 
.Boat-7t Bangka: banka. 
í^oat-í/' M a man ka. 
Roatman-n Bangkero. 
Boatswaim n Ang puno na namamahala 

sa mga banka ng isang sasakyan. 
Bob V Kilusin ng pabigla. 
Bob ?'-Kumilos ng pabigla. 
Bobbin n-Ikiran, 
Bobbinet-n-Puntas. 
Bobta/ l-7z-Maikling buntot. 
Bobw hite-n-Pugo. 
Bodil ss-a-VValang katawan. 
Bodily-fi-Nauukol sa katawan. 
Bodkin n-Kasangkapan pangl)utas. 
B od y -n- Katawan. 
Body í' Ibigay ng hitsura. 
Bogn-Burak kaburakan: banlik. 
Boggle ?;Gawin ng pabigla: gawin ng 
pabost' 8. 



Bogu --<í-Howad; hindi totoo; falso. 
Boil r Kumiilo maluto; lutxiin: kuluin; 

uiagpakulo ihalabos. 
Boil ?^ Kulo; pagkukulo. 
Boilers í^olii a 
Boisterous a Malikot; maharot; maga- 

lavv mapan^ guio. 
Bold a Matapang; walang kaba: mara- 

has. 
Boldness nTapang, katapangan. tining 
. ng loob kapangahasan; sigla! dabas; 

kawalan ng takot. 
Bole n- Ang puno ng kahoy. 
Bole n Tsang sukat ó panukat 
Bole :^-Pusali na ginagamit sa pag ga- 
ga wa ng tapayan. 
Bolster-n Tungkod tukod. 
Bolster vltungkod itukod. 
Bolt n-Tornillo na may ttlo. 
Bold ?;-Magsabi ng pabigla bithayin; 

ibiikod. 
Bomb-?i-Bomba. 
Bombard v Ihagis ng bomba; barilin ng 

kan yon. 
Bombshell n P.ala ng kanyon. 
Bonbon n-Matam is. 
Bond-w-Katibayan; panali; panagat. 
Bond ?; Tibayan ng panali ó panagot. 
Bond a Kulong preso. 
Bondage-M Pagkapreso;ka]agayan alipiñ. 
Bondmaid-n Aliping babayi. 
Bondman n Alipin. 
Bondsman-n Taga panagot. 
Boue n Bu to. 
Bone-t? Alisan ang buto. 
Bonfire-7i Sígá. 
Bonne ?í Ang pagaalaga sa 'isang bata 

taga alaga ng bata; taga iwi. 
Bonnet n Tukarol. 

Ponuy-a Maganda; masaya; maligaya. 
Bonnvclabber-w-Gatas na malapot. 
Bon ue ?i Gan tin g palad . 
Bony n Mabuto butuhan. 
Rooby-w-Ulol; bubo. 
Book M Libro. 
Book-i' llagay sa libro. 
Bookbinder n Taga gawa ng libro; ang 

gumagawa ng liV)ro. 
Bookbinderyn Tahian at balatan ng 

libro. 
Bookcase n Lalagyan ng mga libro. 
Bookish a Masipag magaral. 
Book keeper n Tenedor de libro. 
Book keepiing-n-Ang pagtatanda sa 

libro 
Booksellern Ang naertitinda ng mga 

libro. 
Bookworm n Ang tawong walang gawa 
kundi bnmasa sa manga libro; ang 
maraminng nabasa sa libro. 

22 



BOU 178_ 

Boom-n-Palo ng sasakyan na lumampas 

sa dulo ng cable ó tanikala na na 

kakahalang sa labasan ng ilog. 
Boom n Sigaw na malakas. 
Boom i;-Sumigaw ng malakas. 
Boon n Kaloob; favor; kapaiaran. 
Boon-a Masaya; masagana. 
Boor w Tawong mahirap. 
Boorish a Bastos; magaspang. 
Boo8t-i;-Buhatin; tulungin. 
Boot-n Patong; gamot. 
Boot-u-Makinabang; ipatong; tumubo. 
Boot n-Bota. 

Boot V Sipain; isuot ng bota. 
Booth-n-Tiakad; peria. 
Bootjack-n-Kasangkapan pangpaaiis ng 

sapatos. 
Bootless a Walang sapatos; walang ka- 

buluhan; di pakikinabangan. 
Booty nAng ninakaw. 
Borax^-Sal de sosa. 
Border wGilid; tabi; wakal wakas bay- 
bay; dagdag; gasa; hanga hangahan. 
Border-v Umabot sa gilid; abutan ang 

gilid. 
Bordering a Nakakahanga 
Bore-v-Butasin balibulin; barenahin. 
Bore w Butas; tawong ikinayayamot. 
Borough-n-Bay an . 
Borrow-í^-Manghiram; hiramin; suman- 

dali. 
Bosh-ti-Kaululan. 
Bosom w Dibdib; puso. 
Bo8s-n-Amo; panginoon; puno; jeffe. 
Boss r Mamábala; magpuno; magjeffe. 
Botany-?t-K arunungan tungkol sa mga 

gulay; kahoy; at bulaklak. 
Botch-v-Pamamaga; mansa; gawa na 

hindi tama. 
Botch-t;-Mansahin; gawin ng pabastt-s. 
Both-a-Dalawa; kapwa. 
Both jjro.- Ang dalawa; kapwa. 
Bother-v-Yamutin; abalahin; yumamot; 

umabala. 
Bother w-Yamot; abala; hirap; pagal. 
Botheration ti Abala; yamot, kayamu- 

tan. 
Bots-Botts ?^ Bulati sa lalamanan, bi- 

tuka, at sikmura ng kabayo. 
Bottle i^-Bo te. 

Bottle-v-Ilagay ó isilid sa Bote. 
Bottom-a Ang sa ilalim. 
Bottom-w-Pusot; puit; ang ibaba. 
Bottomless a- Walang pusot, di mata 

rok. 
Boudoirn-Silid ng babayi. 
Bough-Malaking sanga. 
Bought-v-mj?' Binili; namili. 
Bouillon-Ti-Sabaw 
Boulder-n-Batong malaki. 



BRA 



Boulevard-w-Carsadang maluang. 
Bounce-n-Udlot. 
Bounce-í^-Udlotin; umudlot. 
Bouncern Bagay na malaki; tawong 

sinungaling. 
Bouncing a Malakas; malaki. 
Bound n-Hanga; wakal; wakas; udlot 

lundag; lukso. 
Bound V Ilagay ng manga hanga. 
Bound-v-Lumunda; umudJot; lumukso, 
Bound vAmj). ¿& jop. Tinali. nakatali. 
Boundary-w Hangahan; hanga wakal, 

wakas danay. hibaybay; katapusan. 
Bounden-a-Dápat gawín. 
Boundless a Walang hanga. 
Bounteous-a-Sagana; maganda ang loob, 
Bountiful-a Magsagana; busto. 
Bounty n-Pabuya; ganting palad. 
Bouquet-w Tali ng manga bulaklak. 
Bourn-Bourne-n-Sapang munti. 
Bout n Talo; away, laban. 
Bovine-a-JSaaukol sa bakang lalakí 
Botoro. 

Bow-t;-Batiin; yumuko; iyuko; sumuko. 
Bow w Yuko; batí; tango. 
Bow-ti Anomang bagay na baluktot. 
Bowed a Balantok; baluktot. 
Bowel n Isaw; bituka. 
Bowel-í;-Alisan ang mga bituka. 
Bower n Bahay na munti sa halama- 

nan na walang dingding at may 

mga uupuan sa loob. 
Bowers Ang bumati; ang yumuko, 
Bowknot-n Tali na mainam. 
Bowl w Man gkok. 
Bowlder-ti Botong malaki. 
BowFegged a-Mabilog ang binti. 
Bowline w-Lubid ng layag. 
Box-n-K ahon ; kaha. 
BoxwSumbi; sampal; palo; tampal. 
Box-v-Ilagay ó isilid sa kahon; ikahon, 
Box v-Sampalin; magboxing. 
Boxer n Ang marunong magboxing. 
Boxing n-Boxing. 
Boy-nBatang lalaki. 
Boyish-a May ugaling batang lalaki. 
Brace-n Pareja; tungkod; dipa; dalawa. 
Brace v Itungkod. 
Bracklet-w Pulsera. 
Bracket-n-Tungkod. 
Bracket-v-Itungkod. ^ 

Brakish-a Maalat. 
Brad n Pakong maiklí; pakong maliit 

at walang tilo. 
Brag'?; Magyabang; maghambog magha- 

ngin. 
Brag w Kahambugan; kayabangan; ka- 

hanginan. 
Braga Mahambog; hambog; mayabang. 
Braggartw-Tawonghambogómayabang. 



BRE 



179 



BRI 



Braggartisnin-Kabambngan; kayaba- 

ngan kahanginan. 
Braid n Trintas. 
Braid v Trintasin; mamirintas. 
Brain n Utak; sa iilo. 
Brake n-Pangpigil. 
Brakeman wTaga pigil, 
Brakish a-Tapsim; maalat; maasim. 
Bramble w-Kaugoygoyan na may tinik. 
Bran-?i-Darak. 
Branch n Sanga. 
Branch a Kasanga, 
Branch v Magsanga, 
Brand n Tanda; marka,- tatak; tala; ka 

sangkapang pang lagay ng tanda. 
Brand i; Tandaan; markahin ilagay ng 

tanda; tatakan; tal a an; 
Branding n Pag lalagay ng tanda, pa . 

nananda; pananaktak 
Brandish í; Kawayin; pagpagin; ipag- 

pag. 
Brandish n Kaway, pagpag. 
Brandnew a-Bagongbago. 
Brandy n Alak. 

Brant n Gansang ramo; bibi; itik. 
Brash a-Marupok; mainit ang ulo; ma- 

butlig. 
Brash-n-Butlig. 
Brasier-Braziern-Ang marunong guma- 

wa ng mga kasangkapan ng tansong 

dilaw. 
Brass n Tansong dilaw. 
Brassy a Parang tan so; may halong 

tanso, 
Bratn Batang hamak. 
Bravado II Tawong hambog. 
Brave a Matapang; mangabas bayani; 

marahas: marikit. 
Brave n Tawong matapang. 
Bravery nKatapangan; dahas kapanga- 

hasan tining ng loob. 
Bravo-n-Tulisán na matapang. 
Bravo ¿nfer. -Mabuti; tapan g. 
Brawl-n Guio; talo; away; usap. 
Brawl-v-Makipagtalo; mag usap. 
Brawn n-Lakas; kalakasan. 
Brawny a Malakas. 
Bray-i^-Durugin; dikdikin. 
Bray-v-Pumutok. 

Bray n-Iyak ng kabayong mula. 
Bray i;-Umiyak ang mula. 
Brazen-ii May halong tanso; bastos. 
Breach n Puang: sira; puit ng baril. * 
Breach-v-Pumutok, 
Bread. w Tinapay. 
Breadth-n-Luang lapad; kapalaran; 

kaluagan. 
Break t;Basagin; sirain; tipuin; biakin; 

lapakin: bumasag; masira; tumipo; 

lumagok; lagutin; masayang. 



Break n Basag; sira; tipo; lagot; kaei 

raan; puang. 
Breaker-w-Ang maninira; maninira. 
Breakfast-Ti-Agahan. 
Breakfast-i; Kumain ang agahan. 
Breakneck n-Lugar na matirik. 
Breakneck-a-Matulin na matulin. 
Breakwater w Harangan ng tubig. 
Breast-?i-Dibdib; loob ng dibdib. 
Breast-t? Salubungan; lumaban; huma 

rap. 
Breastbone-w Buto ng dibdib. 
Breastpin-^-Alfiler. 
Breastwork-n-l^ uta. 
Breathe-w-Ang hininga. 
Breathe-i; Huminga. 
Breathing-n Paghihininga. 
Breathless a Walang hinga. 
Bred v. imp &p. j?.-Nagalaga. 
Breech n Puit. 

Breech v Ibigay ng salawal. 
Breeches-n-Salawal. 
Breeching-w-Salawalin. 
Breed-w Magiwi; magalaga. 
Breed n Lahi. 
Breeding !^Kagalangan; kaugalian; asal, 

galang; turo; dunong; karunungan; 

kagalingan; inam ng kilos; pinaga- 

ralan. 
Breedern-Taga alaga. 
Beeze n Hangin; amihan; habagat 
Brent n-Gansang lalaki. 
Brethern n Magkakapatid. 
Brett n Carruageng mahaba. 
Breve-n-Nota ng música. 
Brevet n Kalagayang mataas pero wa 

lang dagdag ang suedlo. 
Brevity-w-Kaiklian. 
Brew-r-Ilahok. 

3rew-v-Gumawa ng servesa. 
Brew ?i-Lahok. 

Brewery n-Gawaan ng servesa. 
Brewhouse m Gawaan ng servesa. 
Brewing n Pag gagawa ng servesa. 
Bribe n Suhol. 
Bribe-2/-Suhulin; suhulan. 
Bribery n Suhol; pagsusuhol. 
Bricabrac n Manga sangkap na munti 

ang halaga. 
Brick-n-Lario; ladrillo. 
Brick-v Ilagay ng lario. 
Brickbat-?!- Pirasong lario. 
Brick kiln n.Gawaan ng ladrillos ó lario. 
Bricklayer-ti Kantero. 
Brickmakern Ang gumagawa ng lario. 
Bridal-a Nauukol sa kasal. 
Bride n Mapangasawa. 
Bridegroom wLalaking bagong kasal. 
Bridesmaid n Babaying abay sa kasal. 
Bridge w Tulay. 



BliO 



180 



BUG 



Bridge-v-IIagay ng tulay; giimawa ng 

tulay. 
Bridle ?*-Cabesada. 
Bridle t; Pigilm. 
Brief a Maikli. 

Briefly-ac^t;. Agad: mayamia. 
Brier Briarn Tinik. 
Briery a Matinik. 
Brig n Sasakyan na may kunaiig dala 

waiig palo. 
Brigade n-Tatloiig regiiuientong sándalo. 
Brigand n- Tulisang; masanumg tawo; 

tawong suitik. 
Bright a Makintab; maningning. mali- 

wanag; makisap; malinaw nialinin 
Brighten-v-Lumiwanag liwanagan; pa 

kmtabin pakinisin. 
Brightneas-n-Kaliwanagan; kisap: ki 

nang kintab; kinis, dilag. 
Brilliance-n-Ningning; kisap; dilag. 
Brill iancy-n-Kisap; ningning; dilag. 
Brilliant-^ Makinis maningning, maki 

sap; makinang makintab. 
Brilliant n Brilliante. 
BrimwGilid; gasa; tagiliran. 
Brim v-Punuin; piimuno hangang sa 

gilid. 
Brimful-a Puno hangang sa gilid. 
Brimstone tiBatong Matigas. 
Bt indel-Brindeled-a- i atikbatik. 
Br indie n Batik. 

Brine-n Patis; tasik 
Brine -u-Asinan. 

Bring-v-Dalhin magdaia; iiapit. 

Briny-a Maasim. 

Brisk-a Maliksi; magdaia; masaya. 

Brisket-n Dibdib ng hayop. 

Bristle--?* Tiitsaiig. 

Bristle t^Tumiitsang. 

Bristle V Tumindig ang tutsang. 

Bristly a Matutsang. 

British a Nauukol sa Inglaterra. 

Britisb/i Ang tawo sa Inglaterra. 

Briton-n-Tawong Inglés; Ingles. 

Brittle-a-Marupok; iahangin; malutong; 
bitakin. 

Broach n Aspile; kasangkapang matulis. 

Broach-v-Butasing; ipahayag. 

Broad-a Malapad; maluang. 

Broad ax ?i-i alataw na malapad ang ta 
lim. 

Broadcast n-Pagsasabog. 

Broadcast a Masabog. 

Broadcast avd. Pasabog. 

Broadcloth-n-Kayo parang merino. 

Broaden I' Luangin; lumuang. 

Broadside n-Tagliran . 

Broadsword -w-Sabat na malapat at ma 
talim. 

Progan w Sapatos na magaspang. 



Broguen-Salitang iital. 
Broil. t?-Lutuin sa baga 
Broke-D.¿mp Sinira sumirá. 
Broken V Basag; sira. 
Brokenhearted-a-Malunkot na malun 

kot malum bay. 
Broker/i-Katiwala negociante. 
Broma-7i Pagkain. 
Bronchial a Nauukol sa baga. 
Bronchic-a-Nauukol sa baga. 
Broncho w- abayong Americano na 

munti at matigas ang ulo. 
Bronze nlahok ng manga metal na 

tila tansong pula. 
Brooch-t¿-Alfiler sa dibdib. 
Brood n-Akay 
Brood-i/Takpanin ng itlog ó akay: mag 

isipisip: magwariwari. 
' Brook n-Saloysoy; ilog na munti; sapa. 
Brook-i' Magtiis matiisin. 
Broom n-Walis; lawis. 
Broomstick-w Tangnan ng walls. 
Broth w-Sabaw. 
Brothern-Kapatid na lalaki. 
Brotherhood n Ang pagkakapatid; kati- 

punan. 
Brother-in low n Bayaw siaho. 
Brotherly a Paran gkapatid. 
Brougham n Carruage. 
Brow n Noo. 
Browbeat v-Takutin ang kapwa sa salita 

lamang. 
Brown a-Kayumangi. 
Erown-n nlay kayumangi. 
Brown t^Tinain ng kayumangi. 
Brownisli ci-Kulay trigo, kayumanging 

mura. 
Bruise n-Bugbog. 
Bruise-t; Bugbugin; bumugbog, 
Bruiser-n-Tawong bastos at malakas. 
Brunette n-Babaye na hindi maputing 

maputi. 
Brun^ M Alsa, Lakas ng isang suntok; 

untog. 
Brush-n Walis na munti; escoba, 
Brush-f-Escobahin; lawisin. 
Brushwood n Kaugoygoyan. 
Brusque a Magaspang. 
Brutal tt-Bastos. walang awa; parang 

hayop; hindi marunong maawa. 
Brutahty n-Kawalang ng awa kabas- 

tosan; kahalayan; kahayupan, kabag 
• sikan. 
Brute-n Hayop; tawong bastos. 
Pry on y-n Li pay. 
Bubble n Bula. 
Bubble V Bumula; bnmukal; humining 

sumilakbo; bumulubok. 
Buccaneern-Tuliean dagat, 
Buck-w-TIsang lalaki; negro. 



BUN 



IHI 



Buck-í? Sainiiwail; uiniirung. 

Bucket w Timba baldi; paniniba. 

Buckle-ri Hibilla. 

Buckle v-Hibillahin. 

Buckle ^'Humubog; buuialuktot. 

Buckram ?^ Sukol). 

Hucki-hot ti-Per de uonev^. 

Buckskin nKatad ng tupa ó usa, 

Bud-n Buka 

Bud-i? Bumuka; isabak. 

Budge V Gumalaw. 

Budget //Aug Bayuug at ang laman. 

Buff n Katatl ua ipinagamot sa lawgi.^. 

Buffalo-n alaba w. 

Buffoon-n- ubo payaso. 

Buffoon- Huffonisb-a Matuwa. 

Buffoonery n- B i ro ; k a tu w a in i . 

Bng-w Surot. 

Buggy a Mas u rot. 

Buggy 7* Karruageng munti. 

Bugle-n-Corneta 

Bugler íí-Ang corneta. 

lUiild í; Itayo. gumavva gawin. 

Bnild-n Yari ng i sang babay; paraan sa 

pagiatayo. 
Building n Babay. 
Bulb-w-Bukba. 
1 ulb V Mamaga: lumake. 
Bulbous a Mabukba. 
Hulge-nHubog «a labas. 
Bulge t'Hunuibog sa labas. 
13ulk-w Laki. 
Bulky-a-Malaki. 
Bull-n-Toro bakang lalaki. 
Bull-a-Malaki; mabagsik mabangis. 
Bulldose ^' Takotin sa vsalita lamang, 
Bullet-n Bala. 
Bulletin-w Pabayag. 
Bull frog^i-Palaka 

Bullion n-Ointo ó pilak na bindi pa, 
Bullock-n-Bulo. 

Bulls eye w Gitna ng targe ta. 
Hullv n Tawong luunbog at masama, 
Bully-V-Magbambog;lumam})astanganin, 
Bulwark wMaliit na kuta. 
Bumblebee n Bubuyog 
Bump n Umumpog; untogin. 
Bump V Umpog; untog. 
Bumpern Panumpog 
Bumpkin n Tawong bastos; hamak ó 

ulol tawong bukid. 
Bumptious a Mangabas. 
Bun r^unn n Pandesal. 
Bunch n-Buig n Kiwan. 
Bunch t; Bumuig isama. 
Bunchy u May buig mabuig- 
Bund tí- Kati punan. 
Bundle n Bigkis balot 
Bundle-t'-Ibigkis; ibalot: *t)alutan; big 
kisan. 



BUS 

Bung n Tapón, pasak. 
Bungbole n Butas ng bariles. 
Bungle ÍV 6av\ in na kuiig papaano. 
Bungling fi Bigla. 
Bunk w-bibigfan catre. 
Bunk y Mabiga sa bibigan; tuuiira sii 
Bunker n Lalagyan ng uling. 
Bunting w Kayong pangayak. 
Bunyon-;/-Bamamaga ng daliri ng i)aa, 
Buoy-w-Tanda na lumu ang sa ibai)aw 
ng tubig at tinuturo kung saan dapa-r 
magdaan ang manga sasakyan. 
Buoy 'V aluiangin. 
Buoyancy ?¿ Gaan. 
Bouyant a Magaan; masaya. 
Burden-H-'Iimbang; l)igat gawa; kabi 

rapan; kapagalan. 
Burden-/; 1 patrabohin ng mabigat. 
Burdensome-a Mbigat mabirap niatin<li. 
Burdock-w Mores. 
Bureau n Aparador; ofticina, 
Burg-?v Nay on. 

Burgess n Hukom sa nayon. 
Burgher n Aug tumitira sa nayon. 
Bu rglar ti Magnanakaw . 
Burglarize Í/' Gunuipang; magnakaw na 

kawin sa babay. 
l^urial *< Paglilibing baunan. 
Burin w-Kasangkapan ng platero. 
l>urles(|ue n Katuwaan. 
Burlesque a Matuwa. 
Burly a Malakas; malaki. 
Burn n-Sa pa saluysoy . 
Burn ?i-Sunog; i)aso silab paltDs. 
Burn <; Suuugin: silabin sigan papag- 
pasaiii; maglingas; magliab; maj)aso; 
mas u nog 
Burner ríManunog; tagasunog. 
Burning a Mai nit 
Burning r¿-Pagsunog pagliab; paglingais: 

pagsilab. 
Burnish v Bulibin pakintabin. 
Burnish h Buli. 

Burnt V p. ^>. Nasunog, nakasunog. 
Burro-íí' Jumento. 

Burrow-t'-Nayon; Hukay ng hayop. 
Burrow t; -Hukayin ang lupa bunuikay 

sa hipa. 
Biirst-7^ Pumutok; sumabog. 
Bu rst-iz-M a g[)U to k . 
Burst-n Putok. 

Burthen n Bigat liirap; kainrapan. 
Busthen-v Bigatan; mahirapan. 
Bury-7/ Tlibing ibaon; humukay. 
Bush n Ugoygoy. 
Bush t' Magsanga 
Bushehn-Cabán. 
Bushy a Masanga: malago. 
Busily V Masipag. 
Busk-v Tavos ihanda. 



caí 



182 



CAL 



Btisom n Loob ng dibdib. 

Buss n-BsíWk. 

Buss y Humalik; halikin 

Bust n Larawan ng ulo at balikat. 

Bustle w Kadalian; kasipagan; ha 

plitan. 
Bustle-i'-Magbaplit; magmadali. 
Busy a-Masipag; may ginagawa. 
Busy-tJ-Sumipag; maghaplit. 
But con/.-Bagkus; ngunit; datapua; 

yamang. 
But adv. Yam an g; bagkus. 
But n Hanga. 
Butcher n Mangigiht. 
Butcher I7-Patayiu ang hayop. 
Bucherknife-w-Cuchillong malaki. 
Butchery-n Pagpatay; kamatayan. 
Butler n-Tagaingat ng niga alak at 

pagkain. 
Butt n Malaking bariles. 
Butt t; Idugtong. 

Butt end-?2 Dulong malaki; puit. 
Butter ?i Mantiquilla. 
Buttery Ipahiran ng mantiquilla. 
Butterfly-/? Paroparo. 
Buttermilk-ti (}atas na walang laknip. 



Buttery a-May mantiquilla, 

Buttock-n-Baywang; pigi. 

Button n Butones. 

Button V Magbutones. 

Button hole^ Uhales. 

Butress r¿ Haliging bato na pangpatibay 

sa bahay. 
Bukom a-Mataba; malakas; masaya. 
Buy V Bumili; mamili. 
Buyern-Ang namimili. 
Buzz-n-Hanging; Haginit. 
Buzz v-Humaging. 
By prep. -Sa sakay. 
By adv-Ssi tabi; mal api t sa. 
By-Bye-n Paalam. 
By-end-w-Sariling interés. 
By gone a Nakaraan. 
By gone-^-Anomang bagay na nakaraati. 
By law n-Ordenanza; utos. 
By-name n Bansag. 
By-name-n-Bansagin. 
Bypath-n Landas na tago. 
Byroad-w-Daan na tago. 
Bystander n Ang nanunuod. 
Byway-n-Daan na tago. 
Byword ?* Karaniwang salita; talinhaga 



G 



Cab a-Carromata. 

Cabal nKapisanan ng tawo; katipunan. 

Cabai-v Magakala. 

Cabbage vRepolio. 

Cabbage i^lTmitin; umumit. 

Cab n n Salong; kubo. 

Cabinet-n Aparador. 

Cabinet ma er-w-Ang gumagawa nang 

mga aparador 
Cable w-Kable. 
Cable r-Magtelegrama. 
Cable grara-n-Telegrama; Hatid Kawad. 
Caboose w-Coche. 
Cacao-w-Cacao; Puno ng cacao. 
Cackle-v-Tumilaok. 
Cackle-:w--Talaok. 
Cad-M-Tawong bastos. 
Cadaver-w-Bangkay; Burol. 
Cadaverous a Parang patay; raaputlá; 

mukhang patay. 
Caddish-a Bastos; hamak; palalo. 
Caddy w Maliit na sisiglan ng cha. 
Cadence-tt-Pagkaayon ng voees sa pag- 

sasaliia. 
Cadet -n Ang nag aaral ng magpuno sa 

hukbo. 
Cafe-w-Restaurant; fonda; karihan. 
Cage-n Jaula; kuiungan ng ibon. 
Cage tJ-Ilagay sa jaula. 
Caiman-w-Buava. 



Cairn-w-Bunton ng bato 
Caisson-^-8Í8Íglan ng bala ng kanyon 

lalagyan ng bala ng kanyon. 
Caitiff /i-Ta won g hamak ó bastos. 
Caitiff a Masama; hamak bastos. 
Cajole V Palayawin. 
Cajolery- w-Pagpapalay aw. 
Cake-ti-Mamon; bara. 
Cake t;-Tumigas; maging matigas. 
Calamitous-ii-Mahirap; mahapis; ma 

sakit; masakuna. 
Calaboose n Bilango; calaboso. 
Calamity^ Sakuna; kahapisan; kahira 

pan; kapahamakan; kasakitan; ka 

siraan ng puri. 
Calash n-Carruage na umubrang alisin 

ang itaas. 
Calcareous-a-Parang apog; may halong 

apog. 
Calcimine-w-Pamalitada. 
Calcimine-v Pumalitada. 
Calculate-v-Balakin;kuentahin;bilangin; 

tasahin; bumilang. 
Calculation w Bilang; kuenta; balak; ka 

tasaban; kabilugan. 
Calculator-n-Taga bilang; ang gumaga- 
wa ng kuenta. 
Calculous-a-Parang bato. 
Oalculous-M-Bato sa loob ng pantog; 
Paraan ng pagkuenta. 



CAN 



183 



CAN 



Caldron n Kawa katingan. 

Calandar n Calendario; alniaiiake. 

Calf n Bulo. 

Caliber-n-Laki. 

Calico-w Cita; sita. 

Calipers n Paiiukat naug mga bagay na 

mabilog. 
Calisthenicsn Pjjercicio; Pagsanay. 
Calix n Balat ng bulaklak. 
Calk-^-Pasakin; tasakin. 
Calk ^ Pasak; tasak. 
Call-t?-Tumawag tawagin, dapitin; mag- 

visita; visitahin dumalaw. 
CalIer-í^-Ang magvisita; 1 agatawag. 
Calling n Tawag hanap 'buliay. 
Calligraphy n Bulat na niainam. 
Callosity n Kalipakan. 
Callous n Lipak. 
Callous n-Malipak. 
Callow-ii-Walang balahibo. 
Calm n-Kawalan ng hangin. 
Calm a-Tahimik, walang guio; payapa; 

mahinahon. 
Calm V Katahimikan; humimpil; turna- 
himik; pahimpilin: palubayin; paya- 
pain; tiwasay pumayapa. 
Calmness n Katahimikan; kapalagayan; 

kapayapaan, kapanatagan. 
Caloric ?i-Taginit panahon ng init. 
Calorific a Mainit; nauukol sa init. 
Calumniate v-Bintangin; magbingtang. 
Calumniation n Bintang pagbibimang. 
Calumniator-w-Ang nagbintang; hindi 

tama: masama falso. 
Calumniatory a Falso; hindi tama; si- 
nun galing. 
Calumny-n-Paratang na falso; alibugha. 
Calve-t^-Manganak; (naaiikol sa kalabaiv 

ó baka. 
Calyx-n-Manga dahon sa labas ng bu- 
laklak. 
Cambric-t* Cambray , 
Came-t;. im^.-Dumating. 
Camel-n-Camelo. 
Camera-n Kasangkapan sa pagkuba ng 

retrato. 
Oamp-w Lugar ng pagpahinga ng huk- 

bo; pahingahan ng hukbo. 
Camp'-y-Magpahinga. 
Oampaign-w Panahon ng pag lalaban ng 

hukbo. , 
Camphorn-Alcampor. 
Camphorate v Ilagay ng alcampor. 
Can-v-Maka; umubra. 
Can-n-Lata. 
Canal-M-Sangka; padaluyan ng tubig; 

sangkang patubigan. 
Canard n-Day a; hibo. 
Canary 7^-Ibon na munti at azul ang 
kulay. 



Cancel-r-Lipulin; burahin; umayaw. 
Cancellaton-n Pagbura; paglipol. 
Cancer n Pigsa. 

Cancerous-a-aNuukol sa pigsa. 
Cancriform-a-May hitsurang alimango^ 

hitsurang alimango 
Cande labrum-w-Lalagyan nang candila, 

candilero. 
Candid a Tunay totoo; ganap; mabait 
tapat ang loob; walang labas sa ma 
towid. 
Candidacy n Pagkacandidato. 
Candidate■/^-Candidato. 
Candidature-n-Pagkacandidato. 
Candidly adv. -I'mmy: totoo; tapat. 
Candle n < andila. 
Candle-stick w-Tirikan ng kandila; can' 

dilero. 
Candle-light-w-Ilaw ng candila. 
Candor-w-Catapatan ó catibayan nang 

loob. 
Candy n Matamis. 

Cane r¿-C away an; bastón; tungkod. 
Cane i? Hampasin ng bastón. 
Cane brake n-Qubuhan. 
Canine a-Parang aso; nauukol sa aso 
Canistern-Bala ng canyon na kung hi 

magpak ay sasabog. 
Canker-w Gibik ng suso, pamamato ng 

suso. 
Canker v Gumibik ang suso; maniato 

ang suso. 
Oannelcoal-n-Ulingnamaitimatmatigaw, 
Cannibal n Ilongot; ang tawong kuma 

kain ang kapwa. 
Cannibalism n Kasalbahian; pagkasal 
bahi; pagkakain ng kapwaiig tawo 
Cannon-n Kanyon. 
Cannonade-t;Kumanyon. 
Cannonade n Pagpuputok ng kanyon. 
Cannon ball n-Bala ng kanyon. 
Cannon shot w-Futok ng kanyon. 
Cannot w Walang kaya; di maka. 
Canoe n Bangka. 
Canoe t^ Mamangka. 
Canon n Utos, regla. 
Canonic-Canonical-a-Nauukol sa regla 

ó utos. 
Canonize v Ilagay sa pagkasaiUo ang 

namatay. 
Canopy n Tabing: baldokan. 
Canopy v Itabing; ilagay ng tabing. 
Cant v-Kumanta; mag awit. 
Cant-w Salita na nakakahawig sa kanta 

labas ng sulok. 
Canteloiip-i'anteloupe n Kuntingnielon. 
Cantata n Poema na may halo ang mga 

kanta. 
Canteen n Tindahan; lalagyan ng tubig» 
Can tern Takbo. 



OAR 



184 



CAR 



T/anter ?• Tiimakbo. 

Canticle n Ang kanta iii Salomon. 

Canton iiannel n Frénela. 

Canvas n-Balindang. 

Canvas-back-w Patong dagat. 

Canvass v Siyasatin luimanap ng voto. 

Canvass-n 8iyasat; paghanap ng voto. 

Cap w-Tnkarol; gorro. 

Cap v-Tuptopin; takpan; tapnsin. 

Capable-a Mav kaya; biliasa; niabait sa 

nay sapat. 
Capacious a-Maaliwalas: niahiag; nia 

hi ang, nialaki. 
Capiiciry-n Kapalaran sukat; takal; laki. 
Cap-a pie-ndv.-Mug biihat sa ulo hangang 

sa paa. 
Caparison-w, Kasangkapan ng cai>ayo. 
Caparison-7/ Gayakin. 
( -ape-w Capa. 

Caper-i"-Maglikot; niagliindagan. 
Caper-n Likot hindair. 
Capillary-n-Parang* buhok. 
Capital n Nannkol sa bohay ó nio. 

Primero sa halaga; niainani; niarikit. 
Capi tal ?^-Ca pi tal ; man sen! a. 
Capital-^i Puhunan. 
Cai)italist w-Ang may pnluinan: ang na- 

mumnhnnan. 
Capitalizes Mamuhoiuxn. 
Cajiital letter-ri íi"traiíg mauscula. 
Capit ition t^ Pag})iigot. 
Capitol-n-Bahay ng gobierno. 
Capitulate i'-Sumnko. 
Capitulation w-Pagsnko. 
Capon w-Kapon. 

(^prif^e n Ligaya inam; pagkaibig. 
(-apricious n Mainam: mal i gaya. 
Capsicum-w-Paminta. 
Capsize-t'-Ttaub tumaub. 
Ca ps i z e • V- Pagt at a u b . 
Capsular CapsuIary-a-Hitsurang capsula; 

nauukol sa capsula. 
Capsule-w Capsula, 
(«aptain w-Kapitan: puno. 
Captaincy n Pagkakapitan; kalagayan 

kapitan. 
Caf)tion n Pandulo. 

(captions a Makapipintas; mapintasin. 
Captive /i Preso; ang nakulong. 
Captivate?; Bihagin. bumihag; pasukuin, 
Caf)tivity'n Pagkapreso; pagkabihag. 
Capto rn Ang bumihag. 
Capture ?; Bihagin; bumihag samsamin; 

dak pin. 
Capture n Pagkabihag pagkuha; pag- 

samsani, pagbihag. 
Car-?/ K aro; bagol. 
Carabine-ti Pari! na rnaikli. 
Caracole v Guhmgin. 
Caramel-n Caramelitos. 



Carat n-Timbang ng ginto. 
Caravansary-w Tulutan. 
Carbine-//. Baril na rnaikli. 
Carbolic /'-Carobolico. 
Carbon-r/THing. 

Carbona<'eous a-May lialong nling. 
di r b o y n Da m a j nana. 
Carbuncle n Pi<jsa. 
Carca- s // Ban irk ay. 
Card-w, Suklay ng bahihibo. 
Card-// Sulat na rnaikli; Pirnsong carton 
na may mkasulat ang n gal an; ba- 
ratía 
Card-t' Suklayin ang balahibo. 
Card board n Carton. 
Card i a //-Puso. 
Cardiac n Nauukol sa puso. 
Cardi algia CardialgynSakit ng puso. 
Cardinal a Unang; mahalagang. 
C-a rd i nal-n Cardinal. 
Care n Ingat pagkakalinga; pagiingat; 

pamamabala kahirapan. 
Care v Tngatin pamahalaan; mamábala. 
Caret'iil-a Maingat; maalaga; makalinga; 

magpasunod 
Careless n Pabaya walang ingat; maba- 

gal walang kalinga; walang ayos. 
Carelessness-w-Kapabayaan; kaligtaan; 
katamaran; kabagalan; kawalan ng 
ayos. 
Careen /'Humilig; humapay. 
Careei-ri-Carrera; palakad; hanapbuhay. 
Career t? Lumakad ng matulin* 
Carress t? Alindugin; palayawin. 
Caress wAlindog; anis palayaw. 
Careworn a Pagod mahirap mapagal. 
Cargh ?/-Pamamabala; ang nilulan. 
Caribou n Kalabaw. 
Caricature n Ketratong mapapatawa. 
Caricature- /'(ni ma wa nang retratong 

falso 
Caricaturist-n Ang gumawa ng retratong 

falso. 
CarlnTawong malakas; tawong bastos. 
Carman n Cochero. 
Carmiuative n Carminative. 
Carnage-r^Laman ó carne ng tawo ó 

hayop na patay; kamatayan. 
Carnal-n Mataba; nmlaman. 
Carnation n Carnación. 
Carnation a Mapulapula. 
C ar n i v a 1 // K a rn a va 1 . 
Carniverous rt Makakain ng karne. 
C arol r/ - '' a n ta : A w i t . 
Carol t;Kumanta Mag awit. 
Carousal n Kalikutag ingay kagnluhan; 

kaingayan; hi roan. 
Carouse t'Uminom at magkagulo. 
Carouse-w Ang pag iinom at pag gugulo 
Capv-Pintasin. 



CAS 



185 



Carp) n-Bumbuan. 

Oarpenter-n-Anluague. 

Carpentry^ Pag aaiiluaojue. 

Oarpern Aug piimipintiis. 

Carpet w-Kayoiig luakapal na nakala- 

tag sa í^ahig. 
Carpet w-Saco de noclie. 
Carriage ?^i-Carruage; pagdadala. 
Carriern-Tagadala ang nagdadala; t^ga 

pasan. 
Carrion n Carneng nabubulok. 
Carrom n-Carom. 

Carry-i^ Magdala pasanin; dalhin. 
Cartn-Hagol; careton. 
Cart-v- Dalhin; ilagay sa bagol. 
Oartage-n Pag lululan sa bagol. 
Cartera-Cochero. 
Cartilage n Butong rnnlambot. 
Cartilageons a Nauukol sa bntong ma- 

lanibot. 
Cartridge W/ Tartucho; punió. 
Carve ?;-Gnhitin; hiwain. 
Carviiiií ii Ang pag -nhit; paghiwa. 
Cascade n Talonan ng tiibig. 
Case n Ba^ay, lalagyan. 
Case V Tsilid sa lalagyan. 
Case n üsap; ang nangyayari. 
Caseous a Parang queso. 
Cash-w Salapi; kuarta. 
Cash-í^Ipam^lit ng kuarta. 
Casli book n Lib ron g tandaan ng pag 
pasok at pag labas ng kuarta sa 
caja. 
Cashier^-Tenedor de libros, 
hier í^a 
ing^-Ta 
Cask ?i Bariles 
Casket n-Ataul. 
Casque n Bariles. 
Cassim ere ?i- Kayo de lana. 
Cassock n-Hábito. 
Cast-tJ-Hagis; pukol; balibag: tapen; 

pagpukol pagtapon; pagtudla. 
Cast-t; Ipukol:. ibalibag; itapon; ihagis. 
Casta way-í; Tawong hamak. 
Cast way-a Hamak; walang kabulu 
han. 

Caste z/Kapi sanan ng tawo: lahi. 

0a8ter-í;-Gulong ng inga kasangkapan 
ng bahay. 

Castigate i> Parusahin; paluin; hampa- 
sin. 

Casting v-Pagbububo; ang binubo. 

Castle-t'-Kuta; bahay na mainam at 
matibay. 

Oastor-í?-Sombreró. 

Castor oil t; Aceite de castor. 

Csstrel-t^-Lawin. 

Casual a-Hindi sinasadya; inataonaii. 

Casual v Súhdalong walang destino. 



Cashier íklalis sa katungkulan. 
Casing^-Takip; kahon; lalagyan. 



CAU ^ 

Casualty i;-Ang nagkakataon; pangya 

yari; ang hindi sinadya. 
Cat-w Pusa. 
Catacomb n-Lugar ng tipunin ang mga 

buto ng nangamatay. 
Catalepsy n Knlagayan parang patay. 
Cataleptic a Nauukol sa himatay.' 
Catalogue n-' andaan. 
Catalogue V Ilagay sa tandaan; ilista ó 

isulat sa tandaan. 
Catamaran-n-Sasakyan na may dalawang 

katawan. 
Catamount n Hayop na mabangis na 

nakakahawig sa tigre. 
Cataplasm w Tapal. 
Catapult-n-Panghagis na mga bato at 

pana. 
Cataract-n Talón ng tubig; (malaki). 
Catarrh n Sipón. 
Catarrhal a Nauukol: sa sipon- 
Castastrophe-n Sakuna. 
Catawba-n-Alak. 
Catboat n-t'angka. 
Catch t; Hulihin; humuli; umabot abu 

tin; dakpin; habuhn; humabol; ku- 

nin. 
Oatch-n Ang nahuli: ang hinuli* 
Catching n Paghuhuli. 
Catch penny-a-Walang kabuluhan. 
Catchup Catsup nSarsa. 
Catechise-v Magturo sa pagtatanong. 
Catechism n Catecismo. 
Category n Lagay: kalagayan. 
Categorical a Nauukol sa lagay; totoo. 
Cater-v Maghanda nang pagkain; mag- 

handa. 
Caterpillar n XJod, higad. 
Catfieh n Kanduli. 
Catgut nPisi ng bituka. 
Oatl artic n Purga. 
Cathartic-a-Nauukol sa purga. 
OatheH ral-w Kati dral . 
Catliolic a- atolico. 
Catholic n- Ang sumasampalataya sa re 

ligicng católico. 
Catholicism-Catholicity n-Pananampala 

taya sa religiong católico. 
Catholicize-v Pilitin ng magiging cato 

lico. 
Catkin n-Tinik. 
Catmint Catnip-wKabling. 
Catsup n Sarsa. 

Cattle w Manada ng baka: mga baka. 
Caucus-n-Kapulongan ng mga partida. 
Caucus t7-Magtipon ng partida. 
Caudal a-Nauukol sa buntot. 
Caudate a May buntot. 
Oaudle n Inumin ng mainit para nang 
' may sakit. 
Caught-v. imp.&p^p.'HmxúU nakahuli. 

24 



GEL 



186 



OER 



Caiil-w-Panakip ng ulo. 

Cause wE*iiiagmulan; pinagbiihatan. pi 

nangalingan dahilau; katowiraii; ka 

tampatan. 
Cause-v Yumari ibigay ng pinagbuha 

tan ó pinagmulan. 
Causeless n Walang dahilan. 
Cause way Causey-w Daau na inataas. 
Caustic a Mapapasuhan. 
Caustic n Garnot na pangpaso. 
Cauter w-Bakal na niainit na parnaso. 
Cauterize v Pasuhin, 
Cautery ti-Pagpaso. 

Caution-n-Ingat; siyasat bait; unahan. 
Caution V Umabala niagbigay alam. 
Cautionary a Nauukol sa ingat. 
Cautious a Dala; maingat maitagmasid: 

mahinahon. 
Cavalcade ti- Procession ng mga tavvong 

nakasakay sa kabayo. 
Cavalier n Ang nakasakay sa kabayo. 
Cavalier a Masaya. 
Cavalry n Kaballiria. 
Cave-w-Yungib; lunga longib; tibag. 
Cave-v Tibagin, itibag tumibag. 
Cavern n-Yungib, longib lunga. 
Cavernous a Mauukol sa yungib; ma- 

yungib. 
Cavil-w-Dahiian na walang kabuluban. 
Cavil z/Magbigay ng dahilan na walang 

kabuluban. 
Oaviler-n-Ang nagbigay ng dahilan na 

walang kabuluban. 
Oavity-Ji-Hukay; ukit; butas. 
Caw -y-Magwaka. 
Caw-^-Wak. 
Cayenne n Paminton. 
Cayman n Buaya. 

Cease-v Tumigil; humimpil; turnaban. 
Ceaseless a- Walang tahan. 
Cedar w-Kalioy na malambot at nuipula. 
Cede-i?-Magbigay, ibigay; ipagkaloob; 

pumayag. • 

Ceil V- Magi agay ng kisame. 
Ceiling-n Kisame. 

Celebrate v-Magdiwang/ipagpista; mag- 
fiesta. 
Oelebrated-a-Bantog, balita; bunyi; ba- 

yani; mabantog. 
Celebrity n-BantGg;kabayanihan. ;i 
Ceiebration-n-Dlwang pista. 
Oelebrator-n-Ang nagdidiAvang. 
Celerity-n-Katuiinan; kadalian; liksif; 

tnlin. ; * , ' 

Celery-w-Kin^ay. 
Celestial a-Nauukol sa insik; , 
Celestial-nJnsik. ! f , 

Oelibacy-w-Kalagayan na walang a^aiyia; 

pagkabfagongfeawo. u' ') 

Cell-w-Hadlang; butas. 



Oellar-n-Lunga; longib. yungib. 
Cellular a-May maraming butas; butas 

butas. 
Cement n Cimento. 

Cement Í? Ilagay ó pahiran ng cemento. 
Cemetaryw Pantion. 
Censer ti Incensario. 
Oensor-n-Taga pintas, ang pu mi pintas; 

m am i m in tas. 
Censorious-a-Mapintasin; pala pinta sin. 
Census-n Censo; kabilangan ng manga 

tawo sa isang lugar 
Cent n Baria cuarta. 
Cental n Isaiig daang libra. 
Centenarian-a Nauukol sa isang daang 

taon. 
Centenarian n awo na may isang 

daan taon ng gulang. 
Centenary n Luat ng isang daan taon. 
Centenary a Nauukol sa isang daan 

taon; may isang daan taon. 
Centeniai a Nauukol sa isang daan 

taon. 
Centenial-n-Pagdiwang sa katapusan ng 

isang daan taon. 
Center-M Gitna; ubod; kaibuturan; laot 

kalooblooban. 
Center v Ipagitna; pirmihin. 
Centesimal a Icaisangdaang bahagi. 
Centigrade a-May isang daang grado. 
Centigram íí-Centigramo. 
CentiliternCentilitro. 
Centimeter nCentimetro. 
Centiped n Uod na may maraniing paa. 
Centipede nJJod na may maraming paa. 
Central a Sa gitna; nauukol sa gitna. 
Centralize v Ipagitna. 
Centric a Gitna. 
Centrical-a-Gitna. 
Oentrifugal-a-Nakakaalis fa gitna. 
Centripetal a-Nakakalapit sa gitna. 
Centuple a-Isang daang duble. 
Oentuple-i'-Dublihin nang isang daang 

veces. 
Century w Luat ng isang daang taon. 
Ceramic-7* Nauukal sa mga tapayan 
Ceramics nKarunungan sa paggagawa 

ng mga tapayan. 
Cereal a Nauukol sa mga mais, palay 

trigo, etc. 
Cereal w Maiz, palay, trigo, etc. 
Ceremoniaba Nauukol sa ceremonio. 
Qeremonial-w-Ceremonio. 
Ceremonious a Nauukol sa ceremonio 

dakila ayon sa kaugalian. 
Ceremony-w-Ceremonio; kaugalian; ka 

asalan. 
Oei;tain-a Totoo; tunay. f 

Cert^inlyíaáv.-Tunay; totoong. 
Certainly n Katunayan; katotohanan. 



CHA 



18< 



CHA 



Certiíicate ^* Titulo; katotohanan. 
Certifícate v Patotohanin. 
Certifications Pagpnpatotoo; pagpapa 

tibay. . 
Certify v Sumaksi. 
Certitude 7?-Katotohanan. 
Cervical a-Nauukol sa liig. 
Cervine a auukol sa usa. 
Cefísation n Paghinto; paghimpil: tapos; 

paglubay. 
Cession n Suko. 
Chafe V Yuinnmot; yamutin. 
Ctiafe n Yaniot,- alipunga. 
Chaff nDarak. gilig; uban. 
Chaff n Tuksuhin 
Chaffy V Unsayanin. 
Chagrin v Pighati hiya: yaniot. 
Chain w Tanikala kadena. 
Chain y Talian ng tanikala. 
Chair n üpuan; silla. 
Chairman ^Presidente; ang namumuno 

sa isansr katipnnan. 
Chaise 7i Karromata. 
Chaldron-w-Takal ng nling na may pi- 

tongpuong aroba. 
Chalice n Calis; kupon. 
Ch Ik/iYeso; lupang puti. 
Chnlk í; Guhitin ó pahiran ng yeso. 
Chalky a-Parang yeso. 
Chalk linenPitik, 

Challenge ?^ TTamon;dayo;btaa;dayuhan 
Challenge vHumamon; hamunin; da- 

yuhin. 
Chamber n Kuarto: silid. 
Chamber i; Ilagay sa silid. 
Chamberlain n Puno sa bahay nang 

gobierno. 
Chamber-niaid n Aula sa bahay. 
Chameleon n Butiki, 
Champ-r-Ngumasab. 
Champagne fi Champagne. 
Champaign n Lupang maluang at patag. 
Champaign a Patag maluang; malawak 
Champion a Puno; tawong bayani. 
Champion-i' Lumaban: kupkopin. 
Chance n Kapalaran palad. 
Chance-y Ilagay sa kapalaran. 
Chance-a-Nagkatfon. 
Chancel-nLugar nang altar sasimbahaií. 
Chancellor w Hukom, ' ' 

Chandelier « Lalagyan ngkinki; aranya. 
Chandler k Ang magtitinda ng candila; 

mangagawa ng candila. 
Chandlery n Tindahan ng candila. 
Change V Caguhin palitan; halinhan; 

ibahin: ipamalit bumago; hnmalili; 

magpalit; suklian. 
Change n Sukli; palit; pagkabago; kaib- 

han halili. 
Changeable Chanaefulí* Hindi firme. 



Channel n Agos ng tubig; pusod nan.ír 

ilog. 
Chan t-v Mag a wit: magkanta. 
Chant-n Awit kanta; dalit. 
Chanticlier n Manok. 
Qhaos w-Guio. 
Chaotic a-Magulo. 
Chap n Alipunga. 
Chap n Panga sihang; lalaki; batang 

laiaki. 
Chaparral w-Kaugoygoyan. 
Chapeau-w Sombrero; sambalilo. 
Chapel-w Visita. 
Chaperon-n Ang matandang babayi na 

taga ingat sa mga dalaga na nasa 

isang función. 
Chaperon t/'-Ingatan ng matandang ba- 
bayi ang mga dalaga. 
Chapfallen-<x Mahingkot nahihiya 
Chaplain-w Capillan; Pari nang manga 
• snndalo. 
Chaplet n Rosario 

Chapman n Tawong mangangalakal. 
Chaps w-Bibig. 
Chapter w Pangkat. 
Chapter-v-Magpangkat. 
Char-i; Sunugin. 
Character n-Kaugalian; ugali; asal; kaa 

sa^an. 
Characteristic-a-Gawing: nauukol. 
Charecteristic-n Kaugalian. 
Characterize-v-Saysayin; magf-aysay. 
Charcoal- í'-Uling. 
Charge v Ipagbilin: humlngi. 
Charge 71 Hingi; gasta; gugol halaga; 

bilin tagobilin; paratang; bintang. 
Chargeable-a-Dapat humingi angbayad. 
Charger-n Kabayo ng snndalo. 
Charitable a Maawain maluang ang 

loob; magandang loob. 
Charity-n Limos. 
Charlatan w-Ang nagsasalita ng walang 

kabuluban. 
Charm nPánghalina; panghinayang; 

pag^ataka; puko. 
Charm-v Patakanin; pasukuin. 
Charming a Mainam; dakila. 
Charnela May luían ng mga bankayi 
Charnel house n Libing pantion; bahay 

na ikinalalagyan ng mga bangkav. 
Chart n Mapa. 
Chart V Gumawa ng mapa. 
Charter w-Pahin tu lot ng gobierno; ka.sn- 

latan 
Charter v-Upahan. 
Ohary a-Maingat; maimot. 
Chase V Habulin; mang aso; humabol. 
Chase n Paghabol; pangangaso. 
Chaser w Ang humahabol. 
Ohasm l^ Paris saluvsov. ' 



CHI 

Chaste-a-Mahinalion; wagas. dalisay; 

mabini; mahiiihin. 
Ohasteiiess 'Ai-i\abinian; kaiini^an; ka- 

purihan. 
Chasten i;-Dalisayin linisin.. 
Caasteniagn Pagdadalisay, pag lilinfs. 
Oaastity n Kabinian; kapiiriliaii; kali- 

nisan; timtim; katimtiman. 
Chastise vHainpasin; paluhi; parusa- 

hin, magparusa. 
C.iastizemeiit n-Parusa; hampas; pah^. 
Oaat n Salitaan; salita usap. 
Caat y Magsalitaan; makipagusap. 
O.iateau-w-Bahay sa parang. 
Ciiattei n-Bagay; kasangkapan. 
Chatter i;-Magsalita ng matulin. 
Chatter /I Salita. 
Chatterbox-n-Tawong masalita. 
Chatty a MasaUta. 
Cheap i; Mara: hamak. 
Cheapness n-Kamurahan. 
Cheapen-t;-Bawasan ng halaga. 
Cheat nTekas; daya patibong hibo; 

tawong magdaraya; tawong snitik; 

paghibo: Manunuba. 
Cheat i? Hibuin; dayain; tumekas; te- 

kasin; manuba ankinin. 
Check n Pigil; billete. 
Check-y Pigilin; pumigil; ainpatin; pa- 

h into in; awatin. 
Cheek n Pisngi. 
Cheern-Sigaw ng tuwa. 
Ciieer-t? Sumigaw dahil sa tuwa. 
Cheer v-Bigyan lakas. 
Cheerfiil-a-Masaya; maligaya; nakalu- 

lugod; nakatutuwa; matuwa. 
Cheerless-a Malunkot; mapanglaw. 
Cheese n Queso. 
Cheesy-a Parang queso. 
Chemise w Camisón. 
Chemist n Kemista. 
Cheque-n-Cheque. 
Cherish-n Palayawin; ingatin. 
Oheroot-n Tabaco. 
Oherry-a Ceresa. 
Cherry wMapula. 

Chenib-n Sangol; batang niaganda. 
Cherubic Cherubical-aNauukol sa ba 

tang maganda. 
Chest w-Kaban; baul. 
Chestnut-n Castaño. 
Chevalier-w-Tawong sumasakay sa ka- 

bayo. 
Chew w Nguyain; ngumuya. 
Ohick-wSisiw. 
Ohicken-n-Manok. 
Chicken hearted-a-Duag; mahinai ang 

loob; matatakutin. 
Chicken pox-n-Bulutong .tubig. 
Chide «Gasaan; tuksuhin. 



188 



CHO 



Chief a Unang; malaki primerong. 

Chief n Puno; siiigkad. 

Chieflly-afZi?.-Nauna. 

Chieftain n Puno. 

Chaignon n Pusod. 

Cliibiain n Alipunga. 

Child w-Bata 

Childhood n Pagkabata kasangulan. 

Cüildish-c¿- Parang bata; ugaling bata. 

Childless-a-Walang anak. 

Childlike a-Parani: bata ugaling bata. 

Chill ii-Ngiki. 

Chill-i'-Ngumiki. 

Chilly a Malaniig na kaunti; malaniig 

lamig. 
Chime-n-Tugtog ng compana. 
Chime-v Tuauigtog ang compaña. 
Chimerical a-Maguniguniin. 
Chimney w Palabasan ng asó; dapugan 

na labasán ng asó. 
Chimpanzee-n-Ungong malaki. 
Chin-^^-Baba. 
China-w-China; 
Chinch-n-Surot. 
Chin cough-nlJbong malakas. 
Chine n Gulugod. 
Chinese «Nauukol sa Insik* 
Chinese n-Tnsik; tawong insik. 
Chinese-n Wika ng Insik. 
Chink-z; Bitak: lamat lahr.ng, 
Chink-V-Bitakin lahangin lumahang. 
Chintz-n Sita. 
Chip-?^ Tatal; pingas. 
Chip-v Pingasin: tatalin. 
Chips-^i Pinagtatalan. 
Chirp-w-Siap. 
Chirp 2/-Sumiap. 
Chirrup n Siap. 
Chirrup v-Sumiap. 
Chisel-M-Pait; lukob. 
Chisel i;-Magpait; maglukob; lukubin 
Chit-w- Batang munti; supling. 
Chit chat w-Salita. 
Chivalric a Mabuting loob, nauukol sa 

kaginoohan. 
Chivalrous a Mabuti ang loob maginoo' 

maganda ang loob. 
Chivalry n Pagkaginoo. 
Chive wSibuyas na munti. 
Chloroform-w Cloroformo. 
Chloroform v-Patulugin sa Cloroformo, 
Chock-t'-Talian. 
Chock-ai??;. Puno; lubos; punong 

puno. 
Chocolatew-Sikolate. 
Choice w-Hirang; pili; lugod; pagpili, 

pamimili. 
Choice-n-Hirang; mainam. 
Choir-n-Coro. 
Choker-Inisin; iiminis. 



CID 



Cholern Galit. 
Cholera n Colera. 
Choler f¿ Apdo. 
Clioleric a Naiiiikol sa galit. 
Choleric a auukol sa apdo. 
Cholera morbus n olera morbo; (;olerin. 
Choose í'-lhalal; piliiii; pumili; hiimi 
rang hirangin hnmalaw; maghalal, 
lisaiiiii. 
Chop-v Putolin; tadtariii palakoliri. 
Chopn-Putul; pagpuputol tadtad. 
Ohop-n-Hifstek. 

Chop stick n-Cubiertos ng manga nsik. 
Chora l-í/-]Saunkol sa coro. 
Chord n Kuerdas 
Chord-i; Ilagay ng kuerdas. 
Chore-^ Hunting trabajo. 
Choristei-?¿-< antador. 
Chorus wKapisanan ng manga canta- 
dores 
Chose V, imp. YmW'w pumili. 
Chosen f. jp. j. Pinili na; nakai)ili na. 
Chowder-?* Pagkasahog ng pagkain. 
Chowder-t; Lutuin ng sahogsahog. 
Christ-?t C risto. 
Christen-í?-Binyagin; bnminyag; mag- 

binyag. 
Christeadom-w-Lupain ng manga bin- 

yagan. 
Christian-7í Binyagan aiig bininyagan. 
Christian-a-Nauukol sa pagbibinyag. 
Christ ianity-n Pagkabinyagan. 
Christianize t? Binyagin magbinyag. 

Christmas n- Pasco 

Chrornatic-a Nauukol sa manga kulay. 

Chrome n Metal na maputi at matigas. 
Chronic a Nauukol sa panahon. 

Chronicle n-Tandaan ng manga bagay 
na nangyari sa iba,t, ibang panahon. 

Chronicle v Listahin ng manga nang 
yari saiba,t, ibang panahon. 

Chronometer-n Reíos ó Grasan na mabuti . 

Ohub-n- H alobaybay . 

Chubby a Pandak mataba. 

Chuck t; Sumiap. 

Chuck-n Siap. 

Chuckle n Tawa. 

Chum n-Kaulayaw; kalaguyo; kaibigan. 

Chum v-Magkalaguyo; magkaulayaw. 

Chuck nPiraso. 

Chunky a-Mataba; pandak. 

Ohurch-n Simbahan, 

Church man n-Tawong simbahan. 

Churchwarden n Piscal ng simbahan. 

Churchyard n- Patio. 

Churl n Tawong bastos at may masa 
mang kaugalian. 

Churlish a Maramot at bastos. 

Churn v Pagpagin; galawin. 

Cider n Katas ng mansanas; alak. 



}>a, 



^89 CIT 

Cigar /¿Tabaco. 

Cigareite-n « igarrillo. 

Oiliar¿-Pilikmata. 

Ciliary-rt Nauukol sa pilikmata. 

Cinder n Uling Abo. 

Cinnamon n-Canela. 

Cionw Sapling. 

Cipher n Zero. 

Cipher í; Kuentahin; magkuenta. 

Circle w-Bi log; kabilugan. 

Circle r Paligirin. puuialigid. 

Circlet-n Hunting bilog. 

Circuit w Palibid bilog palibot; paligid. 

Circuit íNhumaligid pumalibot nunui 

hbid. ^ , 

Circuitous a Mabilog; malikoliko; 

Huotsuot. 
Circular a Mabilog. 
Circulars Pahayag ng isang bagay. 
Circularity /¿-Kabilugan. 
Circulate v Ikalat; ipamalat. 
Circulation w Aug pagkakalat. 
Circumference fi-Paligid; palibid; kabi 

lugan. 
Circumflex nKurlit. 
Circumflex a Nauukol sa kurlit. 
Circumlocution wSalitang baliktad. 
Circum navigate v Paligiringang mundo; 

pumaligid sa mundo. 

Circum navigation-íiPagpapal i gid ng 

mundo. 
Circum polar a Malapit sa hilagaan ng 

mundo. 
Circumscribe 17 Kulungin; paligirin ng 

guhit. 
Circumscription w Guhit sa labas ng 

anomang bagay ó lugar. 
Circumspect a Mabait marunong: ma- 

hinahon; banayad; mahinhin. 
Circumspection n Kah i n h i nan bait; 

tuto; dunong karunungan: hinahon. 
Circumstance n Ang Nangyari 
Circumstancial a Nauukol sa manga 

bagay. 
Circumvent vManal o sa pagdadaya, 

magbalatkayo. 
Circumvention í¿ Pagdaraya pan an alo 

sa pagdaraya; daya. 
Circus w-Circo. 
Cis atlantic a Sa gawi rito ng dagat 

na atlanti(o. 
Cistern-w Balon 
Citadel-w Kuta ng bayan. 
Cite-v Sabihin; saysayin; magaaysay 

magsabi; magpahayag; pahayagin. 
Citation n Pageabi: pahayag. 
Citenzen n-Tawong bayan. 
Citric-a-Nauukol sa kundol ó dayap. 
Citron-n Kundol. 
City-n-Bayannamalaki;malakingbayaR 



CLA 



190 



CLI 



Gives nBa wan g. 

Civu- a Nauukol sa paisano. 

Civilrt Masuyo; mabait; niagalang. 

Civilian n Paisano. 

Civility w Anyo; suyo galang; hinhin; 

kilos na mainam; bandog. 
Civilization n Dunong; kalagavan ma- 

rnnong. 
Civil ize-r-Turnan. 

Civilized-iiMarunong. may dnnong. 
Clabber w Paglalapot ng gatas, 
CI ibber-í; Lnrnapot. 
Clack-?? Ngumasab. 
Clack-ri Ngasab. 
Cladv. imp. & p. js.-Nakasnot; si- 

niiot. 
Claim V Humingi; ariin. 
Claim n Hingi. 
Claimant nAng humihingi. 
Clam w Talaan 
Clamber-?' Umakyat. 
Clammy ?;-Maputik; parane: iibog* 
Clamor t'Guhibin maggnlo; umngong; 

sumigaw humiyaw. 
Clamor ?; Guio ingay ugong kalabog: 

liiyaw kagnlnhan. kaingavan. 
Clamorous a Maingay; maguió. 
Clamp n Pañi pit. 
01am p?? Tpitin. 
Clan ^ Labi. 

Clasman-w-Balang tawo, n^ isang lahi. 
Clandestine « Lihim; tago. 
Clandestination-n-Libim. 
Clang V Tiimunog. 
Clang n Tunog. 
Clangor n Guio ingay. 
Clangorous-a Maguió. 
Clank w-Tunog. 
Clank Í? Tumunog. 
Clap V Tnmagupak; tagupakin. 
Clap it Tugupak. 
Claptrap-w-Hibo; daya. 
Claptrap a Nakadadaya; nakabibibo. 
Claret-n-Tinto. 
Clarify ?;To\virin busayin; liwanagin; 

dalisayin. luraiwanag. 
Clarinet'Clarionet w-Clarinete. 
Cbarion n Trumpeta. 
Clasb t? Umumpog; bumungo. 
Clasb n Oungo; banga; umpog; untog. 
Clasp ?; if umawak bawakin. 
Clasp-n Hawak. 
Class n Clase: binlog; labi. 
Class t^Ilasray sa grado. : 

Olas»^ic »-Gawa na mainam. : 

Classic Claesicaba Nauukol sa pagaarab 
Cla'ssification-w Paglalagay sa grado. 
Classify-v Ilagay sa grado ó sa ka- 

ri^^patan. ( 
Olassrhate n Kasania sa pagaaral. 



Clatter-iJ Kumalog. 

Clatter w I alog. 

Olouse n-Pangkat. 

Olavicle^-Buto ng liig. 

Clawf-Kuko ng paa ng bayop ó ibón. 

Claw-t) Umukyabit. 

Clay-n Pnsali. 

Clay V Pabiran ng pnsali. 

Clayey-a-May balong pusali; nauukol 
sa pusali. 

Clean a Malinis: wagas; walang balo; 
maselang baw^an; taganás raaayos. 

Clean-a'^v.- Wagas; walang halo; walang 
sukal. 

Clean-v-Linisin; maglinis; kayasin; kin 
talin pakalinisin: ayusin. 

Cleanliness n Kalinisan; kakinisan; ka^ 
linawan. 

Cleanly-iirZ??. -Malinis; walang halo; ma- 
selang. 

Cleanse v Dalisayin; linisin; pakalini- 
sin. 

Clear a Puro; tunay totoo; maliwanag; 
bawan bayag; di malabo. 

Clear-a Malinis; watak maaliwalas. 

Olear-acZ?; -Wagas; walang halo; mal i 
nis aliwalas. 

Clear I'-biwanagin; dalisayin; linisin. 

Clear-n-Lugar na walang kaboy sa gubat. 

Clearence-w-Pag lilinis. 

Clearing n Lugar na malinis. 

Clearness-nLiwanag; kaliwanagan; ka- 
linawan. 

Cleat ?i Tablang makitid. 

Cleavage n Pagbibiak. 

Clave-?^Labangin; biakin. 

Cleaver n Palataw. 

Cleft tiRitak lahang. 

Cleft-aMabiak. 

Clematis ?i Lipay na may bulaklak. 

Clement-a-Maawain. 

Clemency w-Awa; habag; kaawaan. 

Clergy n Kapisanan ng mga pari. 

Clergy man n-Pastor. 

Cleric w-Taga sulat; pari. y 

Cleric-^ lericaltt Nauukol sa pari; nauu- 
kol sa taga sulat. 

Clerk-n Escribiente: taga sulat; ang 
nagtitinda; tindera. 

Clever-a-Bibasa; marunong; ganap; ma- 
bait. 

Cleverness wKarunungan; dunong. 

Clew t2 Bola ng pisi. 

Click i/Pumalatak. 

Click n Pala tak. '■.) 

Client-n-Ang kinalong ng abogado, 

Cliff-w- Baton g matar jk. ■ 

Olimate-M-Clima. 

Olimax-w-Dulo; pandulo. * 

Climb n Umakvat; umabon. 



CLU 



I'tl 



Olirae-^-Clima. 

Clinch vSilsilin. 

Cüncli-w-8ilsil. 

Cling V Sumabit dumikit. 

Clink-u-Umalalad. 

Clink-w-Alala. 

Clinker-n-Abo ng uling. 

Clip i/'-Bawasan; awasan; unlian; givpi 

tin; hi wain. 
ClipnGupit hiwa. 
Clipper n- ng guniugupit. 
Clipping n Paggugupit. 
Clipping n-Pinag gupitan. 
Clique n Kapisanan. 
Cloak n Damit na pang ibabaw. 
Cloak-v Isuot ng pang ibabaw. 
ClocknRelos: orasan. 
Clock work-n-Makina ng relos. 
Olod-n Tingkal. 
Olod v-Tuminykal. 
Cloddy a Matingkal. 
Clod hoppern-Tawong bastos; tawong 

parang tawong haniak. 
Clog-n-Abala. 
Clog-tJ-Abalahin. 
Cloggy-a Makakaabala. 
Closet; Tapusin; isara; yariin; utasin; 

tumapos: sadhan. 
Close-íí-Tipi masinsin; maranot; mati- 

pid kiiripot; mahigpit gipit. 
Close at/'íí. Malapit; makipot; inakitid. 
Close-n-Tapos; katapusan. 
Closed-a Utas. 

CloselyaíÍT/. Malapit na malapit. 
Closeness-n-Lapit; kalapitan; kakitiran; 

kasikipan; kagipitan; kakiputan ka- 

sinsinan. 
Closet w-Silid na kinalalágyan ng ruga 

damit. 
Clot n Patak ng dugo. 
Cloth n Kayo. 
Clothe ti-Isuot ng damit. 
Clothes-n Manga damit. 
Clothing n-Damit. 
Cloud n Ulap; alapaap. 
Cloud-v-Dumihan; labuan padilimin. 
Cloudless a Walang ulap maliwanag. 
Cloudy a-Maulap may ulap; malabo. 
Clout-n-Tutop; pakong munti at wa- 
lang ulo; 
Clout vTuiúúpan. 
Clove V Bunga ng paminta. 
Cloven-í7-Piniak nabiak. 
Clover n Damo. 
Clown-w-Bobo. 
Clownish-a-Parang bobo. 
Cloy v-Mabusog; yumamot. 
Club-nPalo; tungkod pumalo. 
ClubvPaluin; pumalo; paluin nan^ 

tungkod. 



COD __^ 

Club toot wPilay ang isang paá. 

ClueM-Guni, tanda 

Clump w-bunton na walang hitsura. 

Clumsy a Bastos; mabagai. 

Clung t'.;j..j[^.-Nakadikit dinikit; sina 

bit; nakasabit 
Cluster-t'-Piling. 
Cluster-r-' umiling. 
Clutch ?illawak. 
Clutch V Hawakan; humawak. 
Go'dvh n-Coche. 
Coafh-t'-Magturn. 
Coachman n Cochero. 
Coadjntor-M Ang lalaking tumutulong 

sa iba. 
Coadjutrix n Ang babaying tuimitulung 

sa iba. 
Coal n Uling. 
Coal í; II a gay ng uling; punuin nang 

uling. 
Coalesce i/-lhalo. ilakip ilangkapjisama; 

sumama húmalo. 
Coalition-?i~Pagkakaiapat;pagkakalakip; 

pagkakapisan. 
Coal pit n Hukayan ng uling. 
Coarse a Magaspang; bastos; hangal; 

walang pinag aralan. 
Coarseness-w Kabastusan; kapah 
Coast?! Bay bay dagat. 
Coast 7/-LumByag malapit sa baybay 

dagat. 
Coaster w Sasakyan na hindi lumayo 

sa baybay dagat. 
Coat ri-Baro. 
Coat v Ilagay sa baro. 
Coax-7/ Palayawin; alindugin; paamoin; 

manuya; magdiladila. 
Coaxing n Pag lalayaw; pag aalindog, 

pagdidiladila. 
Cob-w-Busal. 

Cobble-Cobble stone-n-Batong munti. 
Cobble V Tutupan ng magaspang. 
Oobblern-Taga tutop. 
Cobra de capello-M Tankaiba. 
Cobweb ti-Bahay gagamba. 
Cochineal w Tinang mapula. 
Cock w Man ok; yawi. 
Cockade nBuhol sa sombrero. 
CocklenTalaan. 

Cockney w Taga bay an ng Londreí^, 
Cockpit 71 Sabungan; gallera. 
Cockroach n Ipis. 
Cocks comb-n Tuktok ng manok 
Cock swain-w-Ang umuugit sa aasakyan. 
Cocean* acao. 
Oocoa-n-Punong cacao. 
Cocoa palm-^ Puhong niog. 
Cocoanut-n Niog. 
Cocoon n-Bahay ng uod. 
Cod ti-Bakalaw. 



COL 



1 92 



COM 



Codílle r-Palayawin. 
Code-n-Kapisaiian x\g manga at os naiig 

gobierno. 
Codger n Tawong maramot. 
Codieil-w-Sulat na k as am a na testa 

mentó. 
Codify-i;-Ilagay sa código. 
Coef f i ci en i-n- K atn Ion g. 
Coequal a Kapantay. 
Coerce í; Piiitin; hibuin; dayain. 
Coercion w Pagpilit; liibo daya. 
Coercive a Makapipi] it 
Coeval n Kalaban; katalo. 
Cofee n KMpe, 
Coffee pot n Kapetera. 
Coffern Kaban atan! baiil. 
Coffin-n-Ataul. 
Cog-t? Hibiiin. 

Cogt'Hibo; Ngipin ng gnlong. 
Cogency-n Kalakasan. ' 
Cogent a-Malakas; di makalalaban. 
Cogitate V Magwari wari; m a g b u 1 a y bu- 

layin; magwari magisipisip. 
Cogitation-w Pagwawariwari wari pag- 

bubulaybulayin: pagüsipisip. 
Cognac n Con at. 
Cagnateíí Kambal; kambal. 
Cognation n-Pagkakamaganak, 

Cognition w-Alam; pagkakaalam. 

Cognizable a Magkakaalam. 
Cognizance ^-Pagkakaalam; alam; pag 
kikilala. 

Cognize t^-Malaman; makialam. 

Cognomen-ti- Apellido. 

Cog wheel-n-Gulong na may ngipin. 

Oobere t; Dumikit. 

Coherence ( oherency-r» Pagdidikit. 

Coherent a Makadikit. 

Cohort-??- Pulutong ng siindalo. 

Coil v-lkirin. 

Coil-n Ikit, bilog. 

Coin w Salapi; kiiarta. 

Coin ?;-Gnmawa ng salapi. 

Coinage n Salap ; paggagawa ng «alapi. 

Coincide i^ IJmayon; makiayon. makiisa; 
nmayos. 

Coincidence-n-Ang nangyari sa isang 
panahon; ang pagkayaring sabay. 

Coincident-a-Naunkol sa isang panahon, 

Coir-/¿-Bunot ng niog ó mansana. 

Coken-UHng ng metal. 

Coke f Gumawa ng nling. 

Colandern-Salaan, 

Cold a-Malamig; maginaw. 

Cold-w-Lamig, ginaw. 

C ddness n Kalamigan; kaginawan 

Cole-?^-Gulay parang repollo. 

Cole wort n Repollo na malambot ang 
ni o. 

Colic n- Kabag; apad. 



Coliky-w-Kinakabagan. 

Collapse ?; Lnmagpak; masira. 

Oonar-?i Liig; cn^ lio. 

Collar?; Isuot ang cuello; hawakan ea 

liig. 
Collntion-?^ Píigtatapnt minindal. 
Colleague ?i 1 asama; kasabay. 
Collect-?? Iponin samsamin; tipunin; 
n^agsanisam, magtipon; ikama; mag- 
tipon; mag?amasama: pumisan. 
Collect ?iDasal na maikli. 
Collected a-Naipon, nasamsam; buo ang 

loob. 
Collector n Maniningil taga paningil. 
CoUection-n-Paniningil pagsamsam; 

pagtitipon. 
Collective a >*inkad magkakasabay. 
CoU ect'we] y adv, Sabaysabay;sama^arra. 
College ?t-Colegio. 

Collegian n Ang nagí>aral sa colegio. 
Collegiate a Nauukol sa colegio. 
Collegiate ?^ Ang nagaaral sa colegio. 
Collide V Ibungo; bum un go; nmumpog: 

magumpngan; umuntog. 
Collier-??, Ang maguuling maniníbag. 
Collier n Sasakyan na may lulang nling. 
Culliery n Tibagan ng nling. 
Collision n Umpog; untog; bungo. 
Colloquial a Nauukol sa salita. 
Colloquialism t?. Karaniwangpananalita 
Colloquy-nPananalita; salitaan. 
Collusive a Nauukol sa salitaang lihim. 
Cologne-n-Pahango. 
Colonel n Koronel; puno ng isang regi- 

mientong sundalo 
Colonelcy-Colonelship ?i Kalagayan ko 

ron el. 
Colinist n Colinista. 
Colonyw Colonia. 

Colonnade n Taludtod ng mga haligi- 
Color?? Kulay color. 
Color ?;-Tinain. 
Ooloring-??-( olor pagtitina. 
Colored-aMay kulay makulay. 
Colossal a-Totoong malaki. 
Colossus ?iLarawan na totoong malaki. 
Coltw-Potro. 
Coltish a Nauukol sa potro; paran g 

potro. 
Colter n Sudsod. 
Column-n Haligi. 

Columnar a May maraming haligi. 
Coma ?i Coma. 
Cómate a Mabuhok. 
Comb ?i Suklay. 

Comb-(o/ a chicken)Tnkiúk ng manok. 
Comb-?? Suklayin, magsuklay. 
Combat vMagaway; umaway; lumaban; 
magbangay; lumusob; bumaka; 
magbaka. 



COM 



193 



COM 



Oombat-n Digiiia; pagbabaka; labanan, 

laban; pag aaway. 
Combatant-a Naiiukol sa digma. 
Combatant n Mandirigma: ang liimala- 

ban; ang nagbabaka. 
Combative-iiMasungit mabagsik. 
Combination-!; Pagkakalapat; pagkaka- 

pisan; pakakasaina. 
Combine v Isania; ilapat. 
Combustible a-Madaling maglilingas. 
Combustible-a-Ano mang bagay na ma- 

daling magi lingas 
Combustion n Lingas. sunog paglingas. 
Come iJ-Diimating lumapit: mangaling. 
Come up i;-Pumanhik; Umabon. 
Comedian-n-Kumediante. 
Comedy-n-Kasayahan; komedia. 
Comely-a Maganda. 
Comeliness n-Kagandaban. 
Comet n Cometa 

Cometery-Cometica Nauukol sakometa. 
Comfort w-Aliwin; tuwa. 
Comfort V Aliw matuwa. 
Comfortable-a-Nakakaaliw;nakalulngod; 

magaling. 
Comforter n Knmot. 
Comfortless-a-Walanir kaginhawaban; 

walang aliw; bind i maaliw. 
Cotnic-Oomical-a Masaya; mapagpatawa. 
Comicality Comicalness-n-Kasayahan. 
Coming a-Darating. 
Coming n-Pagdating; pagdatal. 
Comma-w-Knrlit. 

Command n-TJtos pamumuno; kapang- 
yariban katungkulan pamamabala. 
Oommandf Magntos; maghari; mamuno, 
Co.mmnndant-w Puno. 
Commander-n-Puno. 

Commandment w-IJtos. 

Commemorate-i; Magrdiwang, 

Comraemoration-^i-Pagdiwang. 

Commences? Mulaan buhatin; magmula; 
pas mulan magsipamula. 

Commencement-n Pasimula; pinagbuha- 
tan; pinagmulaan > 

Commend v Puribin: igalang. 

Commendable a Dapat pnribin; dapat 
•mahalin dapat ipagtagubilin. 

Commendation ?^ Pagpnpuri. 

Commensurate « Parisukat. 

Commensurate v Husayin; ayusih, pari- 
sukatin. 

Comment v Saysayin sa pintas. 

Comment n-Pintas; kasaysayan. 

Commentary n Kabulugan; kasaysayan; 
salaysay. 

Commentater w Ang nagsasaysay. 

Commentator-w-Ang nagsasaysay. 

Commerce n Pangangalakal. 

Commercial a Nauukol sa pangan galakal 



Commiserate t; Maawain. 
Commiseration n Awa; habag. 
Commission-w-Bilin; katungkulan. 
Commission-i^-Ibigay ng katungkulan; 

ipagbilin. 
Commit f-Isangla; sanglain gawin. 
Commitment-n Sangla pagsasangla. 
Commitee w-Kapisanan ng tawo. 
Commodious a Maaliwalas; maluang 

malaki; maluag. 
Commodity n Kalakal. 
Commodore n Puno ng mga sasakyan 

na pandirigma. 
Common a araniwan; gawi. 
Common n Solar; plaza. 
Commonern-Karaniwang tawo. 
Commonly adv Gawing; karaniwang. 
Common-place a Karaniwan. 
Common-place n Karaniwang sagot ó tu- 

gon; karaniwang tutol. 
Common-wealth w-Isang nación; sang 
katawohan; manga tawo nang isang 
nación. 
Common-weal n-Isang nación; sang ka 
tawohan; manga tawo nang isang 
nación. 
Commune-t^-Magsalitaan. 
Communicant t;-Ang tawong nakikina- 

bang. 
Communicate-?' Magsabi;magbigayalam; 

sabihin ipahayag. 
Communication-t; Pahayag; balita; sulat; 

salita. 
Communicative a-May gustong mag sa- 
lita 
Communion-w-Comunion. 
Community n-Kapisanan ng tawo. 
Commute v Palitan pumalit. 
Commutation-9i Kapalit; palit. 
Compact a Malaki masinsin siksik tipi. 
Compact-i' Higpitin ipitin. 
Compact-n Salitaan; trato. 
Compactness w-Katibayan; kasinsinan. 
Companion n-Abay kasama kaalakbay: 
kaiuguyo: kalihim kasabay; kausap. 
Companionable n Mainam makisama. 
Companion sbipwPagkakasama. 
Company-w Tropa compania: kaalak 
bay kasabay kasama: pagkakatipon; 
katipunan: kapispnan. 
Comparable a Makakaharap. 
Comparative-a Di pa siguro. 
Compare-t?-Iharap: sukatin; nvagparis; 

tarubin; itulot. 
Comparison n-Pag tatapat; pag harap; 

pagsukat. 
Compart v-Hatiin: hiwalayin. 
Compartment n Kuarto silid isang ba- 

hagi. 
Compass ri Agubon. 

25 



COM 



194 



CON 



Ooinpass V- Pumaligid, 

Compassion nAwa; habag; kahinahiiia 

yang; hinagpis. 
Campassionate-a-Maawain; maawa; ha 

bag mahabag. 
Compassionate v-Maawa; habagin. 
Compel i;-Pilitin; higpitan. 
Compend Ti-Kasaysayan; sulat na ma 

ikli. 
Compendious a Maikli. 
Compendium n Tandaan. 
Oompensate-v-Bayaran niagbayad; upa- 

hin; umupa tamtaman upahan. 
Compensation n-Bayad, upa; kagam 

pan; ganti. 
Compete v Lumaban; labanin. 
Competence w Kalagayan; kaya; kasu- 

katan . 
Competency-n-Kaya; kasukatan; kaba- 

gayan. 
Competent a Makaya bagay; aknia. 
CoDipetition-n Paglaban; pagtatalo. 
Competitive a Nauukol sa paglaban. 
Competitor ^i Kaagaw; kaaway, kalaban; 

katalo. 
Compilation n Paggagawananganoman. 
Compile vTipunin; gawin. 
Complacence n Saya; wili; kasayahan 
Complacency n Saya wili kasayahan. 
Complacent a Masaya; masunurin. 
Complain v-Dumaing; niagdaing: mag 

damdam maghimutok nianaghoy. 
Complainants- Ang dumadaing. 
Complaint nDaing sambong taghoy; 

hinanakit; damdam; karamdaman. 
Complement n-Kahustuhan: kasukatan. 
Complete-fi Lubos; hnsto puno ganap; 

lipos; sakdal. puspos; sinkad; sawa; 

walang knlang 
Complete vTapusin; ganapin; idaos; 

hustuhin. 
Completeness n-Kayarian lubos; sidlii. 
Completion w-Kayarian; sidhi. 
Complex a Pasuotsuot; hindi maliwa 

nag; mahirap tarukin; maguió. 
Complexion w-Knlay at hitsura nang 

mukha. 
Compliance-n-Pagtupad; bandog; suyo; 

paglinkod. kapakumbabaan. 
Compliant a Mapaglinkod; mapagbigay 

loob malambot ang ngali; masunn 

rin; masaya ang loob; niasuyo. 
Complicate t;-Giiluhin, pilipitin. 
Complicate a Maguió: pasuotsuot 
Complication-w-Kaguluhan; kapilipitan; 

guio. 
Compliment W'Pakumusta; pabilin; V>i 

yaya: bilin; kumnsta. 
Complinient-r-Purihin; galangin. 
Complimental a Mapnri 



Complimentary -a- jVlapuri. 

Comply v-Tumupad; tuparin; umayon; 

magbigay loob pahinuhod, sumunod. 

umayos. 
Component a Nakatulong, 
Oomponent-Ti-Bahagi . 
Comport-t'-Dalitain;dalitaan;dalumatin: 

damutin. 
Compose-v-Isnlat; gumawa ng sulat. 
Composed a-Buo ang loob, tahimik. 
Composeálj -adv -Tahimik. 
Composern-Ang gumagawa ng sulat. 
Composite-r» May isang bahagi. 
Composition-?? -Halo.,- lahok ang sinulat 

ng sarili. 
Oompost-w-Dumi ng hayop. 
Composure n-Katahimikan. 
Compound-'^-Hulihin; lahokin; ilahok. 
Compound a Nakakahalo nakakalaho / 
Compound n Halo; lahok. 
Comprehend-i? Tarukin ng isip umin- 

tindi; dingin; mawatasan; duminig; 

tantuin; abutin ng isip 
Comprehension-n Pang intindi dunong. 
Comprehensive a Maabot ng isip. 
Compress v-1ipiin. pai pikin; ipitin. 
Compress n-Tipi; pangpaikpik. 
Compressed a- aikpik tipi. 
Conipression-n Pagpapaikpik. 
Comprise-^;Tlahok; ilangkap; maglaman, 
Compromise n- Sal i taan p)agkakasundii 

an pinagkasunduan. 
Compromise-i' Magkasundo. 
ComptroUer-n-Puno. 
Compulsion n Pagpilit. 
Compulsory a Mapilitan. 
Compulsive a Mapilitan. 
Compunction w-Hiya. 
Computation n-Bilang kabilugan. 
Oumpute w-Bilangin; bumilang. 
Comrade-n-Katilayaw kasama kaibigan; 

kalaguyo kasabay. 
Con i?-Magwaiiwari. magisipisip. 
Concave-a Malukong. 
ConCave-n Hubog; hukay. 
Concavity-n-K ahumbakan. 
Conceal-'y-ltago;tiimago magtago;ibaon; 

iligpit; lumigpit; ikalong knmalong; 

ilihim; itaan. 
Concealed v. p. p -Tinago 
Concealment n Pagtatago; pagkalong 

pagtatakpan. 
Concede i^-Pumayag; nmayon; sumunod; 

magbigay magkaloob sumuko. 
Conceit w-Yabang hambog;kayabangan; 

kahambugan: kapalaluan. 
Conceited a Mayabang hanibog. 
Conceive-i?-Akalain isipin nmisip. 
Conceivable a Maabot ng isip; madaling 

maintindihan. 



CON 



195 



CON 



pa.t^ea- 



Ooiiceiitrate-i'-Ipagitua isama. 
Concentration n Pagpapagitna; 

saniasama 
Conception n-Aha; diliciili; barita. 
Concern-i;-Maukol marapat; matiigkol; 

ipagmasakit. 
Concern-n-Sákit; dalamhati; imbot ha- 

ngad lumbay 
Concerning |;n^^ Tungkol 8a;nauukolsa. 
Concert-t'-Magkaisa umayon, husayin. 
Concert w-Pagkakasunduan. 
Concertina-w-Concertina. 
Concession ?i-Pagpayag pagsuko. 
Concierge n- oncierge. 
Conciliate t' Pagkasnnduan; magkasnndó 
Conciliation -71- Pagkakasnndo. 
Concilatory-rz-Nauukolsapagkakasundo. 
Conclnde-í;-Tapnsin; yariin; utasin; man- 
tas tnmapos. 
Conchision-n Tapos vari dulo: pandnío; 

pagtatapoa pang wakas; katapusan. 
Co nclusi ve-a- Pang wakas. 
Concoct-iJ-lhalo; ilahok. 
Concord n-Salitaan; pinagkasnndnan. 
Concordance 71 Salitaan; pag kakasun 

duan. 
Concordant a-Nagkakapisan. 
Conconrse n Pag galaw; kilos; bnnton 

ng tawo. 
Concrete-w-Nakakaayon. 
Concrete-?) Pagkakapisan ng mgabagay- 

bagay; halo jig bato at (oimiento. 
Concrete a Isanisam; f)nmisan. 
Concretion -7*-Pagsasamsam. 
Concnhine-?i-Kaagnlo; kalnnya. 
Concnr f Umabnloy; magkaisa: nmayon. 
Concurrence r¿ Abuloy; pag kakasnndo, 

p i n agkasn nd n an : sal i ta an . 
Concurrent a Naunkol sa salitaan ó 

abuloy. 
Concussion-n Putok. 
Condenm-í;-Bigyan sala; humatol; su- 

nientencia. 
Condeninable a Dapat pintasin. 
Condemnation n- Pagbibigay sala. 
Condensation n Paaflalapot; sinsin. 
Condense l^Lnmapot cinsinan: palapu- 

pntin; suminsin. 
Condescend-v Bigyang loob; 

ioob nmaayon; snmunod 
Condescension-?!- Pagbibigay 
Condign a-Dapat nararapat, 
Condignness w-Karapatan. 
Condiment r/-Karampatan. 
Condition n Lagay: kalagayan; kabaga- 

yan; pagkakalagay; kalidad. 
Condition v Magsalitaan. 
Conditional a May condiciones. 
Condole r-Maawain: habagin. 
Condolence ?í-ííabag; awa liinayang. 



magbigay 
dalitain! 
loob 
a>]ma. 



Condone v Patavvarin. 
Conduce-íJ Ihatid; ihilig maghatid. 
Co n d u c i ble- íi Mah i 1 i g . 
Conduct-i;-Maghatid. akayin; dalhin- 

ibatid saklawin. 
Conducta ilos anyo; gawa: lakad. 
Conductora Tagabatid taga dala. 
Conduit w-Tubo ng grifo. 
Cone r¿ Cono. 

Confection n-Manga matamis. 
Confectioner w-Taga gawa nang manga 

matamis. 
Confectionery-n-Manga matamis. 
Confederacy-w-Kapisanan. 
Confederate a Nakikit ama. 
Confederates Kalihim; kaulayaw. 
Confederate -?? Tsama pumisan. 
Confederation w- Ka pisanan. 
Confer i; Tpagkaloob. 
Conference n Pangungusapan. 
Confess v Magcompisal. 
Confession n Compisal 
Confessional w-Compisionario 
Confessional-a-Nauukol sa pananampa- 

1 at aya. 
Confidant w Kalihim; kaunuran. 
Confide v Ipagkatiwala. 
Confidence-n Katapatan ng loob; liksi": 

tapang; kabuoan ng loob. 
Confident-a Buo ang loob; matapang 

mapalagay ang loob. 
Corífidential-a-Malihim; palihim; niahi- 

nahon nalilihim. 
Confidentially-f/íít;.- Palihim. 
í^onfine n Hanga. 
Confine-v Kuhingin; bawasan; awasan; 

padilimin. 
Confín ement-n-Pakulong; pagkabihac 
Confirm-1^Tibayin, tumangkilik; tumn 

long patotohanin. 
Confirmation n Pagpapatotoo tibay ng 

anoman; pagpapi tibay. 
Confirmative a Maiitibayan. 
Confirmatory a Matitibayan. 
Confiscate-i)-Kunin ng gobierno. 
Confiscation w Pagkakuha ng gobierno 
Oonflagí ation-r?-Snnog. 
Conflict n Talo laban; away. 
Conflict v-Lnmaban gnhihin. 
Confluence-M-Bunton ng tawo. 
Conform-t^Umayon; ibagay; inuikha. 
Conformable a Kumnkha; kaparis. 
Conformation-n-Pagkakasnndnan;pinag 

kasunduan 
Conformity-n Kasukatan; pagkakaisa 

pagkakapisan pagkakawangis; pag 

kaugnay; tango 
Confound v Gulnhin. 
Confounded a Guio; maguió. 
Confront-v-Tharap; liumarap. 



CON 



196 



CON 



Confuse-i'-Lumabo; guiiuilo; gulnhin. 
Confused a-MagiiIo; walang ayos. 
Ooiifusioti-n Kaguluhaii kahihiyaan; ka 

iilahari; ligalig; pagkalito. 
Ooiif utatioii n Kaaya wang puniayag. 
Oonfutev Maiialo sa pangiingusap; pa 

tahimikin. 
Gongeai t^-Mamao. 
Oongetiial a Magkaparis; kamukha; ka- 

paris makibagay. 
Gongeniality-n Pagkakaniukha. 
Oongenital-a-Bahat ipinanganak buhat 

sa paiigaiiganak. 
Ooiiger n Palos 
Conger eel-n Palos. 
Congest V Samsamin; iponin. 
Congestion-n Pagsan sam; pagiipon. 
Conglomerate v Maipon n mi pon. 
Conglomerate-a-Nakapilitig. 
Conglomeration wPagiipon. 
Congratulate v Purihin panuyoin. 
Congratulation w Pannyo. 
Congratulatory-fl-Panunuyo 
Conregate v Pumisan; tumipun luma 

kip; lumagom. 
Congregation n atipunan tipon. ka- 
pisanan;pagpupulo;pagtitipon;lupong. 
Congregational a-Nauukol sa pulong ó 

tipon ó katipunan. 
Oongress-n-Congreso. 
Congressional a-Naaukol sa congreso. 
Congruence n Kabagayan pagkakasun 

duan. 
Congruency-n-Pagkakasunduan, 
Congruent rtMasunurin. 
Congruity-n Pagkakasunduan. 
Congruous a Masunurin. 
Conic a Parang cono. 
Conicala Parang cono. 
Conjectural a Hindi pa siguro. 
Conjecture «Híñala; sapantaba; bula; 

tumbak; bintang. 
Conjecture v-Maghinala Ijnmula; su- 

mapantaba. 
Conjoint; Igawgaw; ibalo; ilakip; isama. 
Conjoint a Nakakapisan; nakakasania. 
Conjugal a Nauukol sa kasal. 
Conj*ugate-t7 Ibabin ng kabulugan ng 

isang verbo. 
Conjugate v-Nakakapisan. 
Conjunct-a-Kalapit katabi. 
Oonjuction-^ Conjunccion: pagkakala- 

pát; pagkakapisan; pagkakalakip; 

paguugnay. 
Conjunctive a Nauukolsa pagkakapisan; 

nakakalapat; nakakapisan. 
Conjunctor n Pagsasáma. 
Conjure-t'-Tumawa; panunipain. 
Connate-rt-Kambal. 
Connect-r-Isama; ilapat; idugtong. 



Connection-n-Kadagtong; pagkakalapat, 

pagkakaugpong kaukulan. 
Connive-v Huag rnakita ang malí. 
Connoisseur n Taga pintas. 
Connubial a-Nauukol sa kasal. 
Conque r-t? Manalo; isakop; magpasuko. 
Conquerabiea Malalaluan. 
Conqnest-71 Pananalo. 
Consanguineous a-Kadugo. 
Consanguinity-'/i Kadugo. 
Conscience-M-Isip; loob. 
Conscientious a Ayon sa isip. 
Conscious a-Mayisip; may paugdamdam. 
Conscript-w-Nakalista; nakatan/la. 
Conscript n Sundalo. 
Conscription Ti Paglilista, 
Consecrate t» Benditabin; ipanagano; 

lalay magalay; itaan. 
Consecrate a Maalay. 
Consecration-w Pagaalay. panagano. 
Consecutive a Sunodsunod. 
Consent w-Pabintulot. 

onsent I.' Ipabintulot tulutin; tumango. 
Consequence n Bigat; kabulugan; dulo. 
Consefpient a Nakaknsunod 
Consequent n Pandulo 
Consequential a Sumunod. 
Consequently arít'.-Dabii dito. - 
Conservation w-Pagluluat; luat tagal. 
Conservative-a-Matibay; di mabubulok. 
Conservato r-?i Taga kalong; ang luma 

laban; para sa iba. 
Conserve n Conservas matanns. 
Consider r-Akalain;bulaybulayin isi|)in; 

magisipisip kilalaning mabuti; 

magwari; magwariwari. 
Considerable a-Marami ng kaunti. 
Considerate a Mabait; mapagwari; ma 

binbin mabinalion 
Consideration n-Dabilan; katamtaman; 

katampatan; katowiran. 
Consign-í'-Ipagkaloob. 
Consignment-n-Pagpapadala 
Consist.?/' Magkaroon . 
Consistence nKalagayan; katibayan. 
Consistency n Kalagayan: katibayan. 
Consistent a Masinsin; matatag. 
Consolation-w-Aliw; kaaliwan; pag aliw. 
Consolatory a M a aliw. 
Console-i/'-Aliwin. 
Consolidate-v Isama; ilakip. 
Consolidations- • agsasáma. 
Consonant-n Consonante. 
Consort-w-Kasama: asawa. 
Consort v-Magsama, 
Conspicuous a Bunyi; bantog; Htaw: ma 

liwanag. 
Conspiracy-w-Hibo i-ip na masama. 
Conspirator «Ang umisip; gimiawa ng 

masama. 



CON 



197 



CON 



Conspire- t/'-Isipín u*\ masama dayaiii. 
Oonspirer-n-Aiig ui lisip guinawa iig 

masama. 
Constable n Policía constable. 
Constancy n Katiyag.ian; tibay ng loob; 
katibayan ng loob;' katamanan, pana- 
nalig. 
Constant a-Tiaga; matibay; matitiiis, 
matiyaga firme ang loob; patag; 
walang guio, hindi mababago. 
Consternation-ri-Takot, gulat; guio. 
Constipate v Suniipon. 
Constipation n Sipón. 
Constituency-?^-Kapisanan ng manga 

nagvovoto. 
Constitution-n-Constitución. 
Oonstitutional-a-Ayon santos; matowid; 

tama: walang laban sa utos 
Constitutionality w-Pagkaka yon sa cons 

titución. 
Constraint'- Pilitin. 
Constraint-n Pagpigil. 
Constrict i;-Talian; isama 
Constriction-n-Pagtatali paghigpit. 
Construct t^ Gumawa gavvin; itoyo; 

magtayo. 
Construction-n-Paggagawa;' pagtata} o. 
Construe v-Ipatalastas; ituro. 
Consul n Consul. 
Consulate n Officina ng consul. 
Consulship-n-Kalagayang consul. 
Consult-v Sumangunit; magtanong. 
Consultation n Pagsasanguni. 
Consume-t? Ubusin: lamunin; lusawin; 

gamitin. 
Consummate i; Tapusin. 
Consummately-a-Matatapos. 
Consummatioii-n-Tapos. 
Consumption n Pag ubos pag gagamit. 
Consumptive-n-Tawong natutuyo. 
Contact-n Hipo; sagi; salubong. 
Contage v-Makabawa. 
Contagion-n Pagkakabawa. 
Contagious-íi Makahahawa. 
Contain v Magkaroon; magkaugat; nuig- 

kalaman malulan may. 
Contaminate v Maiisahin; bulukin. 
Contamination nPagkakamansa. 
Contemn vMurahin; hamakin. 
Contemplate-v-Bnlaybulayin: wari wa 

riin m-ag isip isipin; nilayin. 
Contemplation -n-Pag wawariwari: pag 

alaala, pagdilidili. 
Contemplative-a Mapagwariwari;mapag 

isip; isipin. 
Contemporaneous a Makasabay. 
Contemporary w-Kasabay; kapanalion. 
Contempt-^?- Pintas; kawalan nang ga- 
lang kaalimuraban; pag lait: pag- 
pahamak. 



Con emptible a-Hamak, niababa; malail; 

masama. 
Contení tuous-t^-Mapagl ai t 
Contend v Lumaban;uniaway; bumabag: 

buinanion: ipagmatowid; pumilit. 
Content nTuwa, katabimikan; galak; 

kasayaban. 
Contenta Masaya natutuvva; malugo<l. 
Content-t; Matuwa. 
Contention-n Pagtatalo talo; laban. 
Contentious a Nakakabilig sa laban; 

niapagpatalo; niapagbasa^uilo. 
Contentment 71 Katuwaan; kasayaban. 
Contest í;Uma way; lumaban, magtalo; 

magusap. 
Contest M- falo; usap; away; buno. 
Contestation n Pakli; tugon sagot 
Contestable a Matatalo. 
Contestant ?t Ang nakikipagtalo. 
Context w Mga pangkat ng sermon. 
Contiguity n Lapit; lakip; paguugnay: 

pagkalakip. 
Cantigiious a Malapit; katabi. 
Continence n Hinalion; bait, katabi mi 

kan kabaitan. 
Continency n Bait, liinalion; kabaitan; 

katabimikan. 
Contingence-n-Palad; kapalaran. 
Oontinency-f¿-Palad; kaf)a]aran. 
Contingent a Nag ataon, hindi sinasad- 

ya hindi tinatalaga. 
Continent>?i-Mahinahon tabimik;mabait 
Con-tinentn Continente. 
Continental a Nauukol sa continente. 
Contingent ti Pulutong rg nigasundnlo. 
Continual-a-Walang tigil walang likat: 

walang humpay; walang tahan 
Continuancen Laon. pagtutuloy; pagta* 

tagal; kapanayan. 
Continuation n Pagtutuloy; ])agtatagal, 

kapanayan. 
Continued-a-Tuloytuloy; sunodsunod. 
Continue v Sumunod ipatuloy mama 

lagi magtuloy; ituloy. 
Oontinnity-n-Pagtutuloy. 
Oontinuous-rí-AValang tigil, walang bum- 
pay walang tahan; lagi; panay; nag- 
kakadugtong <lugtong. 
Contort-v Pilipitin. 
Contortion-n-Pagpipilipit. 
Contour-M-Harga. 

Contraband-n Laban sa utos nang go- 
bierno 
Contract n Kumuntratro; mag salitaan; 

magkasunod: magtrato. 
Contract 7/-Salitaan; pinagkasunduan; ti- 

tipan trato; kasulatan, 
Contracted^ May bawas; may banga. 
Contraction ?í-Pangungurong ;bawas;|)ag- 
nrouir. 



_CON 

Contractor-í^ Aug may salitaan; aiig 

piimapakyaw ng ano man. 
OQritradict V Magkaila; itatiia; labagin 

tumarigi; iBalangsang; sumiimbang 

ipagkait; tumalikod. 
Contradi ction-n Pagtatalikod pagkaka- 

ila; paglaba^ tatna pagkait 
Contradictory rt. Howail; matigas ang 

ulo. 
Contrariwise-«f2t'. Pabaliktad: ht? kala 

ban; pabalik pasaliingat. 
Contrary-a-Saliiiigat; sowail; inatigas 

anji nlo; pabaliktad. 
Contrast v Salan gsangin. 
Contrast n Salar.gsang. 
Contravene iz-Lumaban; sumalangsang; 

sumoway. 
Contravention n Salangsang; paglaban; 

pagkakaila pagaoway; 
Oontribnt -t; Miigambag;umambag;nma- 

bnloy. 
Contribntion ?^ Ambag; abuloy. 
Contrite a-Maluiigkot malnmbay. 
Contriteness w Kalungkntan; lumibay. 
Contrition n Kalungkntan; kal mbayan. 
Contrivance n Kasangkapan. 
Contrive -jy Akalain ipipin kurnatlia. 
Control 71 Kapangyariban, kapal; pama 

m abala. 
Control t' Mamábala supilin. 
Controller n Ang namamabala: ang may 

kapangyariban. 
Controversial a Nanukol sa basa»nio. 
C mtroversy w-Basagnla; paatatalo 
C )n tro vert v Makipagtalo; magtalo. 
Controvertible a Hilig sa basagnlo. 
Contnmaceon« a Matigas ang nio. 
Oontumacy-w-Katigasan ug ulo higpit; 

kasungitan. 
Contumelious a-Hamak; bastos; tampa 

lasan. 
Contumely n Kaluimakan: kabastusan; 

tarn pal asan. 
Contuse i^ Bugbogin dikdikin; mamubo 

ang dugo. 
Contusions Bugbog pamumuongdugo. 
Conundrum n Rugtong; 
Convalesce t^Mangaling sa sakit guma- 

ling sa sakit. 
Convalesi^ence w Pag galing sa sakit. 
Convalescent n Nagpapalakas. 
Convalescents Ang tawong bagong ga- 
ling, sa sakit, 
Convene-7>Magtipon; pumisan 
Convenience « atapatan kabagayan. 
Oonvenient-a Ginbawa bagay; akma; 

agpang; tama, maayos; mabuti; da 

pat 
Convent n Kon vento. 
Conventual a Nauukol sa kunvento. 



198 



coo 



Convention n Tipanan; pulong; katipii 

nan. 
Conventional-a Makikiayon bagay. 
Converge-i;-Lumapit sa isang dulo. 
Convergence y* Pazlalapit sa isang dulo; 

paglalapit ng ftalawang bagay. 
Conversant-a Marunong; magsalita. 
Conversation n-Salita pag usap. wika. 
Conversational a Naunkol sa salitaan. 
Oonverse-v-Magsalitaan; wikain. mag- 

umpok; mangusap 
Conversen Salita^ wika. 
Conversion n Pagiiba ng pananampa- 

lataya. 
Convert ?7-Baguhin ibahin; binyagin. 
Convert-w-Bagong binyagan. 
Convertible-a Madaling baguhin; ma- 

daling mabago. 
Convex-a Umbok ang gitna kukob; 

mataas ang gitna. 
Con vex-s- Kukob. 
Convey-t; Dalbin; ihatid; magbatid; 

isama , sumama; akayin; iakay. 
Conveyance sPaghabatid; kasangka- 

pang pándala. 
Convict V Magbigay sala. 
Oonvict-w Ang may kasalanan; ang na- 

kukulong sabilango; ang nabibilango; 

ang nagkasala. 
Conviction n Pagbiyay sala. 
Convince-v-Liwanagin pilitin. 
Convivial a Masaya; maliga3^a; malugod. 
Conviviality n Kasayaban; kaluguran: 

kal i gayaban 
Convoke-»' Tawagin snnduin. tumawag 

sa maT'ami. 
Convocation n Pagtitipon; pulong. 
Oonvolve-v-Ikirin. 
Convoy u Ihatid; magbatid. 
Convoy n Tulong; kumboy. 
Convulse-l^Pumulikat. 
Convulsion n Pulikat. 
Cony n Conejo. 
Coo t;-Sumiap. 
Cook-w-Tagalnto; cocinero. 
Cook w Lutuin; maghito; magkosina. 
Cookery-n-Pag luluto ng pagkain. 
Cooky n-Mamon; hupia. 
Cool a Malamig: sariwa. 
Cool-i;-Magpalamig lumamig. 
Coolie w Taga pasan. 
Coolness n Kalamigan 
CooJy w Taga pasan; trabaja<ior. 
Coo in Kalamigan 

Coop w-KuIungan ng manok; tangkal. 
Coop v-Ilagay sa kulungan. 
Co-oper-n-Ang gumagawa ng bariles; 

taga gawa ng bariles. 
Cooperate-17-Tulungin: sumabay sa tra 

bajo; tumulong. 



COR 



m) 



COT 



Co operatioiin-Pagtutulong. 

Co operators- Aug tumutulong. 

Co ordinate a Magkaisa aii^ taas iig ka- 

tungkulan. 
Co ordinate v Magkaisa. 
Co ordination n Pagkakaisa. 
Coot-ri-Ulol, tavvong niangmang-. 
Copartner/i-CaJaguyo, kaulayaw. 
Cope-n- Habito ng pari. 
Cope-v Lumaban; magtalo subukin. 
Copier w-Taga salin. 
Copings Ibabaw ng pader. 
Copious a Marami maluang; nialaki, 
Copiously-a'^?;.-Magsagana. 
Coppern-Baria; tansong pula. 
Copper i' Ibalot ng tanso, ilubog sa 

tanso. 
Copse-w- K augoygoyan . 
Copulative w Conjunción. 
Copy n Tnlad salin; howad; pasunod. 
Copy v-Howaran; tularin; tuinulad ga 

garin; gumagad. 
Oopyier-Copyist n-Taga sulat. 
Coquet 71 Kalakero^babayingsalawahaiig 

loob. 
Cord-nLubid; pisi. 
Cord-i;-Talian ng pisi. 
Cordage w-Mga lubid at pisi. 
Cadate-a-Hitsurang puso. 
Cordial « Tapat na loob. 
Cor diality-w-Katapangan ng loob, 
Coren-Ubod. puso. 
Core-tJ' Alisan ng ubod ó puso. 
Cork n-Tapon; tasok. 
Cork t; Ilagay ng tapon; tasakin. 
Cork screw n Pang alis ng tapon; tira- 

buson. 
Corn w Mais. 

Corn-f-Asnan; magpaksiw. 
Corn cob-n Busal ng niais. 
Corner-n 8ulok; panhuikan. 
Corner-7/-Ilagay sa suloki gipitin. 
Cornered a Nakasulok. 
Cornet n Cornetin. 
Cornice-n-Gilid ng pader. 
Corn knife n Itak, pisaw. 
Corn sluick-n-Balat ng niais. 
Corn stalk-w^ Puno ng njais. 
Corn starcb n Almirol. 
Coral-Corolla-n-Loob n.g bulaklak. 
Corona-w-Corona. 
Coronory a Hitsurang corona. 
Coronation-n-Pagpuputong ng corona. 
Coroner-n Taga siyasat sa patay. 
Coronet n Putong. 
Corporal-n Kabo. 
Corporal-a-Nauukol sa katawan. 
Corporate a Samasania. 
Corporation w Kapisanan ng mga nia 

ngangalakal. 



Corporeal a May katawan. 

Corps n Hukbo. 

Corpse ?*-Bangkay; burol. 

Corpul nt a Mataba; malakas ntalaki; 

makapal, may katawan. 
Corpulences abataan. 
Corpulency r¿ abataan. 
Correct a Tama; totoo. 
Correct t' Towirin correhin; iuisayin; 

aralan magmatuwid. 
Correction ?* Pagaayos; paghusay; pag 

aaralan. 
Correspond v Umayon matugkol gu 

malting loob; magsusuhitaii. 
Correspondence M-Pagkakaay on pngsu 

sulatan kaukulan pagka aakma. 
Correspondent n Katugon; ang sumu- 

sulat. 
Correspondent-n-Maukoi; tungkoi ayon. 
Corresponding a Karampalan. 
Corridorn Salas. 
Corroborates romankilik, umayon; sli^ 

niaksi magkaisa. 
Corroboration w Tankilik; pagtitiibayan. 

saksi; pagkakaisa sa salitaan. 
Corrode v Kunialawang. 
Corrosion-n-Kalawang. 
Corrosive n Makakalawangin. 
Corrugate v Kutunin kunutin. 
Corrupt t' Mabulok bulukin dumlmn; 

dumumi, sasamáin; sumamá. bumu 

lok. 
Corrupt a-Bulok; nmrumi; niadungi-s; 

masa ma. 
Corruptible a Marumi: niabulok. 
Corruption-M-Baho; dungis; kabulukan^ 

pagkabulok. 
Corruptive n-Nakakabulok. 
Corsair w-Tulisan dagat. 
Coruscate-t'Kumintab kumisap. 
Coruscation v Kin tab kisap kiisla]). 
Corvine a Naunkol sa wak. 
Cosmetic n Blankete; fosmetivo, 
Cosmo[)olitan n Tawong la ad tawong 

walang bah ay na pirine. 
Cosmos n Sangkalibutan; sang katawo- 

ban. 
Cost ?--Mabalaga; magkabalaga. 
Cost n Halaga; gasta. 
Costal a-Nauukol sa tadyang 
Costly a Mahalaga; mahal. 
Costume n Damit. 

Costumer n Ang nagtitinda ng damit. 
Cot-Cote n Babay na munti; ku!><>. * 
Cot-Cott n Hihigan na munti. 
Contemptjrary n Kapanahon kaalakbay. 
Coterie M Kapisanan; katipunan. 
Cotillion n liigudon. 
Cottage ti Babay na munti; baron g ba 

rontr. 



cou 



200 



CRA 



Cotter-n-Susi. 

Cotton n Bulak. 

Coach w-S:indaIan, hiligan; hihigan na 

nninti. 
Cough i;-Unuibo tumikliim. 
Cough n Ubo; tikhim. 
Could-w-Maka. 
Coulter-w-Sudsod. 
Council w Consejo, 
Councilman n Concejal. 
Counsel nHatol pasiva. 
Counsel '»'» Aralan ningpasiya, 
Count-n-Bilang; kabilangan. 
Count ?; Burnilang. 

Countenances Mukha; pagnuinmkha. 
Countenance v Pumayag ipaliintulot; 

pabayaan; Haya an. 
Counter w-Panbilang. 
Counter-aK alaban laba^i. 
Counteract-r? Lumaban. 
Countera(;tion n Timbang; katimbang. 
Counterfeit w Howad tulad; katalad: 

kahuwad. 
Counterfeit 1) Howad. konowari; falso; 
hindi tun a y 

Counterfeit-í^-Howaran; parisan gagarin; 
gumagad. 

Oounter-mand i' Bagnhin ang utos. 

Counter pane n-Kumot. 

Couter part w Kabiak. 

Counter-poise i;Tuminibang. 

Co u n te r- po i s e n Kat i m b a n g . 

Counter-sign i^Hodyat hodyatan. 

Counter-sign v Pumirnia 

Countess n Asawa ng visconde. 

Counting-house n- Banko 

Countless n 1)1 niakabilang. 

Country n Parang; bukid; kabukiran. 

Country ^. Nauukol sa parang ó bukid. 

Country -man w-Taga bukid; kababayan. 

Country woman n Babaying taga bukid. 

Coanty-?i-Laiawigan. 

Couple ^i-Ang dalawa; paris. 

Couple t'-Isama: kumasal ikasal. 

Coupling nPanali. 

Courage n Tapang bisa: dahas; lakas 
loob; sigla; pagkabayani. 

Courageous a Matapang nialakas ang 
loob buo ang loob marahas; bayani. 

Courier-nTaga dala ng telegrama. 

Course n Paraan; daan takbo. 

Oourse-i' Pumaraan; tumakbo duniaan. 

Courser n-Mangangaso; kabayong ma- 
tulin. 

Court n-.Tuzgado huknian. 

Court-iJ-Lumigaw. lumin^kiMl; manuyo. 

Courteous a Magalang bihasa niaru- 
nong makipag kapwa tawo. 

Courtesy-ri Galang; yuko; ynkod. 

Courtesy v Yuniuko gumalang. 



Court house n Bahay ng juzgado. 

Courtly a Magalang nauukol sa juzgado 

Court martial-ti-Juzgadong militar. 

Cout plaster w-Patko. 

Court ship-n Pagliga^s* pagliln^kod. 

Cousin w Pinsan. 

Cove n Yungib lalaki. 

Covenants Salitaan. 

Covenant-<? Magsalitaan magtipanan. 

Cover tJ-Tutupan; takpanin, atipan ba- 

lutin; itakip. 
Oover-n-Tutop; balot; tungtong; tapal; 

karang takip. 
Covering-?^ Balot; karang takip. 
Covert a Natakpan. 
Covert n Lngal na tago 
Coverlet /I Kuniot na mantil. 
Covet f Magnasa; maingit. 
Covetous-a Maingitan maramot masa- 

kim. 
Covetousness n Kasakiman; karamutan, 

kahalayan; kaingitan. 
Covey n-Akay ng ibong. 
Cow n Baka. 

Cow V Takut'n; tumakot 
Coward a Duag; mahina ang loob; ma- 
tatakutin. 

Coward-n-Duag ■ 

Cowardice n Karuagan; pagkaduag. 

Cowardly-a-I)uag; maduag, matata utin 
mahina ang loob. 

Cower-i?-Tumakot. 

Cow herd n Ang nagpapastol; pastol. 

Cow hide n Balat ng baka. 

Covvld n Tukarol ng pari. 

Coy a-Nahihiya mahihiyain. 

Cozen v-Dajain; hibuin 

Cozy-a-Mainam maganda. 

Crab w-Alimango; talangka alimasag. 

Crabbed-a-Masungit;mabagsik;maramot. 

Crack i; Pumutok. lumahang lahangin; 
baliin; lamatin. 

Crack n Ugong; putok: lahang lamat; 
basag; bali. 

Crack a Sanay; marunong; makinis; mai- 
nam. 

Cracker n Galleta. 

Crackle v Humaging, lumagutok; hima 
gitik. 

Crackle n Lagitik; lagutok; langitngit. 

Cradle-n Duyan. 

Cradle -v Hagay sa duyan; iduyan. 

Craft w Talas "^ katalasan; katusuhan; 
lansi katalinuhan. 

Crafty a-Matalas tuso; suitik. 

Crag-Vi-Batong mataas at matarik. 

C ragged -a-Mabato; hindi patag. 

Craggy a Mabato; hindi patag. 

Cram-v-Siksikin; isiksik. 

Cramp-n-Pulikat manhid apad. 



ORE 



201 



CRO 



Cramp v-Pumulikat; mamanhid. 

Crane-w-Tagak; grua; kamaboy. 

Cranium-n Bao ng ulo. 

Crank-w-Puluhan. 

Cranky a Masiingit; mabagsik. 

Cranny n Litak sulok. 

Crape n Kayong manipis at maitim; 

kayong panluksa. 
Crash-n-Bungo lagpak; kalog: umpog! 
Crash v Bumiingo; lumagpak; kumalog; 

durugin. 
Crate n Kahon. kaing loelang buslo. 
Crater-n-Bibig ó butas ng volcan. 
Cravat-n Corbata. 
Crave w-Magnasa; maingit; sumamo; 

manalangin: dumaing. 
Craving-n-Ingit; nasa; pita. 
Craven a Dnag; madnag; mahina ang 

loob. 
Craw^i-Balnnbalunan. 
Crawl-t; Gumapang. 
Orawl-n Pag-gapang. 
Crawl /iKulungan ng isda; baklad. 
Crawfish n-Alimasag. 
Crayon n Yeso 

Crxze-í^-Maging ulol; maulol. 
Craze n Uso ugali kaugalian modo. 
Crazy a Ulol; baliw; sira ang isip. 
Crazyman-n Tawong ulol tawong sira 

ang isip ulol. 
Craak i;-Umalitiit: lumangitngit. 
Creak n Alitiit langitngit. 
Cream n Laknip. 
Creamy a Malaknip. 
Craziness n Kaululan; kasiraan ng isip; 

pagkeulo^ 
Creasen Bakas ng tiklop. 
Crease vBakasin sa pagtiklop. 
Create v Lumalang magsangol. 
Creation-n '■ apal; lalang; paglalang. 
Creators Ang may kapal. 
(Creature n Nilalang; sangol; hayop. 
Credence n Pananampalataya; panini 

wala. 
Credent a Pananampalatayanin. 
Credential n Titulo. 

Credible a Dapat maniwala; tapat ang 
loob. 

Credit-i;-Pautang pananampalataya; 
paniniwala. 

Credit-i; Pautangin; sumampalataya; 
maniwala magbigay puri. 

Creditor n Ang nagpapautang; pinag- 
kau tangán. 

Credulous a-Dapat maniwala. 

Credulity n Sampalataya pananampala- 
ya paniniwala. 

Creed n Pananampalataya sa Dios. 

Creek n Hog; sapa. 

Creed n Buslo. 



Creep-v-Gumapang. 
Creeping n Paggapang. 
Craeper n Ang gumagapang. 
Cremate tjSunupin ng bangkay. 
Cremation-n-Pagsunog ng bankay. 
GYQ\)iv'imp. & p. J9.-Gumapang. 
Oresent n Paglaki nang buan; bagong 

buan. 
Crest-w-Tuktok. 
Crest-i; Uagay ng tuktok. 
Crested-i^-May; puaot; may tuktok. 
Crestfallen-a-Malungkot: nahihiya. 
Cretaceous a-May halong yeso. 
Crevasse n Baris saluysoy; sungoy . 
Crivice n Baris: saluysoy, sungoy. 
Crewn-Ang mga tawong nagtatrabajo 

sa isang sasakyan. 
Crew-27. imp Tnmalaok. 
Crewel-nTorcilla. 
Crib ?;-Bithay; kakanan ng hayop laba- 

ngan. 
Crib V Bithayin: mpgbithay. 
Cribbing-n Pagkulong; pag-umit. 
Cribbage-n Laro ng baraha. 
Cribble n-Bithay. 
Cribble-f-Magbithay; bithayin. 
Crick n Manhid ng liig. 
Cricket n Paklong. 

Cried-t; imp p. ^.-Umiyak; nakaiyak. 
Crier n-Taga tawag. 
Crime n Kasalanan; sala. 
Criminal-a-Laban sa utos. 
Crimina n-Ang may kasalanan; ang 

nagkasala. 
Criminality n Gawang masama; kasa- 
lanan kasamaan; kataksilan. 
Criminate-v-Magbigay sala paratangin; 

bintangin. 
Crimp nKuton; pliegas. 
Crimp i;-Kutonin; pilegasin. 
Crimson n Pula. 
Crimson a Mapula. 
Crimson v Pulain. 
Cringe v Umurong. 

Cringe n Urong. 

Crinkle v Kutonin. 

Crinkle n Kuton. 

Crisis n Pandulo; hanga; taning na pa 
nahon. 

Crisp a Kulot. 

Crisp v-Kulotin; kutonin. 

Criterion w Katotohanan. 

Critic n Ang pumipintas; taga pintas. 

Critical-a-Ganap; mabiga^. 

Criticize-v Pintasin; kutyain: pulaan. 

Crochet-v Magganchillo; gumanchillo. 

Crock nTapayan; kamaw 

Crock a-Uling. 

Crock V Umuling. 

Crockery n Manga tapayan. 

26 



CRU 



202 



CUL 



Crocodile wBiiaya. 

Croft wPitak na lupa. Munting biikid. 

Cronen-Matandang babayi. 

Crony n Kaulayaw; kalagnyo; kaiinuran. 

Crookn-Bukot, hubog. 

Crook v-Bukotin; hubugin baluktotin. 

Orooked-a Hubog; bahiktot pasuotsuot. 

Crop n Balunbalunan. 

Crop n Ani; inani; pagani. 

CroptJPutlin ang dulo, kumain ng 

damu. 
Crosier-n-Tungkod ng Arsobispo. 
Cross n-Krus; bigat dalambati; kása- 

kitan. 
Cross a Masungit; mabagsik. 
Cross-i;Kumabila; tumawid. 
Cross bar n Anoman. 
Cross bow n Pana. 
Cross examine v Tanongin ng saksi. 
Cross eyed a Duling. 
Cross grained a-Masungit. 
Crossing n Krus, 
Crosslyaiiv.-Pasungit, 
Crossness-ti Kasungitan. 
Cross question?; Tanongin ng saksi. 
Crossroad-w Ssulubungan ng daan; krus 

ng carsada, 
Cross-timber n Anoman; balikilan. 
Cross way-n-Krus ng daan ó lansangan. 
Crosswise adv -Pahalang. 
Crotchw-Sabak. 
Crotchet-v-Gumanchillo. 
Crouch v-Yumuko. 
Croup-'^^ Likuran: gawing likod. 
Crown- Wak: awak; talaok. 
Crow-i^-Tumalaok. 
Oro wbar-n -Bareta. 
Crowd n-Bunton ng tawo; kakapalan 

ng tawo. 
Crowd-n-Kamapal ng tawo tumulak. 
Crown n-Korona putong; kaharian. 
Orowni; Putungan ng korona; korona- 

hin; tapusin. 
Crucial a Hitsurang krus. 
Crucible n-Pangpatunaw ng medico. 
Orucifix-w Larawan ni Jesu-Criato na 

nakapako sa krus. 
Crucifixion-w-Pagpapako sa krus. 
Cruciform-a-Hitsurang krus. 
Crocify V Ipako sa krus. 
Orude-a Maasim; hilaw. 
Crudeness-w-Asim: kahilawan, 
Crudity-n Kaasiman; asim; kahilawan. 
Cruel-a-Walang awa; ganid; walang 

habag; mabangis; mabagsik; malupit. 
Cruelly íi<ít>.-Kalupitlupit. 
Cruelty-w Kawalan ng awa; kabangisan; 

kabagsikan; kasamaan kahipitan. 
Cruet n Lalagyan ng suka. 
Cruise n Lakad sa dagat. 



Oruise-v-Lumayag sa dagat. 
Cruiser ji-Sasakyan pandirigma. 
Cruller n Mamonnanakalutosamantika 
Crumb-:w-Pindot ng tinapay; pirasong 

munti. 
Crumb f-Pumiraso; pirasohin ng munti. 
Cumple-v-Kusotin; kutonin. 
Crunch-r-Ngumasab. 
Crunch-w-Ngasab; sabsab. 
Crupper-n- Baticola 
Crusade w-Lakad ng hukbo. 
Cruse-n Tasa; bote. 
Cruset n Pangpatunaw ng platero. 
Crush v-Inisin; uminis, inisin; dikdi- 

kin; durugin; 
Crush-n-Dikdik; durog; bunton. 
Crust-n-Upak: balat 
Crusty-a-Mabalat; maupak. 
Cratch-w-Tunkod. 
Cry n-Sigaw; iyak; tangis. 
Cry-'f Tumangis ucniyak, sumigaw. 
Cry of danger-w Hulhol. 
Crypt-n-Libing sa ilalim ng simbahan. 
Criptogram n Zero; tanda 
Cryptographs Zero; tanda 
Crystal a Parang bubog. 
Crystal n Bubog. 
Crystaline a-Parang bubog. 
Crystalize í; Maging bubog. 
Cub n-Muntingoso; bagbng nagaaral ng 

katungkulan batang bastos. 
Cube n Kubo tangkalag. 
Cubic a Nauukol sa kubo. 
Oubed n-Cigarrillo ng bunga ng paminta. 
Cubit-w Ang haba ng baraso buhat sa 
siko hangang sa dulo ng malaking 
mangmang. 
Cucumber-n-Pepino. 
Cud n-Ang ningnnguya ng baka. 
Cuddle V Sumiping ng maiapit 
Cudgel-w Pumalo; palo, kahoy. 
Cudgel t; Paluin; kahoy in; orangin. 
Cue w Buntot ng insik. 
Cuff~i;-Sampal tampal; tampi. 
Cuff t; Sampalin; tampalin. 
Cuisine n-Kosina 
Oulinery-w-Nauukol sa kosina. 
Cull-v-Iwaksi, ihiwalay. 
Cullender w-Salaan. 
Cully-?i-Tawong mahina ang isip. 
Oulm-n-Puno ng mais. 
Culminate v-Abutan ng kataastasang 

lugar ó grado. 
Oulpa-n-Kasalanan; sala. 
Culpable a May kásalanan; dapat pa 

rusahan . 
Culprit w-Ang may kasalanan 
Cultivate Í? Bagbagin; linangin ng lupa; 

magsaka. 
Cultivation wPagsasaka; paglinang. 



__ CUR 

Cultivatorn Ang nagsasaka; magsasaka. 

Culture n-Karunuiigan. 

Culture ?; magturo. 

Culvert nlmbornal; sangka sa ilalim 

ng lausangan 
Cumber-t'-Bumigat tumagal. 
OumberSome-a-tiabigat matindi. 
Cumbranc e n-Abala. 
Cumbrous a Mabigat; inalaki. 
Cumulate-í^Mag ipon; bumuuton. 
Canning-a Tuso; bihasa; mátalas; madi- 

wara suitik. 
Cunnings Karunungan; katusnhan; 

katalasan. 
Cup'-^-Tasa kopa. 
Cup bearer-n Taga abot ng tasa sa 

isang función. 
Cupboard n Lalagyan ng mga pagkain. 
Cupidity n-Nais; ingit; kaingitan; ka- 

sakiman karamutan. 
Cur?^Asong walang kabuluhan. 
Currish a Bastos; hamak. 
Curable a Magagalingn. 
Curate n ura. 
Curative a Makakagaling. 
Curatory- Puno taga pamahala. 
Curb v-Pigilan; pumigil. 
Curb i^-Pigil. 

Curb stone-n-Bato sa tabi ng lansangan. 
Curd í; Luniapor. 
Curdle t?-Lumapot. 

Curen Gamot; kagamutan paggagamot. 
Cure I? Gamutin gumamot; pagalingin. 
Curfew-n-Tugtog ng compana sa alas 

nueve. 
Curiosity-'^-Kadiwaraan; nasang maki- 

alam. 
Curious a Madiwara masinop. 
Curl-i;-Kulutin; balisurin; pilipitin. 
Curl-n-Kulot. 

Cur mugdeon-n-Tawong bastos. 
Currant ti-Pasteles. 
Current a Lumalakad. 
Current-M-Agos ng tubig; kaagusan. 
Curry-v Linisin ng kabayo. 
Curry-comb-n-Panlinis ng kabayo. 
Curse v-8umpain: manumpa; murabin; 

tun gay a win. 
Curse-r» Tungayaw, sumpa. 
Cursed a Hamak; malupit. 
Cursory a Bigla; madali; pabaya. 
Curt-a-Maikli, 
Curtail-V'Untian; abalabin, iklian; pu- 

tlin ng buntot magtipiran. 
Ourtain-iz-Tabing. 
Curtain I' Ilagay ng tabing. 
Curtsv-w-Bati: vuko. 



203 



CZA 



Curtsy-t;-Buniati; yumuko. 

Cúrvate a Baluktot. 

Curvation n Piigkabaluktot: kakubaan. 

Curvature n Kakubar n. 

Curve-w-Yuko. hubog; kabaluktutan. 

Curve a Baluktot. 

Curve t; Yumuko; hubugin; baluktutin; 
bumaluktot; humubog. 

Curbity-n- Kabaluktutan. 

Cushion-w Upuan na malambót. 

Cuspid-n-Pangil. 

Cuspidal a Matulis ang dulo. 

Cuspidate-i; Tulisan. 

Cuspidor-w-Luraan. 

Custard n hiflan. 

Custodian n-Ang nagbabantay; taga 
bantay. 

Custody n-Tanod; bantay; pagkaban- 
tay. 

Custom n-Kaugalian, ugali; uso, modo; 
gawi anyo; asal kaasalan. 

Customary a- Karaniwan; magawi; kau- 
galian. 

Customer-w-Kasuki i 

Custom house-n Aduana. 

Cut-i; Hiwain; tigpasin; putulin; gilitin, 
hiwasin. 

Cut-n-Hiwa; gilit; putol; tigpas; yari 
hitsura. 

Cutaneous-aNauukol sa balat ng tawo. 

Cute a Tuso mátalas, maganda. 

Cuticle n Balok. 

Cutlass w-Hapak. 

Cutler n-Ang nagtitinda ng mga lance- 
ta; gunting at iba pang kasankapang 
panghiwa. 

Cutlery-w-Manga kasangkapang pang- 
hiwa. 

Cutter n Mangigilit; taga hiwa. 

Cut throat-w Ang natay sa kapwa; ang 
nakamatay. 

Cutting-w-Pag gilit; paghiwa; pag gupit. 

Cut worm-n-Uod ! 

Cycle-n Bicicleta. 

Cycler Cyclist-n-Ang sumasakay sa bi- 
cicleta. 

Cyclone n-Bagyo. 

Cylinder-n-Bilog; kaidkuran. 

Oylindric Cylindrical a Mabilog. 

Cymbal-ti-Piang. 

Cynic n Tawong masungit. 

Cynic Cynical a-Masungit, 

Cynicism-w Kasungitan. 

Czar-w-Hary sa Ruso. • 

Czarina-w Asawa ng Hari sa ^uso. 

Czarowitz n Panganay na anak na la 
laki ng hari sa Buso. 



DAS 



204 



DEB 



ID 



Dabw-Tawong sanay; hampas na nia- 
gaan. 

Dab V Hampasin ng magaan. 

Dabble-v-Basain. 

Daft a-Uiol, loco; sira ang isip. 

Dagger-n-Puñal; panaksak. 

Daily a Araw araw. 

Daily n Pahayagan na lumitaw sa araw 
araw. 

Dainty-a Mainam; malasa. 

Dainty n Bagay na mainam. 

Dairy nBahay lalagyan ng gatas 

Dale n Parang. 

Dally-v Magluat; tumagal. 

Dam-w-Salopilan; harangan ng tubig. 

Dam a-Salopilin. 

Dam V Harangin ang tubig. 

Damage-n-Kasiraan; sira, pagkasira. 

Damages -Sirain. 

Damask n Damasko. 

Dame-n Babaying puno sa isang fami- 
lia ó escuelahan. 

Damn-v-Ihulog ang kapowa sa infíerno. 

Damp a Basa halumigmig; lamig. 

Damp n-Basá lamig. 

Dampen-v-Basain; basabasain. 

Damper n Pangharang ng asó. 

Damsel-n-Binibini babaying ginoo. 

Dance t;-Sumayaw; magsayaw. 

Dance-w Sayawan sayaw. 

Dancer «Mananayaw 

Dandle-v-Palayawin; iwiin. 

Dandruff-n-Balakubak. 

Dandy-n-Tawong hambog. 

Danger-n-Panganib kapanganiban. 

Dangerou8-a-Mapanganib;maypanganib. 

Dangle-v-Isabit; sumabit sabitin. 

Dapper-a-Munti at maliksi. 

Dare v Mangabas; ipangahas. 

Daren Pangabas; paslang. 

Dark-a-Madilim; malabo; maitim. 

Dark-n-Dilim; itim. 

Darken v-Umitim dumilim; dumhan; 
dungisan; labuan; lumabo. 

Darkness w-Kadiliman; kapanglawan. 

Darling a Minamahal; pinalayaw. 

Darlingn-Ang minamahal. 

Darn v Sursihan. 

Darn w Sursi. 

Dart-w-Palaso; suligi; sibat. 

Dart-v-Ihagis ng palaso; itulag. 

Dash-n Takbo. 

Dash v-Ihagis ng malakas. 

Dastard n-Karuagan; duag. 

Dastard a Duag. 

Dastardly a Maduag mahina ang loob. 



Date n Bilang ng panahon; fecha. 
Date-iJ-Ilagay fecha. 
Daub-y-Dumhan; dungfsan mansahin. 
Daub n Dungis, dumi. 
Daughter-n Anak na babayi. 
Daughter in-law-n Manugang babayi. 
Daunt-a-Supilin takiatin. 
Dauntless-a-Walang takot; m a tap ang; 

hindi marunong matakot. 
Dawdle v Sayangin ang panahon. 
Dawn-w-Madaling araw; liwayway. 
Dawn^-Lumiwanag sa umaga. 
Day n Araw; kaarawan. 
Day before-yesterday-Kamakalawa. 
Day break wMadaling araw. 
Day-laborer w Ang nagpapaupa sa mag- 

hapon. mangangaraw. 
Day light n-Liwanag ng araw. 
Day spring-n Madaling araw; pinagmu- 

laan; pinangalingan. 
Day time n Panahon ng araw buhat sa 

madaling araw hangang sa dilim. 
Daze-v-Tumulig; masilaw. 
Dazzle v Makasilaw; sumilaw, patakain. 
Dead-a-Pat y; walang buhay: namatay. 
Dead-aáí;,-Patay. 
Dead n Ang nangamatay. 
Deaden v-Patayin. 
Deaf a-Bingi. 

Deafen vBingihin: mamingi. 
Deaf-mute-n Tawong bingi at pipe. 
Deal-n-Pangangalakal. 
Deal-v Mangalakal; magtinda. 
Dealern-Mangangalakal. 
Dealing-n-Pangangalakal . 
Dean-n Puno sa katidral. 
Dear a Iniibig, mahal; minamahal; inii- 

rog; irog. 
Dear-n Iniirog; palayaw; ang iniibig. 
Dear adv Mahal. 

Dearth w-Kawalan; kakulangan. - 
Death-w-Kamatayan; pagkamatay. 
Deathless a-Walang kamatayan. 
Deathly a Makakamatay. 
Death-bed-w Huling oras ng buhay; hi 

ngalo; kamatayan. 
Debar r Ibukod: iwaksi. 
Deba«e-t;-Hamakin; bawasan. 
Debasement-w-Pagkahamak; pagbawas. 
Debate v-Ipagmatowiran: magmatowid . 
Debate n-Pagmamatowiran. 
Debauch-v Maglasing; maghilo; bumu- 

lok. 
Debauch-n Ang labis. 
Debauchery-w-Paglalasing pagkabulok. 
Debilitate-r-Mangayayat; humina. 



DEC 



205 



DRF 



Debility-n Kahinaan; lata, pangaiigaya- 

yat, hina. 
Debit-w-Utang. 
Debit-v-Pautangin. 

Debonair a-Magalang; mapagbigay loob. 
Debris-w Pinagpilian kasukalan 
Debt-n Utang. 
Debtor n-Ang may utang; ang nagka- 

utang. 
Debut w Primerong litaw. 
Decade-w Luat ng sampuong taon. 
Decadence n Pagkabawas; pagkabulok. 
Decadency-n Pagkabawas; pagkabnlok 
Decaliter n-Takal na may sampuong. 

litro. 
Decalogue-n-Ang sampuong utos ng 

Dios. 
Decameter-n-Layo ng sampuong metro. 
Decamp r Tumakas; umalis. 
Decant v Ibuhos. 

Decanter-n-Lalagyan ng mga alak. 
Decapitates- Pugutin; magpugot. 
Decapitation-n-Pagpugot. 
Decay-wBumulok. lumipol; sumirá. 
Decay->i-Pagka8Íra; pagkabulok. 
Decease-n-Pagalis; pagkamatay. 
Decease-v-Mamatay. 
Deceit-w-Daya hibo; patibong kasi- 

nungalingan; panunuba paghibo. 
Deceitful ^i-Magdaraya^, daya; nakadaya; 

manuba. 
Deceive v-Hibuin; dayain magdaya; 

magsinungaling; magbulaan manekas. 
December n-Diciembre. 
Decency-^ Kabaitan;timtim;kamahalan; 

kabinian: kahinhinan; kahusayan. 
Decennary-n Luat ng. sampuong taon. 
Decennial a-Nauukol sa luat ng sam 

puong taon. 
Decent-a-Matimtim;magalang;maguinoo; 

mabait; mab ni. 
Deception-wDaya; hibo; kasinungali 

ngan. 
Deceptive-a-Makakadaya. 
Decide v-Magbigay hatol; hatulan; hu 

matol; magtika. 
Decided-v-Buo ang loob 
Decimal-n-Bahagi; decimal. 
Decimal-n-Nauukol sa decimal. 
Decimal fractions n Quebrados, decima 

les. , 
Decipher v Hanapin ng kahulugan; ihu 

log; saysayin. 
Decision-n-Hatol; tigas ng loob; kabu 

can ng loob; pasiya. 
Decisivea-Totoo: hull. 
Deck-n-Sahig ng sasakyan; balasa. 
t)eck-t;-BihÍ8Ín; takpanin. 
Declaim-v Magtalumpati; magsalita sa 

marami; manalangin. 



Declimation-n-Pagsasalita sa marami. 

Declare-v-Sabihin; ipahayag; ipakilala; 

ipatalastas; saiaysayin; saysayin 

bumalak 

Declaration-n-KasayvSay an ; s a I a y s a y 

pahayag; pagpapatalastas. 
Declension-w-Pagbawas paguunti, 
Declinec-Bumawas; umunti; uma>aw; 

tumangi. 
Decline n-Paghupa: pagbawas paguunti. 
Declination-n-Paghuhupa pagbabawas, 

paguunti. 
Declevity w-Dahilig na lupa dalisdis; 

lupang matarik; t i bagan. 
Decoct-v Haluin; ihalo; ilahok- 
Decolor-1? Alisin ang kulay, putiin, 
Declorize v Putiin. 
Decompose-?;- Bumulok. 
Decomposition-n Pagbulok. 
Decorate i;-Gayakin; pagandahin; pai- 

namin. 
Decorated n Ta}?agayak;anggumagayak. 
Decoration-n Paggayak; paghanda.^ 
Decorative-a-Nakagagayak. 
Decorous-a-Mahinhin; mahinahon; ma- 
bait; maginoo. 
Decorum w-Kabaitan; kahinhinan; ka- 

mahalau; kalinisan. 
Decoy t> Hibuin dayain. * 

Decoy-n Hibo. pangati. 
Decrease-t'-Bumawas; umunti; umikli; 

lumiit. 
Decrease-n Pagbawas pag uunti. 
Decree n Utos pasiya, 
Decree-v Mag-utos. 

Decrepid-a-Ulianin mahina: matanda. 
Decrepitude-w-Katandaan;kahinaan;pag 

kahukhiban. 
Decrial-n Uyam; pintas; alibugha. 
Decry-f Mag alibugha; halayin; kut- 

yain. 
Dedicate i^Mag alay; ialay ipanagano. 
Dedication-n-Pag alay; alay. 
Dedicatorn-Ang nag aalay. 
Deduce v-Hanguin; hugutin; awasan. 
Deducts -Awasan; bawasan; untian ku- 

langin. 
Deduction-w-Pagbawas. 
Deed w-Gaw^a: titulo. 
Deed-v-ibigay ng titulo. 
Deem v Mag isip; magwari. 
Deep-a Malalim. 
Deep-díív.-Malalin. 
Deep-w Laot. 

Deepen-v Ipalalim; palaliman. 
Deer-n-Usa. 

Deface-v-Sirain; sirain ang mukha. 
Defamatory-a-Maninira ng puri. 
Defamation n-Panira nang puri; upa- 
sala. 



DEG 



'206 



DEM 



Defame t' Murahin; magalimura;iimii pá- 
sala; kutyain. 
Default ?iDaya; tekas. 
Default v-Manekas; dayain; kaniyabin. 
Defaultern Manenckas. 
Defeat-iJ-Pasnkin talonin, supilin. 
Defeat-n Talo; suko. 
Defect n- akiilangan kulang; pintas; 

kapintasaii maíi; saía kasaíanan. 
Defection 71 Kamaliaii kakulangan. * 
Defectiva a Di yari; hindi ganap; kn- 

lang. 
Defence 71 Saklolo; tnlong ampon tan- 

kilik. 
Defend 1? Tiiiungiu. tumulong; kanJon- 

gin kupkupin, ipagtangol; tumanki- 

lik; ampon in. 
Defendant ?^Ang kinakanJong;ang tina- 

tangol. 
Defense w-Kanlong tangkilik; tulong; 

saklolo pagtatagumpay; tag:umpay. 
Defenceless- Defenseless-a-AValang mag 

aampon. 
Defer v Antalahin;bimbingin;maantala; 

ipagpahiat. 
Deference-n Antala abala: galang. 
Deferential a Magalang. 
Detiance-n Kapangahasan; liamon. 
Defiant i# Mangabas. 
Deficience- Deficiency w Kakulangan, ka- 

walan. 
Deficient a nlang. 
Deficits Kakulangan; kulang. 
Defile w Landas 

Defile i;- Bum ul ok; sumirá; dungiaaD. 
Defilement ti-Pagkabulok pagkasira. 
Define v ^Saysayin. salaysayin ibulog. 
Definite « Firme; totoo. 
Definition TiKahulugan; kasaysayan. 
Defiect V Iliko lumiko. 
Dertection-n Pagliko.. 
Deflexure-n Pagliko. 
Defoliation n Paglalaglag ng dabon; 
Deform-t'-Pumangit ang hitsura. 
Deformity 71- Pagkapangit ng bitsura. 
Def rand V Manekaa; manuba; dayain; 

kaniyabin. 
Defray-?;- Abuluyan; umabuloy; amponin. 
Deft-a-Bagay; marunong sanay. 
D-ifunct a Patay; walang buhay. 
Defy-v-I-uniaban; bamunin; bumamon. 
Degeneracy 71 Pagkabamak. 
Degenerate a Ha mak, mababa; walang 

kabuluban. 
Degenerate t^-Humamak; bumal)a. 
Degredation 7i-Pagkahamak pagkababa. 
Degrade-r-Sumira; sirain buniamak. 
Deirra<led a-Hamak; mababa ang pagka 

tawo. 
Degree-M Grado. 



Deign-'P-Pumayag; paging dapat. 

Deject Í7 Humamak maglungkot 

Dejected a-Aba hamak; hapis; mabapf»; 
kulang palad 

Dejection 7i Pagkabamak; lungkot; ka- 
kulangan ng palad. 

Delay 7i-Abala; antala: pigil; pagluat. 

Delay 1^lJmabala; antalabin. 

Delectable a-Maaliw magiliw; malugod; 
masaya. 

Delectation n Saya lugod; aliw. 

Delegate 7? Kabalili; katiwala; kapalit. 

Delegate n Ipagkatiwala; bumalili mag- 
katiwala. 

Delegation n Kapisanan, 

Deleterious a Makasisira; masama. 

Delf 7^ Manga tapayan. 

Deliberate-í7 Sadyain; magwari; mag 
isipisip. 

Deliberately-adt;.-Tinalaga; sinadya. 

Deliberation 7?. Pagwari sadya. 

Delicacy-7i Kabutiban; kainaman; kalam- 
butan lambot kakinisan. 

Delicate-a Banayad; malambot; manipis; 
marupok; maselang. 

De1icious-a-Masarap;malasa;kaaliwaliw; 
kalugodlugod. 

Deligbt 7^ Tuwa: aliw:inam lugod; lasap; 
katuwaan ligaya. ; 

Deligbt-i.'-Manuya maglugod; magsaya. 

Deligbted-a-Masuya; malugod: maaliw. 

Deligbtful-a-Kaaliwaliw: kalugodlugod; 
kasayasaya. 

Delineate-v-Tumabas; padparin say 
sayin 

Delineation 7? Pagtabas. 

Deliquency 7^ Pagsoway sa utos; ka- 
kulangan; pagkakasala. 

Delinquent-a May kasalanan. 

Delniquent 7i Ang may kasalanan. 

Delirious-rt Ulol sira ang isip. 

Delirium 7i Pagkasira ng isip; pag- 
kaulol. 

Deliver-7;-Magdala; sagipin. 

Deliverance 71 Pagdadala; pagsagip; pag- 
ligtas. 

Deli very -Ti-Pagbahatid; pagdadala; pag- 
sagip. 

Dell n Parang. 

Delta 7^-Labasan ng ilog. 

Delude t'-lJpatin; dayain; bibuin. 

Deluge 7?. A paw; lubog ' 

Deluge-r Umapaw; ilubog. 

Debision-7i-Pagupat; daya; bibo; kasi- 

nungalingan. 
Delusive-a Makakadaya magdaraya. 
Delve i?Huraukay tumarok. 
Demagogue-7^-Puno ng isang katipunari 
Demands? Humingi lumubog. 
Demand r-Ang biningi, liingi; luhog. 



DEN 



'liVi 



Demarcatioii-n-Hanga; hangaiiaii. 
Demean -v-Gumawa. 
Demeanórn-Gawa; paguugali iigali; pa- 

lakad asal kilos. 
Deméntate a-ülol; walang isip. 
Demented-ft ülol; sira ang isip. 
Dementia-n-Kaululan; pagkaulol kasi- 

raaii ng isip. 
Demerit-w-Pintas; gawa ó kilos na ma 

sama. 
Demijohn^-Damajuana. 
Demise-n-Kamatayan. 
Demise-v Magpamana. 
Dealoli8ll-7^-Lipolm; sirain; gibain; gu- 

liihin. 
Demolition-n Paglipol,pagsira;kasiraaií. 
Demonn Demonio. 
Demoniac «-Nauukol sa demonio. 
Demoniacal í^Nauukol sa demonio. 
Demonstrate -z/Ipakilala; ipakita; pali- 

wana^an; ipatalastas, 
Demonstration-n-Kilos; kasaysayan; pag 

papakita. 
Demonstrative a Sinasaysay. 
Demonstrative w-Kasaysayan. 
Demoralization t*Pagkasirangmabuting 

kaugalian. 
Demoralize-v-Sirain ng mabuting kauga- 
lian. 
Demur v-Sumalangsang; tumigil. 
Demurn-Tigil. 
Demure a-Mababang loob. 
Den-n Yungib. 
Dengue n-Lumpo. 

Deniable-a Maipagkakaila; mapagkaila. 
Denial nPagkakaila; pagkaayaw; pa 

hindi; kaayawan, pagkatangi. 
Danizen-Ti-Ang tumitira sa isang lugar. 
Denominate i; Pamagatin; pumagat; 

magsaysay. 
Denominate a May ngalan. 
Denomination-^ Tawag. ngalan; pama- 

gat; bansag. 
Denote t;-Tandaan. 
Denounce v Magdenuncia; ipaglait; 

isumbong. 
Dense a Siksik; masinsin. 
Density nKasiksikan.kasinsinan kapal, 

kadiliman. 
Dent-w-Ukit. 
Dent-v-Ukitin; umukit. 
Dental-n-í»3auukol sa ngipin. 
Dentist n Mangagamot ng ngipin; 

dentista. - 

Dentistry-n-Karununga-n sa paggaga- 

mot ng ngipin. 
Dentoid-a-Hitsurang ngipin. 
Denudation n Paghubad. 
Denude-v-Hubaran; humubo; humubad; * 
maghubo; maghubad; hubdan. 



^ DER 

Deny-v Magkaila; tumangi. tangihati; 

huag ipagkaloob ipang-ayaw. 
Deodorize t; Alisan n^ aiiioy. 
Depart-t'-ümalis lumakad: tumakas. 
Departure ?i Pagalis paglayas,pagtakas. 
Department-fi- Departamento. 
Depend-f-Sumabit mabitin; iuimilig. 
Depict-f-Pintahin* ipinta saysayin liwa- 

nagin. 
Depicture-f* Pagliliwanag. 
Depicture-t'-Liwanagin lumiwanag. 
Deplorable a Kaliambalbambal; kahapis- 

hapis; kalunoslunos. 
Depopulate-v-ümalis ang manga tawo 

sa isang lugar. 
Deplore-v-Magdamdam. 
Deport t? Ipaalis sa isang lugar 
Deportation w-Pagpapanaw; pagdedes- 

tiero. 
Deportment n Kilos; ugali. 
Deposal n Pagpaalis sa katungkuían. 
Depose v lalis sa katungkuían. 
Deposit V Ideposito; iiagay, ipagkati- 

wala; kilaga. 
Deposit w-Deposito; lalagyan. 
Deposition-n Pagdedeposito. 
Depot-n- Deposito. 

Depravation n Kabulukan: kabamakan. 
Deprave t^ Humamak; pasamain. 
Depraved-a-Paslit, masama,- hamak. 
Depravity w Kabamakan; ligalig; png- 

kabulok. 
Deprecate t'-Manalangin, 
Deprecation n Panalangin. 
Dépreciate-tNHamakin; bawasan ang 

halaga; balay in; lapa ran 
Depreciation n Pagalipusta; paghaniak. 
Depreciatory a-Mapakahamak. 
Depredate v-Nakawin: manduit. 
Depredation n Panduduit. 
Depress-i'Hamakin; inisin; tumumal. 
Depression 71 Pagiinis. 
Depressi-v e-a-Hatumal . 
Deprivation-n Kawalan; pagkawala. 
Deprive-t;-Alisan ang kailangan; iwala. 
Depth n-Lalim; kalaliman. 
Deputation-n Kahalili, katiwala. 
Deputy wKatiwala; kabalili. 
Derail t^ IJmalis sa railes. 
Derange-t'-Sirain ang ayos. 
Derangement T^iPagkasira ng ayos. 
Dereliction n Pag iiwan. 
Deride 7/-Umupasala. uyamin; libakin. 
Derision n Upasala; uyam libak. 
Derisive a Mauyam. 
Derive t'-Hanguin sa iba. 
Derivation-w Pagkuha sa iba. 
Derivative nSalita na nangalin sa 

ibang wika. 
Derive r-Kunin sa. 



DES 



208 



Berin 7¿ Balat. 

Derogate t; Pawalan ng kabuluhan. 
Derogate-n Sira; may bawas. 
Derogation n Pagbawas. 
Descend-v-Liimusong manaog biimaba; 

bumawas. 
Descendant n Anak lahi, hinlog. inapo. 
Descendent-n Mangalfng sa. 
Descensión n Pagpanaog; paglusong. 
Descent n-Paglusong: lusong. 
Describe-z/Liwanagan: saysayin; sabí 

bin ng maliwanag. 
Description n-Kasaysayan; pagsasaysay. 
Descry v-Tanawin; tumanaw. 
Desecrate v Sirain sumpain; tumunga- 

yaw. 
Desecration w-Pagtutungayaw tungayaw. 

sumpa pagpasira. 
Desert (J-Magtanan. 
Desertion n Pagtatanan. 
Desert n-Lugal na ilang; ilang. 
Desert a Ilang; karat. 
Deserter n-^Sundalong nagtanan. 
Deserve-í^-Magkaroon ng karampatan; 

paging dapat. 
Deservedly a^v.-Nararapat. 
Deserving a Nararapat, 
Des habille a Walang ayos ang pagbi- 

bihis. 
Desiccate v-Tuyuin; matuyo. 
Desiccation n-Pagtutuyo. 
Desiderate-í? Magkailangan: magkaroon 

ng kailangan 
Desiderative a May nasa; mapipitain. 
Dasign V Guhitin; akalain; isipin; ga- 

win. 
Design-n-Plano; giibit; t'ka; akala ban- 

ta; pag gagawa. 
Designedly an^y -Tinalaga; sinadya; ki 

nusa. 
Designing a Nakabihibo. 
Designate v Ituro; sabihin; 
Designation-n-Pagtuturo; pagsasabi pili; 

tungo. 
Desirable a Maibigan; nasain 
Desire-í^Magna8a; nasain; inagpita; 

u mi big: bumangad. 
Desire n Nasa; ibig gusto; nais. 
Desirous a Magnanasain maiibigan; 

mapagnasa; mapagpita, rnapaglia^ 

ngad. 
Desist t; Huminto; maghinto; tumigil; 

humimpil magtaban. 
Desk-n-Kupitre. 
Desolate-a-Mapanglaw: ilang. 
Desolate-í?-Lipu}in; gibain; sirain. 
Desolation-w-Pagyasak; kasiraan. 
Despair-v-Mawala ng pag asa; liumina 

ang loob. 
Despair n Kawalan ng pagaasa. 



DET 

Despatch v Ipadala; tapusin. 
Despatch n-Telegrama; hatid kawad. 
Desperado n Tulisán; magnanakaw. 
Deseperate-a Walang asa. 
Desperation w-Pagkawala ng pagaasa. 
Despicable a Hamak walang puri; ma- 

diri; mahalay; malait; masama. 
Despise-y-Yamutin; yumamot; maeu 

kiam. 
Despite-w Galit; tanim ea loob. 
Despite-j9rep. Masque. 
Despiteful a Masaoia; hamak. 
Despoil-í^-Sirain lansagin; gibain. 
Despoliation-n-Pagkasira; paglansag. 
Despond-v-Humina ang loob; mawala 

ang pagaasahan. 
Despondency-w-'» awalan nang pagaasa; 

paghina ng loob. 
Despondent a Walang ipagaasahan; 

malungkot. 
Despot n Punong mabaksik; haring; 

mabagsik. 
De8potic-a-Mabag8Ík;mabangis;ma8ama. 
Despotism n-Kabagsikan; kabangisan. 
Dessert w-Himagas. 
Destination n Destino; pag uukol; kau- 

kulan; taan. 
Destine-i;-Ipadistino; idistino. 
Destiny n Distino. 
Destitute-a- Walang hanap buhay; salat; 

walang mag aampon; dukha. 
Destitution-w-Kasalatan; kahamakan; ka- 

dukhaan. 
Destroy-v-Sirain; basagin; gibain; lan- 
sagin; igiba. 
Destructible-a-Makasisira. 
Destruction-n-Kasiraan; pagkalipol; pag 

kalugso. 
Destructive a Makasisira. 
Detach-v-Ibukod; tangalin; tumangal. 
Detachment-n-De8tactamento;pagtangal; 

pagbukod. 
Detail n Kasaysayan. 
Detail v-Magsaysay. 
Detain-íJ-Pigilin: magluat; pihitin. 
Detect tJTuklasin; tagpuan; makita; usi- 

sain. siyasatin. 
Detection n Pag uusisa; siyasat. 
Detective-a Nauukol sa secreta. 
Detective w-Policia secreta; policiang 

lihim 
Detention n Pagluat: pagpigil; abala. 
Deter-v-Umabala; pigilin. 
Deteriorate v Sumama, bumigat ang sa- 
kit ó karamdaman; sumirá; lumipas. 
Deterioration-w-Pagsasamá; pagkasira. 
Determination-n-Pasiya; kabuoan nang 

loob. 
Determine i; Hatulan inagpasiya; bumuo 
ang loob. 



DEX 



209 



DIF 



Detenmiuite v liagayngingahanga;8ay- 

sayin. 
Determined a Bno ang loob. 
Detests Saklamin; yiimamut. 
Detestable a Kalupitlupit; kasnklam 

siiklam kaliino-íluíios; iiiasuklam. 
Detestation-?i.-PagsuKuklani; kulupifan; 

kasiiklbiiian. 
Dethrone V Taluniii ang hari. 
Dethonement-n-Paiftatalo sa hari 
Detour n Luinal^ad ng p suotsuot. 
Detract v Manunipa tiiinungayaw; sum- 
pain; alisin: bawasan. 
Detraction n Pagalis pagbawas panum 

pa; pagsumpa tungayaw. 
Detriment n ¡\bala; bagay na makasa 

sama. 
Detrimental a Makasisira; makasasamá. 
Devastate i; Gubatin sirain lipuliu. 
Devastation 7i Kasiraan; paglilipol 
Develop v Bamuti butihin; isulong. 
Development ^i- Pag sulong; pag kaka- 

buti. 
Devest í; Alisin; hubdan; hubarin. 
Deviate v-Haguhin; ibain; ilipat; luma- 

pat: bumago; huminkod. 
Deviation-n-Pagkabago; kaiblian; hin- 

kod. 
Device-n-Kasangkapan. 
Devil n I'emonio. 
Devil-i'-Manukso; tuksohin. 
Devilish a Parang demonio; nauukol sa 

demonio. 
Deviltry-n Kasaniaan; gawa nang de 

monio. 
Devious a Pasuot; suot pabaya; taniad. 
Devise-t; Akalain isipin; magpamana. 
Devise w-Mana; huling sulat ng nanga- 

matay. 
Divisions Paghahati; paghihiwalay. 
Devoid-r-Alisin: bawas. 
Devoid ^i Walang laman; salat. 
Devolve-v-Bumalik mauwi sa dati; ma- 

binat. 
Devolution 7^ Pagbalik pagsasauli. 
Devote-17 Alayin; ialay. 
Devoted a Masipag, tapat naibig. 
Devotion n Alay; pagtatapat ng loob. 
Devotional-a-Nauukol sa pag aalay. 
Devour v Lamunin. 
Devout rt-Totoo; tapat: nialinis. 
Dew-n Hamog. 
Dew Í7 Humamog. 
Dew Drop w-Patak ng hamog. 
Dewy a Mahamog 
Dexter a Nauukol sa kanan. 
Dexterity n Kasanayan;katala8an;karii- 

nungan. 
Dexterous-a Mátalas; marunong; sanay; 
bihasa. 



Dextrous a-Sanay; marunong; mátalas 

bihasa. 
Diabetes /?8ak it na mad alas uniilij ang 

may sakit. 
Diablery-w Kalikotan. 
Diabolic a Nauukol sa demonio. 
Diabolical a Nauukol sa demonio. 
Diadem n Korona. 
Diagram n Piano; guhit; tabas. 
Dial n Mukha ng orasan. 
Dialect n Salita ng mga tawong hindi 

marunong; dialecto. 
Dialo^rue-n Sali:aan ng dalawa. 
Diameter^-Kagitnaan. 
Diametric a Nauukol sa kagitnaan. 
Diametrical a Nauukol sa kagitnaan. 
Diamond n Diamante, brillante. 
Diaper n- Lampen. 
Diaphragm-n-Balat sa pag itan ng dib- 

dib at ng tiyan. 
Diarrhea n-Bululos pag iilagan. 
Diarrhoea a-Pag iilagan; bululos. 
Diary n-Tandaan ng nangyayari sa araw 

araw. 
Dia tribe-ri Pagtatakapan . 
Dibble n-Panaksak. 
Dice-w Kubo na may bilang ang mga 

mukha. 
Dicker-n Kapalit; pagpalit; pagtuturing. 
Dictate-ti Idicta 
Dictate-n Utos. 
Dictation-n Pagdidicta. 
Dictator w-Ang nagdidicta: ang nagu- 

utos. 
Dictatorial-a Nauukol sa pagdidicta. 
Diction n-Wika salita; pagpili ng sa- 
lita 
Dictionary n Diccionario. 
Did-i'. ¿wj).-Nangyari; giimawa. ginawa. 
Dist t;. imp. Ginawa; gumawa; nang- 

yari. 
Die-v Mamatay; tumapos. 
Die n Hulmahan. 
Diet-n Pagkain dieta. 
Diet v-Magdieta. 
Diety 71 Kadiosan pagkadios. 
Differ V Magkaiba. 
Difference n-Kaibhan; pagkakaiba. 
Different-a-Iba; hindi kaparis ó katu- 

lad. 
Difñcult n Mahirap; maguió. 
Difficulty-n-Kahirapan: kahigpitan 
Diffident a Ayaw sumampalataya: mata- 

takutin; ayaw maniwala. 
Diffidence n Katakutan. 
Diffuse 7/ Ibuhos; lumaki; isabog; ipa- 

hayag; ipatalastas. 
Diffuse a Maluag: malawak. 
Diffusion-w-Pangpaparami; karamihan; 
pagbubuhos. 

27 



DIR 



210 



DIS 



Digt;-Hukayin: humiikay. 
Digest V Turaunaw ang kinain. 
Digest n Código kapisaiian ng manga 

Ut08. 

Digeatible-a-Mangyayaring matunaw sa 

sikmura. 
Digestion n Pagtiinaw ng kinain. 
Digit wDaliri isa. 

Digaify-v Ipagpuri; magalingin; purihin. 
Dignity-n-Dangal. puri: kamahalan; 

karangalan; karapatan. 
Digress-i? Lumiko himayo; hiimiwalay. 
Digression n Paghihiwalay; pagliko. 

Diken Pilapil; harangan; ng tubig. 
Dike V Magpilapil 
Dilapidate v Sumirá; sirain. 
Dilapidation n Pagkasira sira. 
Dilate vBamuka; dumilat lumaki. 
Dilation n Pagbuka paglaki, pagdilat. 
Diliatory a Pabaya, mabagal; tamad; 

huli. 
Diligence n Kasipagan; sipag. 
Diligent-a-Masipag maagap; mabisa; 

raasigla masikap. 
Dilute-v-Labnawin; lumabnaw; tunawin; 

tumunaw. 
Dilute-tJ-Lusaw; malabnaw. > 

Dilution n Pagtutunaw 
Dim-a Madilim: malabo. 
Dime w-Sangbillion. 
Dimension-n-Sukat: laki at lapad. 
Diminish v Bumawas umunti; umimpis; 

lumiit bawasan. 
Dimunition-n Pagbawas pagkulang;pag- 

paunti; pagpaliit. 
Diminutive a-Nagpapaliit; nababawas. 

Dimity-n Kayong sita. 

Dimple-wButas ng pisngi. 

Dinn-Gulo. ugong. 

Dine V Kumain. 

Dingle-n-Parang munti na sa pagitan 
ng dalawang bundok. 

Dingy a Marumi; raarungis; mapanglaw. 

Dinner w-Tanghalian. 

Dintn-Ukit lakas; kapangyarihan. 

Dint vUki tin. 

Diocese n Kapangyarihan ng obispo. 

Dip t^ Isawsaw: isisid: ilubog. 

Dip-n-Lubog; sisid; ligo. 

Diploma-wTitulo. 

Diplomacy n Salitaan ng dalawang na- 
ciones: karunungan; katalasan. 

Dipper wTabo lumbo. 

Dire-Direful a Katakottakot; kakilakila- 
bot; masama. 

Direct a Matowid walang liko. 

Direct-v Tinagin; ulogin;akayin; itungo 
mamábala 

Directorn Ang namamahala. 

Directory a Nakatungo. 



Directress n Babaying marunong ma- 
mábala 
Direful a Katakottakot kakilakilabot. 
OirgeMÜalit sa pagHlibing. 
Dirk n Panaksak; pujial. 
Dirk-i;-l8ak8ak, 
Dirtn Dumi; dungis karumihan ka- 

sukalan kasalaulaan lupa; putik. 
Dirt t' Dumhan dung sin. 
Dirty-f-Marumi marungis masukal; sa- 

lahula pangit malibag; may mansa. 
Dirty V- un)han; dungisin. 
Dis able a Palayinkapilay. kapilayan. 
Dis ability w Pag. 
Disadvantage w-Lugi; kahirapan; kasi- 

raan . 
Disadvantageous-a-Mahirapmakalulugi; 

nakasisira. 
Dis agree-7AMagkasira; huag umayon. 
Dis agreeable a Masamang ugali; masu- 

ngit; makakayamot, nakababagot na- 

kagagalit 
Dis agreement/^ Pagkasira; pagkagalit; 

kasiraan. 
Dis allow-v-Huag ipahintulot. 
Dis annul v Pawalan ang kabuluhan. 
Dis appear-7/ Mawalan. 
Dis appearance n awalan, 
Dis appoint 1? Magdaya; yumamot; ku- 

mulang; mátalo. 
Dis appointment w-Kakulangankasiraan, 

pagkatalo. 
Disapproval n Katangiban pagkaayaw. 
Dis approve e^-Huag ipahintulot pinta 

sin; tumangi. 
Dis arm-v Alisan ang manga sandata. 
Dis armament n Pagtangol ng manga 

sandata. 
Dis arrange V Sirain ang ayos guluhin. 
Dis aranged-a-Walang ayos; maguió. 
Dis arrangement n Kawalan ng ayos ó 

was to. 
Disaster-n Kahirapan: sakuna. 
Dií^astrous-íi Masakuna mahirap. 
Disavow-1? Malimutan huag malaman. 
Disband-vTangalin ang manga san 

data ng manga sundalo 
Disbeliefn-Kawalan ng pananampala- 

taya. 
DisvelieveivHuag maniwala ó sumam- 

palataya. 
Disburse v Magbayad gastahin. 
Disbursements Pag babayad: pag ga 

gasta. 
Discn-Bilog. 

Discard-v Itapon ialis; magdiscarte. 
Discard w-Barahang panapon. 
Discern vTanawin; makita; tumingiu. 
Discerní ng-a-Matalas; matalino; tuso 
Discernment-w-Pagtatanaw . 



ms 

Discharge v-Tumupadjbawasan; bitiwan; 

gumanap; ialis sa katungkulan. 
Discharge n Pagkiikumpil. 
Disciple n Alagad dicipulo. 
Disciplinarian a Nauukol sa pagtupad ó 

sa gobierno. 
Diciplinarian -w-Maestrong mabagsik; ó 

masungit. 

Disciplinen Disciplina: pagtupad sa 

kautusan. 
Discipline v-Aralan magturo; turnan. 
Disclaim v-Magkaila; ^aliknran; huag 

kumilala; umayaw. 
Dislaimer-i* 4ng nagkakaila; ang tuma- 

likod. 
Disclose -v Buksan: ilitaw; ipalitaw; pa- 
hay ag; ihayag. 
Disclosure-n Pahayag; paglitaw. 
Discolor-t^-Kumupas. 
Discoloration n Pagkupas. 
Discolored a Knpas; maputla. 
DascomQt V Manalo; talunin. 
Discomfort-n Kakulanganngkaguinhawa 

han kahirapan 
Discomfort-v Yumamot humina ang 

loob; pagalitin. 
Discommode vAbalahin: pagalitin. 
Discompose-v Sirain ang'ayos; guluhin. 
Discomposure n-Galit; guio. 
Disconcert i; Guluhin. 
Disconnect v-Tana^alin; hilawayin. 
Disconnection-^ Pagkatangal tangal. 
Disconsolate a Malungkot; salat; maha- 

pia; mahapis. 
Discontent n Yamot: sibangot: galit. 
Discontent-a-Galit; masama ang loob. 
Discontent t'-Yumamot; magalit. 
Discontented a Sowail; galit. 
Discontinuancci-n-Pagtigil. 
Discontinuation n-Pagtigil. 
Discontinue v-Tumigil; pigilin. 
Discord n Guio galit; pagkasira; kasi- 

raan. 
Discordance-M Kaguluhan kasiraan: 
Discordancy n Pagkasira; kasiraan. 
Discordant-a-Magulo; di maayos. 
Discount-n-Bawasan; kulangin. 
Discount-n-Ang por ciento pagbawas. 
DÍ8Countenance-t;-Huag ipahintulot. 
Discourage v Pahinain ang loob. 
Discouragetnent n^Kahinaan ng loob, 
Discourse w Discurso; pagmamatowid; 

salitaan. 
Discourse-v-Wikain; magmátowid. 
Discourteous a Walang galang; tampa- 

lasan. 
Discourteousness-M Kawalan ng galang; 

kataninnlrisanah; paslang. 
Discourtesy?! Kawalan ng galang ka- 

tarn pal asan an. 



211 PIS 

Discover i;Tuklasin; tumuklas; buksan; 

makita ang di pa nakita. 
Discorery-w-Ang bagong tinuklas. 
Discredit n- awalan ng paniniwala; ka- 

kulangan ng paniniwala. 
Discredit ?;-Huag maniwala. 
Discretitable a Hamak; bastos. 
Disereet-rt Mabait; tuso; mátalas; ma- 

runong matalino. 
Discrepancy w-Kakulangan: kamalian, 

ibhan. 
Discrepan t-a-Iba; kulang; niali. 
Di-acrete-a-Nakabukod; malayo. 
Discretion-w Kabaitan; karunungan; ka- 

talasan 
Discriminate w-Ibukod; hiwalayin. 
Discrimination n Pagkabukod paghihi- 

walay. 
Discuss ij Matagpuan magmatowiran; 

mairsalitaan. 
Discussion-n Pagmamatowiran. 
Disdain-n-Uyam: tampalasan kaham- 

bugan kapalaluan. 
Disdain-v-Maghambog: uyamin. 
Disdninful-a-Palalo; hambpg; mauyam. 
Disease w Damdam sakit. 
Diseased a-May sakit. 
Disemhark-v-Umibis umahon. 
Disembarkation n-Pag ibis sa sasakyan. 
Disembarrass v Hanguin sa kahiyahiya. 
Disembody v-Alisin sa katawan. 
Disencumber-t? Hanguin sa kagipitsn. 
Disengage v Hanguin: iligtas. 
Pisengaged a Walang gawa. 
Disentangle v Hanguin sa kaguluhan. 
Disfavor-v Huag ipahintulot. 
Disfavor wKakulangan ng galang. 
Disfigure t'Mansahin; pangitin. 
Disfigurement-w-Pagpapangit. 
Disfiguration n Pagpapangit. 
Disfranchise i? Alisin ang pahintulot. 
Disgorge r-Sumuka: isauli gantihin. 
Disgrace i'-Pahamakin: ipahamak. 
Disgrace-f-Kahamj^kan; kahiyahiyaan. 
Disgraceful rt-Nakahihiya; nakadudusta; 

hamak. 
Disguise V Ibahin ang hitchura; magba- 

latkayo. 
Disguise-n^agkabalatkayo. 
Disgust v-Yumamot, yamutin; mamuhi; 

pasamain sumama ang loob. 
Disgust-w Yamot sama ng loob: kapig 

hatian: hapis kadalamhatian: poot. 
Disgusted a-Hapis; nasusuklam. 
Dish-n Pingan. 
Dish Í? Tsandok. 

Dishearten v Humina ang loob: tumakot. 
Disheveled-a Walang ayos maguió; gu 

sot 
Dishonest-ft-Mahalay; taksil; suitik. 



DíS 



212 



l)ishüiie8ty-w Kasuitikaii; ka)iahiyan;ka- 

taksilan. 
Dishonor n-Kahatiiakan kahalayaii kahi 

hiyaan: kamurahaii kasamaan. 
Dishoiior-v Mapapahiya; hiyain. 
Dishonorable a-JSakadiidii ta; kahiyahi 

ya; mahalay; suitik 
Disincline v-Huag pumayag. 
Disinclination W-. awalan ng gusto; 

kawalan ng kahilingan 
Disinfect-v Suobin sumiiob; linisin. 
Disinfection n Kalinisan puir. 
Disinherit-t; Huag pamanahin. 
Disintegrate-ü 1 angalin; tnniangal. 
Disintegration tí Pagtatangal. 
Disinterested a Walang interés walang 

nasa. 
Disjoin iz-Palinsarin; luminsad. 
Disjoint-v-Palinsarin; luminsad. 
Disk-n Bilog. 
Dislike-v-Yumaniot: saniama; n)a8ukla- 

min. 
Dislike nYamot: kasuklaman; poot; 

suklam; kaayawan. 
Dislocate v-Palinsarin lamiusad;mawala 

sa lugar. 
Dislocation n-Pagpapalinsad. 
Dislodge-t'-Alisin sa lugar. 
Dislodgment-ti-Pagkawala sa lugar. 
Disloyal-n-Malilo niasukab; lilo taksil; 

suitik 
Disloyalty-n Kalilujian; kasukaban; ka 

suitikan. 
Di-^mal íí Mapanglaw; malungkot; nía 

hambal niahapis. 
Dismantle í;-Hubaran; alisan ng damit 

ó kasangkapan. 
Dismay v-Pahinain ang loob: takotin; 

tumakot; humina ang loob 
Dismay w Kahinaan ng loob; takot. 
Dismember t'-Haatin, buwalayan: pira 

snhin. 
Dismemberment /¿-Faghihiwalay ng ka- 

tawan. 
Dismiss v-Itaboyr paalisin; palayasin; 

ipagtabuyan. 
Dismissal n Pagtaboy pagpaali?*; pag- 

palayas. 
Dismount v-Um ibis, íumusong. 
Disobedience-w-Pagsowail; katigasan ng 

alo; alintana. 
Disobediant c/ Bowaií; matigas ang ulo; 

raasowayin. 
Disobey t? Sumuvváy; niag alintana. 
Disoblige i^-lagalitin; hitag tumupad. 
Disobliging a-Makagagaiit. 
DÍ8order-wGulo,kawalan ngayosó wasto 
Disorder v Guluhin; sirain ang ayos 
Disorderly a Maguió; pagnlogulo; hindi 

mabait bastoa. 



DI S ^ _ 

Disorganize v Guluhin; sirain ang ayos. 
Disown-t'-Hnag kilalanin; huag kun)i 

lala; talikuran; magkaila 
Disparages Hamakin pintasin. 
Disparagement n-Pagpahaniak; pintas^; 

kapintasan. 
Diparity-^ Kaibhan ng kalagavan ó 

gulang. 
Dispassion-n Katahimikan. 
Dispassionate a-Tahimik; walang guio. 
Dispatch t'-Dalidaliin idaos; ipahatid; 

tapus'n; magpadala; magtapos. 
Dispatch-n-Telegrama; hatid kavvad. 
Dispel t' Isabog; palayasin; paalisili. 
Dispensable a Di kailang^n. 
Dispensary n-Tindahan ng gamot. 
Dispensation-íi Paghahati;j)agkalat; pag- 

bigay. 
Dispense^r-Ikaiat; isabog 
Desperse v Isabog; sabugin; kalatin. 
Dispersion 7i Pagkalat pagsabog. 
Dispirit-i;-Takutin; pahinain ang loob. 
Displace i;-Ha}'0 sa lugar; baguhin ang 

lugar, ibukod. 
Displacement n-Pagbabago ng lugar. 
Display t; Ipakita ipahaíata; buksan. 
Displays Pagpapakita kainanian. 
Displease -í; Pagalitin.pasamain ang loob. 
Displeasure-w-Yamot; galit; kawalan ng 

gusto, dalanihati. 
Disposal n Paraan; pamamahala. 
Dispose V Idaos; tapusin; ayusMi; ikalat, 

at ilagay sa lugar; humilig. 
Disposed aNakahiling natatalaga. 
Disposition n tigali; ayos; kilos; bait; 

kalagayan; paraan. 
Dispossess-í;-Kaniyahin angkinin. 
Dispossession w-Pag aankin 
Disproof w Pagbigay nang kasinungalí- 

ngan. 
Disproportions Kawalan sa sukat. 
Disproportion v GaWin ng íiindi tanui 

sa sukat. 
Disprove víbigay ng kasinungalingan 

sa iba. 
Disputable a Makapagpapatalo. 
Diputan t-w Ang nag uusap; ang naki^ 

kipagtalo. 
Disputation n-Pagmamatowí ran pag. uu- 
sap; basagulo. 
Dispute t/ Makipagtalo; magmatowiran; 

umaway: salangsangin mag usap. 
Disputen Pagtatalo; usap pag maraa 

towiran basagulo alingasngas. 
Disqualification n Kakulangan; pintas 

kakulangan ng kaya. 
Disqualify v Huag abutin ang grad(r 

pintasin. 
Disquite->i-Kakulangan ng katahimikan; 

guio. 



DÍB 



213 



l)isquiet-¿;-GDluhiii. 
Disquietude n-Gulo; kagululian. 
Disquisition-w-Pagmaiiiaiowiran. 
Disregard t)-Huag mahaliii; huag kali 

ugayin; hamakin; lialayiu. 
Disregard ri-Alintana; tainpalasan 
Disreputable-a-Bastos harnak tanipa 

lasan. 
Disrepute-n Kahamakaii; kahalayan, ka 

bastusan. 
Disrespect-n-Kawalan iig galang tampa- 

lasan kabastusan. 
Disrespect í;-Hnag kilalaniíi; huag su- 

niunod. 
Disrespectful a Bastos; tanipalasan; \va- 

lang galang; walang hiya; niasama. 
Disrobe-t' Hubaran alisan ang dauíit; 

niaghubo at maghubad. 
Disrupt a-Sira bulok; bali; 
Disrupt t; Sirain babin; punitin. 
Disruption-n Kasiraan. 
Disrupture-n-Kasiraan. 
Dissatisfaction n Kawaian ng gusto; ka 

samaau ng loob. 
Dissatisfy-v Pagalitin; buag tumupad. 
Dissect V Pirasiihin usisain. 
Dissection-n-Pagpipiraso. 
Dissemble-i^-Magkonowari. 
Disseminate-v-Isabog ang binbi. 
Disseminations Pagsasabog ng binbi. 
Dissension-íi-Pagtatalo; basagulo guio, 
Diseent t'-Umayaw, buag sumunod; niag 

kaiba, 
Dissent n Basagulo. 
Dissentation-n-Pagmaniatowiraii. 
Dissimilar a Hindi kaparis gansal. bin- 

di kamukha ó katulad. 
Dissimilarity n Paakakaiba; kaibhan. 
Dissimulate v Magkonowari 
Dissimulation-n-Pagkakaiba kaibhan. 
Dissipate v-Maglasing. 
Dissipation-fiPaglalasing. 
Dissolute a Pabaya talipandas; taniad. 
DissoUition n Kapabayaan: kawaian ng 

kalinga. 
Dissolve-v Tumunaw: tunawin. 
Dissonance n Pagkakasira ng tugtog. 
Dissonant a Masama ang tunog. 
Dissuade-v-Pigilin pasiyahin. 
Dissuasipn-n-Pagpipiguil; pagpapasiya. 
Distaff nPanulid 
Distance n Layo pagitan; p a 1 u g i t ; 

puang kalat 
Distance v-Ilayo; lumayo palayuin, 
Distanta-Malayo; tangi, 
Distaste w Yamot; pighati. 
Distasteful aMakayayamot mapigliati. 
Distemper-v-Yamutin 
Distemper-n-Katigasan ng ulo¡ sipón 
ng kabayo. 



mv ^ 

DÍ9tend-'í;-Lumaki humaba. 
Distention n Kahabaan pagbaba. 
Distill í; Alakin; gumawa ng alak. 
Distillation n Pag gagawa ng alak. 
Distellery-7i Gawaí\n ng alak. 
Distinct-a-Maliwanag, bukod tangi. 
Distinction-n Pamumukod; pangingiba; 

kaibhan kamabalan. 
Distinguisli-i/' Kilalanin mamukod; tak- 

daan; say say in. 
Distinguishable a-M all wanag; mad a ling 

makikilala. 
Distinguished a Balita; bunyi. bantog; 

bayani 
Distort-v-Pilihin; pumilipit; pilipitin, 
Distortion-n-Pagpipilipit. 
Distract-t' Guluiiin ang isip. 
Distracted a Ulol; guio ang isip. 
Distraction n-Kaguluhan ng isip. 
Distress-n Hirap pighati; sakit; kabi- 

rapan: kasakitan. 
Distress v Pahirapin. 
Distribute t' Ipamabagi kalatin ikalat. 
Distribution w Paghati pamamahagi; 

pamumudmod pagkalat. 
Distributive-rt-Kakakasabog. 
District n Danay: hanga: lugar pagkat 

ng bayan: nayon distrito. 
District-t'-Ilagay ang banga ng mga 

danay ó nayon. 
Distrust f-MagKgan\gam ang loob; 
^ kumulang ang katapatan ng loob 
Distrust-n-Kakulangan ng katapatan ng 

loob. 
Distrustful-a>Mapangambahin k u 1 ang; 

confianza. 
Disturb-t'-Yamutin; bagabagahin gulu 
bin: pasuklamin ang loob; sabarin; 
tuksuhin balisahin. 
Disturbance-n-Gulo; kaguluban; yamot: 

kabalisahan. 
Disunion-w-Paghihi\valay; pagkabukod. 
Disunite-t^-Bumukod; tangalin;ihi\valay. 
Disuse n-Kawaian ng paggamit. 
Disuse-t'-Huag gamitin. 
Ditch n Sangka. 
Ditch V Gumawa ng sangka. 
Ditto ;; Ang nabangit na. 
Ditto-arit'. -Paris ang dati; gayon din; 

naman idem. 
Ditty n A wit; dalit. 
Diurnal-a-Arawaraw. 
Dive V Sumisid. 

DivenSisid hititan ng apian. 
Diverge v-Humiwalay: lumayo. 
Divergence-n-Pagbihiwalay. 
Divergency n Paghihiwalay. 
Di vers a-Mar am i : i 1 an . 
Diverse a-Iba;hindikamnkha;nakabukod 
Diversification wKaibban. 



DOL 



214 



DOV 



Díversify-v-lbhan baguhin. 
Diversion n Kaibhan; aliwan kasaya- 

han pagpapabinga kutnwaan. 
Diversity n Kaibhan 
Divert v-Liimiko iliko; aliwin. 
Diverting-a Nakakaaliw. ' 

Divest t; Hubaran alisin; magbaMal. 
Divide-v Hatiin hiwalayin;itiwalay; bn 

niahagi hiimiwalay. 
Divider-n-Tajra pamahagi. 
Divination n Paghiihula; hula. 
Divine a Nanukol sa langit. 
Divinen Pari pastor- 
Divine v Humnla htilaan. 
Divinity-n-Bathala; Dios. 
Division-Ai Pamamahagi: paghihiwalay; 

paghahati. 
Divorce n Pagtaboy. 
Divorce i^-Ttaboy; ipagtabnyan ibiwalay; 

ilayo. 
Divulge t? Tpahayag ihayag; tuklasin; 

tumuklas sabihin. 
Dizziness-w-Pagfkabila; pagkabilo. 
Dizzy-a Hilo lula. 
Do-l^Gawi^ gumawa. 
Docile riMaamo banayad: masunurin. 
Docility n-Kaamoan: kaanayaran. 
Dock V Putlinangbuntot;iklian;bawasan 
Dock V Punduhan ng sasakyan kung li- 

linisin. 
Docket-^i-Listahan. 
Doctor-H Mangagamot. 
Doctor-t; Gamutin. 
Doctrine n Pananampalataya; doctrina; 

pagtuturo. 
Document n- Documento; kasulatan: ka- 

tibayan. 
Documerttal-rt Nauukol sa kasulatan. 
Dodge V Umilag mawala. 
Dodge nHibo. daya. 
DoenUsang babayi Inaliing usa. 
Doer w Ang gumagawa. 
Does v-Guniagawa. 
Doff í; Magbubad; alisin. 
Dog n Aso. , 

Dogfish n-Pating na munti. 
Dog V Sumunod ng pilit. 
Dosfged-a Matizas . aniT nlo: sowail. 
Doggerel n-Mababa at bastos; haniak. 
Dogma n Panananampalataya. isip. ' 
Dogmatic a Totoo: tunay. 
Dogmatical a Totoo; tunay. 
Doily wServilletang munti. , 

Doings n Manga ^inagawa. 
Dole n Daing; panagboy. 
Doleful a-Kahiambalhambal: kabapis- 

hapis mapanglaw; malungkot. 
Doll n-Munika. 
Dollarn Dollar: piso. 
Dolor nSakit.l^irap; dain; panagboy. 



Dolorous a-Mahirap, masakit. 

Dolt n Ulol. 

Domain n Kapangharian; nayon lupaiii. 

Domestic-n Alila sa bahay. 

Domestic a Naaukol sa sariling bahay; 
maamo. 

Domesticate v-Paamoin. 

Domesticity n Kaamoan. 

Domicile n Tiraban, tahanan. 

Dominate v Supilin 

Dominationn Pagkasupil 

Domineer t^ Mamábala ng mabags k. 

Dominion-n Lupain; lupa, náyon. 

Domino w- Domino. 

Don-v-Isuot. 

Don-n Maginoo. 

Donate-i^-Magbigay ipagkaloob iambag 

Donation-»<-Bigay caloob ambag. 

Done-v p. p -Ginawa; nangyari na, 

Donkey-nKabayong munti at mahaba 
ang tainga ulol; jumento. 

Donor-n-Ang nagbigay. 

Doomw-Hatol; kapalaran' pasiya. 

Doom V Sumentencia: humatol. 

Dooms day ?^ aarawan ng paghahatol. 

Doom Pinto pintunn. 

Door keeper-M- Ang namimahala sa isang 
bahay taga bantay ng pinto. 

Door way n Pintuan. 

Dormán ta-Natutulog. 

Dorsal a Nauukol sa likod. 

Dose 71 Takal ng gamot doses. , 

Dose n Magpainom ng gamot. 

Dost V Gumawa. 

Dotn Punto. 

Dot w Ilagay ang punto puntuhan. 

Dotage w Kaululan pagkaukol. 

Dotal a Naaukol sa panhik. 

Dotard n Tawong matanda at mahina 
any: isip. , 

Dote í; IJm ulol; humibang. 

Doth V Gumawa. , 

DouV)le n-Ynpi; tiklop. 

Double v-Yupiin; tiklupin; ulitin; du- 
blihin. 

Double a Doble; ulit. 

Doublet n Paris; pareja. 

Doubly ad(L Doble. 

Doubt n Agamagamangloob;pangamba. 

Doubt V Manggamba huag maniwala|. 

Doubtful-a-Agamagam ng loob; hindi 
pa siguro. ■, 

Doubtless a-Siguro, walang agamagam 

ng loob. J 

Dough n-Harinang minasa para sa tii)a- 

pay minasa. ;, 

Dough nut-n-Buchibuchi. .| 

Do u ghty a-Matapang m ah gahas . ^ , 
Douse 1) Thuiog sa tubig. \'./\ 

Dove n Kalapati. 



DRA 



215 



DRO 



Dove cot ?i Bahay ng kalapati. 
Dove cote w Bahay ng kalapati. 
Dove like a Maamo; magandang loob. 
Dove tail-w Pagngingipingin at pagla 

'patan ng kahoy. 
Dove tail v Ilapat ng mabuti. 
Dowdy a Marungis. salahula; marunii. 
Dowdy-n Tawong marungis. 
Dowel-w Pakong kahoy. 
Dowel V Ipako ng pakong kahoy. 
Dower-n Kaloob; bigay;anir minana ng 

asawaiig babayi ng nangamatay. 
Down n Balahibong nialambot. 
Down-aift;. Sa ibaba; sa gawing ibaba. 
Down prep ^si ibaba. 
Down « Mahingkot 
Down casta Mahingkot. 
Down cast n Tingin na malungkot. 
Down fall n Pagkasira* 
Down right a Tunay; totoo. 
Down right íi'ív -Ba gawing ibaba. 
Down ward- Down wards-a'^-v.Sa gawing 

ni ababa 
Dowry n Bigay; kaloob. Yaman ng asa 

wang babayi 
Dowse V Isisid ilubog. 
Doze a Matulog. 

Dozen w Labing dalawa isang docena. 
Dozen a Labingdalawa; isang docena. 
Drab n Kaynmangi. 
Drab a Kayumanging, 
Drable V Ba8-*hin tigmakin. 
Draft ?i Pagpili; cheke. 
Draft V Giihitin ang banhay; paliin ang 

sundalo. 
Drafs man n-Tagagawa g piano ó ka- 

siilatan. 
Drag V Hilahin; humila. 
Dragn Paghihila; paragos. 
Draggle v Basahin at hilahin sa lupa. 
Dragonfly-7i-Gamogamo 
Dragon ^-Sundalongnakasakaysakabayo 
Dragoon v Pahirapin. 
Drain v Tumita; patitiin. 
Drain n Sangka. 
Drainage nPagtita. 
Drakes Patong lalaki; bibi. 
Drama-w Teatro. 
Dramatic-a-Nauiikol sa teatro. 
Dramatical /I Nauukol sa teatro. 
Drank-v.imp.-Uminom. nakainoni. 
Drape v-Takpanin ng kayong itim. 
Draper n Ang nagtitinda ng kayo 
Drapery-w Manga kayo; katungkulan 

ng nagtitinda. 
Draught-n-Lagok: higop; pag-guhit ng 

banhay; paghila 
Draught i^-Humula: hilahin; guniawa ng 

piano. 
Draw-i^-Humila iguhit. 



Draw n Baiak; hila; pagiiila. 
Drawback w-Pintas; abala. 
Drawer n-Kaja. 
I)rawing-H-Pag-guliit paghÜa. 
Drawl vMagsalita ng dahaudahan. 
Drawl n Pagsasalita ng niarahan. 
Dray-r/-Bagol. 

Dread fi Kaba pangamba takot, sindak. 
Dread r-Kumaba tnmnkot. 
Dread a Katakot takot kasindak-sindak. 
Dreadful a Kasindaksindak katakot ta 
kot masama; kagulatgulat kakila 
kilabot. 
Dream-M-Panaginip: pangarap. 
Dream D-Managinip; mangarap. 
Dreamy-n-Mapagpanaginip 
Drear a Mapanglaw malungkot. 
Dreary a Mapanglaw malungkot. 
Dredge n-Panhukay ng lupa sa ilalim 

ng ilog. 
Dreg n-Tira 

Drencli v Tigmakin; basahin. 
Dress n Damit; bihisan. 
Dress r Magbihis; isuot ang damit. 
Dre8>*y-a-Maingat sa pagbibihis. 
Dribble v Pnmatak tu malas. 
Dribblet-n Pirasong munti. 
Dried beef ti Tapa pindang. 
Drier n Pangpatuyo; 
Drif n Pagpasuloi»g: paglutang kasama 
ng agos tungo. 

Drift-r Lumutang. 

Drill-n Pagsasanay; aral; pangbutas. 

Drill V Aralan magturo; ])utasin. 

Drilling n-Pagpaaral; pagturo. 

Drink v ITminom; inomin, 

Drink n Inomin. 

Drip vTumalas pumatak. 

Drip n Patak. 

Dripping pan-n-Salay 

Driver- Pasulongin; pilitin; magmane 
jar ng kabayo; itulak. 

Drizzle v Umambon. 

Drizzle 71 -Ambon. 

Droll aMakatatawa palabiro siste. 

Droll-w Tawong palabiro. 

Drollery n Biro; katuwaan. 

Bron^n Tawong tamad, 

Drone-t' Magpabaya. 

Droop r Yumuko; lumanta. 

Drop n-Patak. 

Drop-i'-Lumagpak; malaglag pumatak. 

Dropsy-n-Sakit na. manas. 

Dross-n-Dumi tae ng bakal; tira. 

Drossv a Mariimi. 

Drought-Drought-?! Tnyo; panahong sa 
lat sa ulan. 

Droughty a Matnyot matutuyot 

Drover iw?p. Pinasulong. 

Drove n Manada; kapisanan ng hayop 



DUN 



216 



D-füver n-Aiig may ari ngrnaríiínin^'baka. 

Drown o Lurnunod; main nod. 

Drovvde 7/ Magantokantokaii. 

Drowsiiies^-fi Antok- 

Drowsy a Nagraantok; m antok. 

Drub r Pumalo palnin. 

Drubbing n E^aofpapalo paghahan^pas. 

Drudge v Pa magal; magtrabajo ng ma 
lakas. 

Drudge n-Alipin sa trabajo. 

DriKÍge M Gawa na mabigat. 

Drug n Pangpatulog, gamot. 

Drtgt; Patulugin; painnmin ang pang- 
patulog 

Druggist n-Ang nagtitinda iig gamot. 

Drum n Tambo). 

Drum i; Magtambol 

Drum stick ti Palo ng tambol. 

Drunk a Hilo la^^ing lango. 

Drunkard n Tawongpalagingnaglalasing 

Drunken a Lango: lasi ng 

Dry r¿ Tuyo. 

Dry-?7Tuyuin ibilad; patuyuin. 

Dryly a%. Pa tuyo. 

Dub í7-Magbansag; bansagin. , 

Dubious a Malabo. 

Duck w- Pato; itik. 

Duck-t? Tsilid ilubog. 

Duckling n Patong mnnti; ?(isiw ng 
pato; sisiw ng itik. 

Duct-n Sangka. 

Ductile a Masunurin malambot. 

Dudgeon nTangnan ng pnfial ó ng pa 
naksak. 

Due rt-Bagay aknia m ara pat. 

Due adv. Totoo; tnnay. 

Due n rtang. 

Duel n Hamon, 

Duel-?/' Humamon. 

Duet n Kant a ng dalawa. 

Dug 2^. imp i^. p. J). -Hmukay; Immukay. 

Duke n Duke. 

Dukedom n Kalagayang duke. 

Dulcet-n Mainam sa dinig. 

Dull a Maputol; mapudpod, dungo; ma- 
hangal walang kabuluhan; torpe. 

Dull-^.'-Purulin; pumurol pudpurin. 

DullneHH n Kapu rulan; kalabiian. 

Duly a Karampatan. 

Dumb a Pipe malang tuto; bamak, ' 

Dumb bell /¿-F*eso. 

nnuny ?i Tawong pipe; larawan u^' 
tawo; sa teatro. 

Dummy íz Tahimik; walang kibo. 

Dump w Bual kasnkalan. 

Dump-r Ibual; itapon. ' 

D\impy a Pan<lak; at mataba. ' 

Dun (I Maitim anp knlay. 

Dun t'Maningil. singilin. 

Dun w-paniningil. ' ' 



UYS 

,Dunce-n ÜI0I bobo; tawong wala|ig> 

karunungan. 
Dunii.?i Dunn; tae ng hay op. 
Dungeon?! Hilangong ma<iilim. 
Duo n- Dalawa 
Duodei^imal n Ikalabing dalawang ba- 

Duodecimo n Ang may labing dalawan;;- 

dabon. 
Dupe t; Dayain; bibuin. 
Duple Duplex a Dubie; 
Duplicate 7/-Dublihin; ulitin; parisan; 

tularan; <lalawahin. 
Duplicate n-8alin parisan; bowad. 
Duplication n Pagkadulde. 
Duplication n Pag aduble kataksilan; 

kasuitik^n. 
Durability n Tibay; tagal; pamamarati. 
Durable a Hindi masisira; matagal; 

lagi. 
Durance r¿ Tagal kabirapan. 
Duration n Tagal; laon pamamarati. 
Duress n Kabirapan. 
During j:>frj? Saman tal a. 
Durst-?- imp Pinangangabas. 
Dusk iiMadilim. 
Dusk ?i Orasion. 
Dusky a ^iaitim madilim. 
Dust ?i Alikabok,- alabok; gilik. 
Dust-i' Alisin ang alikabok: paspasin; 

budburin ng alikabok; dikdikin. 
Duster n Walls. 
Dustpan 71 Pungke. 
Dusty a Maalikabok. 
Dutch a Nanukol sa Hollandesa. 
Dutch M Hollandesa. 
Duteous a Masunurin. 
Dutiable a-May buis dapat ibuwis, 
Dutiful-a Masunurin, 
Duty w Katungkulan; pamamahaia 

utang; bnwis ng aduana. 
Dwarf n IJnano 
Dwarf v Pandakin. 

Dwel 1; Tumira; manaban; turnaban. 
Dwelling-n Bahay. 
Dwindle í^Bumawas; umunti. 
Dve i'-Tinain; magtina. 
Dye n Tina. 
Dyeing w Pagtitina. 
Dyer n Ang nagtitina. 
Dying rt Namamatav; naghihingalo. 
Dyke w Pilapil. 
Dynamite w Dinamita. 
Dynasty nKaharian: lahi ng liari. 
Dyr'eutery w Iti; pagdndumi na may 

h along dugo. 
Dyspepsiati-Sakit ng sikmura. 
Dyspeptec-a-Nauukol sa sakit nang 

sikmura. 
Dyspeptic-a Ang may sakit ng sikmtira. 



EBO 217 EFF 



E 



íG:ich rt-F^-alang, tuwi, bawat; bawat isa. Ebony 7¿-Ebono. 

Kacbj;/Y) Balang isa. Ebony a Yari ng ebono; niaitini. 

l^iager a Mainip niaf)agnais. Eccentric wMangaUng sa gitna; bindi 

Eagerness-?^- ainipan; nais. pita. karan wan katiiwa 

Easile ?i-Aguila. Ecclesiastic a Nannkol sa sinibalian. 

Eaglet ?¿ Agnilang niunti Ecclesiastic-7¿ Pari; pastor. 

Ear'/i-Tainga; puso ng niais. Eclio-n Uliyaw: alingawngaw; aladalad. 

Ear-r rumnbo ang puso ng mais. Eclio ?; Uniuliyaw unialinga\vr:gaw. 

Eiirless a Walang tainga. Ei/lipse r¿ Hagdilim ng buan ó araw. 

Early a Maaga; unang, agap; niaagap. Eclipse-í^DumiliQl ang araw 6 buan; 

Eaily-arii; -]Maaga. lainpasin. 

Ear mark a Tanda sa tainga. Ecliptic /i-l aan ng araw. 

l^'.arn 7' iVlakita kuniita. ' Econonnc-Econoniical a Tipid; niatipid. 

Earnest a-Totoo; bindi biro; pormal. Econonnst-n Ang tawong niarunong 

Earnest ri Katotobanan; kapornialan. niagtipid. 

Earnings// Ang kinita ng isa. í^cononii/e-n Ti{)irin tuniipid; niagtipi- 

Ear ring // Ilikaw . ran. 

l^^artb u 1 Uf>a; sang kalibutan. lu'ononiy ?/ Pagtitipid; katipiran. 

J^]artb-7/-Iba()n sa lupa. Ecstasy n Saya na nialabis 

Eartben-a Bayay lupa; yari ng lupa; Fddy n Tiibig na tulog, uliuli. 

nialupa. Eddy-t' Uniuliuii. 

Eartbliness w, Kalupaan. Edentate w Hayop na walang ngipin; 
Eartbly a Bagay lupa; nauukol sa lupa. kundi ung bagang. 

Eartb (juake n Lindol. Eldge ?¿ (^iilid, laylayan; w^akal; wakas; 
Ivirtb worm n Bulati; nod. baybay, dungot, gasa; bangang; tabi; 

Eartby a Malupa; may balong lupa. Edge í' Eumapit sa gilid; guinawa ng 
Ease Í/ Kagiubaw^aban; kaigilian; igi; gilid. 

kadalian kalubayan. Edged-a-iMatalim. 

Easo <? Uniigi lumuag, lumubay; bu- luiging /i Gilid tabi; puntas na niakitid. 

niimpil. Edge ways-Edge wise ark;. Pagilid; sa ga- 
East n Silanganan^ wdng gilid. 

East a-Sa gawing silanganan. Eldible a Makakain. 

East I'-Pumunta sa silanganan. Edict w Utos; kautusan. 

Easter-H Kuaresma; paskong mababa. lulitication n-Pagtatayo {)agtuturo. 

Easterly a Nangaling sa silanganan; Edifice nBabay. 

sa gawing silanganan. p]dii'y-r-Magtayo gumawa magturo. 

P^asterly a4" -Sa L^awing silanganan. P^dit v Maglind)ag. 

Ea;^tern a Nasa silanganan; sa gawing Edition-w Limbag ]>innglinibagan. 

silanganan. Editor ii Ang nagpapalimbag. 

East wart-aci/;.-Sa gawing silanganan P^ditorial a Nauukol sa })ag lilimbag. 

Easy a-Ginbawa; madali. Editorial ?/-Ang sinulat nang nagpapa- 
Eat #' Knmaiu h.O()¡fUh.hj lumamon. limbag. 

F^atable a Makakain. Educate-r Turnan magturo; palakbin 
Flatable /i Pagkain. ang isip. 

ICat dinner-r Alanangbali. Education /¿-Galang karunungan; du- 
Eat supper i? Humapon nong; aral. 

Eaves/i l.ambang balisbisan. Educational-a-Nauuokol sa karunungan. 

Eaves trougb n Alulod. T'dncator n xVng nagtuturo. 

Eavi^s dropper/i Alanunubok. Ivluce-r íi>aHtaw; banguin. 

Eavesilrop-?; Pakingan; ng palibim. l^el n Palos. 

Kbb ?/ Pagkati ng tubig. E'en m?v. Mascpie; bangang sa. 

Ebl)-i'-Kiunati. E'er-r/írí;.d\ailan man: sa ano niang 

Ebon-a-Parang ebono. panabon. 

Ebonize i?-Paitinian; undtim. Efface I'Burab in lipulin. 

28 



EDJ 



218 



ELO 



Effects A ng nangyayaii; kayarian; 

gawa. 
Effect t;-Maram ay; idamay; yariin. 
Effective-a Kasalukuyari: mabisa ma 

lakas; masidla. 
Effectual a Husto; sukat; totoo. 
Effeminacy n Karuagan, kahinaan ng 

loob. 
Effeminate-a Parang babayi; dnag ma 

hina ang loob. 
Effervesce-i;-Kumulo; bumiila. 
Effervescence-r^-Pangkakulo, kiilo. 
Kffervescent-a-Kumukolo. 
Effete a Lipas, karat walang kabulu- 

han, gasgas. 
Efficacious a Malakas, mangyayari. 
Efficiency n Pagyayari kahustuhan. 
Efficient n Hnsto mangyayari. 
Effigy-n Larawan. 
Effort-n-Tikhim; subok. 
Effrontry-n-Lampastangan tampalasan. 
Effulgence n-Kalinawan; kaliwanagan. 
Effulgent a Malinaw; maliwanag. 
Effuse i;-Ibuhos; ipalabas. 
Effusion-n-F^agbuhos: pagpalabas 
Effusive-a Mapagbuhos; bumukal. 
Eft n Butiki. 
Egg n Itlog. 
Egg í; ludyok isulong. 
Egg plant-ri-Talong. 
Egotism-n-Kariputan; kasakiman; kara- 

mntan; kapalaluan. 
Egregious a Lampas; katakataka. 
Egress n Pag labns: pag alis. 
Egyptian a-Nauukol sa taga Egipto. 
Egyptian n Taga Egipto. 
Eh infer. -Ano. 
Right a Walo. 
Eight w Walo. 
Eighteen rt Labing walo. 
Eighteen n-Labing walo. 
Kighteenth-a Ikalabing walong. 
Eighteenth w-Ikalabing walo. 
Eighth -a-Tka walong. 
Eighth ti Ikawalo. 
Eighthly a(^i;-IkawaIo. 
eightieth a Ikawalong puong. 
Eightieth n Ang ikawalong puo. 
Fghthy a Walong puong. 
Eighty 71 Walong puo. 
Either a Alin. 
Either j^ro-Alinman. 
FJther conj. Alin. 
Kjakulate v Magsalita ng bigla. 
Ejaculation n Salitang bigla. 
Eject v-Itapon ipalabas. 
Ejection-n-Pagpalabas; pagtapon sa 

labas. 
Ejectment w Pagtapon sa labas pagpa- 
labas. 



Eke-u-Lumaki, magdaragdag. 
Eke adv. Naman; gayon din. 
Elaborate-a Ayoe; mainam maganda. 
Elaborate i/'-Ayusin; tapusin; ng mahu- 

say, 
Elapse f-Lumi pas; magdaan macaraan. 
Elastic a-Paraiig goma. 
Elastic n Ligas 
Elate-a Mataas: masaya. 
Elate V Sum aya. 

Elation n Saya; tuwa: kaluguran. 
Elbow n Siko. 
Elder n Tawong matanda. 
Elder-a-Lalong matanda. matanda pa'. 
Elderly a Mat'^nda. 
Eldest a-Matanda sa lahat; katandatan 

daan, 
Elect-a-Pinili; hinalal 
Elect-i;-Humalal; pumili; ipalagay. 
Electa Ang pinili. 
Election n-Pagliahalal; elección. 
Electioneer-?; Tumulong sa isang candi- 
dato. 
Elective-a May kapangyar ban pumili. 
Elector n Ang may katuwiran magvoto. 
Electoral a Nauukol sa paghahalal. 
Electric a Nauukol sa lintik. 
Electrical a-Nauukol sa lintik. 
Electricity n Lintik; kidlat 
Electrify-z/Buhayin. 
Eleganc^-n Inam; inam ng kilos, kai- 

naman; karikitan kagandahan 
Elegant-a-Mainam; makinis bibasa ma 

ganda; Hakila; marilag; magaling; ha- 

lata; maayos. 
Element nBahagi; parte; pinagmulaan, 
Elemental-a-Nauukol sa piraso; nauukol 

sa parte ó pinagmulan. 
Elementary a Primero; bago. 
Elephant n Elepante. 
Elephantine-a-Malaki. 
Elevate-v-Itaas; ibangon; padakilain. 
Elevation n Pagpapataas; kadakilaan. 
Elevator n Makinang pangpataas. 
Eleven a Labing isa. 
El even-n- Labing isa. 
Eleventh a Ikalabingisang. 
Eleventh n Ang ikalabingisa. 
Elf n-Duende. 

Elfina Nauukol sa duende. 
Elfin n-Munting duende. 
Elicit-í? Hanguin; ipalitaw. 
Eligible a Mararapat. 
Elixir-w-Gamot na halohalo. 
Elk-w-Malaking usa. 
Ellipse n-Talohaba. 
Ellipsis-n-Paglaktaw. 
Elocution w Pagsasalita; pagdidiscurso. 
Elocutionary-a Nauukol sa salita ó sa 

discurso. 



EMB 



219 



ENA 



Elocutionist w-Ang nagsasalita ó nag- 

(iidiscurso. 
Elongate e^-Humaba; iinatan. 
Elongation-n-Paghaba; pagunat. 
Elope i; Magtanan. 
Elopemsnt-w Pagtatanan. 
Eloquence-n- ainaman ng pagsasalita. 
Eloquent a-Maaya. mainam magsalita. 
Else a Iba 
Else joro.- Iba. 
Else adv Bukod sa rito. 
Else cowj. Bukod sa ito. 
Else where adv. Sa i bang lugar. 
Elude V ümilag. 
Ehidible « Maiilagin 

> lusion n Hag: pagkailag. 
Elusory a Makadadaya 

> Ive n-Duende. 
Klvish-a-Nauukol sa duende. 
Emaciate-v-Pumayat mangangayayat. 
Emaciation-w-Pangangayayat. 
Emanate-?;-Sumipot; bumukal; manga- 

ling. 
Eman ition w-Pagsipot; pagbukal. 
Emancipate f-Pawalan angalipin; niag- 

bigay ng kalayaan. 
Emancipation-w-Pagbibigay nang kala- 
yaan. 
Emasculate v Kaponin. 
Emasculate a Mahina; duag. 
Embalm-t) Gamutin ang bangkay npang 

huag mabulok. 
Embank-i» Magpilapil. 
Embankment-n Pilapil. 
Embarca^^ion-n-Pagsakay sa sasakyan. 
Embargo w-Fagbawal ng pag alis ng 

isang sasakyan sa isang puerto. 
Embark i^ Huían; niaglulan; isakay.su- 

makay. 
Embarrass v Hiyain. 
Embarrassment-^^-Hiya. 
Embed-?? Ilagay sa hihigan. 
Embelish-!;-Gumayak; gayakan; guman- 
da; pagandahin; pamutiban pariki- 
tan. 
Embellishment-w-Pag gagayak; pagpa- 

paganda; gayak; pamuti. 
EmV^ern Baga. 
Embezzle-i'-Manekas; ankinin ang ini- 

lagak sa Isa. 
Embezzlement-n Tekas; pag aakin ng 

ari ng iba. 
Emblem-it Tanda. 
Emblematic-a-Nauukol sa tanda. 
Emblematical a Nauukol sa tand^. 
Embody mentw-Pag sasama sama; pag- 

ipon. 
Embody v Isama; iponin. 
Embolden v Tumapang. 
Emboss v Itampok; padilagin. 



Embrace-t?-Yumakap; yakapin; humag- 

kan. 
Embrace w-Yakap; hagkan. 
Embracement ^ Pagyakap 
Embrocate v Pahiran ng gamot, hilurin; 

hilutin. 
Ebrocation 71 Paghilot; pagpahit nang 

gamot. 
Embroider v Gumawa ng puntas. 
Emend vAyiisin. linisin. 
Emendation-it Paglinis ng kasalanan. 
Emerge f Lumitaw. 
Emergency-n Ang nangyari na hind i 

sinasadya. 
Emergy n-Liha. 

Emetic n Gamot na pangpasuca. 
Emetic a- Nakasusuka. 
Emigrant-?i-áng lumipat sa ibang lupa. 
Emigrate-f-Lumipat sa ibang lupa. 
Emigration-n-Paglipat sa ibang lupa. 
Eminence-7t-Kadakilaan; karilagan; ka- 

rangalan. 
Eminency ?t Karangalan; kadakilaan; 

karilagan, 
Eminent-a-Dakila; marangal makapang- 

yayari. 
Emissary n Kalihim. 
Emissary-a Malihim. 
Emission n Pagpalabas ang lumitaw sa 

isang panahon. 
Emit-v-Iutog; ipalitaw. palabasin. 
Emmet-n-Langam. 
Emolliate v-Lumambot; lambutin. 
Emollient a Malalambutin. 
Emolument n-1 akinabang. tubo. 
Emotion-n-Pakiramdam; damdam; ka 

ramdaman kaba. 
Emotional a-Nauukol sa pakiramdam. 
Emperor n Emperador; Lari. 
'EmphsLÜca Malakas. 
Empire n Emperio; kaharian. 
Employ V Gamitin; upaban. 
Employ-w-Hanap buhay; katungkulan. 
Employee-n-Ang nagtatrabajo. 
Employment-w-Hanap buhay, katung- 
kulan, 
Emporium-n Lugar ng pangangalakal; 

plaza: palinke. 
Empower-t7-Ibigay nang kapangyarihan 

sa iba. 
Empress n Haring babayi. 
Empty a-Walang laman, bugok; kalog; 

walang kabuluhan. 
Empty. v-Ibuhos; alisin ang laman; isa 

lin. 
Emulate-v Lumaban; pasuknin; lampasin 
Emulation-9t-Hiling ng loob. 
Emulsion-w Gamot. 

Emulsive a Makalalambot. 

Enable vMagkaroon ng kaya; makaya. 



ENG 

Eiiact-ü lutos; guniawa ng leyes. 
Eüa(!tineiit-ti. Paggagawa ng mga utos. 
Enatnor-?' Uinibig iig niahigpit 
Encainp-'í;-Magpahiiiga aiig luikbu. 
Eticampment-n Pagpapahinga ng hukbo. 
Encara pnient-n Gay unía. 
Encircle-t'-Paligiiin; ipaligid. 
Enclose-v-Bakurin; magbakod kahmgin; 

ipaligid. 
Enclosure íi-íjUgar sa loob ng bakod; 

kural. 
E n c o 1 n u a s s v P a 11 g i r i n . 
Encore-rtrií'.-IJlit; niuli. 
E ucor e inter. IJ 1 i t . 

Encore n Pagpuri; paghingi ng ulit. 
Encounter-'i? Sumalubong; u ni u n t o g ; 

bu manga; sabatin. 
Encounter 7í Umpog untog; sahibong; 

banga laban. 
Encourage-í'-liidyok; ipabuya. 
Encouragement n-Pagudyok. 
Encroacb v Ankinin. 
Encuniber-í;-Abalaliin; antalahin; unia- 

bala. 
End 71 Dulo; tapos, katapusan; wakal; 

wakas; dungot; hanga; bangaban. 
EndyTapusin tumapos; yariin; utasin; 

mamatay ; li um anga. 
Endanger v Iliulog ó ilagay sa may pa- 
ngan! b. 
Endear t; Mabalin. 
Endearment n Pagmanialial. 
Endeavor í; Tumikim; subnkin. 
End ea vo v n Tik i m subok . 
Ending n Utas katapusan; dulo; |)ag- 

kayari 
Endless a Walang dulo; walang banga; 

walang katapusan walang nuda at 

hanga. 
Endorse-y Pirmabin: pumayag. 
E n d o w t' - M a ií p a n i a n a . 
E^ndowment w-Mana: karunungan; du- 

nong. 
Endure í^Magtiis; tiisin; mamalagi; lu- 

magi, alalayan; batabin. 
Endurance n-Pagtitiis; pamamalagi. 
Endways-Edwise-a(iv.-Patayo; pabalang. 
Enemy nKaalit; kalaban; katalo ka- 

away. 
Energy-w-Lakas loob; liksi; kasi pagan. 
Energetic-n^-Malakas ang loob; maliksi; 

masipag. 
Enfeeble t) Hunnna. 
Enforce -?' Pilitin; patapangin. 
Enforcement-t¿ Pagpilit. 
Enfranchise-irHanguin sa kagipitan ó 

pag kaalipin; magbigay nang kala- 

yaan. 
Engage-v-Itali; isama; turnaban; labanin. 
Engaged-^ May pangako. 



:>i'0 



ENT 



Engag-nieut '/¿ Pangako dulog. 
Engine?! Makina de vapor. 
En-rineer/í Makinista;tagasukatnglupa. 
Engineer-^' Mamábala. 
Engineering 7í, Karunungan sa makina 
EngHsb a Englés. 

Englisb n Englés taga Englaterra. 
Eii,;;lisb I' Ibulog sa vvikang iMiglés. 
P^ngrave r' Idnkit; iilukan; gunuiliit. 
Engraving^id?agdukit dukit. 
Engross ^'-Isalm ang sulat. 
Engulf V Lam nin. 

Enhance-r'rumaas;lumaki;magdaragdag 
Enliacentent w Paglaki pagdaragdag. 
Enigma 7* Ilugtong talinbaga. 
Enigmatic a Malabo. 
Enjoin-t'df)agbilin; ipagmasákit. l)unía- 

la; magbiiin magbawal. 
Enjoy-v-Magustuban; ibigin umaliw, 

su maya. 
Enjoyment-?t Kasayaban; tuvva: kaali- 

wan. 
Enlargev-Lum aki; magpaiaki d unuun i 

biklarin; babaan; bumaba 
Erdargementw- Paglaki; pagdami. 
Enlighten-?;- Liwanagan; magilaw mag 

turo 
Enliu:htenment w Pag liwanag; pagturo. 
Enlist- (/' -Pumas o k s a s e r \d c i o . 
Enlistment ?^-Pagpasok sa servicio. 
En 1 i ven t v- Huli a y in; 1 u m i k s i . 
Enmity-n Galit; sama ng loob, tanim 

sa loob. 
E n o r 1 n o u s - rt M a 1 a k i n g t o t o o ; d a k i 1 a ; 

lubba: malabis. 
Enornúty-w Laki; kalakihan: kabigatan. 
Enough « Husto; sukat; sawa. 
Enough a(/t'. Sukat 
Enough-n- Kasnkatan kaliustulian. 
P]nquire t'-Magtanong. tanongin; tuma- 

nong. 
Enquiry-#-Tanong 
Enrage-v-Pagalitin; maga lit. 
Enrich i?-Pay a manin. 
Enroll r bistahin punnrma. 
Enrollment r?. Paglilista.. 
Ensample n Halimbawa. 
Ensconce v Ttago; kanlongin; kupkupin. 
Enshrine-í' Mabalin. 
Enshroud r-Ra1ntin ng sapot. 
Ensign M-P)andi la. 
Enslave í?-Supilin. alipinin. 
En si avem en i-n- Pa^^ pa al i pi n . 
Ensue v-Sumunod; bun tu tan. 
Ensure-7/ Tibayin tumibay 
Entangle ?^ Guluhin. 
Phi tan gl en len t n-Pagi>a {)a gn 1 o . 
Entan gli n g a-Mapagbasa gu 1 o . 
Enter í? Pumasok: pasukin. 
Enter the mind i' Tarukin ng isip. 



EQIJ 



linter prise-'/¿Gavva; trabajo. 

Kiiterprising-a Biiliay ang loob. 

1^ itertaiii í; Aliwin; lituhin, magpa 

saya. 
iMitertainiíig íí-Masaya, inaalivv. 
l^^iiteTtaiiiiiieiit-w Pagpaaliw; kasay alian 
íMithroiie /• Ilagay sa trono. 
I^^:ithroneiiient w-t^aglagay sa trono. 
iMitliusiasiu ??.-Pagka\vili; interés, 
Katluisiastic a-May interés; bnhay ang 

loob. 
luitice -V Tuksuhin. 

iMiticement n Tukso nraling niasania. 
rhitire a-Lahat buo ganap pulos. 
iMitirety-Eiitireness n Kalahatan; kalni- 

oan. 
1 ^!1 n t i 1 1 e V M a r a p a tin. 
lM\t.onib í? Ilibing. 
iMitrails ;/ Mga bituka; isaw. 
l^.ntrance w Pag[)asok pintuan. 
P]ütrancé-?'-Patulngin; tnlngin. 
Entrap t' Hulibin; bilagin. 
Entreat í? Duniaing; nianalangin: luinii 

ngi ipakinsap. 
Eutreaty-n-Pakinsap, hihog; daing. 
I'^ntree n Pasrpasok. 
l^'.ntrnst í;-Ialok, ilagak. 
l^^ntry n tagpasok pintnan. 
!uiiimerate-t!-BiIangin; saysayin nang 
isa't isa. 

Enumeration 7i Pagbilang: ka])ilangan. 
Enunciate í; Magpah^ yag; niagsal)i. 

Enunciation w Pagpaliayag; pahayag; 
pagsasabi. 

Envelop-í' Ibalot; balutin. 

l^nvelop Envelope fi Balot ng sulat. 

Envious-a Maingit. 

lMiviron-?;-Ipaligid. 

Environment nPagpapatigid ; kahili ngan 

Envoy w-Taga bilin; taga utos u tu- 
san: taga tu pad. 

Envy-n Kaingitan; ingit, paninibuglio. 

Envy i;- Maingit ; m ai nip. 

l^ipicene it Nauukol sa lalaki at babayi. 

Epidemic a H ayag; karaniwan. 

Epidemic-w Kasakitan. 

Epidermis n-Balat sa labas. 

Epiphany n Pagsipot; litaw; pista ng 
tatlon^r Hari. 

Episcopate-M-Kapisanan ng mga pari. 

Episode,n Kasaysayan . 

E{)istle-n Sulat. 

Epistolar-a-Nauukol sa sulat. 

EpitapVi-n-Karalula sa ihabaw ng li 
bing. 

Epitomen Maikling kasaysayan. 

Epoch n Panahon; fecha. 

Elpsom salt-n-Magnesia calsinada. 

E(piable-a-Pantay at magkapari 
wanki; katulad. 



221 ERU 

E(|ual-a-Inipas; magkaisa; magkatuhid: 

magka wanki. 
E(|ual M Pagkatulad pagkaisa. 
Equgl-í' Pantayin; tularan. 
Eipia 1 i ry /^ - ¡ 'a 'jkakapan tay pa^zk a kat u 

lad pairkakaisa kasukatan. 
Equalization-n Paü'kaka pauta v; pagtu 

luhi.l, 
Eq u al i ze- r- Pa 1 1 1 ay i n })U i n an tay ; pa ri sai i : 

tularin. 
K(}ually-(/c/v".-ISanuin gayón din. 
Equanimity -7/ Ka})antayan; pagkakaisn 
E([uator ?¿E( piador. 
¡Mpi estrian a Nauukol sa kabayo. 
p]questrian-77-Ang marunong suniakav 

s:i kabayo. 
iMpiianuidar cí ^latikaparis ang mga su 

lok 
Equiangular a ]\Ia£rkaisa ang layo. 
E(piilai eral a Magkaisa bU'^ sukat ng 

mga gil id ó hanga. 
!^(pnlibrium-tí-Tim])ang tatag. 
r'.(piine r/. Kauukol sa kabayo. 
Equinox 7i Panahon na nuiykasing haba 

ang a raw at an$j: gab i 
Pvípiip V Magbigay ng kaiiangan 
E(piipagf -íí-Pagbibigay nang manga kai 

langan. 
Equipment-H- Pagbi})igay ng kaiiangan , 
E(piipoise-n-Timbang 
Eípiitable a-Mato wid; busto; walangdaya 
Equity-n- K atol ohanan kabanayaran . 
Epuivalence-?í-Katimbang; kasukat ka 

palit. 
Equivalent a INIagkasing lialaga; mag 

kaparis. 
E(]uivocal-rt-Nakakamali 
E(piivocate-'r-Mamali; lundhis; maligaw 
Equivocation n Kamalian; nuili; pag 

lihis; pagligaw. 
Era-n-Panalion. 
Eradicate-í' Eabnutin alisin; magbuliat 

sa ugat; bunutin. 
Eradication ii Pagbunot. 
P'.rase v I^urahin: pawiin. 
Erasure a-Bura; |)agbuburan. 
Ere adv. Nauna. 
V.veprep. Nauna. 

Erect ^t Matuwid; patayo. maayos. 
Erect-r-ltayu; magtayo. 
Erpction ?/ '-•agtatayo 
Ere hm^-adv Hindi maluluatan. 
Err-í' Mamali; huag tumanuí; maligaw, 
Errand-r? Utos bilin; ])asabi. 
Jírran i a- ^^abay a; tamad . 
iM-ratic-a-Paglakadlakad walang ayos. 
Ivrratum n Mali sa sulat. 
Erroneous-a Nakamamali; may mali, 
Error-wMali; kamalian: kabulaan. 
Erudite-a IMarunong; may dunon.a:. 



ka- 



EUP 



222 



EVO 



Erudition n Karuniiiigan. 

Eruption n-Pagputok. 

Erysipelas-n Sakit ng balat na nakaka- 

hawig sa buiigang araw. 
Escapade n Kaiikutan; biro. 
Escape (^-Makawala; umilag; rnakñ pulas. 
Escape n Pagkawala; pagkaligtas. 
Fschew-i; Umilag. 
Escort n Kuniboy; banta3^ 
Escort V Ihatid magbatid; sumama. 
Escrotoire n-Mesang sulatan. 
Esculent a Makakain. 
Esculent n Anomang bagay na kinain 

11 g tawo 
Esophagus n Lalamunan. 
Especial a Especial V)ukod nagiisa. 
Espousal n Kasal; pagagamit. 
Espouse ?; Magasawa kunuisal; gamitin. 
Espy V- IJsisain; nianubok. 
Essay w Tikim. 
Essay-v-Tumikim. 

Essence nKaukulan ubod amoy. 
Essential?; Kailangan. 
Essential n Aug kinakailangan. 
Establish i;Magtayo; itayo; itatag; mag- 

pundar. 
Establishment w Pagtatag; bahay. 
Estate nAri pagaari; lupa. 
Esteem-v-Galai)gin gumalang maha- 

lin. 
Esteem n Galang kamahalan; pagma- 

mahal. 
Estimable a Dapat igalang magalang; 

dapat mabalin. 
Estimate v Taruhan; tasalian: magia- 

gay; iig halaga; kuentahin 
Elstimate 71 Tas -; halaga 
Estimation n-Galaiig; pag gagalang,-pf g- 

puri. 
Estrange-i' Lumayo; umilag 
Estragenment-n-Paglalayo. kailangan. 
Etch V Gumuliit sa metal. 
Etching-nGuhit sa metal. 
Eternai-a Walang mula at hanga. 
Eternally-r7/i57/.-Sa buong panahon. 
Ether w- Eterno. 
Etherial a Magaan parang hangin; naii- 

ukol sa langit. 
Ethiop n-Negro tawong itim. 
Ethiopic Ethiopian-a-Nauukol sa negro. 
Ethiopic-M-AVika ng negro. 
Etiquetten Galang; kainaman ng ki- 
los. 
Eucharist??. Pakinabang. cumunion, 
Eulogistic-a- Dapat purihin. 
Eulogium-w-Pagpuri. 
Eulogize I'-Purihin. 
E^alogy }¿ Kasayeayan ng pagpupuri. 
Euphonic-rt-Makikiayon sa tunog ng 

voces. 



Euphony-w-Ayos ng tunog. 

Europe n Europa. 

European a Nauukol sa Europa. 

European n Taga Europa. 

Evacuate iJ-Umalis. 

Evacuation-^ Pagalig. 

Evade-?; Umilag; lumayo. 

Evanesce v Mawala. 

Evanesceuce-w-Pagkawala. 

Evangel n Mabuting balita; Santa 

Biblia. 
Evangelic a-Nauukol sa Santa Biblia. 
Evangelícal-a-Nauukol sa Santa Piblia. 
Evangalist ii-Pari na walang distino na 

firme. 
Evaporate-t; Sumingaw; Matuyo. 
Kvaporation nPagtutuyo, pagsingaw . 
Evasion n Pagiilagan. 
Evasive a-Maiilagan; di maliwanag. 
Eve Even-n Orasion. 
Even a Yario; pantay; patag; hangang; 

panay. 
Even-t; Pantayin; pumantay. 
Even adt;. Bagamán; gayondin; path 
Evening w Hapon; orasion; panayan 
Event n Ang nangyari; Ang nagkaka- 

taon, pangyayari. 
Eventful-a Maraming nangyayari. 
Eventual a Tapus; sa katapusan. 
Ever iwlt'.-Kailanman; sa anomang pa 

nahon; lagui. 
Ever-glade-ri-Lawak, 
Ever lasting a Walang tapos; lagi; 

walang likat. 
Ever lasting-a-Pagkakalagi. 
Ever more aiZv. Lagi; palagi; walang 

tigil. 
Every a-Falang; bawat; pulos; tuwi. 
Every body n-Iahat ng tawo. 
Every day a- Araw araw; balan g araw. 
Every on e-n-Lahat ng tawo. 
Everything ii-Lahat ng manga bagay 

bagay. 
Everywhere adv. Sa lahat ng lugar. 
Eve-through n A'ulod. 
Evict i^-Alisin sa katungkulan. 
Eviction-w Pagpapaalis sa katungkulan. 
Evidence n Subok katotohanan; pagsa- 

saksi. 
Evidence-t; Tpakita; ipahalata. 
Evident-a-Maliwansg; malinaw; totoo; 

tunay; tapat. 
Evil a Masama. 
Evil-n-Kasamaan. 
Evil-a(i¿;.-Kasamasama, 
Evince-i'-Ipakita; ipahalata. 
Evitable-a-Maiilagan. 
Evoke-t;-Tawagin; tumawag. 
Evolution -n-Paglaki; tnbo. 
Evolve v-Uatag; liw^anagan. 



EXC 



223 



EXI 



Ewe-n-Tupang babayi. 

Ewer-n-Tapayan. 

ExactaHusto. tama; sukat; ganap; 

walang kulang. 
Exact V Humingi. 
Exaction-n K ato wiran . 
exactitude n Kato wiran. 
Exaggerate-t'-Uliilan dagdagan. 
Exay:geration-?^ Pagdaragdag pagpalaki. 
Exalt-i;-Puribin. 
Exaltation-n Pagpupuri. 
Exaniine-i;-ümu8Íg usisain; siyasatin; 

ipaglisayin magexamin. 
Exaniination-Ti-Paguusisa, siyasat pag- 

U8Íg. 

Example 7i Halimbawa; tularan; iiliraii; 

parisan talinbaga. 
Exasperate v Pagalitin. 
Exasperation-n Galit, poot. 
Excavate v.Hukayin; bumukay. 
Excavation-n-Hukay. 
Ex eed-t; Hmiiigit; lumampas, lumabis; 

lumagpos; lumalo. 
Exceeding^ Lalo; mabigit. 
Excel i; Humigit: lumampas lampasis. 
Excellence 7i Dangal; dunong puri: ka 

mabalan; kaguinooban; kalinisan. 
Excellency n Kainaman; kaginooban; 

karunungan. 
Excellent a Mainam; bibasa marunong; 

marilag: marangal. dakila. bunyi 
Excelsior a Mataas pa. 
Except-t'-Ibukod; itangi mamukod. 
Except-j?rep, Bagkus; bukot; bukod sa 

liban. 
Except cow;'. -Bagkus; bnkod; nguni; da 

tapua. 
Exception n Katanguiban; pamumukod. 
Exceptional a Nakabukod; nagiisa. 
Excess n Kalabiean; kalagposan labis; 

lagpos. 
Excessive v Malabis; lagpos; lampas. 
Excbange v Balitan; ipamalit; balinban, 

bnmalili. 
Excbange-n-Pagpalit; kabalili; kapalit. 
Excbangeable a Makapapalit. 
Excise-n Buis. 
Excise-v Bumuis; magbayad ang 

buis. 
Exciseman n Maniningil ng buis. 
Excision n.Pagputol; paglipol. 
Excite-t'-Tbuya; iudyok: udyukan; sul 

sulan. 
Excitability n Kasiglaban. 
Excitable a Masigla; Magulatin. 
Excitement n Guio; sigla; gulat; gitlá. 
Exciting a Masigla; makagugulat. 
Exclaim-v-Humiyaw sumigaw. 
Exclamation n Hiyaw; sigaw. 
Exclamatory-a-Makasisigaw. 



Exclude-f Huag isama; ibukod, ilavo; 

ifuera ilabas. 
Exclusion f¿-Pagkabukod kalayuaii. 
Exclusive-v Nakabubukod. 
Excoiniiiunicate-i^ lalis sa simbahaii. 
Excommunication n Pagpaalis .sa níih- 

bailan. 
Fxcrement-n Tae; dumi. 
Excrete-?; Ibukod at itapon. 
Excretion w-PagtapoD. 
Excruciate?; Pabiiai in; magbirap. 
Excruciation n Pagpapabirap, 
Exculpate r'Hanguin sa pa^kakasala. 
Fxculpation-n Pagpatawad sakasalaDan. 
Excursion n Lakad; viaje. 
Excursive-a Palakadlakad. 
Excuse-?;-Patawarin. - 
Excuse n Dabilan katowiran. 
Execrate-i; Manumpa magtungayaw* 

laitan, maglait. 
Execration n Kalaitan; pagtutungayaw. 
Executive-í;-BitayÍD; patiyin; i>awin;gvi 

manap ganapin; bustuhin tumuphd. 
Executer n Any tumutupad. 
Execution-w-Pagpugot; pagbitay; pag 

gagawa. 
Executioner n Taga pugot;ang pumatay. 
Executive ?; Nauukol sa pagtupad. 
Executor n Taga tupad; ang gamagawa 
Executress-Elxecu' rix-n Babayingalibasa 
Exemplars Halimbawa, tularan. 
Exemplary a Dapat sumunod. 
Exemplification n Halimbawa; pagliliwa- 

nag. 
Exemplify-!' Magbigay ng balimbawa. 
Exempt-r riayo;patawarin;ibukod;iligtas 
Exempt ?; Malaya laya. 
Exemption-n Kalayaan; patawad. 
Exercise n Sanay; gawa. 
Exercise t'-Magsanay; gumawa. 
Exert t; Pilitin pumilit; tumapang. 
Exertion ??-Pilit; kapilitan 
Exbalation w PagsiiigaW'. 
Exbale v Huminga. 
Exbaust t; Ubusin umubus; tapusin. 
Exliaust a Naubos 
Exbaustinn-n Pagubua. ♦ 
Exbibit-t; Ibarap; ipakita itangbal. 
Exbibit-n Tangbalan. 
Exbibition n Pagpapakita. 
Exbiterate v-Sumaya; pasayain: bubayiu 
Exbileration-W'Kasayaban saya. 
Exbort-í'-Magpasaya hulaan; aralan. 
Exbortation n-Aral pasiya; bula. 
Exbume 7/ Hukayin muli. 
Fxbumation w Pagbukay muli. 
Exigence-Exigency n Kakailangau. 
Exigent a Kailangan. 
Exile t' Tdesti ero; itapon ang may sala 

sa ibang lupa. 



EXP 224 EXT 

Exile /i-Tavvoiig pinade^tiero. J^^xplairi-v-Saysayin; liwaiiagiii; iiia»r 
I' xint Í' Majikarüoii, rnaging. saysay; salaysayiii; magtiiio ilat- 

Existence «.-Yari; paging; ang pagka- hala. 

kstaon. Explanation w-Kaliwanagan;kasaysayan 
Fxit 7¿ Palabasan; pintnan. salaysay. 

Exodus n Pag alis pag labas. Expietive-a Mapupuno 

Exonerate-r-Hanguin sa pagkakasala; Expletive-w Salitang ginagamit sa pag- 

pata\yarin. puno. 

Exoneration /Í Pagpapatawad. Explicit a Tuoay; maiiwanag. 

Exorbitant a Malabin; niabal na mahal. Explode 7/ Puinutok. 

Exotic a > angaling sa ibang lupa. Exploit 7i Gawa. 

Expand 7'-buniaki; lumuang; uniabot; Exploit i; Gamitiii. 

idatay nnmnat. Explore u Siyasatin; tuklasin. 

Expanse ÍÍ Paglaki; laki luang. Exploration /i Pagtuklas. 

Expan sionn- Paglaki. Explosion-?i-Pagputok. 

iCxpaliate r r.umhki bimaki kung saan EvXi)losive a Nauukol sa pagputok. 

may gusto. Exf)losi ve ?i-Anomang bagay na niada- 
P'xpatriate r tapon sa ibang lupa. ling ]iUf)utok. 

Expatriation nPagt apon sa ibang Export ?; Ipadala sa ibang lupa. 

lupa. Expert w Ang n)ga bagay na ipinadala 
Expect -I? Asaban; uniasa magpita mag- ^a ibang lupa. 

antay. Exportati(jn n Pagpapadala ng nisnga 
Expectance-P^xpectancy-w-Pagasa. bagayl)agay sa ibang lupa. 

Expectant a May in asaban. Expose v I bul id; ibulusok; i pal i taw 
E^xpectorate-r Eunnira maglaway; du- paliwanagin 

'niabak Elxposition w Tangbalan. 

Expectorati'-n-n Paglura; lura; i)agla- Expostulate í; Dumaing managboy. 

way pagdaliak; dabak. Expostulatiion n-Daing; tagboy. 

Ex})cdience-?i-!'''adalian. Exposure n- Pa gpakita. 

P'xpedient aALadali; mapakinabangan. Expound t' Eiwanagin; saysayin; salay- 
Expedient n Kasangkapan sayin; ilatbala; magsabi. 

Ex])etHte Í' Tumuleng bawanan ipadala. Ex{)ress r Magpabayag ipabayag; mag- 
10x})edition-n-Pai>lakad; viaje. sabi sabibin. 

Ex^eíPtious ri Tuloytuloy madali. Express a-^hiliwanag tunay. 

Expel r Habas ifuera. Expression-n Salita wika. 

Expend ?' Ebusin gastaldn; gunnigol; Expulsion -/^Pagpaalis ])agpalabas, 

^uinasta: gasgasin; gauntin; gumas. E^.xpunge ^rP>urabin lipulin. 

gas. Exquisite a-Mai nam; maganda;maran gal 

p]xpendil)le i'/Sukat magasta. T^xsert a Ntipaliko. 

I^^Kpenditure n Pairgagast a; pasrubos. Extant-n-Napako. 

Ex})ense-w (bustos babíga; gugol; pag- Extempore r/.AValang banda. 

gasta, Exten(Í í? Biklarin. banatin; babaan; 
Ex])ensive ^/Mabalaga mabal. uuatin. 

P'.xperience-;' Sanay; kasanayan; du Exlende<l a I>anat; maluag mababa. 

nong; karuuungan; tabo. Exsension-;¿-Haba luang; kaluagan. 

ICxpei'ience c' Ma^rsanay; matanto; ma- Extensive-*?, Malawak; maluag. 

talastas; duniaan. Extent n Luang at lapad. 

Experience('-a Hanay; marnnong; biba- PiXtenuate r-Mangayayat; pnmayat. 

sa: mátalas. , Extenuated-rx-Payat mabina, 

ICx|)erin)ent i¿ Pagsubnk; subok. ExtenuaMon ?¿-Pan gan gay ay at ; kabi 
Experiment r Tumikman; usisain. naan. 

Experta Pvlatalas; marunong; Ibbasa; Exterior-?! Ang labas. 

sanav. Exterior-a- babas. 

Expert ?¿Tawnng marunong ó mata- Exterminate r-Eipolin; patayin. 

las. Extermination ??-Paglipol kamatayan. 

Expiate-r-Gantibin; gumamti. l^xternal r/ babas. 

Expiation-;i-Paggaganti; ganti. External í¿ A ' g labas. 

Evxpiration-)í-Tapos; katapupan; dulo. Extinct a, Prday; walang buliay. 

E^xpire-r Mamatay; tumapos malagot Extinctions Kamatayan; pagpapatay. 
antr bininí>a. " Extinguisb-r-bipulin; lnmii)ol; patayin, 



FAO 



225 



FAL 



Extirpate 7/-Baiiutiu pitasin. 
extirpation w Pagbiinot; pagpitas. 
Extol V Ii)unyi purihin itampok. 
Kxtort v Pilitin; pumilit 
Extortionary-a Mapilitin mabagsik. 
Extra-a-Nakabukod 
Extra-w Bagay na nakabakod. 
Extract-i; Alisin; hugutin hanguin ku- 

nin sa iba. 
Extract n Anomang bagay na kinuha 

sa iba. 
Extract! on-n Paghugot; paghango. 
Extraordinary a Katakataka; kamangha- 

mangha; biikodtangi. 
Extravagance n Pagkaburara. 
Extravagant a Rurara mapagbigay. 
Extreme a Huli; nialabis nmlublia dulo. 
Extreme n-Dulo; kaduluhan katapusan. 
Extremity n Dulo: wakal wakas; du- 

ngot: katapusan. 
Extricate-T/ Hanguin alinin; kunin. 



Extrication w-Paghango; paghugot. 

Exuberancy n Kalagpusan kalabisan. 

Kxuberant a-Malagpos: malabis. 

Exult-ü-Sumaya; maglugod. 

Exultant-w-Malugod. 

Exultation-w-Kasayahan. 

Eye n Mata. 

Eye-v-Tum'ngin. 

Eye ball w- Mata. 

Eye brow-w Kilay. 

Eye glass-n Salami n ng mata. 

Eye lash-n Pilik mata. 

Eye lid n Talukap ng mata. 

Eyeless-a-Walang mata. 

Eye let-w Matang munti. 

Eye piece n Salamin ng mata. 

Eye sight-w-Tingin paningin. 

Eye tooth n Pangil. 

Eye witness nSaksing nakita ang nang- 

yari. 
Eurie n Pugad ng lawin ó ng águila. 



IF 



FawFa. 

Fable n Awit: kuento. 

Fable-v-Magkuento magsalita ngkasi- 

nnngalitigan. 
Fabric n Pagga^wa ng anoman. 
Fabricate V Gumawa ng anoman. 
Fabrication-n Paggagawang anoman ka- 

sinungalingan. 
FabuliSt-n Ang taga sulat ng mga ka- 

siniil^aliiigan. 
Fabulosity-w Kabulaanan; kasinungali- 

ngan. 
Fabulous-a Hindi totoo; dakilangdakila; 
katakataka konowari; kamangha- 
mangha. 
Facade w-Harapanng bahay. 
FacenMukha; kita sa labas; harapan. 
Face-v Itihaya. * 

Faced-a Tibaya. 
Facet II Muk hang munti. 
Facetious a Masaya. maalindog. 
Facile n Ginhawa madali masunnrin. 
Facilitate vHawanan; gamitin; ibigay. 
Facilitation-n Pag gagamit; kaginhawa 

han. ' 

Facility n Kaginhawahan; kadalian. 
Facination-n-Gayuma. 
Facing wMukha ap ro. 
Facing adv Nakatapat nakaharap. 
Facsimile ?iSalin; kfttulad; parisan. 
Fact-ii Katotohanan; kilos; gawa. 
Faction-ii Kapisanan; lahi; guio; kagu- 
S luhan. 
%actiou8-a- Maguió. 



Factitious a-Hindi totoo; konowari. 

Factor-w-Katiwala; bahagi 

Factory n-Gawaan. 

Faculty-n Kapangyarihan: karunungan 

FadnUgali. kaugalian; uso. 

Fade v-Kumupas; lumanta. 

Faded-a-Kupas yumi. 

Fag-v-Pumagod; pumagal. 

Fagn-Alila. 

Fag end n Tiraban; ang natitira. 

Fagot n Bigkis; kalawas. 

Fagot r Ibigkis; magtali kalawasín. 

Fail-v-Mamatay; kumulang; bumawas, 

mawala. 
Fail-n-Kakulangan; kulang. 

Failing-w Kakulangan. kahinaan; sakit; 

Failure n- Kakulangan; sala. 

Fain-a-Ma8aya;matuwa;malugod; bagay. 

Fain-oat?. May malaking gusto. 

Faint a Malata: mahina. 

Faint-v-Manghimatay. 

Faint n-Himatay. 

Faira-Marangal; maganda; mainam;ak- 
ma; tama walang interés ó daya. 

Fair odtJ.-Maakma. 

Fair-w Tanghalan: kapalaran. 

Fairness n Dikit. ganda. 

Fairy-fi'Duende. 

Fairy a liauukol sa duende. 

Faith-n-Pananampalataya: paiii«iwala; 
religion: katuparan sa pangako. 

Faithf ul-o l^^t ang loob; tama. 

Faithless-a-S^kab; suitik: taksil. 

Falcon n-L&win, 

29 



FAR 



226 



FAV 



' FaUu-Mahulog; lumagpak; "foalaglag; 

bumawas. 
Fall-n-Lagpak, laglag; hulog; pagbawas. 

pagkabual 
Fallacious a Magkasalananf magdaraya; 

maKahihibo. "^ 

Fallacy n Kasinungalingan; daya; hibo. 
Fallen a-Nalaglag. hamak, patay. 
Fallible a Magkakasala. 
Fallibility-n- n ahiligan sa pagkakasala. 
Fallow a Mapuiapula. 
Fallow w Ararohin. " 
False a Hindi tama; masama; hindi^to- 

too; magdaraya mapag ^l3^al bana- 

lan; sukab siriungaling falsd. 
Falsehood-n-Balatkayoikasinungalingan. 
Falsify-ti-Davain. mag daraya huwa- 

ran humuwad; palsohin magsinu- 

ngaling. 
Falsity-n-Kabulaanan. kasinungalingan; 

daya. 
Falter v Magutal; kumulang; maghinto. 
Fame-n-Kaban tugan; pagkabantog ba- 
lita: bunyi; kabunyian: karangalan; 

lualhati. 
Fame v Ma^balita; ipagbantog. 
Familiar-a Sanay; karaniwan. 
Familiar-w-Kasama: kalaguyo. 
Familiarity-n-Kasanayan. 
Familiarize v Magsanay; mamalagi. 
Family n Familia. 
Famine-n-Gutom; kagutuman. 
Famish vMagutom; gutumin, mamulu- 

bi: gumutom. 
Famous-a-Balita: bantog; bunyi; ma 

bantog dakila. 
Fan-n-Paypay; abanico. 
Fan V Pumaypay. 
Fanatic-a Masigla. 
Fanciful a-Maguniguni. 
Fancy-n-Ugali; isip; wari; guniguni; hi- 

lig ng loob; aha banta. 
Fancy V Isipin: mag wari; maguniguni; 

akalain; bantain. 
Fang n-Pangil. 

Fantastic a Maguniguni; konowari. 
Far a Malayo. 
Far adv. Malayo. 
Farce n-Konowa; kabiroan; bagay na 

hindi tama; kasamaan. - 

Farcial « Konowaring. 
Fare-v Lumakad; maglakad; árumu- 

long bumuhay. 
Fare-n-Halagang; ó kuartang .i^agba- 

yad sa pagpapahatid. upa; pagka^in. 
Fare well-mfer.-Paalam. 
Fare well-n Ang paalam. 
Fare well-a-Huling. 
Farm-w Bukid; lupang sinasaka. 
Farmii-Magsaka. 



Farmer n Magsasaka. 

Farming 71 Pagsasaka. 

Farrier-n Ang nag babakal sa kabayo; 
mangagamot ng hayop 

Farrow-n-Manga biik na inakay nang 
inahing baboy. 

Farrow n Mangaiiak ang inahing baboy. 

Farther a-Malayo. 

Farther-aíít? -Malayo pa; lalong malayo. 

Farthest a-Kalayo layoau. 

Fascinate f-Manghalina 

Fascination-w Panghalina. 

Fashion n Asal; kaugalian; kayarian ta- 
bas; yari. 

Fashion-v-Gumawa; tabasin 

Fashionable a Mauso; kaugalian. 

Fast ct Matibay; matulin; malakas; lagi. 

Fast aiiy. Matulin. 

Fast i; Huag kuniain; magcolasion. 

Fasten-i;-lkabit isabit talian ikawig. 

Fastening nPagkakabit tali. 

Fastidious a Hambog; mayabang. 

Fastness n-Katapatan ng loob; katiba- 
yan ng loob. 

Fat a-Mataba. 

Fat r*-Taba. 

Fat-f-Patabain; tumaV)a. 

Fatal-a Makarnamatay. 

Fatalism n Kamatayan. 

Fatality n Kamatayan. 

Fate-n-Palad, kapalaran. 

Fated a Talaga. 

Father n-Ania tata; tatay; tatang. 

Father v Magama. 

Fatherhood-n Kalagayan ama. 

Father-in law n-Bienang lalaki. 

Father land-r-Bayang tinutubuan. 

Fatherless a Walang ama; ulila sa ama. 

Fatherly-a Parang ama. 

Fathom n-Dipa. 

Fathom-v-Tarukin dipahin. 

Fathomless a Hindi matatarok di ma- 
tarok di malirip. 

Fatigue-w-Pagal; 'kapagalan pagod; hi- 
rap; dalamhati. 

Fatigue v-Pumagal; pumagod; pagurin. 

Fatten v Tumaba; patabain magpataba. 

Fatty -a Mataba. 

Faucet v Grifo. 

Fault n Kasalanan; kakulangan; pintas; 
kapintasan; sala: kamalian; kasiraan; 
sama kasamaan. 

Faultlessa Walang pintas makinis; wa- 
lang kapintasan. 

Faulty-a May sala; di yari: may pintas. 

Favor wTankilik; tulong; ampon; abu- 
loy; pagkakalinga; biyaya. 

Favor-v Tumankilik: umampon: tumu- 
long; abuluyan; amponin; imukha; 
pumaris. 



FEL 

Favorable-a Mabuti maganap. 

Favoritea Minamahal; layaw 

Favoriten Ang minamahal; kaulayaw. 

Fawn n Munting nsa. 

Fawn i; Purihin ng hindi totoo. 

Fawn-n-Pagpuri ng hindi totoo. 

Fay n Duende. 

Fay-í;-ldugtong 

Fealty-n Katapatan ng loob. 

Fear-n Takot; hinala 

Fear i;-Maghinala, tumakot- 

Fearful a Matatakotin; mapag hinala; 
mapangambahin; katakot takot; ma- 
sama. 

Fearless a-Matapang; walang takot; ma- 
ngabas 

Feasible a Makagagawa;8ukatmangyari. 

Feast-n Piging bito piesta kapistahan; 
pagpipiging aglahi. 

Feast V Magpiging; magbito; ipagpista; 
magalahi pumista. 

Feat--n Gawa; yari; kagagawan. 

Feathern Balahibo ng ibon. 

Feather-T/Tumubo ang balahibo. 

Feathery a Mabalahibo. 

Feature-w Yari; kayarian; hi t sura; 
mukha. 

February-w-Febrero. 

Fed-f-Ipinakakain. 

Feieral a Nauukol; sa Federal. 

Federal n Federal. 

Fed eration n-Kapisanang Federal. 

Fee i^-Upa; ganti; bayad; kaupahan 

Fee V Upaban: magbayad; gantihin. 

Feeblea-Mahina. 

Feebleness n-Kahinaan yayat. 

Feed-r-Magpakain; pakanin; kumain. 

Feed-n-Pagkain; kainan. 

Feel-v Hipuin; humipo: magdamdam; 
apuhapin kapain; damdamin; inda- 
hin salatin. 

Feel n Damdam; hipo; salat. 

Feeling n Maramdamin. 

Feeling nPakiramdam; karamdaman. 

Fest n Mga paá. 

Feign v Magkonowary; magbalatkayo. 

Feigned a-Hindi toioo; mapagpaimba- 
baw; sukab. 

Feint n Pagpapakonowari. 

Felicitate-r Sumaya; pasayahin; aliwin. 

FelicitousVMaligaya masaya; malugod. 

Felicitation-i?Pagpapaligaya kaaliwan. 

Felicity n-Ligaya; kaligayahan; kasaya- 
han; kaaliwan. 

Fenile a-Nauukol sa pusa. 

Fell V. ¿mp.-Nahulog; lumagpak. 

Fell r/-Masama; bastos; mabagsik; wa- 
lang awa. 

Felln-Balat ng hayop. 

Fell V Magtagá ng kahoy. 



227 



FET 



P^elloen Kama. 
Fellow-wTawo. 

Fellow-feelingw-Pagdamdam sa kapwa. 
Fellow ship-n Pakikisama;kalaguyo ka- 

lagayang kaibigan 
Felly-n-Kama. 

Felonn-Tawong suitik; Tawong taksil. 
Felon a-Suitik taksil. 
Felonious a-Taksil; masuitik. 
Felony-?^-Kaliluhan: kasuitikan; katak- 

silan kasamaan. 
Felt-i; i'm^. ife j?.^.-Kinapa; hinipo; di 

namdam. 
Feltw Fieltro. 
Female II Babayi. 
Female a Nauukol sa babayi. 
Feminine-a-Nauukol sa babayi. j 
Femoral a Nauukol sa bayawang. * 
Fen n Lawak, 

Fence w-Bakod; bakuran. / 
Fence-v-Magbakod bakuran. 
Fencing a Pagbabakód; kábakuran. 
Fend v-Iw^aksi; lumaban. 
Fender-Ti Ang lumalaban. 
Fennish a Malawak. t 

Ferine-a Mailag; ramo; mabangie. 
Ferment n Pagkulo ng alak. 
Ferment-v-Bumula ang alak. 
Fermentation-n Pagbula ng alak. 
Ferocious-a Mabangis, masama; masu- 

ngit. 
Ferociousne9B-w-Kabagsikan;kabangÍ8an* 
Ferocity n Kabagsikan; kabangisan. 
Ferret V Hanapin ng |>ilit. 
Ferriage n Upa sa pagtatawid. 
Ferric-a-Nauukol sa bukal. 
Ferry nTawiran. 
Ferry man-n ' aga tawid. 
Fertile a Mataba; mabunga; malago. 
Fertileness-n Katabaan ng lupa; kala- 

goan. 
Fertility-w Katabaan ng lupa. 
Fertilize-v Patabain ang lupa. 
Ferule-n Buklod; ikog. 
Fervent a Maningas; mabisa; pusok na 

)oob 
Ferbid a Man in gas; mainit ang loob. 
Ferorn Kaningasan ng loob; kainitan' 
Festal a Masaya; maligaya. 
Fester-t; Magnana. 
Fester-n Sugat na nagnanana. 
Festival a Masaya; nauukol sa pista. 
Festival n Piging 
Festive-a-Nauukol sa piging; masaya; 

maligaya 
Festivity-w-Kasayahan; kaligayahan. 
Fetch v-Dalhin; magdala. 
Fetchn-Hibo daya; biro 
Fete «Piging kasayahan. 
Fete-t'-Magpiging. 



FIF 



228 



FIR 



Fetid-a-Mabaho; bulok. 
Fetlock-n-Balahibo ó buhok sa miinika 

ng paá ng kabayo. 
Fettern Pangapos ng paa. 
Fetter-v Gapusin ang paa. 
Feud n Galit pagkakaaway, 
Feudal-a-Nauukol sa galit. 
Severn- Lagnat. 
Feverish a-Malalagnatin. 
Few a-Bihira ilaiig. 
Fiance n Ang may compromiso. 
Fiancee n Babaying may compromiso. 
Fiasco ;/ Kakulangan. 
Fiat-n Utos. 

Fib v-Kasinungalingan. 
Fib-v Magainungalin. 
Fiber-n-Hibla. 
Fibrous a Mahibla. 
Fibula n Hebilla. 
Fickle a Alisaga walang flrme; hindi 

matibay ang loob. 
Fickleness n Kaálisagaan; kabulaanan; 

kasaliwahan ng loob. 
Fictitious a Hindi totoo. 
Fiction w Awit; balat kayo; kasinunga- 

lingai%; katha. 
Fiddle w Violin. 
Fiddle-t^ Tumngtog sa violin. 
Fiddle inter.-Hnm, 
Fiddlern Ang tumutugtog sa violin; 

violinista. 
Fidelity n Katapatan ü§ lóob. 
Fidget -y- Maglikot; bumalisa. 
Fidgetn-Kabalisahan likot. 
Fidgety a Maizflikot; balisa; mapakali; 

di mabait. 
Fie inter. -Oroy, 
Fief-n-Lupang kinamtan dahil sa pag 

seservicio. 
Field-nParang; biikid paatulan. 
Field piece n-Katiy#ii na may gulong. 
Fiend n Demonio. 
Fiendish-a Parang demonio, nauukol sa 

demonio. 
Fierce a-Mabagsik; loabangis; gahasa. 
Fier^ a-Halingas; «MiniHgas. maliab; 

ptis<yk i»m loob. 
FifewFito. 

Fife-v-Tumugtog sa pito. 
Fifteena Labing lima. 
Fifteen n Labing lima. 
Fiitemith a Ikalabing lima. 
Fiit^aliti fi Ang ika labing lima. 
FiMi<i Ikalima. 
Fifth w-Ang ika lima. 
Fifthly-íMÍv.-Sa ikalima. 
Fiftieth a-Ikalimangpuo. 
Fiftieth n Ang ikalimangpuo. 
Fif ty n Limangpuo. 
Fifty-a Limang puo. 



Fig n Higo. 

Fight 7i Away; banga; babug buugo; 

labanan. 
Fight V Labanan. bumabag; umaway; 

awayin; iabanin; babagin humamon. 
Figurative a Halimbawa. 
Figure n Numero yari; kayarian. 
Figure v-Kuentahin magkuenta. 
Filament n Samilid. 
Filch t; XJmumit; umitin; nakawin 
File-t) ilil; taludtod; pagkakasunod 

sunod. 
File t; Kikiiin; kumikil. 
Í ilial a Nauukol sa anak. 
Filigree w^augkap ng ginto ó pilak. 
Filigree-a-Mainam; makinis. 
Filings-n-Pinag kikilan; yumauam. 
Fill-v Punuin pumuno; bumuwog; ma- 

maulo; masandat. 
Fill-tj-Kabusogan, kuhustuhan; pagka' 

puno; kasandataii. 
Fillet-n Hunting bigkis, pirasong karnt? 

na walang buto 
Filly-n-Inahing kabayo. 
Film w Balat na manipis. 
Filter-n Salaan pangpatalas. 
Filter v-Tumalas salain. 
Filthn Karumihan dumi; kasalaulaan; 

sukal, kasukalan dungis. 
Filthiness-n Karumihan. kasukalan. 
Filthy a-Marumi; marungis. malibag. 
Filtrate v Tumalas. 
Fin n Palikpik. 

Final-nTapos katapusan; pandulo. 
Final a Huling; katapustapusan. 
Finality n Katapusan. 
Finale n Katapusan. 
iinally-adv.-Sa katapusan. 
F'inance w Kuurta ng bayan. 
Financial a Nauukol sa kuarta. 
Financier-n-Ang humawak ng kuarta 

ng bayan. 
Find-vHumanap; hanapin; makita. 
Finding-n Paghanap; pagkain paghatol. 
Fine-a Mainam; marikit manipis ma 

kinis; magaling; fino; maganda. 
Finen- Multa. 

Fine V Multahin; magmulta. 
Finery n Dilag; kainaman, sangkap. 
Finger-n-Daliri. 
Finger i;-Hipuin ng madalas. 
Finical a Tila mainam. 
Finis nTapos; katapusan; dulo. 
Finish ti'I apusin; tapusin; utasin; ya 

run; ganapin; humanga: lutasin. 
Finish nTapos; yari, hanga kinis ki 

nang; kintab. 
Finite a May hanga. 
Finless a Walang palikpik. 
Finny-a-May palikpik. 



FIZ 



229 



Fire-w-Sunog: apoy; siga. 
Fire-t?-8unugin: ilagay ng apoy. 
Fire arm n Baril. 
Fire braiid-w-Sulo. 
Firefly-n Alitaptap. 
Fire man n-Fogonoro 
Fire place-n-Pinag aapuyan. 
Fire proof-a Di .makasusunog. 
Fireside-n-Tabi ng pinag aapuyan. i 
Fire wood n Gatungan. 
Fire work-n-Kuetes. 

Firm a Matibay tapat ang loob: lagi; 
malakas; matigas; matns. maiiynjza; 
matapang. hindi mababago. 
Firm n Kapisanan. 
Firmament n Langit. 
Firmness-n-Katibayan: katim timan. 
First a-Unang; kaunahan. 
First-aáv.-Naunang. 
First-born-w Panganay. 
First class-ti-Primerong clase; 

kabutibutihan. 
Firth n Baraso ng dagat. 
Fiscal a Nauukol ea kuarta ng isang 

bay an. 
Fiscal n-Fiscal. 
Fish n Isda 
Fish V Mangisda, 
Fish bone-n-Tinik. 
Fisher-ii-Mangingisda» 
Fish corral-n-Baklad. 
Fisher man n-Mangingisda. 
Fishery-n Katungkalang mangisda. 
Fish hawk-n Limbas. 
Fish hook-n-Kiba tagá; kalawit. 
Fishing-w Pangingisda. 
Fish mongef n Ang nagtitinda ng isda. 
Fish net tt Kitid sakag; panti. lambat. 
Fish spear n-Salapang. 
Fishy a-May maraming isda. 
Fissile-a-Baakin. 
Fissure-n Lahang. lamat biak. 
Fist-?i-Ikom. 

Fisticuff «Sampal ó suntok ng kiimay. 
Fit a Bagay; ayos; dapat^ akma, kasia; 

magagamit; 
Fit-t?-Ilapat; sukatin ib'agay; iakma. 
Fit n Lapat; akma: pasma. 
Fitful-a Hindi panay walang ayos. 
Fitting a-3akay akma. 
Fitting-n-Paglapat; pagkakaakma. 
Five-w-Lima. 
Five a Limang. 
Five fold-a-Limang duble 
Fix V Manatili kumpunihin; ayusin. 
Fix n-Kagipitan. 
Fixed a Matibay; manatili. 
Fixedly aáv- Matibay. 
Fixture-w Kasangkapan. 
FizK-v-Humaging; sumutsot. 



FLE 

Fizz n-Hangin; suit 

Fizz-n Suit; haging. . 

Fizzle V Sumuit humaging kunuilang. 

Fizzle-n Kakulangan. 

Flabby a Mataba. 

Flag-w Bandila bandera. 

Flag t? Pigilin; huniina. 

Flagon-W Lalagyan, ng alak. , 

Flagrant-a Maningias mainit maeama. 

Flag ship fi Sasakyan ng almirante. 

Flag staff n Palo vg ban^lila. 

Flail-w Pambayo. 

Flail t/'Magbayo 

Flake-n Paiak ng busiiak; suson. 

Flambeau-n Suld . 

Flame n Lingas kaninga^an; liab. \ 

Flame V Mag lingas; mag liab. 

Flange-wGilid * ' 

Flank-n-Gilid tagiiliran. 

Flank I' Turn iiyo sa gaiit. 

Flannel-»'-Fren«rla 

Flap-n-Tabing. 

Flap-vGalawin sampalin, ilagpak. 

Flap jack n Bibingka 

Flare-v J.umiab mag lingas. 

Fiaren Kaningasan; ñingas; lingas liab. 

Flash V Kumidlat. 

Hash-w Kidlat kisap. 

Flash a Makisap; makintab. 

Flashy-a Makinis; kintab. 

Flask n Frasko 

FlataYano patag; pantay. 

FlatnLupang patag isang, gradx) ng 

isang bahay. 
Flatten-€-Pataginv salsalin pulpulin 
Flatter vTuyáin; manuya. niagdiladila; 

purihin ng hindi totoo. 
Flattery-n-Patrpupuri ng hindi totoo. 
Flaunt v-lsabog; ipakita. 
Flautist n Flautista, 
Flavor n Lasa lasap. 
Flavor V Magbi^jay lasa. 
Flaw n Lahang; sala pintas; lamat. 
Flaw V Lumahang. 
Flayv-Bayuhin magbayo. 
Fleaw-Hanip; pulgas kutong aso. 
Fleam w Tulag. 
Fleck n-Mansa. 
Fleck v-Mansahin. 
Flection-n-Paghubog. 
Fled-v. imp. ifcp. p. Nagtanan tnttiakbo; 

nakatakbo. 
Fledire v-Tumubo ang balahibo. 
Fledge-r-Tumubo ang balahibo. 
Flee V Magtanan tumakas tumakbo. 
Fleecer Balahibo ng tupa. 
Fleecfe-t^-Manekas; dayain. 
Fleecv ii-Mabalahibo. 
Fleer-v Alipustahin; uyamin. murahin. 
Fleern-Uvam alipusta. 



FLO 



230 



FOL 



Fleet-a Matiilin: maliksi. 

Fieet-t; Magmadali; tumulin. 

Fleet-??- apisanan ng mga sasakyan 

Flesh-w-Lainan ng tawo karne. 

Flesh i?Ipakain ng karne. 

Fleshy a Mataba; makalaman malaman. 

Flew ?;. imp. Lumipad nakalipad. 

Flex v-Huinnbog. 

Flexible a Malambot. 

Flexion n-Pagbubog. '^ 

Flicker z/ Pumisik. 

Flickern Pisik ng kandila. 

Flier-n Ang lumilipad; ang nagtanan. 

Flight n Takbo; tanan; takas. 

Flighty a Palipad lipad ang isip. 

Flimsy a-Di matibay. 

Flinch V Umnrong. 

Flinders-ti-Manga t>irapo. 

Fling-i; Itapon ipnkol ilmgis; ibalibag. 

FlingnHajris, pukol balibag. 

Flint nPatong matigas. 

Flinty-a-Matigas na matigas 

Flip^ Pagkakalialo ng mga alak. 

Flippancy n Kawalan ng galang. 

Flippant a Masalita; walang galang. 

Flippern-Palikpik. , 

Flirt v Magbiro; magsaliwahang loob. 

Flirt n-Babaying salawahan. 

Flit V Kumilos ng pabigla. 

Flitch n Tosino. 

Flitter n Gulanit; piraso; basaban. 

Float n Ano mam? bagay na lumulutang. 

Float V Lumntang. 

Flock n- apisanan; kawan. 

Flock v Umipon pumisan. 

Floe n Agos ng hielo. 

Flog V Hampasin: paluin. 

Flood n-^?aha apaw. 

Flood-i; Umapaw, apawin; humaba. 

Floor n Sahig 

Floor V Gumawa ang sahig. 

Flooring n Tabla ng sabig. 

Flop 4) Pumagpag; kumilos ng pabigla. 

Floral a Nauukol sa bulaklak. 

Floret n Munting bulaklak. 

Florist i;-Ang nagtitindit ng bulaklak. 

Florid a Makintab;maliWanagangkulay. 

Floss n Sutlá 

Flotage-?i-Paglutang, 

Flotation n-Pagpapalutang. 

Flotilla w Kapisanan ng mga sasakyang 

munti. 
Flounce-t^ Ihagis ang manga baraso at 

binti. 
Flounce-n Pilegas, 
Flounder w-Kitang. 

Fl ou nde r-t;- Kumilos; 1 umun dagl undag . 
Flour n Harina. 

Flour t'-Budburan ang harina. 
Flourish-t'-Iwayway; tumubo lumaki. 



Flourish n-Pagpag. 

Floury a Parang harina. 

Flout-v-Alipusóain. gagarin. 

Flow V Uinagos humaba. 

Flovvn-Agos. 

Flower ti Bulaklak. 

Flower-t7-Mamulaklak; mamunga. 

Flowery a- May maraming bulaklak. 

Flown-i;. jp. jy. -Nakalipad na. 

Fluctuate Í' Bum u wan humaba. , 

Fluctuation w-Pagbawas. 

Flae-w-Paasuhan. 

Fluent a-Malangis ang salita mainam 

magsalita mainam manalita. 
Fluency nKainaman magsalita. 
Fluid a-Tunaw; lusaw. ^ 

Fluid n-Anomang bagny na lusaw. , 
Fluidity nPagkatunaw. .. 

Fhime-n-Daanan ng tubig. 
Flummery n-Bagaynawalangkabuluhan. 
Flung-v. imp. S p jp.Hinagis; pinukol; 

binadibag. 
Flunky n Alila. 
Flurry n-Gulo. 
Flurry -V Guluhin gulatin. 
Flush v-Umapaw; mamula ang mukha. 
Flush n Apaw; pamuraula ng mukha. 
Flush-a Puno pulos 
Fluster-v Guluhin. 
Fluster w-Init guio. 
Flnte-n-Flauta. 
Flutist w-Hantista. 
Flutter n Kumilos na bigla; guluhin; 

tumibok-. 
Flutter-w-Tibok kadalipn; kaguluhan. 
Fluttering a Palikoliko. 
Fluvial a Nauukol sa ilog. 
Flux n Dumi; tae. 
Flux ?;-Dumiimi. 
Fly-r-Lumipad magliparan. 
Fly-n-Langaw. 
Fly blown a Ma bul ok. 
Fly trap-n-Panghuli ng langaw. 
Foal n Potrong bagong pinanganak 
Foal-'u-Manganak ang inahing kabayo. 
Foam M-Hula. 
i^oam-t/'-Rumula. 
Fob V Kayrel. 
Fob v-Dayain. 

Fodder n Pagkain ng hayop. 
P^^e w Kalaban; kaaway; katalo. 
Fogn Ambon. 
Fog-v Umamb n; lumabo. 
Foggage n Kugon. 
Foggy a Balot ng ulap; maambon 
Fogy n Tawong mapurol ang isip. 
Fob inter -Oroy. 
P^oiblje n Pintas sala. 
Foil v-Abalahin; pigilin. 
Fold-tJ Tiklupin lupiin pilegasinkutonin. 



FOR 



231 



FOR 



Fold-n-Lupi; tiklop; pilegap. 
Fol de rol n-Kaululan. 
Foliage-n-Mga dahon ng kahoy. 
Foliate a May dahon. 
Folio-n Dahon ng libro. 
Folk-n Manga towo. 
Follow-i? Sumunod, bumuntot. 
Following w Pag .sunod; pagkakasunod- 

sunod. 
Following a Siimusunod; kasunod. 
Folly n-Kaululan; gawang hunghang; 

kabutingtingan. 
Foment-v-Itapal ang tubig na mainit. 
Fomentation-r» Pagtatapal ng tubig na 

mainit. 
Fond a Mawiwili; maiibigin. 
Fondle ^'-Alindugin pawilihin. 
Fondling-^-Ang minamahal. 
Font n Bukalau. 

Food-n Pagkain ikinabubuhay. 
Food-a-Makakain. 

Fool-^-Ulol; tawongtulig; kawalang isip. 
FooI-í; Ululin; biruin; tuligin. 
Foolery n Kaululan. kabiruan. 
Fool hardy-a-Maulol; tulig; walang ka- 

buluhan. 
Foolish a-Tulig; hunghang macgmang; 

walang isip tungak; ungos. 
Foolishness w-Kaululan; kaungusan ka- 

mangmangan. 
Fools cap-n-Papel de barba. 
Foot-v Paá; panukat na may isangdang- 

kal at kalahati ang haba. 
Foot V Lumakad. 
Footing-w-Lugar ng paá. 
Foot ball nBolang malaki. 
Foot fall-w-Yabag ng paá. 
Foot man-n-Sundalong lakad. 
Foot note w-Huling sabi. 
Foot sore-a Pagod; mapagal. 
Foot step-n-Bakas ng paá. 
Foot way-w bandas. 

Fop-n-Tawong hunghang ó mangmáng. 
Foppery-w-Kaululan; kBmangmangan; 

gawang hunghang. 
Foppish-a-Mangmang; muang. 
For-jjrep.-Para sa, nang. 
For cow;'. -Para ,;3a: nang. 
Forage-n-Sakati. 
Forage v Humanap at kumuha masque 

hindi kaniya. 
For as-much-co7?J.-Sapagka't 
Foray-w-Panduduit. 
Foray-v-Manduit. 
For bade V imp. Ipinagbawal. 
For bear-v-Tumigil; humimpil; tumangi; 

umayaw. 
For bearance-n-Tigil; paghimpil; katim 

timan; hinahon; kahinhinan. 
For bid-v-Magbawal; ipagbawal. 



For bidding-a-Mapagbawal; malabo. 

Fcrce-w Lakas katibayan; kalakasaii; 
apilitan; pagpilit. 

Force?; Gahisin: puersahin. 

Forciblea-Malakas; mapilitin. 

Forceps n-Sipit. 

Ford n Batisan. 

Ford-v Magtawid; bumatis. 

Fore a Naunang na sa harap. 

YoxQ adv. Na sa harap. 

For and aft Ang harap at likod 

Fore boHe-vr imp Ipinagbawal 

Fare boding **-Kaba ng dibdib^ agam 
agam ng loob. » 

Fore caset i;-Humula; hulaan. 

Fore cast n Hula. 

Fore close v Magtuos iwaksi. 

Fore closure-w-Pag tutuos. 

Fore end-n Dulo sa una. 

Fore father n Kanunuan; magulang. 

Fore fend i; Ilagin; umilag. 

Fore finger nHintuturo. 

Fore go u-Maiwan; bitiwan. 

Fore ground n Lupa sa harapan. 

Fore head n Noo. 

p^oreingn-a Buhat sa ibang lupa. 

^oreinger-wTaga ibang kipa. 

Fore know-7/ Maagap malaman. 

p^ore man n-Taira pamahala; ang nama- 
mahala; tawong natatanoha. 

Fore mast n Palo sa una 

Fore most a-Kaunaunahan. 

Fore noon n-Umaga 

Fore rank-n-Tuludtod sa kaunahan; ha- 
rapan. 

Fore sail n Layag sa una 

Fore see-tJ-Unahan umagap; umuna. 

Fore show v Hulaan ipakita. 

Forest-t; Gubat; kagubatan. 

Forester-n-Taga gubat. 

Forestry-w Karunungan tnngkol sa gu 
bat. 

Fore stall-v.Unahan; asaban. 

Fore taste nTikim. 

Fore taste-i^-Asahan. 

Fore tell v Hulaan humula. 

Fore thougl4-w-Asa hula. 

Fore token n Tanda. 

Fore tooth n-Ngipin sa harap. 

Fore top w-Buhok sa noo. 

Fore ever-arír.-Magpakailan man; walang 
hanga 

Fore warn v Bumala; sabihin muna 

Forfeit n-Prenda multa. 

Forfeit-!^ Magprenda. 

Fore gaver. m|?.-Ipinatawad. 

Forge-w-Pandayan: kalan. 

Forge vHuwaran; tularan; palsohin. 

Forger-nAng pumalso sa sulat. 
For get-v Malimutan; pabayaan. 



FOU 



232 



FRA 



For getful-a-Malilimutin; pabaya wa- 

Jang ingat; maligtaan. 
For give-v Patawarin magpatawad. 
For givene^e-** Patawad. pagpapatawad. 
For giving a-Makapag papatawad. 
For got-v.¿mp.-Nalimutan, 
For gotten v- p. j!?.-Nilimutan. 
Fork n Tinedor. 
Fork V Humiwalay. 
For lorn a Malurigkot; maliimbay. - 
Form-w.Hitsura tayo; bikas. 
Form-u-Gawin ang hitsura. 
Kormal-a-Pormal. 
Formalist n Ang nagpopormal. 
Formality w- apormalan* 
Formless a Walang hitsura. 
Former w Aug nnang ang dati. 
Formerly-a/fv.-Sa nna noong dati. 
Formidable a Malakas: katakot takot. 
Formula n Regla patnugot. 
Formulation w-Paggagawa ng reseta. 
For sake-v-Mai wan;umalis huwaggawin. 
For sooth-a(it;.-Totoo; tunay; sa katoto- 

hanan. 
For swear-i? Matrtimpa ng kasiniingali- 

ngan. 
Fort w Kuts* 

Forte n-Katowiran: dahilan. 
Forth adi^.Sa gawing una. 
Forth-a-Ikaapat. 
Forth n- Ang ikaapat. 
Forth coming a Darating. 
Forth with rt^t7-Dabil dito. 
Fortieth a-Ikaapat na puo. 
Fortieth-M Ang ikaapat na pua. 
Fortification-n-Kuta 
Fortify v-Tibay in; gumawa ng kuta 
Fortitude-n Tapang tibay: tibay naloob; 

lakas tigas; lakas loob. " 
Fort night n-Panahonngdalawanglingo. 
Forth nightly-a^i!?.-Sa tuwing dalawang 

lingo. 
Fortress n Kuta. 
Fortuitous-a Hindi sinasadya; nagkaka- 

taon; hindi tinatalaga. 
Fortuity-w Kapalaran. 
Fortune wYaman: kayamanan; kapala 

ran; pae aari. 
Fortunatea Mapalad mapalaran. 
Forty-w Apat na puo. 
Forty-a Apat na puo. 
Forum n Bahay ng hucuman. 
For ward a Mangabas. 
For wards rtfit^.Sa gawing harapan. 
-For ward-t? Ipadala. 
Fdster-tvPakanin tumapang. 
"^■^úu^ht'V. imp.- (^ p. jt^. Lnmaban; buma- 

bag, umaway. 
Fon I -a Mabulok. 
Foul V Bumulok; bulukin. 



Foul-n Guio umpog. 

Found-r imp. S. p. p-Finnlot: nakita; 

nakapulot 
Found-t/'-Itatag; itayo; magtayo; luma 

lang. 
Foundation-n Tatayuan ng bahay. 
Founder-n-Ang nagtatayo ng bahay. 
Foundling-*' IJlila sa ama at ina at 

walang tinutuluyan. 
Foundry n Bubuan. 
Fount-n Bukalan 
Fountain n-Bukalan. 
Four a Apaf 
Fourn Apat. 

Four fold a-Apat na doble 
Four footed a May apat na paá. 
Four score a-Walongpuo. 
Foruteen a Labing apat. 
Fourteen n Labing apat. 
Fourteenths Ika labing apat. 
Fourteenth w Ang ikalabing apat. 
Fourth a Ika apat. 
Fourth M-Ang ika apat. 
Fourthly-aíív.-Sa ikaapai. 
Fowl w Ibon. 

Fowler w-Taga huli ng ibon, 
Fox-w Zorra. 
Fox v-Maglasing. 
Foxy-a Tuso; mátalas. 
Fracas-n Guio; talo; usisp. 
Fraction n Bahagi; quebrado. 
Fractious a Mapootin;ma8ungit sowail 
Fracture-w Bali; basag; lahang. 
Fracture-i'-Basagin; baliin; lahangin. 
Fragile a Marupok. 
Fragility w-Dupok; karupukan. 
Fragment-n-Piraso; bahagi kapiraso. 
Fragrance Fragrancy n Amoy na maba- 

ngo; kabangohan. 
Frasrrant a Mabango; mainam angamoy. 
Frail n Buslo; pangnan. 
Fraila Marupok: babasagin; mahina. 
Frailty-M Dupok; karupokan. 
Frame-Ti-Banhay. 
Frame-i; Magbanhay. 
Frame work-n-Banl\ay. 
Franchise w-Pahintulot ng gobierno. 
Franchise-?? Ipahintulot: pumayag. 
Frangible-a Marupok dapok. 
Frank-a Tapat na loob maliwanagi 
Frank v Ipadala ang sulat na walang 

sello. 
Frank-n Si Francisco. 
Frankin-censew-Adiyangaw. 
Frankness-n Katapatan; liwanag. 
Frantic a Bali w galit na galit; ulol 

sira an^ loob 
Fraternala Nauukol sa pagkakapatid . 
Fraternity n Pagkakapatid. 
Fraternize V Sumama parang kapatid. 



233 



FUG 



Fratricide n Ang natay sa sariling ka- 

patid. 
Frauds Daya; hibo; patibong; paraya. 
Fraudulenta Magdaraya; suitik. 
Frauhgt a Puno; may lulan. 
jbray n Pagtatalo, babag laban; bangay; 

bungo. 
Fray-2/ Gasgasin; kuskusin. 
Freak nSumpong. 
Freckle n Mansa ng mukha. 
Free a Timawa malaya; dalisay walang 

tali. 
Free v-Timawain; iligtas; paluagin. ha- 

nguin. 
Free booter-n-Magnanakaw manduduit. 
Free born «-Hindi aiipin. 
Freed man-n-Tawong malaya. 
Freedom-n- Kalaya an . 
Free man-n Tawong malaya. 
Free will-n Sariling gusto; kusa. 
Freeze-v-Maging hielo. 
Freight n-Ang nilulan. 
Freight ?rllulan; lumulan. 
French a Franceis; nauukol sa Franceis. 
French n- Tawong Frances. 
French man-M-laga Frances. 
Frenzy n Kaguluhan ng isip galit. 
Frequence Frequency-n-Kadalasan; pa 

mamarati; pagkalagi. 
Frequent a Madalas; towi; gamit. 
Frequent v-Madalas dalawin; magmada- 

las; pamaratihin mamalagi. 
Frepuently-aát;. Madalas. 
Fresh-a Sariwa: bago, 
Freshen-v-Panariwain. 
Freshet-n-Baha. 

Freeh man-w Ang bagong nag aaral, 
Fresh water n Tubig na mataban g. 
Fret i; Magtampo; magbalisa. 
Fret M-Tampo. 
Friar n Fraile. 

Frairy-n Kapisauan ng mga Fraile. 
Friction w Pagkuskos. 
Friday-w Viernes. 
Fried v. imp. & p. |}.-Nakaluto; naka- 

prito. 
Friend-w-Kaulayaw kalaguyo; baibigan; 

magkaibigan. 
Friendless-a- Walang kaibigan. 
Friendiy-a^Maiibigan; magiliw. 
Friend ship n Pagkakaibigan. 
Fright-n-Takot; sindak: gulat ngimi. 
Fright v-Tiimakot; magulat. 
Frighten-1^ Takutin gulatin; manakot; 

pukawin. 
Frightful a-Katakottakot; kakilakilabot; 

kasindaksindak. 
Frigid a Maginaw; malamig. 
Frigidity-n Ginaw; kalamigan; lamig. 
Frigidness-w Ginaw; kalamigan; lamig. 



Frill n-Filegas. 

Frill-i/'-Pilegasin. 

Fringe-w Uria gilid; dagdag; borlas. 

Frisk-t'-Mag aliw; mag likot; maglun- 

dag; tumakbo 
Frisk n Aliw. lundag. 
Frisky a-Maaliw; malugod. 
Fritter-n Buchebuche; maruya. 
Fritter tJpirasohin. 
Frivolous-a Walang halaga; walang ka- 

buluhan. 
Friz Frizz V Kulutin ang buhok. 
Frizzle v Kulotin. 
Frizzly a Makulot kulot. 
Fro adv. MalsLVo; sa gawing likod nang. 
Frock n-Kamisola. 
Frogn-Palaka; tugak. 
Frolic a Masaya. 

Frolic w-Saya kasayahan lugod. 
Frolic V Maglikot; mag lundag; tumakbo. 
Frolic some-a-Masaya malugod. 
Fromprep. Buhat nang; buhat sa; taga. 
Front-n-Harap, harapan: mukha. 
Front v-Tumapat humarap. 
Front a Harap nasa harap, 
Frost-n Busilak 
Frost v Umulan ng busilak. 
Frosty-a-Mabusilak. 
Froth n Bula; subo. 
Froth í/Bumula. 
Frothy a Mabula. 
Fruuzy-a-Mabulok. 
Frow-*i-Woman 

Froward-a Matigas ang ulo; sowail. 
Frown-n-Sibangot. 
Frown v Makasibangot. 
Frowsy-a-Sabog sabog; gusot ang buhok. 
Frozen a Hielo. 

Fructification-w-Pagpapataba ng lupa. 
Fructify v Patabain ang lupa. 
Frugal a-Matipid; maramot. 
Frugality-n-Pagtitipid; katipiran; kasi- 

yahan; kahinhinan. 
Fruit-w-Bunga. 
Fruitage-w Manga bunga. 
Fruitful-a-Mabunga; malago; mataba, 
Fruitfulness-w-Katabaan ng lupa. 
Fruition-n-Paggagamit: kagamitan. 
Fruitless a -Walang bunga; karat. 
Frustrate-v-Abalahin: supilin. 
Frustrate-tt Walang kabuluhan. 
Frustration-n-Pagpawala ng kabuluhan. 
Fry-v-Prituhin; lutuin sa mantica. 
Fry-n Ano mang bagay na pinirito. 
Fuddle-v-Palasingin: maglasing; lumabo 

ang isip dahil sa alak. 
Fudge nKahambugian. 
Fudge-v Magsalita ng walang kabuluan. 
Fuel n-Gatungan: uling. 
Fugitive-a-Natatakbo; nakatago. 

30 



GAI 



234 



GAL 



Fugitive-yí'-Ang nagtanan; tiimekas. 
Fulcrum n Tungkod; panghuit; suhay. 
Fulfill-vTumupad; gumanap. 
Fulfillment w-Pagtu pad 
Full a Puno; lubos; puspos; sakdal; 

busog, 
Full-n Kabusugan: kasaadalan. 
Full-arít;. Lubos; puspos. 
Full -y Punuin. 
Fullness-n- Kasaganaan . 
Fulminate v Pumutok; kumulog 
Fulmination-w Pagputok 
Fulsome a-Labis na labis; makasusu- 

klamin; masusuklam. 
Fumble t? Biglain gawin nang hindi 

tama. 
Fume-w-Asó usok. 
Fume v-Umasó; umusok,. 
Fumigate-r-Isuob; numuob; suobiiu 
Funaigation-??-Pagsuob. 
Fumy-a Maas5 mausok. 
Fun-w Saya; tuwa; kasayahan; aliw. 
Function n Katungkulan. 
Functionary-n-Ang mav katungkulan, 
Fund-n Pundo puhunan; tinda. 
Fund V Mamuhunan. 
Fundament-n Tumbong. 
Fundamental a Unang. 
Funeral-w Paglibing. 
Funeral a-Nauukol sa paglibing. 
Funereal a Nauukol sa paglibing. 
Fungous a Buhagbag. 
Funkn-Baho alingasaw. 
Funk-v Bumalio; umalingasaw. 
Funnel-n-Paasuhan. 
Funny-a-Masaya. 

Fur-w Balat at balatíibo ng Itayop, 
Furbish-v-Kiskisin; bulihin. 



Furcate a May sanga. 

Furfur n Balakubak. 

Furious-ü-Baliw galit na galit, 

Furlf-Ibalot balutin. 

Furlong n Layo ng 250 baras, 

Furlougb n Tulot; pabiutulut. 

Furnace n Apuyan. 

Furnish-?;-Tulungin; ibigay ng kaila- 
ngan. 

Furniture ti Manga kasangkapan sa 
babay. 

Furrow wTudling; bakns linang. 

Furrow V Itudling; tutnudling ibakass. 

Furtber-aiit'.- Malayo pa; sa gawi roon 
pa. 

Further-íi Dako roon. 

Further-i5-Pasulungin; isulong; tunm- 
long. 

Furtberance*n Pagpasulong 

Further more aííf.-Bukod pa sa rito; lam- 
pas pa rito; mahigit pa. 

Further most a Kalayo layoan. 

Furtive a Tuso; ninakaw. 

Fury n Galit. 

Fuse i>Tunawin tumunaw. 

Fusible a Maaling matunaw. 

Fusion n Pagtunaw. 

Fuss n Guio talo pagtatalo. 

Fuss V Gumulo; maguió magtalo. 

Fussy a Maguió. 

Fust w Araoy na masama. 

Fusty a-Maamag. 

Futile a Walang kabuluhan. 

Furtility n Kawalang ng kabuluhan. 

Future-a Nauukol sa panahong dara- 
ting; magiging. 

Future nPanahon darating. 

Futurity-n-Panahong darating, 



C3- 



Gab n Bibíg; salita. 
Gab-v-Magsalita ng kaufuían. 
Gabble-v-Magsalita ng walang kaixuhv 

han . 
Gabble-n-Salitang walang kabuluhan. 
Gad-^Pasiál 
Gad v-Gumala. 

Gad a-bout-w Tawong mapagpasial. 
Gadder ti Tawong mapagpasial. 
Gad fly-w-Pangaw. 
Gaff-n Kalawit; panungkit. 
Gaff V Sungkitín. 
Gage w Katibayati. 
* Gage V Tibayin sa kasulatan. 
Gage-w-Paniikat. 
Gage-v Sukatin: manukat. 
Gaiety-w-Kasayahan; saya. 



Gaily rt/fi?.-Masaya; maaliwaliw. 

Gain-w-Pakinabang; tubo. 

Gain-v Tumubo, magtubo; manalo ta- 

muhin; makinabang. 
Gainsay -v-Talikuran; itatua magkaila; 

tumalima. 
Gaitn-Lakadí palakad. 
Gaiter-nTakip ng bukongbukong. 
Gala-w Piging; pista. 
Gale wBagytí. 
Gall-n -Dagli; apdo; kapaitan; tampala. 

san . 
Gal l-v- Gum as gas. 
Gallant-a-Maganda ng loob; mainaní 

maginoo; matapang. 
Gallantry n Tapang, lakas; kagandahaii 

ng kilos. 



(4 AS 



nb 



GEN 



Galley-n-Kosina ng sasakyan. 

Gallon n Galon. 

Gallop vTumakbo. 

Gallop nTakbo. 

Gallows n Bibitayin, 

Galvanic a-Nauukol sa galvánico. 

Galvanize i;-Mag galvanizado: 

Gal vanized-v Galvanizado. 

Gamble i;-Mag sugal. 

Gambler-n Magsiisugal; tawong mapag- 

sugal. 
Ganiboln Laro. 
Gambol v Mag laro. 
Gambrel M Paa ng kabayo. 
GnmenLaro biro. 
Game a-Matapang. 
Game-iz-Magsugal magsabong. 
Gamin nBatang gala. 
Gam8ter-?^ Ang naglalaro; magsiisugal. 
Gandern Gansaiig barako. 
Gang-n Kapisanan ng tawo; bunton ng 

tavvo. 
Gan grane n Gangrena. 
Gan grene-i;-Bumulok ang sugat. 
Gangrenous 0- May nana ó gangrena. 
Gang way n Paraan, daan. 
Gaol-w-Bilango kalabuso. 
Gap ?i-Tipo; puang. 
Gap v-Tipunin; bingawin. 
Gape M-Hikab 
Gape t^-Maghikab 

Garb i^-Damit; hitsura; pananamit. 
Garbage-n Sukal kasukalan. 
Garble i; Dikdikin; piliin. 
(xarden-n Halamanan. 
Garden-v Maghalaman. 
Gardener-n Ang magbabalanian. 
Gadening n Paghahalaman. 
Gargle v Mugmogin. 
Gargle n Mugmog. 
Garish a Hambog; mayabang. 
Garland n Koronang bulaklak. 
Garlic-w Bawang. 
Garment ti-Damit; pananamit. 
Garner-i? Ilagay ang palay sa bangan. 
Garner-ii Bangan. '> ^ 

Garnish v Gayakin pamutiin. ' » 

Garnish n-Gayak; pamuti. ^ 

Garret nLoob ng bubiingan. 
Garrison n Manga sundalong nakadis- 

tino sa isang lugar. 
Garrulous a Masai ita; maguió. 
Garrnlousness-w Kalagayang masaliiá; 
Garter íz Ligas panali; tali. ' 
Garter t'Talian ng ligas. 
Gas n Gas 

Gaseous a May kahalong ga:8. 
Gash-v Tuniaga tagain; hiwain; huniiwa. 
Gash n-Taga; hiwa. 
Gasp V Maghingalo. 



Gasp-w-Hingalo. 

Gastric-a-Nauukol sa sikmura. 

Gate n-Trangkahan; trangka. 

Gate way-n-Paraan daan trankahan. 

Gather-t; Iponin; umani; anihin iligpit; 
tumipon magpisan; magtipon 

Gathering-n-Pagkatipon: katipunan; ka 
pisanan. 

Gaud-w-Sangkap na walank kabuluhan. 

Gaudy a-Mayabang; hambog 

Gauge V Takalin. 

Gause-n-Takai. 

Gaunt-a Payat. 

Gauntlet-n Guanta. 

Gauze a Manipis magaan. 

Gauzy a Manipis; magaan. 

Gave -^^ m;i?.-Binigay. nagbigay. 

Gavel w-Talumpo. 

(iawkn-Ulol. 

Gawk V Kumilos ng paulol. 

Gawky a Bastos. 

Gay-rt Masaya; malugod; mitutuwa; ma- 
kin is maaliw. 

Gayety n-Tuwa kasayahan; higod: ka- 
luguran; saya katuwaan; kali gaya- 
ban. 

Gaze-i^-Tumingin; silayin. 

Gaze-n-Tingin; masid; silay. 

Gazette n-Pahayagan. 

Gearn-Damit; kasangkapan. 

Gear i; Magbihis. isuot ang damit. 

Geese-n Manga gansa 

Gelatin n Jelea. 

Gelatinoiis-a Malagkit. 

Gem-a Sangkap. 

Gendern Kaibhan nang lalaki sa ba- 
bayi 

Genealogical tt-Nauukol sai lahi. 

General-^-General; puno ng hukbo. 

General-a Karaniwan; litaw; alam nahg 
madia: hayag. 

Generally-afZt^.Sa karaniwan: hayag. 

General ship w-Kalagayang general; ka- 
tungkulang general pagka general. 

Generate vParamihin; gnmawa gawa. 

Generation n Lahi. 

Generator a-Ang gumagawa. 

Generosity w-Kagandahan ng loob; ka 
butihan ng loob; kamahalan. 

Generous a Magandang loob; mabuting 

loob: magaling mapagaampon. 
Genesis w Genesis. 
Geniel a-Maawain. 
Genital a Naaukol: sa isang panahon ó 

sa isang lahi. 
Genitive a Nauukol sa kalagayang lala- 
ki ó kalagayang babayi. 
Genitor-ti-Tawong marunong at mátalas. 
Genteel a Magal ang. 
Gentile-w-Gentiles; ang hindi binyagan 



L^^^ 

Gentile-a-Hindi binyagati. 
Gentility w Galang; kagalangan 
Gentle-a Malambot ua loob; mabait 

banayad; maawain. 
Gentle folk-n Tawong maginoo. 
Gentlemann Tawong maginoo, ginoo. 
Gentlemanlike a- Parang giiinoo, magi- 

noo mabal. 
Gentle manly a Mahal; magalang. magi 

noo. 
Gentle woman n Binibini. 
Gently a Anas, inot inot dahandahan; 

utay utay. 
Gentry-n Manga tawo 
Genuine-a-Wagas; tunay. totoo; dalisay. 
Geographic a Nauukol sa geografía. 
Geography n Geografía. 
Gealogicál a Nauukol sa bato. 
Geometrical a-Nauukol sa Geometría. 
Geometry-n Geometría. 
Germ n Pinangalingan, pinagmulan; pi 

nagbuhatan; bin hi. 
German n-l'aga Alemán. 
Germane a-Nauukol bagay akma 
Germinate v-Sumupling; magusbong. 
Gestation-n-Pagkabuntis. 
Gesture n Kaway ng camay. 
Gesticulate v- Kaway in; kumilos. 
Get v-Magkaroon; man alo; magaral; 

kamtan; maykamit. 
Gewgaw^ n Bagay na walang kabuluhan. 
Geyser n Bukalan ng tubig na mainit. 
Ghastly Parang patay; mapntla ka 

takot takot. 
Ghastly «dü Katakot takot: kakilakila 

bot; maputla-putia. 
Ghost nNuno: guniguni; capre. 
Ghostly-w-Para ó nauulol sa nuno. 
Ghoul-n-Demonio. 
Giant w-Gieanti; tawong; malaki. 
Giant-a-Malaking malaki 
Giantess n Giganting babayi. 
Gibbet n Bibitayan. 
Gibbet-v Bitayin; ibitin sa liig. 
Gibbon-w Ungong malaki at walang 

buntot. 
Gibbous-a Hubog. 
GibevMurahin: pintasin; alipustain; 

uyamin. 
Gihe-n Alipusta; pintas: uyam 
Giblets-w-Puso; atay at buche nang 

manok. 
Giddy-a Magaan ang iilo; maliliw. 
Gif t w Bigay; s^hibong; alay; kaloob; 

hayin. 
Gigw-Calesa; salapang. 
Gig-v Salapangin ang isda. 
Gigantic a Malaking malaki. 
Giggle t;.Tnmawa. 
Gigglew-Tawa .. ; 



236 



GLI 



Gild-v-Pahiran ng ginto; duraduhin. 

Gill-n-Hasang. 

Gill-w-Takal, gatang. 

Gim crack w-Kasangkapan na walang 

kabuluhan laroan. 
Gimblet Gimlet nBalibol. 
Gimpn-Trencillas. 
Gmn Ginebra. 
Ginger-w Luya. 

Gingerly a<ii7. Mainam; matatakotin. 
Gingham n-Sita kayong sita. 
Gipsy-w Hampas lupa; tawong walang 

tinitirahan. 
Gird V Bigkisin paligirin. 
Gird n Pamigkis sakit pintas. 
Girdle w-Pamigkis. 
Girdle v-Paligirin; bigkisin. 
Girl n Ba^ang babayi. 
Girl hooá-n- agkabata ng babayi, 
Girlish a-Nauukol sa batan g babayi. 
Girt-v imp.-Binigkis. 
Girth-n-Ang bilog. 
Gist-n-Pandulo; kahulugan. 
Give-v Magbigay; bigyan; ipagkaloob, 

tulutan. 
Giver-w-Ang nagbibigay. 
Gizzard n-Balunbalunan. 
Glacial a-Nauukol sa hielo. 
Glaciern Bundok ng hielo. 
Glad a Tuwa; natutuwa; masaya malu 

god; maligaya; matuwa. 
Glad-v-Aliwin pasayahin. 
Gladden-i; Sumaya pasayahin. 
Glair-n-Ang puti ng itlog. 
Glair-v Ipahid; pahiran. 
Glairy-a-Nauukol sa puti ng itlog 
Glance-n-Silip; tingin; masid; silay; su- 

liap. 
Glance-v Silayin; silipin; suliapin; tu- 

mingin. 
Glanders n-8akit ng liig ng kabayo. 
Giare-T/Tumingin ng masama. 
Glare^-Masamang tingin. 
Glass-n-Orlstal; bubog; baso; kopa. 
Glassy n Parang cristal. 
Gleam n Sinag. 
Gleam vLumiwanag. 
Gleanu-Maghimalay. 
Gleanings ;í Hi mal ay. 
Glebe w Lupang simbahan. 
Glee-n-Towa; saya; lugod. 
Gleeful-a-Masaya; malugod maligaya 
Glib-a-Malangis; masalita. 
Glide a-Dumaplis; madapilas. 
Glim w Haw ng kandila 
Glimmer-w Haw ng kandila. 
Glimmer-v Kumiritab; maningning. 
Glimpse w-Suliap silay. 
Glisten-Tz-Kumisap: kumintab; kumi- 
sap; magningning. 



GOD 



237 



Glitter-v-íCumislap; kumisap. magning- 

ning. 
Glitter 7^ Kislap. kintab. 
Glittering a Macingning; makislap 
Globe n Mundo; bilog, sangkalibutan. 
Globular a Mabilog. , 
Gloaming-w Orasion. 
Gloom-ti-Dilim- kapanglawan; lumbay; 

lungkot. 
Gloom V Dumilim. 
GlooKiy-a-Mapanglaw, malungkot; ma 

dilim. 
Glorification-n-Kalualhatian. 
Glorify-v Malualhati. 
Glorious a Malualhati. 
Glory w Lualhati kaloualtian dangal: 

karangalan; ganti; kabantugan puri; 

kabunyian kamahalan. 
Glory v-Maglualhati; magparangalan. 
Gloss-n Ningning; kintab kislap, kinang; 

kinis. 
GI0S8 V Kumintab; kumislap. 
Glossy-a-Makintab; makislap; makinis; 

maluningning makinang. 
Glottis n-Lalamunan. 
Glove ri-Guantes. 

Glow V Kumislap; kumisap magliwanag 
Glow n Kislap; ningning; liwanag. 
Glow worm n Uod. 
Glue n Pagkit. pandikit. 
Glue i; Idikit. 

Gluma Madilim ang mukha. 
Glume wJpa , 

Glutv.Lamunin. 

Glut-w-Kabusugan; kahustuhan abala. 
Glutinous-a Maganit. 
Glutton w Tawong matakaw. 
Gluttonous a Matakaw. 
Gluttony-n-Kasibaan; katakawan. 
Glycerine n Glicerina. 
Gnarl n Kuton 
Gnarl-v Umangil: tumahol. 
Gnash v Sumagpang. 
Gnat n Pulgas. 

Gnaw v-Kagatin: kumain; ngatngatin. 
Gnome n Nuno; unano. 
Go V Pumaroon; pumunta; magpunta. 
Goad M-Panudlong; tudlong. 
Goad-v Tudlungin. 
Goal-n-Hanga dulo. hanganan; hanga 

han; patay. 
Goat-n Kambing. 
Goatee-w-Balbas. 
Goat herd n Ang^ nagpapastol 
Globbe-v Lamunin; umiyak ang pavo. 
Globber-w-Pavo; pavong barako. 
Goblet-n-Baso: kopa. 
Goblin-M-Tianak: duende. 
Gobv-n Kapabayaan; tangi. 
GODwBATHALA! DIGS. 



GR W 

God child n-Iriaanak. 

God danghter-n Inanak. (habnyi). 

God dess 71 Babaying maganda. 

God father n Inaama. 

Godless a Walang Dios, 

Gcd like íi Malualhati; parang l>ios. 

Godliness wKalinisan ngkalulua; kapu 

rihan; puri dikit; ganda. 
Godly a-Magalans; mapagdasal. 
God uiother n Iniina. 
God sendn Bahay na ipinagkaloob ng 

P. Dios. 
God son n Innanak; (lalaki). 
Goggles n Salamin sa mata 
Going n-Pagparoon pagpunta pag alls. 
Gold-w-Ginto. 

Gold dust 7^ Gabok ng gintd. 
Golden a May halong ginto maginto. 
Gold smith-n Platero. 
Goner.;? jo Nakaalis, umalis na. 
Gone-?i-Kuliling 
Good-n-Mabuti; masunurin. 
Good w-Kabutihan; buti; kaamoan. 
Good-aril?. -Mabuti bun. 
Good-by Good-bye ^i Paal«m. 
Good-by-Good-bye-mier.-l aalam. 
Goodly a Mabutibuti: mainam; malaki. 
Good natured a Masunurin; m abut i ang 

ugali. 
Goodness n- abutihan. 
Good tempered a Mabuti ang ugali ma 

sunurin 
Goody goodya Mabuti. 
Goose n Gansa. 

Gore n-Sesgo: dngong namuo. 
Gore 17 Mag.^esgo suagin. 
Gorge nSaluysoy. 
Gorge-v Lamunin. 

Gorgeous-a Mainam; dakila; ♦ maganda. 
Gorilla a Musang 
Gofmand M Pawong matakaw. 
Gormandike-r'-Lamunin. 
Gory a Madugo. 
Gosling n Inakay ng gansa 
Gospel-n Biblia passion. 
(lOssamer-n-Kalapiaw. 
Gossip nSitsit. 
Gossip-v-Sumitsit. 
Got-r. zmp.Nagkaroon kinamtan. 
Gougen-Lukob. 
Gouge vLukubin. 
Gourmand n-Tawong matakaw. 
Gout-nSakit ng Bukongbukong. 
Govern n-Manuno; maghari mamábala. 
Governor n Hari; puno: gobernador. 
Governess-n Maestra. 
Government-w-Pamumuno; paghahari; 

pamamahala; paggogobierno. 
Governatorial a-Nauukol sa gobierno. 
Gown-n Dam it. . 



GRA 



2.38 



GRE 



Garb-ü akiitin; agawiii. 

Grab n Agaw; dakot. 

Grace n Gracia; ganda ng kilos, kaina- 

man ng ugali. 
Grace n Dialog , ang gracia, 
(graceful w-Maganda; rnarikit. makinis; 

mainam ang kiloí?. 
Graceless a-Bastos hamak. 
Gracious a Magandang loob niabniing 
loob. ' ' 

Gradation n -Pagsnlongng untiunti; pag- 

ayos paghnsay. 
Grade V Ayusin; ilagay sa grado. 
Grade nGracio: lagay 
Gradiial-a Untinnti. 

Graduate n Ang bagong labas sa escuela. 
Graduate v TuTnangap ang titulo; tapu- 

sin; ang carrera. 
Gra luation-ü Paglabas sa escuela. 
Grain n > util binhi. 
Grain v Ru inútil. 
Gram n Gramo. 
Gramíiiar w Gramática. 
Grammarian-M Aang sumulat grama- 
tica. 
Grammatical-a-Nannkol sa gramática; 

ayon sa gramática. 
Granary w-Bangan; taguan ng trigo, pa- 
lay, at mais. 
Grand a Dakila marangal; maginoo; 
malaki magalang bantog; mahal; 
kagalang galang. 
Grand child-w Apo: inapo. 
Grand daugther w Apong babayi. 
Grande-nTawong dakila ó marangal. 
Grandeur-n Kadakilaan; kalakiban; kai 

naman. 
Grand father n-Nunong lalaki, ingko. 
Gíaiidiloquence-tí-Salitang marangal: 

kainaman ng pananalita. 
Grandiloquent a Mainam manalita. 
Grand mothern Nunong baV)ayi, impo. 
Grand sire-w Ingkong. 
Grand son a Apong lalaki. 
(irange-n-Ari ng may lupa. 
Graniten-Batog mainam parang- mar- 
mol. 
Graniverous a Kumakain ng palay. 
Grant I'-Pumayag; ipahintulot; tulotin; 

magkaloob; magbigay. 
Grant nBigay; kaloob. 
Grantee n Ang tumangap ng killoob. 
G r a n tor w^- A n g n agb i g ay . 
Granular-rt- Parang butil; mabutil. 
Granule ii Butil. 

Granulous a Mabutil. ^ ^ 

Grape w-IJbas. " 

Grapery-nHalamanan ng ubas. 
Grape stone w-Huto ng uV>as. ^ 
Grape vine n Lipay ng ubas. 



Graphic a Nauukol sa sulat. 
Graphite n Tinga. 
Grapple-a Magbuno bumuno. 
Grapple-n Buno sungaban. 
Gra8p-i;-Hawakan; humawak; kunin; 

agawin dampotin 
Grasp n Hamak; dampot. 
Grass hopper-n. Balan g; lukso. 
Grass ness nKalaguan ng damo. 
Grass-widow-n Bao sa bithay. (haha- 

(yi)' 

Grsa widower-n-Bao sa buhay (lalaki). 

Grassy a Maramó 

Gratb n Alitiit. 

Grate V TJmalitiit; ikudkod kumayod; 

himangitngit. 
Grater n Kudkuran. panudkod. 
Grateful-a Marunong magutang na loob. 
Gratification-n Ganti biyaya; dulot; ka 

loob; alay; bayad upa. 
Gratify i; Gantihin; gumanti magbigay 

loob; bigyang loob ipabuya. 
Gratis^ Walang bayad.. 
Gratitude M Utang na loqb 
Gratouitous a Walang bayad. 
Gratuity w Bierav pagbigay; kawalan ng 

bayad. 
Gratúlate t;-Fatihin buniati. 
Gratulation-n Pagbabati 
Gratulatory-a Masayn. 
Grave-a Pormal; mabigat; totoo; walang 

biro. 
Grave nLibing kabaong; libingan. 
Gravel-n-Buhangin na magaspang. 
Grave stone n-Tumba ng patay. 
Grave yard-/i-Pantion. 
Gravitate-v Humiling: tumuntong. 
Gravitation n Pagkabiling 
Gravity n Tuntungan. 
Gravy n Sawsaw. 
Gray a Upat; mura kayumangi. 
Gray-n-Kulay na kayumangi. 
Gray beard-n Tawong matanda. 
Gray headed-w-Mauban maputi ángulo. 
Grayish a Kayumangi 
Graze-v-Magpastol 
Grazing w-Pagpapastol. 
Grease-n-Mantika; sebo. 
Grease-v-Pahiran ng sebo; pahiran ng 

mantika' 
Greasy a Mamantika; mataba; masebo; 

malagkit. malibag. 
Great-grand childn-Apo sa tuhod. 
Great granddaugther.-nApo sa tuhod 

(babdyi). 
Great-grand fatber-w- A ma ng nuno. 
Great-grand mothern-lna ng nuno. 
Great-grand son-w Apo sa tuhod (lalaki). 
Grebe M-Pilepile. 
Grecian w.-Nauiikol sa griego; Griego. 



GEO 



239 



(ÍUE 



Greed n Kaingitan na8a, katakawan; ka 

sakiman. 
Greedy-a-Mataka'vA;mapagna8a:ma8akiiii. 
Greek-ii Nauukoi sa taga Griego. 
Greek-w Griego. 

Green-a Verde; hilaw; sariwa inura 
Green n Kulay verde. 
Green-v-Siimariwa. 
Greenish a Verde; hilaw. 
Green horn n-Tawong hindi niarunong; 

bagong nagaaral. 
Greet vBajtiin; yumuko; kinmi8tahin. 
Greeting.^ Bati; yuko; kumusta. 
Grenadiemi Sundalong lakat. 
Grew-v. wlp.-Vumnho nakatiibo. 
Grey-a Kapiniangi. 
Griddle w-kawaling inababaw. 
Gridiron ?ilhawan. 
Grief n Diliita; lunkot hambal davva^; 

iumbajj hapis; daiamhati; taghoy. 
Grieve f-ljamdamin magdamdani; hu 
mapis; inaglumbay: magdalita; rna- 
nagho;. 
Grievance n Hapis daiamhati: pighati; 

daing; taghoy. 
Gr̀voii;-a Mahapis; agraviado inapig- 

hkti: Jttalumbay. 
GrilW llawin; magihaw 
GriuW.y[abai?sik madilim ang niuklia, 
GrimW n Ngiwi kibit. 
Grimasf t? Kumibit; ngumiwi, 
Grimallti-n Pusang matanda. 
Grime rííungis uling; dund. 
Grime vHimingis; diimumi. 
Grimy alarungis; mariimi. 
Grin-r-Kjmiti. 
Grin nMti. 

Grind-v imiling; mulihin; alilivsin. 
Grinder Ang gumiling; bagang. 
Grind stie n Hasahan. 
Grip-v-Erakin; humawak. 
Gripe n iwak. 
Gripe v-*wakin ng mahigpit: maglii- 

rap: iliakit ang tian> 
Gripe nipis; hirap; hawak. 
Grippetftkit ng lalamnnan. 
Grisly aitakottakot: kakilakilabot. 
Gri8t-r> lis na ginilirig. 
Gristle futong malambot. 
Grit'ti Bangin;tapang;kabuoanngioob. 
Grit-v-Gigin; gumiling. 
Gritty oatapang. 
Griz7.le<ayumangi. 
Grizzly ayumangi. 
Groan-fflbik; Halinghing. 
Groan-n Hnghing; hibik. 
Grocer- w-^ nagtitindang manga 

pagkain. 
Grocery-w-ilahan nang manga pag- 
kain. 



Grog/i Alakv 

Grogery Grogshop-n Tindahan ng alak. 

Groin ?t Sinapupunan singin. 

Groom n-Lalaking bagonjj: kasal. 

Groom-v Mahalaga sa kabayo. 

Grooms man ti Abay ng lalaki sa ka^al. 

Groove n-Bakam bakas 

(rroove V Bakasin. 

Grope vApuhapin; damahin; kapain. 

Gross ii Bastos; magasf)ang; masinsin; 

mapurol makapal walaiig liiya 
Gross n Bilang ng isangdaan at apat na 

puo at apat: 144 
Orot Grotto n-Yungib lunga. 
Grotesque a Maka^atawa, 
Ground t^ imp. Giniling. 
Ground-w Lupa> bukit. 
Groundless 1' Walang katowiran. 
Ground nut n Muni. 
Grotind work-w Tatayuan ng bahay. 
Group w-Grnpo bunton; katipunan. 
^roup V Ibunton pamisan tnmipon» 
Grout n Mais ó bigas na durog: binlid. 
Grove n Kalioyan. 
Grovel v Guniapang sa lupa liuniamak, 

Grow-?7 Tumubo lumaas; dumand lu- 
mago; sumilang. 

Growl V Umangil dumabog; dumaing. 

Growl-ti-Angil dabog; daing. 

Grown t'. p. p.-Tumu])o na; nakatubo 

Growth n Tubo paglaki, 

Grubv Hukayin; putulin sa ugat. 

Grub n Uod. 

Grudge « Dulasakapua tanini tsaka{>ua. 

Grudge-?? Dumula sa kapua. 

Gruel n Sabaw. 

Gruff a-Bastos. 

Grum a Tahimik madilim aUg mnkha. 

Grumble-v-Bumulongbulong dumabog; 
dumaing; magdalainhati. 

Grunt n-Gukgok. 

Grunt f-Gumukgok. 

Guana nBayawak. 

Guanon-Dumi ng ibong dagat. 

Guarantee ?? Tibayan: ki. 'layan; tindi. 

Guarantee r Tibayin tindigan; bigyang; 
ng katibayan. 

Guaranty-w-Katibayan; tindi. 

Guard vAlagaan bant ay in; in gat in; 
itago. 

Guard n Bantay; ingat; taiiod Aug nag 
aalaga. 

Guardedly aritv -Main gat. 

Guardian-w-Poder. taga ingat ang yaman 
ng uUla. 

Guava w-Bayabas. 

Gubernatorial a Nauukolsa gobernador. 

GuevSs t? Tumuring; tnmama. 

Guess n-Turing; tama. 

Guest-w-Visita; nanunuloy. 



HAF 240^ 

Guffaw-n Halakhai; tawaiig nialaka». 

(Tuidance M-Pagturo; pagakay. 

Guide t? Akayin; ituro. 

(iiiide-w-Taga luro; taga akay. 

(Tiiile-w Hibo, daya 

Guileful a Nakahihibo; magdaraya. 

Guileless a Walang daya^ 

Guillotine n-Makinang pannigot ng iitó: 

Guillotine 17 Pugutin ang ulo, 

(Tuilt-wKasalanan sala. 

Guiltless a Walang kasalanari. 

ÍTuilty-aMay kasalanan. 

Guise n bitsura bikas. 

Guitarn Guitara. 

Gulch n Sungoy; saluysoy. 

GulfwBaraso ng dagat, loob, 

Gull-v Dayain manekas; tekasin. 

Gull n-Daya tekas. 

Gullet-n-Lalamunan. 

Gullible a Makakadaya; madaling da- 

yain 
Gully w Sungoy; saluysoy. 
Gully i;-Sumahiy8oy. 
Gulpv-Lamunin. 
(lulp n Ang nilamon; anomangbagay na 

nilanion. 
Gum n Dagta. katas; goma. 
Gumi;-' umatas lumapot. 
Gum n Gilagid ng ngipin. 
Gummy-a Madagta; makatas. 
GumpnUlol. 
Gumption n-Katusuhan; talan. 



HAL 



Gun-n-Baril. 

Gun i^-Mangaso. 

Gunnern Ang marunong bumarih 

Gunning-/* Pangangaso. 

Gun powder /iPulvora ng baril. 

Gun shot-n-Putok ng baril 

Gunsmith n Ang marunong magkum 

poni ng baril. 
Gun stock n-Tangnan ng baril. 
Gurgle t?- VI ugmogin. 
Gurgle-n Mugmog. 
Gush V Bumukal. 
Gush-n-Bukal. 
Gusset n-Sukob. 

Gust n-Lasap; lasa; hipo ng hangin. 
Gusto-n-Lasap: gusto. 
Gusty a Mahangin. 
Gut-n Bituka; isaw. 
Gnt-v Alisan ang bituka. 
Gutta perchan Goma parang adyangaw. 
Gut^ern Sangka: alnlod. 
Gutter-n Ilagay ang alulod. | 
Guttural a Nauukol sa lalami^an. 
Guy-n-Liibid na pangpatibay.^\ 
Guzzle-i;-Uminom ng madalasj 
Gymnast-w-Gimnastico. ^^ 

Gypsy n-Hampaslupa. s 

Gyrate-n-Uminog; umikit. \/ 

Gyration-n-Paikit painog. L 

Gyratory-a Pagikit, painog. y 
Gyve-n-Pangapos. I 

Gyve-v-Gapusin. 



Ha-Hah-mfer.-Ha. 

Habiliment w Damit. 

Habit-w-Ugali; kaugalian; kagawian; pi- 

nagkaratihan. 
Habit-v-lumira; tumahan; dalawin ng 

madalas. 
Habitable a-Gawi; matitirahan. 
Habitat n Dating tiraban. 
Habitationti-Tirahan; tahanan han- 

tungan. 
Habitnal-a Lagi l^gi na. 
Habituate-f- umagi; mamalagi. 
Habituation w-Pamamalagi. 
Hack t? Tagain; hi wain tad tar in. 
Hack n Hiwa tagá; tadtad. 
Hack w-Carruaging inupahan. 
Hack-a-Inupahan. 

Hackle-v Suklayin ang sinulid 6 bulak. 
Hackle-n Suklay ng sinulid ó bulak. 
Hackney a-Kabayo. 
Hackney a Karani wan, inupahan. 
Had f . ¿m?? jp. p.-Nagkaroon. .^, 

Haft-n-Bitbitan; tangnan. 



Hag n-Babaying masama at psgit. 

jjaggard-a Pagod; mahina. 

Haggle-v-Magturing; tuksuhin. 

Haggling w-Turing. 

Haii-n-Bngbog bati. 

Hail inter. -Aha. ^ 

Hail-v-Umulan ngbubog. bumatiatiin; 

magpugay. 
Hail storm M Ulan ng bubog. 
Hairn Buhok; balahibo. 
Hair breadth a Lapad ng isangihok. 
Hair breadth w Ang lapad ng isg bii 

hok. 
Hairless-a-Walang buhok, panoapat. 
Hair pin n Tpit. 
Hair spring-n Kuerdas na mm ng 

orasan. 
Hairy a Mabuhok. i . 

Halcyon-w-Limbas . i 

Halcyon-a-Tahimik; masaya. ' . 
Hale a Melakas; walang saki^ 
Hale-ii Hilahin. 
Half n Kabiak; ang kalahat 



HAN 

Half-n Kalahati. 

Halfbreed n Mestizo mestiza. 

Half brother n Kapatid sa ama ó ina 

Half caster Mestizo; mestiza. 

Half penny n-Isang kuarta. 

Half sister n Kapatid ng ama ó sa ina 
(babayi). 

Half witted a Mahina ang isip. 

Hall n Salas. 

allelaiali-Hallelujah mfer.- Jesús, Ma- 

Hria y José. 

Hallo nSigaw na malakas hoy. 

Halloo-v-Sumigaw na malakas. 

Hallowf Saml3ahin. 

Hallucination n Guniguni: daya. 

Halo ?i Limbo 

HaltiiTigil; hinto; kapilayan. 

Halt I? Humantong; tumigil huminto. 

Halter-n Mortigon. 

Halter í^Ilao:ay ang mortigon. 

Halve V Hatiin; biakin; dalawahin. • 

Halves n-Kabiak. 

Halyard n-Lubid ng layag. 

Ham n- Hamon. 

Hamlet w Nayon. 

Hammer-n Martillo pukpok; pamukpok. 

Hammer V -Pukpokin; pumnkpok. 

Hammock-n Duyan. 

Hampern Buslo Kaing; abala. 

Hamper vAbalahin; ilagay sa buslo. 

Ham string n Litid. 

Ham string-v Litirin. 

Hand n Kamay. 

Hand v labot; umabot. 

Hand breadth n-Dangkal. 

Hand cuf f-n Pangapos ng kamay. 

Hand cuff r-Gapusin ang kamay 

Hatid full-nisang baya dakot. 

Handicap n Abala: palugit. 

Handicap t;-Palugitin. 

Handicraft-w-Katalasan; talas; lalang. 

Handily-a-Ginhawa: madali. 

Handiwork-n-Ginawa ng kamay. 

Handkerchief-w-Panyo birang. 

Handle v XJlugin: ugitin: laniasin; hi- 
puin; maglamas. 

Handle-n-Tatangnan; bitbitan; tankay: 
puluhan. 

Hand made a Yari ng kamay. 

Hand mai^i Handmaiden w Alilang ba- 
bayi. 

Hand saw n-Lagaring munti. 

Handsome-íi Maganda: marikit mainam. 

Hand spike-n-Pangsual. 

Hand writing-nSulat kamay 

Handy íi-Matalas: sanay; marunong. 

Hang-í? Bitayin: ibitin; ilaylay; isam 
pay isabit sampayin; sabitin. 

Hang w Sabit pagsampay. 

Hanger H Sabitan' sam payan. 



241 HAR 

Hanging n Pagbitay. 
Hangdog n Tawong hamak at bastos. 
Hang dog a Hamak: bastos mababa 
Hang man v Verdugo; taga bitay sa may 

kasalanan. 
Hank n Bigkis ng sinulid. 
Hanker t? Mognasa: nasain; magpita. 
Hankering n-Nasa; pita. 
Hap-n kapalaran palad. 
Hap f viapalaran magkataon. 
Hap hazard a Walang ayos. 
Hap hazard n Kapalaran; ang pagkaka 

taon palad 
Hapless-íi Walang palad; sawing kapala 

ran malungkot. 
Haply-a-^t;. Marahil. 
Happpn?; Mangyari; magkataon. 
Happiness-w-Kasayahan; lugod kahi- 

guran kaligayahan ligaya. 
Happy a Masaya: maaliw; malugod; ma 

lig:aya mapagaglahi. 
Harangue n-Pangungnsap. 
Harangue-í;-Makipagusap; makiusap; 

magdiscurso. 
Harasst; Dawabaginin; yamntin; paga- 

litin. 
Harbinger n Tanda. 
Harbor M Punduhan; ng vapor ó sasak 

yan. 
Harbor-'iJ-Ituloy; ikalong. 
Hard-a-Matigas; malakas: batibot; ma- 

sipag mahirap; hindi malambot; ma- 

bagsik; masungit. 
Hard adv -Matigastigas. 
Harden-v Tumigas. 
Hard hearted-a-Walang awa gañid. 
Hardihood n-j apang: pangabas. 
Hardily aííf. -Mangabas. 
Hardness-n Katigasak. 
Hard ship-/^ Kapagalan;kahirapan,pagal; 

hirap 
Hard ware w Mga bagay sa bakal. 
Hardy a Malakas matapang. 
Hare n Conejo. 

Hare brained a Ulol; mahina ang ifip. 
Hare lip n Hiwas. 
Harem n Kuarto ng babayi. 
Hark-t; Pakingan. 
Harlot w Hitad puta; patutot. 
Harm n Sakit hirap kahirapan. 
Harm t) Pasaki in; sirain. 
Harmful rt-Makakasira: maeama. 
Harmless a-Di makakasira; maamo. 
Harmonic M Silendro. 
Harmonium n Silendro. 
Harne«s-n Guarniciones 
Harness-t^ Magsingkaw; singkawin. 
Harp n Arpa. 
Harpern Ang murunong tumugtog s^ 

arpa. 

31 



HAY 



242 



HEA 



Harpoon w-Salapaiig. 

Harpoon V Salapangin. 

Harpooner n Ang marunon guiiiaw a 6 

ihagis ang salapang. 
Harrow wParagos. 
Harrowi/Sabarin. 
Harrowing n Pagparagos. 
Harry i;Nakawin niagnakaw; mandtiit. 
Harsh a Mabagsik; masungit. 
Harshuess-n-Kabagsikan kasungitan. 
Bart^iUsang ialaki sungayan. 
Barts horn-M Sungay ng usang Ialaki. 
Harum scarum-a-Pauloi. papaano. 
Barvest r¿ Pagaani. paggapas; ani. 
Harvest i; Umani anihin; gapasin. 
Harvestem-Ang gumapas, 
Ha8-i;-Mayroon. 

Hash n Pagkain na saiiogsaliog. 
Hash v-Tadtarin. 
Haspn-Seradura; kandaro. 
Hast I? Mayroon. 
Htase-n-Kabiglaan; kadalian. 
Haste Hasten wBiglain; ma¿madalí; tn- 

riiakbo; maghapUt; haplitin. 
Hastines n Kadalian, kabiglaan. 
Hasty a-Bigla; madah. 
Hat-n Sonibrero; sairibaUlo. 
Hatch-v-Pumisa; humalimhinu 
Hatch nPagpisa, hahmhini. 
Hatchet-n Palataw. 
Hate n Galit; taniiii sa loob. 
Hate t' Magaiit. 
Hateful-a-Kahipithipit; kasamasamá; 

kasuklamsaklam. 
Hatred n lanimngloob;gaHt;kahipitan. 
Haughty-a-Hambog palalo. tampalasan; 

palamara; mayabang; mapagmaya 

bang mapagmarikit. 
Haughtiness n Kahambngan kapalahian; 

katampalasanan. 
Haul u Bumatak; hiiahin; batakin. 
Haul n-Patak; hila. 
Haul n-Dayami. 
Haunch-n-Pigi. 

Haunt-vMamamalagi; lumagi. 
Haunt n Yungib; kagawian. 
Have V Magkaroon; mangyari. 
Haven-n-Punduhan; lugar na walang 
Hkapanganiban. 

Haversack n Dalaan ng pagkain. 
Havoc n Kasiraan; paglipol. 
Haw-n-Pagkantal . 
Haw v-Uniutal. 
Hawkn-Lawin. 
Hawk v-Dunaahak. 
Hawk-n Dahak. 

Hawk eyed-a- Mátalas ang mata, 
Hawser-n-Malaking lubid. 
Hay n Damung tuyo. 
xHay cook w Tal umpok. 



Hayloft n-Taguan ng daniong tuyo. 

Haymow-n-laguan ng daniong tuyo. 

Hay ritk n Tiuibon. 

Hay stack-n-Mandala. 

Hazard 71-Kapalaran; palad pangi\nib. 

Hazard v-Ila^ ay sa pangan ib. 

Hazardous a May panganib. 

Hazen- Ambon. 

Haze V Tuksuhin manukso. 

baze a-Kayumangi. 

Hazy a Maulap, malabo. mapansrlow. 

He pro. Siya: (Ialaki). 

Head-^Ulo; pandulo; pangulo; puno; 

ang naniunumo. 
Head r-Tumungo. itungo main uno. 
Headache nSak it ng ulo. 
Headdress-n Damit sa ulo. 
Heading w-Pandulo. 
Headland w-Dungot. 
Headless a Walang ulo. 
Headlong a Papaano, 
Head piece*n Dam it sa ulo. 
Head guarters n Oficina;bahay nangpuno 
Heads man-?i Taga pamugot ng uk) ng 

may kasalanan 
Head*spring?i Pinangalingan bukalan. 
Head stall n Mortigon. 
Bead strong a Matigas ang ulo. 
Head way w La k ad tubo 
Heady-a-Sowaii; matigas anj; ulo. 
Heal V kumaling pagalingin gamut in 
Health-n Kavvaian ng sakit galing. 
Healthful-rt Mapagaling mabuti sa ka 

taw an. 
Healthy.a Magaling, walang sakit; ma 

husay. 
Heap n Bunton. 
Heap V Ibunton. 
Hear t^ Dingin; marinig; duminig; ma 

kinig; manainga; pumakingan. 
Hearing n-Dmig pandinig; litis; pagliti». 
Hearken-v-Pakingan manainga; V)atya 

gin; dingin; makimatyag. 
Hearsay n Sitsit alingawngaw balita. 
Hearse w Carro. 
Heart-W'Puso; ubod. 
Heart felt a-Buhat sa puso; tapat na 

loob; malalim. 
Hearth w Pinagaapuyan; apuyan. 
Heartless a Waiang awa mabagsik wa 

lang habag; hindi marunong maawa. 
Heatlessnessn-Kawalan ng awa ó ng 

habag. 
Heart rending-rtMabigat; malungkot na 

malungkot. 
Heart's-ease-n-Katahimikau. 
Hearty-ii Masaya; buhat sa puso, 
Heatwinit. 

Heatt?Painitin: idarang; uminit, 
Heathen-w-Tawo na hindi binyagan, 



HEM 

Ileathen-a-Hindi binyagan. 
Heathenish a Nauukol sa liiiuii binya- 
gan. 
Heave- f^Itaas buhatin; niagbnliat. 
Heave/j-Pagbuhat. 
Heaven nLangit 
Heavenly a Para na sa langit; nanukol 

sa langit. 
Heaven ward «(i¿\ Sa gawing langit. 
Heaver v Taga buhat. 
Heaviness n-Kabigatan bigat. 
Heavy-a-Mabigat malaki; niatindi, 
Hebrew-w Judio; wika ng Judio. 
Hebrew ft Judio; nanukol sa Judio. 
Hectica-Ayoti sa utos. 
Hectic n Lagnat; tisis tuyo. 
Hector ?^¿ Tawong bastos at hambog. 
Hedge n Bakod 
Hedge Í' Magbnkod; kulungin. 
Hedge row n Bakod. 
Heeil-t^ Turn upad; magingat alagaan 

ingatin; makinig. 
Heed n- In gat; pagkakalinga 
Heedful a Mair.gat rnahinhin; nial)ait. 
Heedless a Pabaya; walang ingat ó ka- 

linga. 
Heel V Sakong. 
Heel V Yurakin ng sakong. 
HeftwBiirat; kabigatan. 
Heifern-Bulo ng baka ó kalabaw; ba- 

kang dumalaga. 
Height-n Tayog mataas. 
Heighten i; Itaas; palakihin. 
Heinous ft Katakot takot; kalupitlupit; 

bastos; hamak. 
Heir 7i Aug nagmaniana (lalaki). 
Heirdom n-Pagnianiana. 
Heiress n Ang nagmainana; (hnhayi). 
Heirloom n Mana. 

Held-1? imp&,p.p -Hinawak;tinanganan. 
Hell n Infierno. 
Hellish a Nauukol sa infierno parang 

na sa infierno. 
Helm n Ugit ng sasakyan 
Helms man n Ang urn ugit sa sasakysn. 
Helmet tí Capecete. 
Help.w Tulong; ampon; katulong; abu- 

loy; paggibik kupkop. 
Help-t-Tumulong; amponin kupkupin; 
gikban;. abuluyan; umampon; gumi- 
bik. 

Helpful a-Makatutulong. 
Helpless a Walang katulong; dukha; 
walang hanapbuhay. 

Help maten- Katulong: kasama. 

Help meet-w Asawang babayi. 

Helter skelter a-Pasabogsabog, 

Helve-w Puluhan ng palakol. 

Hem n T>upi. 

Hem r Lupiin. 



243 



HIC 



Hsmisphere n • alahating bilog 

Hemorrhage /I Banguyngoy, 

Hemp n Oopra; abaka. 

Hen n Inahin. 

Hence dátv-Dahil dito 

Hence forth- Hencefrward-íifiv.-Ruhatnga 

yon magbuhat ngayon. 
Hen coop wKulungan rig manok. 
Her^ro. j9. Kaniya niya. 
Herald n Pahayagan. 
Herald í; Ipahayag; magbalita. 
Herbage n-i'amu. 
Herculean-a-Malakas na lubha. 
Herd-v Manada. 
Herd v-Mairpastol. 
Herds man n Ang nagpapastol. 
Here adv. Dito dini. 
Here about Hereabouts-ad!t'. -Dito; dini; 

sa gawing dito 
Here af ter aiZ*; -Buhat ngayon. 
Here after n Ang panahong darating. 
Here at adv, Dahilan dito. 
Here by adv Dahilan dito. 
Hereílitary a Nauukol sa mana. 
Here in adt'.-Sa ito. 
Here of «(if . Buhat ngayon. 
Here on adv. Dahilan dito. 
Heresy-n Mali sa pananampalataya. 
Heretic /i Ang namali sa pananampa 

pal a taya 
Hereto Here unto-íirív.-Hangang ngayon. 
Here tofore-aííí?. Hangang ngayon. 
Here unto-arir'.-Hangang dito ó ngayon. 
Here upon-flíív Dahilan dito. 
Here with-aíív. Dahil dito. 
Hermetic a Nauukol sa kemico. 
Hermit-n Tawong ayaw sumama sa ka 

puang tawo. 
Hermitage nBahay ng tawong kulimg 

sa kusa 
Hero n Tawong bayani; tawong mata 

pang. 
Heroic a Matapang; bayani: bunyi. 
Heroine n Babaying bayani. 
Heroism w Pagkabayani. 
Heron n Kamuboy. 
Hersjpro Kaniya niya; (babayi). 
Her self ji>ro. -Siya rin (babayi). 
Hesitate v Umutal umunouno. 
Hesitation-n Pag uutal: kautalan. 
Heteroclite a Walang ayos. 
Hew V Tagain; tumaga; putulin: putHn; 

magtaga. 
Hexagon M Piano na may anim na gi- 

lid. 
Hexangular a May anim sa sulok. 
Hey ¿wfcr.-Oy. 

Hibernal a Nauukol sa taglamig. 
Hibernian-w Irlanders. 
Hiccough n Sin ok. 



HIS 



244 



Hiccough v-Magsiiiok. 

Hid Hidden r. imp. ^k p. j9.-Tinago;riata- 

go. 
Hidden a Lihim; patago; tago, 
Hiddenly aiiv. Patago. palitiini. 
Hide-v.Magtago; itago; ihhini. 
Hide n Balat; katad. 
Hideous a Pangit; kalait lait. 
Hie-v Magmadali. 
Hierogliph n Sulat Egipto. 
Higgle V Magturing; mangatovviran. 
High a Mataas dakila 
High adv.ltSLm, 

Higher a- Mataas pa lalong dakila. 
Highest a Kataastaasan. 
High flown a Hambog palalo. 
High handed-a Tampalasan. 
High land n Lupang mataas. 
High lander-w-Taga bundok. 
Highly adv. To toon g m ara mi. 
Highness-w-Kataasan; taas. 
High road n Lansangan, 
High spirited a Maliksi^ mangahas. 
Hight n Taas; kataasan. 
High way w Carsada; lansangan. 
High wayman-nTulisan; magnanakaw. 
Hilarious a Malikot masaya; maguió. 
Hilarity n Kasayahan, kalikutan. 
Hilln-Tibag; tugatog; gulod; pugpog. 
Hillock nPugpog gulod. 
Hilly V Mabundok. 

Hilt-M Tangnan ang sable ó pufial. 
Him-pro. Siya (lalnki). 
Him self-^ro.-Siyaring (lalaki). 
Hind ti Likod; likuran. 
Hind- a Likod. 
Hinder a Likod. 
Hinder-v Abalahin umabaía. 
Hinderance w-Abala. 
Hinder most a Huli sa lahat; kahulilui- 

lihan. 
Hind most a HuH sa lahat; kahulihuH- 

han. 
Hindoo-Hindu n-Indio. 
Hindustani n Wika ng Indio, 
Hindrance w Abala. 
Hinge-w-Visagra 
Hinge-v-Isabit ang visagra. 
Hint-v-Isurot sa isip; Hulsulan, 
Hint M Sulsol. 
Hip w Pigi. 
Hippodrome-w Circo. 
Hip shot a-Hingkod; hiwfd. 
Hire-v-Upahan. 
Hire wUpa; bayad. 
Htrelingn-Ang nagsusundalo dahíí .^a 

kuart?i. 
His-;>ro.-Kaniya (lalaki). 
Hiss n-Haging; Haginit. 
His mfer.-Huag. 



HOM 

Historian-n Taga sulat ng historia ó 

buhay. 
Historic Historical a Nauukol sa Histo 

ria. 
History n Historia. 
Hit V Hampasin. tumama, tamaan, pa- 

luin. 
Hit-t; Hampas; palo; tama. 
Hitch v-Magsingsaw; isingkaw^ tallan 
HitchnBuhol; abala. 
Hither-aííf ,-Dini. dito. 
Hither to aííí^.-Hangang dito; hangang 

ngaybn. 
Hive-n-Bahay Pukyutan; butlig. 
Hive v-Itago ipunin. 
Hives n-Butling. 
Ho Hoa mfer.'Aba. 
Hoar-a-Maputi; mauban. 
Hoard n-Anomang bagay na nakatago 

kayamanan. 
Hoard-v-Ipunin itago 
Hoarfrost n H among na niaputi. 
Hoarse a Mapaos niaalat. 
Hoarseness-w-Paos. 

Hoary-a Mauban; maputi ang buh(»k, 
Hoax-wBiro uyam. 
Hoax-t? Biruin; magbiro. 
Hoobble V Humingkod. 
Hobble n Lakad na pilay. 
Hobby Hobbyhorse-w Laroan na kabaio. 
Hob goblin-n Demoniong muiiti. 
Hod-w Panghakot ng ladrillos, 
Hoe Tí-Asarol. 

Hoet'-Asarolin; magasarol. 
HognBaboy. 

Hoggish a Matakaw; salahula 
Hog pen n Kulangan ng baboy. 
Hoiden n-Babaying mangabas. 
Hoiden a Tampalasan; bastos. 
Hoist-v Itaas; buhatin taasan. 
Hold n Hawak: Tangnan. 
Holdv Hawakin. humawak mamalagí; 

tangnan manatili. 
Hole-n-Hukav; hutas 
Holiday nKaarawan ng pista; kapis* 

tahan. 
Holiday a- Masaya mal i gaya. 
Holines n Kabanalan; kasantosan. 
HolIand-n-Hollanda. 
Hollow Waiang laman; kalog; kuyum- 

pas. 
Hollow w Hukay. 
Hollow i'-Ihukay; hukain. 
Holster n Lalagyan ng rebol ber. 
Holy a Banal; lualhati; Santa. 
Holy day-n-Araw ng pista. 
Homage-n-Galang; paggalang. 
Home-n Bahay na tinitirahan. 
Home aíítJ.Sa bahay. 
Homeless a Waiang tiraban 



HOR 



245 



HOW 



Homely a Pangit. hiiidi maganda. 
Homemade a-Yari sa bahay. 
Homesick a May gustong iimuwi. 
Homespun a Yari sa bahay. 
Home stead^H Lnpa ng magsasaka. 
Homeward ada. Ssl gawi ng bahay. 
HcmicidenAng natay sa kapowa, 
Homihst n Pari pastor. 
Hammock n Gulod; pUirpog, 
HonenHasaan; Talaran. 
Hone 7/ Ihasa Talari n. 
Hanest a Mahinhin; marilag; tapat ang 

loob; hindi magdaraya. 
Honesty-n-Katapatan ng loob; karanga- 

lan. 
Honey-wPulot pnkyiitan. 
Honey v Maging pulot. mapulot. 
Honey been Poky utan. 
Honey comb n-Kalaba. 
Honey moon M-Panahon ng ligaya at sa- 
rap ng bagong kasal: luna de miel. 
Honors Karangalan dilang galang;puri. 
Honor v-Igalang purihin; mahalin. 
Honorable a Marangal; bunyi, bayani; 

marilag; dakila. 
Hood n Knlambo. 

Hoodlum^n-Tawong hamak at bastos. 
Hood wink n Dáyain 
Hoof-n Kubo ng kabayo. 
Hook-n-Tagákalawit, panungkit; sabitan. 

Hooker Kibitin; isabit. kalawitin kuma- 
lawit 

Hooked a Baluktot 

Hoop-n-Bilog; pamigkis ng bardes. 

Hoop 1? Ilagay ang pamigkis. 

Hoot tJ-Hiyawin; humiyaw, 

Hoot-n Hiyaw; sigaw. 

Hop n Kumandirit. 

Hop V Kandirit. 

Hope M Asa, pagasa pananalig. 

Hope v-Umasa; asaban. 

Hopeful a-Ma aasahan. 

Hopeless-a Walang asa; walang pagasa. 

Hopple wGapusin ang paa ng liayop. 

Hopple w-Pangapos ng paa ng hayop. 

Horde tt Bunton ng tawo 

Horizontal a-Pahiga; nakahiga. 

Horn n Sungay. 

yorn-f-Suagin; manuag. 

I^orned^May sungay. 

ijornet-n Pntakti. 

Horny-a-Masungay parang sungay. 

jjorrible a-Katakottakot; kakilakilabot; 
katakataka; kasindaksindak. 

Horrid a-Masama: pangit; masuklam. 

Horrific a Katakottakot; kakilakilabot 

kasindaksindak. 
H or rif y t -Takuti n g ul ati n . 

Horror n Kilabot: takot. 
Horse n Kabayo. 



Horse-v Ibigay ang kabayo sumakay 

sa kabayo. 
Horse V)ack n-Likod ng kabayo. 
Horse t\y-n Bangaw. 
Horse hair n Buhok ng kabayo. 
Horse laugli tt Halak. 
Horseman n Ang marunong sumakay sa 

kabayo. 
Horse play nLarong bastos. 
Horse shoe n Bakal ng kabayo. 
Horsewhip n Látigo. 
Horticulture-n aggagawa ng halaman 
Horticulturists Ang n agliah a lama n. 

maghahalaman. 
Hosanna nJosana. 
Hose n Medias. 

Hosier n Ang naglitinda ng medias. 
Hosiery-n Manga medias 
Hospitable a Magandang ugaii ó kauga- 

lian; magalang. 
Hospital nOspital. 
Hospitality nKainaman ng ugali. 
Host-n-Ang may bahay may visita 
ang bunton ng tawo. 

Hostess-w Ang may bahay (bahayi). 

Hostile ii-Galit 

Hostil ity-?iGalit laban away. 

Hostlern-Ang nagaalaga sa kabayo. 

Hot a Mainit maningas. 

Hot bed-n-Punlaan. 

Hotel n Bahay tuluyan. 

Hot head n-Tawong matigas ang ulo. 

Hotly a^/;.Mabagsik; madali. 

Hotness n Kainitan: gulo. 

Hot spurn-Tawong mainit ang ulo. 

Hough-n-Bukongbukong 

Hound-n-Asong mataas at manipis ang 
katawan. 

Hound r Buntotin pilitin. 

Hour-n-Oras. 

Hourly a Orasoras. 

Hourly-afir.-Sa orasorai^. 

House'n Bahay; tiraban. 

House vllagay sa bahay. 

House-breaker ?t-Magnanakaw. 
, House holdn Mangatawo sa isangbahay 

House keeper-ii-Taga ingat ang bahay; 
taga pamahala sa bahay. 

•House keeping n pamamahala sa bahay. 

House maid n-Alila sa bahay. ' 

House wife n Ina ng isang familia; '^ 

Hove ¿m/). Tinaas: binangon. 

Hovel-w-Kubo na walang kabuluhaiv: 

Hover tí Huag umalis. 

How-a(iv.-Paano; sa anong paraan. ba- 
kit. 

How belt cow/.- Data puat. 

How ever How^ so ever-rj/h'. Sa anomaaig 

paraan. 
However-co^y.-Datapuat. 



ICE 



246 



H(>wl-7/-Tuinaliol; n?)íano:i}, humiiUíol. 

Howl-?i Tahol angil holhol; sigaw. 

Howlern Ang aumigaw. 

Hnb n Maso. 

Hnbub-n Giilonjí maíaki kaguluhan. 

Huckster n Maglalako. 

Huckster ?i MagJako. 

Huddle vUnii pon. 

Hnddle n-Ipon; buuton; guío; kaguluhan 

Hue-n-Hukay. 

Hiiff-H Galit; pooc tawong hambog. 

Huff v-Lumaki; huntambog; maginaya- 
bang. 

H u f f y a • M a pf >o t i n ; h a lu b og 

Hug n Yakaj) hagkan. 

Hug 17 -Humagkan yumakap; yakai>ín; 

Huge a Malaki; dakila. 

Hnlkn Katavvan ng sasakyau. 

Hull n-Katavvan ng sanakyan; balat. 

Hull í' Balatin. 

Hum n Avvit. 

Huin-t'-Mag a^it. 

]\um inter. Oroy 

Human a Nauukol sa tawo; nianwin. 

Humane w Maawain. 

Humanity n Sang kata\vol>an. 

Humanize n-Maging tawo. 

H umbl e-a M ababa ang loob; tahimik, 

Hnmble 1? Hiyain. 

Humble bee w-Kumumo. 

Humbug H Daya; kayabangan: kaíiam 
bugan tawong hambog ó magda- 
raya. 

Humbug rDayain; magdaraya. 

H u m d r u m a M ak a y aya m o t . 

Humid a Basa. 

Humidity n-Pagk abasa. 

Humiliate t? Hiyain nupilin. 

Humiliating-rí Nakahihiya: nakadudusta. 

Humiliation n Hiya: paijkahiya. 

Humility ri Kababaan ng loob; pagyuko. 

Humming a Humaging. 

Hummock n Gulod; pugpog. 

Humor ?i Kaugalian; kilos. 

Humor-r Palayawin sumunod ang gus- 
to ng kapwa 

Humorist <x Tawong mapagsiste. 

Homorous-a Masaya; maligaya; maka- 
tatawa. 

Hump n Kakubaan; kakubutan. 

Hump back ?í-KuV)o. 

Hunch-w Kuko; tulak ng siko. 

Hunch-v Isiko; tulakin ng siko. 

Hunch back « Tawong kuV)a. 



ICH 

Hundred-íi Isangdaan. 
Hundred a-Isangdaan. 
Hun iredth-a Ikaisangdaan. 
Hundredth-r¿-Ang ika isangdaan. 
Hung r. imp. & p, ^^.-Sinabit; sinampay 

binitbit: nakasabit. 
Hunger fi Gutom. ' 
Hunger ?;Magutom; mamiiUibi. 
Hungry-<7-Nagugutom; magutom. 
Hunk n Piraso. 
Hunks n Tawong masakim. 
Hunt t^-Mangaso; humanap; hanapin. 
Hunt n'Paghanap; pangangaso. 
Hunter n Mangangaso. 
Huntress-n Mangangaso (babayi). 
Hunts man-w-Mangangaso. 
Hurdle r»-Bakod: pangharang. 
Hurl-f-Ihagis if)ukol. 
Hurl w-Hagis pukoJ. 
Hurricané-n Unos. 
Hurriedlya^?? Biíílanübigía. 
Hurry-w-Pagmamadali; kadalian. 
Hurt ?/• Babagin; saktan; sngatin bug 

boííin 
Hurt-w Sira; sakit; bugbog. 
Hurtful a Masakit; makasiaira; makasa- 

sama. 
Husband w-Asawa lalaki. 
Husband v Magsaka. 
Husband man-n-Magsasaka; ang nagpa 

paupa sa araw araw. 
Husbandry -n-Gawa: trabajo. 
Hush-v-Huag kumibo, patahimikin. 
Hush-n Katahimikan; kawalan ngkibo 

ó guio. 
Husk-n Balat. 

Husk-r-Balatin; al i sin ang balat. 
Husky « Malakas; paos; mapaos. 
Hussar n Sundalong caballeria. 
Hussy w Babaying tampalasan. 
Hustle i? Sumipag maghaplit: magma 

dali. 
Hustle-M Pagmamadali, kadalian; kasi 

sipagan 
Hut w Kubo. 
Huzza v-Ipagdiwang. 
Hydrant n Grifo, 
Hymn n Dalit na pagpupuri. 
Hymnal a líauukol sa dalit. 
Hyphen n Gion giyon. 
Hypothecate- 1' Isangla; magsangla. 
Hypothecation t* Pagaangla. 
Hypothesis n8apantaha; palagay. 
Hysteria w-Hipan ng hangin. 



1-pro Ako. 

Icen Hielo. 

Ice-w Maging hielo 



Ice berg-w Bundok ng hielo. 
Icy-a Malanaig; mahielo. 
Ichorous a Malabnaw. 



ILL 



24" 



I'd con Ako'y nagkaroon. 

Idean Wari; ang inisip; akala; baiita; 

haka; pakana. 
Ideal a Sa isip lalaiig. 
Ideal-n Halimbawa, 
Idem rt Yaoii. din. 
Identical-a-Yaon din 
identification n Pagkikilaia. 
l.ientify i;-Kiialanin kuniiiaia. 
I(ientit5' w Pagkakilala. 
l(iiocy n Kalagayany: ulol; kaululan. 
Idiom wWika salita 
Idiomatic* a-Nauukol sa wika. ; 
idiot yiTawoi\g man iol nloi. 
Idiotic a Maulol; tulingad tniig. 
ídlaaTuiala Walang trabajo batugaii; 

pagayon gayon pabaya 
Idle-i'-Humayon gayon pabayaan. 
Idleness-n-Katamaran; kapabayaan. 
Idol-n An i to; 1 ara wan. 
blolater n-Ang sumasamba sa anito. 
Idolatress 9t-Babaying eiimasamba «a 

anito. 
Idolatrous u Nauukol sa anito. 
Idolatry n-Pagsasamba sa anito 
Idolize-v Ibigin ng malabi« ó lubba. 
Icon/.-Knng kailan. 
Igneous-a Nauukol sa apoy; nangaling 

sa apoy. 
Igniter Sindihinc maglingas. 
Ignition n-Pagsindi; paglingas. 
Ignoble r* Kadnsta dusta naniak; ma- 
sa ma 
Ignoniinious-aHamak: kadnsta dusta. 
Ignominy-n Kadustaan; kahamakan. 
Ignoramus n Ulol tawong hindi maru 

nong. 
Ignorant-«-Hindi marunong; ulol ma 

purol ang isip; tulig tulala tuli 

ngad ungas walang tuto. 
Ignore i> H'uag kilalanin. 
lUaMasakit. 
Ill rt-Masama. 
Illapse V Huag ituro 
111 bred a-Hamak walang pinagaralan; 

bastos; magaspang. 
Illegal a-Laban sa utos; bindi ayon sa 

katowiran. 
Illegality tiPagk alaban sa utos. 
Illegible^ Di mabasá 
Illegibility w Kalabuan. 
Ill-favored rt- Pan git. 
Illiberal tt Maramot; masakim. 
illicit a Laban sa utos; lihis sa ma 

towid. 
Illimitable a Walang hanga walang 

ubos. 
Illiterate a Walang tuto; walang pina 

«raralan. 
HI natured v Masamang kaugalian. 



IMM 

Illness-n Sakit kasakitan. . 

Illogical a Walang tuto. 

Ill starred a- Walang palad>; sawing ka 

palaran. 
lUude-t; Imiyok. 
Illume-r Liwanagin magilaw, 
1 ilumínate r Liwanagin; magilaw. 
Ulumination-n-Pagpaliwanag ilaw. 
Illusion w Akalang mali hiraya. 
llusive a Makadadaya; konowari. 
Illustrate ?/-Ipakita; liwanagin; ipakita. 
Illustr>ation ?i Kalinawan; kaliwanagan; 

piiitura. 
Illustrative a Nauukol sa pag ,paliv\a 

Illustrious fi BantDg; bunyi; i;>alita; nia 

rangab -dakila; marilag. 
Image n-ara wan. 

Imagery-n Pag gagawa ng larawan. 
Imaginable « Maguniguni; bintli totoo: 

sa isip lamang. 
Imaginary.a Hindi totoo; sa isip la 

mang. 
Imagination n-Guniguni: kuro; dilidili. 
Imaginative « Nangaling sa guniguni. 
Imagine-i' Gunigunibin; isipin; akalaiti; 

magbalca. 
Imbankf MagpilapiL 
Imbankment-w Pilapil. 
Imbeciles Mabina; tulala mabina ang 

isip. 
Imbecile n Tawong mabina at tulala. 
Imbecility-n Kalagiyang tnlala at ina^ 

bina. 
Imbed rllubog; ilagay sa. 
]mbit>e 7^ Üminom. 
Imbitter-t' Pagalitin 
Imbosom v Yakapin hagkan. 
Imbricate-a Bubog; baluktot 
Imbrication-w-Pag abubog; kabaluktw 

tan. 
Imbrown r-Tinain, 
Imbrue-v-Ibadbad t) tigmakin nang 

dugo. 
Imbrute-í? Humayop; buínamak. 
Imbue I'ludyok udyokan; ipabuya. 
Imitable « Dapat tularan. 
Imitate V Tularan; buwarin; bumuad; 

gagarin; gumagad. 
Imitation w-Hagad bowad; pagtutulad: 

paghowad parisan salín. 
Imitative a-Hindi dati. 
Immaculate a Malinis mapuri inaselang 
Immaterial a Walang kabuluban wa 

lang katowiran. 
Immature-w Di pa tapos ó magulang; 

di pa pan ah on. 
Immeasurable a Dimasukatin malaking 

malaki. 
Immediate a-Karakaraka tambing. 



IMP 



248 



IMP 



Immediately-afíí;. Pagdaka; karakaraka; 

tambing; iigayon din agad agad;8ai«- 

po. pagkaraka. 
Immemorial a Maluat na maliiat. 
Immense-a Ma)aki; vvalang banga. 
Immensi'V n-Kalakiban. 
Immer^e-i; Iliibog. 
Immersion-M Paghibog. 
Immetbodical-a Walang ixyos. 
Immigrants Ang tawong himipat sa 

i bang hipa at doon tiimitira. 
Immigrate í^P^ma8ok sa ibang lupa. 
Immigration-n Pagpasok sa ibang Inpa. 
Imminent-a Malapit mapano-anib. 
Imminence n Lapit panganib. 
Immiscible a Di makakahalo 
Immobility n-1 ibay: pagkapirme. 
Immoderate a Bastos hindi mabait tam- 

palasan mapag lasing. 
Immodest a Bastos; salaula; maííbog; 

walaíig hiya. 
Immodesty n-Kasalanlaan kawalan ng 

hiya; kalíbngan. 
immolate v Patayin at ialay sa Dios, 
immolation n Pag alay sa Dios. 
Immortal a Walang hangan walang ka- 

tapusan di mamamatay. 
Tmmotai-a-Masama; mahaíay: malibog. 
Immortality w-Kawal'in ng hanga; ka- 
walan ng tapos. 
Immovable a- Di magralaw. 
Immovability n Katibayan; kaluatan. 
Immunityn Tawad; patawad. 
Immnre v-Kiiliingin. 
Immutable-a Di mababago. 
Imp n Demoniong mnnti* 
Impact v-ílapat. 
Impact wUmpog. 
Impair-w-Snmira: humína. 
Impale ??-Itulaí? itnhog sa sibat. 
Impalpable a Di mahipo manipis na 

manipis walang katawan. 
Impanels Ilista. 
Inparity n Kaibahan. 
Impart í; Sabihin: magsabi; magbalita; 

magl)igay alam ipahayag. 
ími)artial-a-Walang ínteres; walang ki 

nikihn^an walang tinitingnan. 
Impartiality í/ Kawalan nang ínteres 
' kabayanaran; kabaitan sa pagtupad. 
Impassibility w Kawalan ng daan. 
Impassible a-Di makaraan. 
Im]K\ssible a Walang damdam. 
Impassionate a Malakin» damdam. 
Impassioned a Maningas guio ang isip. 
Impassive a Walang damdam. 
Impatient rt-Balisa: mainip; mnhiin. 
Imoatience n Balisa; muhi; kainipan. 
Impeach t' Bintangin; magbintang; mag- 

bigay sala inagparatang. 



Impbeacment tí-Pagbibigay sala; bín- 

tane; paratang. 
Impede í'-Abalabin; nmabala; pigilin; 

pumigil. 
Impediment n Abala kasiraan. 
Impel t^-Pilitin; tulakin; itulak. 
Impend-v-Maabala. 
Impenetrable a Hi matagos; ó matarok; 

di makapasok. 
Impenitence n Katigasan ng ulo. 
Impenitent a Matigas ang ulo. 
Imperative a Kailangan; mapilitin; nía 

taas 
Imperceptible «-Di malirip; di maram- 

damin 
Imperfect a-Di vari; kulang may sala. 
Imperfection n Kakulangan; kalagayan 

na di pa yari pintas. 
Imperial a-Nauukol sa hari. 
Imperialism-n Kapangyariham ng hari. 
Imperil v Ilagay sa panganib. 
Imperious a Nauukol sa utos: kaila- 
ngan. 
Imperishable a Hindi nabubulok; main 

luatan. 
Impersonal a Hindi nauukol sa sarili. 
Imper8onate-?;-Gagarin ang kapwa gn~ 

magad sa ibang tawo. 
Impersonation n Howad. 
Impertinence w-Tampalasan; kawalan ng 

galang. 
Impertinent-a-Walang galang; tampa- 

lasan. 
Imperturbability nKatahimikan. 
Imperturbable a Di magagalit 
Impetuous-a Maningas; malakas ang 

loob; mabigla; dalosdalos. 
Impetuofeity-n-Kalakasan nang loob; 

kabiglaan. 
ímpetus n Lakas. 
Impiety-w-Kasamaan; kakulangan ng 

galang sa P. Dios. 
Impinge-v Mahulog: umumpog; umun 

tog; lumaban. 
Impious a-Masama;ayaw8umampalataya 

sa P. Dios. 
Implacable a Di matatahimik; walang 

awa. 
Implant-17-Magtanini; ibaon. 
Implement n Kasangkapan. 
Implicate-t^-Idamay; isama. 
Implication-7i Pagdamay 
Implicit-a-Maniwalang lubos. 
Implore-v-Dumaing; manalangin; bu 

mingi; ipakiusap. 
Imploration n Daing; panalangin; hingi; 

pagdaing. 
Imply-v-Sabihin; magbigay kahulugan. 
Impólicy-n Masamang halimbawa. 
Impolite a Walang galang tampalasan 



IiMP 



24\) 



liNO 



Impolitic a Walang galang tampalasaii. 

linporous a Walang butas. 

Import V Ipasok. 

Import-?^t Kalakal na nangaling sa ibang 

lupa. 
Importance n Tindi; kabigatan: kabii 

lull an. 
Important a Tctoo; mabigat; pormal; 

Kailangan. 
Importations Pagpasok sa ating lupa. 
Importunate a Kailangan. 
lmportune-?^Manalangin; humingi ng 

pilit. 
Importunity tiDaing. hingi; panala- 

ngin 
Impose v Dayain. ilagay; ilugar. 
Impos ng-a Magdaraya. 
lmposition-7i Daya kasinungalingan. 
Impossibility n Kalagayan na hindi ma- 

ari. 
Impossible-a Di magagawa; di maari; 

hindi mangyayari. 
Impost-n Buis. 

Imposter w Tawong magdara. 
bnposture-n Kasinungalingan; daya. 
Impotence Impotencys Kawalan ng la-, 

kas; kahinaan. 
Impotent a-Mahina; walang lakas. 
Impotent ii-Tawong mahina 
impoverish i;-Maghirap. 
Impracticable-a Di maari; hindi dapat 

gawin; mahirap gawin. 
imprecate v Manungayaw; manumpa. 
Imprecation n Tungayaw; sumpa. 
Impregnable-a-Di makaraan. di mana 

nalo. 
Impregnate-v Matigmak tigmakin. 
Impregnation-n-Pagtitigmak. 
Impress v Itatak taktakin. 
Impr 88 n Tatak; taktak. 
Impressible a Maramdamin. 
Impressive a Mabigat formal. 
Imprint í; Kintalin ikintal. 
Imprint w' intal; limbag. 
Imprison-v Ibilango. 
Imprisonment n Pagbibilango. 
Improbability-n Kalabuan. 
Improbable a Marahil hindi. 
Impromtu aííü. Bigla pagkaraka. 
Improper a-Di bagay: tampalasan. 
Impropriety n Tampalasan. 
Improve v Hiimuti; umigi: gumaling. 
Improvement-w-Dagdag; pagigi; paglago; 

pagbubuti. 
Improvidence-w-Kapabayaan. 
Improvident a Pabaya, 
Imprudence a Gawang hunghang; kakii- 

langan ng bait. 
Imprudent-a Walang bait; walang gá 
iang; walang hiya. 



Impudence n Tampalasan; paslang; ka 

walan ng hiya kawalan ng galang; 

kalapastan ganan. 
Impudent a Walang hiya; tampalasan. 
Impugn v-Magsalangsang; lumaban. 
Impulse M-Buy a pag uurali. 
Impulsion ?^ Buya; paV)uya tulak 
Impulsive a Maningas; buhay ang loob. 
Impunitv-n Pag ligtas; pag adya. 
Impure a Mahalay,marumi;walangpuri. 
Impurity n Kahalayan; kawalan ngpuri; 

kalibugan; karumihan. 
Imputation n-Paratang bintang. 
Impute t^-Magbintang; paratangin: mag 

paratang; bintangin. 
]nprep Sa loob; nang sa. 
[nadv.iha loob. 
Inabilitj" ?i Kakulangan; kawalan nang 

kaya; kamangmangan. 
Inaccessible a Di makararating. 
Inaccurate-fi Mali; may mali; hindi tama. 
Inaccuracy t?K amallan. 
Inaction-w Kawalan ng kilos. 
Inactive a Walang kilos; tahimik. 
Inactivity n-Kawalan ng kilos. 
Inadequacy-n.Kakulangan. 
Inadequate a Kulang; kapos; di sapat. 
Inadmissible a- Hind i matatangap; dapat 

urungan. 
Inadvertence Inadvertency n Kapabaya 

an. 
Inadvertent a Pabaya. 
Inamorata n Babayi; kalunya; bato. 
Inamorato-n-Lalaking himiligaw; mani- 

ninta. 
Inane a Walai)g laman; tuyo 
Inanimate w-Wal ang buhay; walang ka 

luluwa. 
Inanition-Inanity n-Kawalan ng laman. 
Inapplicable a-Hindi magagamit. 
Inapplication n Katamaran. 
Inappreciable a Di dapat galangin. 
Inapta-Di bagay; di akma. 
Inappropriate a Di bagay. 
Inaptitude n. Kalagayan na hindi bagay 

ó akma. 
Inarticulate a-Hindi mahwanag; di ma- 
sab i ; utal. 
Inas much adv.Dahii dito 
I nattention-n-Kapabayaan; katamaran. 
Inattentive a Pabaya; tamad. 
Inaudible a Di makarinig. 
Inaugurate v-Uagay sa katungkulan. 
Inanguration-w Paglagaysakatungkulan. 
Inauspicious a Di bagay; masama at 

hilig; mahalay. 
Inbreathe- v-Huminga. 
Incage-v-Kulungin sa haula. 
Incalculable a Di makabibilang. 
Incandescence-n-Kaliwanagan; liwanag. 
32 



INC 250 

Incandescent a Maputi dahil 8a init; 

rnaliwanag; malinaw. 
Incapability n Kakapusan. kakulangan; 

kawalan ng kaya. 
Incapable-a Kulang walang kaya. wa 

lang kabuluhan 
Incapacitates Alisin ang kaya. 
Incapacity-w-Kaknlangan . 
Incarcerate v Ibilango; knlungin. 
Incarceration-n-Pagknlon g; p a g b i b i - 

lango. 
Incarnate a May laman. 
Incase v Ibalot balutin. 
Incautions a Walang ingat; pabaya. 
1 ncendiary w Taga 8 u n o g m a n n u u 

nog 
Incendiary a Nauukol sa sunog. 
Incense v Pasubiiin ng incensó. 
Incense 7i Incensó. 
Incentiven Dahilan; n/íyf»k. 
Inception w-Pinagbuhatanpinagniulaan. 
Inceptive a Nanukol sa pinagbnbatan. 
Incertitude n-Aganiagani ng loob 
Incessant «Walang hibayótigil walang 

himpil. 
Inch-w- Pulgada; dalawang dáli. 
Inchoate a Bago. 
Inchoation w-Pinagbubatan ; p i n a g nm - 

laan. 
Incidence n Pagkabalatong. 
Incident-n Mabalatong. 
Incidental-a-Kakaunti ang halaga. 
Incipient a Bago, una 
Incise T/Hiwain; niaghiwa hiwasin. 
Incised-a-Nakahiwa. 
Incision-i' Hiwa. 
Incisive-a-Makahihiwa; matul ie.; ma- 

saklap. 
Incisor-n-Pangil ng aso. 
Incite V Sulsulan ndyokan; ipabnya. 
Incitement n Hdyok pabuya 
Incivility n Katanipalasanan; kawalan 

ng galang. 
Inclemency n-Kabagsikan. kawalan ng 

awa kasungitan. 
Inclement a Walang awa; mabagsik; 

walang habag. 
Incline v-Humilig; Inimiling; ihapay; 

ihingil; itungo. 
Inclinen Dahilig na lupa dalisdis. 
Inclined» Dahilig nakahilig. 
Inclination nHilig hiling; ugali; ynko: 

pagkahilig. 
Inclose-t?-Magbakod; baknran isama. 
Inclosure-w-Baknran . 
Include-t^-Isama. 
Inclusion-n Pagsama paglahok. 
Inclusive a-ÍCasama. 
Incog incognito n Dinakikilala: nakaba 
latkayo. 



INC 

Incoherent «Hindi niaintindilian ma 

labo 
Incombustibility w Kalagayan na hindi 

masusnnog. 
Incombustible a Hindi masusnnog. 
Income-n Ang kinita. upa; bayag; sabod 
Incomings Dumarating. 
Incomensurable a- Walang katulad ó ka 

pantay. 
Incommode v Magmolestia abalahin. 
Incommodionsa Kulang. masikip. 
Incommunicable a- H ind i makasasabi . 
Incommunicative a Ayaw magsabi; wa 

lang kibó. 
Incomparable a Walang kaparis ó kntu 

lad; walang kabulilif) 
Incompatible (2 Sowail. 
Incompetency n Kakulangan ng kaya, 
ncompetent « Walang kaya; hindi í)a 

^ay. 
Incomplete a Kulang; kapos; bindi pa 

vari. 
Incomprehensible a Hindi makaintindi 

ban; hindi; matan to. 
Inconceivable a Hindi matanto. 
Inconclusive a Hindi pa tapos; kn 

lang. 
Incongruous a Hindi bagay; kulang 
Inconsequence n Kawalan ng halaga. 
Inccnsequent a W^alang kabulul an. 
Inconsequential a Walang halaga ó ka 

l:)uluhan. 
Inconsiderable Y7 Kakaunti; walang ma 

rami. 
Inconsiderate a Bigla, mali pabaya. 
inconsistency n-Gulo. 
Inconsistent a Sowail maguió. 
Inconsolable a Hindi humimpil. 
Tnconstancy-n Kasaliwahan ng loob; 

kaalisagaan kataksilan kasuitikan. 
Inconstant a Saliwahan; alisaga; taksih 
Incontestable a Di magkakaila. 
Tncontinency n-Kalibugan; kabiglaan. 
Incontinent a Bigla malibog. mababa 

ang isip. 
Incontinently adv. P a b i g 1 a : n g a y o n - 

din. 
Incontrovertible a Di magkakaila, totoo. 

walang kapintasan. 
Inconvenience n Molestia; aV)ahi. 
Inconvenient a Di karampatan; h i n d í 

mabagay di bagay. 
Incorporate a Guniguni. 
Incorporate V Pumisan magtipon. 
Incorporation-n-Pagpi pisan ng manga 

m an gan gal ak a I 
Incorporeal a Walang katawan; guni 

guni. 
Incorrecta Hindi tama, maii; hiwas, 

falao. 



IDE 



251 



IND 



Incorrigibility 71 Kasamaan na hindi 

mababago. 
Incorrigible a Ayaw magbait masama; 

di mabait. 
Incorrigible M Tawong totoong masama. 
Incoirnpt a Hindi nabulok inahnsay; 

nialinis. 
Incorruptibility-n-N'alagayan na hindi 

niasisira. 
Incorruptible a Hindi niasisira. 
Increase-t; Lumaki tumubo magdagdag; 

idaydag duniaini; knrnapal; hu 

migit. 
Increase nDagdag tubo; paglaki; pag- 

dadiimi. 
incredible a Di dapat nianiwala. 
Incredulous a Hindi naniwala; walang 

pananainpalataya. 
Increment ^ Dagdag; tubo, paglaki. 
Inculcate V Magturo 
Inculcation M-Pagtuturo. 
Inculpate-f Idamay; niagparatang, mag 

bintang; bintangin. 
Inculpation w-Bintang; paratang 
Incumbency /i Paghiga timbang;katung 

kulan. 
Incumbent a Nakabiga kailangan. 
Incumbent n Angnakahiga angmay ka 

tungkulan. 
Incumber-?? Abalahin; pigilin. 
Incumbrance-ri Abala; pagpigil. 
Incur V Marapatan; magkaroon; kamtan; 

magkamit. 
Incurable a Hindi magagaling. 
Incursioii-w-Umpog; untog. 
Incur vate a Hubog; baluktot. 
Incurvation n-Pagbabaluktot; kabaluk- 

totan. 
Indebt V Pautangia:. 
Indebted a May utang. 
Indecency /i-Kabastosan. kahalayan.ka- 

libugan; kasamaan. 
Indecent-a Malibog; bastos; mahalay; 

masama; magaspang. 
Indecision i* Agamagam ng loob. 
Indecisive a Hindi buo ang loob. 
Indecorous a- Bastos; tampalasan 
Indecorum-w-Kakulangan ng bait; ka- 

bastosan katampalasanan. 
Indeed apt;. Totoo baga: totoo nga. 
I ndefatigable-a Walang pagod ó pagal; 

hindi inarunong mapagod. 
Indefensible-^ Hindi makupkopin. 
Indefinable-a-Hindi magsaysay; hindi 

masaysay. 
ladetitiite-a Malabo walang hanga. 
Indelible a Hindi mabubura. 
Indelicacy n Kabantosan: kasamaan ng 

uiiali. 
Indelicate a Maaamang ugali; bastos. 



Idemnitication w Pagsasauli; pagganti; 

kabayaran. 
idemnify v Isauli. 

Idemnify-v Isauli bayaran: gantihin. 
Idemnity n Ganti; Katibayan tawad. 
Indent-r Bingawin; Ukitin. 
Indent n-Bingaw, ukit. 
indentation-n Pagbingaw; pa^ukit. 
Independence w Kalayaan, laya. 
Independent a Malaya, 
indescribable a Hindi masaysay. 
Indestruíítible-rt Hindi masisira. 
Indeterminable a Hindi masaysay, hindi 

masabi. 
Index-?i-Anoman bagay na tumutiiro; 

hintuturo. 
Index V Ilista. 
Indian n Indio. 
Indiana Nauukol sa indio. 
Indian corn w-Mais. 
India rubber-n-Goma. 
Indicate trituro; ibig sabihin; ipakita. 
Indication-n Pagpakita; surot; hula; 

tanda 
Indicative a Tinuturo. 
Indices-n Lista. 

Indict V Bintangin; magparatang. 
1 ndictment w-Bintang paratang. 
Indifference wKawalan ng interés; ka- 

pabayaan. 
Indifferent-a Walang interés; pabaya; 

walang pakiramdam; batngan. 
Indigent a- Wualang hanapbuhay. 
Indigestible a-Di matutunawsasikmura. 
Indigestion-n-Empatso; sakit na kina 

kabagan. 
Indignant-a-Galit nagagalit. 
Indignation-n Galit poot. 
Indignity n Kahamakan kabastosan ka 

tampalasan an. 
Indigo wTayom tina. 
Indigo plant nTayom. 
Indirecta Hindi matowid; hindi tapat; 

m alabo. 
Indirection-n-Pagdaraya. 
Indiscreet a-"Pabaya; bigla walang bait. 
Indiscrete a Masinsin; nakapisan. 
Indiscre ion n Kakulangan ng bait. 
Indiscriminate a Walang ayos maguió. 
Indiscrimination tiKawalan ng interés; 

kata patán. 
Indespensible a Kailangan ng totoo ó 

ng mahigfdt. 
lndispo^e i; Sumirá; magdaramdam. 
Indisposed a May sakii. 
Indisposition-w Damdam; tamlay. 
Indisputable a Hindi magkakaila. 
Indissoluble a Di matutunaw. 
Indistinct a Malabo mahina; utal. 
Indite I' Sumulat. diktahin. 



INE 

Individual a Nagiina; luikabiikod; l)ug- 

toiig; tangí. 
Individual n Tavvo. 
Individuality-n Pagkakaisa: pa<:kakiisa' 

ma. 
Indivisible a Hindi nuikabahahagi. 
Indocile ii Mapurol ang iwip. 
Indoctrinate i^-Magturo 
Indolence w Kapabayaan; kataniaran, 

kakuparan. 
Indolent a-Tamad pabaya. 
Indomitable a Di sunuko: matapang. 
Indoor riii'.-Sa loob ng babay. 
indoorn-Loob. 
Indorse v-Pirmabin, 
Indoriüíement w Pagpirma; sulat sa li 

kod ng i sang kasu latan. 
Induce 7/-Ipabuya; pilitin, udyukau. 
Indueernentn Pabuya udyuk. 
Induct i; Ipasok dalhin; na loub; ilagay 

sa katungkulan. 
Inductile-a Maganit bindi malambot; 

matigas at marupok. 
induction n-Pagpanuk: pinagmnlaan. 
Indulge i? Magbigay loob; pumayag. 
Indulgence w-Pagbigay loob. 
Indulgenta-Mapagbigay loob. 
Indulgent-a Matigas,- mabagsik; walang 

aw a. 
Indurate r-Tumigas: maging mabagsik- 
Induration n Katiga>san; kabagsikan. 
Industrial a Nauukol sa industria, nan 

ukül sa nay:tatrabaj(). 
Industrious a Masipag masikap. 
Industry n Trabajo; gawa. kasipagan; 

kasikapan lalang. 
Inebriate v Maglasing; maglango 
Inebriate-ri Tawong lasing ó lango. 
Inebriation n Kalasingan. 
Inebriety w Kalasingan. 
Ineffective a Walang kabuluban. 
Ineffectual a- Walang kabuluban. 
inefficacious a Walang kabuluban. 
Inefficient a Kulang; pabaya. 
Inelegances- apangitan. 
Inelegant M-Pangit bastos: magaspan^. 
Ineiligibility /í Kalagavang di maihaha 

lal. 
Inelligible-a Di maibahalal 
Inequal-ii Hindi kaparis ó katulad; iba; 

hindi kawanki. 
Inequality n Kakaibaban. 
Inert rt- Pabaya: tamad; mapnroí ang 

isip. 
Inertness-n-Katamaran; kapabayaan, 

kapurulan ng isip. 
Inestimablea-Lubhang mabalaga. 
Inevitable a Di maiilagan, mangyayari 

na walang sala. 
Inexcusable a Di dapat patawarin. 



252 



INF 



Inexbaustible-a Hinüi maubos. 
Inexorable a Matigas nng nlo buo ang 

loob walang awa. 
Inexpedience ?^Kasamaan. 
Inexpedient (7. Hindi bagay wala sa 

pan a b on. 
Inexperience-n-Kakuiangan sa pagsa 

nay: kawalan ng san ay. 
Inexpressible a Di makasasabi. 
Inextricable-a-Hindi makahabango; gn 

long guio. 
Infallible-a-Tama; totoo; bindi mania- 

mali. 
Infamous-rtAValang dangal; bamak; ma 

sama walang puri; katakot takot 
Infamy-w Kapalibhaí aan kasamaan: ka 

siraan ng puri kahamakan. 
Infantile rt-Nauukol sa pagkabata. 
Infantn-Sangol: batang munti. 
Infanta Nauukol sa bata. 
Infantry-?i-Sundalong lakad. 
Infatuate t;-Hangalin; masira ang isip 

sa pagibig. 
Infatuation-n Kaululan; kahangalan. 
Infect V Sumirá; makahawa. 
Infection n Hawa; pagkahawa. 
infectious r/ Nakakahawa. 
Infelicitous a Hindi niasaya;maluntrkot , 

mail apis 
Infelicity-n-Kahingkutan kabapisan 
1 n f er v A wasan ; m a gb i gay ka b u 1 u <u' a 1 1 . 
Inferences Kabulugan. 
Inferior a-Mababa may pistas: kulang, 
Inferior n Ang mababa sa iba. 
Inferiority n Kababaan sa iba. 
Infernal a Nauukol sa infierno. 
Infertile a Karat; di mamunga. 
Infertility.^ Kakaratan ng hipa. 
Infest-t'-Yamutin pagalitin 
Infidel-a-Ayaw" sumampalataya sa Dios. 
Infidel «Ang ayaw sumampalataya sa 

Dios. 
Infidelity a Kasukaban; kataksilan; ka- 

suitikan. 
Infinite a Walang banga. 
Infiniteness n-Kawalan ng hanga. 
Infinitesimal aLubhang munti. 
Infinitive-fl Walang hanga. 
Infinitude W'Kaw^alan ng hanga. 
Infirm a Hindi matibay; mabina. 
Infirmary n-Ospital. 
Infirmity -w Kabinaan; kapayatan. 
Infiame-tJMag lingas: mag liab, umi 

nit. 
Inflammable-a Madaling maglingas mai 

nit ang ulo. 
Infiammation-n-Paglingas:pamuniuIang 

balat; galit; kainitan ng ulo. 
inflammatory a Madalingmasunog tak 

sil; mainit ang ulo. 



IN II 

Iníiaie-í^ Fuiiiiin iiarig baiigin; inaman- 

tog. 
Intlation-M-Pamamaiitog; pag lalagay ng 

hangin. 
iniiect u ibahin ang kahulugan;baguliin 

aiig kahiilugan. 
liifiection-n-Pagbago ng kabuhigan. 
Ift'exibility w-Katigatsan, katibayaii iig 

loob. 
Inflexible rx-Malakas; batibot; iiiatiga8 

ang loob. 
liiüexion n Fagkabago ng kahuUigan 
Intiict-f^Gamitin na pilit nmitabin. 
Inñiction ?i-Multa; parusa. 
Influence w-KapangyarUian. 
Influence t^ Ibiling itungo. iliilig. 
Influential <7 May kapangyarilian. 
Influenza-H Hika. 
influx n Pagpasok. 
Infold r-Bahitin. 
Inform-v Sabihin; ipagbalita; inagl)ali- 

ta; magbigay alani isntnbong. 
Information w Balita alam; V)ala. 
Informer Informant n Ang na^^sabi; ang 
sumumbong; nianunubok nianunurn- 
bong. 
infraction n-Sala; kasalanan. 
Infrequency w l^alang kadalangan. 
Infrequent r/ Madalang; bindi madalas: 

bihira 
lnfringe-^'-Magka8ala 
Infringement /i Kanalanan «ala 
Infuriate v Pagalitin. 
Infuriate-a-Magagaiit: galit. 
infuse V Isalin ibnlios ipabuya. 
Infusion w Pagsalin pabuya 
Ingenious « Mátalas ang isig; matalino; 

marunong. 
Ingenuity-wKatalasan ng isip. 
Ingenuoiis-O'Malaya dakila; marangal. 
Inglorious fl-Kabiyabiya, hamak masa 

ma; mahalay. 
Ingot-n Bara ng metal. 
Ingrate-n-'lawong palamara ó bindi ma- 
runong ng iitang na loob. 
Ingratiate ?'-Magustuban. 
Ingratitude-n-Katampalasanan: kabasto 

san; kasuitikan; pag kapalamara. 
Ingredient-w-Kalabok; kabalo 
Ingress-n Pagpasok . 
Ingressio^i?!- Pagpasok 
Ingulf-v-Lamunin. 
mhabit-v Tumira; manaban. 
Inhabitable-a Matatabanan. 
Inhabitant-w-Ang tumitira sa isang hi 

gar. 
Inhale i; Huminga. 
Inhalation-M- Paghinga. 
Inharmonic a^Masama ang tnnüg. 
Inhere-t; Dumikit; maukoi sa. 



JOÓ 



INO 



Inherent ÍÍ Nangaling sa pinagtniilaan. 
Inherit-rt Magoiana 
Inheritance-^ Mana; ari. 
Inheritor-n-Ang najjrmana. 
Inhospitable a Hindi marunong makt 

pagkapwa tawo. 
Inhuman-n, Walang awa walang haV)ag; 

mabagsik masungit; hindi ta\v<4. 
Inhumanity n abagsikan kavvalan ng 
awa ó habag; kalupitan kasungitan. 
Inimical-a-<^alii malaban 
Inimitable-a Hindi magagaga<i. 
Iniquitous a Masama makasaianan. 
Iniquity fi Kasamaan; gawang masanm; 

kasalanan. 
Initial a Ünang primero; walang pinan 

galingavi. 
Initial n-Manga letra ng ngalan. 
Initiate r Magmula magsimnla; mulain. 
! n i t i at i o n - w - Pa m inn u 1 a ; p a i n n 1 a . 
Initiative a-Nannkol sa primero. 
Initiative-n Pamnlaan pinagbnhatan. 
Inject-t? Ihagis sa loob ipasok. 
Injection n Pagpasok. 
Injudicious a Pabaya; bigla; hindi i\ia 

bait 
Injunction ?i Utos 
Injure r Bugbugin; pahamakin; saktan; 

sirain: hamakin. 
Injurious a Makasisira masama. 
Injury-M Kasamaan kasiraan: sakit. 
injustices Kalapastanganan; kasiraan 

kam^lian kawalan ng justii-ia. 
Inkri-Tinta. 
Ink i?-Pahiran ng tinta; lalagyan nang 

tinta. 
Ink stand n Lalagyan ng tinta. 
Inky-a May tinta. 
Inland «Malayo sa <lagat. 
Iidand-w-Lupang malayo sa dagat. 
Inlay rMaging bote. 
Inlet w. Daan sa pagpasok. 
Inly a Loob 
Inly-íí^r.Sa loob. 

Inmate w Ang tumitira sa isang bahay, 
Inmost-fi Kaloob looban; kaibuturan. 
Inn n P>ahay na tinutuluyan; tuluyan. 
Innate «Natural dati talaga. 
Inner-fi Sa loob: loob. 
Innermost a Kaloob looban kaibuturan. 
Innocence n Laya kawalan ng sala. 
Innocent-a-Walang kasalanan; wagas; 

may puri. 
Innocent-n-Ang tawong walang kasala 

nan; ang tawong may puri. 
Innovate-t; Bairuhin ang kaugalian. 
innoxious a May puri; malinis. 
Innumerable « Di mabibilang. 
Inoderous a Walang amoy. 
Inoffensive ft Tab i mi k; mabait; máamo. 



INS 

Inufücial a Hindi oñciaí. 

íiiopenitive a Mabagai. 

liiopportune-a Wala sa sa panahon; di 

ha gay 
Inordinate a Lubha lainpas; nialubha. 
inorganic a- Walai i g bubay. 
hnpie&t 7* Pagans i 8a 
iminietnde ii Kagubiban 
Inquire i; Umnsig magtanorig tanungin, 

nsi.sain siyasatin. 
Inquiry ?i- Tanonii paguusisa; siyasat 
Inquisition w SiyasHt kadiwaraan; si- 

nop 
Inquisitive a Madiwara niasinop, 
Tnquisitor-w-Ang nngtatanong. 
Inquisitorial a Ma<ii\\ arang totoo. 
Inroad w-Pagpasok ng sun<bAlo. 
Insane a Ulol sira ang ulo. 
Insanity-w-Kasiraan ng isip. 
Insatiabie-flt-Di mabnbnsog. 
Insatiety-?i Kalagayaii na hindi mabn 

busog. 
Inscribe 7/ Isuhit. 
Inscription w-Snlat. 
Inscrutable a-Di nmlirap, liindi uiahala- 

ta; di matan to. 
Insect nHanip. 

insecure a Mabina; hindi matibay. 
Insecurity nKahinaan; kakulangan ng 

tibay. 
Insensate a Walang daindani: tungak; 

niapurol ang isip; walang diwa. 
Insensible a Walang dannUun walang 

pakiranidan) walang diwa. 
Inseparable a Di makabihiwalay. 
Insert fr-Ipasok. 
Insertion-^ Pagpasok. 
Inside rtfZt'. Sa loob. 
Inside r?. Loob. 
Insi(hious n Mátalas; tuso, 
insight r¿Ting}n sa loob tarok ng isip. 
Insignia n Tanda. 
Insignificant a Walang halaga. 
Insincere a Lilo taksil; snitik: hindi 

tapat ang loob. 
Insincerity-w Kalihihan; kataksilan; ka- 

suitikan. 
Insinuate t; May:bintang niagparatang. 
Insinuation nRintang; paratang. 
Insipid a Walang lasa rnatabang. 
Insipidity n Kakulangan ng lasa. 
Insist rPilitin puniilit 
Insnare i' Hibuin dayain. 
Insobriety -w Kalasingan. 
Insulate f-Ibilad bilarin. 
Insolence n Kalapastanganan tanii)ala 

sari pangabas; kapangabasan; pas- 
Ian g; kawalan ng gal ang. 
insolent a Walang hiya; tampalasan; 

Wiilang ealang; tab pandas; inihong. 



254 



INS 



Insoluble a Hindi rnatutunaw%- di ma- 
savsay. 

Insolvency-n Kalagayan na hindi ma 
kakabayad ang utang. 

Insolvent a Walang ikababayad. 

In so nuich-a<'Z¿;.-Dahilan dito. 

Inspect-t? Siyasatin; usisain. magmasid; 
niagmasdan hnnkalin. 

Inspection n Pagsisiyasat pagmasid;pag 
uusisa. 

Inspire-i/' Uinudyok uralian damahin. 

Inspiration w Udyok sunipons?; ilip. 

Inspirit V Buhayin. 

Instable a Hindi matibay; mahina. 

Install I? Paupuan; ilagay sa katung 
kulan. 

Instance n Haiinibawa; hiraraan 

lui-tance t" Magbalinibawa. 

Instant-n Dab; kisap mata. 

Instant a "^lambing. 

Instantaneous a Agad; madali; tambing; 

Instantly «(ii:'.-Pagki]raka pagdaka; tam- 
bing: ngayon din. 

Instate v Ilagay sa katungkulan. 

Instead adv. Sa lugar ng. 

Instep n Bubong ng paa. 

Instigate t^-Sulsnlan. udyukan; isulong; 
iudyok. 

Instigation-w Sulsol; udyok. 

Instill-v Isalin. 

Instinct n Kilos na bigla. 

Institute?; Magtayo; itatag; lumalang. 

Institute n Instituto. 

Institution-M-Pag tatatag; pag tatayo. 

Instruct-i? Magturo: tnruan; akayin. 

Instructor w Ang nagtuturo; maestro. 

Instructress n-Ang nag tuturo; maestra. 

Instruction n Pagtuturo. 

Instrument nKasangkapan; instrumen- 
to 

Insubordinate i;Lumaban; sumuay 

Insuburdination n Pagsuay; pag laban. 

Insufferablea Hindi matitiis 

Insufficiency-n Kakapusan kakulangan. 

Insufficient a Kapos. kulang; di busto; 
di sapat. 

Insular a Insular. 

Insult ü Lampastanganin: murahin; la 
itin biyain himapit; alimurahin; 
páslangin; magmura. 

Insult nPaslang lait; kalaitan; alimura; 
siphayo: kaalimuraban. 

Insuperable-a Di madaig. 

Insupportable-a Di makatitiis. 

Insurance n Katibayan; siguro. 

Insure i'Tibayin; gawin ang katibayan. 

Insurgent a Nauukol sa insurecto ó sa 
taga labas. 

Insurgent w Ang lumalaban sa gobier- 
no. 



INT 



255 



Insiirmountable a Di matataloiiin. 

jnsurrection-w-Pal aalsa laban sa Go 
bienio. 

Intact aBno: lubes. 

Intangible-a-Di maramdamin. 

I nteger-w- Numero. 

Integral í?.-Walaiig kuiaiig buo; lubos. 

Integral-M-Bilaiig; numero. 

Integrate v-Buoin, bilugin. 

Integrity w-Kabuoan, katibayan; kata 
patan ng loob. 

lntellect-?i Karunungan; bait dunong. 

Intellectual ri-Maruneng; mabait n\ata- 
lino mátalas. 

Intelligence ti-Karunungan bait; dn 
nong. kabaitan pangintindi. 

Intellingent a Marunong; mabait; máta- 
las; matalino; may dunong. 

Intelligible a Madaiing matalasta^í. 

Intemperance n Kalasingan. 

Intemperate-a-Mapag las in g; hilon 

Intend-v-Bantain: akalain isipin. 
Intendant n Superintendente puno. 
Intense a Masinsin; mabagsik; pormai; 

labis; lubba mátalas. 
Intent n-Banta; ang inisip: ó inaka- 

la, 
Intention-w Isip; akala; banta. 
Intentional a-Sinadya tinalaga. 
Inter-i^-Ilibing. 
Intercalation ?t-Pakli; sabat 
Intercede-t^Mamagitan, ipakiusap; ma- 

manhik. 
Intercept vH aran gin; abalahin. 
Interception -n-Pagharang abala. 
Intercession w Pamamagitan. 
Intercessor w Taga mamagitan; pinta- 

kasi. 
Interchange v-Magpalitan. 
Interchange nPalitan. 
Interchangeable a Maipapalit. 
Intercourse M-Kasulatan; salitaan; sa- 

lita. 
Interclude v Harangin: abalahin. 
Interdictv Ipagbawal; magbawai. 
Interdiction-^* Pagbawal. 
Interest-n-Tubo imbot; patnbo; paki- 

nabang interés. 
Interest-r Maimbot; magkaroon ng in 

teres. •< 
Interested a May interés. 
Interesting a-Malibang maaliw; 
Interfere v-Umabala; makialam; mang- 

himasok; sabarin. 
Interference n Abala; pakialam. 
liiterim-n Interino pagkasamantala, 
Interior-n Loob. 
Interior a-Na sa loob; loob 
Interject-v-Ipasok; ipagitua, isalit 



INT 

Interjection-n Pagpasok pagsalit. 
Interlace v Idiigtong ilapat; tallan. 
Interlard-7^Ibaí(>,• ilahok. 
Interline-t' Sunuiiat sa pagitan nang 

guhit. 
Interlineatit>n-7i Pagtswlat sa pagitan 

ng niga guhit 
Interlocution n Salitaan. 
Interlocutors Ang nagsasalita. 
Interlope t? Mag intla ng walang licen 

cia; makialam. 
Interloper n Ang nakikialain. 
Interlude wPuang. 
Intermarry -I'-Maging kamaganak ^lahil 

sa kasal. 
Intermeddle-r-Makialam. 
Intermediate a Na sa pngitaii. 
Intermediary a Na sa pagitan. 
Interment-M Paglibing. 
Interminable a Walang hanga, Walang 

katapusan. 
Intermingle r Lumahok ihalo. 
Intermission fi Llkat; puang, pagpapa^ 

nga. 
Intermit r-tn mi kat magpabinga. 
Intermitent ii Tatahan at muling baba 

lik. 
intermix v liahok: ihalo. 
Internal a Nasa loob; loob. 
International a-Alam nang lahat nang 

nación. 
Interpose r Mamanhik; mamagitan; bn 

mala; ipagitna. 
Interposition n Pagpapagitna; pamania- 

gitan. 
Interpret r Ihulog niagsaysay; salay 

say in. 
Interpretations Kahulugan. kasaysa 

yan; salaysay. 
Interrogate-r Itanong; magtanong. 
Interrogation ?iPagtatanong: tanong. 
Interrogative a-Nannkol; sa tanong. 
Interrogatory n Tanong. 
Interriiptf -limábala; sabarin: maki 

alam; isabat abalahin 
Interruption n Abala sabat; likat. 
Intersect r-Magkrus. 
Intersection n Krus. 
Intersperse r-I halo; ikalat. 
Interstice « Pnang likat. 
Interval w Puang: pagitan. 
Intervene r Mamagitan; makinsap; ipa 

gitna. 
Intervention n Pamamagitan; paki 

nsap. 
Interview-n TJsap pagtatannngan; sali 

taan 
Interview-i? Magtanong magusap. 
interweave-ivLumahok; húmalo. 
Intestate a Walang testamento. 



INV 



25f> 



IRK 



lotestine rfc Bitiika isaw. 
Intestinal yi Nauukoí sa bituka. 
Intimate a Tapat iia loob. taos ó taíui 

tun ang lo b 
Intimate v Ipahalata ma<r8abi. 
Intimation n Pagpahalata sabi. 
Intimidate-r? Takutin; guiatin. 
Intimidation-?* Takot. 
Into prep -Sa loob sa. 
iDtolerable-a Di matitiis; d\ dapat 

tiisin. 
Intolerance n-Kabagsikan; kawalan ng 

pagtitiis. 
Intolerant a Di makatitiis. 
Intonib w-ilibing. 
lntone-í7 Magdalit; magawit. 
Intoxicate- t'-Maglasing maglilo. 
Intoxication ?i Paglalasing; kala 

singan. 
Intractable V- Di nuiHUsunurin; masungit: 

mabasrsik. 
Intransitive a Sarili. 
Intrench Í? «Tumawa ang trinchera. 
Intrenchment w Trinchera 
Intrepid a Matapang mangabas; bayani, 

vvalanii takot; walang kaba. 
Intrepidity n Tapang kat'ipatapangan; 

pagkabayani; kawalan ng takot. 
Intricate-a Pasnotsuot; guío malabo; 

m ah i rap gawin. 
Intriizue ?*-SaIitaan na masama 
Intrigiie-i'-Magsalitaan ng palibim. 
Intrinsic «Ha loob; totoo kailangan. 
Introduce /'-Ipakilala; magpakilala. 
Introduction w-Pagpapakilala. 
Intrude v Makialara; abalahin pumaaok. 
Intruaion-w-Pakialam abala. 
Intrusive-a Makikialam. 
Intrust?; lalok; ipagkatiwala. 
Intuition n Katotohanan isip na bigla. 
Iiitwine i; Pilipitin: pumilipit. 
Inhundate v-Umapaw apawin; bumaha. 
Inundation wBaha; pagbaha: pai?apaw. 
I nure-t' Mabiliasa; m a ga w a i ; mama 

lagi. 
I nutility-H- Kawalan ng kabuluhan 
Invade-f Lumapit; at lumaban: puma- 

sok sa ibang lupa at: maglabanan. 
liivalid-a Walang kabuluhan; hindi uma- 

yon sa utos 
invalid n Tawong may sakit, ang may 

sakit. 
liivalidate-t?-Pawalan ang kabuluhan 
Invaluable a-Lubhang mahalaga. 
Invariable a Hindi mababago. 
Invasion-w-Pagpasok na sundalo sa 

ibang lupa, 
invective a Maalipustain malait. >..•, 
Invective-w-Alipusta; salitang mabigat. 
Inveigle v Tuksuhin: iidyukan. 



Inventt; Tuklasin; umisip isipin;kumal 

ha la'angin. 
Invention w Ang kinatha ó nilalang 
Inventorn-Ang kumatha ó lumalang. 
Inventory n Listaban ng niga bagay. 
Inverse a Kalaban; iba. 
Inversion w Pagpatuad; pagkaiba. 
Invert i)Ipatuad; ibahk* 
I nvertebrate-a- Walang gulugod. 
Invertebrate w Hayo}) na walang gulii 

god. 
Invest-t^-Lumaban; bumangay; bamonirv. 
Investment-w-Paglalagay ng kuarta sa 

comercio 
In vestí gate-i;-Siyasatin usisam. 
Tnvestigation-'^i Paguusisa siyasat. 
Inveterate-a-Matibay matigas ang nU>; 

so wail. 
Invigorate t? Bubayin; dahasin. 
Invigoration-nPaglalakas. 
Invincible-a Hindi masupil. di susuko. 
Inviolable-a- M alualbati. 
Inviolate a Di nasira; buo pa; mahnis. 
Invisible-a-Di makakita. 
Invite ?^Anyayahin, maganyaya. 
Invitation nAnyaya; hikayat 
Invócate n- VI analangin; tunoawag. 
Invocation n Pan alan gin; tavvag. 
Invoice-v-Listahin ang mga bagay sa 

isang lugar ó sa isang tindahan. 
Invoice n Listaban ng manga bagay sa 

isang lugar ó tindahan 
Invoke v- VI analangin; tawagin 
Involuntary a Wala sa loob. 
Involution n Pagtiklop: kaguluban. 
Involve-t'-Balutin; itiklop. 
Invulnerable a Di mapasaktan. 
Inw^ardaNa sa loob. 
Inward adv. Sa gawin g loob. 
Iracible a-Magagalitin; mapootin. 
Irate-a Galit; masama ang loob 
Ire n Galit; tanim saloob. 
Ireful-a Galit; magagalitin. 
Irisn-Babag hari 
Irish a Nauukol sa Irlan»les. 
Irish n Tawong Irlandés. 
Irkt; Pumagod ynmamot. 
Irksome a Mayamutin. 
Ircn n Bakal. 

Iron t? Mamirinsa; bakalin. 
Ironies ronioalrt Masaklap 
irony ti Kasaklapan tuyo. 
Irradiancé-n Ningning; kainaman. 
Irradiate í;Lu mi wanag; liwanagan, 
irrational a Di ayon sa katwiran. 
Irreconcilable-a-Hindi bubuti. 
Irrecoverable a Di makababawi. 
Irredeemable a Hin/li makabawi. 
Ii reducible a Di babawa-an, 
Irrefutable a-Di magkakaila. 



JAN 



257 



Irregular fl^Hindi karaniwan; iba,t, iba; 

di matowid. 
Irrelative-a Walang interés. 
Irrelevant-a Di bagay ó di akma. 
Irreligion-w-Kakulangan ng religion. 
Irreligious a Banday; walang religion. 
Irremediable a Di magagaling; sira. 
Irreparable-a-Hindi magagaling; di- 

maiuuli. 
irrepressible a Di masupil. 
Irreproachable a Di mapipintasin; wa- 
lang pintas. 
Irresistiblea-Di makakalaban. 
Irresolute a Alangan urong sulong; sa- 

lawahan; hindi firme. 
Irrespective a Walang pinipili. 
Irresponsible-a Walang. isasagot; di kai- 

langan rnanagot. 
Irretrievable a Di makakabawi. 
Irreverences Kakulangan ng ga- 

lang. 
I rreverent-a Walang galang. 
Irrevocable-a-Di mababago. 
Irrigate v Patubigin. 
Irrigation-n Pagpapatubig. 
Irritability w Yamot; poot. 
Irritable a-Mayamutin; mapootin; ma- 

hapdi. 



JEL 

Irritate-t'-Yamutin; bagbagin; humap- 

di 
Irritation n Yamot; hapdi; poot. 
Irruption n Butlig: pagputok. 
I8 i? Ay; may; mag. 
Island w-Pulo. 
Isle n-Pulo, 

Isolate-v-llayo sa iba; ibukod. 
Isrealite-w-Taga Israel. 
Issue v-lkalat. magmula; mangaling sa 

magbuhat. 
Issue-n Pangyayari; paglabas. 
\tpro. Siya iyon; iyan; ito; ire. 
Italiana-Italiano. 
Italian wTaga Italia. 
Italic a-Nauukol sa Italia. 
Itch í; Humapdi; kumirot; kuniire. 
Itch n Galis. 
Item-n-Bagay. 
Itemize v sulat ng isaisa. 
Iterates ülitin: gawing; muli. 
Iteration n Pagulit. 
Itinerant a Paglakadlakad. 
Itinerant-w Tawong mapaglakad. 
Itinerate-v-Lumakad at magdiscurso. 
Itself j^ro.lyondin; siyarin. 
Ivory n-Marfil. 
Ivy ?i Lipay, 



Jabber n Salita na walang kabuluhan. 

Jabber-i;Magpalitang walang kabuhihan. 

Jack-n-Bansag ng ngalan ni Juan Mag- 
daragat; bandera sota ng baraha. 

Jackanapes-n Tingo; tawong malikot at 
hambog. 

Jackass n Jumento tawong ulol. 

Jacket w-Barong maikli. 

Jack knife n-Laseta. 

Jacobin n Fraile Dominico. 

Jacúlate v I tul a g. 

Jade í?-Kabayongmasama: babayingma- 
sungit. 

Jade i; Pumagal; pumagod. 

JagnBinga.w; tinik; piraso. 

Jagged a Magaspang. 

Jaguar w-Tigre Americano. 

Jailn Bilango; kalabuso. 

Jailer n AÍig mamábala sa bilango. 

Jam-n .lelea. 

Jam-i; Ipitin; bugbogin; kumapal ang 
tawo. 

Jamb n Gilid ng pinto. 

Jangle-í/'-Kum^lasing; makipagtalo. 

Jangle-n-Kalasing; pagtatalo. 

Janitor /i Katiwala ng bahay; encar- 
gado; ang namamahala saisangbahay. 



Janty-a-Magaan: makinis; mainam. 

January n Enero. 

Japan-w Japón; pintang itim. 

Japan-v Pintahin ng itim. 

Japanese-a-í^auukol sa Japón. 

Japanese^-Taga Japón; wika ng Japón. 

Jar n Jaro saro. 

Jargon n Salitang utal ó di maintindi- 

han. 
Jargon-n- Magsalita; ng hindi maliwa- 

nag. 
Jaunt-tJ-Magpasial. 
Jaunt-n Pasial. 

Jaunty-fl-Makinis; magaan; mainam. 
Javelin ^^Tulag; sibat. 
Jaw ?i Panga. 

Jaw bone-n-Sihang; panga. 
Jay n Taw ong bukid. 
Jealous a Siloso; mangambain; niaiin- 

gitin. 
Jealousy-n-Pangimbulo; ingit; hinala; 

pangamba; alapaap ng loob. 
Jean-n Kayong magaspang; gris. 
Jeer t; IJyámin; tuksuhin; hiyawin. 
JeernTukso; iiyam: hiyaw. 
Jehovah n Dios; bathala. 
Jelly wJelea. 

33 



JOU 



258 



JUN 



Jeopardize vllagay sa panganib. 

Jeopardy n Panganib. 

Jerk v Batakin; ihagis na pabigla. 

Jerk-w Batak. 

Jerky a Di panay. 

Jest-w-Biro; laro. 

Jest V Biruin; magbiro. 

Jesuit n Jesuita. 

Jesuitic a Nauukol sa Jesuita. 

Jet-n Bukal. 

Jet-v Lumabas ng pabigla. 

Jetty w Muella. 

Jetty-a Maitim itim. 

Jew n Judio. 

Jewei-w Sangkap; brillante. 

Jeweler-n Platero. 

Jewish a Nauukol sa Judio. 

Jib V Umurong. 

Jibe iJ-Ibahin ang tuntungan \\g sasak 

van magkasundo. 
Jiffy w-Sangdali. 

Jigglev-Galawin; gunialaw; kalogin. 
Jilt-ti-Babaying salaw^ahan ang loob. 
Jilt v-Dayain ó hibuin sa pag ibig. 
Jingle V Kumalasing kumalog. 
Jingle 71 Kalasing; kalog. 
Job-y¿-Traba,io; gawa. 
Jockey-i'-Hibuin dayain. 
Jocose a Mnsaya; palabiro. 
Jocoseness Jocosity n Kasayahan; biro 

kalibangan. 
Jocular a Masaya; palabiro. 
Jocularity n Kasayahan; kaligayalmn: 

pag tatawa; kalibangan; katuwaan. 
Jog-n Suniagsag. 
Jog n Sagsag. 

Joggle-t'-Kumalog: kahigin. 
Join-v-Idugtong; ikama ilangkap: ila 

pat; isaraa; ihalo; igawgaw; pumi- 

san. 
Joint-w-Hiwas; bias; sanib; bukongbu- 

kong; kasukasukuan. 
Joint a Kasama. 
Joint-i' Hiwasin; biasin. 
Jointly (xdiJ.'Samasama: sabay sabay. 
Joist-n-Solero. 

Joke-n-Biro: aglahi; badya. 
Joke v-Magbiro; biroin; magbadya. 
Jollification n Pagsasaya kasayahan. 
Jollity-Jolliness n Kasayahan; kaligaya- 

han. 
JoUy-a-Masaya maligaya. 
Jolt-z/Umumpog tumulak; unuintog. 
Jolt-n-Umpog; untog; tulak. 
Jostle V Magumpog; bunianga; umuntog. 
Jostle-n-Umpog: untog; banga. 
Jot w-Pirasong munti; punto. 
Jotí; Sumulat sa tandaan; isulat sa 

tandaan. 
Jounce V Galawin; uniunípog. 



Jounce-n-Galaw: untog; unipog. 
Journal-n-Pahayagan; dahon. 
Journey n Lakad; viaje: 
Journey -i'-Mag viaje; luniakad; mag la- 

kad. 
Journeyman n Trabajador; ang nag pa- 
paúpa sa maghapon. 
Joviala Masaya; malugod; maligaya; 

maamo ang loob. 
Joviality- ovialness w Kasayalian; kali- 
gay ah an. 
Jowl n Panga: pisngi; sihang. 
Joy-w-Kasayahan; kaligayahan; tuwa; 

kalit)angan; katuwaan. 
Joy V Sumaya; maligaya. 
Joyous Joyful a Masaya: natutuwa; ma 

libang mapagpatawa; mapagsiste. 
Joyless a Walang saya ó kasayahan; 

walang tuwa 
Joyfnlness ri-Kasayahan; kalii?ayahan. 
Jnbihmt a Masaya; mahgaya. 
Jubilation w Kasayahan. 
Jubilee t/. Kapistahan. 
Judaic rt Nauukol sa mga Judio. 
Judaism-n Pananampalataya ng manga 

Judio 
Judge-^i Hukom; juez. 
Judge-i'-Humatol; hatulan. 
Judgment n Hatol: pasiya; tuto; pag 

hatol; taros bait isip akala. 
Judicative a Mav kapangyaring huma- 

tol. 
Judicial a Nauukol sa hukom. 
Judiciary-ft Nauukol sa liukon). 
Judicious a Mabait: maliinhin: matali 

no tahimik 
Jiig n Lalagyan; ng manga bagay na 

lusaw. 
Juggle-7/- Mags ala man gka. 
Juggle n Salamangka. 
Jugglery n-Pagsasalamangka. 
Jugular a-Nauukol sa liig ó lalamu 

nan. 
Juice n-Katas. 
Juiceless n Walang katas. 
Juicy-a Makatas. 
July n Julio. 

Jumble-i?-Haluin: guluhin. 
Jumblen-Halo; kaguluhan. 
Jump I'Lumuudag; lumukso; magtalon; 

tumalon; laktawin. 
Jump-n Lukso; lundag; talon; laktaw. 
Junction n Sanib. 
Juncture w Sanib: dugtong. 
June n Junio. 
Jungle w-Lasaw. 
Junior a Bata pa; binata. 
Juniority n Pagkabata. 
Junk n Manga bagay na walang kabu- 

luhan. 



KIN 259^ 

Jnuket /e-Mamon,- matamis; 

•liinket v-Magpiging. 

Jiinta-n Junta; katipiiiian; liipong. 

Junto-n-Kati punan. 

.luridic Juridical a Nauukol sa hucom. 

Jurisdiction w-Kapangyarihan; lupang 

sinukuban; lupang sinakupan. 
Jury a Interino. 
Justa- lapat matowid; ayon sa kato- 

wiran batibot busto, sukat. 
Just-rtrZr. Sukat; busto. 



KNI 



Justice w-Katowiran; katampatan; kasu- 

katan; kabustuban. 
Justifiable a Dapat patawari; may ka 

towiran. 
Justification t? Katowiran. 
Justify-v-Magbigay ng katowiran. 
Jut ivLuminbutod; lumiko. 
Jut-w Liko. 
Juvenile a Bin ata 
Juvenile n lagong tawo; binata. 
Juvenility-w-Pagkabata. 



Kail n Repolio. 

Kale n-Repolio. 

Katydid-w tipaklong. 

Kell n Puit ng sasakyan. 

Keen a Mátalas; matalino; tuso. 

Keep-t?-Alagaan; bantayin; ikalong; 

ingatin. 
Keeping n Pagaalaga pagingat. 
Keep sake nKaloob bigay; biyaya. 
Keep secrete Huag sabihin. 
Keg n-Hariles na munti. 
Ken-n Malaman; kilalanin; kuinilala; 

karunungan tanawan, pagkikilala. 
Kennel-n Kubo ng aso, 
Kept-í;. imp &p /?.-Iningat; binantay. 
Kercbief r* Alampay; birang. 
Kernel-w Butil. 
Kerosene-n Gas. 
Ketchup wKatsup sarsa. 
Kettle n awali; kawa. 
Kettle drum w-Kaja. 
Key n Susi. 
Key V Susiin isusi. 
Key hole-n-Butas ng susian. 
Key stone wBatong pausara ng arko. 
Kick-n-Sipa sikad. 
Kick V Isikad: sumikad; sipain. 
Kid-n-Bata; tupang munti; kambing na 

munti. 
Kidnap V Bihagin: bumihag. 
Kidney n-Bato ng katawan. 
Kill-v-Pumatay; patayin. 
Killing wPatawan. 
Kiln n Hurno. 

Kilo Kilo^rain-n- Kilogramo; kilo. 
Kin n-Kamaganak. 
Kindn-Clase; lahi. 
Kind-n Mabuti ang loob; mabuti; ma- 

pagpitagan. 
Kinder gartenn Escuela nang mga ba 

ta. 
Kindle-i' Sunu$rin sindihan; magsindi. 
Kindness /7 Kabutihan ng loob; kabu 

tihan; pitagan binhin. 



Kindred w Hinlog; manga kamaganak 

kamaganakan. 
Kindred a Magkamaganak. 
Kine-nBaka. 
King n Hari. 
Kingdom n Kaharian. 
King fisher w Lumbas. 
Kingly a-Parang hari. 
Kink n Kunot. 
Kink 1? Kumunot. 
Kinky a Kumunot; makulot. 
Kinsfolk n Manga kamaganak. 
Kins man n- amaganak na lalaki. 

ins woman n-Kamaganak na babayi 
Kip w Katad ng bulo. 
Kirk n Sambahan. 
Kirmess n-Piging at pista. 
Kismet nKapalaran 
Kiss n Halik hagkan. 
Kiss 7/-Humalik; halikin; humagkan. 
Kitw-Pusang munti; kuting. 
Kitchen n Kosina. 
Kite-n-Buladol. 
Kitten ti Kuting. 

Knack n Tuto; karunungan; bait. 
KnapnDulo dun got. 
Knarl-iiMata ng kahoy. 
Knave n-Tawong masama; tawong ha 

mak ó mahalay. 
Knavery n Gawang masama ó mahalay. 
Knavish a-Mahalay; masama. 
Knead i'Masahin magmasa. 
Kneading-n-Pagmamasa. 
Knee-w Tuhod. 
K nee cap-n Bayugo. 
Kneel-v-i.umuhod. 
Knell-n-Tugtog ng kampana. 
Knelt vAmp (fe;}.p.-Nakaluhod;lumuhod. 
Knew 1? imp. Nalaman; kinilala. 
Knickerbockers-n Salawal na putot. 
Knickknack w Bagay na walang halaga. 
Knife-n Laseta; bat a via 
Knife-r Hiwain ng laseta; saksakin. 
Knit-v-Isama; gumanchillo. 



LAD 

Knitting n Paggaganchillo. 
Knives n-Mga laseta ó batavia. 
Knob n Buhol; tangán ng pinto. 
Knockn-Tugtog tuktok; bungo, dagok; 

katog. 
Knock V Tiimuktok; biimiingo; dagukan; 

kumatog. 
Knoll n Tugatog piigpok; gulod. 
Knot n Buhol; tali; mulmol, talibugso. 
Knot-r-Buhulin magbuhol; liumiiknol. 
Knotted a Mabuhol. 
Knotty-rt-Mabuhol . 



260 



LAN 



Know n-Malaman; kilalanin; matutuhan; 

mara;vasan 
Knowing a-Bihasa; marunong; mátalas; 

tuso matalino. 
Knowledge n Karunungan; dunong; tu 

to. bait. 
Knuckle-n Buko ng kamay. 
Knuckle-v-Sumuko. 
Knurly-a-Magaspang. 
Kraal n-Nayon; kulungan ng elepan. 

te. 
Kreosote w Kreosote. 



La-n- La 

Label n-Tanda. 

Label v Ilagay ang tarida. 

Labial a Nauukol su labi. 

Labial n Salita ng labi. 

Labor ?i-Trabajo; gawa. 

Labor v.Magtrabajo; gumawa; puniagal. 

Laborers Ang nagtatrabajo, ang gu- 
magawa. 

Laborious w Mahirap; magtrabajo. 

Laboratory n Labatorio. 

Labyrinth n-Lugar ng maraming Ian- 
das. 

Lacen Puntas panali. 

Lace a Talian; ilagay ang puntas, 

Lacerate-v-Hiwain; pilasin: wahiin. 

Laceration-n-Paghiw^a; pagwahi; hiwa; 
pilas. 

Lache M-Katamaran. 

Lachrymal-a-Nauukol sa luha. 

Lachrymose a Maluha. 
' Lack v-Kumulang. 

Lack-w-Kakulangan; kulang kakapusaii; 
pagkulang. 

Lacking-n Pagkulang. 

Lacker-n-Varnis. 

Lackey-n- Ayudante. 

Laconic-a-Maulol, loco. 

Lacquer-w- Varnis . 

Lacquern-Pahiran ng varnis; varni^in; 
magvarnis. 

Lacrymal a Nauukol sa luha. 

Lactation w-Pagpasuso. 

Lacteal ¿i- Nauukol sa g{>tas. 

Lactean-Laeteous a Magatas 

Lactescent a Magatas. 

Lad t» Batang lalaki. 

Ladder n Hagdanan. 

Lade-v Ipasan; ilulan. 

Lading-?* Paglulan; pagpasan. 

Ladle-w Sandak. 

Ladle-v-Sandnkin; magsandok. 

Lady-n Bininibi/ babaying ginoo. 



Ladylike a Binibini; mabait; niahal; 

na ugali. 
Lady love n- Ang nililigawan; ang pina- 

ngangasawa. 
Lady ship-w-Binibini. 
Lag a Huling; katapusan. 
Lag í; Magpabaya. 

Laggard -wTawong tamad ó pabaya. 
Laggard a Tamad, mabagal; marahan; 

huli. 
Lagoon-w-Dagat dagatan. 
Laid-v. imp ¿c. p. p.-Nilagay; nakalagay. 
Lain- 1?. ^. ^.-Nilagay; nakalagay. 
Lair-n Hihigan ng hayop sa danio. 
Lake n Dagat dagatan. 
Lamb w-Tupang munti. 
Lambkin w Tupang munti. 
Lambent a Makintab; makit^ap. 
Lame a Pilay; mapilay; hiwid; hingkod. 
Lame-v-Pilayin, pumilay; humingkod; 

hiwirin. 
Lameness-n Kapilayan; pagkapilay. 
Lament i?-ManangÍ8, dumaing, manag- 

hoy; tumangis. 
Lament n-Tangis, daing; panaghoy; pa- 

nambitan. 
Lamentable-a Mahabag kaawaan. 
Lamentation-n-Daing; hibik; panambi 

tan; panaghoy. 
Lampn-Ilawan lampara; ilaw. 
Lamp black-w Uling: 
Lamper eel-^-Palos. 
Lampoon w Uyam. 
Lance n Tulag; si bat. 
Lance-v-Sibatin; tulagin. 
Lancet-n-Lasetang panagra. 
Lanch i?-Itulag; salapangin. 
Land n Lupa. 

Land-t?-Ilagay sa pangpang; igadsad. 
Landed ii May maraming lupa. 
Landing n Doongan. 
Land Isrd-n-Ang may ari ng hotel ó 

bahay panuluyan (lalaki). 



LAT 



261 



LEA 



League t; Magti pan; magtipoii; ilakip. 

Leak n Tulo; talas. 

Land ladyn-Ang may ari ng hotel ó 

bahay panul uyan (babayi). 
Land mark-?^ Muson. 
Lane t* Daan. 
Language ?iWika;. salita. 
Languid-a Mahina: malata; payat. 
Languidness le Lata; kahinaan; kapaya- 

tan. 
Languish i> Lumata; humina; pumayat. 
Larguor-M-Latá kapayatan; kahinaan. 
Lanka Payat; niataas. 
Lantern-n-Parol laterna . 
Lap n-Kandungan; sinapupunan. 

Lap V Dilain. 

Lapel n Tiklop ng daniit. 

Lapse t'Puang; likat; paglipas. 

Lapse zz-Lu mi kat; lumipas. 

Lar board wAng gawing kaliwa nang 

sasakyan. 
Larcency-n-Pagumit; pagnakaw. 
Lard-^^Mantika. 
Lard v Mantikahin. 
Larder n Ranguera. 
Largea Malaki: dakila. 
Largeness n Laki. kal^kihan. 
Lariat n-Silo ng lubid. 

Lark-7i Batobato; kabiruan. 

Lark v-Magbiro. 

Larva Lar vea n Uod. 

Larnyx 9i-Lalamunan. 

Lash-n Látigo; pilikmata. 

Lash-v-Talian. 

Lassn-Batang babayi. 

Lassitude w-Kahinaan;kapaguran;pagod. 

Lasso-n-Silo. 

Lasso-t; Siluin. 

Last a Huling; kahulihulihan; katapu- 
saii. 

Last t; Tumigas; tumagal. 

Lasting n Matibay; di niasisira; matagal. 

Last-M-Lulan. 

Lastly íifíi». Hulinghuii; sa kahulihuáian. 

Latch n Kandaro. 

Latch-v-Ikandaro 

Latchet n Tali ng sapatos. 

Late a Baüfo; huling. 

Late «íÍí;. Tanghali; gabi na. 

Lately-a<ií7.-Ngayon lamang. 

Latency-w Kalabuan. 

Latent a Di makakita; nialabo; tago: 

Latei a Mayamaya pa; huli pa. 

Latest a Kahulihulihan. 

Lathern Bula ng sabon. 

Lather-u-Magpahid ng sabon. 

Latin-n-Latin. 

Latin a Nanukol sa latin. 

Latitude n-Layo sa liilagaan ó sá ti 
milgan. . . ¡ > 



Latter-íí- Hindi. 

LaterIy-arÍ7/. Sa kahulihan. 

Laud-v-Purihin; magdiwang. 

Laud-w Pagpuri; puri; lualhati. 

Laudable-a-Dapat purihin. 

Laudation íiPagpuri, 

Laudatory-a-Dapat purihin. 

Laugh-fi-Tawa. 

Laugh-i? Tumawa. 

Laughable a-Matatawanin; niakatatavva, 

mapagpatawa. 
Laughing it-Tawa. 
Launch w- Lancha vaporsito. 
Launch i;-Dumapila«; niagnmla. 
Launder r Maglaba; 
Launderer n Maglalaba; iabandenv. 
Laundress ?^-Labandera, 
Laundry-w-Palabahan, 
Lavatory a Nauukol 8R paglalaba. 
Lave-v Hugasin; maligo. 
Lavatory n Hilaiuusan; lava<lor. 
Lavander ?i-Kulay purpura, 
Laver-n-Balita. 
Lavish a Sagana^ labis; mapaginaniasa; 

buraia 
Lavish V Itapon; niag sabog; iiií^g bu- 
rara. 
Law ?i Utos, le}". 
] awful íi Ayon sa utos ó ley. 
Lawfulness n Pagkakaayon sa katowi^ 

ran. 
Lawless a í.aban sa ley ó utot^. 
Lawn n Bakuran. 

Lawsuit nUsap; pagtatalo; pag usa^K 
Lawyer n Aboga<lo. 
Lax a Pabaya; tamatl. 
Laxity-Laxness w Kataniaran kapabaya 

an. 
Lay f fw/^. Hiniga; nahiga. 
Lay-í' Ihiga; ilagay. 
Lay n Kanta; awit. 
Layer-n-vSuson. 
Laziness-n-Katamaran; kapabayaan; li 

galig kakuparaii. 
Lazy-a-Tamad; pabaya; alisaga: l)atu 

gan; mabagal ayaw magtrabajo. 
Lean Bukid na pastulan, 
Leach n Linta. 
Lead í'-Akayin; umakay; tamuhin; una 

lian. 
Lead n Unahan; pamunnino. 
Lead ?i-Tinga 

Leaden a I inga may halong tinga. 
Leader-?^ Panguk); í)unu. 
LeafnDahon. 
Leaf í'-Lumago ang dahon, 
Leaílet-n-Munting dahon. 
Leafy a Madahon. 
League n-Layo ng isang oras ng lakad; 

kapisanan; katipunan; tipan. 



LE(Í 



262 



Leak t; Túmulo; tullíalas. 

Leakage n Tulo; pagtvilo. 

Leaky a Larot. 

Leant? Ihapay ipahahmg ihiling, 

I ean a Payat. 

Lean-n Laman, 

Lean ton Pakpak sibi. 

Leapt; Lumundag; lumukHo. 

I eap n Lnndag lukso. 

I earn n Magaral; inatnto. 

Learned w Marunong mata'as; matalí 

no,t, bihasa. 
Learner r¿ Ang nagarab 
Learning n Karnnunga pabam; ihinong. 
Lease v ípabuis; bumnis 
Lease n Kasulatan tungkol sa pagbnis. 
Leash n PanaH; suga tatlu. 
Least a Kauntiuntian. 
l.eathern-Katad. 
Leatberrt Yari ng katad. 
Leathery a Parang katad. 
Leave í; Mai wan; tirabin; magtira; biti 

wan ipahintulot;nmalis;pahintnlotin. 
Leaven Pabintulot kapahintulotan. 
Leaven n Lavadura. 
Leaves n Manga dahon ng kalioy. 
Leavings-n Ang tinitira Pinagpilian. 
Lecture n Discurso pangnngusap 
Lecture v Magdiscurso; pangusapin. 
\ eá-v imp. ik p jo -Tnakay. 
Ledge-n-Paris. 
Lee n Latak ng alak. 
Leeshn-Linta 

Leer -Tumingin ng pabastos. 
Leer n Tingin na bastos 
Lee ward-rtrít?. Sa gawi na may liangin. 
Left-t;. imp. íé/?.^.p. Tniwan;tinira urna 

lis 
Left-a Kaliwang. 
Left 71 Kaliwa. 

Left band n Kamay na kaliwa. 
Left handed n Sanay ang k a m a y n a 

kaliv^^a 
Leg n-Hita. 
Legacy w Mana. 
I , egal -a Ma tow id; a y o n s a utos 1 1 g 

Gobierno. 
Legalize í; Ilagay sa Katowiran. 
Legality-n Katowiran. 
Legate nPintakasi. 

Legatee n Ang tnmatangap ng mana. 
Legators Ang nagpamana 
Legend n Awit; knento. 
Legendery a ISanukol sa awit. 
Lager de main n-Salamangka. 
Legible a Makababasa 
Letrion n Hnkbo; bnnton ng tawo. 
Legislate í'Maglagda gumawa ng uton. 
Legislative a N aun kol sa paglalagda. 
Legislation-w Paglagda. 



LEX 

Legislature-n-Katipunan ng manga mag 

lalagda. 
Legitimacy nKatunayan. 
Legitimate-n Tunay; totoo. 
Leisure nKalibangan; lugar; panahon 

na walang gawa. 
Leisure-a Walang gawa. 
Leisurely n Dahandahan. 
Lemtn n-Limon dayap. 
Lemonade n Limonada. 
Lend í;-Magpahiram: pahiramin 
Length n Haba. 
Lengthen vHabaan: unatin; banatin; 

batakin. 
Length ways a^fe.-Pahaba. 
Length wise adv. Pahaba. 
Lengthy-a Mahaba. 
Leniency-n Awa; babag. 
Lenient a Mahabag: maawain. 
Lenity n Awa; habag 
Lent í; imp. & p. |).-Ipinahiram; nagpa 

biram. 
Lent n Kuaresma. 
Leonine a Parang leon. 
Leopard rt-Leopardo. 
Leper-n Lepra 

Leprosy n Sakit na iepra san lázaro. 
Leprous a May sakit na lepra, nauukol 

sa I epra 
Less í7-Kulang kapos liban. 
Less adv. Kapos; bukod pa 
Lessen i; Umunti; kumulang; bumawas; 

bawasan 
Lessern-Ang munti 
Lesson n-Leccion pinagaralan. 
Lessor-n-Ang nagpapaupa ng bahay. 
Lest con/ Baka sakali. 
Let-r-Tpahintulot; pumayapa; mai wan 

abalah n. 
Let-n Abala. 

Lethargic a Nagaantok; palaantok. 
Letbargy n Antok 
Lettern Sulat letia; titik. 
Letter-i^-Letrabin; titikan; isulat. 
Lettuce n-Litsuga. 
Levant-a-Nakatayo; nakatindig. 
Levant vUmalis lumayas. 
Levee n Panbarang ng tubig. 
Level a Patag pantay. 
Level V Patagin pumatag. 
Level nKapatagan; kapantayan. 
Leven?- Panghikuat; pangbuit; pangis 

pike. 
Levity-n Oaan 
Levy n-Buis 
Levy V Ipabuis. 

Lewd a-Malibog; hamak mahalay. 
Lewdness-n Kalibugaik kabamakan; ka- 

halayan. 
Lexical a Nauukol sa salita, ó lexion. 



LTG 



263 



Lexicographern Ang gumagawa ng 

diccionario. 
Lexicography wPaggagawa ng diceio 

nario 
Lexicon/i Diccionario. 
Liable a Mahilmg; mahangad. 
LiarnTawong mapagsinungaling. 
Libel wPagwivvilia ng katampalasanan. 
Liberal n Magandangloob;mapaganipon 

sakapwa. 
Liberal n- Liberal. 
Liberality n Kagandalian ng loob; kalak 

han ng puso 
Liberate v Pawalau; patawarin; tima 

wain; palayaiii 
Liberation n Pagkawala;pagpatawad ta 

wad. 
Liberty n-'^alayaan; tiniawa pahintuiot. 
Lice-n- Manga kuto. 
License ?i^ Licencia; tnlot. 
License v-Ipahintulutin; tnhitin; ibigay 

ng licencia. 
Lick v-Dilaan. 
Lick-n-Pagdidilaan. 

Lid w Tungtong; talob; takip; panakii». 
Lie-i'-Magsinungaling. 
Lie-:^i-Ka8Ínungalingan. 
Lief aííi'.-Nakahiling. 
Liege-íi Nauukol sa buis. 
Liege n-Mayari ó encargado ng lupang 

buisan. 
Lien n Fianza; katibayan. 
Lieu-w ugal lugar. 
Lieutenancy-w-Kalagayan tiniente. 
Lieutenant-M-Tiniente. 
Life n Buhay kabuhayan. 
Lifeless-a Walang buliay, patay; pay at; 

mabaeal. 
Life like a Parang may buhay. 
Lift-i;-Itaas; buhatin; damputin; iba 

ngon. 
Liftn-Tulong ampon; pagbuhat 
Ligament 7i Anat litid. 
Ligature n-Pamigkis. 
Light n Apoy; ilaw; liwanag; araw. 
Light-a-Magaan; maliwanag; maliksi; 

mabilis. 
Light-z/ Sindihan magsindi. 
Lighten t^Bawasan gaaning; gumaan: 

luminaw\ lumiwanag; knmidlat. 
Lighten in^g ?i Pagpapagaang;pagpalinaw; 

pagliliwanag. 
Lightning w-Kidlat ng lintik; lin 

tik. 
Light-headed-a Hilo; magaan ang nlo. 
Light-headeness-w Kagaanan ng ulo; 

pagkahilo. 
Light hearted rt Masaya; magaan ang 

loob. 
Light-minded'ft Maguió ang isip. 



LIO ^ 

Lightness-n-Gaan; kagaanan kaliksihan 

Light- ?i Baga. 

Ligneous « Yari ng kahoy; parang 

kahoy. 
Lignite n L^ling. 

JJke a Magkaparis; kawanki; kaparis. 
Like a(ii7. Paris nga; rin. 
Like i^ Umibig; ibigiu; giliwin; gumiliw; 

magustuhan; maibigan. 
Liking n-Nais; pita; gusto; nasa. 
Lik^ ly ar/t'.-Marahil 
Liken-ivlparis tumulad; itulad. 
Likeness-n Kaparisan; tingin sa labas; 

lagay pagkakawanki. 
Like wise rrii'.-dayondin naman. 
Lilac n Lila. 

Limb n Sanga; hita ó í)araso. 
Limber a Malambot. 
Limber 17- Lumambot. 
Limbo-7i-Bilango. 
Lime n Apog. 
Lime w Limon dayap. 
Lime kiln n Gawaan ng apog. 
Lime stone ??Banton apugan. 
Limit n-Hanga hanganan wakal.wakas; 

gilid; baybay danay. 
Limit r Ilagay ng hanga magtaan. 
Limitation-n Paghanga; paglalagay ng 

hanga 
Liriiitless-a Walang hanga. 
Limp n Hingkot; iko. 

Limp Í' Humingkod; umiko. 

Limp a- Malambot. 

Jjimpid a Malinaw maaninag makintab; 
maliwanai? 

Limpidity-' impidness n l\aliwanagan, 

liwanag; kintab, aninag. 
Linch pin-n- Tarugo; susi. 
ine V Guhitin gumuhit. 
Line w Lubid rienda guhit taludtod. 

Lineage n Labi; hinlog kamaganakan 
kanunuan. 

Lineal a Nauukol sa guhit. 

Lineament w Hitsura. 

Linear a Nauukol ó parang guhit. 

Linen n-Hinabing lino linso; kayu 
mangi. 

Linger r-Lumuat; magluat tumagal 

Lingering n-Paghiluatan luat;hinayang. 

Lingering a Mahinayang. 

Lingual a Nauukol aa dila. 

Linguist n Ang tawong marunong sa 
manga wika. 

Linament-n-Gamot na pamahiran. 

Lining-M-Aporo. 

Link n 8ilo. 

Link V Idugtong. 

Lint n-Pamigkis ng sugat. 

Lion-n-Leon. 

Lioness w-Babayingleon; inaling leon, 



LOA 



264 



LON 



Lip-w-Nguso; labi. 

Lipothymy-?i-Himatay. 

Liqnation n Pagtimaw. 

Liquefraction n Pagtutuiiaw. 

Liqaeíiable a-Matutunaw. inalnsaw. 

í.iqnid a Malabiiaw. 

íiiquid n Anomang bagay nalusaw. 

Liquid i ty-Tí-Kalabnawan; pagkalusaw. 

Liquidate v Humiwalay magbayad. 

Liquidation-n-Hiwalay; pagbayad. 

L'quor-n-AL'ik. 

l>Í8p v Umutal. 

Lisp w Kautalan. 

f^ist n Listaban; tandaan. 

List v-Ma^lista; ilista; listahin. 

Listen t'-Batyagín; pakingan; dumínig; 
marinig; makinig. 

Listener- ?7 Ang nakikiniatyag. 

Listless a Pabaya; tamad/ mahina. 

Lit-v, mjj.-Sinindihan; tuinuutong; si- 
niga. 

Litany-w DasaL litania. 

liiter Litre wLitre. 

Literal a-Ayon sa salita. 

Literary a-Nauukol sa suíat ó sa libro. 

Literature n Manga libro; karunungan; 
dunonsr. 

Litbe rt-Malambot: maliksi. 

Lithesome a-Maliksí. 

liitbograph-v Magdibulio; isulat sa bato. 

Litigant a-Nauukol sa usap. 

Litigant w-Ang nag nusap. 

Litigate v-Maj? usap. 

Litigation w-IJsap; talo. 

lÁtter-n Arag arag; kalanda. 

Litter-v-Guluhin. 

Little-a-Munii; maliit; kaunti. 

Little-n Kakaunti. 

Live-t;-Bumuhay; tunriira; tabanan. 

Livea-Bubay; bubay ang loob: niasaya. 

Livlihood-w Hanapbuhay.ikinabububay. 

ÍJvelongaSa babang buhay. 

Lively-a-Maliksi; masigla; nialikot; bu- 
bay ang loob. 

Liveíiness-w-Kaliksiban; sigia; liksi. 

Lively-aríí7.-Kasayásayá 

Liver ^i Atay 

liives H Mga bubay. 

Livid a Mapula. kulay talong. 

Living (7 Bubay; inabubay. 

Living w Kabubayau; pagkabnbay. 

liizard-M Túko; butiki; bayawak. 

Load M-Bigat; hilan. 

Load-v-Ilulan. ipasan; kargabin; inag- 
lulan. 

Loaf w Tinapay na malaki. 

Tioaf-v Mag alisaga; niagpabaya. 
Loaf er-w-Ham pas lupa; tawong pabaya 

at tamad. 
Loam n Lupang itim. 



Ijoann Hiram; anomang bagay na ipi- 

nahiram. 
Loan í; Magpahiram, pahiramin. 
Loath a Ayaw; walang; gusto. 
Loathe v Mamubi yumamot; masamain. 
Loathful-a Makayayamot masuklamin. 
Loathing-n Suklam; kasuklaman. yamot; 

kayamutan dalamhati. 
Loath some a Makayayamot; masusuüia- 

man: madiri; muhiin. 
Lobate a-May ngipin. 
Lobby a Sihd na munti 
Lobe 7i Tain ga. 
Lobed a Parang tainga. 
Lobster w Hipon dagat. 
Local a Nauukol sa isang lugar. 
Locality í* Lugar. 
Locate t? Lumagay; hanapin. 
Location-w-Lugar. 
Loch n Danaw. 
Lock-n Seradura. 
Lock t' Isara; isusi. 
Locker n-Baul; kaban. 
Lock smith-r»-Ang gumagawa ng sera- 
dura. 
Locket n Kayrel. 
Lockup-n-Bilango; kal abuso. 
Locomotion n-Kilos: galaw. 
Locomotive n Makina ng tren. 

Locust n Balang; kuliglig. 
Locution 71 SaHta; pangungusap. 
Lode n Daan ng tubig, 

Lodge n Bahay; kubo. 

Lodge t;-Magpahinga. 

Lodjzer -w-Ang sumusuno; ang tumitira 
sa bubay ng kapwa. 

Lodging n Tuhiyan; bahay. 

Lofty «Mataas: palalo: dakila; maya- 
ban g 

LognTroso; puno ng kahoy. bordón. 

Loff-íJ-Magtaga at maglabas ng mga 
kahoy. 

Loggerhead w-Tawongmapurol angisip; 
uíol. 

Logic nDunong: karunungan. 

Log cal a-Marunong. 

Logician n-Tawong marunong. 

Log wood-ii Kahoy na mapula. 

Loin n-Sinapupunan; singit; balakang. 

Loiter-v Magpabayagumayongayon; mag 
alisaga. 

Loiterer-w-Tawong tamad ó pabaya. 

TjoH í? Magpabaya. 

Lone ft-Bugtong nagiisa. 

Lonelya-Mapanglaw; malungkot; wa- 
lang kasama: nagiisa. 

Loneliness w Kalungkutan; kapangla 
waan. 

Lonesome a Malungkotí mapanglaw 

Long-n-Maliaba. 



LOU 



265 



LUG 



l^orig-í;-Mainip; kainipan naÍ8. 
Longevity n -^ aliabaan iig buhay. 
Long lived a M;ihaba aug buhay. 
Longshore-<x Naiuikol sa baybay dagat. 
Long sighted a Mabnaw ang tingiri, ó 

mata matahís; niatahno; tuso. 
Long 8iifr'ering-a Matitiisin, 
Long ¡suffering w Fa gtitiis. 
Long uugued a Mahaba ang di!a; masa 

lita. 
Longways ado. Fahaha 
Lon¿ witided-a-Mahabaanghininga; nia 

lakas ng baj^a. 
Long wise-a Paliaba 
Look V Tumingin; tanawin; tunianaw. 
Look n Tin gin; hitsura lagay. 
Looking glass n Salamin. 
Looks-n Hitsura. 
Lookout-n Bantay; tanod. 
Looni-ft Habihan. 
Loom 1' Sumipot; iumitaw. 
Loon w-Tavvong masama 
■ Loop n Silo; buhol; bilog. 
Loop iJ Sihiin. 

Loop :.ole n Butas sa kota. 
Loose a Bugnos; mahiag; bibag tali. 

pandas. 
Loose i?-Lumubag himuag 
Loosen v Luagiii kalagin; bunmgnos. 
IjOotnAng ninakaw 
Loot V Manduit; nakawin 
FjOpf utlin; putulin; ikliaii 
Lop- a Nakasabit. 

Lop eared a Mahaba ang tainga. 
Loquacious a Masalita: masabi: matabil. 
Loquaciousness-fi Kahigayan; masalita. 
Loquacity ti-Pagsasalita ng marami. 
Lord n Dios; Bathala; Ang May kapal. 
Lord V Ang namanuüíala. 
Lord V Mamábala 
Lordly a Mataas dakila. 
T.iOre-n Karunungan; dunong. 
Lorn-a In wan. 
Lose /' MiNvala; iwala iligaw; mátalo; 

maligaw; malugi. 
Loos ?¿ Ang nawala; pagtalo; áng nata 

lo kawnlan higi. 
Lost a Nawala; natalo; naligaw. 
Lot w apalaran; pagkataon; solar; ba 

hagi; karamihan; dami. 
Lotli a-Ay^iw. 
Lotion w Gamot na pamahid. 

Lottery n Loteria; rifa. 

L ud a Malaki.s. 

Loud adv Malakas. 

Tjough-n Danaw 

Lounge-v Magalisaga magpabaya. 

Lounge -^i Sandalan; hiligan. 

liOunger-nTawong tamad; ó tigagal 

Louse a Hanip; kuto. 



Lousy a Makuto; kutuhin. 

Lout^ lavvong; ulol ó ligalig. 

Loutish-a IJlol hindi marunong. 

Lovable a Maiibigan. 

Love n Pagibig kaibigan; paglingkod; 

suyo ligaw; pagsinta. 
Love-?; Sifitahin; ibigin; umibig; sumin- 

ta lumingkod; ligawin; lumigaw; su 

muyo. 
I..oving a Maibi^^an. 
Loveless a Walang umibig di maibi- 

gan. 
Lovelorn a Naiwan ng lumigaw. 
Lovely a Maganda mainam. 
llover n Ang lumiligaw; ang sumisinta 

ó lumilin^kod manininta. 
Low a Mababa hamak mababaw; pas- 
lit; walang pinagaralan. 
1a)w n lyak rig l)aka unga. 
Low adv. Kadustadusta. 
Low í;-ümunga. 
Low bred a Hamak mababa ó hamak 

ang pinangalingan. 
Lower a Mababa pa. 
Lower gribaba; ilusong; ibsan. umim- 

})is; yumuko. 
Lower most a, Kababábabáan. 
Lowerv a Maulap; mapanglaw; malung- 

kot.^ 
Low land w-Lupang mababa at patag. 
Low lived a Hamak; bastos. 
Lowly a Mababa. 
Lowness n i^ ababaan. 
iiow spirited a Mabagal; mahina ang 

loob; malungkot. 
Loyal a Ay on sa katowiran; tapat ang 

loob. 
Loyally a Tapat 
Loyalty n Katapatan ngloob pagkaayon 

sa katowiran. 
Lubber >i Tawong bastos ó hamak. 
Lubricant a Malangis. 
Lubricant-:^/ -Langis. 
Lubricate-i; Langisin. 
Lubricous a-Madulas. 
Lucent a Maningning; makislap; maki- 

sap. 
Lucid a Makintab; maningning; makis- 
lap; makisap. 
Luck-n-KapaUiran; palad. 
Luckless a Walang kapalaran; sawing 

kapalaran. 
Lucky a Mapalat. 

Lucrative a Pakikinabangan; matubo 
Lucren- Pakinabang; kayamanan. 
Lndicrousa Matatawanin. 
Lug-n-Tainga. 
Lug-iJ-Dalhin; magdala. 
Luggage n Baon; ang díñala ea viage. 
Lugubrious a Malungkot. 

34 



MAE 266 

Luke warm-a Malakuko: malaganigani. 

Lull-ti-Tumahimik; tumigil. 

Lu\\v-Tigi\. 

Lullaby nAwit. 

Luma20-n Sakit ng gulugod at bala 
kang. 

Lumbar-fl5-Nauukol ó malapit sa bala 
kang. 

Lumbers Manga tabla; kahoy. 

Lumber i;-Magkahoy. 

Lumber man-M-Mangangalakalng kahoy; 
magkakahoy. 

Lumioering n Pangangahoy. 

Luminary-a Nakaliliwanag 

Luminous-a Maliwanag; maningning; na- 
kaliliwanag. 

Lumpw-Bnkol: tangkal. 

Lump v-Bumukol: magtangkal. 

Lumpy a Mantangkal; mabukcl. 

Lunacy- Kaululan. 

Lunar n Nauukol sa buan 

Lunatic a Ulol: loco maulol. 

Lunatic-n-Ulol; tawong maulol. 

Lunch n-Minindal. 

Lunch V Magminindal. 

Luncheons Minindal. 

Lung ^ Bagá 

Lungen-Tulak; saksak. 

Lunge-v Itulak isaksak. 



MAG 

Lurch-2/-Kumiloa. 

Lurch-nKilos na bigla, 

Lure-v Hibuin dayain. 

Lure-wHibo; daya. 

Lurid a-Maputla; niaputi. 

Lurk i7-Harangin humarang. 

Luscious a Masarap; matamis. 

Lush a Puno ng katas. 

Lust n Pita nais; nasa; kalibugan 

kasalahulaan. 
Lust 7/ Magnasa 
Lustful a Malibog; mapagnasa. 
Luster w Ningning; kintab; kisap. 
Lustiness w Lakas liksi 
Lustrate-i; Linisin; dibgin. 
Lustre w Ningning kintab; dilag. 
Lusty a Malakas 

Luxuriance-n-h alaguan; kasaganaan. 
Luxuriant a Malago; masagana; maya 

bong 
Luxuriate iJ-Lurnago; sumagana. 
Luxury n Kasaganaan kalaguan. 
Luxurious a Sagana; raalago husto. 
Lymph n Bukalan ng tubig. 
Lynch í; Bibitayin. * 

Lynx eyed a Mátalas ang mata. 
Lyre n Lira. 
Lyrest n Ang marunong tumugtog sa 

lira. 



"m: 



Man Ima; inang. 

Ma'am-n Binibini; babaying maginoo. 

Macadamize i'-Lagyan, ng batong durog 
sa lansangan. 

Mace n Tungkod; palo. 

Machine n Makina. 

Machinery-n Makina. 

Machinist n-Ang marunung magkum- 
puni sa makina. 

Mackintosh n Capote. 

Mad-a-Galid; ulol; hunghang. 

Mad V Pagalitin. 

Madam-w-Pabaying ginoo; binibini. 

Madcat-a-Maharot; walang takot; ma- 
ngabas, 

Madden-v-Pagalitin. 

Made v, imp &, p. jp.-Ginawa niyari. 

Mademoiselle-w-Dalaga; binibini . 

Mad house-n Auspicio. 

Madly-aíív.-Paulol. 

Madman n Ulol; tawong ulol. 

Madness wGalit. kagalitan. 

Madonna wLarawan ng mahal na Vir- 
gen na si María. 

Maelstrom-n-Uliuli . 

Maestro n Maestro. 



Magazine wTaguan ng manga bala at 

polvo. 
Magdalen n Putangbumabait. 
Maggot-n IJod; tiis. 
Maggoty a Manod; may tiis. 
Magi n Mago. 
Magic-Ti Sal am an gk a. 
Magician n Mago. 
Magisteriala Nauuktl sa maestro niay 

kapangyarihan. 
Magistracy w-Katungkul ang Juez ó 

hukom. 
Magistrate-n-Hukom; juez. 
Magnanimity w-Kagandahan ng loob; 

magandang kalooban. 
Magnanimous-a-Maawain; mapagampon; 

magandang loob magaling 
Magnate n Tawong dakila at mayaman. 
Magnesia n Magnesia 
Magnet-7i Bato na may batobalani; 

panghinang. 
Magnetic Magneti cal -a May batobalani; 

mapaghinayang 
Magnetize v Lagyan ng batobalani; pa- 

hinayangin 
Magnifiabl^-a-Magpalaki . 



MAL 



267 



Magnifica Malaki; dakila; marangal; 

inarilag. 
Magnificence n-Kadakilaan; karilagan. 
Maiínify v-Magpalaki, dagdagan ibunyi; 

itanyag; painaniin; purihin. 
Magnitnde-?*-Kalikahan;kadakilaanlaki; 

karangalan. 
Magpie-w Martinez 
Mahogany n Narra a san a. 
Maid n Dalaga alilang, babayi. 
Maiden 71 Dalaga. 
Maiden a Nauukol sa dalaga. 
Maidenly-a- Parang dalaga. 
Maid servant-?i Alilang babayi. 
Mail n Correos 
Mail-(?Ilagay sa correo. 
Maim ?? Pilayin saktan bugbugin. 
Maini-71 Sakit kapilayan. bugbog. 
Main n Lakas 
MainaUnang principal. 
Main land-n Lupa malayo sa dagat. 
Main spring-n-Kuerdas ng orasan. 
Main stay n-Katnlong; kupkop. 
Maintain T/Batahin. tumagal umalalay: 
ingatin: manatili ipaglaan;ipagtangol. 
Maintenance n-Kupkop;abaloy panana- 

tili alalay. 
Waize Ti-Mais 

Majestic a IVÍatans dakila; marangal. 
Majesty-w Kadakilaan; karangalan; ka 

taasan 
Major a-VTalaki pa. 
Major-M Commandante. 
Make í; Giimawa: yaring; gawin. 
Make n Yari gawa; kayarian;pagkagawa- 
Makers Ang gumagawa; mangagawa. 
Make V)e ieve-t'-Vlagkonwari. 
Make believe a Hindi totoo konowari. 
Malady n Sakit 

Mai apropos-a Di bagay: di akma. 
Malaria n Sakit na lagnat at ngiki. 
Malaria Malarious n Mauukol sa lagnat 

at ngiki. 
Malcontenta Mapagbasagulo; masukal 

ang loob galit. 
Male a Nauukol sa lalaki. 
Male-n-Lalaki. 

Malediction w Tungayaw; alipusta. 
Malefactorn-Ang nagkasala; tawong 

masama 
Malevolent a Masama: hamak. 
Malfeasance-n-Kasamaan,- pagkakasala. 
Malice-n Galit kasamaan! gawang bas- 
tos ó hamak. 
Malicious-ft- Masama; bastos; hamak. 
Malicionessn Kasamaan; kabastosan. 
Malign i\Palabintangan; masama. 
Malign 1; Bintangin; tungayawin; ura 

liin. alipustain. 
Malignant-it- Masama; hamak. 



MAN 

Malignant-n Tawong masama. 
Malignity ti Kasamaan; kabastosan. 
Mall-n Panbayo. 
Mail v-Magbayo; bayuhin. 
Mallard-n-Patong malaki. 
Malleable a Makunat. 
Mallet n Panbayo. 

Malpractice-M-Masamang pagsanay. 
Malpractice i;-Magsanay ng kasamaan. 
Malt w Palay na binabad sa tubig na 

mainit. 
Mealtreat-?;-Lampastanganin;alipustain. 
Meal treatment n Tampalasan; lam pa s- 

tanganan 
Mamma M Ima: inang. 
Mammal-n Hayop na malaki. 
Mammon-n Yaman; kayamanan. 
Mammoth-a-Malakingmalaki. 

Man 71 Lalaki; tawo. 
Man-v Viamahala. 

Manacle nPangapos ng kamay. 

Manacle V Gapusin ang kamay. 

Manage?; Mamábala; ulogin; ipatnugot; 
galawin; palakarin. 

Managaeble a Madalin nlogin 6 palakarin. 

Management-M-Pamamahala: ulog pala 
kad 

Mandate w Utos. 

Mandatory -a- Nauukol sa utos. 

Mandible-n Sihang; panga. 

Mandrel-w Bara ng bakal. 

Mane n-Kiling. 

Maneuver-n Pagulog; palakad. 

Maneuver-t; Ulogin palakarin. 

Mange-w Galis. 

Manger-n Kakanan ng hayop. 

Mangle-v Bugbugin. 

Mango-/! Manga. 

Mangy-a-Vfagalis. 

Manhood nKalagayan lalaki. 

Mania n Kaululan. 

Maniac-n-Ulol. 

Maniaca Nauukol sa ulol. 

Manifest-a Tunay; totoo; tanyag; mati 
ning na loob; hindi mababago. 

Manifest-t; Ilathala ipakita; itanyag; 
ipahayag, ipatalastas; ipakilala; 
ipasabi. 

Manifesto Manifestation-w-Pakita; paha- 
yag; tangyag alaala; pagtatalastas. 

Manifold-a- Marami. 

Manakin-w Tawong pandak; unanc. 

Manipulate-v Mamábala; ulogin. 

Manipulation n Pamamahala. 

Man kind-n-Lahat ng manga tawo. 

Man like a Parang lalaki. 

Manner-n Tayo; kiios. kaugalian; ugali; 

anyo; bikas; kagalangan. 
Mannerism 9Í Kilos na hambog. kahani- 
biigan. 



MAR 



268 



MAT 



Mannerly a Mapitagaii; magalang 

Manmnh a Parang ialaki. 

Man of war n Vapor de guerra. 

Mtmse n Bahay ng pastor. 

Mansion « Balmy na nuilaki at mainani. 

Manslaughter?! Pakamatay sa kapowa 

dahil sa pag<ledei'ensa 
Mantel n Mantel; takip. 
Mantilla a Pañalón. 
Martyr n Mártir. 
Mantle v Itakip itakpan. 
Mantuaniaker n-Babaying mananahi. 
Manual .¿ Nauukol sa kamay; yari ng 

kaniay 
Manual-ii Librong munti 
Manufacture n Paggawa, gawa. 
Manufacturer Giunawa; gawa. 
Manufactury n Gawaan. 
M.inuiinssion n Pagbigay ngkalayaansa 

alipin. 
Manumit v Ibigay ngkalayaan saalipin. 
Manure ?¿ Dunii ng liayop 
Manure i'.l^atabain ang lupa. 
Manuscript a Sulat kamay. 
Manuscript m Sulat kamay. 
Many a Ma ram i 
Many t¿-i^ aramiban 
Map n Mapa 

Map V Gumawa ang mapa. 
MarvSirain; labuin. 
MarnSira; kalabuan. 
Marasmus-^ Tisis. 
Maraud v- Vlanduit. 
Marble w-Marmol. 
Marble-a Marmol, 
March n Marzo. 
March n Lakad paglakad. 
March-í7 Lumakad. 
Marchionesa-n Asawa ng markis. 
Mare-n-lnahing kabayo. 
Marjrin-w Gilid; gasa; hanga; ladlaran. 
Marginal a-Nauukol sa gilid ó ladia 

ran. 
Marguerite ?i- Margarita. 
Marine a Nauukol sa dagat. 
Marine-w 8undalong dagat; marina. 
Mariner w-Magdaragat. 
Marioiatry a Pagsamba samabalna Vir 

gen. 
Marital a-Nauukol sa asawa. 
Maritime a Nauukol sa dagat. 
Mark n Gubit; tanda marka; tala; sa 

Alemania ay Kahati, 
Markv-Tandaan; ilagay ng tanda; gu- 

hUin. 
Market n Baraka: palenke; tiangi. 
Market-t/'-Magbaraka; ii)agbili sa Palin- 

ki. 
Marline n-Munting lubid. 
Marly-Marlaeeous a-May haiong lupa. 



Maroon n Kayumangi. 

Marquis n Markis. 

Marquise n Asawa ng markis. 

Marriage-71 Kasal; pagkakasal balayi. 

Marriageable a Umubrang magasawa. 

Marrow ?i- Uta k ng buto. 

Marry-v Ikasal; kumasal; magasawa. 

Marsh-/i--ljawak, lupang mil>aba at basa, 

Marshy-a Mabalaho malawak. 

Marshal n Puno; polícia. 

Marshal ^^Ayusin; nuinumo 

Martw Baraka; palinki; tiangi. 

Marten n Martinez 

Martial*<7, Nauukol sa militar. 

Mantle-n- I'akip; pangibabaw. 

Martyrdom-w Kamatayan ng mártir, 

Marveb-^i-Bagay na dakila; bagay na 

makamamangha. 
Marvel v Maiitaka m aman g ha. 
Marvelous a Makanuimangba; magalmg 

na hibha 
Masculine a Masculino;nauukolsalalaki. 
Mash w Pitpit 
Mash V Pitpitin. 
Mask w-Maska; panakip. 
Mask-w Itakpan ilagay ang niaska. 
Mason n Kantero; ang mag lalabra ng 

bato 
Masonry a Manga kuta ó pader na bato 
Masque n Mask ara. 
Masquerade-7¿ Sayavvan panakip. 
Masquerade t' Magtago ang mukha. 
Mass 7Í Kalahatan kabilugan. 
Mass t? Mag ipon umipon. 
Massacre w Kamatayan patay an 
Massacres Patay in kamatayan 
Massive» Malaki. masinsin; may kata- 

wan. 
Mast 71 Palo ng sasakyan. 
Maater-n Ginoo; puno; panginoon maes 

tro. 
Master v Supilin. 
Masterly a Nauukol sa panginoon; mai 

nam. . 

Masterpiece-n Gawa na marangal. 
Mastery n Pagpasupil; pananalo. 
Masticate v-Ngumuya nguyain. 
Mastication w Pangunguya. 
Mat n Ban i g 

Mat-iJ Gumawa ó gawin ang banig. 
Macth-r» Casafuego; katulad; kalaban. 
Match 1^ Tularan; tumulad. 
Matchless a Walang katapat waiang ka- 
tulad ó kaparis. 
Maten Kasama; kalaguyo. 
Mate V Parisan. 
Matenal-éí viay katawan. 
Material-n-KasaDgkapan, 
Maternal a Naniikol sa ina. 
Maternity-n-Kalagayang ina. 



MEA 

Mathen)at'€ a Naiuikol sa artirnetica. 
Matheniatical a Nauukol sa artiiiiética 

ó k lienta 
Matneinelic.iaii n A^ng marunon^' iiiag- 

k lienta 
Metlieniatirs -^i-Manga kiienti , 
Matin-a-i\aiiukol sa uinaga. 
Matuí-n Dasal sa uinaga 
Matinee ?¿ KonitMÜa sa liapon 
Matress 7i Ilihigan na maJambot. 
Matri(!Í(le-?/-Ang natay sa sarilin^' ina 
Matricnlale r-Puniasok; pnniirnia 
Matriculation w^'agpasok; pagpirnia. 
Matrimonial a Nauukol sa kasal 
Matrimony n Kasal. 
Matrix n Ha hay bata 
Matron ?^ Asawa; bao ang iiamamabahí 

sa baliay. 
Matronal a-Nanukol sa a8a;^^a ó sa bao. 
Matronize ?' Mamábala 
Matter n Sakit sustancia; kaukulan; 

nana. 
Matter-v Maukol 
Matting 71 Banig. 
Mattnck n Piko 

Mattress n Ilihiirnn na malambot. 
Maturate <•- ahinugin humiiiog. 
Maturation ^/-Pabinog 
Mature v Huminog gumulang. 
Mature a Magulang; hinog mabait ma 

lasa tabimik 
MatU'itv-n Kabinugaii gulang; kapana- 

hunan 
Maudlin a Maulol; halos lasmg 
Maul n Pambayo. 
Maul-í? Hayuhin ' paluin 
Mausoleum n-Libingang marihig, 
Mauve a- - ulay lila. 
Man ve w Kulay lila. 
MawnSiknmra ng hayop. 
Maxilla-w-Sihang; panga. 
Maxillar Maxillary a Nauukol sa sibang 

ó panga. 
Maxim-M Piinong aral; patnugot kasa 

liiban. 
Maximum nKalakilakihan 
Maximum Yí Kalakilakihan. 
May n-Mayo, 
May V Maka. 

May be rtí-íí^ Víarahil; kung sakali. 
M ay o r n- Presi <i en te . 
Mayoralty n Pagka presidente 
Maze 71 Kaguluhan, kalabuaii; kawalan 

II g ayos 
Meze-í/'-Patakahin. 
Ve pro. Ako 
Mead-n Pulut at tubig 
Mead w-Meado-n Parang. 
Meagre aWalang taba; payat; mahina. 
Meal n Harina; pagkain. 



269 



MEE 



if)agin' 



Mealtime fí Panalíon ng kumain 
Mean Y" Saysayan; magsaysay 

tmde. 
Mean í? [Jamak; dukha masama ma 

bags i k. 
Mean-?* Kagitnan 
Meander >í-I.akad; pasiai. 
Meander-r I akad ng pasuot siiot. 
Meaning: ^¿ Kahnlugan; kasaysayan; sa 

laysay 
Means ?í-Yanian; kapangyarihan. 
Meant-?', imp aV p p. lh\</ sabibin. 
Mean time Meanwhile ado. Samantala. 
Meantime-MeanwInle-jí Sapanaiiongito. 
Measles y¿ Tigd as 
M e a s 1 y a M a >• t i g ( 1 as ti gú a s i n . 
¡Measure ?/ Sukat; panukat; takal. 
Measures Sukatin sumukat takalin. 
Measureless aWalang takal ó sukat; 

walang banga. 
Measurement a Kasukr.tan; sukat, takal 

pagtatakal. 
Meat-M Carne; ulani. 
Mechanic n Mecánico. 
Mechanical a Nauukol sa mecánico. 
Me^'lianician v Mecánico. 
Mechanics-7íKarunungan sa pagíneme- 

can i CO. 
Mechanism Tt-Kasangkapan ng makina. 
Medal a Medalla 
Medalic a Nauukol sa medalla. 
Medallion-^í. Medalla. 
Meddle v Gunnit makialam. 
Meddlesome a-VJadiwaia mapakialaman. 
Medial a Nauukol sa kalagitnaan 
Mediates Kasiping kalabi. 
M eiiate t;- M amagi tan . 
Mediation ?t-Pa mam agitan. 
Med ator í¿-Ang namamagitan; taga pa 

m agitan. 
Medical a Nauukol sa gamot. 
Medicament ?¿ Gamot. 
Medicate í' Gamutin 
Med cation ?í Pag gagamot. 
Medicinaba- auukol sa gamot. 
Medicine ?/-Gam(»t 
Mediocre a Karaniwan; yano. 
Meditate v VI ag wariwari rnayf gunam 

gunam: magbulaybulayin mag wari, 

mag isip isip; may:niíaynilayin; ;l'U 

namizunamin. 
Meditation-n Pagninilay; wari pag wa 

wari. 
Meditating a Mapag wari. 
Mediterranean n ■ editeranio. 
Medium-M ' alagitnaan gitna 
Med ey-n-Kanta; a wit. * 

Meed n Ganti. 
Meek-a-Maamo; mabanayad; maamong 

loob. 



MEN 



270 



MEW 



Meekness w Kaamoan. 

Meet v Siimaliiboiig salubxingin pniiui 

long nia^tipon; masapong; umabot. 
Meet n-Salubaiig, pagtipon. 
]^leetiiig-r)-Fuloiig tipoii kati punan; 

In pon. 
Meetinghouse w Bah ay na pinagtiti- 

punan. 
Melancholic a Makmgkot; manininuiini; 
Melancholy a Malungkot nuilunibay. 
Ma'aucholy ti Kalungkutan kahimbayan; 

pighat!. 
Melliorate Í? Pagaiingin; butihin. 
MelUferous a-Mapulot 
Mellifkient Mellifluos a Mapuh>t. 
Mellow a MalamV:>ot malasa. 
Mellow V Lumambot. 
Melodeon w Harmonica 
Meiodious-a Mainani dingin. 
Melody n Kanta a wit. 
Melon ri Melon, pakuan. 
Rflelt V Tuna win; tumunaw. 
Melting 7i Pagtutunaw. 
Metnber n Kasali; kasama. 
M ember ship-nPagkakasama. 
Membrane n Balat na manipis. 
Memento 7i Alaala bigay. 
Memoir n Alaala; gunamgunam. 
Memorable a Maalaala; maranga). 
Memorandum w-Tandaan. 
Memoriala Maalaala. 
Memorial n Dangal;alaala gunamgunam. 
Memorize t/' Isaulo cabesaduhin. 
Memory n Alaala. 
Men n viauga lalaki. 
Menace/i Panganib. 
Menace v limábala. 

Mend-í; Baguhin; tutupaii; iuli, husayin. 
Mendacious-a-Mali; sinungaling. 
Mendacity M-Ka8Ínungalingan;kamalian. 
Mendicancy ?i-Pagkapulubi. 
Mendicant-w- viamuhibi. 
Mendicant 7i-Pulubi. 
Mendicity-ri Pagkapulubi. 
Menial a Mababa; hamak nauukol sa 

alila. 
Menial n Alila. 
Mensal n-Mangyayari sa buanbuan; 

buanbuan, 
Mensal a Nauukol sa lamesa. 
Menses n-Kapanahunan ng babayi. 
Menstrual rt-Mangyayari sa buanbuan; 

nauukol sa panahon ng babayi. 
Menstruate t; Mamanahon. 
Menstruation-n Pamamanahon. 
Mensurable iiMasusukatin. 
Mensural n Nauukol sa sukat. 
Mensuration-^- Pagsusukat. pagtatakal. 
Mental a 8a ulo hindi nasulat. 
Mention ;/ Bangit, 



Mention nBangitin; alalahanin. 

Mentor-n-Tawong murunong. 

Mercantile «Nauukol sa pangangalaka). 

Mercenary a Inupahan; masakim. 

Mercenary ?i Sundalong inupahan. 

Merchandise n Kalakal. 

Merchants Mangangalakal. 

Merchant-ii Nauukol sa pangangalakal. 

Merchantable a Mapagtinda. 

Merchantman n Sasakyan. 

Merciful a Maawain mahabagin. 

Merciless-a-VValang awa; mabagsik. 

Mercurial a Maliksi; Nauukol sa azogue. 

Mercufy n Azogue. 

Mercy n-Awa: habag. 

Mere a Malinis walang halo. 

Mere^i:Hanga lawa. 

Merge visama ilubog. 

Meridian a Nauukol sa katanghalian. 

Meridian w Katanghalian. 

Merino n-Merino. 

Merino a Merino. 

Merit n Katapatan kabutihan;kaakmaan. 

M er it-i)- VI arapatin . 

Meritorious-a Magaling: dakila 

Merriment n Kasayahan: tuwa; galakli- 

gaya. 
Merry a Natutuwa masaya; malugod. 
Mesh n Mata ng titid ó dala. 
Mesh-v-Humigit. 

MessnPagkain sa lamesa. 

Message :yiBilin telegrama; batid kawad. 

Messengem Utusan. 

Messiah-n Jesu Cristo; Mesias. 

Mesieurs n Manga ginoo. 

Met V imp & p j?.-Sinalubong; suma 
lubong 

Metal n etal. 

Metallica-Nauukol sa metal; may ha 
long metal. 

Metamorphose v Ibahin; baguhin. 

M eta phor-n-Tularan . 

Mete V Sukatin: takalin. 

Mete^ Sukat; takal, panukat. 

Meter-n Metro. 

Methinks-?;-Tila; sa akala ko. 

Method n Palakad; regla. 

Methodic Methodical-a Nauukol sa 
regla. 

Methodize v Ayusin; husayin. 

Metric-Metrical a Nauukol sa métrico. 

Metropolis- w-Bayang tinubuan; capi- 
tal. 

Metropolitan a Metropolitano. 

Metropolitan-H-Metropolitano. 

Mettle-n-Buhay ó liksi ng loob; lakas 
loob. 

Mettlesome a-Malakas ang loob. 

Mew v-Nffumiyaw. 

Mew H Ngivaw. 



MIL 



Mewl v-ürniyak parang bata. 

JMi-w-Mi. 

Mice n Manga daga. 

Microbe n- Microbe. 

Mid-a Kalahati; gitna. 

Mid day n Tanghali, katanghaliaii. 

Middle w-Kagitnaan kalahati. laot. 

Middle aAng sa gitna, nasa laot. 

N>iddling 7^-Katatagaan. alanganin; 

Midge^-Langaw na munti. 

Midged-n-Unano: tawong muuti. 

Midland a-Malayo sa dagat. 

Midland n-Lupang malayo sa dagat. 

Midmost alSa sa gitna 

Mid nighta Hating gabi. 

Mid night a Hating gabi 

Mid shipman-it Pnnong mababa sa isang 

sasakyan. 
Midships-aci'f. Sa gitna ng sasakyan. 
Midst n Gitna laot. 
Miá8t- adv. S'd pagitan. 
Mid way n Kalahati ng daan. 
Mid way aíít?. Na sa kalahati ng daan. 
Mid wife nHilot. 
Mien-n Hitsura; kilos. 
Miff-n-Galit; poot; kapootan. 
Might-v Maka; marahil, 
Might-n-Lakas; kalakasan. 
Mightily «ííu.-Malakaslakas. 
Mighty-rt-Malakas. 
Migrate v Pumunta ó magpunta sa 

ibang lugar. 
Migration n-Pagpunta sa ibang lugar. 
Migratory -a Palipatlipat. 
Milch-a-Magatas ga tascan. 
Mild a-Maamo mairog, tandiimik. 
Mildew-7i-Amag. 
Mildew i;-Maamag. 
Mildness-n-Kaamoan, katahimikan. 
Mile w-Milla, 
Millitant a Nakakalaban. 
Military a Nauukol sa hukbo ó sa 

militar. 
Military n Militar; hukbo. 
Militate-v-Lumaban. 
Militia w Hukbo. 
Milk-n Gatas. 
Milk-v Gatasin: gumatas, 
Milky a-Magatay; may halong gatas. 
Mill n Gilingan. 

Mill-v-Dik^ikin; gumiling; gilingin. 
Mill darnel Harangan ng tubig. 
Millenial-a-Nauukol sa isang 1 i bong 

taon. 
Millenary-w-Isang libong taon. 
Miller w-Ang mayari ng gilingan. 
Milliard-w-Isang libong angawangaw. 
Milling n Paggiliog, 
Million-^i-Isang angawangaw; angaw. 
Millionare-w-Tawong totoong m?yaman. 



271 MIR 

Milt n Atay. 

Mimic-a Nakahawig gumagad. 

Mimic t'-Gumagad; gagarin, badyahin. 

Mimic-w-Ang gumagaH sa iba. 

Mimicker-n Angbumadya;nianbaba<lya. 

Miriiicryn Badya. 

Miniatory a iWaabala. 

Mince-i^-Tadtarin, 

Mincemeat^^ Carneng tinadtad. 

Mind-n-Isip; bait, wari; kalooban akala; 

namman tapang. 
Mind-f Magingat; ingatiu bantayin; 

akalain. 
Minded-v Nakahiling. 
Mindful a-Mabait;maingat;ma8UsonnrÍ!i; 

matatandain 
Mine^ro.-Akin. 
Mine n- Mina. 
Mine t?-Magmina 
Minerai-n-ivineral metal. 
Mineral a-Nauukol sa mineral. 
Mingle-i? Ihalo; haluin; ilahok salitin. 
Miniatnre-n-Larawan na miinti. 
Minim-n Anomang bagay na munting- 

munti. 
Minimize t?-Liitin; untian 
Mininum w Kauntiuntian, 
Minion n A lila. 
Minish-alJmunti; bum a was 
Minister w Pastor alila katiwala. 
Minister 17 Magalila; magbigay ng kai- 

langan 
Ministration w Pagbibigay ng manga 

kailangan. 
Miiinow-n-Isang munti. 
Minor n-Munti. 
Minor n Tawo na wala pa sa edad na 

karampatan. 
Minority-n Kauntian. 
Minster n Simbahan ng monasterio. 
Mint n Gawaan ng salapi. 
MintvGumawa ng salapi. 
Minus-a-Kulang. 
Minute n Minuto. 
Minnte a-Muntingmunti. 
Miuute-i' Tandaan. 
Minx-w-Babaying mangabas. 
Miracle-n-Gawa ng Dios. 
Miraculous a-Marangal; kamanghamang 

ha katakataka magaling na lubba. 
Mire-w-Putik; burak; balaho banlik: 

lusak. 
Mire-n Kaburakan. 
Mire v-Mabalaho sa putik. 
MirkMirky a-Mapanglaw; madilim. 
Mirk-n-Kadiliman; kapanglawan. 
Mirror-w-Salamin, 
Mirth-w-Kasayahan; tuwa; lugod; liga 

ya. 

Mirthful-a-Masaya; natutuwa mahigod. 



MIS 



272 



MIS 



Miry-a Mabalalio; mapntik 
Mis adventare w Kasalatan; sakuna. 
Mis apply '• Maniali sa pa<:gainit. 
Mis applicntion-n-Kainalian sa patrgamit. 
MisapMvehend í? Maiiliüiiz; iY>ainali sa 

pag(li(tinig 
Misapprehension w-Karnalian nang pag- 

dinig 
Mis a|»pi'(>])iiaie r-Ankinin. 
^lis appropriation w Pagaankin. 
Mis behave rMaglikot. 
Mis behavior :^-Kaharotan kalikutan. 
Miscalculate-?? Mamah sa pagbilang. 
Mis calcnlation-r Mali ss pagbihmg. 
Miscarriage-?i ^^agkunan; {igasan. 
Miscarry-í; Makunan; rnaagasan. 
Misellaneons a Sari ssri 
Mis chance n Sawing kapdaran. 
Mischance-r Mnsawincr palad. 
Mischief tí Kalikntan; sarna. 
Mischievons a Malikot. 
]\Uschievousn»rSs n Kalikutan 
Mií^ conceive íJ Manlinigan 
Misconception-?i Kanlinignn 
]Mia conduct ?^ Kilos na inasanm 
Mis conduct v Mamábala n hindi taina. 
Mis construct ?• Saysayin ng hindi tama; 

inamali sa pagsasaysay 
Mis í'oustruction-w-Kamalian sa pag sa- 

saysay. 
Mis construe t-MaTuali sa pagsasaysay. 
Mis count f' Mamali sa pagbilang 
Miscount-w, Mali sa paghilang. 
Miscreant tv. Tavvong masaniá 
Miscreant rr Masamá: bamak. V)astos 
Misdate i/'-Mamali sa paglalagay ng fe 

cha 
Mis(iatew Mali sa paglalagay nang fe 

cha 
Mis deed-n Kilos na masama; kasala 

nan 
Mis <lea!nen-i? Kumilos na masama; mag 

kasala. 
Mis (hMneaiH)r n Sala: kasa lañan. 

Mis<lirect-í? Ituro ng hindi tama. 

Mis direction nPsgtuturo nang hindi 
tama. 

Misdo-t' Gawin ng hindi tama. 

Mis doer M Tawong may kasalanan. 

Miser n Tawong masakim ó niaramot. 

Miserly a Moramot; masakim. 

Miserable-a Malungkot hamak; aba. 

Misery tí Kahirapan hirap kasalatan; 
kasaliwaan; karukhaan. 

Misfit a Di bagay. 

Mis fortune n Sawing kapalaran. 

Mis furtunate-a-Kulangpalad; sawing pa 
lad. 

Mis give írMagduda; magagamagam na 
loob. 



Mis giving ??.Du(ía agamagam na loob. 

Mis gotten a Falso ang pagkamit. 

Mis govern í; Mamahahí ó mamnno ng 

masamá. 
Mis goverment n Paniamaiíala ng falso 

ó masamn 
Mis guidance n Fagturo ng hindi tama. 
Mis guide i' Ituro sa -hindi tama. 
Misliap n Kakulangan ng palad; kasa 

liwaan ng kapalaran. 
Mis inform í;Tpntalastas ang hindi tama. 
Mis interpret v Magkamali. 
Mis interpretation n Mali sa pagsasay- 
say 
Mis judee 1? Mamali; huag taniaan. 
Misjudgmentn Mali; kamahan. 
Mis manager Mamábala ng masama ó 

falso. 
Mismanagement n-Kapalsohan ng pa- 

mamabala. 
Mis name í; Ibahin ang ngalan 
Mis place-f Ilagay sa hindi, karampa- 

tan lugar 
Mis placement tí-Paglalagay sa hindi ka 

rampatang lu^ar. 
Mis pronounce t? Sabihin ng pautal. 
Mispronunciation M Mali &a pagsabi 
Mis rule-'?? Mamaliala ó maghari n^: di 

ayon sa katowiran. 
Mis rule w-Kabagsikan nang pag gogo 

bierno. 
Miss-ti Dalaga binibini. 
Miss-nd aktaw: mali. 
Miss-í' Ilakaw; mawala súmala. 
Miss al-n Libro ng misa. 
Mis senci ?; Mamali sa pagpadala 
Misshapen a Masamang hitsura. 
Missile n Kasangkapang panghagis. 
Mission w-Bilin; dahilan. 
Mis sive-n Sulat na maikli; bilin. 
Mis spend-i; Musawin ó isabog ang pag 

aari. 
Mis statement n-Kamalian sa pagsasay 

sav 
Mistíí-Anjíi ambón. 
Mist t'-Umangi; umambon. 
Mistaken-!? Namali; mali. 
Mistake-t; Mamali. 
Mistake w-Mali; kamalian. 
Místate t^Mamali sa pagsasaysay. 
Mister M-Ginoo. 
Mistreatí; Lumapastangan 
Mistress w Babayi kahinya. 
Mis trust n Duda. 
Mis trust V Magduda. 
Mis trustful-a-May duda. 
Misty-a-Maambon. 
Mis tiness-n Ambon; angi. 
Mis understand v Maulinigan mamali 
pagdinig. , 



MOL 

Mis under standing w-Kaulinigan; galit. 

kagalitan: pagtatalo. 
Mis use-f -Hamakin salbaliiin. 
Mis usen Pagpahamak 
Mite w Bagay na munti, 
Miter-n Gorra ng arsobispo. 
Miter tJ-ldugtong 
Mititage V Luinambot niaawa. 
Mitigation n Awa lambot. 
Mix í; I halo haluin ilahok ibahog. 
Mixture n Kahalo pag lalíok; halo; la 

iiok; pagkakahalo. 
Mizzen-a Kahulihulihan. 
Mizzle-?^ üniainbon: umangi. 
Mizzle n Ambon; angi. 
Moan i; Humalinghing. 
Moan n Halinghing. 
Moat n-Sangka. 
Mob-w-Buuton ng tawo. 
Mobile-a Magalaw. 
Mobility-n Pag galaw; galaw. 
Moccasin n Sapatos ó sinelas ng Indio 

Americano. 
Mocha-M- Rayan sa Arabia. 
Mocha n afe nangaling sa Arabia. 
Mock i;-Gagarin gumagad. badyahin. 
Mock 72 Badya uyam. 
Mock a Mabadya hindi totoo konowari. 
Mockery n Pagbabadya; uyam; libak; 

upasala 
Mode-n Paraan; asal; hitsura; kaugalian»* 

lagay; palakad. 
Model nHalimbawa; huwaran: tularan. 
Moderate a Mabait banayad:mahinahon. 
Moderate-í^-Husayin baguhin. 
Moderation Kabanayaran bait kaba- 

itan hinahon tininsr na loob. 
Modern a-Bago: mura. 
Modernize-i?-Bagubin. 
Modest a-Mabait; banayad; mabini; ma- 

ingat. 
Modesty-n Bait, kabaitan; kabinian; 

timtim; kalinisan. 
Modify-v-Baiíuhin husayin. 
Modification n Pagkabago; paghusay; 

kahusayan. 
Mohair-n Balahibo ng kambing. 
Moiety n Ang kalahati kagitna. 
Moist a Basa. 
Moisten-v Basain. 
Moisture n'Hamog. 
Molar a Nauukol sa bagang. 
Molai-n Bagang. 
Molasses ?í-Pulot; inuyat. 
Mold n'Amag. 
Mold i; ümamag. 
Molding n Marko. 
Molder í; Magine alikabok. 
Moldy a Maamag. 
Mule t' Humukav. 



273 



MOP 



Molest-v-Abalahin; umabala; magmoles- 

tia; muhiin payamutin. 
Molestationn Abala; rauhi; yamot. 
Mollification-n Kalambutan. 
Mollify V Lambutin; lumambot. 
Molt V Malagas ang buhok. 
Molten a '^atunaw; lusaw; tunaw. 
Moment n Dali kÍBapmpta;bigathalaga. 
Momentary a Hindi pirme. 
Momentarily a^í;-Sa bawat isang dali. 
Momento w Alaala. 
Momentous a-Mabigat mahalaga. 
Momentum n Bilis tulin lakas. 
Monarch-n-Puno; hari; monarca. 
Monarchal rt Nauukol sa hari. 
Monarchy w-Kaharian 
Monastery-n Convento. 
Monastic a-Nauukol sa convento. 
Manday-n-Lunes. 
Monetary-a Nauukol sa salapi. 
Mongol-Mongolian-n-Insik; hapon. 
Monü'olian «-Nauukol sa Tnsik. 
Monition-n-Pangaral; babala. 
Monitorn-Ang nagtuturo. 
Monk-n Monje. 
Monkey nUngo. 
Monkey-t'-Magbiro. 
Monogamy-n Kasal; pagkakasal. 
Monopolizeu-Kunin ang lahat;ariin ang 

lahat, 
Monotonous-a-Masasawaimasusuklaman, 
Mon soon^-Bagyo. 
Monster «Bagay na totoong malaki; 

Hayop. 
Monstrous-a-Katakot takot; kakilakila- 

bot. 
Month-ri-Buan. 

Monthly-rt-Buanbuan: balang buan. 
Monthly n-Pahayagan na lumitaw min- 

san sa bawat buan. 
Monthly ar/v.-Sa buanbuan; buanan. 
Monument w Monumento 
Monumental a Nauukol sa monumento. 
Moo n Tyak ng baka; unga. 
Mood n-Lagay ng isip. 
Moody a-apMootin. 
Moon-nBuan sa langit. 
Moon light n Liwanag ng buan. 
Moon shine-w-Sinag ng buan. 

vToor-w T^awak yaong taga Africa. 
Moor V Sum ay ad ang sasakyan. 

Mooring n Punduhan. 

Moorland-w Lupangmalawakómabalaho 

>íoory a Malawak; mabalaho. 

Moot v-Mangatowi ran; magsalitaan. 

Moot-w Pangangatowiran. 

Mop n Pangisis. 

Mop-t? Magisis 

Mope-í^M:1gbaliw. 

Mopish rrBaliw; tamad. 

35 



MOU' 



274 



MUL 



Moral a Nauukol sa kaugaliaii. 

Moral w Talinhaga. 

Morality n Kalinisan; puri. 

Morass wLawak. 

Morbid a Nakababagot; sira ang isip. 

Mordant a Mapait; masaklap. 

More a- Lampas; liibha; lalo. 

More ariv.-Lubhang; lalong. 

More over aát;. Bukod pa sa ito, kukód; 

lampas pa rito. 
Morn Morning w Umaga. 
Morn-Morning a Umaga. 
Morocco-n Katad na fino. 
Morose a-Matigas ang ulo; masungit; 

bastos. 
Morphia Morphine n-Extrcto de Apian. 
Morrow n Samakalawa. 
Morsel-n-Pirasong munti. 
Mortal-a-Masupil sa kamatayan: mag- 

kakamatay. 
Mortal n Tawo. 
Mortar-n Almires; dikdikan. 
Mortgage w-Sangla. 
Mortgage v-Isangla. 
Morigage-r' Isangla. 
Mortification-n Hiya; kapighatian. 
Mortifv-vMahiya bagabagin. 
Mortise M Rabo. 
Mortise V Magrabo. 
Mosaic n Palamote. 
Mosaic a-Nauukol sa kay Msises. 
Mosquito n-Lamok. 
Mosquito-net-ti Kulambo. 
Moss-M-Lumot. 
MoP8-i;-Maglumot. 
Mossiness n-Pagkalumot. 
Mossy a Maliimot. 
Most-a-Karamiramihan. 
Most aát;. Karamiramihan. 
Mostly aíív. -Halos lahat. 
Mote-w-Pirasong munti. 
Moth-n Tanga. 
Moth eaten-a May tanga. 
Mothern Ina. 
Mother a Natural; dati. 
Mother hood -M-Pagkaina; kalagayan ina. 
Mother in-law-nBienang babayi. 
Motherless-a-Ulila sa ina. 
Motherly a Nauukol sa ina. 
Motherly-ttíív. -Parang ina. 
Motion w-Kilos: gaiaw. 
Motion vKaway in. 

Motionless-a-Walang kilos; walang kibo. 
Motive wDahilan; pinagmulaan; pinag- 

buhatan. 
Motley a Sarisaring kulay. 
Mottle-v-Mamansa. 
Motto-n Patnugot. 
Mould-w-Marka. 
Mount w-Bundok. 



Mound nPugpog; gulod. 
Mount-i)-Umakyat; umahon; pumanhik; 

sumalungat. 
Mounting n Pagakyat. 
Mountain-n Bundok. 
Mountain-9i Nauukol sa bundok. 
Mountaineer nTawong taga bundok. 
Mountainous-a-Mabundok 
Mourn-i; Magluksa; tumangis; manam 

bitan; manangis. 
Mournful-a-Malungkot; malumbay; ma- 

panglaw. 
Mourningn-Luksa; panambitan. 
Mouse-w-Daga. 
Mouse-t; Huíihin ang daga. 
Mouse hole n Butas na ginawa ng daga. 
Mouse trap-w-Panghuli ng daga. 
Mouth nBibig. 
Mouth-i; Ilagay sa bibig. 
Mouthful-ri-Kagat. 
Move V Kumilos: gumalaw; baguhin; hi 

mipat; galawin, kilusin; ilipat. 
Movement n Kilos; galaw. 
Moving n Paggalaw. kilos. 
Mow-n Taguan ó sisiglan ng dayami ó 

damung tuyo. 
Mow-v Gapasin; gumapas. 
Mower n Pangapas. 
Mr. w Ginoo. 
Mrs -w-Binibini. 
Much a Marami. 
Much n Karamihan. 
Much a-Maraming 
Mucilage-w andikit; pagkit. 
Mucilaginousct Pagkit; malagkit. 
Muck/i Pusali; putik; balaho. 
Mud-r»-Putik balaho;pusali,burak,banlik 
Mud-v Pumutik; bumalaho. 
Muddle-t; Guluhin: labuin. 
Muddle n Guio kapurolan. 
Muddy-a-Mabalaho maputik; maburak; 

mabanlik 
Muddy-i; Pumutik; labuin. 
Muffin-?^-Torta. 
Mug w-Tasa. 
Muggy-w Basa. 
Mulatto n Mesti/.ong negro. 
Mulch n-Dayaming bulok. 
Mulct w-Multa. 

Mulct-v Multahin: magmulta. 
MulewMula; kabayong mula. 
Muleteer-n Cochero ng mula. 
Mulish a Nauukol sa mula. 
Mullet M Bumbuan. 

Multiped-w-Hayop na marami ang paa. 
Multiplications Pagdadami; pagmumul- 

tiplicar; pagpaparami. 
Multiply v Magmultiplicar paramihin. 
Multitude M-Kakapalan ng tawo; bun- 
ton ng tawo. 



NAR 

Multitudinous a-Makapal; malaki. 

Mum-a Tahimik; walang kibo. 

Mum inter. Huag. 

Mumble-v-Umimik. 

Mumble nlmik. 

Mummy-/¿.Baiigkay ng tawo na hindi 

mabubulok. 
Mump v Umangil; dumaing. 
Mumps n-Baiki. 
Munch v-Kumain; nguyain. 
Mundane a Nauuhol sa lupa. 
Municipal a-Nauukol sa municipio. 
Municipality n Municipio. 
Munificence w Kagandang ng loob. 
Munificent a Magandang kalooban. 
Munition n Kasangkapang paulaban. 
Murder nPatayan; pag patay; matay. 
Murder i;Pumatay; patayin. 
Murderer-w-Ang nakamatay; ang natay 

sa kapwa. 
Murderess n Babaying nakamatay. 
Murderous-n Makamamalay. 
MurKy-a-Malabo: mapanlaw. 
Murmurn-Imik: bulongbulongan; hina- 

nakit; himutok; dabog. 
Murmur-v Dumabog; umimik; maghi- 

mutok. 
Muscle n-Lakas; litid. 
Muscular a Malakas; raalitid. 
Muse ??-Magwariwari: magkuro; magdi- 

lidili. magisipisip. 
Muse/i Pagkuro; wari; pagdidili- 

dili. 
Mush n Lugaw. 
Music n Música. 
Musical a Nauukol sa música. 
Musician n-Musico. 



275 



NAT 



Musket-w-Baril. 

Musk melon-n-Melon. 

Muslin-n Frénela; musilina. 

Musquito n-Lamok. 

Muss n Guio; kaguluhan. 

Muss-i; Guluhin. 

Must a Dapat marapat. 

Mustache n-Balbas sa nguso; bigote. 

Mustang-n-Kabayong munti at matigas 

ang ulo. 
Mustard w-Mustasa; kiluwa. 
Mustern Pagtipon ang sundalo. 
Muster n-Magtipon ang sundalo. 
Mutable-a-Makapapalit 
Musty-a-Maamag amagin; laon. 
Mutation-w-Pagpalit. 
Mute a-Tahimik walang kibo. 
Mute n Tawong pipe. 
Mutilate V Sirain; pilayin. 
Mutilation nPagsira; pagkapilay. 
Mut nous a Ibig lumaban sa puno. 
Mutiny-n Pag alsa ng manga magdara- 

gat laban sa kanilang puno. 
Mutiny f Lumaban sa puno. 
Muttern-Imik. 
Mutter-i;-Umimik. 
Mutton-n-Karne ng tupa. 
Mutual-a Magkaayon; magkaisa. 
Mutuality n Pagkakaayon. 
Muzzlen Bibig ng baka. 
My pro Akin; ko. 
Myriad a Isang laksa. 
Myridomn Tawong bastos. 
Myself-pro. Aking sarili; sarili ko. 
Mysterious a Lihim; malalim. 
Mystify-v-Ipalihim. 
Myth-w-Kuento; aw it. 



3^ 



Nab-t? Kunin; dampotin. 

Nabob-n-Tawong mayaman. 

Nag-w-Kabayo. 

"Nag v-Tuksuhin; manukso. 

Nail n-Pako. 

Nail V Pumako; pakuin. 

Nailer w Ang mamamako. 

Naked-ftHubat; hubo; walang damit. 

Name n Pangalan ngalan. 

Name v Magngangalang. 

Nameless- Walang pangalang. 

Namely adv. Sunodsunod. 

Name sake M Kangalang. 

Nap-w Siesta tulog sa tanghali. 

Nap-v Magsiesta; matulog. 

Nape-w-l'atong. 

Napkin-w-Servilleta. 

Narcotic w Pangpatulog. 



Narrate-v-Magbalita; magsaysay; salay. 

say in magsabi. 
Narration /i-balaysay; balita; kuento. 
Narrative w Balita; kuento; kasaysayan; 

salaysay. 
Narrow-a Makitid; makipot. 
Narrow v Kumipot; kumitid. 
Narrow-w Kakiput^n; kakitiran. 
Nasal a Nauukol sa ilong; humal. 
N astiness n- K asukalan : kasalahulaan ; 

libag; dungis; dumi; karumihan. 
Nasty a-Marumi; marungis; malibag; 

salahula. 
NatalaNauukol sa kapanganakan. 
Nation n Sang katawohan; nación. 
National a-Nauukol sa sang katawohan; 

ó nación. 
Nationality ?i Pa gkat aw o. 



NEF 



276 



NEW 



Native a Nanukol sa kapaiiganakan. 

Native nlawo. 

Nativityn Kapanganakan. . 

Natty a Makinis; magan(ia. 

Natural-a Katiituboiig liilig. 

Natural-w-Tawoiig ulol. 

Nature nPanahon; uiiali; gawi. 

Naught-n Wala walang anoinan. 

Naught íiíít'.-Wala. 

Naught a Wfila. 

Naughty-a Masama: maharot: malikot. 

Nausea n Alibadbad; suya kasuklauiaii. 

Nauseate v Masuya suklamin. 

ISauseous-a Nakaaalibadbad-, nakasusuk 

lam; masuklamin. 
Nautical a Nauukol sa tubig. 
Naval a Nauukol sa tubig. 
Nave n Loob ng simbahan maso. 
Navel n Pusod ng katawan. 
Navigable a-Makararaan ang sasakyan. 
Navigate v Lutnayag. 
Navigations Pag layag, 
Navigator-w Ang himalayag 
Navy-nManga sasakyang paulaban. 
Nay arív. Hindi; wala. 
Near-aííí7.Malapit kasama; kasiping. 
Near a Kalapit: kasiping. 
Near v Lumapit. 

Nearly vdv.U'dXo^ kumulang sa, 
Neat a Malinis; mainam; dalisay; ma- 

rikit; wagas. 
Neat-w Mga baka. 
Neat-a Nauukol sa baka. 
Neatness-w Kainaman; kalinisan kari- 

kitan. 
Neb n Hong; nguso 
Necessary-Ti-Kailangan. 
Necessitate rt Magkaroon ang kailangan. 
Necessitous a Kailangan. 
Necessity n Kailangan. 
Neck w-Liig 
Neck lace w-Kuintas. 
Neck tie n-Corbata. 
Necrology n-Pagtatanda sa manga na 

nangamamatay. 
Necromancy nPagtatanda sa manga na 

ngamamatay. 
Necropolis-n-Pantion. 
Need-n-Kailangan: kakulangan. 
Need?; Magkailangan. 
Needful a- Kailangan. 
Needless ft Walang kailatigan hindi kai- 
langan. 
Needle n Kara yom. 
Needle woman n-Babaying mananahi. 
Ne'er ft(it'.Kailanraan; kahi^t kailanman. 
Needy a Kailangan; salat mahirap; ma- 

ralita. 
Nefarious ft-Masama; hamak; nakahi- 

hiva. 



Negation n Pagkakaila; tatangihan; pag- 

tatalikuran. 
Negative a-Magkaila. 
Negative n-Katangihan. pagkakaila. 
Negative v Talikuran, magkaila. 
Neglect t?-Malimutin; magpabaya; paba- 

yaan; mag lingat. 
Neglect 71 I apabayaan; katamaran; pag 

limot. 
Neglectful-ft Malilimutin; pabaya; mali 

ngat 
Negligences Kapabayaan; katamaran. 
Negligent ft Malingat, pabaya. tamad. 
Negligently-ftiit^.-Pagayongayon. 
Negotiate v Magsalitaan; magnegocio. 
Negotiation-n Pagnenegocio. 
Negress n-Babaying negro. 
Negro n Negro. 

Neigh t' Humuni ang kabayo. 
Neigh w-Huni ng kabayo. 
Neighbor-s-Kapit bahay, kapwa mong 

tawo. 
Neighbor v Lumapit sa. 
Neighborhood n Lugar na mala pit. 
Neighboring a Malapit; kalapit; kara- 

tig. 
Neither ft Alin man ay wala. 
Neithercowj. Wala. 
Neuphyte-w-Ang bagong nagaaral; ba 

gong binyagan. 
Nephew-s-Pamanking lalaki. 
Nerves Litid; lakas tapang; ngat. 
Nerve i; Tumapang. 
Nervine a Malitid. 
Nervine-s-Gtamot sa manga litid ó 

ugat. 
Nervous-ft-Latiran. nervioso. 
Nest s Pugad; salay. 
Nest z/ Magpugad. 
Nestle I' Magpugad; tumahan. 
Nestling s Ibon na munti. 
Net s Lambat kitid; panti; bitang; ba 

latik. 
Net t? Mangitid; mamanti. 
Net-ft Malinis; fuera ang gastos. 
Nether ft-Na sa ilalim; sa loob. 
Nether most ft Kailaliman; kaloob loo- 
ban. 
Nettle n Lipa. 
Nettle-v-Guluhin. 
Neuralgia n Sakit ng manga ugat at 

litid. 
Neuter ft-Neutro. 
Neutral a Alanganin; neutro. 
Neutrality-s-Katahimikan. 
Neutralize v-Tumahimik. 
Never ftfift.-Kailan man; kahi^t kailan- 

man; kailan man ay hindi. 
Never the less ft/ltJ.-Datapua't. 
New ft Bago; sariwá* 



N O 27 

News n Balita; mga balita. 

^lew8 monger n-Aiig nagtitinda ng iiiga 

paliayagan. 
News paper-n-Pahayagau; diario; dahoii. 
Newt n iitiki tuko. 
Next « Kasuiiod; kalapit. 
Next adv. Kayiinod suiüiiísunod 
NibíiDulu iig pluma. 
Nibí;Ituro. 

Nibble-'i? Kumain ng untiunti. 
Nibble w-Munting kagat. 
NiceaMainam maganda; marikit ma- 

sarap. 
Nicety -n ainaman; karikitan ganda. 
Niclie n Sulok. 
Nick n Bingaw. 
^ick t? Bumingaw bingavvin. 
Nickel n Bagul tansoiig pu i. 
Nick nack n Bagay nakakauntianghalaya 
Nick name-í^ Bansag; lit; paniagat. 
Nick name t^-Bansagin magbaní^ag. 
Niece-w Pamangking babayi. 
Niggardn Tawung maigut. 
Niggard a Maigot, dukha; maramot, 
^Niggardly «Maigot; salat; dukha. 
Nigh 6t Malapit; kalapit. 
Nigh adv,-Miúíip'\t. 
Night n Gabi. 
Night fall-n Orasion, 
Nightgown n-Damit na ginagamit í^ii 

gabi. 
Nightly a Gab i gabi. 
Nightly adv. Gabigabi. 
Night mare-n Bangungot. 
Nihil ?i Kawalan. 
Nihility n-Kawalan. 
Nimble a Maliksi, manigla matulin; ma- 

agap iiiadali. 
Nimbleneiss n Kaliksihan; agap liksi; 

tulin 
Nine-w Siyam. 
NineaSiyam. 

Nine fold a Siyam na diilde. 
Nineteen w Labingsiam, 
Nineteen a Labingsiam. 
Nineteenth-a-Ika iabing siam. 
Nineteenth n Ang ikalabing siyam. 
Ninety n 8iam na puo. 
Ninety a 8iam na puo. 
Ninetieth a Ika siam na puo 
Ninetieth^¿-Ang ika siam na i)Uo. 
Ninth a Ikasiam. 
Ninth n Ang ikasiam. 
Ninthly-adr 8a ikasiam, 
Nip V umurot kurutin. 
Nip-n Kurot 

Nippern Sipit na munti. 
Nipple n 8u80; utong 
Nit n Itlog ng hanip. 
No rtíír. Hindi: wala. 



NOR 

Nobility n-Kadakilaan; karangalan; ka 

bunyian; kabantugan; kadilagan 
Noble a Marilag; marangal; bunyi; da 

kila bantog: bayani. 
Noble w Tawong dakila. 
Noble man M Tavvong dakila. 
No body-7i-Wala sinonian. 
Nocturnal a Nauukol sa gabi. 
Nod-t' Yumuko lyuko^ umuko; batiiu. 
Nod wüko yukod; bati. 
Node w Buhol. 
Nodal-Nodular-a-Nauukol sa buhol, ma- 

buhol. 
Noduie w- Buhol. 
'Noise-n Guio, ingay; lunog, 
Noise-47-Mag guio; mag maingay, 
Noiseless-a Tahimik, walang guio. 
Noiselessness-M Katahimikan. 
Noisiness->i-Kaguluhan; ingay. 
Noisy a Maingay; maguió. 
Nomad ^i Tawo na walang bahay ó ti- 

nitirahan na pirnie. 
Nomad-a Malikot; hampas lupa. 
Nominal 7i-NauukoI sa mga ngalang. 
Nominate-*;-lhalal, pumili. 
Nomination w-Paghahalal. 
Nominative rt-Nauukol sa ngalan. 
Nonage ?i- abataan. 
Nonagenariaii-?^rawo na may siam 

no puung taon ng gulaiig. 
Non attendance H-Kawalan. 
Nondescript a l)i pa sinaysay; di ma- 

saysay di masabi. 
None a wala 
Nona pro Alloman ay wala^ wala sino 

man. 
Nonentityw-Kawalan; tawong walang 

kabuluhan, 
Non existe-nce n Kawalan. 
Non payment n Kakulangan ng pagba 

y ad. 
Nonsense n-Kaululan; kakulangan ng 

bait; kamangmangan; kaungasan; sa- 

litang hiinghang. 
Nonsensical-a-Maulol; walang kabulu- 
han. 
Noodle ?* Misiw. 
Nook n 8ulok 

Noon-?¿ Katanghaiian, tanghali. 
Neon a 1 anghalian. 
Noon day w Katanghalian. 
Noon day a Tanghali. 
Nooning w Pagpa{)ahinga sa katanglia- 

halian 
Noon tide-n- Katanghalian; tanghali. 
Noose->i 8ilo. 
Noose-r Siluin. 

Nor cow/. 11 indi riii., ' ; v 

Normal a Dati aVon: ^n-' kuttiwiraii. 
Normal school^f K.«cue}a nohnal. 



_^ NOV 

Korse w Taga Norwega. 

Korman n Taga Norwega. 

Norse man w-Taga Norwega. 

isorth n Hilagaan. 

North a Hilaga. 

North V Magpiinta ó ipadala sa hila- 

gaan. 
Northern Hangin nangaliugsahilagaan; 

balas. 
Northerly a Hilagaan. 
Northerly a<iv Sa gawing hilaga. 
Northeu a Hilaga. 
Northener n Taga hilaga. 
Northern most-a Malayo sa hilagaan. 
Northward Northwards-ttfiv. Sa gawing 

hilaga; patango sa hilagaan. 
Northeast n Habagat. 
North eastern a Habagat. 
Nose-^ Hong; nguso. 
Nose v-Makialam. ' 
Nose bleed n Balanguyngoy. 
Nostril-n Bntas ng ilong. 
Not rtríí;. -Hindi. 
Notable-íí-Halata: mahalata. 
Notably arív. -Mahalata. 
Notary n Notario. 
Notch w-IJkit; bingaw. 
Note n Sulat; tanda; nota. 
Note t;Tandain; talastasin; halatain. 
Notebook wLibrong tandaan. 
Noted a-Bantog bunyi; mabalita. 
Note worth y-a Dapat purihin. 
Nothing-n Wala walang ano man. 
Nothing «(iv Wala. 
Notiee-n Pahayag paunawa. 
Notice-i^ Humalata; magmasdan; pansin; 

makita. • 

Noticeable a Mapapansinin: mahalata. 
Notifications Pahayag; balita; panna- 

wa. 
Notifiy-f-Ipatalastas: i pahayag; iba- 

lita. 
Notion 71- Akala; isip; ang inisip: wari; 

pagwawari; gunamgunam; pakana. 
Notoriety w-Kabalitaan kabanti-igan. 
Notorious a Mabalita; bunyi. 
Not withstanding acii?. Datapua't; ngn- 

ni^t. 
Not withstanding-jorep. Datapua,t; ngu- 

ni't 
Nought w Walang apo man. 
Nought a^Zt' Wala. 
Noun w Nombre, sustantivo. 
NourÍ5>th v-Pakanin; magpalago. 
^'ourishment w Pagkain; ikinabubuhay. 
Novel-<^f-MariIag; bago. 
Novel w Novela; awit. 
Novelty-w-Pangingiba kaibhan. 
Novembern Noviembre. 
Novice ft Ang: bagong nagaaral. 



278 



NYM 



Now acTv.-Ngayon, 

Nowadays a6w.-Sa panahon ngayon. 
Now-and-then Maminsan minsan. 
Noway-Noways-ttííi?. Sa anomang pa- 

raan ay hindi. 
No where ad. Kahit saan. 
Noxious-a Makasisira. 
Nozzle-w-Nguso. 
Nucleate a-Mabutil. 
Nocleus n Butil. 

Nudea-Hubo; hubad; walang damit 
Nudge n-Tulak. 

Nudge i» Maniko tulakin ng siko. 
Nudity n Kahubuan; kahubaran. 
Nugatory a Walang halaga; ó kabulu- 

han 
Nugget-w-Butil tingkal; pirasong me 

tal na mahal. 
Nuisance-n-Kinasusuklaman. 
Null a Walang kabuluhan. 
NuUificationn Kawalan nang kabulu 

han. 
Nullify i)-Pawalan ng kabuluhan. 
Numb a Namamahid. 
Numb V Mamamahid 
Number w-Bilang número 
Number t;Bumilang bilangin. 
Dumberless a-Di mabilang 
Numeral q Nauukol sa kabilangan. 
Numeral n Bilang; numero 
Numerable a Makabibilang 
Numerally aíív -Ayon sa bilang. 
Numerate-i; Bumilang. bilangin. 
Numeration n Pagbil ng kabilangan. 
Numerators Taga bilang 
Numeric Numerical a Nauukol sa bilang 
Numerous a Marami makapal. 
Num skull w Ulol; tawong hindi maru 

nong; tawong mapurol ang isip. 
Nun n Monja. 
Nuncupative-Nuncupatory-rt Di nakasu 

lat; sinabi lamang 
Nunnery n Bahay ng niga monja. 
Nuptial a Nauukol sa kasal. 
Nuptials w Kasal balayi. 
Nurse w Magsisiwa; taga iwi ng bata. 
Nurse v-Mag iwi. 
Kurseling n Bata; sangol. 
Nurture-w-Pagsisiwa;pagiiwi;pagtuturo. 
Nurture-i?-Magiwi; magtuao. 
Nut n-Bito. 
Nut V Magbito. 
Nutant a-Nakayuko. 
Nut meg M Anis mascada. 
Nutrient a-May sustancia. 
Nutriment-w Sustancia. 
Nutritious-Nutritive r/ Nauukol sa pag- 
kain; ikinabubuhay: mwhuti. 
Nut shell-n-Balat ng buto. 
Nymph n-Duende; tianak; nnno. 



OBS 



279 



OCT 



O 



Oakiim-n-Yimot; giilot. 

Oar n Gaod: sagwan. 

Oar V Sumagwan: gumaod. 

Oars man-w-Ang sumagwan ó gumaod. 

Oath n Sampa, tungayaw; 

Obduracy n-Katigasan ng ulo. 

Obdurate-a Matigas ang ulo; suwail, 

Obdurateness w Katigasan ng ulo. 

Obedience 7i Katuparan: kagalangan. 

Obedient-a Masusunurin, mapagbigay 

loob; magalang. 
Obeisance-n- Katuparan; pagbibigay loob. 
Obese-a Mataba na lubha. 
Obeseness w-Kaabaan. 
Obesity-n- Katabaan. 
Obey-v-Sumunod; pintuhuin. tunialinia; 

tumupad sa utos sumunod. 
Obfuscate-i;-Padilimin : 
Obit ^ Kamatayan. 
Obituary-Ti-Pahayag tungkol sa nanga- 

matay. 
Obituary iiNauukol sa nangamatay, 
Object-n-Patungo; dahili-n; pakay; pi- 

nagusapan; salitaan. 
Object-v-Lumaban; umayaw; isalang 

sang; salungatin: huag pumayag. 
Objection n Salangsangan; pintas; kaa- 

yawan. 
Objectionable-a May pintas. 
Objective n-Dahilan; pinagtutunguhan. 
Oblate-a-Pudpod. 
Oblation nAlay. 
Obligate v Pilitin; pumiiit. 
Obligation-n-'* atungkulan. 
Obligatory a Kailangan. 
Oblige-t; Pilitin; pigipitin. 
Oblige ng-a-Masunurin; mahinhin. 
Oblique-a Mahalang; hiwas. 
Ob ique-v-Ipahalang; ihapay. 
Obliquity n-^ agkahapay; hiwas. 
Obliterate V Lipulin: burahin; gibain. 
Obliteration n Pagbura; kaburahan; ka- 

lipulan. 
Oblivion w Kadiliman; pagkalimot. 
Oblivious Yi Madilim; malilimutin. 
Oblong a Talohaba. 
Obloquy w-Alibugha; alipusta. 
Obnoxious-a-Makayayamot. 
Obovate-a-Hitsurang itlog. 
Obscene a-Malibog; mahalay; marumi. 
Obscenity n Kalibugan; kahalayan. 
Obscuration w-Kadiliman. 
Obscure a Malabo; madilim; mapang- 

law. 



Obscure-t'-Padilimin; dumilim; lumabo; 

palabuin. 
Obscureness Obscurity -n Kalabuan; di^ 

lim kadiliman. 
Obsequeous-a-Mapaglingkuran. 
Obsequy-n-Responso. 
Observance n Masid katuparan; pag- 

masid; paguusisa; kabaitan; bait. 
Observant-a Mapagmasid; mabait; mau 

sisain. 
Observation n-Masid; pagmamasid; pag- 
uusisa 
Observatory w-Observatorio. 
Observe-v Usisian; masirain; magmasid; 

magmasdan; malasin. 
Observing a-Mapagmasid. 
Obsolete a-Lipas; nakaraan: laon. 
Obstacle n Abala, kaabalahan; kapinsa- 

lan kahirapan hirap. 
Obstinate a Sowail: matigas ang ulo; 

maso way in. 
Obstinacy-w-Katigasan ng ulo. 
Obstreperous-a Magulo; malikot. 
Obstruct V Abalahin; harangin; pasálin; 

pigilin; sadhan; pumigil. 
Obstruction-?*- Abala; harang; bood; 

kahirapan. 
Obstructive a-Mabood 
Obtain-i;-Kamtan abutin; magkamit; 

magkaroon; tamuhin. 
Obtainable-a Makaabot; sukat; kara- 

tan. 
Obtrude v Makialam sumabat. 
Obtrusion-n Pakialam. 
Obtrusive a Mapakialam. 
Obtuse-a-Mapurol; pulpol; salsal. 
Obviate v llagan. 
Obvious a Maliwanag; malinaw. 
Occasion-w Dahilan; panahon. 
Occasional a-Maminsanminsan 
Occident-n alunuran, pag lubog. 
Occidental a Gawing kalunuran, 
Occiput-n-Likod ng ulo. 
Occult-a-Tago; lihim; di nakikilala. 
Occupant w Ang nakalugar. 
Occupations Gawa hanap buhay. 
Occupy v-Makalugar gamitin. 
Occur v-Mangyari; lumitaw; magmula; 

sumipot. 
Occurrence-n-Pangyayari: pagsipot. 
Ocean -w- Daga t. 
Oceanic-ii-Nauukol sa dagat. 
Octagon n-Bahay na may, walong panu- 

lukan. 



OLD 

Octagonal a Naiiukol sa bagay na may 

walong panulukan. 
Octangular a May walong panolukan. 
Octennial a Nauukol sa luat ng walong 

taon. 
October w Octubre 
Octuple a Makawalong dnble. 
Ocular a Nanukol sa mata 
Oculista Mangaíjamot ng mata. 
Odd a Gansal; iba, walang kaparii*. 
Oddity n Kaibban. 
Odd»-y¿-Patong differencia. 
Ode w Verso; canta; awit 
Odious a Maofagali tin; nagaeral't. 
Odium n-Galit; tanim na loob. 
Oder-w-Amoy pabango. 
Odormis-Odoriferous-a Mabango. 
iy^rprep Ba ibabaw; sa itaas. 
0'er-«ift;.-Sa ibabaw sa. itaas. 
Of-jDre^,-Nang; sa; ni; sa cay nila. 
Oitadv -Malayo. 
OH prep. Sa di sa. 
Oft* a Kalayolayoan. 
Off inter. Lavas alis. 
Offal n Laman sa loob. 
Offend f Magkasala; pagalitin, yannitin; 

manampalasan. 
Offense-n Sala; kasalanan alipnsta; ka 

paslangan katampalasanan. 
Offensive a Hamak;ma8ama;maalipusta 
Offer w Alay: alok; panata; bavin. 
Offer-t^-Ialok; ialay; magbayin. 
Of fering 71 Pagalay; pagalok. 
Off band-ar?77.-Ngayon din; madali. 
Office n Oficina. 
Officer n Puno; official. 
Officer 1? Mamnno. 
Official a Oficial. 
Official n-Puno. 
Officiate-v-Mamiino 
Officious a Masipag masikap. 
Officiousness n Kasipagan; basikapan 
Offing-w Laot ng dagat; layo magbubat 

sa pangpang. 
Offish a Maulo 1 loco. 
Off set a Matimbangin; tumapat. 
Offspring tí -Labi: manga anak atina 

po. 
Oft Often-atvi Madalas; towitowi na. 
Often times Of úmenadv. Madalaa. 
Oglle-i;-Magmasdan; magmata. 
Oh inter.- kha\ naku. 
Oil w-Gas; langis. 
Oil ?; Pah i ran ng langis; langisin. 
Oil cloth «-Tapete. 
Oily a Ma Ian gis. 

Ointment /i Ibuhos ang laugis sa nlo. 
Old-a Matanda; laon; luma; .magulang; 

n ban in; dati. 
Olden ri-Dating; matandang. 



280 



OPP 



Oldish a Matanda ng kaunti. 

Oid maid-n Dalagang matanda. 

Oleaster w Puno ng olivas 

Olfactory a-Nauukol sa amoy. 

Olive 71 Oliva. 

Omelet n-Tinortas na itlog. 

Omen a hula; tanda. 

Omen Í' Hnmula. 

Ominousa Nauukol sa hula ó tands. 

Onnt-t; Uaktawi laktawin maiwan; ma 

limutin ligtaan 
Ornmissible-a-Makalilimot 
Omuiission n Laktaw kalimutan. 
Omnipotence n Kapangyarihan; kakapa 

Ian. 
Omnipotent a Makapal; makapangyaya 

ri; maalam ng lahat. 
Omniscience n-Karunungan sa lahat. 
Omniscient-a-Marunong sa lahat ng 

manga bagay. 
On prep Sa; sa ibabaw 
Once adv. Minsan. At-owce.-Ngayon din. 
One-w-Tsa. 
One a-Isang. 
Oneness n Kaisahan. 
One by one-n Isaisa; isa,t,isa. . 
Onerous a Sowail; maVjigat; matigasang 

nlo. 
Onion M Cebuyas. 
Oidy rt Bngtong. 
Orúy adv.- amang. 
Onset n-Pagmula; babag. 
Onslaught n-Babag; labari. 
Onward a Sumulongsulong, 
Onward ar^y. Sa gawing harap. 
Ooze í; Putik; na malabnaw 
Ooze 7/ Tumalas; tumiin. 
Oozy a Maburak malumot. 
Opacity w Kadiliman kalabuan. 
Opal w-Batong mahal. 
Opaque a Madilim di maaninag. 
Opaqueness-w- Kalabuan; kadiliman. 
Ope a Bukas. 
Ope V Buksan; bumukas. 
Open a Bukas; maliwanag; maluang, wa 

tak hayag; maaliwalas. 
Open-v Buksan; bumukas luangin. liwa- 

nagin; lumuang. 
Opera n Opera. 
Operate v Mamábala; n 1 i n i g i n ; ga w i n; 

gumawa. 
Operators Ang namamahala. 
Operation n Gawa; pagulog 
Operative a Nauukol sa gawa. 
Opiate M-Gamot na may halong apian. 
Opine V Sumapantaha; magakala. 
Opinion M Akala; sapantaha. 
Opium n Apian. 
O ppon ent n K aa ^aw ; kalaban ; k a talo; 

kagalit 



ORG 



281 



Opponent a Kalaban; nakatapat. 
Opportune-a-Sa mabuting panahon; 

bagay. 
Opportuneness w-Kapanahunan; pa- 
nahon. 
Opportunityn Kapanahunan, panahon. 
Oppose-v Lumaban: umaway; makipag- 

talo nagtalo; snmuay;Í8alangsang;ma- 

kipagaway; humamon 
Opposite a Katapat harap; laban. 
Opposite n-Katapat kalaban. 
<)pposition n Katapatan; away; laban; 

paglaban; pagsoway. 
Oppress iJ-Inisin; alipinin; magpahirap; 

pahirapan. 
Oppression-n-Paginis; kahirapan. 
Oppressive-a-Mabangis; napakahirap. 
Optative a Nauukol sa nais ó sa pita. 
Optic-w-Mata. 
Optic Optical a-Nauukol sa tingin ó sa 

mata 
Optimist n-Mangagamot ng mata. 
Option-n-Kapangyarihan, humalal: pili; 

katowiran ng bumili ó sa ipagbili. 
Optional-^ Nakapipili. 
Opulence w-Yaman; kayamanan. 
Opulent a \Tayaman. 
Or conj. Kung: ni: nila: ó. 
Oiacle-w-Tawong marunong. 
Oral-n-Hindi nakasulat. 
Orange a Dalandan: dalanghita. 
Orange a Kulay dalandan. 
Orangoutang n-Bakulaw. 
Oration n Sermon; luhog; panalangin. 
Orator-n Ang marunong magsermon. 
Oratory w-Pagsesermon; pangangaral. 
Orh n- lülog. 
Orbed-a-Mabilog. 
Orbit-n Lakad ng isang planeta. 
Orchard-n Falamanan. 
Orchestra-n Orkesta. 
Ordain-v layos; ayusin; itatag; ilagay sa 

katungkulan. 
Ordeal n Subok na mahirap. 
Order7i-Utos kautusan; ayos; husay; 

pagkakawasto. 
Order-vMagutos; iutos; ayusin; husayin; 

mamuno. 
Orderly-a Vfaayos; mahusay; mabait. 
Orderly n Sundalong utusan ng puno. 
Ordinal a-^Nauukol sa kahusayan. 
Ordinance-w-Utos ng Municipio. 
Ordinary a Karaniwan; gawi; hirati; 
hayag. 

Ordinary-n-Karaniwang bagay. 

Ordination-n-Pagpili; paghalal; kautu- 
san; pagutos. 

Ordna nee w Kasangkapan ng hukbo. 

Ore W' Metal. 

Organ-n Harmonica. 



OUT 

Organic Organical a Nauukol sa harmo- 
nica. 
Organist 71 Taga tugtog sa harmonica. 
Organize i'-Itayo; itatag; magpundar; 

arreglahin. 
Organization r¿- Pagtatayo; pagpundar. 
Orientn Silanganan. 
Orient Oriental. a Nauukol sasilanganan. 
Oriental-w-Taga silanganan. 
Orientate 7/ Pumaroon sa silanganan. 
Orifice wBibig 
Origin n Pinagmulaan; pinagbuhatan; 

pinangalingan. 
Original a-Dating; unang. 
Original-n Ang dati. 
Origination-w-Pinagbuhatan; pinanga- 
lingan: pinagmulaan. 
Originally-ac^v.-Sa dati. 
Originality-n Datihan: kaunahan. 
Orison n Orasion. 
Ornament w Gayak; sangkap; pamuti; 

biyaya, hiyas. 
Ornament i;-Gayakan; pamutiin; guma- 

yak. 
Ornamental-(X-Maganda; mainam. 
Ornamentation w-Paggayak; pamuti. 
Orphan w-Ulila. 

Orphan a Nauakol sa pagkaulila. 
Orphanage n Kalagayan ulila. 
Orthography n Pag sulat ng mahusay. 
Oscillate-i-Maningning; mangatal; ku 

mislap; kumintab. 
Oscillation-n Luningning; kisap; pagatal 

ningning. 
Ossification -n Paging buto. 
Ossify i^Maging buto. 
Ostent n-Hitsura; bikas; pakita. 
Otensible a-Maliwanag. 
Ostentation *i Kahambugan; pakpapa 

kita. 
Ostentatious a Hambog. 
Ostler w Ang nagalaga sa kabayo. 
Ostracea n Talaan. 
Ostracize v Huag isama sa kapwang 

tawo. 
Other a Iba. 

Other-wAng iba: kasania. 
Other ^Y\se adv. Kung hindi; sa ibang 

paraan. 
Ottoman a Nauukol sa kaharian ng 

Turko. 
Ought (XiitJ.-Dapat. 
Ought-v-Dapat. 
Ounce-7i Onza. 

Our^ro Amin; atin; namin; natin. 
Ours-joro.-Namin; natin. 
Our self jpro.-Sarili namin; amin sarili; 

sarili natin; ating sarili. 
Oust-v-Paalisin; alisin; palayasin. 
Out arii'.-Sa labas, labas. 

38 



OVA 



282 



OWN 



Out balance v Bumigat; lumampas. 
Outbid vTawirin ng mataas sa iba. 
Out break ttPagalsa alsa. 
Outbuilding-n-liahay ó kámalig nana 

kabubukod. 
Out castwTawoug di makikisama sa 

iba. 
Out cast a Nakabukod; panapon 
Out comen Pandulo; ang lumitaw; ang 

nangyari. 
Out cry n Tunang; sigaw ng marami. 
Out door-a Nauukol sa labas naug ba- 

yan. 
Out doors vpvrSa labas ng bahay. 
Outer a Labas. 
Outer most a Kalayolayoan. 
Out fit-w Manga kasamaau. 
Out go v Pumaroon sa ibabaw; lumayo. 
Out go-n Gastos. 

Out grow-t)- Lumampas ang paglaki. 
Out growth-w-Pandulo 
Out house-n-Bahay na nakabukod. 
Out landish-a Katakataka. 
Out las-v-Tuniagal sa iba. 
Out law w-Tnga labas; tulisan. 
Out lawry-n Pagkatuüsan. 
Out lay-Garttos gugol. 
Out let n Labasan. 
Out line-w Piano; banhay. 
Out line v-Gawin ang piano. 
Out live-v-Bumuhay na mahába sa iba. 
Out look-w Pakita. 
Out lying a Malayo. 

Out post w-Bantay na malayo sa hukbo. 
Outrage n-K alapa8tanganan;tampala8an; 

kapaiibhasaan; paglait. 
Outrage v-Gahisin; lapastanganin; ma 

mihasa; laitin. 
Outrageous-a Katakot takot; bastos ma- 

sama. 
Out ride-tJ Sumakay nang matulin sa 

iba. 
Outright a Tunay; totoong; hayag. 
Out run-i^-Tumakbo ng matulin sa iba. 
Out sail v-Lumayag ng matulin sa iba. 
Out set n-Pinagmuian; pamula. 
Out side n- Ang labas. 
Out side a Labas. 
Out skirt n Gilid; hanga. 
Out spread 15 Latagin; banatin. 
Out vie t? Humigit; mamukod. 
Out walk v Lumakad nang matulin sa 

iba. 
OutwardOut wards íwív.-Sa gawing la- 
bas. 
Out wear-t^-Tumagal sa iba. 
Out weigh-t;-Bumigat sa iba. 
Out wit-t? Manalo sa talas ng isip; daigin 

sa dunong. 
Oval-n-Talohaba. 



Oval a Talohaba. 

Ovate-Ovated a Hitsurang itlog. 

Ovation-n-Kapurihan; pagpuri. 

Oven n Hurno. 

Over adv. Sa itaas. 

Overaltaas. lampas mahigit. 

Ovtr prep Mahigit sa; sa. 

Over abundan ce-n-l\ alagpusan. 

Over abundant a Malagpos; labis. 

Over awe v Takutin. 

Over balance-i^-Ibnai bumual. 

Over balance n Pagbual. 

Over bear-v Supilin. 

Over bearing a Palalo; tampalasan. 

Over board adv. Na sa tubig. 

Over cast i^Iabuin: tiklupin. 

Over coat n Damit na pangibaba-vr. 

Over come i? Daigin supilin. 

Over due a-Lampas sa panahon. 

Over flow v Umapaw; bumaha. 

Over flow rt Apaw; paglubog; pagapaw, 
pagbaha; kalabisan. 

Over haul-v Baguhin; kumpunihin. 

Over head-arÍ7/,-Ta itaas. 

Over hear i7-Marinig duminig. 

Over joy-n-Kasayahan. 

Over laná-avd Sa lupa ang daan. 

Over look-v Laktawin; ilaktaw; maliniu 
tin. 

Over pins n Kalabisan: kalagpusan; la- 
bis; lagpos. 

Over power V Supilin daigin. 

Overreach-y-Lumampas ang pagabot 
dayain. 

Overrules Supilin: daigin. 

Over see í; Mamábala; mamuno. 

Over seer n Ang namamahala; kapatas. 

Over set v Itaub; ibual. 

Over shoe-w-Sapatos na pang ibabaw. 

Over shoot V H nag tumama. 

Over sight n Mali kamalian. 

Over spread-v-Ilatag itakpan. 

Overt a Maliwanag; palitaw. 

Overtake-t;-Abutin; umabot; magkamit 
datnin. 

Over thro w-í; Ibual talonin. 

Over thrown Kalituhan; pagtatalunin. 

Overture n-Balak. alok. 

Over turn-v Bumalikuas, balikuasin. 

Over turn nBalikuas kalituhan. 

Over ween u Maghambog. 

Over weigh v-Lumampas ang bigat. 

Over whelm-v Supilin; patakahin. 

Oviform a Hitsurang itlog. 

Owe-v Mangutang. 

Owl n Knago. 

Owlet-n Kuagong munti, 

Owlish-a-Parang kuago; nauukol sa 
kuago. 

Own v Ariin; umari; magkaroon. 



PAL 

Own a Sariling. 

Ownern-Ang may ari; panginoon 



283 



PAN 



Ownership n Pagkaari. 

Ox-n Bakang malaki na nakapon. 

Oyster n Talaba. 



Pabular a Nauukol sa pagkain. 

Pabulums Pagkain. 

Pace n Hakbang lakad; tiilin. 

Pace i; Lakarin; hakbangin lumakad. 

Pacific a Tahimik. 

Pacification n Katahimikan. 

Pacify v-Patahimikan; tnmahimik. 

Pack í; Balutan; balot; bigkis; karga. 

Pack-n Balutin ibalot bigkisin; pasa- 

niii; ikahon isilid magpasan. 
Package n Balutan. 
Packer w-Kargador taga pasan. 
Pad-n Balutan ng papel 
Pad V Sap in in. 
Padding n Sapin 
Paddle ¿^Gaod; sagwan. 
Paddle v Gumaod; maglaro sa tubig. 
Paddock wPltak. 
Paddy-n Pitak. 
Padlock n Seradura. 
Padlocks II a gay ng saradura; susuhin 

ng seradura. 
Padrone-^-Fatron. 
Pagan-n-Ang ayaw surnampalataya sa 

Panginoon Dios; tawong hindi bin- 

yagan. 
Pagan a Nauukol sa hindi binyagan. 
Paganish a Parang hindi binyagan. 
Paganism nKalagayang hindi binyagan. 
Page n Mukha ng dahon; pag ina; alila. 
Page V Bilangin ang dahon. 
Pagoda n Simbahan sa india, Japón at 

sa China. 
Pail n Timba; baldi. 
Pailful w Laman ng baldi. 
Pain n Sakit bugbog; hirap; dalamhati; 

hapdi; hapis kirot. 
Pain-i; Suniakit humapis. humapdi. 
Painful a Masakit. mahapis; makirot; 

mahapdi. 
Painless-a-Walang sakit ó damdam. 
Pains n Ingat; kaingatan. 
Pains taker n Tawong maingat. 
Pains taki]3gn Pair ingat. 
Pains taking a Maingat. 
Paint-n Pinta. 
Paint v-Magpinta. 
Pair n-Paris. 

Palace w-Palacio; bahay ng hari. 
Palate n Palasap. 
Palatable n Malasa; masarap. 
Palatini rt Nauukol sa bahay ng hari; 

mainam maganda . 



Palaver n Salita. 

Palaver v Magsalita. 

Pale a Putla; maputla; kupas. 

Pale 7/ Mamutla; kumupas. 

Pale n Tulos; hanga; bakod. 

Paleness n-Cutla; kaputlaan. 

Paleograpby-w-Ang dating paraan nang 
pagsulat. 

Palestra n Pagbubuno. 

Paletot-n Daniit na pang ibabaw. 

Palfrey w-Kabayong pangsakay. 

Palingn-Manga tulos; hanga; bakod. 

Pallisade n-Tulos na malaki; bakod ng 
mga tulos na malaki 

Palisade v Magbakod ng tulos na ma- 
laki. 

Pallish a-Maputlaputla. 

Pall n Damit na pang ibabaw. 

Pall bearer-w Taga pasan ng kalanda. 

Palliate 7-'-ikanlong; itago; magbigay ng 
dahilan. 

Pallid a Maputla; mamutla. 

Pall dness-Pallidity n Kaputlaan, 

Pallorn Pagkaputia; kaputlaan. 

Palm n-Dangkal; ramos; balalaw. 

Palm v Dangkalin. 

Palm-w-Palad ng kamay. 

Palmate-a Hitsurang kamay. 

Palm Sunday n Lingo de ramos. 

Palpable-a Makararamdam sa hipo. 

Palpitate v-Tumibok; kumutog; kumaba. 

Palpitation-wTibok kutog kaba. 

Palsy n Sakit na pasma. 

Palsy-v Mapasma. 

Palsied-a- Pasmado. 

Palter t^-Dayain; tumaksil; mamali; mag- 
biru 

Paltriness n Karamutan; karakiman. 

Paltry a Maramot; masakim. 

Pamper•í^Pakanin ng husto; bumusog. 

Pamphlet-n Pampleta; munting libro. 

Pan w Lalagyan ng anoman. 

Panacea-n Gamot sa lahat nang manga 
sakit. 

Pancake n Bibingkang harina. 

Pandemonium n Kaguluhan. 

Pane w-Cristal ng bintana. 

Panel w Bahagi ng pinto. 

PangwGulat; kaba ng dibdib. 

Panic w-Takot ng raarami. 

Panniern Batulang; bakol. 

Pantw Hingal. 

Pant V Humingal; humangoe. 



PAR 



284 



PAS 



Pantaloon-íi- Salawal . 

pantry n Silid nang manga pagkain, 

bangera. 
Pap n Suso; pagkain na malambot para 

sa mga bata. 
PapanTatang, tata: tatay; amang. 
Papacy n-Katungkulang papa. 
Papal a Nauukol sa papa. 
Papaw n Papaya. 
Paper-n-Papel. 

Paper-T/Iiagay ó idikit ng papel, 
papist n Katolico. 

Papistic-Papistical a Nauukol sa Cató- 
lico ó sa papa. 
Par-w-Kapantayan ng halaba. 
Parable n Talinhaga. 
Parade n Procession. 
Parade V Magprocession. 
Paradise n (harden ni Adan; kasayahan. 
Paragon n-Halimbawa ng kabutihan. 
Paragraph-w-Pangkat na maikli. 
Paralell a Katabi kasiping; pantay. 
Paralysis n-Pasma. 

Paralytic n Aug may sakit na pasma. 
Paralytic Paralytical a-Nauukol sa sakit 

ng pasma. 
Paralyze v Mapasma. 
Paramount a Kataastaasan; mataas sa 

lahat. 
parapet w-Kuta. 
Paraphrase nKasaysay an. 
Paraphrase-v-Ihulog sa ibang wika; 

magsaysay. 
Parasite-n Ang bumubuhay sa gugol ng 

iba.' 
Parasol n Payong. 
Parboil-v Kuluin ng kaunti. 
Parcel-w Balutan; balot. 
Parcel- v-Balutin; ibalot. 
Parch v Tbusa. 
Parchment n Katad ng tupa na ginayak 

sa pagsulat. 
Pardon w-Patawad; paglitos; pagkalag sa 

sala; pagpatawad. 
Pardon-i; Kalagin sa sala; patawarin. 
Pardonable a Dapat patawarin. 
Pare i^-Talupan; balutan; bawasan; ik- 

lian. 
Parent n Magulang; hinlog. 
Parentage n-Hinlog; pinaganakan. 
Parental-rt. Nauukol sa magulang. 
Parish n Hukuman ng isang pari; hi 

pang nasasakop ng kapangyarihan 

ng isang pari. 
Parity-w Kapantayan. 
Park w Plaza; luneta. 
Parlance-^-Salitaan. 
Parley-n-Sali taan . 
Parley i? Magsalitaan. 
Parlor-w Silid na tinatawag ang loob. 



Parochial-a Nauukol sa paroquia; maki 

tid; makipot may hanga* 
Parol n Salita ng bibig. 
Parola Nakasabi lamang. 
parole-?^Pangako. 
Parole t; Patawarin; hanguin iligtas; 

ibigay ng kalayaan. 
Parricide n Ang natay sa sariling ama- 

Ó ina. 
Parrot 7i Loro. 
Parry v llagan; umilag. 
Parsimonious a-Maramut kuri})ot. 
Parsimony-n-Kariputan; k£ ramutan . 
Parson-Ti-Pastor. 
Parsonage n-Bahay ng pastor. 
Part-n HaViagi kapiraso parte. 
Part-v.Bahagiin; biakin; hiwalayin bu- 

miwalay: lumagot. 
Partake t'Sumali; kumain kumuha 
Partial a Di buo; mabahagi; mahilig may 

tinitignan. 
Partiality n-Kahiligan: kabilingan. 
Participates Sumali. 
Participation n-Pagkakasali. 
Particle-w-Piraso, kapiraso; kapirangot. 
Particulars- Bugtong;nakabukot;bantog. 
Parting-n Paghihiwalay. 
Partisan n-Kasali. 

Partition IÍ- Paghihiwalay; dingding. 
Partition-t? Ilagay ang dingding. 
Partly-acb. Di buo. 
Partner-n Kasama; kaulayaw. 
Partnership n Samaban. 
Parturition n Panganganak. 
Party-n-Samahan; katipunan kapisaiian. 
Party-colored-Parti colored a Sarisari 

ang kulay. 
Parvenu nTawong hambog ó palalo, 
Pas-M-Hakbang; uñaban. 
Pascha n-Kuresma. 
Pass-v-Lumipas; makaraan; dumaan; 

mam at ay. 
Pass-w-Passes; pahintulot; hakbang Ian- 
das paso. 
Passable n Makararaan. 
Passage nParaan; lakad. 
Passenger-n-Ang sumasakay; ang luma- 

lakad 
Passim adv.-Dito at doon. 
Passing n Padaan. 
Passing a Makaraan. 
Passion Galit pagkakagalit; kagalitan; 

tanim na loob. 
Passion-w-Fasion. 
Passionate a Mainit ang ulo. 
Passive-a Tahimik; maamo; matitiis. 
Pass port n Pahintulot. 
Past-a-Nakaraan: lipas 
Past-ti x\ng pan ah on nakaraan. 
Paste-w Pagkit, pandikit. 



PAU 



285 



PEE 



Paste-v Idikit. 

Paste board-n-Carton. 

Pastil-Pastille-n Pasteles. 

Pastine w-Aliw; kalugiiran; aiiwan. 

Pastor f^ Pastor; pari. 

Pastoral-a Nauukol sa pastor. 

Pastorate Pastorship-n Kalagayang pas 

tor. 
Pastry n-Manga mamon. 
Pasture f-tastulan. 
Pasture í; Ipastol magpastol. 
Pasturage-n-pastulan; pagpastol. 
Pasty-a-Madikit; mapagkit. 
Vat-a Bagay; akma; ayon sa panahon. 
Pat-adv.-Sd mabuting panahon. 
Pac-n-Layaw. 

Patch ?i-Tutop tagpi; dagdag. 
Pacth v Tutupan; itagpi; haynmahin; 

husayin; kumpunihin 
Patch work-n Pagtutup; paghahayuma. 
Pate-# Bao ng ulo. 
Patella ri-Bayago ng tuhod. 
Patent a-Maliwanag, hayag; bukas. 
Paternal-a Nauukol sa ama. 
Paternity-w Hinlog; lahi; familia; kala 

gayang ama 
Path-n Landas: daan. 
Pathlessa Walang landas. 
Pathetic a-Kaawa. 
Pathologist w-Mangagamot. 
Pathology-n-Karunungan sa mga sakit. 
Paht way n Landas; daan; paraan. 
Patient-a Matitiisin. 
Patient-n Ang may sakit. 
Patience n Katitiisan, katimtiman ng 

loob. 
Patriarch n-Puno ng isang familia; 

Tawong matan da. 
Patrician a Marangal; dakila. 
Patricide-n-Ang namatay sa ama. 
Patrimonial a Nauukol sa mana. 
Patrimony n Mana. 
Patriot-n-Patriota. 
Patriotism n-Pagibig sa lupang tinu- 

buan. 
Patrol-f-Magpatrulia; magbantay. 
Patrol-n-Bantay. 
Patron-n Kasuki; pintakasi. 
Patronage n Pagkakasuki, pagampon. 
Patroness-n-Kabaying kasuki. 
Patronize-V Sumuki; magkasuki. 
Patten n Bakia. 
Patter- v-Pnmatak. 
Patter-n-Katapakan; pagpapatak. 
Pattern v Huwaran. tularan; kahowad. 
Pattern-v Humuwad; tumnlad; tularin. 
Paucity-n-Kadalangan; kautian. 
Paunch-w Tiyan. 
Pauper w-Pulubi. 
Pauperism-w-Kalagayang pulubi. 



Pauperize I'- Lubug sa hi rap. 

Pause w-Hinto; utal; kautalan. 

Pause u-Maghinto; magutal. 

Pave-i'Ilatag ang bato sa karsaila. 

Pavement ??-Latag ng bato sa karsada. 

Paw n Paa ng hayop. 

Pawn-7/-Galawin; kurutin. 

Pawn w San gla. 

Pawn r Isangla. 

Pawnbroker M Aug mayari ng bahay na 

sanglaan 
Payri-Upa; bayad; kaupahan; ikaba 

bay ad. 
Pay -i'-Bay aran ; m a g b a y a d ; ii m u p a ; 

upaban. 
Payee ?i Ang tumangap ang bayad ó 

upa. 
Payer n Taga bayad; ang magbat)aya<L 
Payment n-Pagbayad kabayaran; bayad; 

kaupahan; upa. 
Pea w-Guisante 
Peace n Katahimikan; kapanatagan; ka- 

payapaan 
Peaceable fi Tahimik: walaiig basagulo; 

payapa. 
Peaceful iiTabimik mabini;mahinahoii,- 

walang basagulo: payapa. 
Peach n MelocotoncvS. 
Peach V Bintaiigin; paratangin. 
Peak-n-Tuktok ng bundok. 
Peal 71 Tunog na maiakas. 
Peal V Tugtugin ng maiakas. 
Peanut n Muni. 
Pear n- Peras. 
Pearl n Perlas. 
Pearly a -Parang perlas. 
Peasant n Taga buked, tawong mahirap. 
Pease-n-Guisante. 
Pebble ??Batong munti. 
Pebbly a-Mabato. 
Peck-w Tuka. 
PeckfTbmuka tukain. 
Pectoral íí Nauukol sa dibdib ó sa sakit 

ng dibdib. 
Peculate I' Umitim; uniumit nakawin; 

magnakaw. 
Peculation -?*- Pa gu mi t; pagnakaw. 
Peculator a Magnanakaw mangungumit. 
Pecuniary-a Nauukol sa salapi. 
l^adagogue n Maestro. 
Pedagogy-n Karunungan sa pagtuturo. 
Pedal a-Nauukol sa paa. 
Peddle-r-Ialok; maglako. 
Peddler n Maglalako. 
l^edestal n Puno ng haligi. 
Pedestrian a Nakalakad lumalakad. 
Pedestrian-w Tawong lakad. 
Pedestrianism-w-Paglalakad. 
Pedigree n Hinlog; lahi. ! 

Peek V Sumiiip.: . .: ■ ' ; • 



PEN 



286 



PER 



Peek^-Silip. 

Peel V Balatin. talupan: upakan. 

Peel n Balat upak. 

Pee]) i'-8urailip. 

Peep-9*-Silip. 

Peeper 71 Sisiw. 

Peer n Sumilip. 

Peer n K a sarna; kan 1 aya w. 

I^eerless a Walaii^ kapantay ó kahiililip. 

Peevish a-Mapootin ma^igalitin. 

i^egwPakong kahoy. 

Peg v-Ipako. 

Pelf w Salapi kayamanan. 

Pell M Balat. 

Pellet nBolang munti. 

Pellicle w Balok. 

Pellrnell-a Walang ayos.. 

Pelliicid-a-Maaniiiag. 

Pelt M Balat ng hayop. 

Peltt'-Batuhin ipukol. 

Pelvic-a Naankol sa buto ng bayawaug. 

i^elvish-w Biito ng bayawang. 

Pen n Kohingnn. 

I^en-t' uKulungin kumulong;. 

Pen w- liima. 

Penal-ii Nauiikol sa pariisa. 

I^enaltyn Parusa. 

P nance w Katiisan 

Pence-w Dalawang kiiarta; isan g mala- 

pad. 
Pencil n Lapis 
Pensil-v Sumulat. 
Pend V f3umitbit. ikabit. 
Pendency n Sabit kabit. 
Pendent a-Nakasabit; nakabitin. 
Pendulous a Nakasabit; nakabitin. 
Pendulum npaniktik ng orasan. 
Penetrate V Tumagos; matarok. 
I'enetration n Tagos. tarok. 
Penitence-n-Pagsisisi . 
Penitent a Nakapagsisi. 
Penitentn Ang nagsisisi. 
Penitential a Nauukol aa pagsiaisi. 
Penitentiary n Bilango. 
Pen knife nLaseta. 
Penman n Ang marunong sumulat. 
Penmanship nSnlat kamay. 
Penan t-n- Bandera. 
Pennate Pennated^ May pakpak. 
Penniless a Mahirap; salat; walang 

kuarta. 
Pennon n Bandila; pakpak. 
Pensile a Nakasabit; nakabitin. 
Pensive a Palaisipin; mapag wari; ma- 

lungkot. 
Pent V. imp & p ^.-Nakakulong. 
Pentateuch n Ang mga utos ni Moisés. 
Pent house n Sibe pakpak ng bahay. 
Penult n-Anghuli fuera earning isa. 
Penumbra n Pagdidiliro ng buan. 



Penurious a Maramot; madalang. 
Penury-ri Kahirapan; kakailangan; kai- 

gutan; karukhaan 
People M Manga tawo 
People-i^ Magkaroon ng maraming tawo; 

dumami ang mga tawo 
Pepper-n-Paminta 

Pepper-i;-Ilagay ó ibudbuod ang pa- 
mi nta. 
Peppery-a-Maanghang, 
Perad venture adv. Marahil. 
Perambulate l^Laka^in; lumakad 
Perambulation n-Lakad; paglalakad. 
Pef ambulators Ang lumakad. 
Perceive v Kapain humalata; indahin; 

intindihin; samahod. 
Perceivable aMadaling maintindihan. 
percentage n For ciento. 
Perceptible a Nahalata; litaw; maliwa- 

nag 
Perceptibility n I akiramdam. 
Perceptivea Maramdamin 
Perception n Pakiramdam damdam pa- 

ngintindi 
Perch n Hapunan. 
Perch tJ-Humapon. 
Perchance a Marahil. 
Percolate v Salain 
Percuss V Ilagpak: itupak. 
Percussion n Lagpak tagupak 
Perdition ?i-Lugi. kalipuian; kasiraan; 

kamatayan 
Peregrinate v Lumakad. 
Peregrination n Lakad. 
Peremtory a Totoo; tunay. 
Perennial a Matagal; maluat; w^alang 

tigil ó likat; panay. 
Perfect a- Lubos; puspos; walang kulang 

dalisay, ganap, magf^ling; maganda. 
Perfect v-Tapusin; ganapin; gumanap; 

iumapos; yariin. 
Perfectibility n Kayarian; katapusan. 
Perfectible a-Makatatapos 
Perfection-w Kayarian; katapusan; ka- 

ganapan. 
Perfidious a-TaksW; sukab; suitik; lilo. 
Perfidy-n-Kataksilan kasuitikan; kalilu- 

han kasukab^in. 
Perforate V But a'^in turukin; balibulin. 
Perforation n Pagbutas pagkabutas bu- 
tas. 
Perforce-aííi?. Sa kakailangan; sa lakas. 
Perform 1; Gumawa, tumupad; tuparin; 

gawin. 
PerformHnce-M Kilos teatro; acto 
Perfume-n-Pabango. 
Perfume-v Pabangohin; ilagay ng paba 

ngo. 
Perfumery nPaban go. 
Perhaps-oirit;. Marahil; diU; sakali. 



PER 



Peril M-Panganib. 

Perlious-a-Mapanganib; may panganib. 
Perinieter-n-Paligid . 
Period n-Panahon luat punto. 
Periodic-Periodical a Nauakol sa pana- 

hon. 
Periphery wPaligid. 
Perish-v Mamatay; lumipol. 
Perishable a Maniamatay . 
Perisome n-Halat ng hayop na walaiig 

gulugod. 
Periwig nBuhok na postiso. 
Perjure n Manumpangkasinnngalingan. 

huag tumupad sa ipinanurnpa 
Perjury nKasinungalingan. 
Permanence-Permanency ri-P a n a n a t ili; 

pamamaraty katibayan; pagkalagi. 
Permanent a- Lagi; matibay. 
Permeable a-Makatatarok; matatarukin. 
Permeate-i'-Tarukin 
Permissible a Maaring ipahintulot 
Permissionri Tulot; kapahintulutan. 
Permit-n Tulutan; ipahintulot; paraanin. 
Permit-n-Tulot; pahintulot. 
Permissive a Maaring ipahintulot. 
Permutation n Kapalitan; pagpalit 
Permute t^-Ipamalit; palitan; pumalit. 
Pernicious-a Masama; makasasama ma 

kasisira makumamatay. 
Perpendicular a Patayo; tirik;nakatayo. 
PerpendicularnTayo tirik. 
Perpendicularity n Pagka tayo katiri 

kan. 
Perpetrate V Gumawa;gawin;magka8ala. 
Perpetration n Pag gagawa; gawa. 
Perpetrator n Ang gumawa. 
Perpetual a-Walang hanga o likat; lagi; 

pareti. 
Perpetuate-i? Gawing lagi; ipamalagi. 
Perpetuation-w-Pagkalagi; pamamarati. 
Perpetuity-n Famamarati; pamamalagi. 
Perplex '<; Guluhin ang isip. 
Perplexity-n Basagulo; guio ang isip. 

kalabuan; duwag. 
Persecute-v-Hahulin: yamutin; pahira 

pan; sundin ipagdowahagiin. 
Persecution n-Kahirapan; dowahagi. 
Perseverance-riK atiyagaan. kalakasan 

ng loob; katibayan ng loob. 
Persevere-v-' ilitin; magtagal tuniagal. 
Persist v^Ipaglaon; lumagi; pilitin; pu 

milit. 
Persistence-Persistency w-Kapilitan; ka 

tiyagaan; pagpilit. 
Persistent-a Nakapipilit: mapipilitin. 
Person-w-Tawo 
Personage w-Katawohan 
Personal «-Nauukol sa tawo ó sarili. 
Porsonalty-ti Ari ng sarili. 
Personates Gumagad sa iba; saysayin. 



287 PHA 

Personify 7i- Gagarin ang kapwa. 

Perspective a-ISauukol sa piano. 

Perspective ?^t-T-ngin; piano. 

Perspire íNpumawis. 

Perspiration n paw is. 

Persuade-t? ludyok ihiling; pilitin; 

pumilit. 
Persuasible-a Makapipilit. 
Persuasion w-Kapilitan udyok. 
Pert-a Mangabas. 
Pertain v Maukol. 
Pertinacious a Matigas ang ulo matibay 

ang loob. 
Pertinacity-n Kalakasan ng loob: kahig 

pitan; katigasan ng ulo. 
Pertinent-a Akma; bagay, nauukol. 
Pertness n-Piingnhas. 
Perturb v Sabarin: yamutin: tuksuhin; 

guluhin ang isip. 
Perturbation-r¿ Kaguluhan nang isip li 

galig 
Perusal nVag babása. 
Peruse v Bumasa ng patakbo; umusig; 

malasin. 
Perverse a Nakalihis; matigas ang ulo; 

masama. 
Perverseness ?t Katigasan ng ulo; pag 

kabalintuna. 
Perversity-w atigasan ng ulo pagkaba- 

lintuna. 
Pervert v lakay sa masama pasamain. 
Pervious a Makapapasok matatarukin. 
Pest n Peste. 

Pester 91 Yamutin sabarin. 
Pestiferous a Nauukol sa peste: maka 

kahawa. 
Pertil en ce-H Peste. 
Pestilent a Mahilig sa masama. 
Pestle /i-Pandurog. 
Pet-v-Palayawin 
Pet n Ang minamabal. 
Pet a Minamabal. 
Petal-n-Dahon ng bulaklak. 
Petit-a Munti walang kabuluhan; ku- 

ripot. 
Petition-w-Panalangin; samo: daing. 
Pitition V Manalangin; sumamo; duma 

ing. 
Petrification n Pagiging bato, 
[^etrify v Maging bato. 
Petroleum-n Gas. 
I^etticoat-w-Naguas; enaguas. 
Pettish a Mapootin 
Pretty a-Munti; walang kabuluhan. 
Petulance-Petulancy-w-Kapootan; poot. 
Petulant-a Mapootin. 
Pew-n-Upuan sa simbahan. 
Phalanx w-Pulutong ng sundalo. 
Phantasm-M 1 anaginip; guniguni. 
Phantom nNuno; guniguni. 



PIE 



288 



PIP 



Pharisee n Fariseo. 

Pharniacy-n-Pag gagawa naiiK gamot; 

botica. 
Phariiyx ^ NgalaDgala. 
Phase 71 Hitsura. 
Phenominal-rt-Kataka taka; kainangha- 

mangba. 
PhiahnBoteng nuinti. 
Phiíantropliic Philantropical-a Mabnti ó 

iiiagandang loob 
Philantropy n Kagaiidalian iig loob. 
Diilter-w-Gaymiia 
PhiznMnkha 
Phlegm w-Kalagra, 
Phlegmatic-a-Makalagra. 
Phonetic a Nauíikol sa voces. 
Phonetics n Kanmungan timgkol sa 

manga tunog. 
Plionic a Naunkol sa tnnog 
Phonics-n-Karunnngan thngkol sa manga 

tunog. 

Phonographic-a-NauukoI sa fonógrafo. 

Phonograph-w Fonógrafo. 

Photograph-n Retrato. 

Pliotograph-t'-Knnin ang retrato. 

Photography n Kaniniingan sa pagkuha 
ng retrato. 

Pharase-n Maikhng kasaysayan. 

Phrenologv-n-KarnnuDgan tungkol sa 
ntak ng ulo. 

Phrensy « Kan hilan. 

Phtliisic n Tisis. 

Phthisical a May tisis. 

Phthisis n Tisis. 

Physic n Purga: gamot. 

Physic V Pnrgahin 

Physical-a Nauukol sa catawan. 

Physician. a-Mangagamot. 

Physics n-Karunungan tungkol sa fí- 
sica. 

Pliysiognomy-^^i-Hitsura; niukha. 

Piano Pianofortr-n-Piano. 

Pianist n Pianista. 

Picayune n Sikolo. 

Pick V Pumulot; tukain; gayatín. 

PicktiTuka; piko. 

Pick ax Pick axe w Piko. 

Pickets Tungkol na matulis. 

Pickle n Atsara. 

Pick pocket-n-Manenekas. 

Picnic n Kasayahan; kainan sa gubat. 

Picnic V Magkainan sa gubat. 

Pictorial-a Nauukol sa manga pintura. 

Picture-n Pintura. 

Picture frame-ri Sanepa. 

Pien Pastel. 

Pie bald a May maraming kulay. 

Piece-n-Piraso; bahagi; kagyat; kapiraso; 
I a pang. 

Piece t' Pirasohin; bahagiin. 



Piece meal-acíü.-Untiunti; dahandahan; 

pahintohinto. 
Pieda May maraming kulay mansado. 
Pietn-Pilar; haligi ng bato. 
Pierce t;-Tarukin; butasin; tumagos. 
Piety-n Pagibig sa Bathala. 
Pigeon n Kalapati. 
Pig-n-Baboy 
Piggish-a Matakaw. 
Pig headed-a Matigas ang ulo. 
Pigment-?i- 1 ina. 

Pigmy-n Tawong pandak: unano. 
Pike-n-Pakong malaki. 
Pilasler-n Haligi. 
Pilen- Bunton; haligi. 
Pile-t^-Ibunton: punuin. 
Pilfer-t;-IJmitin, umumit 
Pilgrim-n-Tawong mapaglakad. 
Pilgrimage n-Ladad. 
Pill n Pilduras 

Pillage V Maagloob; gibain; manduit. 
Pillage 7?. Panduduit. 
Pillarn Haligi; pilar. 
Pillow-w-Unan. 
Pillow vMahiga sa unan. 
Plliow case-w-Punda ng unan 
Pilot n Ang umugit sa sasakyan. 
Pilot t;-TJmugit; umakay; akayin. 
Pimples Butlig. 
Pin-n Aspili. 
Pin-v Aspilihin. 
Pinafore n Camisola. 
Pincers n Sipit manipit. 
Pinch-v-Kurutin; kumurot. 
Pinch-n Kurot. 

Pinch bek-a Hindi totoo: sinungaling. 
Pinchers n Sipit; panipit. 
Pincushion-^i^ Lalagian «g aspili. 
Pine-z/-Lumungkot; mauimdim. 
Pine nPina. 
Pineapple-n-Piila. 
Pinery w-Gubat ng pina. 
Pinon w Baiahibo; pakpak; pangapos 

ng baraso 
Pinion t^-Gapusin 
Pink a Mapulapula. 
Pink n-Saksak. 
Pink-t' Butasin. 
Pinnacle-w- Lugar na mataas. 
Pint-n Takalan ng manga bagay na 

lusaw. 
Pintle-w-Aspiling munti. 
Pioneer-n-Tawong lumipat sa bagong 

lupa. 
Pioneer i;-Umuna. 
Pious-a Mapagdasal; banal. 
Pip-n-Sakit ng manok; binhi. 
Pip-v-Sumiap. 

Pipe w-Kuako; tubo; flauta. 
Pipe-v Tumugtog sa flauta. 



PLA 289 



PLI 



Piquant a Masaklap;mapait;maaiighang. 
Pique-n (lalit dalanihati, yamot; 
Pique (/• Yarriutin; pagalitiii. 
Piracy n Pagnanacaw sa dagat. 
F^irate n Magnanakaw sa dagat; tuli^ang 

dagat. 
Piratical a-Nauukol sa tulisang dagat. 
Piscatorial a Nauukol sa isda. 
Piscivorous a Kuinakaiii ng isda. 
PistoPn Revolber; pistola. 
PitnHukay baunan tibag. 
Pit t'-Hukayin. 
Pitch n Alketran itsa. 
Pitch-i' Magitsa; pahiran ng alketran. 
Pitch-dark a Madilirn na madilim. 
Pitcher n Pitchel. 

Pitch fork n anghakot ng damung tuyo. 
Pitchy a May halorig alketran. 
Piteous a Kahapishapis malunos. 
Pithy tt Mahunbot ang loob. 
Pitiable a Dapat umawa. 
Pitiful a Mahabagin maawain. 
Pitiless t^Walang habag walang awa; 

riuibagsik; m aban gis. 
Piitance-n Linios 
Pity r¿- Habag; awa; hinagpis; hina 

Pity-i? Maawa habagin. 

Pivot-n iKiran 

Pivot Í? Umikit. 

Placard-n- Pahayag; pannawa. 

Placards; Tpaliaj'ag 

Phicc n- uugar; da an . 

PI ace- i> llaga y sa luirar lagyan In ma 
gay; ayosin. niaglagay 

Placid-a-Maamong loob tahimik; wa- 
lang guio 

Plague n Peste. 

Plague-^; Yamutin; pavamutin. 

Plaids Sita. 

Plain-a-Maliwanag; yano; aliwaswas; 
hayag 

Plain n Lupang patag. 

Plaint a Daing; panalangin panaghoy. 

Plaintive a Malungkot malumbay. 

Plait7i Knnot; suri. 

Plaic í; Magsuri; magkunot; kunotin. 

Plan n Anyo katha piano 

Plan v fsipin; kumatha. 

Plane n-Katam; pangkayas. 

Plane a Yano; patag. 

Plane ?? Katamin. 

Planet ti Planeta. 

Planetary a Nauukol sa planeta. 

Plank-n Tablang makapal. 

Plank-u Ilatag ó takpanin ng tablang 
makapal. 

Plant n-Punla 

Plant V Magtanim. 

Plantain nSaging. 



Plantation n-Lu pang sinasaka. 

Planter n Manananim. 

Plashn-Labak tilansik. 

Plash í; Tumilansik ang tubig. 

Plashy «Malabak. 

Plaster^-Halo ng apog at buhan gin. 

Plaster í; Pahiran ng apog. 

Plat n Humabi 

Platn Habi; kapirasong lupa. 

Plate-w Pingan,- pirasong metal. 

Plateau-w Lupang mataas at patag. 

Plat f rm/i Tablado plataforma. 

Platoon n Pulurong ng sundalo. 

Platter n Bandejada. 

Plaudit-i;-Pagpnri. 

plaudit V Purihin. 

Plausible-aBagay dapat purihin. 

play n Laro; teatro acto 

play V Maglalaro. 

Playern Maglaro. 

Playfellow-n Kalaro. 

Play maten Kalaro. 

Playful a Masaya; mapaglaro. 

Play thing n Laroan. 

Plea 71 Dahilan. 

plead t; Manalangin; mamanhikluhod. 

Please-v Aliwin; magbigay lugod; pala- 

yawin. 
Pleasantry wKasayahan; kaligayahan; 

galak. 
Pleasing a-Maaliw; masaya; malugod; 

maligaya; kaaliwaliw. kalugodlugod; 

mairogin nakalulugod. 
Pleasant a Maaliw; masaya; maligaya; 

malugod maaya. 
i'leasure n Kasayahan; tawa; galak; han 

dog; inam; kainaman; lasap; ligaya. 
Pleat-n-Suri. 
Pleat i;Suriin. 

Plebian a-Hamak; mababa; karaniwan- 
Plebian-w Tawong hamak; tawong ka 

raniwan. 
Pled t?. imp, & p. jp.-Namagitan; naman- 

hikluhod; dumaing. 
Pledge-n-Sanla 
Pledge-v Isangla 
Plenary a Puno .lubos 
Plentitude-w Kasaganaan karamihan. 
Plenteous 1 lentiful a Ma8agana;marami. 
Plenty w K aramihan kasaganaan. 
Plenty a Sagana marami. 
Pleura n Loob ng lalamunan. 
Pleurisy-n Sakit ng lalamunan. 
Plexiform a-Kasuotsuot; maguió. 
Pliable a Malambot mahubugin. 
Pliant a Malambot; malubay. 
Pliancy nKalambutan. 
Pliers n Sipit na munti. 
Plight-w Sangia: katibayan; kapangani- 

ban; pangako. 

37 



POE 



290 



POM 



Plighti;-Isangla; magpangako. 

Plod v-Lumacad. 

Plot n Lupang munti; isip na masama 

Plot V Umisip 

Plough n Araro; kasangkapang pan 
linang. 

Plough t'-Ararohin; magararo; magli 
nang. 

Plown Araro: kasangkapan panlinaiig, 

PlowiJ Ararohin; magararo; maglinang 

Plowboy-Plowman-n Aug nagaararo. 

Plowshare-n Sudsod. 

Pluck n Tapan g; batak. 

Pluck-vHimulmulan. 

Plucky -a-Matapang; mangabas; walang 
takot. 

Plugn-Tasak; tapon; tasok. 

Plug-v-Tasakin. 
Plum-n-Sinegiielas. 

Plumage-n-Balahibo ng mga ibon. 
Plumb-it Patayo; tama. 

Plumb-w-Hulog. 

Plnmb t^TowiriD ang tayo ng haligi. 

Plumb line n Hulog. 

Plume-nTiiktok. 

Plump a-Mabilog mataba: may katawan. 

Plump t/-Lumaki: tumaba. 

Plumpavci.-Ngayon din; pagdaka. 

Plunder-n-Ang pagumit; ang inumit; 

umit. 
Plunder-v-Nakawin. manduit. 
Plunge-v-Sumisid; sumulong nang pa 

bigla. 
Plunge n Sisid. 

Pluferfect a Puspos; puno; walang pin- 
tas; lubos. 
Plural a Mahigit sa isa. 
Plurality-n Kahigtan; karamihan. 
Plus-aTotoo; dapat idagdag 
Plush nTrespelo. 
Plutocrat w Ang may kapangyarilian 

dahil sa kanyang yaman. 
Pluvial a Nauukol sa ulan. 
Ply-ii-Tanungin pilitin; magtrabajo. 
Pneumatic-a Mahangin. 
Pneumonia n Saklt ng baga. 
Pneumonic nGamot sa baga. 
Poach-w-Prituhin sa tubig; umitin; 

magnakaw. 
Pock n-Bulutong. 
Pock hole- Pock mark n Bulutong. 
Pocket n Bulsa. 

Pocket-v-Ipamulsa; ilagay sa bulsa. 
Pocket book n Lalagyan nang kuarta ó 

salapi. 
Pocket knife-n-Laseta. 
Pocky-a-Mabulutong; bulutongo. 
PodnBahay ng binhi. 
Pod-v TumaT3a; lumaki. 
Poem n Tula. 



Poet-n Manunula. 
Poetess-n-Babaying manunula. 
Poetic Poetical a Nauukol sa tula. 
Poetry-?^-Yer8o; tula. 
Foh-inter. Oroy. 

Poignancy w-Kapaitan; kaanghangan. 
Poignant-a-Maanghang mapait. 
Point-n Dulo tudla; tudlok; tul is; 

dungot. 
Point V Ituro; itudla; tumudlok tuli 

san. 
Point blank a Matowid; maliwanag, 
Pointed-a-Matulis. 
Pointer-n- Pan turo. 
Pointless a Walang dulo. 
Poise-n-Timbang. bigat. 
Poise V Timbangin 
Poison n Lason kamandag. 
Poison-z^-Lasunin;pakaninngkamandag. 
Poisonous a-May lason malason; may 

kamandag. 
Poke-n-Bayong supot; mangas na ma- 

luang; tndlok. 
Poke-v Tudlukin; tumudlok. 
Poker n Panudlok. 
Pole n Palo haligi. 
Polar a Mauukol sa hilagaan. 
Police w Policía. 

Police i^-Lunisin; ayusin husayin. 
Police man-n Policía 
Policy-n Billete sa lotería. 
Polish-v-Bulihin pakinisin pakintabin; 

kintabin. 
Polish-w-Kinang kintab buli. 
Polite a Magalang; mahinahon; masuyo, 

bihasa: matining na loob 
Politeness-n Galang; kagalangan. 
Politic-a-Politico. 
Political a Politico. 
Politician n Ang maruncng mag gobier- 

no. 
Politics-n Karunungan tungkol sa pag- 

gogobierno. 
Polity w Pag gogobierao. 
Polka-7i-Polka, 
Poll n-Padron listaban ng lahat ng tawo 

sa isang lugar. 
Pool-w-Ilista ang lahat ng tawo sa isang 

lugar. 
Pollute í>Dumhan; pangitin; sirain. 
Pollution n Dumi; kabulukan; pagka 

sira. 
Poltroon-n-Tawong duag. 
Poltroonery w Karuagan. 
Polygamy-w Pag aasawa sa marami. 
Polyglot n Ang marunong sa maraming 

wika. 
Pomade Pomatum n Cosmético. 
Pommel-n Bukol. 
Pommel t? Paluin. 



P(3R 

Pomp n Gayak; handa; kainaman; kari- 
kitan. 

Pompous-aMaganda; mainam; marikit. 

Pond n Labak. 

Ponder-i;-Magwari; magisipisip. 

Ponderous n Malaki mabigat. 

Poinard íí-Panaksak. 

Pontiff n Ang papa. 

Pantifical a-Nauukol sa papa. 

Pontificate nKalagayan ng papa. 

Pony?t Kabayong munti. 

Poodle n Asong munti at mahaba ang 
buhok. 

Pooh inter. Oroy. 

Pool-n-Labak. 

Poop V Hampasin sa puit. 

PooraMahirap nasalat; dukha; payat. 

Pop-n-Putok soda. 

Pop V Pumutok. 

Pope n-Ang papa. 

Popedonri n Katungkulan ng papa. 

Popery n Pananampalatayasasimbahan 
Católico. 

Popgun n Pasiblang. 

Popin jay-w-Loro; tawong hambog. 

Popish a Nauukol sa ó tinuro ng papa. 

Populace w-Manga tawo sa isong lu- 
gar. 

Popular a-Nauukol sa lahat ng tawo 
bagay sa karamihan ng tawo. 

Populate V Dumami ang mga tawo sa 
isang lugar. 

Population w-Manga tawo sa isang lu- 
gar. 

Populous-a-Matawo. 

Porch n Sibi. 

Porcine-a-Nauukol sa baboy. 

Pore n Kilabot 

Pore í^Magaral; magisip. 

Pork n Carne ng baboy. 

Porkern Baboy. 

Porous a Buhaghag; mabutas. 

Porpoise n-l agong. 

Port-n-Doongan; punduhan ng sasak- 
yan. 

Portable a-Makadadala. 

Portage ii Pagdadala; halaga. 

Portal-n-Pinto. 

Portemonnaie n-I alagyan ng salapi. 

Portend v Humula. 

Portent-w-Hula tanda. 

Porter-n Utusan, kargador. 

Porterage n Upa sa kargador. 

Portfolio-n Lalagyan ng mga papeles. 

Porthole n- Hutas sa gilid ng sasakyan. 

Portiere n Tabing ng pinto. 

Portion-n-Bahagi kapiraso. 

Portion-v Hiwalayin. 

Portionless a Di mababahagi. 

Portly-aMay katawan; mataba. 



291 



POT 



Portmanteau w Saco de noche. 

Portrait-^ Retrato; larawan. 

Portray vGumawa nang larawan; say- 
say in. 

Portrayal ?i Pagsasaysay. 

Portress-n Babaying utusan. 

Pose t^-Ayusin. ilagay sa lugar. 

Pose-n Kalagayan; tayo. 

Poser w-Bugtong. 

Position n-Ilagay; lugar, tayo kalagayan. 

Positive a'i otoo, tama; walaug sala; tu- 
nay. 

Positive-w-Katotohanan; katunayan. 

Possess f-Magkaroon-, kamtan; magka- 
mit. 

Possession-n-Posession. 

Possessor-n-Ang mayari. 

Possibility n Bisa: kaya. 

Possible n Mangyayari. 

Post ?i Haligi; tukod; correo. 

Post-v Ilagay sa correo. 

Postage n Bayad sa correo. 

Postage stamp-n-Sello. 

Postal a-Nauukol sa correo. 

Postdiluvial-iJ Pagkatapos ng panahon 
ni Noah. 

Poster n Pahayag. 

Posterior a Huli sa panahon; pagkata- 
pos huli; sa likod. 

Posteriors-n-Bayawang ng hayop. 

Posterity w-Inapo; lahi: kanunuan. 

Postern-w-Pintuan sa likuran nang ba 
hay. 

Post haste-n-Kadalian . 

Post man n-Ang namamahala sa correo. 

Postmark-n-Tanda na nakalagay sa su- 
lat ng malaman kung saan nanga- 
ling. 

Post master-n- Ang namamahala sa cor- 
reo. 

Postmeridian-a Sa hapon. 

Post mortem a Pagkanamatay. 

Post-office-w-Oficina ng correo. 

Postpone-v Ilayo; ilipat; lipatin. 

Postponement-M-Paglipat sa panahon. 

Post script-n- Ang dugtong sa isang su 
lat. 

Posture-n-Tayo. 

Posy-n Bulaklak. 

Pot n-Palayok. 

Pot v-Isama. 

Potash-n Sosa. 

Potato npapas. 

Potency ri-hadakilaan: karilagan; ka- 
pangyarihan; kayamanan. 

Potent a Mayaman; dakila; makapang 
yayari: marilag. 

Potentate n Hari: ang makapangyayari. 

Potential-a Nauukol sa kapangyarihan. 

Pother-n-Gulo; kaguluhan.. 



PRE 



292 



PRE 



Potion n Gamot. lagok. 

Potter-n Magtatapayan 

Potter vGumawa iig tapayan. 

Pottery w Paggawa iig mga tapayan. 

Pouch n Supot malaking tian. 

Pouch-v Ipamulsa ipunin. 

Poultice n-Tapal 

Poultice-i; Itapal. 

Poultry n Manga nianok. 

Pounce w-Fulvo; kuko ng ibon. 

Ponce t' Hulihin. 

Pound n-Libra. 

Pound V Durugin bugbugin, dikdikin. 

Pour-v Ibuhos; ibulusok. 

Pout t; Magtampo. ngumuso. 

Pout n Nguso tampo. 

Poutern Ang nagtatampo. 

Pi»verty n Kasalatan; kahirapan dalita; 

karukhaan. 
Powder-^- Pul vo. alabok alikabok. 
Powder V Dikdikin; durugin; budburin; 

ligisin 
Power-w Kapangyarihan; kapal 
Powerful a Mnlakas makapangyayari; 

may kapal 
Powerless a Mahina; walang kapang- 

yarihan 
Practicability nCadalian gumawa. 
Practicable a Madaling gumawa gin 

hawa. 
Practical a-Mangyari; madaling gumawa. 
Practice w-Kasanayan; paggamit; sa 

nay. 
Practice-v Magsanay; gamitin. 
Prairie nLupang malaki at patag. 
Praise-n-Pagpuri pagmamal>al. 
Praise-i^-Purihin; Mabalin. 
Praise worthy-a Dapat purihin. 
Prance w Lundag; lakad. 
Prance-v-Lumakad ng pahambog. 
Prank -n Biro; tukso. 
Prank v Gumayak. 
Prate v-Magsalita ng walang kabulu 

han. 
Prate-ri-Salita na walang kabuluhan. 
Prattle-n Salita na walang kabulu 

nan 
Prattle -T^Magsalita parang bata. 
Pray-v Magdasal lumuhog. 
Prayer w-Dasab luhog; panalangin; da- 

ing 
Prayer n Ang nagdadasal; towong ma 

pagdasal. 
Prayer book-w Librong dasalan. 
Prayerful a Mapagdásal. 
Preach v-Magsermon mangaral. 
Preacher-n-Ang nagpesermon. 
Preaching n Pagsesermon. 
Prebend n Upa. bayad. 
Precarious-a May panganib. 



Precaution n Ingat; kaingatsni. 

Precautional-a Maingat. 

Precede-t? Mauna; umuna. 

Precedence-Ti-K aunaban. 

Precedent n Ang sinundan; halimbawa; 

tuiaran 
Precept w Utos; talunton. 
Preceptress n-Pabaying nag untos. 
"Preceptor 7i Ang nag utos 
Preceptorial a iNauukol sa utos. 
Precinct w Bario; nayon. 
Precious-a-Mahal 

Precipice n Kabnbuliran; saluysoy. 
Precipitate 'y Biglain dalidrdiin; ibulu- 
sok; isugba. 
Precipitate a Bigia madali dalosdalos; 

mabilis; matolin 
Precipitation-?i-Kadalian; kabiglaan. 
Precipitous^ Biglangbi^da 
Precise a May hanga tun ay totoo. 
Preclude-1' Ifuera; ibukod iwaksi. 
Preclusion n Pagkabukod; pagkawaksi 
Precocious a Mangabas 
Precocity M Kapangahasiui. 
Preconcert ÍÍ. Magsalitaan. 
Preconcert-w Salitaan. 
Precursive-a Mauna 
Precursor n Manunula. 
Predecessor n-Ang hinalinhan. 
Predial a-Malupa. 
Predicable a Nauukol. 
Predicament n Kabuluhan ng isip. 
Predicate v Magsibi 
Predication nPagsasabi. 
Predict v Huniula; hulaan. 
Prediction M Hula. 

Predilection ?i-Pa^mamahal ng labis 
Preeminence-n Kadakilaan karilagan. 
Preeminent a Dakila mataas nmrangal. 
Preface w-Kasaysayan sa harapan ng 

isang libro; ladhana, paunawa. 
Prefer i;-Mannli; pumili. 
P^eference-^^ Kabiligan; kahilingan; ang 

pinili 
Preferment w-Kapilian; kahilingan. 
Preferable a Dapat magalingin. 
Prefiixn-Dugtong sa una. 
Pregnancy n Kabuntisan. 
Pregnant-a Buntis. 
Prehension n Pagkuha pagdampot. 
Prejudge-i» Hatulan nang hindi pa inu 

sisa. 
Prejudgment w Paghatol ng hindi pa 

inuusisa. 
Prejudicial a Makasisira 
Prelection-n Sermon 
Premature a Hindi pa panahon. 
Prematurity n Kaagapan 
Premeditate t? Mag wari ó wari wariin 

muni». 



PIIE 2 93 

Fremeditation-n Banta; wari. 
Premier a-Uunang mabuti, niagaling 
Fremium-n Ganti; gaiiting palad; pabii- 

ya; ganting loob. 
Frepare-i' Giuiriayak; gayakaii; maghan- 

(ia; ipaglaan. 
Preparation n Gayak; handa; paghan 

dog. 
Preparative n Gayak handa. 
Preparatory a Nakagayak. 
Prepay vMagbnyad niuna. 
Prepayment n-Pagbabayad ng hindi pa 

yari. 
Preponderate ?• Bumigat jsa iba. 
Prepositive a Nakalagay sa una. 
repossessing a Magandang loob: ma 

pagpapahalina. 
Preposterioiis-a Hindi tama; hambog. 

rerogative ?i-Katuwiran. 
Presage n Hnla. 

Prescribe-v Maa^sabi; gumamot. 
Prescription w Gamot. 
Presence ti-Paharap harap. 
Present-a-Nakaharap; sa harap. 
Presei)t-/i-Ginaldo bigay; sakibong bi- 

yaya: regalo. 
Present- v-Magbigay; i bigay. magbigay 

ng ginaldo ipagkilala; iharap. 
Presentiment 7i Hinala. 
Presently-aííi;. Bago maya maya; pag- 

daka. 
Preservation n Laon tagal. 
Preserve t;Bantayin gumawa ng con 

servas. 
Preserves n-Concervas. 
Preside v Mamuno; mamábala. 
Presidency-7i Kalagayang presidente. 
President w- Presidente 
Presidential (zNauukol sa presidente. 
Presidentship n-- atung kulang presi- 
dente. 
Press-t; Hapitin: higpitan ipitin; pili 

tin 
Press-n Hapitan 
Pressing-a Kailangan . 
Pressure w Hapit;kadalian;kakailangan. 
Presume-i'-Sumapantaha;mag8apantaha. 
Presumption w Sapantaha; hinala, *bin 

tang; kabambugan kahanginan. 
Presumptive a Marahil. 
Presura p'tuous a Hambog palalo. 
Presuppose v Hakain. 
Presupposition n Haka. 
Pretend t^-Magkonowari; magbalobalo. 
Pretense Pretence n Dahilan, pagkoko 

nowari; sapantaha. 
Pretensión n-Dahilan katovi^iran 
Pretentious a Hambog mayabang. 
Preterit a Nakaraan; nangyari na. 
Pretermit 17- Laktawin; maiwan. 



PRI 



Pretext w Dahilan; katowiran. 
Pretty a Magaada; marikit; mainam. 
Prevail v Pilitin; pumilit supilin mag 

kamit; kamtan; magkaroon 
Prevailing-a Malakas karaniwan. 
Prevaleni-e-'/i Kalakasan. 
Prevalent a Karaniwan; malakas. 
prevaricate v Magsinungaling. 
prevarication n Kasinungalingan. 
prevaricator ti Tavvong sinungaling, 
prevente Sowain abalahi; pigilin. 
prevention nPagpigil; abala, 
preventive n Abala, 
previous a Nauna. 
preywAng ninakaw. 
prey v Nakawin. 
Price n Halaga, 
Price V Halagaban. 
Priceless-a Mahal na lubha, 
Prick-w Duro. 
Prick í^Duruin. 
Prickle-w Hapdi. 
Prickle v Humapdi. 
Prickle a-Mahapdi 
Prickly heat-^ Bungang araw. 
Pride n-Kapalaluan kabambugan. ka 

tampalasan. kayabangan. 
Pride i' Maghambog. magmayabang. 
Priest n Pari. 

Pr i g n Ta won g m a n ga li a s . 
Prig í; Umitim umumit. 
Prigisli a Hambog; palalo; mayabang. 
Prim a Ayos husay mahusa'y. 
Primary a- Prim ero naunang. 
Primate n Arzobispo. 
PrimeaUnang mainam. 
Primer w Cartilla. 
Primevial-a Naunang nauukol saunang 

panahon. 
Primitive a Nauukol sa kaunahan. 
Prince-n Principe anak ng barí. 
Princess-n Princessa anak ng hari. 
Princely a Parang principe, dakilang 

dakila. 
Principal a-Unangí totoong tunay; ma 

gmoo 
Principal n Puno. 

Principality-w- Kalagayang principe. 
Principally-a-Lalonglalo. 
Principie nPamula. pinagbuhatan pa- 

raan pinagmulaan. 
Print-i? Maglimbag ikintal kintalin. 
Print n-Bakas limbag; guhit. 
Printing w-Paglimbag. 
Prior a-Nauna. 
Prisonn-Bilango, kalabuso. 
Prison i7-Kulungin ilagay sa bilango, 

ibilango. 
Prisoner-n Preso. 
Private-a-Nagiisa. 



PRO 



294 



PRO 



Privaeyn-Kaisahan; pagkaisa. 
Private-w Sundalong ultimo. 
Privateer n 8asakyan ng tulisan dagat. 
Privation-n Kakailangan; kahirapan. 
Privilege-n Pahintulot; kapapintulutan; 

tulot 
Privilege-v Tpahintulot. 
Privy a ííauukol sa iang tawo lamang; 

lihim hindi hayag. 
Prize n Ganting palad; pabiiha. 
Prikeu-Halagahan, 
Probable adv. Marahil. 
Probably-arÍT/.-Marahil. 
Probate-n Katibayan ng testamento. 
Probation-w Tikhim; kasanayan; subok. 
Probe-v Usisain; siyasatin. 
Probity n-Katapatan ng loob. 
Problem w Kuenta. 
Problematir-a Naiiukol sa kuenta. 
Probosis n Hong ng hayop. 
Proceed t'-Sumulong; magtuloy; buma 

long; bumukal. 
Proceedings n Gawa; hatol. 
Proceeds-n Tubo; pinagbilan. 
Proctss-n-Paraan; gawa. 
Procession-n-Procession . 
Proclaim t;-Tawagin: tumawag; ipaha- 

yag. ihayag, ipatalastas. 
Proclamation wPahayag; tawag; utos. 
Proclivity-n Kahilingan; kabilingan. 
Procrastinate t; Ipagluatin. 
Procrastination-n Kaluatan; katagalan. 
Procumbent a Nakadapa 
Procuration n Pagkamit; pagkakamtan. 
Procure v Magkamit; isamsam; magka 

roon; damahin. 
Procurement-w Pagkamtan; pagkamit; 

pagsamsam. 
Prodigaba Burara. 
Prodigal-n-Tawong burara. 
Prodigality-n- Pagkaburara. 
Prodigious-a Malaki na totoo; lubhang; 

malaki. 
Produce v-Gumawa; gawin; kathain; 

magkaroon; mamunga. 
Produce n Ang inani. 
Product n Bunga; anomang bagay na 

yari. 
Production n Pagaggawa; gawa. 
Productive a Mataba. 
Profanation nPagpaslang; kapaslangan. 
Profane a Banday; manunungayaw. 
Profane v-Paslangin; tungayawin. 
Profanity-w-Pagtutungay aw; kapas 

langan. 
Profess V Magsabi: ipahayag. 
Professionn- Ka tungkulan. 
Professional a Sanay na lubba. 
Prof essor-n- Professor . 
Proffer-v-Iabot; ialok; iaiay. 



Proffer n-Alok: balak. 

Proficiency-?i-Kasanayan; luta; karu 
nungan. 

Proficienta Marunong sanay 

Proficient-n-Tawong marunong at sa- 
nay. 

Profile n Larawan; retrato. 

Profit-nPakinabang; tubo. 

Profit Í/ Tumubo pakinabangtn; maki- 
nabang 

Profitable-^ May pakinabang; matubo; 
bagay akma; pakinabangan; mabuti. 

Profitless a Walang tubo ó pakina- 
bang. 

Prctfligacy n-K asamaan; kssiraan. 

Profligate-a Masama; hamak mahalay; 
walang hiya. 

Profound a Malalim. 

Profoundness-w Lalim. 

Profundity /i-Kalaliman; lalim. 

Profuse a Sagana; marami. 

Profuseness Profusion »i-Kasaganaan: 
karamihan. 

Progenitors Nuno; kanunuan. 

Progeny n Angkan; lahi; kamaganakan. 

Prognostic n Tanda hula. 

Prognosticate z/Humula; hulaan. 

Prognostication-n-Paghula. 

Program- Programme-^ Babala sa madia. 

Progress n Pagbuti, pagsulong; kaga- 
lingan. 

Progression w-Pagsulong; galing. 

Progressive-n Magpasulong; mabubuti. 

Prohibit 1/ Magbawal; ipagbawal sowa- 
yin. 

Prohibiton-n Pagbawal; pagsoway. 

Project n-Bala balak; akala; anyo. 

Project vBumalak; akalain. 

Projectile n-Bala ng kanyon. 

Projection n Liko. 

Prolific a- Mamunga. 

Prolix a Matagal;malaon: maluat: bagal; 
mabagal. 

Prolixity Prolixness n Katagalan; kalua- 
tan; kabagalan. 

Prolocutor n Taga pamagitan. 

Prolong-f Tumagal; itagal; luatan; hu- 
maba. 

Prolongation /i-Kaluatan. katagalan; pag- 
tatagal; pagluluat. 

Promenade n-Pasialan. 

Promenade t^Magpasial. 

Prominence Prominency -nKadakilaan; 

karilagan; kaginoohan. 
Prominent a Dakila; marangal; mataas; 

bantog; buayi. 
Promiscuous-a Walang ayos; halohalo 

liindi mahusay. 
Promise-'^ pangako tipan; salitaan. 
Promise tí Mangangako; ipangako. 



PRO 

Promoiitory-/i Lupang mataas at maki- 

tid. 
Promote v-Ipataas; umabuloy. 
Promotion-n-l agpataas abuJoy. 
Prompt a Maliksi; matulin; masipag; 

nakagayak ivakahanda. 
Prompt tJ Ibuho. isurot sa isip. 
Premptitude } romptness -n- Kaliksihan; 

katulinan; kasipagan 
Prone-a-Nadapa; nakadapa 
Pronominal a Nauukol sa pronombre. 
Prong-w-Dulong matulis. 
Pronoun-7i- Pronombre. 
Pronounce v Wikain; Magsabi; sabihin. 
Pronunciamento w-Pahayag; paunawa. 
Pronunciation nKasaysayan; pagsasa 

laysay. 
Proof n Katotohanan; katunayan. 
Propyl Tukod; tungkod; abuloy. 
Prop i; Itukod tungkod; umabuloy. 
Propagate v Maghasik; magpunla; para 

mihin. 
Propagationn-Pagsulong; paghasik. 
Propensity wKagawian ó kahilingan ng 

loob. 
Proper-a Akma bagay; dapat; karampa 

tan maakma; nararapat. 
Property -n- Lupa; ari; kayamanan. 
Prophecy n Hula. 
Prophesy v Humula; hulaan. 
Prophet n Manghuhula; mago. 
Prohetic a Nauukol sa hula. 
Propitious-a Nakahawak. 
Propitiate z^Patahimikin; pahimpilin. 
Proportion-w Ayos. 
Proportion-t? Ayusin; hatiin; hiwala 

yin. 
Proportional-a-Masiya matamti. man. 
Proportional 71 Kasiyahan katamtaman. 
Proposes Bumalak; ibalak, magturing; 

ialok. 
Proposal ?i Balak: taring. 
Proposition-M-Turing balak. 
Propound-v-Ialok; magsaysay. 
Proprietor w-Ang mayari. 
Proprietress-n Aang may ari babayi. 
Prepriety-w-Kahusayan; kaayusan, ayos 
Propulsion-w Pagsulong tulak. 
Propulsive a Pasulong. 
Proscribe-v Bintangin; ihulog sa in- 
fierno; hiagbigay sala. 
Proscription w-Bintang; pagbibigay sala. 
Prose-n Karaniwang sulat. 
Prosecute u-Ihabla. 
Prosecution w Paghabla; Bagong bin- 

yagan. 
Prosecutor-n-Ang naghahabla. 
Prospect-n-Tanawan; tingin. 
Ptéspecta Usisain; tumingin. 
Prospection w-Paguusisa. 



295 



PRO 



Prospectus-n Piano. 

Prosper-iJ-Gumaling; guminbawa. i 

Prosperity-ri Kaginhawahan; galing; ka- 

galingan, kawalan ng damdani. 
Prosperous a Magaling masaya; mabuti 
Prostitute-t; .Magputa; magpaUitot. 
Prostitute n Hitad: puta; patntot. 
Prostitution-n Paghihitad; pagpuputa. 
Prostrate a Tibaya; nakahiga. 
Prostrate i/'-Ihiga; itibaya; baliktarin. 
Prostration n Pagtitibaya; kalungkutan; 

kopanglawan* 
Protasis n-Patnugot punong aral. 
Protects Ikalong; kupkopin tulungin; 

tumanhilik; ipaglaban; bantayin; ipag 

sangalang; ma^tangol. 
Protection-n Kupkop. tulong; andukha; 

ingat; bantay. 
Protector wTaga tangol pintakasi; taga 

kalong. 
Protege-w Tawong na sa kapangyarihan 

ng iba. 
Protest v-Dumaing, lumabaii. 
Protest n Daing; paglaban. 
Protestant-a-Protestante. 
Protestant tí -Protestante. 
Protestation n Daing. 
Protomartyr-n Kaunaunaban mártir. 
Protract v Humaba; magluat. luatan; 

tumagal. 
Protracied-»i-Maluat: matagal. 
Protraetion-n Luat, haba; kahabaan; ka- 

luatan tagal. 
Prctrude v Sumipot; lumit^w; ilabas. 
Protuberance n Liko; bukol. 
Protuberant-a Litaw: nakabukol. 
Protuberate v-Mamaga; bumukol. 
Protuberation-n-Pamamaga; bukol. 
Proud a Palalo; hambog mayabang. 
Prove V Damahin; siyasatin; ibigay ang 

katotohanan. 
Provender n-Pagkain ng hayop. 
Proverb V Talinhaga; halimbawa: kasa 

hi ban kawikaan; kamkaan; patnugot. 
Proverbial a-Nauukol sa talinhaga. 
Provide v-Ibigay ang kailangan; tumu- 

long bigyan ng kailangan. 
Provided conj Kung sakali. 
Providence n Gayak; bandog; banda. 
Provident a Nakagayak; nakahanda. 
Province w-Hukuman; lalawigan. 
Provincial a-Nauukol sa hukaman ó sa 

lalawigan. 
Pravision w Paghanda; paggayak; manga 

pagkain. 
Provision-v-Bumili ang manga pag 

kain. 
Provisional «Hangang hindi; interino. 
.Proviso w Condition: salitaan. 
Provocation íeDahilan katowiran sul-sol 



PUL 



296 



PRU 



Provoke i; Humamon; hamunin yamu- 

tin; magsulsol; pagalitin. udyok. 
Prow n Dulo ng sasakyan. 
Prowess n Lakas kalakasan. 
Prowl V Gumapang 

Proximate a Kalapit malapit kasiinod. 
Proximity n Kalapitaii pagkasnndo. 
Proximo-n Ang biiang daratin^. 
Prudence n Kabaitan bait; dunong; ka 
ru mingan; tuto; hinahon; kabanaya 
ran tumpak, taros; katalinuhan. 
Prudent a Mahinabon mabait; maru 
nong matumpak maalam; bihasa; 
matalino maingat tahimik himan- 
hinian. 
Prudential a Marunong nangaling sa ka- 

runungan; mabait 
Prune v Putlin ang manga sanga nang 

kahoy. 
Pry-v Madiwaras usisain magusÍ8a;n?íag- 

diwara itaas. 
Pry n Fanghuit; kadiwaraan. 
Prying a Madiwara. 
Psalrnn Salmo; kantang nauukol sa 

P. D. 
Psalmist n Ang somulat ng mga kan 

tang nauukol sa P. Dios. 
Pseudonym-w Ngalan na bindi totoo 
Pshaw inter. Oroy, ba 
Psyche-w Kaluluwa; isip 
Psychic Psychical a Nauukol sa kalulu- 

wa. 
Public a Alam ng madla; hayag; kara 

ni wan. 
Public-n Madla 
Publicity-n Fagkaká alam nang madla; 

alam hayag. 
Publican wManiningil; mayari nang 

hotel. 
Publication w Pag limbag; tawag sa 

madla. 
Publish v-Tpahayag; ipala-itas ilathala; 

ikalai 
Puckern Nguso. 
Pucker v Ngumnso. 
Puddle n Labak. 
Puddle í;-Lumabak. 
Pudgy a Pandak at mataba. 
Puerile-a Parang bata. 
Puerility n Kalagayang bata. 
Puff-n Ihip ng hangin. 
Puff V IJmihip; mamanas. 
Pug-v-Tasakin ng pusali. 
Pugilism n Suntukan. 
Pugnaceous a Mapagbasagulo. 
Pugnóse n-Ilong masapad. 
Puíe t? Sumiap. 
Pnke V Sumnka: magsuka. 
Pulí t> Batakin; bumatak; biwasin; bu 
miwas; hilahín; humila. 



Pall-n Batak hila; biwas. 

Pullet-n-Manok. 

Pulley n Kalooey. 

Pulmonic-Í almonary-a-Nauukol sa baga. 

Pulmonic wGamot sa baga. 

Pulpit n Pulpito: altar. 

Pulsate i; Fumukpok; tumibok; kumaba. 

Pulsation-w-í ukpok; tibok; kaba. 

Pulse-n-Pulso. 

Pulse-7/-Pumulso. 

Pulverization n Fagdurog; dikdikan. 

Pulverize 17 Durugin; dikdikin. 

Pump n Bomba 

Pun n Bugtong tukso. 

Punch n Suntok; surot. 

Punch V Suntukin; sumuntok; budUi- 

ngin. 
Punclieon n Pangbutas. 
Punctual a Bagay; maagap; maliksi. 
Punctuality n Kaganapan; kaliksihan: 

kadalian. 
Puncture n Butas. 
Puncture-v Butasin. 
Pungency n Kasaklapan kapaitan. 
Pungent a Masíiklap mapait. 
Punish V í'arusahin; hampasin. 
Punishable a í>apat parusahin. 
Punishment nParusa; dusa. 
Punster n Tawong mapagbiro. 
Puny a Mahina at munti. 
Pnp n Tuta. 

Pupil-w-Ang nag aaral. 
Pupilage »i-Kalagay ang nag aaral. 
Puppet n Muneka. 
Puppy-w Tuta. 

Puppyish-al arang tuta; mapootin. 
Pur-17 Sumiap. 
Pur-n-Siap. 

Pur blind a Balangaw. 
Purchase vBumili mamili. 
Purchase n Ang pinamili. 
Pure a Dalisay; malinis banal; wagas; 

walang haÍo; tapat; ang loob. 
Purgation n-Pagpurga. 
Purgative a Makapagpurga. 
Purgative n- Purga. 
Purgatory-n-Purgatorio. 
Purgatory-a-Nauukol sa purgatorio. 
Purge v-Purgahin 
Purge M-Purga. 

Purification-n-Paglilinis; kalinisan 
Purify vLinisin; dalisayin; kintalin. 
Purity-n-Kalinisan; kadalisayan; kama- 

halan; kapurihan; puri. 
Purl nBorlas. 
Purl v-Ilagay ang borlas 
PurlieunLugar na malapit. 
Purlin-tir Anoman . 

Purloini; Umitin umumit; nakawin 
magnakaw. 



QUA 



297 



Purple n Purpura. 

Purport-w-Kahulugau . 

Parport-i; Magbigay kahulugau 

Purpose n-Akala; kahulugau tungo. 

Parpóse x/ Akalain magbigay kahulugau. 

Farr-i' Ngumiaw. 

Parse n Bulsa bulsikot. 

Parse-v N gum uso 

Parse [)road a Hambog dahil sa kaya- 

mauan 
1 Pursuance n Fagkasnuod. 
Pursuant a Ayon. 
Pursuer Habulin; humabol. 
Pursuit n-Paghabol. 

Pursy a Mataba at maikli ang hininga. 
Purulenta May nana, 
purvey v lalok; maglako magtinda 
Purview-n Katawan ng isang larawan 

kapangyarihan. 
Pus n Nana; kabulukan ng sugat. 
Push-i; Tumulak; itulak tulakin. 
Push ?¿ Tulak untog. 



(4UE 

Pusillanimity n Karuagan. 

Pnsillanimous a Duag dungo. 

Puss Pussy-n Pusa; kuting. 

Pustule n-Butlig. 

Pustural-a-Mabutlig. 

Putfilagay: maglagay; lagyan: ihagis. 

Put n Hagis. 

Putative a Nabalita. 

Put on V Ilayo. 

Put out -Habas palabasin. 

Putrefy í; Bumulok mabulok. 

Putrid-a Bulok mabulok. 

Putridity Putridness-n Kabulukan. 

Puzzle w Basagulo; bugtong. 

Puzzle-i; Mágbugtong. 

Pygmy-n Unano. 

Pygmy a Muntingmunti; unano. 

Pyjama-w Carboncillos. 

Pyriform a Hitsurang peras. 

Pyrotechnics-n Paggawa at paggamit 

ang kuetes. 
Python M Sawa. 



Q; 



Quack n lyak ng itik ó bibi. 
Quack n Mangagamot na hindi nag aral. 
(¿uack V IJmiyak ang itik ó bibi. 
Quadragesima/i-Koresma. 
Quadragesimala Nauukol sa koresmang 

mahaba. 
Quadrangle n Anomang bagay na may 

apat na sulok ó panulukan. 
Quadrate a Parisukat 
Quadrate-n Parisukat. 
Quadratic a Nauukol sa parisukat. 
Quadrennial a Mangyayari minsan sa 

balang apat na taon. 
Quadrilateral a May apat na gilid at 

apat na panulukan. 
(Quadrilateral n Anomang bagay na may 

apat na gilid. 
Quadrille n Rigodón. 
Quadrillicn-n-lsangyutangangawangaw. 
Quadruped nHayop na may apat na 

paa 
Quadruped a May apat na paa. 
QuadruplB-a Aapat na duble. 
Quadruple n Ang apat na duble. 
Quadruple I'-Dublihin ng makaapat. 
Quaere r- Magtanong; tanungin. 
Quaff-i? Uminom ng niarami. 
Quagmire n-Lablab; lawak. 
Quaggy a-Malablab. 
Quail T/Manginginig. 
Quail nPugo 

Quaint rt T)'\ karaniwan; iba. 
Quake r Manginig; uminig. 



Quake n Inig; galaw 

Qualification-w -Pag abot sa grado. 

Qualify-i/'-ümabot sa grado 

Quality n Kalidad. 

Qualm nKahinaan agam agam na loob 

Qualmish a-Masakit ang sikmura. 

Quandaryw Agam agam ng loob kagu- 

luhan ng isip. 
Qi;antity-n Karamihan dami. 
Quarantine n Kuarentenas. 
Quarrel w Basagulo; talo usa p. 
Quarrel-v Mag basagulo; makipagtalo; 

mag usap. 
Quarrelsome a Mapag basagulo; palaa 

way. 
Quarry-w Pinaghukayan ng bato. 
Quarry v Maghukay; mag tibag. 
Quart w Takal na may dalawang gatang 

ang laman. 
Quarter-w-Kahati ikaapat; na bahagi; 

luat ng tatlong buan. 
Quarter v Apatin. 
Quarterly-a- Balang tatlong buan 
Quash V Humimpil; lumubay; durugin; 

inisin. 
Quaver V Uminig; maningning. 
Quaver-w-Inig; ningning 
Quay w-Muella. 

Quean n Babayi: batang babayi. 
Queasy a Masakit ang sikmura maki- 

litiin. 
Queen-M Haring babayi. 
Queenly a Bagay sa haring babavi- 
38 



RAD 



298 



raí 



Queen con8ort-?i-Asawa ng hari. 

Queen dowager-n Bao ng hari. 

Queen mother n Ina ng hari. 

Queen regent w-Haring babayi. 

Queer-aHindi karaniwan iba. 

Queer-n Kuartang masama. 

Quell vTahimikin; supilin. 

Quench v Patay in ang apoy ó sunog. 

Querist n Ang nagtatanong. 

Query w-Tanong. 

Query v Magtanong tanungin. 

Quest-n Hanap; paghanap. 

Question n Tanong. 

Question v-iVJagtanung itanong. 

Questionable-a-Falso; hindi totcong ma 

linis ó mahusay. 
Questionless a Malinis; totoo; tunay; da- 

lisay; mahusay. 
Queue n Buhok ng insik. 
Quibble n-Kailagan sa , tanong. 
Quibble t^ Umilag b-a tanong. 
Quick a Matulin; maliksi; maagap. 
Quick-aíív.-Madali. 
Quicken-i;Tumulin; magmadali. 
Quicklime n-Apog. 
Quick silver-Azogue. 
Quid ti Pirasong mascada. 
Quiescent a Tahimik; walang kibo. 
Quiet-a-Tahimik walang guio; mabini; 

mabait mahinahon. 
Quiet-n-Katahimikan; pagpapahinga; 

kapahingahan. 



Quiet- fTahimikin; magpahinga. 

Quietude Quietness-w-Katahimikan; pag- 
papahinga. 

Quill-n-Puno ng balahibo ng ibon. 

Quilt n Kumot. 

Quilt v-Magkumot. 

Quinine-n- inina. 

Quinquangesima a Ikalimangpuo 

Quinquangular-a-Maylimang panul ukan. 

Quinquennial a Mangyayari minsan sa 
balang limang taon. 

Quinsy-r¿ Sakit ng lalamunan 

Quintal-^ Kintal; isangdaan libra. 

Quintuple a-Dinuble ng makalima. 

Quip^ Uyam; alibugha. 

Quip-v Magalibugha. 

Quire-n -Dalawangpuo at apat na dahon 
ng papel. 

Quirk-w-Kilos. 

Quit i; Maiwan; umalis patawarin; ba- 
yaran. 

Quite acZ?;.Lubos puspos. 

Quittance nKabayaran . 

Quiver-w-Lalagyan ng palaso. 

Quiver 7/-Uminig. 

Quiz 2/ Magbugtong. 

Quiz-n Bugtong 

Quondam a Dating; unan^. 

Quota-ti-Bapagi parte. 

Quote fSabihin ang sinabi ng iba. 

Quoth V. imp. Sinabi; winika. 

Quotidian a Mangyayari sa arawaraw. 



Rabbit-n Conejo. 

Rabble-n-Bunton ng tawo 

Rabid a-Maulol ulol. sira ang isip. 

Race-nHinlog: lahi, pareja; takbuhan. 

Race n Tumakbo; magpareja. 

Racern Ang tumakbo; mananakbo 

Raceme n-Piling ó buig ng bunga ó 

balaklak. 
Raciness-n-Lasa. 
Rack-n-Lalagyan ng pagkain ng hayop; 

kakanan ng hayop; kasiraan. 
Rack-vllagay sa kakanan. 
Rack t; Lumakad na matulin; banatin; 

pahirapan. 
Racket w-Gulo; kaingayan; ingay. 
Rackety a-Maingay; maguió. 
Racy-a-Malasa sariwa. 
Radial a-Nauukol sa kagitnaan. 
Radiance nNingning; kintab, kakinta- 

ban; kisap; kislap. 
Radiant-a-Maningnig; makintab; maki- 

sap. 
Radiate v-Kumislap; kumisap. 



Radiate-ft Maningning; makislap; maki 

sap 
Radical a Nauukol sa ugat ó sa pinag- 

mulaan. 
Radical n-Dating salita. 
Radically-aát;. Buhat sa pinagmulaan. 
Radicate i;-Magtanim. 
Radicel-n-Munting ugat. 
Radish n Labanos. 
Radius n Layo magbuhat ang gitna han- 

gang sa gilid ng bilog. 
Radix-n Pinagmulaan. 
Raffle n Rifa. 
Raffle V Parifahin. 
Raft-n-Balsa 
Raft-t? Magbalsa. 
Rafter n Balsero. 
Rag-n- Basaban; gulanit. 
Ragged a-Punit punit; punit. 
Rage 7* Qalit; kagalitan; kapootan. 
Rage f-Magalit 

Rail n Railes; barandillas; gabay. 
Rail V Magalibugha; uyamin; laitin. 



RAN 



299 



RAT 



Railing nBakuran; bakod. 

Railer-?^-Tawong tampalasan 

Railleryn Katampalasanan; alibugha. 

Rail way Railroad n-Tren. 

Raiment n amit. 

Rain ?i Ulan 

Rain-i; Umulan; umunos. 

Rain bow-n-Bahaghari. 

Rainy a Maulan. 

Raise v-Itaas; baliiisin: buhatin biimu 

hat iimalsa damputin: ibangon; 

itayo 
Raisin n Pasas. 
Rajah n Hari sa Persia. 
Rakew Pangkalaykay; pangalaykay. 
Rake r-Ma^kalavkay. kalaykayin. " 
Rally-w-Katipunan 
Rilly Í) Mngtipon. 
RaninTnpang lalaki. 
Ram-t; Umpugin untugin. 
Ramble-M Lakad na walang tuntungan. 
Ramhle-ivLumakadnawalangtuntungan. 
Ramification n Pagsasanga. 
Ramify v Magsanga hiwalayin. 
Rammish a Malansa malibog. 
Ramose Ramoiis-a-Masanga may mara- 

ming sanga. 
Ramp t; Lnmundag maglaro. 
RampwLnndag; lukso. 
Rampage-n Kabarotan. 
Rampancy-n Kaharotan. 
Rampant-a-Maharot; malikot na totoo. 
Rampart 7i-Kiita 
Rampart t? ^awin ang kuta. 
Ram rod n Baketa. 
Ran V. imp- Natakbo; tnmakbo. 
Ranch 9?- Hacienda. 

Ranch man-w-Ang mayari ng hacienda. 
Rsnchero-n Nagpapastol; ang tumitira 

sa hacienda. 
Rancho ?i-Rahay ng manga nagpapastol. 
Rancid a Malansa. 
Rancidity Rancidness-n-Lansa. 
Rancor ti Galit tanim; na loob; poot. 
Rancorous a Magalit; nagagalit; mapag- 

tanim na loob. 
Random n Kilos na walang ayos. 
Random a Pagnlogulo walang ayos. 
Rang V. imp -Tumugtog; tinugtog. 
Range n^faludtod; hilera tayo. 
Range t;-Hilerabin; ituludtud 
Rangern Tawong mapaglakad; ang na- 

mamahala sa lupa ng gobierno. 
Rankn-Lagay; kalagayan; dangal; pag- 

kaginoo. 
Rankv llagay sa carampatang lugar. 
Rank a-Melansa lipas; luma; laon, ma- 

bulok. 
Rankle-t? Maging malit; maginit. 
Ransack-i'-Hanapin ng pilit. 



Ransom n Pagtubos; kuartang ibinayap 

sa pagtubos. 
Ransom V Tubusin tumubos. 
Rant V Magsalita ng kaululan. 
Rant n Tawong ulol; tawong hambog. 
Rap-n-Tugtog; tuktok. 
Rap V Tumuktok tumugtog. 
Rapacious a Mahiling sa pagnakaw; ma- 

sakim- 
Repacity Rapaciousness-n Kahilingan sa 

pagnakaw; kasakiman. 
Rape Í? Gahisin; agawin ang babayi; 

umagaw sa babayi puersahin ang ba- 
bayi. 
Rape-n-Paggahis; pagpupuersa. pagagaw 

ng babayi. 
Rapid a Mabilis matulin. 
Rapid-n Agos na matulin. 
Rapidity Rapidness-w Katulinan; bills; 

kaliksihan 
Rapier n Sable; sandata. 
Rapist w- Ang pumuersa sa babayi. 
Rapt V. imp. & 21. ^>.-Inagaw; umagaw. 
Rapt a Inagaw. 

Rapture-n-Kawilian; kagustuhan. 
Rapturous a Mawili; makagusto. 
Rare a Bihira:bugtong;madalang;hilaw. 
Rarefaction-n Kalabnawan. 
Rarefy i;-Labnawin; lumabnaw: buhag- 

hagin dumalang. 
Rarity-n-Kadalangan; kalabnawan; pag- 

kabugtong. 
Rascal-n-Tawong masama; saragate. 
Rascal a Masama malikot. 
Rascal-a-Masama hamak. taksil. 
Rascally w Kasuitikan: kataksilan. 
Rase V Burahin; pantayin. 
Rash a Bigla magaspang. 
Ra«^b n-Tigdas. 

Rashern Hiwa na manipis ng tosino. 
Rasp-w Kikil na magaspang. 
Rasp V Kikiling; kumikil. 
Rasure-n- Kaburahan : pagpapantay . 
Rat-w-Dagang malaki. 
Rate i; Tasaban; halagaban. 
Rate n- Fulin halaga. 
Rather aáv.- Bago; gusto pa; 
Ratification-n Katibayan; tibayan. 
Ratify-v-Tibayin pumayag; umayon. 
Ration-n Kaukulan ng isang bagay sa 

iba. 
Ration n Pagkain rasión. 
Rational-a-May isip: mabait. 
Rationality-n Katowiran: dahilan. 
Rationally adv. Ay o^ ga katowiran. 
Rattan-n Yentok. 

Ratten V NakaAvin ang kasangkapan. 
Rattlew Kalatog; kalog pangkalog. 
Rattles? Kumalatog; kalogin; kumalog. 
Rattoon-n-Supling ng tubo. 



REA 



;?oo 



REC 



Rattoon-t; Sumupling. 

Ravage n-Kasiraan; paggigiba. 

Ravage v-Gibain nakawin; sirain. 

Ravager n Maninira 

Rave V Masira ang isip Magsalita ng 
kaululan magbaliw. 

Ravel-í^-Manutnot 

Raven-w Wak awak. 

Raven a Maitim 

Raven-f-Agawin; iimagaw. 

Ravenous-a-Matakaw 

Ravenousiiess n Katakawan. 

Ravine-n Saliiysoy; sungoy; baris. 

Ravish v-Agaw in; puersahin gahisin. 

Ravishern Ang umagaw sa isang ba- 
bayi. 

Ravishment n Pagagaw sa isang babayi; 
mamumuersa. 

Raw a Hi law; sari w a. 

Raw boned-a-Payat. 

Raw hide n Látigo ng katad. 

Ray n Sinag. 

Rayless a Walang sinag madihm. 

Raze-vLipulin gibain biirahin. 

Razor-w Labasa. 

Raziire-n-Pag gigiba; kalipnlan 

Reach tJÜmabot; abutin; dumating; dat- 

nin, tamuhin iabot, magkamit. 
Reach n-Abot; dipa. 
React vKumilos iiH. 
Read v Biimasa: basahin. 
Read v imp. <^ p p Makabasa;, binasa. 
Readable a-Makababasa. 
Reading n-l agbasa. 
Reader-n Ang bumasa. 
Readily ad. Maagap madali nakahanda. 
Ready a Mssipag; mátalos: matulin; niaa 

gap natatalaga. 
Ready a^i. Maagap; madali; nakahanda. 
Ready-made a Yari na. 
Real a Tuna v totoo. 
Reality n-Katotohanan; katunayan. 
Realize vTotohanin; tumubo. 
Realization n Pagkatoto pangyayari. 
Really ac2v. -Totoo ba; tunay kaya. 
Realm nKaharian. 
Realty n Haring lupa. 
Ream-w-Bagkis ng papel na may apat 

na daan at walong puong dahon. 
Ream v-Palakihin ang butas. 
Reanimate-t? Magpalakas; buhayin. 
Reannexv-ldugtong uli. 
Reap-v CTrapasin; gumapas; magani. 
Reaper-w Mangagapas. 
Reaping hook-wLilik 
Reappear-v-Lumitaw ó sumipot uli. 
Reappearance n-Paglitaw ó pagsipot 

muli. 
Rear-w Liked; likuran. 
Rear a Huling; likod; 



Rear-i'-Itaas. magalaga. palakihin. 

Rearguard ^i Ban tay sa hull. 

Rear ward wBantay sa huli. 

liear ward a^¿;. Sa gawing huli. 

Reason r¿ Katowiran;dahilan;aka]a isip, 
katlia; 

Reason-v Magisip isipin; magakala, 
mangatowiran akalain magsalita 

Reasonable a Akma; tama sa katowiran. 

Reasoning n Pangan gato w i ran 

Reassure n Magpangako uli. 

Revel n Ang lumalaban sa sarili niyang; 
bandila. 

Rebel v-Lumaban sa sariling bandila. 

Rebellion r? -Pag alsa; pag laban sa sa- 
riling bandila. 

Rebellious a Sowail; maiabag. 

Heb(.und-i? Umudlot lumukso 

Rebuff nPigil tangi pagkaayaw. 
Rebuff v-Tac giban; tumangi; pi gil in 
u may aw. 

Rebuild V Magtayo uli; itayo ng pani- 

bagu 
Rebuke v 1 arusahan pasiyahan. 
Rebus 9¿-Bugtong 

Rebut 7/ Lumaban; sumalangsang 
Recall V Baguhin bawiin; tawagin. 
Recant 7^-Magkaila: tahkuran tumalikod. 
Recantation-n Kaila; pagtatalikuran. 
Recapture v-Bawiin ang manga sandatay 

masamsam ng kalaban. 
Recede v Umurong humaba. 
Receipt-n Recibo; pagtangap. 
Receipt f Magbigay ang recibo. 
Receivabie-a Dpat tangapin. 
Receive i'-Tangapin tumangap. suma- 

hod; sahuran 
Receiver ?iTaga tan gap. 
Recency n Kasariwaan; pagkabago. 
Recent a Bago; sariwa. 
Recentness n Pagkago 
Receptacle n Kasangkapan panahod. 
Reception n-Pagtangap. 
Receptive-a Nauukol sa pagtangap. 
Recess n Recreo; pagpahinga. 
Recess r-Magpahinga. 
Recession^-Pagurong; pagsasauli. 
Recipe n-Kasulatan tungkol sa pagga 

wa ng anoman. 
Recipient w-Taga tangap; ang tumangap. 
Recipient a Matatangapin. 
Reciprocal a-Nauukol sa kapwa. 
Reciprocate 1' Humalili; maukol sa ka 

pwa; tumangap at magbigay. 
Reciprocation n Paghahalili 
Recite-í^Say8ayin; sabihin. 
Reci.tal-n Kasabihan pagsalaysay. 
Recitation w-Pagsalaysay. 
Reck-i^-Magingat; mamábala; maukol. 
Reckless a Walang ingat; pabaya. 



REC 

Reckon v-Magkaenta; bumilaiig. 
Reckoning ?i Pagkuenta kabilangan. 
Reclaim i;-Kun in uli. 
Recline V Humilig suniandal. 
Recluse a Kinulong na kusa. 
RecUise-^i-lawong ayaw sumama sa ka 

pwa niya. 
Recognition /* Pagkikilala; pagkakáha- 

lata 
Recognizable-a Makikilala. 
Recognize-i; Makilala; halatain; kilalanin; 

tantuin 
Recoil V Umurong umudlot. 
Recoil w-Urong udlot. 
Recollect v Tandaan; alalahanin. 
Re collect V Singilin uli. 
Recollection w AlaaJa; pag aalaala. 
Recommence t'Masimula uli. 
Recommend-17-Ipagbilin; ipagmasakit 
Recommendation n Pagbilin tagobilin. 
Repmmit-i?-Gawin mnli; súmala uli. 
Recompensen Bayad; ganti pala; upa. 
Recompense i^ Bayaran upaban; mag- 

bayad; gantihin 
Recompose-í^Gawin muli 
Reconcile v Magkasundo, papagkasuu 

duin. 
Reconciliation-w-Pagkakasundo. 
Recondite-a ííakatago. 
Reconnoisance n Paguusisa siyasat 
Reconnoiter-t'-Magusisa; usisain subu 

kin; manubok. 
Reconsider-i? Isiping muli. 
Reconstruct t' Magtayo muli itayo ng 

panibago. 
Reconstruction nPagtatayo ng pani- 
bago. 
Record-v-Tandain lumkalin; bangitin. 
Record-w-landaan. 
Recount v-Bilangin uli. 
Recount n-Muling pagbilang. 
Recourse nKasakdalan; pagdulog; pag- 

gamit 
Recover-v-Bawiin; bumawi; magkamit 

uli. 
Recoverable a Makababawi. 
Recovery n-Fagkabawi; paggaling. 
Recreancy n Karuagan kapalsohan, ka- 

pabayaan. 
Recreant a Duag; falso pabaya. 
Recreate v La angin uli. 
Recreate'-l^Magaliw; maglugod 
Recreation-w Aliwan pagaaliw. 
Recreative a Makainlugod 
Recriminate t'Magbintang. 
Recrimination/i-Pag bibintangan. 
Recruit v-Kumpunihin; punuin ang ka 

kulangan; lumakas: gumaling. 
Recruit n Sundalong bagong pasok. 
Rectification n Pagbuhusay;pagtotowid. 



301 IIEF 

Rectify ^» Towiring; liusayin 
Rectilineal-irMatovvid ang guhit. 
Hectitude-n Katapatan ng loob. 
Rec torn Pastor; puno. 
Rectory n Hucuman ng {tari babay ng 

pastor ó pari. 
Rectum n Tumbong. 
Uecumbency n-Sandalan; katamaran. 
Recumbent rt Nakasandal: nakabilig. 
Recuperate r-Lumakas; gumaling. 
Recur í; Umulit; bumalik uli. 
Recurrence n Pag ulit 
Recurrent a Maul it, 
Recúrvate v-Lumiad liunuibog. 
Recnrvation-n Pag liliad. 
Recúrvate rt Nakalia<l. 
Red a Mapula 
lied n Kulay na pula. 
Hedden r-puniula mainula, 
Reddisli a Mapulapula. 
Redeem-r Tubnsin tumubos lianguin 

sa kagipitau. 
Redemf)rion-n Pagtubos katuiui^an. 
Red gum ti Tigdas. 
Redness-n PUla kapulaan. 
Redolence Redoleiicyn Bango; kaba 

n gob an. 
Redolent a Ma ban go. 
Redouble i'Dublibing muli; tikluping 

muli. 
R ed out ab 1 e a M a t a pa n g 
Redound v-Lumago. 
Redowa-r/ Sayawan Parang ball 
Re dress v Magbibis bibising muli. 
Redress r Ay usin Imsayin. 
Redress n (^anti. 
Reduce v Bawasan saysayin. 
Reducible a Mababawasan. 
Reduction n-Pagbawas bawas. 
Redundancy n Kalabisan. 
Redundante/ Malabis 
Reed -7? Kugon. 
Reed organ n Artnonica. 
Reef n Manga bato sa ilalim ng tubig. 
Reef r Tiklupin ang layag. 
Reek-?? Aso; usok. 
Reek n Umuso umasok. 
Reel n Gibang ikiran; giray. 
Reel r Magulak ikirin giniraygiray. 
Reenact t' Maglagda muli. 
Reenaction-Peenactment-n-Pag lalagda. 

muli. 
Reenforce v Palakasin dagdaginid agdag 
Reenforcement n Pagdaragdag. 
Reenters Pumasokuli mulingpumasok. 
Reestablisb v Muling itayo; iuli. 
Reestablishment n Muling pagtatayo. 
Reeve-t; Isuot ang lubid sa kalooy. 
Refashion t'f^agubin ang uso. 
Refer-t'-Bangitin salaysayin; ibalita. 



REG 



302 



REL 



Referable a Umubrang barigitin. 

Referee n Sentensiador. 

Reference n-Pagbaiigit. 

Ret^ne-t' Linisin dalipayin. 

Refineda Malinis; makinis: dalisay. 

ReiinementM Kalinisan kadalinayan. 

Reflect a ÍTunigunihiu; mag wari wari; 
inag isip Í8ip. 

ReflectionnGiinam gunam; pagwawari 
wari. 

Jieflex-a-Nakaliad. 

Refold V Tiklnping mnli 

Reform v Hiisayiii; ayiisin bagiibin. 

Reform n Pagkabago. 

Reformation n-Pagbabago. 

Refract?; Hubngin baliin. 

Refraction w-Pagkahnbog; pagkabali. 

Refractory a Baliktad. 

Rpfrain ^'-Magtiis tiisin; pigilin. 

Refrain n Kanta: awit. 

Refresh t;Magpalamig; magpahangin. 
magpahinga. 

Refreshment n Pagpapahinga; inumin. 

Refrigerant a Malamig 

Refrigerant n Pangpalamig. 

Refrigerate v-Palamigin. 

Refrigerative a Malamig. 

Refrigerator ?i Lalagyaa ng hielo. 

Refuge n Knpkop: kalong. 

Refuiiee-n-Ang tiimekas 

Refulgence Refultrency n Ningning kin- 
tab; kislap kisap. 

Refulgent-a Maningning pakislap. ma- 
kisap maliwanag. 

Refund t? Isauli. 

Refusal n Katan giban; pagkaayaw; ka- 
ayawan. 

Refuse-v-fumangi; tangihan, umayaw; 
nuag tangapin. 

Ref use-n Bairay na walang kabuluhan; 
pinagpilian: kasukalan. 

Refusea- Walang kabuluhan. 

RefiHe-v Patotohanin. 

Regain -1? Bawiin: bumawi 

Regal a Paran sr hari. Nauukol sa hari. 

. Regale v Magpiging. 

Begale n Piging. 

Regalement-w Pagpapiging. 

Regalia-n Ang nauukol sa kaharian; ga- 
lón. 

Regality n Kaharian. 

Regard-n Alangalan g : pagti n gin . 

Regard t^-Maukol tumingin' 

Regardful a Maingat. 

Regardless a-Walang ingat. 

Regency-M Katungkulang hari; pagka- 

hari. 
Regeneracy n Muling pagsipot ó pág- 

gawa. 
Regenerate?; Muling gawin ó sumipot. 



Regent a May kaparigyarihan. 

Regent w-Hari puno. 

Regicide n Ang natay sa hari. 

Regime wPanahon: 

Regimen w Paggngobierno ng mahusay. 

Regiment n Regimentó kawal ng sun- 

dalo 
Regimental-a Nauukol sa regimiento. 
Region n-Lugar 
Register n Registro. 
Register-?; Tsulat ang ngalan 
Registrar-w-Taga ingat ang registro. 
Registration w-Pagsulat ng ngalang sa 

registro. 
Regnancy-w-íCapangyarihan. 
Regnant a May kapangyarihan. 
Regress^ Pagbalik. 
Regret v Magsisi. 
Regret w-Pagsisisi. 
Regretful a Masisisihan. 
Regular a Yano: karaniwan. 
Regular /i Sundalong regular. 
Regularity-w Pagkakawasto ayos. 
Regulate?; Ayusin husayin: iayos. 
Regnlation-n-Pagaayos; ayos; husay. 
Rehearse v Magsanay: saysayin; ulitin. 
Rehearsal n Kasanayan; kasaysayan. 
Reign n Panahon ng pagkahari. 
Reign V Maghari. 

Reimburse ?;-T8auli ang kuartang ginesta. 
Rein n Rienda. 
Rein ?; Pigilin. 
Reinforce ?v Magbangkat: bangkatin; pa- 

lakasin idagdag. 
Reins M-Manga riendas. 
Reinstate ?;-Ilagay uli sa dati. 
Reissue ?;-Ikalat muli. 
Reissue n Muling pagkalat 
Reiterate ?; Sabihin uli ulitin. 
Reiteration-w Pagsasabi uli pagulit; pag- 

sasabi ng panibago. 
Reject i;-Tangihan: tumangi; iwaksi; ta 

likuran. 
Rejection ?i-Pagtangi," pagkawaksi. 
Rejoice ?; Sum aya magaliw. 
Rejoicing n Kasayahan; aglalii; paglili- 

bang. 
Rejoin V Muling magpisan ó pumisan. 
Rejoinder n Sagot, tugon. 
Rejuvenescence n Pagbalik sa pagka- 

bata. 
Rejuvenate ?;-Bumalik sa pagkabata. 
Relapse-w-Binat 
Relapse ?;-Buminat; mabinat. 
Relate-i> Sabihin: magsabi; saysayin; 

magbalita; matungkol; maukol. 
Relation ti Pagsasabi; kasaysayan: ka 

maganak. 
Relationship ?i Kamaganakan; kaukulan 
Relative-a-Nauukol; tungkol. 



REM 



303 



REP 



Relative-n Kamaganak. 

Relator n-Ang naj^sabi ó nagbalita. 

Relax-i;LuiiJuag; luagin 

Belaxation-/i Kaluagan; kaaliwan. 

Eelay-i; Muling ilatag 

Release t; Ilaya; hangin. miigbigay ng 

kalayaan 
Release n-Kalayaan. 
Relegate-iJ lalis ipadistierro; palayasin. 
Relegation-w Pagpapalayas. 
Relent, i;Maawa; mahabag. 
Relentless-a-Walang awa ó habag. 
Relevance Relevancy-nKaukiilan. 
Relevant a Nauukol sa. 
Reliability-?! Katotohanan; katapatan. 
Reliable <2 Totoo tunay 
Reliance-n-Katibayan ng ioob; kata- 
patan ng Ioob. 
Relict a Baong babayi 
Relief-n Kahalili; kaginhawaban. 
Relieve-i^ Hunialili balinhan. 
Religion a Religion; pananampalataya. 
Religious a Banal; mapagdasal 
Relinquishment-i; Bitiwan; maiwan. 
Relinquishment-n-Pagbibitiw. 
Relish-i' Lasapin; magkagusto; palinani- 

namin. 
Relisb 71 Gusto; lasap; lasa; tikim. 
Reluctance-n Kaayawan; kasalungatan. 
Reluctant-a Salungat, sowail; ayaw. 
Rely ?;-Manivvala. 
Remain-v Maiwan. 
Remainder-n Ang natitira; pinagpilian 

kalabisan; lagpos 
Remains n Kalabisan; bangkay; burol. 
Remark-i; Mag.^abi matanto. 
Remark-n Sabi; kasabiban; kasaysayan. 
Remarkable a Katakataka; k a ni a n g b a 

mangba. 
Remediable-a Magagamutin. 
Remedial a MagHgamutin. 
Remedy n Gamot; kagamutan. 
Remedy-fGumamot gamutin. 
Remember i'iVlalabanin. tandain; niai- 

sipan. 
Remembrance w Alaala. 
Remind V Ipaalaala. 
Reminiscence-fi- Alaala. 
Reminiscent-a Maalaala. 
Reinissa Pabaya; tamad; mabagal; wa- 

lang ingat. 
Remission-n Fatawad. 
Remit-i; Isauli; bitiwan; sumupil; awa- 

san; patawarin; ipadala. 
Remittance n-Pagpapadala; pagpapata 

wad. 
Kemitment-w Pagpapadala. 
Remittent a Titigil at mubng susulong. 
Remittor n Ang nagpapadala. 
Remnant n Retaso. 



Pemodel n-Baguhin. 

Remonstrance 7i Daing; luhog: dalita. 
Remonstrate f Dumaing mapasiya. 
Remorse w Hiya,- pagkabalisa; luiigkot. 
Renjorseful-a-Nabihiya, malungkot. 
Remorseless a Walang awa. 
Remote a-Malayo. 
Removal-f-Pagpaalis; paglipat. 
Remove-t'-Ialis ilipat, ibukod. ibiwa- 

lay. 
Remunerate t? Bayaran; upaban; ganti 

bin. 
Remuneration n-Pagbayad; kabayaran; 

bay ad upa; ganti. 
Remunerative a May tubo ó pakinabang. 
Renal a Nauukol sa lugar ng bato ng 

katawan 
Recontre-t'-Sumalubong; lumaban. 
Rencounter r-Sumalubong; lumaban 
Rend-r-Punitin; biakin. 
Render-i; Isauli; ibigay; sumupil; ihulog 

sa ibang wika; mantikahin. 
Rendesvousw Hodyatan gawi. 
Rendition n Pagsupil; paggawa; suko. 
Renegrade n Tawong taksil. 
Renew i^-Bagubin; ulitin, 
Renewal f Pagulit pagkabago. 
Renewedly adv. Ulitulit. 
Henounce-'t' Tumangi tumangal; bumi 

walay; magrenuncia. 
Renovate t;-Linisin. 
Renovation n-Paglinis; pagkabago. 
Renowrin Balita bantog bunyi; kaban 

tugan. 
Renowned-n-Balita; mabunyi; bayani; 

bantog. 
Rent i'. imp. dc j). ^.-Pinunit. 
Rent w Upa. 
Rent t'-Paupahan. 
Rent n LFpa sa bahay. 
Renunciation n Pagtatagal; pagliibiwa- 

lay; katan giban 
Reorganizationtí Muling pagkaayos. 
Reorganize t^Muling ayusin. 
Repair v luli; busayin; bagubin; tutupan. 
RepairnTutop dagdag. 
Reparation wPaguli; pagbabago. 
Repartee-n Bagot tugoU; tutol. 
Repast M-Piging pagkain 
Repay4?-Muling bay aran; bay a ran uli; 

gantihin isauli. 
Repayrnent-w Muling pagbabayad; ba 

y ad; ganti 
Repeal-v- Bagubin ang utos; pawalan 

ang kabuluban. 
Reapeat-v-Ulitin: dumalas; sabibin uli. 
Repeat w- Pagulit muling i)agsasabi 
Repeatedly rtrZf Madalas; muli,t, muli. 
Repel v Lumaban. bumabag; iiakwil; 

iwaksi. 



KE 



804 



RES 



Repent v Magsisi: tiisin. 

Repentance n-Pag8Ísisi. 

Repentant a Nagsisisi: niapagsiisi. 

Repentant nAng nasisisi. 

Repitition n-J/agulit. 

Jlepine v Duniaing. 

Replace V Pali tan, i ul i ; i In gay nli sa 

lugar. 
Replacement n Paguli . 
Replendish t'-Punuin. 
Replete a-Lubos; puno; pns})OH walang 

kulang. 
Repletion n-Kabnoan kasandatan; })ag- 

kapuno. 
Replication n-Sagot; tugon 
Reply u Sumagot tuniugon; nagutin. 
Reply n Sagot. tugon; ttitol. 
Report n Balita; putok; alain repor; bii- 

longbulongan kalatog^ sabisabi 
Report 7/-Magbigay alam; mag balita; 

ibalita. 
Repose r Magpahinga hunjinto;liumim 

lay. 
Repose //-Pagpapabinga innto. 
Repository w Kamalig; taguan. 
Repossess v Muling magkamit. 
Reprebend t^Si8ihin. 
Reprenhensible a Dapat sisibin. 
Reprenbension-n Pag pasisi; ]>angusa; 

parusa. 
Represent r Magkatiwala. 
Representation n-Pagkakatiwala. 
Representative n-Pintakasi, kaliwala. 
Repress v Supilin. 
Repression n Pagsupil. 
Reprieve-tJ-Palugitin. 
Reprieve nPalugit 
Reprimand nPangusaj); })agpasisi. 
Reprimand-t'- Sisibin. 
Reprint-t; Limbagin nli innling niag- 

limbag. 
Reprint ?i Muling pag linibag. 
Reprisal n Muling pagkuba. 
Reproach-»' Sisibin murabin: tangiban 
Reproacb n Pagsisisi; kanuiraban liiya. 
Reproacbful a Nakadudnsta bamak. 
Reproacbléss a Malinis; mabuti. 
Reprobate n Masama; bamak pabaya. 
Reprobate n Tawong masama. 
Reproduce f>Muling gawin; muling ipa- 

litaw. 
Reproduction w MuHng pag litaw. 
Reproof n Pangusap 
Reprove t' Pi ntasin; aralan,ipangusapan. 
Reptant a Gumagapang. 
Reptile n Abas sawa liayop na walang 

paa at pakpak. 
Reptile a-Gumagapang. 
Republic n República 
Republican a Nauukol sa república. 



Republication-n Mubng paglimbag. 
Republisb-v-Mubng magbmbag; mubng 

ipabayag. 
Repudiate v Talikuran; tumungal tan 

giban. 
Repudiation n KataUkuran; katangilian; 

pagkahiwalay. 
Repugnancy ^ Dimarim; suklam kasu- 

klaman. 
Repugnant-a Masusuklaman;marimarim. 
Repulse v Lumaban; alisin. 
Repulse n Laban paglaban. 
Repulsiónn Paglaban. 
Repulsive a Nasusuklaman. 
Repurchase rBumili uli 
Reputable a Dapat maniwala; dapat ga- 

lingin. 
Reputations Puri; dangal; kabantugan; 

mabuting ngalan. 
Repute-v-Sabibin; ilagay sa katowiran. 
Repute n-Lagay kalagayan. 
Reque-t-w-Bilin; hingi lubog pakiusap. 
Request v-Lumubog; mafialangin; maki 

usap; humingi. 
Requiem w Dalit. 
Require v Magkailangan; pilitin. 
Requirement-w Kakailangan. 
Requisite-a Husto: kailangan. 
Requisite n Aug kailangan. 
Requisition-n-Ang kinakailangan. 
Requital w Ganti: bayad. parusa. 
Requite V Gantibin; parusabin. 
Rescind-v Putulin putlin. pawalan ng 

kabuluban. 
Rescue-t^-Iligtas; sagipin banguin. 
Rescue w Pag ligtas; kupkop; pagsasa- 

gip. 
Researcb v Usisain uli; siyasatin uli. 
Researcb-n Muling pagsisiyasat. 
Resemblance-n-Pagkakamukbaikatalad. 
Resemble-i? Imukba; magkamukba; pu- 

maris; turaulad. 
Resent v Tampubin; tumampo; magalit. 

magfalagbati 
Resentment-a Mapootin; tampubin. 
Resentment w Galit; salagbati, dalam 

hati; yamot tampo. 
Reservation n Libim; taan. 
Reserve-r Itago ipaglaan tirabin: mag- 

tira. 
Reserve w Taan; binabon. 
Reservedly-aííü.-Palihini . 
Reservoir n Lawa; labak. 
Re?*et-v Muling ilagay. 
Reside v-Tumira turnaban. 
Residence-w-Tirahan; tahanan; babay. 
Resident-w-Ang tumira sa isang lugar. 
Residual a-Nauukol sa natira. 
Residue n Tira; pinagpilian; kalabisari; 
lagpos. 



RES 



305 



RET 



Residí iim-^i Tira; pitiagpilian; ang na- 

titira; kalabisan 
Resign-v Tuniangi turnangal; umayaw; 

magrenuncia magtiis 
Resignation li-Pagrerenuncia; pagtatan- 

gaí. 
Resigned íí Mababang loob. 
Resign n Adiyangaw. 
Resist ü Liiinaban;bumabag;8alungatin. 
R8sistance-?'¿-Pag laban pag labag. 
R^sivstless a Mahina di makaialaban. 
Resolute a-Malakas ang loob. buo ang 

loob matibay matatag 
Resolution n Kalakaéan ng loob; kabvioan 

ng loob; katibayan. 
Resolve wTakdaan; pasiyahan; lumakas 

loob. 
Resolve n Takdaan inisip banta. 
Resonance n Tunog; aladalad. 
Resonant a Matunog. 
Resort t;Gumawi; pumaroon. 
Resort n Gawi. 

Resound /?-Tuniianog; umalalad. 
Resound 7i Tunog. 

Resource-w-Pinangalingan pinagmulaan 
Respect-?i Galang, paggalang; pitagan; 

kamahalan: pagpuri. 
Respect í; Gumalang galangin; pintu- 

huin; puniintuhomagbigay puri mau- 

kül. matungkol. 
Respectability n Galang; kaga^angan pu- 
ri kamahalan; pagkaginoo 
Respectable-a Magalang ginoo binibini; 

mabini. 
Respectful-a Magalang mapagpitagan. 
Respecting-^rep Nauukol sa; tungkol 

sa. 
Respective a Karampatan; sarili. 
Respell v-Titikin uli 
Respirable-a Mabuti sa paghinga. 
Respiratory a-í^auukol sa paghinga. 
Respiration n Hininga. 
Respiren Huminga. 
Respite n-Palugit. 
Respite-í? Palugitin. 
Resplendent a-Maningning;makÍ8ap;ma- 

luningning; makislap 
Respond-í; Suniagot tumugon: tumutol; 

matungkol; maukol. 
Respondent-n Ang sumasagot; ang tu- 
mutol. 
Response-w-Tugon; sagot tutol. 
Responsible-a Mananagutin; may ka- 

tungkulang managot. 
Rest n Pahinga aliw; hinto katahimi- 
kan: kapahingahan kapayapaan; 
ang labis; ang natitira 
Rest-?; Magpahinga; maghin.to huminto; 

humupa. humimpil; tnmahimik. 
Resfeaurant-w-Karihan restaurant. 



Restitution n Pagsasauli. 

Restive a Balisa; malikot. 

Restless-a Malikot balisa magalaw. 

Restlessness-n Kalikutan pagkabalisa. 

Restoration-n Pagsasauli. 

Restore-í^Isauli: saulan. 

Restrain v Pigilin; pumigil; higpitan; sa- 

watain; awitin. 
Restraint-w-Pigil; kahigpitan; pag pi 

pigil. 
Restrict-u-Kulungin; ilagay ang hanga; 

pigilin. 
Restriction-n Pagkulong paglalagay ng 

manga hanga. 
Result-n Litaw; sagot; ang nangyayari; 

ang lumitaw. 
Result-í; Lumitaw; mangyari 
Resume i;-Ituloy; kunin uli. 
Resumption-n Pagmumula ng muli. 
Resurrection-7i-Pagkabuhay ng mulí; 

muling pagkabuhay. 
Resusticate v Buhayin uli. 
Resustication n-Muling pagkabuhay. 
Retail ?; Ipagbili ng untiunti. 
Retail-w Pagbili. 
Retain-t^ Bimbingin; lalamin; huag bi 

ti wan. 
Retainer-n Lalam bimbing. 
Retaliate-t^-Gantihin; gumanti. 
Retaliation n Ganti. 
Retard-v Antalahiní pigilin; luatan; 

magluat. 
Retardation-w-Pagpigil; antala. 
Reten tion-n Pagku ong; antala. 
Retentive a Maantalahin maabala. 
Reticence nKaayawan magsalita. 
Reticent-n-Ayaw magsalita. 
Reticle-n-Munting supot ó bayong. ' 
Reticular-a-Hitsurang kitid. 
Reticule-ti Hunting bayong. 
Retina w-Gitna ng mata. 
Retinue-n Manga kasama; katulong. 
Retire-l^ITmurong. humiwalay lumayo. 
Retirement-w Pagurong; paglayas; ka- 

tahimikan. 
Retiring a Nahihiya; tahimik. 
Retort-v-Sumagot; tumutol. tumugon. 
Retort-n Sagot; tugon; tutol. 
Retrace-i;-Guhitin; uli; bumalik 
Retract-r-Baguhin angsalita: tumalikod; 

talikuran; magkaila; umurong. 
Retraction n Pag urong pagkakaila. 
Retreat V Umurong; lumayo. 
Retreat w-Pag urong; pag layas; ihian; 

panambitan. 
Retribution-H Bayad; ganti; upa. 
Retrievable a Makabal3awi. 
Retrieve-v-Bawiin bumawi 
Retrocede 1/' Bumalik sa dati; umurong; 
sumama. 

39 



REV . 

Retrocession n-Pag balik sa dati; pag 

iirong. 
Retrograde-t; Bumalik; umuroug suma 

ma. 
Retrogression n Pag urong; pagbalik. 
Retrospect V Lumingoii; alalahanin. 
Retrospect n- Pag lingon; alaala. 
Return-v-Bumalik; muling bumalik; isa 

uli saulan. 
Return n-Pagbalik; pagsasauli. 
Reunion?* Katipunan pagtitipon; kapi 

sanan. 
Reunite v-Pumisan uli: muling ilakip. 
Reveal V Ipakita ipasabi; ilitaw. 
Revel-ti Piging Kasayahan; biro. 
Revel-v-Magbiro; sumaya 
Revelation n Pakita; pagpahayag. 
Revelry-w- Kasayahan; biroaii, ingay; 

kaguluhan; kaingayan. 
Renvenge V Gantihin. 
Revenge n-Ganti 
Revengeful a Ibig gantihin: ayaw pata 

warin. 
Revenue-n-Pakinabang tubo; buis 
Reverberate v Umalingawngaw. kumala 

sing. 
Reverberation n Alingawngaw. 
Revere-v Galangin gumalang, sambahin 

pintuhuin 
Reverence V Galangin pintuhuin. 
Reverencen Pintuho; gal an g; pi 

tagan. 
Reverend a Magalang; banal. 
Reverent a-Magalang; mababang loob. 
Reverential a Magalang: mapitagan. 
Reverie wBulayan; wari; pagwawariwari 
Reversals Kabaliktaran. 
Reverse v-Baguhin; baliktarin; bawiin; 

talunin. 
Reverse n-Pagkabaliktad. 
Reversea-Baligtad; gusot; maguió. 
Reversion-w-Pagkabaligtad. 
Revert-v-Baligtarin; bumaligtad: buma- 
lik. 
Review n Muling magmasiran; sivasatin 

uli. 
Reviewn Muling paguusisa; repaso; 

pagulit 
Revile-v Murahin; alimurahin; laitin; 

magalibugha. 
Revisal n-Paggagawa ng panibago. 
Revise vBaguhin; gawing panibago. 
Revise ?» Ikalawang burador. 
Revision-w-Pagkabago. 
Revival n-Pagkabago. 
Revive-iJ-Bubayin. 
Revocation w-Pagurong. 
Revoke-v-Umurong; paurungan; pawalan 

ang kabuluhan. 
Revolt 'vMagalsa; lumaban sa puno. 



306 



RIG 



Revolt-w Paghihimagsik ng bayan laban 

sa kanilang puno. 
Revolutions Pagkakagulo. 
Revolucionary a Nauukol sa giilo. 
Revolutionize-t^-Bagunin; ibaliin. 
Revolve z> Umikit uminog. 
Revolver ?i Rebolber. 
Revulsion-n-Kasuklaman 
Re ward-77 Gantihin, bigyan rg ganting 



Rewardn Ganti pala; bay ad: pabuya. 

Rheum n Nana. 

Rheumatism n Rumatismo 

Rhyme n Verso; tula. 

Rbyme v-Tumula: magverso; manida. 

Rhymstern Ang marunong magverso 

manunula 
Rib-?;-Tadyang. 
Rib V Maglagay ng tadyang, 
Ribbon-s Listón; siutas. 
Rite n Palay bigas 

Rich-a-Mayaman masagana; masaiapi. 
Riches n Kayamanan yaman. 
Rick-w Mándala 
Rickets n Sakit ng buto. 
Rickety a Usayanin; mahlna; 
Rid i;-Alisin. "palayasin. 
Riddances? Pagpapalayas. 
Ridden r. p. j^.-Nakasakay. 
Riddle V Bugtong bithay. 
Riddle-7/-Magbithay bithayin. 
Ride n-Sumakay sakayan; isakay; 
Ride-r»-Sakay. pagsasakay. 
Ridern Ang sumasakay 
Ridge n Palupo. 
Ridicule-v Bansagin uyamin tuksuhin; 

libakin. 
Ridicule-ti-Uyam; libak. 
Ridiculous a Makatatawa; matatawanin. 
Rife n Uso sagana marami. 
Riff raff ti Sukat manga tawung hamak. 
Rifle-^^-Nakawin; manduit. 
Rifle w-Rifle. baril. 
Rifler-w-Manduduit. 
Rift n-Lahang: bitak. 
Rift-t' Lahangin; lumahang. 
Rigt'-Sasakyan. kasangkapan. 
Rigt^-Maghihis gayakan. 
Rigging n Manga damit. 
Right-w-Katowiran katampatan; kaba 

nayaran. 
Right a Hustong; matowid; ganap; wa- 

lang kulang. 
Right-?? Towiran: ganapin; gumanap; 

husayin; ayusin. 
Righteous rt-Banal; matowid ayon sa 

katowiran. 
Rightful-a Ayon sa katowiran. 
Rigid-a-Batibot; matibay; mabagsik/ma- 

sungit. 



ROB 



307 



ROS 



Rigidity-Rigidness n-Katibayan. tibay; 

kabagsikan; kasungitan 
Rigmarole w Salitang huiighang. 
Rigor-?i-Kabagsikan. sidhi; kahigpi- 

tan. 
Rigorous-a-Mahigpit mabagsik. 
Rile V Labuin. 
Rily-a Malabo. 
Rill-w-Sapa. 
Rinin Gilid; tabi. 
Rimen Lahang; bitak: baitang iig hag 

danan. 
Rind-w-Balat; upak: talop 
Rinderpest w Peste ng kaiabaw. 
Ringn Singsing; bnklod: bilog. 
Ring t/ Bilngin; balisiisiiin. 
Ring-n Tunog 
Ring i;-Tnmnnog,- tunngin. 
Ringleader r<-Puno. 
Ringlet-n Sinsing na miinti kulot. 
Riot n Away guio ng marami pagaalsa; 

tunang malaki. 
Riot tJ-Magalsa; guraulo ang marami. 
Riotous a Maguió; palaaway 
Rip n-Tastas. 
Rip-f Tastasin; tumastas. 
RipeaHinog; magulang. 
Ripen V Huminog gumulang. 
Ripple wMunting alon. 
Rise w-Pagbangon;pinangalingan pinag 

mulaan; pagpapataas taas. 
Rise-t; Bamangon tumaas 
Risible a Makatatawa. 
Risk n Kapalaran kapaiiganiban. 
Riskf-Ilagay sa kapalaran. 
Risky a Maj^ panganib 
Rite n-Sermon. 
Rival a Malaban. kalaban. 
Rival w-Kalaban; katalo; katapat. 
Rival-v-Lumaban magkatalo. 
Rivalry-Rivalship n Pagkakatalo pag- 

laban. 
Rive V Labangin; lumahang; bitakin. 
River-w-Ilog. 

Rivet n-Pakoug maikli at makapal. 

Rivet I? Silsilin balnktutin. 

Rivulet n Sapa. 

Roach-n Ipis. 

Roadn-Lansangan, daan; carsada. 

Road steajd n Punduhan 

Roam V Lumakad gumala. 

Roana Rosillo. 

Roan n-Rosillo. 

Roar ti-Umangil; tumahol. 

Roar n Angil tahol. 

Roast-v-Ihawin; ibusa. 

Roast n Ihaw: pagbusa. 

Roast a-Naibaw inihaw. 

Rob-v Nakawin; harangin; magnakaw; 
nmumit; umitin. 



Robber n-Manloloob mangh aharang; 

magnanakaw; tulisan. 
Robbery-w-Pangloob pagnakaw; pag- 

umit 
Rober? Damit. 
Robbe u Isuot ang damit. 
Robust a May katawan mataba; bali 

saksakin; batibot pisigan: maugat; 

malakas; malaki. 
Rock w Bato; uga. 
Rocket n Kuetes. 
Rock V Hgain, lagyau ang bato. 
Rocky a Mabato mahina; masama. 
Rod-n Pirasong bakal panukat na may 

anim na baras ang haba. 
Rode-i' Nakasakay sumakay. 
Rodent a Mangatngat. 
Rodent n-Hayop na mangangagat. 
RoewBabaying usa; usang inahin. 
Rogue y» Tawong masami: hampaslupa. 
Roguery w Kasamaan 
Roguish-rt Palabiro; mapagbiro; masama. 
Roie n Gawa ng komediante. 
Ro\\-n Bilog; balot, 

Roll i^Gumulong gulungin; gumumon. 
Rolling pin n Paralis. 
Roman a-Nauukol sa Roma ó sa Ro 

mano. 
Roman Catholic w Católico Romano. 
Ronibnce-n Kuento. 
Romance u-Magkuento. 
Romanesque a Nakakahawig sa Roma. 
Romanism/i Kaukulan sa Roma, 
Romanize-v Gawin Católico. 
Romp-v-Maglaco magbiro. 
Romp-n Laro 
Rompish a-Magulo; malikot; mapagpa- 

laro. 
RoofnBubong; bubungan. 
Roofi.'Lagyan ang bubungan. 
Roofing n Kasangkapang ginamit sa bu 

bungan. 
Roofless a Walang bubong. 
Rookery n Bahay na malapit niasira. 
Room n Silid; kuarto. 
Room-v Tumira sa cuar o. 
Roominess-n-Kaluagan; Kaluangan. 
Roommate n Kasama sa kutrto. 
Roomy-a-Maluag. maluang. 
Roost-ri H apunan. 
Roost-v Humapon, 
Rooster n Manok. 
Root-^-Ugat pinagmulan. 
Root V i^gumuso. 
Rootlet n.Ugat na munti. 
Rope-n-Lubid 
Rope 1' Tali an ng lubid. 
Ropery -w-Gawaan ng lubid. 
Rope walk wGawaan ng lubid. 
Rosary -n Rosario. 



ROY 3 08 

Rose n Rosas. 

Rose v. imp Nabangon; bumangon. 

Roseatea May maraming rosas. 

Rose bud-n Rosas na hiiidi pa buiíuika. 

Rose bush nPuno ng rosas. 

Rosin n Adyangaw; resina, patada. 

Roster n Listaban 

Rosy a Kulay rosas 

Rot vBumulok; bumngok; boogin; la 

pukin; dumapok 
Rot-n Kabiilukan, kaboogin; lapok. 
Ro'tarya Mabilog 
Rotate-a Suiíodsunod. 
Rotate-i; Uminog; bumilog; bimialili. 
Rotation-/i Pagbahalili, pag ikit. 
Rotten-a-Mabulok; bugok; latok. 
Rottenness ti Kahulukan kahamakan. 
Rotund a Mabilog; lubos; puspos; pa- 

wang; buo. 
RotunJa-n-Bilog kabilugan. 
Rotundity Kotundness n- Kabilugan. 
Rouge-a-Mapula. 
Rouge-n-Blankete. 
Rouge-v-Magblankete. 
Rough a Maiaspang; bastos; walang pi- 

nag aralun: makapal ang balat, ha- 

raak. 
Rough-n-Tawong bastos. 
Roughness ii Kagaspangan; gaspang. ka- 

bastcsan. 
Round a-Mabilog. 
Round n-Bilog. 
Ronná-adv .Ssi paligidligid. 
Uonnáprep .-SsL paligid. 
Round-t; Bilugin. 

Round about-a-1 asuotsuot; maguió. 
Round about n Tío vivo. 
Roundish-a-Mabilog 
Round shouldered-a Hubog ang balikat; 

kuba 
Rouse t'Udyukan; ipabuya; buyahiu. 
Rout n Suplí; suko yalo. 
Rout i? Manalu; supiíin; pasukin. 
Route-n Daan. 

Routine-n-Pagkasunodsunod. 
Rove z/ Lumakad na walang tinutuntu 

ngan. 
Row n Ta'udtod; sulambi; talata; pag- 

kakasunodsunod. 
Row v-Gurnaod; sumagwan. 
Row-n-Gulo; basagulo. 
Rowdy-n Tawong bastos at maguió. 
Rowdy-a Bastos. 
Rowdyish-a Bastos. 
Rowdyism-n-Kabastosan. 
Rowlock n Lalagyan ng gaod ó sagwan. 
Royal a-Maran gal; dakila; nauukol sa 

hari. 
Royalist n Ang sumusunod sa utos ng 

hari. 



RUS 



Royalty M-Karangalan. kadakilaan; ka- 

harian; tubo. 
Rubv Hilurin humilot; kusutin' 
Rub n Hilot: kusot. 
Rubber-n Goma. 

Rubbish-n Kasukalan; pinag linisan. 
Rubify V Papagbagahin. 
Rubyn-Batong niahal. 
Ruby a Mapula. 
Rudder-n Ugit 
Ruddy a-Mapula mamula. 
Rude-a Bastos, bangingbangin; buhong; 

walang galang; tampalasan tali pan 

das. 
Rudiment n Pamula; pinagmulan. 
Rue 1? Magsisi. 

Ruefula Malungkot mapanglaw. 
Ruff n-Pelegas 
Kuff í; Pelegasin. 
Rut'fian-n Taw( ng bastos; ang nakama 

tay. 
Ruffian a Masama bastos. 
Ruffle w Pelegas. 
Rug-w-Banig 

Rugged a Malakas; mabanginbangin. 
Rugose-aKuno kunot kulubot. 
Ruin n-Kasiraan paglilipol sira; lan- 

sag; pagkalansag pagkasira. 
Ruinn Sirain; lupulin; lansagin. 
Ruination-:^ I agkasira; pagkalansag; ka- 
si raan. 
Ruinous a-Makasisira. 
Rulen-Regla; utos halimbawa; punong 

aral. 
Ru e ■y-Maghari; magpuno mamuno. 
Ruler n eglador, hari; puno. 
Rum-n Alak. 
Rumble v Umugong. 
Ruminant-a-Nangunguya. 
Ruminate-í'-Nguyain . 
Ruminationn Nangunguya. 
Rummage n-Paghanap 
Rummage f-Hanapin ng pilit. 
Rumor n Balita; alingawngaw \ sabisabi. 
Rumcr-t; Magbalita umalingawngaw. 
Rumpn Pigi; kalamanan. 
Rumple-v Gumusot gusutin. 
Rumpus n Basagulo guio, pagtatalo. 
Run-i;-Tumakbo. 
Run n Takbo. 
Riingv.p p. Tinugtog. 
Rung-w-Baitang ng hagdanan. 
Runlet-n-Apa. 
Runner-Ti Ang tumakbo. 
Runt-^Tawong pandak 
Rupture r^ Pagkasira pagputok. 
Rupture-?; Sumirá pumutok. 
Rural-a-Nauukol sa bukid. 
Ruse ?í Paraan; daya; hibo. 
Rush V Biglain; sumulong ng pabigla 



SAG 309 

Rush 71 Kabiglaan 

Rusk-'^-Biskit. 

Russ 71 Aug taga Russo. 

Russet-a-Mapulapula. 

Russian -n Tawong taga Ruso. 

Rust-n Kalawang. 

Rust i; Kumalawang. 

Rustica Taga bukid; magaspang; iiia- 

balat 
Rustic-n Taw ong taga bukid ó parang. 



SAL 



Rusticate-i)-Tunnra sa bubid ó parang. 
Rustication-n-Pagtitira sa bukid. 
Rusticity-^i-Kagaspangan; k a h u n g h a - 

ngan. 
Rustle-t' Kumaluskos. 
Rustle-n-Kaluskos. 
Rusty-a Makalawang; kalawangin. 
Rut-7i Bakas 
Ruth-n-Awa, 
Ruthless a Walang awa ó habag. 



S 



Saan w Tawong gubat. 
Sabbath-Ti-Panahon ng pag papahinga; 

lingo. 
Sabática Nauukol sa lingo. 
Saber Ti-Sable; sandata. 
Sabot 7i-Bakia. 
Sabre-?^i Sable. 
Sac-7i Bayong. 
Saccharine-a-Matamis. 
Sack /z-Payong; supot. 
Sack V Isilid sa bayong. 
Sack cloth n Langotse. 
Sacker-^i Manduduit. 
Sackful n- Laman ng bayong. 
Sacking n Langotse. 
Sacrament-^i Sacramento. 
Sacramental a Naukol aa sacramento. 
Sacred-a-Nauukol sa Bathala; inalay; 

banal. 
Sacrifice-n Alay 
Sacrifice-f-Ialay. 

Sacrilege 7i-Pagmura sa ngalari ng Dios. 
Sasrilegious a Ayaw sumamba sa Dios. 
Sad a Mulungkot;; mapanglaw,mahapis; 

mahambal kahambalhambal. 
Sadden-i^-Malungkot pumanglaw; huma- 

pis humambal. 
Sadness n Kalungkutan. kapanglawan; 

hapis kahapisan. hambal. 
Saddle n Siya ng kabayo. 
Saddle-i^-La^yan ng sia sng kabayo. 
Sad iron ti Plancha 
Safe-a Walang panganib; tiwasay, ma- 

husay. 
Saf e 72 K^ja ng bakal. 
Safe guard 71 Ban tay; katulong. 
Safe-keeping 7?.-Pagiingat. 
Safety-Ti-Katiwasayan kahusayan; ka 

walan ng panganib. 
Sag7;-Humubog; bumaluktot. 
Sagacious-a-Matalas; tuso, matalino; 

marunong. 
Sagaciousness-Ti-Pagkatuso; katusuhan , 

katalinuhan: karunungan; dun ong; 

katalasan; talas. 



Sagacity-71-Talas; katalinuhan; katala 

san; pagkatuso. 
Sagamore n Puno sa manga Indio sa 

America. 
Sage7^-Tawong marunong; mago. 
Sage a Marunong: mátalas. 
Sagittal-a Parang pana. 
Sago n Sago. 

Said-i; m^.ífe^ ^;.-Sinabi; nagsabi. 
Sail-7^ Layag. 

Sail V Lumayag; layagin. 
Sail boat n Bangka na may layag. 
Sail cloth-7i Kayo naginamitsa paggawa 

ng iayag. 
Sailer-7i Sasakyan na may layag. 
Sailor TiMagdaragat. marinero. 
Saint n Santo. 
Saintlines8-7* Kasantosan. 
Sake-Ti-Dahilan; katowiran. 
Sal n Asin. 

Salaam-7i-Bati: yukod. 
Salaam-tJ-Umukod, batiin; buniati. 
Salable a Mabili. 
Salaeratu8-7i-Sal de sosa. 
Salam-7i-Bati; yukod; yuko; pugay. 
Salam v-Bumati: batiin. 
Salary-7i-Sahod; ang kini'a; upa; bayad. 
Sale w-Pagbibili almoneda. 
Saleable a Mabili 
Saleratus-7i Sal de sosa. 
Sales man 7i Ang nagtitinda. 
Salient a Palundag; palukso. 
Saliferous-a-May kahalong asin, maalat. 
Salify i^-Haluin ng asin. 
Saline-a-May kahalong asin. 
Saline-Tt-Bukalan ng asin. 
Saliva n La way. 
Salival-Salivary-a Malaw^ay. 
Sallow a M»putla. 
Sallowness-n Putla. 
Sallyv Lumabas ng pabigla. 
Sally 7i-Pag labas; labas. 
Salmon. 7* Salmon. 
Salon-7i Salas. 
Saloon n Salas. • • 



SAN 



310 



SAV 



SaltnAsin. 

Salt rt-Maasin. 

Salt-v Asinan; asnan. 

Saltish a-Maa^iu. 

Salubrious-a Makabubuti. 

Sahibrity-n Kabutihan ng buhay. 

Salutary-a Magaliiig; mabuti. 

Salntation-n Bati yuko. 

Salute n Bati; yuko pagbati; pugay. 

Salute vYumuko; bumati; magpugay; 

magbígay galán g, 
Salvagen Pagligtas ng sasakyan. 
Sal vation-n-Kalual batían; pagligtas. 
Salve í^-Gamot na pamahid sa sugat. 
Salver w-Bandeja. 
Salvo-w-Taan; dabilan. 
Salvo-w Pagputok ng kanyon 
S:^me-aYaon din; nga; din: magkatu- 

lad. 
Sameness n Katulad pagkatulad pagka 

kawangki. 
Sample-n-Halimbawa; tikim; katulad. 
Sample V Tumikim tikman. 
Sanable-a Makagagaling. 
Sanative íi'Makagagaling. 
Senatorium n Tinitiraban ng manga may 

sakit. 
Sanctification-w-Gracia ng Dios: kaloo- 

ban ng P. Dios. 
Sanctimonious a- Banal mapagdasal. 
Sanctimony n Kabanalan. 
Sanctify 2/ Sambahin ialay sa P. Dios. 
Sanction-n-Pahintulot tulot; kapaya- 

gan. 
Sanction-í/ Pumayag pahintulutin; ipa- 

hintulot. 
Sanctuary w-Lugar na lualhati 
Sanctum-w-Lugar na malualhati. 
Sand w-Buhangin. 
Sand t/Magbudbod ng buhangin. 
Sandal-n Sandalias; sinelas. 
Sand crab i/ Alimahgo. 
Sand paper n-Papel de lija. 
Sandwichn Dalawang pirasong tinapay 

na may isang hiwang carne sa git- 

na. 
Sandy C5 Mabuhangin. 
Sane n Buo ang isip malinaw ang isip. 
Saneness-n Kalinawan ng isip. 
Sangi?. imd.-Knmanta. magkanta. 
Sang froid n Katabimikan kav^alan ng 

interés. 
Sanguiferous a May kahalong dugo. 
Sanguificationn Paggawa ng dugo. 
Sanguinary nDugodugoan; dumudugo. 
Sanguine a Mapula; kulay dugo mani- 

ngas; maasahan. 
Sanguineous-a May maraming dugo; ku- 
lay dugo. 
Sanies nNanang malabnaw. 



Sanitarium H-Tinitirban ng mga may 

sakit. 
Sanitation v Sanidad. 
Sanity n Kalinawan ng isip. 
Sank-t; imp. Nalunod umanod, 
Sap n Gata katas dagta. 
Sap V Gum asgas bumina. 
Sapid a Malas »; malasap. 
Sapience-n Karunungan dunong: kata 

linuhan. 
Sapient a-Marunong; mátalas; mátalas; 

tuso. 
Sapless a VValang katas; walang gata. 
Sapling riMunting kahoy. 
Saponaceous a-Parang sabon: masabon. 
Saponify v Maging sabon. 
Sappy a Madagta. 
Saracen-7i Tawong taga Arabia. 
Saracenic-Seracenical a Nauukol sa Ara 

bia. 
Sarcasm-w Uyam; alipusta; birong ma- 

saklap 
Sarcastic a Mauyam; maalipusta. 
Sardine-n-Sardinas; halobaybay tunsoy. 
Sardonic a Mauyam. 
Sarsaparilln-w Sarsaparilla. 
Sash n Pamigkis; pasamano. 
Sat?; fw;;. IJmupo; nakaupo. 
Satan-n Satanás; ang' demonio. 
Satanic Satanical a-Nauukol sa demonio. 
Satchel w Saco de noche. 
Sate v-Mabusog. 

Satellite nAlila ng tawong dakila. 
Satellite a Malapit; kasama; kalapit. 
Satiate i;Bumusog: busugin; magkasia, 

sandatin: buy a in. 
Satiate ii Busog puno. 
Satiation Satiety-ii Kabusugan kahu 

yaan; pagkasiya. 
Satin-w-Kayong sutla na makintab. 
Satire n-Uyam. 
Satiric-Satirical a Mauyam. 
Satirize-l^lJyamin magalibugha; ali- 

pustain. 
Satisfaction-w-Tuwa: aliw; bayad; lugod; 
galak; ganti kabusugan; ikababa 
y ad. 
Satisfactory a Matuwa; busto: maaliw. 
Satisfy i?-Busugin bayaran; gantihin. 
Saturate ?? Ibadbad; basahin. 
Saturation-M-Pagbabasá pagbabadbad. 
Saturday ti-Sabado. 
Sauce-n-Sarsa. 
Sauce-t? Ilagay ng sarsa. 
Saucy a Mangabas; matapang. 
Sauer kraut n Repolio. 
Saunter i7-Ma gpasial . 
Saunter-n-Pasial. 
Sausage n Sori^o. 
Savage-w Salbahi; tawong gubat. 



SCA 

Savage a Lubhang hunghaiig; yalbahi. 
Savageness-Savagery/i-Kasalbahian 
Savant-n Tawoiig marunong; mago. 
Savez' Tubsin: iiigtas; sagipin; gumibik; 

niagtipon upnnin. 
Savejjrep. * ukod sa. 
Saving-a-Maimot; hind i gastador, liindi 

burara 
Sawing prej). té conj Bukol sa. 
Saving-M-Ang iiiipon. 
Saviorn-Dios, Bathala; ang may kapal; 

ang manaiiakop. 
Savor-w-Lasa 
Savor ?;La8ah in; malasa. 
Savory-a MalaHa; masarap. 
8aw-2/. imp. Nakita; kinita. 
Sawi*-Lagari. 

Sawi; Maglagaii lagarian. ' 

Sawdust-n-Pinaglagarian 
Sawmil n Makinang lagarian. 
Sawyer-n-Maglalagari. 
Saxon n Alenian. 
Say-'y-Magsabi sabihin; wikain: nmgwi 

ka; say say in magsaysay. 
Say n Fagwiwika pagsasabi kasaysayan. 
Saying w Patiiugot; kasabiiian. 
Scab-n Langib. 
Scabbard w Baina. 
Scabby-a-Malangib. 
Scaffold-n-Bitbitayan; tablado; 
Scald-t7-Banlian. 
Scald-w-Banli. 
Scald-a-Malangib . 

Scale-n-Kiskis; kaliskis; panindjag. 
Scale v-Kaliskisin alisin ang kaliskii^. 
Scalp vTuktok ng ulo. 
Scalp i?- Alisan ang tnktok ng nlo. 
Scaly a-May maraming kaliskis. 
Scamp n Tawong masama. 
Scamper vTumakas tumakbo; maglaro. 
Scampern Takbo 
Scan v-Tumingin; siyasatin. 
Scaiidal-n Escándalo. 
Scandalize V Hiyain ang kapwa gunia 

wa ng escándalo mag escándalo. 
Scandalous a Masama; makahüiiya; es 

candaloso 
Scant a Kulang kakaunti damot. 
Scant v-Ilagay ng hanga. 
Scantling n Trocillo. 
Scanty-a Salat kaunti kulang, tumal; 

maliit. 
Scape tJ-Tumekas; umalis; niakawala. 
Scape grace-w-Tawong masama. 
Scapula n Butong paypay. 
Scar w-Piklat; galos. 
Scarce a Damot tumal; madalang. salat; 

bihira. 
Scarce adv. Halos wala; kagyat; líalos; 

hindi. 



311 



SCI 



Scarceness-Scarcity w Kadalangan katu 

malan. 
Scare t7 Takutin; tunmkot bugavvin; gn 

latin gitlahin. 
Scare n Takot gitla gulat. 
Scarecrow n Pamaog;panakot;pamuga\v. 
Scarfn Pamigkis. 
Scarf skin-wBalat sa ibabao. 
Scarlitina-n Escarlatina 
Scarlet n Mapula. 
Scarlet n-Pula. 
Scarletfever?< Escarlatina. 
Scath-n Kasiraan; sakit kasakitan ka 

saliwahang palad; sakuna: kasalatan 
Scathe i; Itapon sirain; lipnlin saktan 
Scatter t' Isabog; ikalat; budburin; sa 

bugin sumabogi isambulat sambula 

tin;; sabugan; ibudbod. 
Scatter brain n-TawoDg mahina ang is i p. 
Scavenger-w Taga linis ng dumi. 
Scene n Tingin acto. 
Scent i^-Amoyin. 
Scent n-Amoy. 
Scepter-Sceptre n-Tungkod ng hari, ka 

pangyarihan ng hari. 
Sceptics Ang may duda. 
Sceptics? May duda. 
Schedule n Listaban kasulatan. 
Schedule v Ilista listahin. 
Scheik n Puno. 

Scheme ?i Katha; paraan; akala. 
Scheme-i? Akalain; kathain. 
Schilling-^i Sicapat 
Schism n-Paghihiwalay. 
Schnapps n-Gen^bra. 
Scholar-wAng nagaaral; tawong marn- 

nong; mago; tinuturuan. 
Scholarly t; Marunong. 
Scholarship w Karunungan; pagaaral 
Scholastic a Nauukol sa nagaaral ó 

sa escuelahan. 
School n Escuelahan. 
School-i/'-Ipagaralin; turuan magturo. 
School book w Libro na ginagamit sa 

escuelahan. 
Schoolboy n-Batang lalaki na nagaaral. 
School fellow-n- asama sa escuelahan. 
School girl-n Batang babayi na nagaa- 
ral. 
School house-w-Bahay ng escuela. 
School master-w Maestro t*a escuelahan; 

ang nagtuturo. 
School mistress-n Maestra babayingnag- 

tuturo. 
Science m Karunungan. 
Scientific-a-Nauukol ea harunungan. 
Scientist-w-Tawong marunong; mago. 
Scintilla-w Pisasong munti. 
Scintillant n-Maningning; maningas. 
Scion-w-Supling 



8GR 

Scissors-í; Gupitin; guntingin. 
Scissors w Gunting. 
Scoff n ITyam: libak. 
Scoff-t;-Uyamin, mangnyam; libakin; 

laitan: mangbadya. 
Scold V Sisihin. gasaan. 
Scold-n-Ang nagpapasisi. 
Sconce-w-Kuta kubo hadlang; bao ng 

ulo. 
Scoop-w-Sandok na malaki. 
Scoop-iJ Sandokin; magsandok. 
Scope w Tudla. 
Scorch 7/ Silabin; umangi. 
Score n-Tanda 
Score-v-Tandaan. 
Scorn-v Umnpasala; nyamin; libakin; 

laitin. 
Scorn n Libak; uyam npasala. 
Scornfula Mauyam.maupasala malibak. 
Scornfulness-w Kalaitan kalibakan. 
Scot-n Tawong taga Escosia. 
Scotch-v-Siigatin; saktan. 
Scotch w-Sakit; sugat. 
Scot-free-a-Walang bayad: walang sii- 

gat 
Scoundrel-n Tawong hamak at masama. 
Scoundrel a Masama; hamak; suitik tak- 

sil. 
ScoLindrelism n Kahamakan;ka«;aitikan; 

kataksilan. 
Scour?/ Hilurin: iknskos kuskosin kis- 

kisin; maglinis linisin. 
Scourge n Palo; látigo; hampas; pang- 

hampas. 
Scourge-i?-Paluin: hampasin. 
Scout'V Tumaneri; huag tangapin; manu 

bob; subukin; tumiktik; tiktikan. 
Scont-n-Tiktik taga panubok; manunu- 

bok. 
Scowl-n Sibangot 

Scowl-r Magsibangot; sumimangot. 
Scrabble V Agawin: magsungaban; isun- 

gab. 
Scrabble-n-Pag aagaw; agawan; sunga- 

ban. 
Scrag-n Bagay na manipis ó payat 
Scraggy a-Payat; manipis. 
Scramble-t; IJmayaw; agawin. 
Scramble n- Pag agaw; agawan 
Scrap-n-F'irapo. 
Scrape v Galusin; kaskasin: kuskusin; 

kalisan; nmalitiit. 
Scrape-w Galos; kaskas: kuskos. 
Scrapern Kudkuran; kaskasan; pánga- 
los, pan gay od. 
Scrapings w-Pinagkaskasan. 
Scratch-v-Kamutin; kumamot; uniuk- 

yabit. 
Scratch-n-Kamot: galos; ukyabit. 
Scra^vl w-Sulat na hindi mainam. 



312 



SEA 



Scrawl V Snmulat ng hindi mainam. 

Scrawnya Payat, 

Screak-i;Sumigaw; umalatiit. 

Screak n Sigaw; alitiit 

Scream v Sumigaw; tuniili. 

Screamn Sigaw; tili 

Screach v Sumigaw; tumili 

Screach-n Sigaw^ tili. 

Screen n Tabing: panabing panambil. 

Screen v Kiimalong kalongin; tumabing. 

Screw-n-Tornillo 

Screw drivern-Pangpihit ng tornillo. 

Scribble-iJ Sunuilat ng hindi mainam. 

Scribble- n Sulat na bastos. 

Scribe n Taga sulat 

Scrimage M Laban; basagulo; talo. 

Scrimp vKulangin; kumulang. 

Scrim p-a Kulang. 

Scrip-^i Maikling sulat. 

Scrijitural a Nauukol sa Santa Escri- 
tura. 

Sciipturen Santa Escritura. 

Scrivener n Taga sulat. 

Scroll-w-Balufcan ng papel; listaban. 

Scrotum-Ti-Supot ng dalawang itlog. 

Scrub-i;Magisisi; maglampa&o. 

Scrub-a Masama karaniwan hamak. 

Scrub n-Tawouir hamak 

Scrubby-a-Magaspang bastos. 

Scrnff w-Batok. 

Scrunch v Ngumasab. 

Scrupulous-a Maingal ; may dula. 

Scrutinizes Siyasatin usisain. 

Scrutiny n-Pagsisiyasat pag uusisa, 

Scud-t; Kumilos ng maliksi. 

Scuffle n-Sungaban; babag kaingayan; 
buno. 

Scuffle ?;Magbuno magsungaban; mag- 
main gay. 

Sculk-v Tiimago magtago, tumakas. 

Scull-n-Gaod; saguan. 

Scull-v-Gumaod, sumaguan. 

Scullion n-Alila sa koaina. 

Sculptor n Escultor. 

Sculptural a Kauiikol sa escultura. 

Sculpture w Escultura. 

Sculpture i' Tdukit. 

Scum-n Subo; bula. 

Scum V Salukan. 

Scurf-w-Bnni; balagubak; langib. 

Scurf ya-Mabalakubak. may buni 

Scurf y-v-Umalis na madali; tumakbo. 

Scurry-w-Biglang pagalis. 

Scurvy n Buni 

Scurvy tt Malangib; may buni. 

Scuttle-iJ-Tumakbo; magmadali. 

Scuttle n-Kadalian; pagmamadali;takb'o. 

Scythe n Lilik. 

Sea-w-Dagat. 

Sea board-rfc-Baybay dagat 



SED 31 

Sea breeze-7*-Hanging nangaling sa da- 

gat. 
Sea coast n Baybay dagat. 
Sea coast-a-Nauíikol sa baybay dagat. 
Sea farer-w Magdaragat. 
Sea hog n Pagong 
Seal-w Tanda timbre. 
Seam-?i-Dugtong; tahi. 
Seam v-Tabiiii. 
Sea man-w Magdaragat, 
Seamless a Walang tahi. 
Seamstress n Mananahi. 
Sea port-n Bayan na nilapitan ng manga 

sasakyan. 
Sear-n Tuyo malata; lanta. 
Sear í;-Matuyo; lumanta. 
Search v Flanapin humanap; kapain; 

siyasatin; usisain. 
Search n Paghanap. 
Sea shore n Baybay dagat. 
Sea sick a Lula malula. 
Sea sicknes^s-n Sakit na lula. 
Seaside w-Bahay dagat. 
Season-n-Panahon; kapanahunan. 
Season-v Pasarapin. 
Seasonable-a-Ayon sa panahon. 
Seasoning n-Manga paminta at asin. 
Seat n XJpuan. 
Seat í; Umupo. 

Sea ward adv Sa gawing dagat. 
Sea weed-n-Damo sa dagat. 
Secede V Umalig; humiwaíay lumayo. 
Secession-M Paghihiwalay; pag alls. 
Seckelw- Peras na munti at matamis. 
Seclude-t^ Itago. kulungin. 
Seclusionw Pagtatago 
Second a Ikalawa kasunod, isa. 
Second-w-Kasama: ang ikalawa. 
Second v-ITmayon. 
Secondary a Ikalawang. 
Secondary-w Pan gala wa. 
Second hand a Hindi bago nagamit i?a. 
Scondly «i?!? Sa ikalawang lugar. 
Second-rate-^-Ikalawang classe. 
Secret n Lihim. 
Secret-a-Nakatago tinago lihim. 

Secretary-n-Taga sulat kalihini. 

Secretaryships Katungkulan kalihim. 

Secrete-v Itago magtago; itaan. 

Secretion w-Pagtatago, 

Sect n-Lahi; hinlog. 

Sectarian-a-Nauukol sa lahi ó hinlog. 

Section-n-Hiwa: parte; piraso; bahagi. 

Secure-a Matibay; tiwasay; mahusay. 

Secure v Higpitan; talian. 

Security-n-Katibayan; kapanatagan; ka- 
siguruhan. 

Sedate a Mabait; tahimik. 

Sedateness-w Katahimikan; babaitan. 

Sedative a Mapahimpil. 



I SEL 

Sedentary-a Palaging nakaupo. 
Sediment n-Latak. 
Sedimentary-a Nauukol sa latak. 
Sedition n-Gulo paghihimagsik; pang- 

hihimagsik laban sa puno ó gobierno. 
Seditious (2 Maguió; sowail. laksil. 
Seduce v Umapid; makiapid lumuyatan; 

ihagis. 
Seduction M-Pakikiapid; apid; lamuyot. 
Seducer-n Ang nakikiapid. 
Seductive-a Mapanghalina. 
Sedulous a-Masipag. 
See i^-Tumingin; makita; tanawin. 
Sped n Binhi; buto. 
Seed V Tamnan magtanim ng binhi. 
Seedling n Punla 

Seeds man n Ang nagtitinda ng binhi. 
Seed time n Panahon ng pagtatanim. 
Seedy a May maraming binhi; mabinhi; 

ulianin; luma; laon. 
Seek V Humanap: hanapin. 
Seem i^-Maghitsurang; tumulad; maka- 

hawig; hiimawig. 
Seeming-aTilang. 
Seemingly-íiíív. Tila. 
Seemly a-Bagay akma. 
Seen-v. p p.-Nakakita; nakita; kinita; 

tiningnan; tinanaw. 
Seer w-Ang nanunuod. 
See saw-w-Laro ng mga bata. 
Seethe V Kumulo. 
Segment nPutol. parti; piraso. 
Segregate t;-Hiwalayin; partihin. 
Segregation 71- Pag hihiwalay; kahiwala- 

yan. 
Seine n Kitid panti: lambat. 
Seismal Seismic-a Nauukol ó ginawa ng 

lindol 
Seize-17 Hulihin; dakpin: kunin; dampu- 

tin: hawakan ng mahigpit. 
Seizure-n Pagkuha; pagdampot; dakip; 

dampot. 
Seldom-ai^t^.-Madalang; bihira. 
Select a-Hitang; malinamnam; pinili. 
Select-^^Humi^ang; pumili; lisanin; hu- 

malaw. 
Selectionn Pagpili; paghirang. 
Self a-Sarili. 
Self abasement n Hiya; pagpahamak ng 

sarili. 
Pelf conceit-n Kahambugan; kapalaluan. 
Self defense w Pagtatangol sa sarili. 
Self denial-n-Pagtitiis katiisan. 
Self esteem-n-Pagmamahal sa sarili. 
Self-evident a Talagang mahwanag. 
Self government-n Pag gogobierno sa 

sarili. 
Self interest w-Sariling interés. 
Selfish a Maingitin; maramot; kuripot, 
masakim. 

40 



SEN , 

Selfiahness-n Kariputan karamutan pag 

kakaiiigit. 
Self love-w Pag ibig sa sarili. 
Self made-cf-Ginawa ng sarili. 
Self possession-n Katahimikan;kaV)aitan 

kabinian 
Self same-a Yaon din; yaon nga. 
Self seeking a Maramot. 
Self sufficient a Hindi kailangan ng ka 

tulong husto. 
Self-will nKatigasan ng ulo; lakas loob. 
Self-willed a Matigas ang ulo. 
Sell-v Magtinda magbili; ipagbili. 
Sell-n Kabiruan biro. 
Selvage Selvedge n Gilid ng kayo. 
Selves a Sarili rin. 
Semblance-n Hitsura; pagknkatnlad. 
Semiannual a Nangyayari ng rnakalawa 

sa taontaon. 
Semi brebe-a-Nota su timsika. 
Semi circle n Kalahating bilog. 
Semi colon-n-Punto y coma 
Semi diameter-w Layo buhat sa ubod 

hangaiig sa lasbas ng isang bilog. 
Semifluid-a Malapot pa; hindi malab 

naw- 
Semi lunar a Hitsurangkalahatingbuan. 
Semi monthly a Mangyayari ng makaia- 

wa sa buan buon. 
Semi monthly w-Ang nangyayari nang 

makamakalawa sa buan buan. 
Seminal a-Nauukol sa binhi. 
Seminary w Colegia ng babayi. 
Somi tone n ' alahating voces. 
Semi weeky a Mangyayari ng makama- 
kalawa sa lingo lingo. 
Senaray a Nauukol sa anim. 
Senate-M Kapisanan ng mga nag lalagda 

sa Amerika. 
Send-i/ Ipadala; sunduin; ipasundo; utu- 

san paroonin magpadala. 
Sensecent a-Tumatanda 
Senile-a Nauukol sa katandaan. 
Senility t?< Katandaan. 
Senior-a-Matanda sa lahat 
Senior w Ang matanda sa lahat sa isang 

lugar. 
Seniority wKalagayang matanda sa la- 
hat. 
Sen8ation-??-Pagdaramdam;karamdaman. 
Sense n Bakit;dunong;karunungan; isip; 

k-elooban. 
Senseless a Walangdamdam; walangka 

hulugati; tulig 
Sensible-a-Maramdaman; mahalata; ma 

nipis. 
Sensitive a Maramdarain; mahapdi; ma- 

nipis. 
Sensual a Nauukol sa damdam; malibog; 

hamak; mal and i. 



314 



SER 



Sensuality-^ Kabilugan. 
Sent V. imp & p. 59. Ipinadala. 
Sentence-n-Hatol pasiya sentencia. 
Sentence v-Hatulan; magpasiya 
Sentetious a May kahulugan maikli 

at masaklap. 
Sentiment-w-Akala pakiramdam; panag 

hoy. 
Sentinels Bantay tanod. 
Sentry n Bantay; tanod. 
Sepal-n Dahon ng bu aklak. 
Separable-a Mangyayaring ihiwalay. 
Separate-alba; di kasama tangi. 
Separate I'-Ihiwalay hiwalayin; ibiikod; 

itangi: iloyo lumsyo; mamukod. tu 

miwalag 
Separation n-Paghihiwalay, pamu mu 

kod; pagtaboy. 
Sepoy -y-Tawong taga India. 
Sept n Lahi. 
Septangle n Anomang bagay na may 

pitong sulok. 
September n-Setiembre 
Septenary a Nauukol sa pito. 
Septennial a Magluat ng pitong taon. 
Septuagenarian-^ Ang tawo na may pi- 
tong puong taon ng gulang. 
Septuagenary a Nauukol sa ó mayroong 

pitong puong taon. 
Septuple a Makapitong duble. 
Sepulcher w Baunan: libing; libingan. 
Sepulcher v Ilibing 
Sepulchral-a-Nauukol sa libing ó sa ba- 

unan. 
Sepulture n Paglilibing. 
Sequel w Karugtong. 
Sequence w-Karugtong. 
Sequent-^-Sumusunod. 
Sequester r- 1 ta go sa may ari. 
Seraph n Angel. 
Seraphic a Nauukol sa angel. 
Sere aTuyo; lata. 
Serenades Serenata; harana. 
Serenade-v Magserenata; magharana. 
Serene a Tahimik; niaalÍAvalas; mabait. 

walang kaba. 
SerenitySererieness ??. Katahimikan; ka- 

tiwasayan 
Serf n Alipin: talisuyo. 
Serfage Serfdom w I'agkaalipin. 
Serge-n Kayong de lana. 
Sergeancy sergeantship-w- Pagkasargen- 

to. 
Sergeant-n Sargento. 
Series wPagkakasunodsunod. 
Serious a-Pormal; totoo; tunay; maga- 

lang. 
Sermon n-Sermon. 
Serous a Malabnaw^ 
Serpent-n-Ahas; alupong. 



SEX 



315 



SAR 



Serpentine n Nauiikol sa ahas ó sa alu- 

pong. 
Serried a Masinsin; makapal. 
Servant-n Alila; utusan; talisuyo. 
Serve v Alindugin, magsilbe; silbihan; 

niaglingkuran 
Service n Servicio alindog; lingkod: 

bandog kapagalan; panuyo. 
Serviceable-^ Magagainit rnapagkiki- 

nabangan. 
Servile a Hamak; nauukol sa alila. 
Servility n-Kahamakan. pagkaalila. 
Servitude n Pagkaalila; pagkaalipin. 
Sessions Sesión pagkakapiilong. 
Set-v Ilagay; maglagay; naglagay. 
Set a-Pirme matibay. 
Set-n Paglubog. 
Setoff M-Sangkap. 
Setose-Setous-a- Vlatutsang. 
Settee n Uupuan na mahaba, 
Settle-w uupuan na mataas ang san 

dalan. 
Settle tJ-Bayaran; payapain tapusin; 

magtuos. tubsin; tumindi. 
Settlement n-Pagbabayad; pagtuos. 
Settlings n Latak lining. 
Setto n-Laban; talo babag; away. 
Seven-a Pitong. 
Seven n Pito. 

Seven fold a Makapitong dable. 
Seventeen a Labing pitong. 
Seventeen n Labing pito 
Soventeenth-a-Ikalabing pito. 
Seventh-n Ang ikalabing pito. 
Seventh a Ikapito. 
Seventh/t Ang ikapito. 
Seventieth a Ikapitong puo. 
Seventieths Ang ikapitong puo. 
Seventy a Pitong puo. 
Seventy n Pitong puo. 
Sever-vlhiwalay humiwalay turnangal; 

tangalin. 
Several a Hang. 
Severally-aííf.-Ilangilan. 
Severance n Pagtatangal. 
Severe a-Mabagsik; mabangis; masu 

ngit. 
Severeness-Severity-n-Kabagsikan; kasu- 

ngitan. 
SewnMaHahi; tumahi; tahiin. 
Sewer n Mananahi. 
Sewern Sangka. 

Sex n Kaibhan ng lalaki sa babayi. 
Sexagenerian-nTawo na may anim na 

puong taon ang gulang. 
Sexagenary a May anim na puong taon. 
Sextant wlkaanim na bahagi ng isang 

bilog. 
Sextuple a MakapHong duble. 
Sexual a Nauukol sa sexo. 



Shabbiness-n-Kahaniakan; pagkapunit 

punit ng damit. 
Shabby a Lamuymoy, punitpunit ang 

damit hamak. 
Shackle n Panj^apos. 
Shackle t; Gapusin. 
Shad-n-Bumbuan; katkat. 
Shade-n Lilim; kalong. 
Shade v Ikalong; lumilim. 
Shadow-n-Anino; lilim. 
Shadow-i; Maanino bumuntot. 
Shadowy a Maanino: makahlim. 
Shady a Malilim 
Shaft-w Tangnan;bitbitan;kasangkapang 

paulaban 
Shagged a Magas pang. 
Shah n Hari sa Turkia. 
Shake-v Pagpagin; yanigin; ipagpag; pas 

pasin; pumaspas. 
Shake-w-Paspas pagpag; yanig. 
Shaker n Pamagpag pamaspas. 
Shaky a Mahina; hindi matibay. 
Shale nBalat. 
Shall i'-Kailangan. 
Shallop-n- Bangka. 
Shallow a Mababaw. 
Shallow n-Lugar sa ilog na babaw. 
Sham n Daya hibo kasinungalingan. 
Sham a Magdaraya nauahihibo. 
Sham-v Magkonowari; hibum; dayain. 
Shamble-t'-Lumakad ng pagiraygiray. 
Shambles w Patay an. 
Shame nHiya kahiyahiyaan; kasiraan; 

pagsukot. 
Shame-v Hiyain. 
Shame faced a Nahihiya. 
Shameful-a Kahiyahiya; mahihiyain na 

kadudusta. 
Shameless a Walang hiya; tampalasan; 

walang kamahalan; bastos; malibog; 

walang puri; mahalay. 
Shank-w Binti. 
Shant-v Huag. 
Shanty n Kubo. 
Shape ti Hitsura: tayo; bikas; yari; anyo; 

kayarian. 
Shape V Tabasin; gawin ang hitsura. 
Shapeless a Walang bikasbikas; walang 

hitsura 
Shapely a May hitsura. 
Share-w-Parte; bahagi. 
Share v Ilatiin: bumahagi; pumarte. 
Shark n-Pating. 

Sharp a Matulis; matalim; maasim. 
Shap n Tulos. 
Sharp V Tulisan; tasaban. 
Sharpen V Tasaban; tulisan; ihasa. 
Sharper n-Tawong suitik; ó taksil; mag- 

daraya. 
Sarpness n KatuliBan; talim; tulife. 



SHI 

Sharp set a-Matakaw. 

Shatter-v-Basagin; durugin; 

Shave-w Ahit 

Shave-n Mangahit ahitin. 

Shaver n Mangangahit; batang lalaki. 

Shaving w-Pinagkataman. 

Shawl n-Panuelon 

She j9ro. Siya (babayi). 

Sheaf n Haya bigkis. 

Shear v Gupitin. 

Shear w-Gunting. 

Sheath n-Kalooban; baina. 

Sheathe i) Ilagay sa baina ó kalooban. 

Sheabe n Kaloob; kalo. 

Shed n Malugas ang buhok. 

Shed w-Kubo. 

Sheen n'Ningning; kintab kisap. 

Sheep ?t-Tu pa. 

Sheep cot-Sheep cote-Sheep foldn Kuhi- 

ngan ng tupa. 
Sheepish a Mahihiyain; mukhang tupa. 
Sheep skin-n-Balat ng tupa titulo. 
Sheer-a-Maliwanag malinÍ8;walanghalo; 

patayo. 
Sheer vLumiko; lumihis. 
Sheet-w-Dahon. 
Shelf nHanga paina. 
Shelln-Balat. 

Shell vBalatan; magbalat. 
Shellac n-Barnis. 
Shell barkn-Balat ng kahoy. 
Shelly-a-Mabalat. 
Shell fish a-Tahong; halaan. 
Shelter n Ampon; tangkilik; kupkop. 
Sheltern-Amponin; tumankilik; ika- 

long; magtangol. 
Sheltie-n Kabayo. 

Shelve-z/Ilagay sa pahina ó hanga. 
Shepherd w Ang nagpapastol sa manga 

tupa. 
Shepherdess n-Babaying nagpapastol sa 

mga tupa. 
Sherd-n Piraso. 
Sheriff w Sheriff . 
Sherry-w Alak na matapang. 
Shetland pony-n-Kabayong munti. 
Shew Í?. imp -Ipinakita. 
Shield w Kalasag. 
Shield-v-Magtangol; tumankilik. 
Shift V Galawin; gumalaw; lipatin. 
Shift n-Paglipat; paggalaw. 
Shiftless a Pabaya: tamad. 
Shifty a Masipag; magalawin. 
Shilling-n-Sikapat. 
Shilly8hally-aííi;.-Pagayongayon. 
Shilly ehally t^-Gumay ongayon. 
Shily aái;. Mahihiyain. 
Shimmer t^-Kumintab; kumisap. 
Shimmer t; Kintab; kisap; ningning. 
Shin-n-Lulod. 



316 SHO 

Shin-t;-Umakyat. 

Shine-v Kumisap; kumislap; kumintab; 

maningning 
Shine n Kilos. 
Shinern-Tunsoy. 
Shining-aMakintab; maningning; ma 

kisap. 
Shinty-n Guio 
Shiny a Maningning makintab; makis- 

lap; makisap. 
Ship-n-Sasakyan daong. 
Ship í; Ipadala; ibarka; ilulan sa daong 

ó sa sasakyan. 
Ship mate-n-Kasama sa sasakyan. 
Ship ment n Ang manga bagay na ipi- 

naglulan ng mayari. 
Shippers Ang nagpapalulan sa sssa- 

kyan ó sa daong. 
Ship ping n Paglulan 
Shipshape a Malinis; maselang. 
Ship wreck w Pagkasira ang sasakyan. 
Ship wreck tJ-Masira ang sasakyan. 
Ship Wright n Taga gawa ng sasakyan. 
Ship yard^ Gawaan ng sasakyan. 
Shire n Lalawigan. 
Shirk t^-Huag tumupat magkulang. 
Shirk n- Ang kakulangan; sa pagtupad. 
Shirr-n Suri; urong. 
Shirred w-Nakasuri, 
Shirtn-Baro; camisa dentro. 
Shirtless-a-Walang baro; hubad. 
Shiver n-Uminig; manginig. 
Shiver-n Inig utal. 
Shoal a Mababaw. 
Shoat-n-Lichonin: biik. 
Shock V Umumpog; umuntog bumungo. 
Shock-n Umpog; untog; bungo. 
Shocking a-Kakilakilabot; nakapangi- 

ngilabot 
Shod f Nagbakal; binakal. 
Shoddy a- Masama hindi mabuti. 
Shoe n-Sapatos; bakal. 
Shoe V Magbakal. 

Shoemaker-n Mangagawa ng sapatos. 
Shone T^. imp. ife^. ^.Kumisap; maning 

ning; kumintab. 
Shook-i;. imp -Ipinagpag; ipinaspas. 
Shoot n Ungos; supling; usbong; punla; 

sulol. 
Shoot i>Bumaril; umusbong, sumupling. 
Shop n Tindahan. 
Shop i;-Mamili. 
Shopkeeper-'W-Magtitinda; ang may tin 

da. 
Shore n-Pangpang baybay. 
Shoreless a-Walang baybay ó pangpang. 

walang hanga. 
Shorn V. ^ ^ -Ginupit. 
Short a-Maikli. maiksi; damot kulang; 

maliit; maumid. 



SHU 

Short (^át;.-Sun]andali; bigla. 

Shortage-w-Kakiilangan. 

Short coming-r¿ Kakulangan. 

Shorten-i;-lklian; bawasan; padparin. 

ShurteniEg-Ti-Pagbawas 

Short liyed-a Maikli ang buhay. 

Shortness-n-Kaiklian. 

Short sighted a Biilinaw. 

Shortwinded-a Maikli ang hininga. 

Shot-n Putok; perdegones. 

Shot- V. imp. & p. p. Pinutok; binarik. 

Shote n Lichonin. 

Should f-Dapat. 

Slioulder-w-Balikat 

Shoulder v Balikatin; ilagay sa balikat. 

Shoulder blade nButong paypay. 

Shoulderstnip-n Galon. 

Shout-/i Sigaw; hiyaw. 

Shout-v-Sumigaw; humiyaw. 

Shove-v-Itulak; tulakan, ipagtulak. 

Shove n Tulak. 

Shovel-n-Pala. pangsurong. 

Shovel V Magsurong. 

Shown í; Ipakita; ipatanaw; iharap. 

Show-n-Kita; gayak; handa. 

Shower n-UJan; ungos. 

Shower v Umulan. 

Showery-a Maulan. 

Showy-aMakintab. makisap. 

Shrew-n-Babaying bunga^gaan. 

Shrewd-a Mátalas tuso matalino; ma- 
runong. 

Shrewish a-Nauukol sa bungangaaan. 

bhriek w-Tili 

Shriek v Tumili. 

Shrift n-Pangungumpisal. 

Shrill a Matiii. 

Shrimp v Hipon. 

Shrink v Umurong; makuyumpisin. 

Shrink-n Kuyumpis; pagurong. 

Shrinkage n Pagurong. 

Shrive vTangapin ang kiimpisal. 

Shrivel v Umurong. 

Shroud w-Balot ng mapiiti 

Shroud V Balutin ng maputi. 

Shrwb n Kaugoygoyan. 

Shrubbery n Kaugoygoyan. 

Shrubby-a Makahoy. 

Shrug V Kumilig. 

Shrug n-Kilig. 

Shrunken'!), p. ^.-Nakaurong; umu- 
rong na. 

Shrunken a Nakaurong 

Shuck n Balat. 

Shuck-T/ Balatin; magbalat. 

Shudder ti Manginig sa takot. 

Shudder-n Panginginig sa takot. 

Shuffle-v Suksukin; magsuksok. 

Shuffle n Pagsuksok; suksok. 

Shun-v-Umilag; lumayo. 



317 



SIL 



Shunt I'-Ilihis iliko. 

Shut V Isara, ipuera. 

Shut a Nakasara; 

Shutter-n Persiana; tak^'p ng bintana. 

Shy-aNahihya mahihiyain; mailag; 

duag; madaling takutin 
Shyness n Kimi; ilap; kimpot; hiya. 
Si n Si. 

Sibilant a Mahaginit. 
Sica<i".Sa ganito. 
Sic a May sakit ng masakit. 
Sicken v Magkasakit 
Sickish a May sakit ng kaiinti. 
Sickle n Lilik. 
Sickly n Masakit. 
Sickness n Sakit kasakitan. 
Side-n Gilid tabi. 

Side V Nauukol sa gilid; ó sa tabi. 
Side t;-Sumama sa isang partida. 
Side board n Paninigalan. 
Sideling «ííí? Pahaba. 
Sidelong adv, Pahaba. 
Sidelong a Sa gilid. 
Side ways Side wise-a-Patagilid. 
Sideral idereal a Nauukol sa bituin. 
Sidle V Kumilos ng patagilid. 
Seige n-I agkubkob. 
Sienna n Pusali. 

Sierra t<-Pagkasunodsunod ng bundok. 
Sieve-n-Agagan; lithay. 
Sift i; Bithayin bumithay magbithay. 
Sigh V Magbunton hininga humaling 

hing, bumunton hininga. 
Sigh n Bunion hininga; halinghing. 
Sight n Tingin; tanaw; pagkita. 
Sight ÍJ Tumingin; tanawin; tumanaw. 
Sightless a Bulag. 

Sightly-a-Maliwanag, mabuti sa tingin. 
Si gn-n Tanda. 
Sign V Pumirma pirmahin. Ilagay ng 

tanda. 
Signal ^-Tanda; kaway. 
Signal V Tandain; kawayin; kumaway. 
biguature-n Pirma; kintal. 
Signet-n-Latak. 

Significance Sijinificancy n Kasaysayan. 
Significan t-a Masasay say; may kahulu- 

gan. 
Signification-n-Kasaysayan; kahulugan. 
Signify V Bigyan kahulugan. 
Signor w Maginoo, señor. 
Signoraw Señora; binibini. 
Signorita n Señorita; binibining dalaga. 
Silence n Katahimikan;kawalanngkibo. 
Silence-n-Huag kumibo; patahimikan. 
Silent-a-Walang kibo; tahimik pipe. 
Silk n Sutla 

Silken Silky-a-Masutla; parang sutla. 
Silkmercern-Ang nagtitinda; ng sulat. 
Silk-worm-?i. Uod na gumagawa ng sutla. 



SIN 



Sill M-Pasamano; soleras. 

Silliness n-Kaiilulan: kamangmangan; 

kawalan ng tuto. 
8illy a Maulol: huiighang; raangmang; 

walang wasto ó tuto. 
Silt-i; Latak. 

Siltu-Mapuno ng latak. 
Silver-n-I ilak 
Silver a May halong pilak; vari nang 

pilak. 
Silver t; Ilagay ug pilak. 
Silversmith n Platero. 
Silvery a May halong pilak; mapilak. 
Similar fl-Karnukha katulad; kawanki; 

kaÍ8a;magkaisa kapantay magkaparis. 
Similarity-n-Fagkakawanki pagkaka 

mukha; kaisahan pagkakaisa pag- 

kakapantay. 
Simile-Similitude-n Katulad pagka 

wanki; pagkakamukhá; pagkakapan- 

tay pagkakaparis. 
Simmer í? Kumulo. 
Simoom Simoon n Bagyo. 
Simper v Ngumiti. 
Simpern Ngiti. 
Simple a Walang halo malinis; bana- 

yad dalisay, muang; ungas. 
Simpleness Simplicity-n Pag kadaliísay; 

kadalisayan; kabanayaran; pagka 

muang; kamangmangan. 
Simpiification-n-Pagliliwanag; kaliwana- 

gan: pagliliwanag. 
Simplify f Liwanagan; dalisayin. 
Simulate v Huwarin. maghuad. 
Simulate a Naghihibo; hindi totoo; ko- 

nowari. 
Simulations Pagkokonowari 
Simultaneous-a-Sabay sabay ; sabay ; 

nangyaring sabay. 
Sin /i>ala kasalanan. 
Sin íNf^ uníala; magkasala; kumulang; sa 

kautusan. 
Since ftíiv.-Buhat sa; kaya; muía sa. 
S'iwcQprep. Ya man g; magmula sa. 
Since conj Yaraang. 

Sincerea-Tapat na loob; dalisay; ma- 
linis ang loob. 
Sincereness Sincerity-n-Katapatan ng 

loob. 
Siuciput-n-Noo; harap ng ulo. 
Bme-prep. Walang. 
Bine cure n Katungkulan na walang toa 

raming gawa. 
Sinew n Litid 
Sinewy-a Malitid. 
Sinful a Masama; makasalanan. 
Sinless a- Walang kasalanan; mabuti; 

malinis ang loob 
Sing v-Kumanta; magkanta; mag awjt; 
magdalit. umawit. 



318 SIX 

Singe- i^-íJalabin; idarang. 

Singe-n-Sakb darang. 

Singer-n-Ang kumanta. 

Single a Nag iisa; bugtong; tangi; bu 
kod; iba. 

Single t; Ibukod hiwalay; hiwalayin. 

Single-w-lsa. 

Singular a- Walang kahulilip; bugtong; 
walang katulad; lamang; nakabubod; 
walang pangalawa. 

Singular-n-Isa. 

Singularity-n Pagkakaisa kaisahan; pag 
kakatangi. 

Sinister-a-Masama kaliwa; mali. 

Sinistrous rt Masama; nakahilig; sa ka- 
liwa 

Sink í' Lunuibog; umanod; umunti; bu- 
rn awas ilubog. 

Sink n-Sangka. 

Sinless a Walang kasalanan. 

Sinner n Ang nagkasala; ang makasa- 
lanan. 

Sinuate i;-Pumilipit; humubog. 

Sinuous a Mapilipitan makunat. 

Sinuosity-n Mabaluktutan; kapilipitan; 
kunat. 

Sip v-Higupin; humigop. 

Sip n-Higop, 

girn Ginoo. 

Sire-n Ama lalaking hayop. 

Sire V Manganak (nauukol sa hayop). 

Sir name n Apellido. 

Sirup w Pulot katas ng tubo. 

Sister-n-Kapatid na babayi. 

Sister hood-n-Kapisanan ng manga ba 
bay i. 

Sister in-law-n Hipag. 

Sisterly a Parang kapatid. 

Sit v-Umupo. 

Sitting 9^ Pagupo. 

Site n Lugar. 

Situate Situated a Nakalugar ; n a k a 1 a 
í?ay. 

Situation-n Lugar; tayo kalagayan; ka 
tungkulan; hanap buhay. 

S X a Anim. 

Six n Anim. 

Six fold-a-Anim na dublé. 

Six pence n Sikolo. 

Sixteen íi Labing anim. 

Rixteen-w-Labing anim. 

Sixteenth íi Ikalabing anim. 

Sixteenth-w Ang ikalabing aninj. 

Sixth a Ikaanim. 

Sixth-ti-Ang ikaanim. 

Sixthly-aá?;. a ikaanim. 

8ixtieth-a Ikaanim na puo. 

8ixtieth-a-Ang ikaanim na puo. 
Sixty-a Anim na puo. 
Sixíy-w-Anim na puo. 



SLA 

Sizablea Malaki. 

Size-n-Laki, 

8ize-v-Ayusin ay on sa kalakihaii. 

Sizing n-E*agkit na malabnaw; pan 

dikit. 
Sizzle nSulak 

Sizzle v-Mamuslak; sumulak. 
Skean n Laceta. 
Skein n Labay. 

Skeleton-n-Manga buto ng tawo. 
Skeptic-7i-An«: aynw maniwala. ang ayaw 

sumampalataya sa Dios. 
Sketch n Kasaysayan. 
Sketch-tJ-Sayaayin. 
Skiff w-Bangkang munti. 
Skill ?i Dunong katalasan kabaitan ka 

runnngan; tuto: katalinuhan tarok. 
Skilled Skilful a Sanay; maruuong; má- 
talas matalino. 
Skillet-w-Kawali. 
Skim i; Salukan; sagapin. 
Skimmer n Panagap ng bula. 
Skin-w Balat; upak. 
Skin V Balatan; upakin. 
Skin daep-a-Lalim ng balat 
Skin flint-n-Tawong masama. tawong 

suitik. 
Skinless-a-Walang balat. 
Skinny a-Payat; mabalat. 
Skip n-Laktaw; lundag; kandirit. 
Skip-v-Lumaktaw; laktawin: maglundag; 

kumandirit. 
Skipper-w Puno sa sasakyan na munti. 
Skirmish i' Lumaban. 
Skismish-n Laban. 
Skirt-n-Saya. 

Skirt V Pumaligid: paligirin. 
Skittish a-Magulatin: matatakutin. 
Skulk V Matago; magtago; umilag. 
Skull w Bungo; bao ng ulo. 
Sky n-Langit. 

Sky blue-n- Azul parang langit. 
Sky high a Magkasing taas ng langit 
Sky larking n Pag lulundag; kasayahan. 
Sky light-n-Bintana sa bubungan. 
Sky rocket-n-Kuetes. 
Sky ward adv. Sa gawing langit. 
Slab-w Tablang manipis. 
Slabber-n-Laway. 

Slack Slacken-i?-Lumuag; lumuang. 
Slack a-MMuag; maluang. 
Slack-v Tunawin . 
Slag-H Dumi. 

Slake-v Ilubog sa tubig; mamatay. 
Slam-v-Itagupak: isara ng malakas. 
Slam-n Tagiipak; palakpak. 
Slander v tJmupasala; murahin; mag 

alibugha; magwika ng masama. 
Slandern-Pagwiwika ng masama; ali 

pusta; upasala pagnmmura; siphayo. 



319 



SLT 



Slanderous a Maalipusta. m a u p a 8 a I a. 

mapagmura. 
Slang n Salitang bastos. 
Slangy a Bastos ang salita. 
Slant t; Ihapay; ihilig 
Slant wHapay iiilig. 
Slanting a Mahapay nakahilig. 
Slap-i;Tumanipal; tagupakin; sampaliu; 

manampal, sum am pal. 
Slap-n-Tapik snrapal; tampal. 
H\slp adi\ Madalingmadali. 
Slash i/'H wan: inaghiwa tagain. 
Slash-w Hiwa taga 
Slat-n-Tablang makitid at manipis. 
Slate n Pisara. 
Slate v-isulat sa pisara. 
Slating-w-Tisa. 

Slattern nBabaying salaula. 
Slattern a Salauln. 
Slatternly a Salaula. 
Slaughter-n-Patay an . 
Slaughter v-Patayin. puniatay. 
Slaughter house-n- Bahay patayan. 
Slaue-w Alipin; talisuyo. 
Slave ^^ Magtrabajo ng maluat at lua- 

sipag na walang bayad 
Slave noldern-Ang may ari ng alipin. 
Slavery n Pagkaalipin 
Slavish a Nauukol sa alipin 
Slawn-Repoliong ensalada. 
Slay V Patayin pumatay. 
Sleave w Sutla. 
Sleave t? Hiwalayin. 
Sleazy-a-Manipis. 
bled n Careta. 
Sled v-Ilagay sa careta. 
Sledge-n Pukpok na malaki; panba- 

Sleek a Makinis; makintab; tuso 

Sleep n Tulog. 

Sleep-v Matulog; tumulog. 

Sleepers* Ang natutulog. 

Sleepiness n Antok. 

Sleepless a-Walani? antoit. 

Sleepy-a Nagaantok. 

Sleet-M Bubog 

Sleet vTJmulan ng bubog. 

Sleeven Mangas. 

Sleeveless íi-Walang mangas. 

Sleight-n-Daya, karunungan; dunong; 

katalasan. 
Slender a Payat manipis. 
Slept-vimp. ¿ p. p. Nakatulog natulog. 
Slice w-Hiwa; tigas; kapiraso lapang. 
Slice- v-Tigpasin; hi wain pirasohin; ga- 

yatin; lapangin. 
Slick-a-Makinis madulas tuso. 
Slickv-Pakinisin; padulasin. 
Slick ti Pait na malapad. 
SHdev DumulnH manapilas; hulagpon 



SLU 



320 



SMO 



Slide n Pagdudiilae; pagdadaplis; da 

pilas: hulagpos. 
Slight-a Kauiiti. 

Slights Kakulaiigan; kasalanan sala. 
Slight r-Huag kalingayin huag maha 

lin; huag tumupad sa katungkulan. 
Slily «¿iv.-Matuso. 
Slim a Payat; manipis. 
Slime-n-IJhog; burak pnsali 
Slimy a Msiihog; maburak mabanlik; 

malumot 
fling nPaghagi-» 
8ling t» Ihagis hagisin. 
81ini£-i7-Tiiniakas. 

Slipv Dumulas: hilagpos; madapilas. 
Slip n Dulas dapilas hulagpos. 
Blipper n inelas 
Slippery-a Madulas. 
Slip shop adv -Pagayongayon. 
Slip slop?! Alak ua masama. 
Slit v-Hiwiiin tastasin; sundutin. 
Slit n Hiwa: sundot. 
SlivernTinik patpat. 
Sliver V Matinik 
Slobber n Laway. 
Clobber v-Maglaway, 
Slop of war n Sasakyan pandirigma. 
Slop-n Pinaghugasan. 
Slope v-lumilansik ibuhns. 
Slope «-Dahilig sa lupa; gulod. 
Plopeu-Ipahalang ipahilig. 
Sloping-aDahilig dilis sandig. 
Sloppiness tí Kasalahulaan; putik; kapu- 

tikan. 
Sloppy a Salahula; basa; maputik. 
Slot n-Butf^s. 
gloht n Katamaran; kakuparan; kapa 

bayaan. 
Slothful rt Tamad; pabaya; mabalantu- 

tay mabagal; mapagbalahtutay. 
Slouch n-Tawoiig pabaya ó salahula. 
Slouch-t?-Mag pabaya mapagbalantutay. 
Slough-n Laog; kasukalan; baburakan. 
Sloughy n Maburak 
Sloven a Pabaya salahuln. 
Slovenliness wKapabayaan; kabatuga- 

nan; karumihan 
Slow rt-Dahan; mabagal; tumal; tunga; 
banayad batugan; malawair; tanga. 

Slow v-Dumahan: bumawns 

Slowness w-Katumalan kabatuganan; 
kahinayan; kabagal^in. 

Slunge ?i-Pusali; banlik burak. 

Slue-i'-Pilitin; pumilit. 

SlugM-Tawong tamad. 

Slug V Hampasin; suntukin. 

Sluggard w Tawong tamad. 

Sluggish-a Tamad; pabaya. 

Sluice-M Sangka. pntuluyan ng tubig, 

Slumber-v-Matulog. 



Slumber-n-Tulog. 

Slump-f-Tumumal; bumawas. 

Slung v. imp. ife p. p. Hinagis; pinukol; 

sinabit. 
Slunkv imp. (^. p, p.lnmaka.a; natakas. 
Slur V- iiampastanganin. 
Slur-ii Tampalasan. 
SKishn-Patik na malabnaw. 
Slut a-Babaying salahula; babaying aso. 
Siva Tuso mátalas; bihasa, mgtalino; 
' saragüete 
Slyly-af^y.-Matuso. 
Slyness-ri-Katusuhan: pagkatuso; katala- 

san; katalinuhan. 
Smack n Lasa lasap 
Smack Í' T.asahin; lasapin. 
Small-a Maliit: munti kaunti. 
Small-w Kakaunti; kamurahan. 
Smallpox n-Sakit nabulutong bulutong. 
Smart-v Humapdi. 
Smart w-Baprli. 
Smart V Marunong mátalas mahapdi; 

maganda. 
Smash v irain, durugin ipalagpak. 
Smash n Sira: durog lagpak. 
Smatter v-Magsalita ng walang kabu- 

luhan 
Smattering n Kaunting karunungan. 
Smear tJ-Pahiran; pumahid. 
Smear-n-Pahid. 
Smell n-Amoy lansa. 
Smell V Amuyin umamoy; malansa. 
Smelling-nPagaamoy; amoy. 
Smelt V Tunawin. 
Smelter-nHurno. 
SmerknNgiti. 
Smerk-i? Nguniiti. 

Smile v-Ngumiti. 

Smile-nNgiti. 

Smirch V Marumhan; dumhan. 

Smirch-wDumi; mansa. 

Smirk -T/Ngumiti. 

Smirk wNgity 

Smite vHampasin; tumama. 

Smith n- Pan day. 

Smithy w-Pandayan. 

Smock n-Camison 

Smoke ti-Aso; usok; paghihitit. 

Smoke IJ Humitit; umaso; mausok. 

Smokeless a Walang usok ó aso. 

Smoke stack w-Paasuhan. 

Smoky a Maaso; mausok. 

Smolder Smoulder tJ-Sumunog na wa- 
lang ñingas. 

Smooth a Makinis; yano; mabuli; naka 
yasyas. 

Sniooth ÍJ Pakinisin; kinisin; bulihin; 
vasyasin; kiskisin; pakintabin. 

Smoothness-w Kakintaban; kakinisan. 

Fmote ^\ i/Hj?. Hinampas; tinamaan. 



SNU 

SiiiotLer vlnisin; iiuiiiiis. 

Smother i^i Aso; iiiis. 

Smoulder 1? Sumunog na walaiig lingas. 

SmiKJge í¿ Siga na walang lingas. 

Smiig-r¿ 'Maselang; maliiiis. 

Smuggle 17-Daihin ng }>al him. 

Smut w Uling. 

Smutch w-Mansa dumi. 

Smutch?; Mamansa dumumi. 

Smutt}^ ii-Marumi; lualibog. 

Snack ^^^ Parte; bahagi kapiraso. 

Snaffle-n Hitbit 

Snag-n Abala; buhol. 

Snail -n Suso. 

Snail paced-a Marahan na marahan. 

Suiike n Abas, alupong 

Snap-¿; Baliin; agatin ng pabigla; su- 

magot ng masaklap. 
Snappish a Mahilig sa pagkakagat. 
Snare-n Bitag panghuli. 
Snare-í7-Bitagin; hulihin. 
Snarl ?;-Umangil; dumabog. 
Snarl n-Angil dab* g. 
Snatch í; Agawin. uma^aw. 
Suatch-n-Pagagaw. 
Snath n Hawakan ng lilik. 
Sneak-t5-Tumakas. 
Sneak-n-Tawong hamak. 
Sneakinga-Hamak mababa. 
Sneer i;Tpahamak hamakin. 
Sneer n Pagpahamak. 
Sneeze w Bahin. 
Sneeze v Magbahin. 
Snicker t; Tumawa ng palihim. 
Snicker -^t-Tawa na lihim. 
Sniffs Amoyin; snminghot. 
Sniff 7i Amoy; singhot. 
Snigger v-Tumawa ng paliliim. 
Snigger n-Tawang lihim. 
Snip-i? Gupitin; gumupit. 
Snip-?i Gupit. 
Snivel v-Manangis. 
Snivel n Nangis; tangis. 
Sniveler-Sniveller-n Ang mananangis. 
Snob M- Taw on g hambog. 
Snol)bish a-Hambog. 
Snooze n-Tulog. 
Snof>ze V Matulog. 
Snore-ti-Hilik. 

Snore i?-Maghilik; humilik. 
Snort n Singa na malakas. 
Snort V Su minga ng malakas. 
i^not n Uhog. 
Snout n Nguso; ilong. 
Snout V Mgumuso. 
Snow n Rubog: busilak. 
Snow flake w Patak ng busilak. 
Snowstorm n Bagyo ng busilak. 
Snow white-a-Maputi parang busilak. 
Snowy a-Mabusilak. 



321 



SOL 



Snub-i; Paslangin; tampalasananin. 

Snubn Tampalasan; paslang. 

Snuff-n Tabacong dinikdik. 

Snuff 7/ Snminghot. 

Snuffle-7/ Magsalita ng pahumal. 

Snuffle n Salitang humal. 

Snug n-Mainam; makitid. 

Snuggle-y-Magsiping; magpugad. 

So adf.-Dahil dito; ganiri; ganito; at 

ngayon; kasing; naman. 
So eon/.-Kung sakali. 
Soak-i;-Basahin; ibadbad. 
Soap n S.^bon. 
Soap a Sabunan. 
Soap bubble-n- Bula ng sabon. 
Soapfactory-ri-Gawaan. ng sabon. 
Soap maker-^i Magsasabon. 
Soap suds-w Pinagsasabunan. 
Soapya Masabon. 
Soar t? Lumipad sa mataas. 
Sob M Hibik; iyak, tangis. 
Sob ?; Manangis; tumangis; umiyak; hu- 

mibik. 
Sober-a-Malinaw ang isip; hindi la- 
sing 
Sober vGumaling sa pagkalasing. 
Sobriety n Kasukatan. 
Sobriquet-n Bansag. 
Sociable a Mahilig sa pakikipagsama; 

masaya; malugod. 
Sociable w-Piging; diwang. 
Social a-Mahilig sa pakikipagsama- 
masaya; marunong; makipagkapua; 
tawo. 
Society-n Katipunan; kapisanan; pakiki- 

sama. 
Sock-n Medias. 
Socket n Butas. 

Sod-n Lupa na may tinubuang damo. 
Soda-n-Soda: limonada. 
Sodden-a-Nakulo; kinulo; mainit. 
Sodium ii-Sosa. 
Safa^-Hiligan; sandalan. 
Soforth n Sa ganito. 
Soft-ii Malambot; anayad; buhaghag; 

malagkit malata. 
Soften-i^-Lumambot; lambutin; buhag- 
hagin; hagurin; hilutin; humilot; la- 
masin; lamugin. 

Softly-afiv.-Utayutay : dahandahan; lunas. 

Softness-n Kalambutan; kaanayaran ka- 
dataan. 

Soggy-rt Basa; buhaghag. 

Soil n-Bukid; lupa; dumi; sukal. 

Soil i; Dumhan, dumumi; mansahin. 

Soiree-w-Piging sa gabi. 

Sojourn-w-Hinto; hantungan. 

Sojourn-v-Humantong. 

Sol-n Araw; ginto: sol. 

Solace-w-Kaaliwan, lugod. 
41 



SOM 



322 



Solace-i/Aliwin. 

Solara-Nauukol sa araw. 

Sold v. imp. V. p. p. Ipinsighili; nagbili. 

Solder-n-Panghinang: tinga. 

Solder ty-Hinangin; manghinang. 

Soldier-n-Sundalo; kawal. 

Soldier t; Magsundalo . 

Soldierly a Parang sundalo. 

Soldiery a Pagsusundalo. 

Sole w-Suelas ng sapatos. 

Sole V Ilagay ng suelas. 

Sole a Bugtong; nagiisa; wlang kasama; 

tanging. 
Solely-aciy.-Lamang tangi. 
Solemn-a Pormal; dakila; magalang. 
Solemnity nKapornaalan; kadakilaan; 

galang. 
Solemnize-v-Purihin magdiwang;ganapin 
Solicit vHumingi; mamagitna; manala- 

ngin. 
Solicitation wDaing; hingi; panalangin; 

pamaDQagitan. 
Solicitor-n Ang namamagitan; taga hi- 
ngi ó pamagitan. 
Soiicitous-a-Maingat; makalinga; masi- 

kap. 
Solicitude w Ingat; kalinga; pagkakali- 

nga. 
Solid a Masinsin; matigas; buo at pa- 

ikpik; tipi; matibay. 
Solid-n Ano mang bagay na malaman. 
Solidify i;-Patigasin. 
Solidity-n-Kasinsinan; katibayan; tigas; 

tipi. 
Solidly-aíív. Matipi. 
Solidness-n-Kasinsinan; tigas; katigasan; 

pagkatipi; tipi. 
Soliloquize v-Magsalita sa sarili. 
Soliloquy-n Pagsalita sa sarili. 
Solitaire-n Soltarlo. 

Solitary-a-Magiisa; bugtong; walang ka- 
sama; natatangi. 
Solitude-w-Pagkaisa; kaisahan; pagka- 

tangi; katangihan. 
Soluble a Matutunaw,tunawin;madaling 

say say in. 
Solus-a-Nagiisa, bugtong. 
Solution-wKasaysayan; kali wan agan; 

pagtatangal. 
Solven-t;>aysayin; magsaysay; gawin. 
Sol vency-w Kalagay an makababayad ang 

utang. 
Solvent-a-Makababayad ang utang. 
Solvent-w-Ang tawong makabayad ang 
' kaniyang utang. 
Somber-a-Mapanglaw; malungkod. 
Some-w-Ilang; mga ilan. 
Some body-w Sinoraan. 
Some how ai^v.Sa anomang paraan. 
Some one-n Sinoman;alinman balang na. 



S OR 

Some thing-r¿ Anoman; anomang bagay. 

Some thing adv. Kaunti 

Some time n->a ilang panahon. 

Some timeadv.'Noong panahon. 

Some times-aíií;. Maminsanminsan; ma- 

nakanaka. 
Some what ady.-Mahigit kumulang. 
Some where-a-Saan man. 
Somnambulism-'n Pag lalakad knng ma- 

tulog. 
Somnambulist n Ang lumalakad ng ma- 

tulog. 
Somnolence-Somnolency M Antok. 
Somnolent a-Tiag aantok. 
Son n Anak na lalaki. 
Sonant a Nauukol sa tunog; matunog. 
Sonant n Voces; tunog. 
8onata-w- Sonata. 
Bongn Kanta; awit; dalit. 
Songstem Anag lalaking marunong ku 

manta. 
Songstress n Babaying palaging kuma- 

kanta. 
Son in law-w Manugang na lalaki. 
Sonnent 7i Awit; dalit. 
Sonorous-a-Mataginting: matunog. 
Son ship-ti-Kalagayang anak. 
Soon adv. ÁgSiá; agad agad; dagli; pag- 

daka sa isang dali. 
SootnlJlin: agiw. 
Soot-f-Umagiw. 
Sooth-n- Katotohanan. 
Soothe v-Tumahimik; sowayin. 
Sooth say v-Maghula; hulaan; ihula. 
Sooth sayer-n-Manghuhula. 
Sooth saying n Paghuhula. 
Sooty-a-Maagiw; mauling. 
Sop n Sawsaw. 
Sop -y Isawsaw. 
Sophism-w-Kamalian. 
Sorcerer-n-Mankukulam . 
Sorceress ti Babaying mangkukulam. 
Soncery-ti-Pagkulam. 
Sordid-a-Mahalay; marumi; maramot. 
Sordidness n-Kahalayan; karumihan; ka- 

salaulaan; kasukalan. 
Sore aMahapdi; masakit. 
Sore-n-Sugat. 
Sorghum w Pulot. 
Sororicide n Ang natay sa kapatid na 

babajd. 
Sorrel n-Castafío. 
8orrow-w-Kalungkutan; lungkot; hapis; 

kahapisan; pighati. 
Sorrow-v-Maglungkot; m a g d a 1 a m h a t i ; 

humapis. 
Sorrowful a-Malungkot; mapanglaw. 
Sorry-a Malungkot; nagsisisi, 
Sort-w-Classe; lagay; grado. 
Sort v-Hiwalayin; ibukod; magbukot. 



SPA 

Sortie w Pag labas ng hukbo. 

Soso arZv. Katatagan. 

Sot-n Tawong palaging lasing; lasengo. 

Sottish-a Nauukol sa kalaeiiigan. 

Souchong ii-Cha na maitim. 

Sough M-Haging; haginit. 

Sough-i'-Humaging; humaginit. 

Sougli-i;. imp. & p ^. Hinanap. 

Soul n Kalulua. 

Soulleg aWalang kalulua. 

Sound w Tunog; tinig. 

Sound-v-Tumunog; tuminig; tarukin; 

tumarok; kumalog; kumalasing; su- 

katin ang lalim ng tubig, salatin. 
Sound a Tapat; matibay mahusay; wa- 

lang pintas 
Sondings n Pagtatarok. 
Soup n Sopas; sabaw. 
Sour-n Maasim. 
Sour w- '^' aasinian. 
Sour-y Umasim 
Source w Pamulaan. pinagbuhatan; pi- 

nangalingan pinagniulan; ugat; bi- 

nubukalan; bukal. 
Souse-w Tinumes. 
Souse-ti-Isawsaw. 
South n Timog; timugan. 
South» Timugan; 
South adv Sa gawing timog. 
South-flliko sa gawing timog. 
Southern Bagyo nangaling sa timog. 
Southerner-nTaga timugan. 
Southing-w-Kahiligan sa pagpunta sa 

timugan. 
Southron nTaga timugan. 
South ward-Southward-aciy.-Sa gawing 

timugan. 
Souvenir-n Alaala; recuerdo. 
Soverign-n Hari; pirasong ginto na may 

halagang pfs 4.86. 
Soverignity n Kaharian. 
Sow n-Inabing baboy. 
Sow V Budburin, magtanim; tamnan; ha- 

sikan; maghasik: isabog. 
Spa-w Cebul; bukalan ng tubig na may 

halong metal. 
Space-w Lugar; kapalaran; gitna; puang. 
Space v Lagyan ng puang. 
Spade n Pangsurong; pala. 
Spade-i;-Isurong. 
Span n Dangkal. 
Span v-Dangkalin. 
Spangle-n Sangkap. 
Spaniard n-Kastila. 
Spanish-a Nauukol sa kastila. 
Spanish-n Kastila. 
Spanish w Wikang kastila. 
Spank r Sampalin sa puit. 
Spanker-íí Mananampal. 
Span worn n Uod. 



323 



SPE 



Spar p-t? - Patawarin . 

Sparaa Madalang; tabis; bihira. 

Sparing a-Maimot. 

Spark-n-Liab; lingas. 

Spark i;-Mag lingas. 

Sparkle n-Inig; ningning; kintab. 

Sparcle-i; Kumintab; magningning. 

Sparkling-a Maningning. 

8parrow-w-Maya. 

Sparse-a Madalang. 

Sparms-w-Pasma; manliso; pulikat. 

Spasmodic Spasmodical-a-Di panay. 

Spat-7i-Nag lura; nag laway; niluran. 

Spatter-v-Tumilansik; tilansikan. 

Spattering-n-Pagpulandit; tilansik. 

Spawn-i;-Mangitlog ang isda. 

Spawn-n Pangingitlog ng isda. 

Speak-x» Sabihin; magsabi; mag wika; 

wikain; magsalita. 
Speaker-n-Ang mananalita. 
Speaking n Pagsasalita pag wiwika. 
Spear-n Sibat: tulag; salapang. 
Spear v Sibatin; itulag; salapangin. 
Special a Bukod; tangi. 
Speciality-n Bagay na nakabukod. 
Specie-n Salapi. 
Specie-n Manga classe. 
Specific-a-Tunay. 

Specific n-Gamot na panlaban sa sakit 
Specification n-Kasalitaan; salitaan. 

trato. 
Specify-v-Sabihin ng maliwanag. 
Specimen-w-Halimbawa. 
Specious-a Maliwanag; masangkap. 
Speckn-Mansa. 
Speckle-v-Mansahin. 
Spectator-n Nanunuod. 
Specter-n-Nuno. 
Spectral-a-Nauukol sa nunc. 
Spectrum-n Sinag ng araw. 
Specular a Parang salamin. 
Speculate v Magwariwari; magbulaybu- 

layin; magnenegocio. 
Speculation w-Pagnenegocio. 
Speculative Speculatory-a Nauukol sa 

negocio. 
Sped-v. imp. cfejp. _p.-Tumulin; tumakbo; 

nakatakbo. 
Speech-7i Salita; pamamalita; pangaral. 
Speechless-éi-Walang kibo; pipe. 
Speed wTulin: kabiglaan; kadalian. 
Speed v-Tumulin; magmadali. 
Speedy a Matulin; madali; mabilis. 
Spell-v Titikan. 
Spell n Panahon. 
Spell bound-a-Namamangha. 
Speller-n Ang nag leletra. 
Spelling nPagtititik. 
Spelt V. imp. & p. jj.-Tinitik; niletra. 
Ipend 1? Gumasta; gastahin. 



SPL 



324 



SPR 



Spend thrift-n-Mananabog iig pag.aari; 

tawong gastador: tawong burara. 
Spent-v.imp. cfe^.j9. Ginasta. 
Spermary n Itlog. 
Sphere -^ Bilog. 
Spheric Spheaical-a-Mabilog. 
Spherule-n Nunting bilog. 
Spice-n Labul. 
Spice i;-Labulin. 
Spicy a-Maanghang: malasa. 
Spicular-a Parang palaso, 
Spiculate-tvTulisan. 
Spider-n-Gagamba, 
Spider web-n-Bahay gagamba. 
Spike-nPakong malaki. 
Spike-í7-Pumako; pakuin. 
Spikeda Nakapako. 
Spikeletn-Pako. 
Spiky a Parang pako; mapako. 
Spile n Haligi. 

Spill 'uLumiguak; maliguak. 
Spill-n Liguak. 
Spin-i;-Painugin; humabi. 
Spinach n Gulay. 
Spinal-a-Nauukol sa gulugod, 
Spindle^-Ulak; suliran. 
Spindle-i'-Sumiipling. 
Spindle-legged-Spindle shanked a Maha- 

ba ang binti at hita. 
Spine-n-Gn1ugod. 
Spinner-ii Manghahabi. 
Spinous a Madawag; matinik. 
Spinster-w-Dalagang matanda. 
Spiny a-Matinik; madawag. 
Spiracle nButas ng ilong. 
Spiral-a Naimkol sa tore. 
Spire-n-Tore. 

Spirit-n Kaluluwa; tianak; diwi. 
Spirit-i; Buhayin sulsulan; bihagin. 
Spirited-a-Mabuhay; bohay; matapang. 
Spiritless a Mawalan ng diwi; mabagal; 

batugan; malungkot. 
Spiritous-rt Nauukol sa kaluluwa. 
Spiritual a Nauukol sa kaluluwa. 
Spiritualize 1^ Purihin. 
Spirituelle-a Parang kaluluwa; malinis; 

mapuri. 
Spiritous a Parang kaluluwa; mapuri; 

malinis; maningas. 
Spirit-T/ Tumilansik; bumukal. 
Spiry a Nauukol sa tore mataas. 
Spit-yi-Buga; lura; laway. 
Spit-'yBumuga;maglaway;lurain;maglnra 
Spite-n Galit; tanim ng loob. 
Spite-v Pagalitin. 
Spitef ul-a Mapagtanim sa loob. 
Spit fire-n Tawong mainit ang ulo. 
Spittle-n-Laway. 
Spittoon-w-Luraan. 
Splaah-ii-Tumiiansik. 



Splash w Tilansik. 

Splashy-a Matitilansikan. 

Splendid a Makinis; mainam; dakila; 

maganda; marilag 
Splendor M-Kainaman; kadakilaan; kari 

lugan kinang; liwanag; gayak; kama- 

halan. 
Splice V Idugtong; magdugtoiig. 
Splice ?i Dugtong 
Splint /I Rangkat. 
Splint-t? Bangkatin; ibangkat. 
Splinter w-Tatal; patpat. 
Splinter-'?' Lumahang lumitak. 
Split t» Biakin; bumiak litakin; sipakin. 
Split -wt-Biak: sipak; litak. 
Splurge 71 Kahambugan. 
Splurge r-Maghambog. 
Spoil-^/Sirain; mabulok: bnmulok. 
Spoil-n-Ang mga bagay na sinanisam. 
Spoke-15. iw?^,-Nag8alita, sinabi; winika; 

nagwika. 
Speke-n-Rayos ó tukod; ng gulong. 
Spoke-i^-Lagayin ng rayos. 
Spoken t'. p. p. Sinabi na. 
Spoken í;. ^. ^. Sinabi na; winika na; 

nagsalita na. 
Spokes man n Ang nagsasalita. 
Spoliate-'y-Nakawin; manduit. 
Spoliation ■^ Pagnanakaw; panduduit. 
Spoliator n Magnanakaw; mandndiut. 
Sponge n Espongha. 
Sponge-?; Pahiran ó magpunas ng es 

pongha 
Sgongy a Buhaghag; malambot 
Sponsor wKatibayan; ka^^iguruhan . 
Spontaneous-a Bukal sa loob. 
Sgool M-Ikiran. 

Spool t^-Ilagay sa ikiran; ikirin. 
Spoon ^^-Cuchara. 

Spoonful n Laman ng isang cuchara. 
Spoor n Landas ng hayop sa damo, 
Sport nKasayahan; kaluguran; alivv; 

kaaliwan; saya. 
Sport-7/ Sumaya; maglibang; mag-aliw. 
Sportive Sportful a Masaya; malugod; 

maaliw. 
Sports man-n-Mangangaso. 
Spot n Batik; daan; mansa. 
Spot f-Hanapin; mansaliin; batikin bu 

matik. 
Spotless-a-May puri; walang bahid du 

mi; malinis; 
Spotty a-May mansa. 
Spousal a Kasal; pagkakasal. 
Spouse w-Asawa. 
Spout-n-Alulod. 
Sprain i; Pumilay. 
Sprain-n-Pilay; kapilayan. 
Sprawl-t'-TJmunat; dumapa; 
Spray-w Sangang munti, 



SQU 



325 



STA 



Spray-t'-Diligin; magdilig. 
Spread-i;-llatag; idatay; iimat; kalup- 

kupan 
8pread-n-Datay; kumot; latag 
Sprig-n Saiigang miinti. 
Spright^-Kaluliiwa; nuno. 
Sprightless-a Mapurol; mabagal; tamad, 
Hprightlinesa-n Kaliksihan. kasi pagan. 
Sprightly ft Maliksi; matiiliii; mayabong. 
Spring-i'-Lumundag; Inmukso buiinikal. 
Spring n Bnkalan; bakal; limdag; hikso. 
Springe n-Bitag. 
Springy-a-Parang goma. 
Sprinkle-y-A^ iligin; diligin; wisikan; mag- 
dilig: magwisik; magwilig. 
Sprinkle-n-Wisik; dilig. 
Sprinklern-Pandilig; pangwisik. 
Sprinkling-n-Pagdidilig; pagwiwisik. 
Sprint v-Tumakbo. 
Bprint n ' akbo. 
Sprite-'y^Tianak; duende. 
Sprout-n-Usbong snpling siilol; punla. 
Sprout V Magusbong: sumudling 
Spruce-a-Mabuti; makinis; ayos; mahu 

say; malinis mapagmarikit. 
Spruceness-w-Kalinisan; ayos. 
Sprung V. ^ 2^ -NakaUindag bumukalna. 
Spry a Maliksi; matulin; magaan, maa- 

gap. 
Spue V Sumuka; magsuka. 
Spume-w-Bula subo. 
Spume v-Bumula. 
Spumous-Spumya-Mabula; Nauukol sa 

bula. 
Spun V. imp. & f. j^.Ipinainog; ?iinabi. 
Spunk-w-Tapang; pangabas. 
Spunkya-Matapang; mangabas. 
Spur-w Babala; pabuyo. 
bpur-v Bumula; i pabuyo. 
Spurge n Gulay na may katas na ma- 

puti. 
Spuriousa-Hindi totoo; falso 
Spurn-íí Manikad; sicaran. 
Spurt-nBumukal; tumilansik. 
Sputter tJ-Pisik: pagpisik: 
Sputter V Pumisik; magpisik. 
Spy-nTiktik manunubok. 
Spyt/'-Tiktikan; manubok; subukan; mag- 

masiran siyasatin. 
Spy glass-w-Larga vista. 
Squab-a- Mataba makapal; pan dak 
Squabble t? Magtalo; makipagtalo. 
Squabble-w-Basagulo; pagtatalo; talo. 
Squadron-)i-Escuadra . 
Squalid-n-Salahula; marumi. 
Squalidness-M-Kasalabulaban. 
Squall-n-Bagyo sa dagat, 
Squally-a-Mabagyo . 
Squallor-nKasalahulahan; dumi; kasu- 

kalan; karaniihan. 



Squander-r-Gumasta; gastaiiin; isabog; 

isambulat; sayangin. 
Square n-Parisukat' 
Sqaare-i?-Parisukatin. 
Squash n Kalabasa; upo; tibyaya. 
Squash-?;-Idiin: inisin 
S q u a s h y - a- M a 1 a m b o t . 
Squat-iy'-Tuniinkayad; yunmko. 
Squat a Nakatinkayad; nakayuko. 
Squat w-Tingkay ad; yuko. 
Squawk-r Umiyak. 
Squawk 7? Tyak 

Squeak t; Lumangitngit; unialititiit, 
Squeak-i^/Alitiit; langitngit 
Squeal v Umiyak: sumigaw. 
Squeal- n-lyak; sigaw. 
Squeam i sli a- M aka y ay an i o t . 
Squeeze t'-Higpitin; pigain; pindiitin, 

pitisin idiin. 
Squib-n-Kuetes na munti. 
Squinta Sulipat. 
Squint-a-Magduling. 
Squinteyed-a Hiwas ang mala. 
Squirm y-Kumilos. 
Squirt V Papulanditin. 
Squirt M Pulandit. 
Stab n Saksak. 
Stab-t'-Saksakin; sumaksak. 
Stability n Katibayan; tibay; laon; luat. 
Stable- tí- aballerisa. 
Stable-r-Ilagay sa callerisa. 
Stablea-Matibay; maluat; matatagai. 
Stack-71 Mándala 
Stack-n Magmandala. 
Staff-n-Tungkod. 
S.ag-n-TTsang lalaki. 
Stag beetle n Oyang. 
Stage-n Entablado. 
Stagger-í7-Gumiraygiray;puma\vidpawid: 

maguí at; git lab in. 
Stagger-n-Giray. 
Stagnancy-n Lansa. 
Stagnant-a Malansa; hindi malinis. 
Stagnate-i' Mai ansa: lumansa. 
S tai d i? . i^ j9 . 2; . -Na gh i n t o ; n a k ii hint o . 
Stain-?;-Tigmakin; tinain; dumhan man 

sab in. 
Stain I'-Mansa; tigmak tina dumi. 
Staniless-t'-Walang bahid dumi; mail 

nis; maselang. 
Stair-M Hagdan; hagdanan. 
Siair way Stair case-n-Ilagdanan. 
Stake-^' Uriang; tulos. 
Stake ft -Tul us in. 

Stale-ft Maanta; malansa; lipas, 
Stalk-w-Puno. 

Stalk-i'-Lumapit ng palihim. 
Spall-w-Hadlang. 
^tall V Ilagay sa hadlang 
Stalliont n Kabayong buiugan, 



STA 



326 



STE 



Stalwar Stalvvorth a Matapanji;mangahas. 
Stammer v Umiital. 
Stammering nKantalan; pagiuital. 
Stamp-t/-ltatak;tiimiiiigtoiig yurakin yu- 

murak limbagin; imarka. 
Stamp-:/i Sello yurak; tatak; yasak. 
Stampede-w Takot ng maramiiig hayop. 
Stampede-v-Tumakbo arig manada nang 

hayop. ' 

Stanch a-Matibay tapat ang loob 
Stanch-w Pigilin; pumigi). 
Stand V Tumayo; tumindig 
Stand n Tindig; tayo; lag\v. 
Standard n Bandera; Bandila; bait. 
Standing a Patindig; nakatindig, naka- 

tayo. 
Standing-n-Tayo; tindig; lagay; 
Stanza n-Pangkat. 

Staple a Matibay; matatagal; maglnat. 
Star-n-Bitnin 

Star v Kumintab; maningning. 
Starch-n Almirol. 
Starch v- Ami rolan; mag almirol. 
Stare-v-Tumingin ng maluat. 
Stare '?^-Tin gin. 
Stark-a Matigas malakas; makapangya- 

yari; may kapangyarihan. 
Start v-Ipagmulaan: umalis. 
Start w-Pamula. pag alis. 
Startle ?>Gnlatin. 
Starvation-n Kagutuman. 
Sterve a-Magutom: maaalat. 
State-wAsal; lagay; kabigayan. 
State n-Nauukol ea gobierno. 
State-v Sabihin magsabi. 
Stated a-Nasabing. 
Statement-n-Kasaysayan; pagsi^sabi. 
State house-n Bahay ng gobierno. 
Stately-íi Dakila; marangal. 
Station-n Estación; lugar; kalagayan; 

lugar. 
Station-iJ-Idistino; ilagay sa lugar. 
Stationary-a Firme; matibay; hindi ma- 

gagalaw. 
Stationer n Taga tinda; ng manga pe- 

pel. 
Stationery v-Manga papel, tinta, at 

pluma. 
Statuary w Man gagawa ng manga lara- 

wan; karunungan sa paggagawa ng 

manga larawan. 
Statue-n Larawan; poon- 
Statuette-ii-Munting larawan. 
Stature-n-Bikas; tayo; taaa ng katawan. 
Status n Lagay. 
Statute-w Utos. 
Statulory-o-Ayon sa utos. 
Staunch a Matibay; tapat. 
Stave-v-Sirain; puuiutok; ilayo. 
Satave off-v-Ilagin. 



Stay v-Humantong; magluat; liuminto; 

pigilin. 
Stay n Tigil: hinto; hantong. 
Stead-w-Lugar. 
Stead fast-a-Matibay ang loob; tap 

ang loob. 
Steady a Panay; patag. 
Steady i; Panay in; pigilin. 
Steady-w-Hiwa ng carne. 
Steal t;-Mangangumit; magnakaw; naka 

win; umitin. 
Stealer n Mangungumit; magnanakaw. 
Stealth-n Pagnakaw; pangungunmit: 

lihim. 
Stealthy a-Dahandaban; palihim. 
Steam n Usok. 
Steam -y Umusok. 
Steam boat n 7/asakyan de vapor. 
Steam boiler-n-Caldera. 
Steam engine n-Maüina de vapor. 
Steamer n Vapor. 
Steam ship n Vapor. 
Steamy a Mausok. 
Sted n Lugal. 

Sted fasta Tapat ang loob; matibay 
Steed n Kabayo. 
Steel n-Patalim. 
Steel-f Ipatalim; patalimin. 
Steely-a Matalim. 
Steel yard w Panimbang. 

Steep a Matarik. 

Steep n Lugar na matarik. 

Steep í/Basahin; ibadbad. 

Steeple n-Tore. 

Steer-v Umugit sa sasakyan. 

Steer-w Bakang lalaki na kinapon. 

Steerage n-Pag uugit sa sasakyan. 

Steers man-n Ang umugit sa sasakyan. 

Stellar-Stellary-a-Nauukol sa bituin. 

Stellate t;tellated a Parang bituin. 

Stelliferous-a-Mabituin. 

Stelliform-a Hitsurang bituin. 

Stellular a-Parang bituin. 

Stem-n-Tangkay puno. 

Stem V Lumaban; pigilin; pumigil. 

Stench w Amoy lansa. 

Stencil-w-Pananda. 

Stencil v-Tsulat; itanda. 

Step V Humakbang. 

Step-n-Hakbang; bayitang; baitang. 

Step brother-w Anak na lalaki ng amain 
ó ale sa pakinabang. 

Step daughter-n-Pamangkin sa pakina 
bang. 

Step father-M Amain sa pakinabang. 

Step mother-w-Ale sa pakinabang. 

Step sistern-Anak na babayi ng amain 
ó ale sa pakinabang. 

Step son-n Pamankin sa pakinabang. 

Sterile a Karat. 



STO 

Sterility -n-Kakaratan . 

Sterling-v-Totoo; tunay; malinis. 

Stern-a Masiingit. mahigpit. 

Sternn-Hulihang sasakyan. 

Sternal a Nauukol sa buto ng dibdib. 

Sternness n Kasungitan; kahigpitan 

Steve i^-Ilulan. 

Stew-?^ Gisa loaya. 

Stew-?;-GÍ8ain; igisa, 

Steward-n-Ang puno ng mga alila, 

Stichn Taludtod; hilera. 

Stick-n-Patpat; palo; tungkod. 

Stick v-Bumikit; ikapit; idikit. 

Sticky-a Malagkit. 

Stiff-íí Banat; matigas. 

Stiffen-v-Tumigas; manigas. 

Stiffness-'W-Katigasan; tigas. 

Stifle-n Siko, 

Stifle-v-Inisin; umivnis; patay in; piimatay; 

lipulin. 
Stile-n Hagdanan. 
Stiietto-n-Panaksak. 
Stiletto-v-Saksakin. 
Still-aTahimik: walang guio. 
Still í; Patahimikin; tumahimik. 
Still n Gawaan ng alak. 
Htill-aííi?. -Bagamán; pa. 
Stilly-a-Tabimik. 
Stilt n-Tiakiad. 
Stilt i/ Magtiakad. 

Stimulant n-Pangpalakas pang udyok. 
Stimulate í; Udiokan; umudyod. 
Stimulus-n-Pang udyok panudlok. 
Sting ?^-Tinik; kagat nang bubuyog ó 

kamumo. 
Sting ÍJ- Kggatin; bumapdi. 
Stingy a-Maramot; kuripot; niasakim. 
Stink-v Umilingasaw; buraabo. umangis; 

bumantot. 
Stink-Ti-Babo; alingasaw; amoy na ma- 

lansa. 
Stint vFigilin; pumigil. 
Stint-n-Hanga. 

Stipend-?i Upa: ganti; bayad; sabod. 
Stipulate t' Sabibin; gumawa ng salitaan . 
Stipulation-^ Salitaan. 
Stipulator-n-Ang gumawa ng salitaan. 
Stir v Gawgawin; guluhin; baluin; ka- 

lapsawin; kamiyawin. 
Stir-wHalo; guio. 
Stirrup n Estribo. 

Stitch v-Tusukin; tumusok; duruin. 
Stitchn-Tusok tutos; duro ng karayom. 
Stitchy-a-Matusok; matutos. 
Stock-nPuno; manga hayop. 
Stockvltago; iponin. 
Stockade w-Bakod nang manga tulos na 

malaki. 
Stock company nKapisanan ng mga ma- 

ngangalakal. 



327 STR 

stock bolder-M-Kabilang ng kapisanan. 

Stock man-n Magpapastol ; ni a y a r i n g 
manga hayop. 

Stock-still-a Tahimik. firme. 

Stocky a Pandak. 

Stoke t'Igatong. 

Stoker-w Fogonnro. 

Stole V. imp. Ninakaw; inumit, 

Stolen-v. p. p. -Ninakaw; inumit. 

Stolid a-Mapurol ang isip. 

Stolidity-Stolidness n Kapurulan ngisip. 

Stomach n Sikmura; tokong. 

Stomach-f Ilagay sa sikmura. 

Stomach íc-í; ISauukol sa sikmura. 

Stone-n Bato 

Stone t'-Batohin puklin 

Stone blind-í7-Bu]ag. 

Stone coal wUling na matigas. 

Slone's cast n Pukol ng bato. 

Stone's throw 71 Pukol ng bato 

Stoneware 71 Kasangkapang bato. 

Stonework M Gawa sa bato 

Stony ii Mabato; batobatobin. 

Stood-v, imp, & 2^P* Tumindig; nakatin 
dig. 

Stook-?i-Bunton ng mga haya. 

Stool w-Upuan na walang sandalan. 

Stoop I? Yumuko; tumingkayad. 

Stoop-ri-Yuko tingkayad. 

Stop ^7 Pigilin huminto tumigil, human- 
tong magpahinga pasakin. 

Stop-w-Hinto; tigil; hantong 

Stop cock n Grifo. 

Stoppage n Pagpigil. 

Stopper-n-Tasok; pasak; tapou. 

Stopper vTasakin. ilagay ng tapon. 

Stopple ?i-Tasak; pasak. 

Storage-n Pag i pon. 

Store i;-Itago; ipunin. 

Store-n Tindahan. 

Store ho use-'?^ Kamalig; taguan. 

Store rom n Tairuan. bangan. 

Storm-?i-Unos; bagyo; sigwa. 

Storm-t' Uumunos; bumagyo. 

Stormy a Maunos, maguió mabagyo; ma- 
si gwa. 

Story 7* 1^ uento. 

Story-T/Magkuento; magsinungaling. 

Stoui) n Panakal ó lalagyan ng tubig; 
beo dita ban 

Stout-a-Malakas; batibot; malaki; pisi- 
gan; magandang tikas. 

Stout-n-Cervesang matapang. 

Stove-n-Apuyan kalan. 

Stowv Ibunton; itago. 

Strabismusn Pagkaduling. 

Straddle-v-Sakyan; sumakay. 

Straggle-i'-Lumakadnangpagayongayon. 

Straigh-a-Tapat; matowid; walang iiko. 

Straighten-i'-Towirin; unatin 



STR 



328 



STU 



^^traight forward a Maliwaiiajjj; niatowid. 
Straightly adv. Matowid; tapat. 
Straightnesy n Katowiraii; liigpit; kata- 

patan. 
Straiglit ont-a Mali A'anag; tapat an g 

lool). 
Straight way flr^t^.-ISigayondin. 
Strain v-Tiinialas; salaiii agagin. 
Strainer-?i-Talaaii; agagan. 
Strait n^-Makitid; inahigpit, riialiirap; 

inasiingit. 
Strait-n-Kabirapan: kali i g pi tan. 
Straiten v Higpitin, pigilin; gipitin. 
Strand w-Baybay. 
Strand t' Sum ad sad; auniayad. 
Sti'ange-a-Katakataka, iba; bubat; sa 

i bang hipa. 
Stranger n Taga ibang lupa. 
Strangle-i" IJininis; i nisi n. 
Strangulation 7i Pagiinis. 
Strap-n-Sinta; panngkis; panali ng ba- 

lat; sinturon. 
Strap-t' Hanipasin ng sinturon. 
Strapping a Malakas. 
Stratagem-nHibo daya;paraan;balatkayo 
Strategy-n-Faraan; daya. balatkayo. 
Straw n Dayanii; ginikan; kugon. 
Stray-iNjVIaligaw; lumihis. 
Stray a Gansal, nakaligaw. 
Stray ?iIIayop na nakawala. 
Streak n C-ínhit. 
Streak-u-Gulntin; guniubit. 
Stream-n-Ilog 
Streani-n-1 buhos 
Streamer ti-Tanda; bandera 
Streamlet n-Munting ilog; sapa. 
Street ii Tiansangan; carsada. 
Strength n-Lakas tibay; tigas; kalaka 

san; katibayan. 
Strengtben-i? Tumibay; tibayin; lumakas; 

itainbal; kapalin palakasin. 
Strenuous a Masipag. maningas, mata- 

pang. 
Stres8-?fc-Lakas 
Streteh v Banatin; unatin: batakin; liu- 

raaba; humigit; umabot; idatay, 
Stretch-w Tiniii. 
Stretcher n Tindihan. 
Strew^ V. imp. Kinalat; winisik. 
Stricken-?', p. p.-Tinaman. 
Strict a Mahigpit; masungit; mabagsik. 
Strictness n-Kahigpitan. kabagsikan; ka- 

sungitan. 
Stricture n- Pintas; kapintasan. 
Stride-n-Hakbang. 
Stride v Humakbang; lumakad. 
Strife n-Babag; laban; away; talc; pag- 

paparaook. 
Strike-n-Tumuktok: dagukan; hampasin; 
linmampas; tumama; mámalo, 



Strike w Dagok; tukiok hampas. 

String 71 Sinulid; pisi; kuerdas. 

ibtring ?i-luhugin; kuerdasin. 

Stringed a-Mag pisi 

Stringer w Tuhog. 

Stringency-?* Kabagsikan; kasungitan. 

Stringent n Mabagsik; masungit. 

String halt-n-Hingkod. 

Strip i;-AlÍ8Ín ang takip; tahipan; mag 

balat 
Strip-n Pirasong tabla na makitid; ta- 
bla ng hipa. 
Stripe-n Guhit 
Stripe V Gubitin. 
Stripling-n-Batang lalaki. 
Strive v-Awayin matikman; subukin; 

lumaban. pumilit pihtin. 
Stroke n-liampas: dagok; suntok. 
Stroke t' Hilutin; hihirin. 
Stroll-?! Pasial gala- 
Stroll V Gumaha: magpasiaL 
Strong a Malakas tapat: balisaksakin; 
batibot; malitid; matibay; bayani; buo. 
Strong hold-n Kuta. 
Strop w Pirasong katad. 
Strop i;]hasa sa katad. 
Strove-!^, imp -Natikman; sinubok; pini- 

. lit. 

Strow i;-Isabog; ikalat; kalatin. 
Struck t;. imp. é p, p. Hinampas; sinnn- 

tok, dinagok; tinarnaan. 
Structure n Pagpatayo pagpapagawa; 
bah ay. 

Struggle i>-Bumabag lumaban; umaway; 
bumuno; pumipit. humamon; hamu- 
nin. 

Struggles Talo; away; babag; laban, 
buno; pagpapamook. 

Strung-!', im,p. & p. p.T'mnhog, 

Strut r-Lumakad nang pahambog; hu- 
mambok. 

Stub-wPuno; tisod; upos: beha. 

Stub-v-Matisod; bunutin; labnutin. 

Stubbed a Pandak; mapurol; mapupod. 

Stubble ?¿-Pasiok. 

Stubborn-íi Matigas ang nlo; sowail. 

Stubbornnes8-n Katigasan ng ulo; kaso- 
wayan. 

Stucco f Pahiran ng apog. 

Stuck ?;. imp. & p. ^, Dinikit. 

Stud w Kilo. 

Student n Ang nagaaral; estudiante. 

Studied a Marunong. 

Studio-?i-Estudio. 

Studious-a-Masipag magaral. 

Study-n-Aral. 

Study V Magaral. 

Stuff-n Manga bagay. 

Stuff-v-Mamualan; siksikan; isiksik; bu- 
musog. 



SUB 



329 



SUB 



Stiiffing-n Ang laman. 

Stunible-í;-MatÍ8od; tumipiaw; madapa. 

Stumble n Tisod; tipiaw dapa 

Stumbling-a-risurin 

►Stump n- Puno ng kahoy, upos; beha. 

Stump a-M ataba, pandak. 

Stun-v Matulig; tuligin. 

Stung i?, imp &p /;. Kinagat. 

Stunk V p. j?.-Bumaho. 

Stunt-v-Pigilin ang pagpalaki. 

Stupefaction-n-Pagkatulig. kaululan ka- 

hangalan. 
Stupefy-t;-' uligin; tulain; hangalin. mag- 

patulala. 
Stupendous-a Malaki ng totoo; kamang- 

hamangha. 
Stupid a Tulig ulol: mangmang. ungas; 

hangal; mapurol ang isip. 
Stupidity Stupidness n Kapurulan nang 

isip; kaunuran; kagaspangan. 
Stuporn ulig; pagkatuMg. 
Sturdy a Malakas. matigas; matibay. 
Stutter i; Umutal umuriturit; umunu- 

uno. 
Stutter n Kautalan pagkautal. 
Stuttering ti Paguutal; kautalan; amit; 

amil 
Sty-?i-Guliti. 
Style-w-Asal; uso; modo; gawi; kauga- 

lian u^ali yari 
Styliah-a Marikit; mainam; mauso. 
Suave a Suave; malambot. 
Suavity w Kalambutan. giliw; kadataan; 

m ah a bag; 
Subacid a Maasim ng kaunti. 
Sulialtern-a-Mababa pa kulang 
Subaltérnate-^ Sunodsunod. mababapa. 
8nF>aqueou8 a Sa ilalim ng tubig. 
Subcutaneous a Sa ilalim ng balat. 
Subdivide-v-Hatiin at muli hatiin; ha* 

tiin ang ipinagkahati na. 
Subdue r Supilin pasukin; sakupin. 
Subject n Pinagusapan; pinagmulaan; 

ang nasa kanangyarihan ng iba. 
Subject « Mahilig may tali 
Subject V Supilin; pasukin; alipnin; sa- 
kupin. 
Subjection w-Paginis; pagkasupil; supil; 

pagsakop. 
Subjective a-Masupil. 
Subjoin V Idugtong. 
Subj u gate rSupilin. 
Subjugation n Pagpasupil. 
SuV)juriction-w Dugtong. 
Subliniate-v-Tumaas ang kalagayan. 
Suhlime-a Dakila,- marangal; bunyi. 
Sublime-n-Kadakilaan; k aran gal an; 

dan gal 
Sublime v-Dakilain; parangalin. 
Sublimity n Karangalan. 



Sublinguar-a-Sa ilalim ng dila. 
Sublunar -^ublunary-a is^asa ilalim ng 

buan. 
Submarine a- Nasa ilalim rg dagat. 
Submerge-'i?-Ilubog; lumubog; ilunod; 

uo^anod, apawin. 
Submergence-w-Paglubog; anod. 
Submerse Submersed a Nasa ilalim ng 

tubig. 
Submersion-M-Paglubog; anod. 
Submission-n-Kapakumbabaan; pagsu- 

nod; pagsuko; pagkaayon; kalambu- 

tan ng loob. 
Submissive-a Masusunurin; mababang 

loob; malambot ang ugali 
Submit V Sumuko;ipahintulot;pumayag; 

magbigay loob sumunod; umayon. 
Subordinate a Mababa pa. 
Subordinate w-Kababaan. 
Subordinate v Ibaba pahamakin. 
SubordinatJon-w-! agsupil; pagsakop. 
Suborn-i; Sumuhol; suhulan. 
SubornationPagpasuhol; suhol. 
Subscribe-^ Pumirma; pirmahin 
Subscrip ion-n Ambag; pagpirma; 
Subsequence n-Pagkasunod. 
Subsequent n Sunmsunod. 
Subserve v Ipasulung; sulungin. 
Subsidiary a Nauukol sa abuloy. 
Subsidiary-n Auxiliar; katulong. 
Subsidize v Abuluyan: magbayad nang 

buis. 
Subsidy w-Abuloy; katulong; pahintulot 

ng gobierno. 
Subsits-r-Mamalagi tnmagal. manatili. 
Subsistence n Ikabubuhay; pagkabuhay; 
Subsoil n-T.upa na sa ilalim 
Sabstance-n-Sustancia; laman. 
Substantial a-Matibay; di masisira. 
Substantiality n-Tibay; tagal: luat. 
Substantiaty f- 1 otohan n; sumaksi. 
Substantive a Malayo; matagal, matibay. 
Substantive n Sustantivo. 
Substitute n Kahalili; kapalit. 
Subtitute v-Halinhan humalili; pau- 
tan ipalit. 
Substraction-n-Kinatataynhan. 
Subitructure-n Kinatataynhan. 
Subtend-r.Mapailalim; lumaban. 
Subterfuge-n Paraan; dabilan. 
Subterranean Subterraneous-a-Nasa ila 

lim ng lupa 
Subtilfc-a Matibay; manipis; mainam; 

matalim mátalas, matalino. 
Subtilenoss-w Kanipisan; kainaman; ka- 

talasan; katalinuhan. 
Subtilization-w-Pagpapainam. 
Subtilize-v-Painamin. 
Subtility-n Kanipisan; kainaman; katala 
san. 

42 



SUF 



330 



Subtie-a-Maiiipis mátalas; matalino; tuso; 

taksil. "suitik. 
Subtly a Tusu; mátalas. 
Subtract v Awasan bawasan kuriin. ali- 
san. 
Subtraction n Pagbawas pagkuha 
Subtrahend w Ang binawas. 
Suburb n-lNayoti barrio. 
Suburban-a Nauukol sa barrio. 
Subversion-n-Kaiipulan, kssiraan; pag- 

tatalonan. 
Subvert ¿? Lipulin sirain tnlonin. 
Subway n Daan sa ilalini ng lupa. 
Succeed u Manalo halinhan suuiuaod; 

humalili magtamasa bumuti; mag- 

kamit; kamtan 
Success ii-Panaualo pagsusunod; dulo; 

pagkamit, palad; kapalaran. 
Successful a Mapalad; inaginhawa. 
Succession-n Kahalili; paghahalili. 
Successive-a Tuloytuloy; sunodsunod. 
Successorn Kahalili kasunod 
Succint a Maaiosin nakabigkis. 
Succory Iligtas abuluyan; a m pon i n ; 

hanguin sa kagipitan tnmulong gu- 

mibik kiipkopin saKlolohin. 
Succor-n Abul()y;ligtas;pagligtas tulong; 

kupkop; ampon; saklolo. 
Succotash n-Mais sa lata. 
Succulence Succuleiicyw Sustancia. 
Succulent a Masustancia. 
Succumb V Sumako masupil. 
Succussion-?! Untog; tulak. 
Such a Gay on; ganyan. 
Suck t; Ilumitit; humigop sumuso. 
Suck-n Hitit; higop. 
Sucker vUsbong; supling. 
Suckling n-IIayop na hindi pa inavvatan 

sa pagsususo. 
Suckle V Pasusuhin. 
Suction-?i Paghitit. 
Sudden-a Bigla biglangbigla dalos; ka 

ginsaginsa pagdaka. 
Suddenly afiv.-Kadingatdingat; kadali- 

dali; kaginsakaginsa. 
Sudoriferous-a-Nakapapawis mapawis. 
Sudorific n-Mapawis; nakapapawis. 
Sudorific n Gamot na pangpapawis. 
Suds w Pinagsabunan. 
Sue v-Maghabla sumunod. 
Suet-n-Taba. 
Suety a Mataba. 
Suffer x> Magtiis; tiisin; tumagal bata 

hin: tamuhin; ma^dalita dalitain 
Sufferable-v-Makatitiis. 
Sufferance-?!- Katiisau; pagtitiis; tiaga; 

damdam kasakitan. kahirapan. 
Suffering-»-Kahirapan: kahapisan; ka 

sakitan 
Suffice-v-JHumusto; sumapat. 



_____ ^ ^UN 

Sufficiency H ahustuhan; kasapatan; 

kasiyahan: katapatan. 
Sufficient a Husto kasiya; sapat kata 

tagan; may kaya. 
Suffix n Dugtong sahuli ng isang salita 
Suffix I' Idugtong. 
Siiffocate-f-Úmiids; inisin. 
Suffocation-^^ Pag iinis; pag inis. 
Sui^f rage 7i Voto; V(K;es. 
Suffuse-t' Itakpan; tumakpan. 
Suffusion n Pagtatakpan. 
Sugar-w Matamis asukal 
Sugar-t' Haluin ng matamis. 
Sugar cane n Tnbo 
Sugar mill 7i Kabiyawan. 
Sugary-a-Matamis may halong matamis, 
Suggest-i; Isurot sa isip; sulsulan; ipa- 

aiaala. 
Suggestion-n-Sulsol; paalaala. 
Suicidal a Nauukol sa pagbibigti. 
Suicide nAng nagbigti. 
Sicide V Magbigti. 
Suitn Kasuotan: tern o . 
Suit t'-Bumagay; maakma; umayon; ma 

rapatin. 
Su table a Bagay, akma; nararapat; ma 

buti. 
Suite n-Kapisanan bunton. 
Suitom Anglumilingkod;anghimiliga*v. 
Sulk-17 Mngtampo mapoot. 
Sulk-n-Tampo. poot. 
Sulks-nTampo; katampuhan. 
Sulky-a Matampuhin. 
Sulky n Kalasin. 

Sullen rt-Galit; matigas ang ulo. 
Sully t'-Mánsahin. 
Sulphate n Sulfato. 
Sulptiur /¿Sulfuro. 
Sulphurate a-Nauukol sa sulfuro. 
Sulphurate t' Lagyan ng pulfuro. 
Sulphureous Sulphurous a May halong 

sulfuro 
Sulphury-a-May halong sulfuro. 
Sultan n Hari sa turkia. 
Sultrya Mainit 
Sum n Kabilugan; baguoan. 
Sum ?; Bilugin; sumahin; but)in. 
Summary a Maikli. 
Summary n Sulat na maikli. 
Summation-M-Kabilugan. kabuoan. 
Summer-w Taginit. 
Summit w Dungot; dulo. tuktok. 
Summon t' Tawagin; tumawag 
Summons n Tawag. 

Sumptuosity n Kadakilaan karangalan. 
Sumptuous a Marangal, dakila. 
Sun-n Araw. 

Sun heam-n Sinag ng araw. 
Sun burn v Mamula ang balat dahil sa 
araw. 



SUP 



331 



Sunday-n-íJngo. 

Sunder v ILiwalay: hiwalayin. 

Sunder n Paghiniwalay. 

Sun down-??. Pa^dubog ng araw 

Sundries ?i Sitsiria, manga bagay na 

TTiunti. 
Sundry a Hang sarisaring. 
Sun fish If Malakapas. 
Sunsr-t'. j9, j9 -Kumanta na mkakanta. 
Sunk V. p. p. Nilnbog nakalubog 
Sunken (7. Nakalubog 
Sunless a Walang araw. 
Sun light-n Haw ng araw; liwanag ng 

araw. 
i^^unny a Maaraw. 

Sun rise Sun rising-n-i\'^gsikat ng araw. 
'"^un set Sun setting??, Pag lubog ng araw 
Sun shine-?? Liwanag ng araw, sikat ng 

araw. 
Sup V Humigop. 
Sup ??-PTig()p kaunti. 
Superabouud ?; Luniagpos; lumabis; sn- 

magana ng nialabis. 
Superabundance-?i Kasaganaan; kalabi- 

san; kalagpusan. 
Superabundant a Malagpos; malabis. 
Super add ?? Dagdagin. 
Superannuate?; Dagdagan ng lakas. 
Superb a Dakila; marangal niainam na 

malabis. 
Supercede v Huag ipatuloy. 
Suppercilious-a Hambog; palalo 
Superficial a Mapaibabaw niababaw. 
Superfine a Lubhang mainam. 
Superfluity-n-Kalabisan; kalagpusan; ka- 

yaniuan kasaganaan: kalaluan. 
Superfluous a Malabis; malagpos 
Super human a Lampas sa kapangyari- 

han ng tawo. 
Superincumbency n Pagkasandal sa iba. 
Superincumbent a l^akasandal sa iba. 
Superior n Katsastaasan 
Superior ^. Mataas pa lubhang dakila. 
Superiority-n-Kadakilaan: kataasan ka- 

hugtan karangalan. 
Superlative-a ' ataastaasan. 
Superlative n Kataastaas^ng lagay. 
Supernatural a Lampas sa kapangyari- 

han mundo. 
Supernumerary-?i Mahigit sa kailangan. 
Supernumerary n Ang labia sa kaila- 

ngan. 
Superscribe v Pumirma sa itaas. 
Superscription n Pirma sa itaas. 
Supersede t' ITumalili. 
Supersedure w Kahalili. 
Superstiti n n Guniguni: pamahian. 
Superstitious a Magnniguni. 
Supervise 7^ MamtinO; raarrriahala. 
Supervisi'^n-Supersal n Pamamahala. 



Supervisor ?/Taga pamahala; puno. 
Sup rvisory a Nauukol sa pamumuno. 
Supination >?, I'agtitihaya ng kamay. 
Supinen Nakatihaya; matirik tarn ad; 

])abaya. 
Supper 71 Hnpnnan. 
Sapperless a Walang hapunan 
Supolant i* Halinhan ialis. 
Supple a Malam})ot madaling mahubog. 
Supplement //-Kadugtong: katapusan. 
Snppliance /? Pannlangin; lubog. 
Supph'ant-a-Mananalangin. 
Supplicant ?? Ang nananalangin; ang du- 

madaing. 
Sut plicate ?'T>umaing; manalangin; hi 

muhog 
Supplication ??. Daing panalai gin. 
Supplif'atoiy-rt-yanukol sa panalangiti: 

nauukol sa pagdaraing 
Supply I' Mngbigay ng kinakai^angan. 
Support-?'-Am|)onin abuluyai ; Mdnngan; 

u mam pen umaV)uloy tumnlong. 
Support ?íAmpon tangkilik kaiulong. 
Suppose 7' Snmapantaha hakcin; huma- 

ka; maghinala; magpalagay; ipagpa 

lagay. 
Supposition Supposal n Sapantaha pala- 

gav: haka. 
Snppress-v-Inisin; pigilin; daigin ta- 

lunin. 
Suppression-?? Paginis; pagpigil; pagpi- 

pasuko. 
Suppurate i' Magnana. 
Suppuration ?» Pagnana. 
Supramundane a Lampas sa kapaiigya 

rihan ng mundo. 
Supremacy ?? Kataasan; kapangyarihan. 
Sepreme a Kataas taasan; mataas sa la- 
hat. 
Sural.?i Kuukul sa binti 
Surcharge v llulan ng mabigat. 
Surcingle nPamigkis ng siya 
Sure a Totoo; tunay; tapat;bagay; siguro; 

matibay 
Sure footed n Di matitisnrin. 
Surely adv. Siguro oo nga; tunay. 
Surety n Katibayan; tibay. 
Surf-?? Dal u yon g. 

Surface n Balat; muklia ibabaw. 
Surfeit V Lampasan kuraain ng dema- 
siado. 
Surfeit ?i-Katakawan kabusugan. 
Surge n Alon na malaki. 
Surge-t/ Umalon. 
Surgeon-n Mangagamot. 
Surgery ii Paggagamot;karunungantung- 

kol sa gamot. 
Surirical a Nauukol sa mangagamot. 
8nr*liness n Kapaslangan; katampalasa 

nan; kasungitan. 



SWA 



332 



SWI 



Surly-a-Mapaelang; mapanglaw. 
vSurmise-v-Sumapantaha; sapantahain; 

isipin humalata. 
Surmise-w Sapantaha; halata. 
Surmount.v-Daigin. 
Surname n Apellido. 
Surpass-T/'Lampasin; lumampas; luma- 

lo; daigin; humigit lumagpos; iiia- 

iiaig. 
Surplice w-Maputing habito ng pari. 
Surplus ti Labis kalabisan; kalagpusaii. 
Surprise-v-Gitlahin; gulatin.magitia lua- 

gulat; hangalin imangha. 
Surprise-n-Gulat; grtla; manglia. 
Surrender-v-Bumuko. 
Surrender-M Suko. 
Surreptitious-a Niyaring palibim. 
Surrogate v-Halinhan; humalili; pali 

tan. 
Surrogation-M-Pagbahali; kabalili. 
Surround v-Pumaligid paligirin 
Survey V Usisain; lumkalin; sukatin ang 

lupa. 
Survey nPaguusisa; psgsukat ng lupa. 
Survive- v-Lampasin; lumampas. 
Susceptible a-Makahilig. 
Suspect v-Magbintaner, suraapantaha. 
Suspect n-Ang binintangan. 
Suspend v-Ibitin; kabitin; isampay; ita- 

yo; magbigti. 
Suspendern Sakbat. 
Suspense w Pangamba. 
Suspension n Pagpigil; pagkasabit; pag 

bitin. 
Suspensory v-Nakabitin. 
Suspensory-n Sabitan. 
Suspicion-M-Hinala; alapaap ng loob; 

hinagap; sapantaha. 
Suspicious-a-Maalapaap ang loob; dala; 

mahinagap; mapaghinala. 
Sustain-v-Alalayin; batahin: ipaglaban; 

ipagsangalang; sumustento. 
Snstenance-Sustentation n-I k i n a b u b u 

hay; sustento. 
Sutern Mangangalakal s^ mga kawal 

ng hukbo. 
Suturn M Pananahi. 
Swabw Pangisis. 
Swab-v Linisin: inisin. 
Swaddle v-Pamigkisin. 
Sawg-v Gumiray; umugoy; humubog, 
SwagwGiray; ang ninakaw. 
Swagger-v Maghambog sa paglakad. 
Swagger-n Lakat na hambog. 
Swain-n-Ang naninitang taga bukid. 
Swale n-Labak; lawak. 
Swale V Tumunaw at mawala; silabin. 
Swallow n Higop; lagok. 
Swallow v-Higupin; himagok; lamu- 
nin. 



Swallow n-Kumpapalis. 

Swam-2/. imp.Lunmugoy na; nakala 
ngoy. 

Swamp-w Kaburakan; laog kabanlikan 

Swamp V Tumaob ang bangka. 

Swampy a-Mab alabo. 

Swap v-PaJitin; pumalit, 

Swapn Palit; kapalitan. 

Sward-w Lupa. 

Sware-y. ¿m/?.-Nanuapa; nagtungayaw. 

Swarm-n Bunton. 

Swarm v Bumunton. 

Swarthy-a Maitim; kayu-mangi. 

Swarthiness n-Kayumangi; kaitiman. 

Swash V Tumilansik; lumiguak. 

Swash-n Liguak. 

Swathe-r-Balutin. 

Sway v-Galawin; gumalaw. 

Sway w Galaw. 

Sweal-v Tomunaw. 

Swear-v Manumpa sumumpa tumunga 
yaw; manungayaw. 

Sweat V I'umawis. 

Sweat-n Pawis. 

Sweaty-ii Mapawis. 

Sweep-v-Mag walls; raaglawis 

Sweep-n Lawis; walls. 

Sweepings-^ Pinagwalisan; pinaglawi 

san. 
Sweet a Matamis. 
Sweet-w Matamis 

Sweet bread-n Tinapay na matamis. 
Sweeten v Lagyan ng matamis; pata 

misan,- tu mam is. 
Sweetish a Matamistamis. 
Sweet meat-w-Matamis. 
Sweetness-n Katamisan. 
Swell V Maraaga; tumaas; lumaki; umal 
sa lumago, damami. kumapal; ma- 
man as 
Swell-n Mainam; dakila. 
Swelling-n-Pamamaga. 
Swelter-i;-Sumuko sa init. 
Swept V. imp. & p. p. Niwalisan; nilawi- 

san. 
Swerve V Lumiko. 
Swift-a Magaan matulin; . madali. 
Sweftness-n Katulinan kadalian. 
SwigvUminom ng malakas. 
Swig-n Higop na malaki 
Swill r-Lamunin; maglasing. 
Swill-w-Pakanin ng baboy. 
Swim-n-Maglangoy; maglangoy. 
Swim-n-Ligo; langoy. 
Swindle-r-Manekas; tumekas. 
Swindle-n-Tekas. 
Swindler-n-Manenekas. 
Swine n-Manga baboy. 
Swine herd»-Magpapastol ng manga ba 
boy. 



TAC 



333 



TAL 



Swinish a- Parang baboy; ealaula. 

Swing í; Ugoyin; iimuga; ugain. 

Swing- 71 Ugoy: uga; duyan 

Swinge v-Hampasin; parusahin. 

Swinging a Malaki. 

Swingle vLinisin ^a, hampas. 

Swinish a Parang baboy; salahula. 

Swiss-a-Nauukol sa Suisa. 

SwÍ88-w- raga Suisa 

Switch V Iliko; ilipat. 

Swob w Tanglinis. 

Swob V Linisin. 

Swollen v.j?.^. Namaga; nainansa; na 

tambok. 
Swoon v-Maghimatay; hinimatayin. 
Swoon-n Himatay . 
Swoop-v-Sungaban; kunin; agawin. 
Swop i?- Pal itan; pumalit. 
Swop n Palit; kapalitan. 
Sword-n Espada. 
Sword fish-n-Pagi. 
Swore vNanungayaw; nannmpa 
Swum V. p ^. Lumangoy na;nakalangoy. 
Swumi^.^j.^. Nauga na; nakaduyan na. 



Syllable-« Sílaba 

Sulph n Duende. 

Syphid-w Munting duende. 

Symbol-n-Kahulujran; tanda. 

Symbolic Symbolical-ftNauukolsa tanda. 

Symbolize-v-Tandainibigayngkahulugau 

Symmetrical-a Maayos. 

Symmetry-?i Ayos 

Sympathetic Sympathetica! a-Mahabag, 

máawain. 
Sympathize v Mahabíig; maawa, 
Sympathy-w Awa habag. 
Symptom-w Tanda. 
Symptomic Symptomicai-a-Kauukol sa 

tanda. 
Synagogue n Simbahan. 
Syneopate-e/Lawasan ang letra. 
Synonym-w Kahulugan; katulad. 
Synopsis n Pagtingin. 
Syringe-M Labatiba; hiringa. 
Syringe-r-Labatibahin. hiringahin. 
Syrup-n Fulot. 

System h Sistema; ayos; husav. 
Systemize r Ayusin husayin. 



T 



Tab n-Puntas na makitid. 

Tabby-n Pusa; dalagang matanda; bagay 

ng ma-^itsit. 
Tabernacle n Tabernáculo; templo; sim 

bahan. 
Tabernacle-v-Tumahan; tumira 
Table n Dulang mesa. 
Tab e v Ilagay sa mesa. 
Table cloth n Mantel ng mesa. 
Table land n Lupang patag at mataas. 
Table spoon n Cuchara 
Table spoonful n Cucharada. 
Tablet-n-Munting mesa; mukha; ta 

bleta. 
Taboo n Pagbawal. 
Tabor-n Tambol; caja. 
Taborat w Hunting tambol. 
Taborine-M Pan dereta. 
Tabouret w-Upuan na walang sandalan; 

silleta. 
Tabular a-Nauukol sa lamesa. 
Tabulate v-Gawin parang isang dulang. 
Tachygraphy n Sulat na matulin. 
Tacit-a-Tahimik; w^alang kibo. 
Taciturn w Palaging tahimik. 
Tack'n Pakong aspili. 
Tack-vlpako ng pakong aspili. 
Tackle n-Kasangkapan; manga lubid at 

kelooy. 
Tacle-t? Sungaban; sumungab. 
Tact-n-Damdam; sanay; baitkarunüngan. 



Tastic-Tactical-a Nauukol sa gawa nang 

hukbo ó ng mga pandirigma. 
Tastics n Pamamahala sa hukbo. 
Tactilea Nauukol sa hipo. 
Taction n- Hipo kapa; hawa. 
Taffeta Taffety-n Sutlang makintab. , . 
Taff rail n Gawing likod ng sasakyan. 
Taffv n Matamis; inuyat; uyam. 
Tag-n-Tanda. 
Taj? v Idugtong; isabit. 
TailnBuntot. 
Tailor w Sastre 

Tailoress-n Modista; babaying mananahi 
Taint V Mansahin malansa. 
Taint n Mansa lansa 
TaketJ-Kunin kumuha dampiitin; su 

mampot; tangapin; tumangap. 
Taking n Pagkuha; pagtangap. 
Take apart V l'angalin magtangal 
Tale n Balita; kuento; kasaysayan. 
Tale bearern Tawong mapag^umbong; 

tawong palasumbungin. 
Tale bearing w-Pagsumbong 
Talent-w-Katalasan ng isip katusuhatl; 

katalinuhan; dunong; karunungan. 
Talented-fl Marunong; mapalad. 
Talipes w-Kapilayan ng paa. 
TalkvMagsalita magwika; magsaysay, 

mag usap; kaiisapin. 
Talk-n Salita; pagsasalita; wika; paixi^i 

malíta; kasaysayan. 



TAR 



334 



TEA 



Talkative a Masalita. 

Tall a Mataas; matayog; matangkad. 

Tnllovv ??. Pagkit. 

Tallow ?; Fallirán ng pagkit. 

Tally n Tanda, kasama katulad; bingaw 

tandaan. 
Tally u-Tandain, 
Talon n Kuko ng ibon 
Tamable a Madaling: maamo. 
Tamarack n-Sampalok. 
Tamarindn Sampalok 
Tamboiirn-Kaja 
Tamborine-n Pandereta. 
Tame a Maamo maumak. 
Tame v Umamo; paamuin; umakin. 
Tamper t^-Makialam; iralawin 
Tan r Gawin katad aiig balat rg hayop; 

mamnla ang balat. 
Tan n Kaynniangi 
Tandem aríí^.Sunodsnnod. 
Tan^-n Lasang mapakli pakli. angbang; 

tunog. 
Tan gen cy n Dati: kasama. 
Tangent a "^akabipo nakadayti. 
Tangible a iVIakabihipo 
Tanirle i/Gnlubin; gomnlo; gnsutin. 
Tangle n Kagiiluban i?nlo; gusot. 
Tank-w Lalagyan ng tnbis: estanka. 
Tankard n Haso ng alak na may takip. 
Tannery //-Gawaan ng katad 
Tantalism Tantalazation n Tnkso. 
Tantalize-?/ Tuksnbin . 
Tan tan I out a Magkaiea ang halaga. 
Tantivy-a Matulin: madali. 
Tantrum n apootan katampohan. 
TapvHihirin butasin. 
TapnTaktok; butas. 
Tape n Panali ng kayo. 
Tape line ti Panukat. 
Taper w-Kandilang mnnti. 
Taper t' Lnmiit. 
Tapestry n Manga tabing nang autla at 

lana. 
Tape worm n Bulati na mababa. 
Tapis n Manga tapis na sutla at lana. 
Tar n Magdaragat. 
Tar n Alketran. 
Tar f Pahiran ng alketran. 
Tarantula n Gagamba na rnalaki. 
Tardy a Mabagal; huli: batuiran tamad 

mabisrat marahan; maliwanag. 
Tara-n-Pinagpilian: sukal 
Target 7' -Targe ta tuntungan. 
Tariff n Tarifa buis. 
Tarlatan nKayong manipis na ginaga 

rait pa saya. 
Tarn n- Dan aw sa bundok. 
Tarnish v-Mamanaa. 
Tarnish n Mansa. 
Tarpaul in -n-Tarapai . 



Tarry ?? Mag luat; maghinto tumagal 
Ta r r y n FT i n to; k a 1 n at a n ; ta gal . 
Tarry a May balong ^Iketran. 
Tarsns-n i^ubonij ng i)aa 
Tart « Tiupia na may laman 
M art rí ]\íatapang; Tnapakli; maanghang. 
Tartar T^rLatak na mapnla. 
Tartarean Tartareous a Nanukol sa in 

fierno 
Tartarus n Infierno. 
Tartness n Pakli; anghang 
Task n Trabajo gawa; kapagalan ka 

timgkulan banapbnhay 
Task I'-Mairbigay ng trabajo; pahirapin. 
Taek master ?i Pan&inoon tagapamahala 
Taste V Lasahin; tikman; lasapin; nam 

namin 
TistenLasa; lasap namnam; tikim. 
Tasteful-aMalasa malinamnam. 
Ta«?teless ^rWalanir lasa: matabang. 
Tasty-a Malasa: mainam; masarap; ma 

kinis. 
Tater v Punitin pumnnit magulanit. 
Tattered n T'unit gnlanit. 
Tatter de mall it, nn Tawong snmusuot 

ng damit na punit hampaslupa. 
Tatting n-Puntas ng sinulid. 
Tattle u Suinumbong; magsumbong; big 

kasin ang dila. 
Tattle n Salitant? walan kabnluhan. 
Tattoo n Tanda; marka 
Tattoo vMarkahaTi: tandain 
Taught-»* ?m/? (^. p j9. Nagtnro tumuro. 
Ta u n t Í' Tuk?* uh i n : pa yam u ti n 
Taunt n-Tuk so 

Taurine a Nannkol sa manga baka. 
Taurus n Pakang lalaki; manga baka. 
Taut ii-Mahiepit; nabanat; matibay. 
Tavern n Babay tuluyan. 
Tawdry a Makulay; mura. 
Tawny-a ayumangi 
Tax 71 Buis 

Tax V Magpabnis bintangin;magparatanir 
Taxable a Dapat ipabuie. 
Taxation-?i Pagpapabuis. 
Tea n-^lia 

Tea .. cup, 71 Tasa ng cha 
Teach 7; Magturo; turuan; ituro; pag ara 

Ian; magpaaral. 
Teachable «i Makatuturo; maamo. 
Teaching 71 Pagtuturo. 
Tea pot-7¿ Charera 
Tea spnon-71 Kutsarang munti. 
Teal 71 Patong sa damo. 
Team n Pareja ng kabayo. 
Teamster 71 Cochero. 
Tear n-Luha 

Tear 7) Punitin, pumunit; pilasin. 
Tear n Luha. 
Te.lr v-^unitin; piimunit /pilasin. 



TEM 



3Há 



TEU 



Tear-^-Punit pilas 

Tearful w-Malulia. 

Tearless a Walaiig luba. 

Tease-t?-'! uksnliin; tumukso; inanukso. 

Tease ?i Manunukso; inaiibahadya 

Teaser-n-Manunukso. rnaiibabadya. 

Teat^ Suso 

Tecb iuess /^ Ivapootan. 

Tecb nicTecbnical a Nauukol sa manga 

katungkulan ó arle. 
Tecby-a-Matanipobiii; iiiapo})Ootin, 
Tectonic a Nauukol sa pag tayo nang 

baba y . 
Ted-í' Bilarin ang damung sariwa. 
Tedious a Makayayamot ni ay a m u ti n ; 
niabagal; nialuat; ixakapapagod; nia- 
kasunok 
Tedium M-Kayamutan, kabagalan; kabu- 

tingtingan. 
Teem v lAimitaw ilitaw, niamunga, ma- 

uganak sumagana. 
Teens n Manga taong ng gulang bubat 
sa labingisa hangang sa labing siam. 
Teetb n Manga ngi[)in. 
Teetb v 1 nbuan ng ngipin. 
Tetotal a Buo labat. lubos 
Tetotally-firii' -Labat labat; lubos 
Tegument-?i-Takip, panakip 
Tegumentary a- Nauukol sa takip. 
Telegrams Telegrama; baud kawad. 
Telegrapb n- Telegrama. 
Telegrapb V M^g telegrama; mag batid 

ka wad. 
Telegrapher- Telegraphist n Telegrafista. 
Telegraphy n-Karunungan tungkol sa 

telegrama 
Telephone-n Telefono. 
Telephone v Magtelefono. 
Telephonic-a-Nauukol sa telefono. 
Telescope-n Largavista. 
Telescope i' Ipaioob 
Tell t; Sabibin magsabi. ipabayag. iba 
lita;magbalita; wikain magwika mag- 
salita; magbigay alam, 
Teller-n Ang nagsabi; ang nagbalitá 
Tell talen awoiig palasumbong; ang 
tawong bindi marunong ingatin ang 
lihim. 
Temerity-/* Karuagan; takot; kilabot. 
Tempern Timpla; isip; ugali 
Temper y-Timplabin. 
Temperament-n-Kaugalian; kaasalan. 
Temperance n Katiisan sa pag inom. 
Temperate a Mahinabon; katatagan; ka- 

tarntaman 
Temperature-ri In it ó lañiig nang pa 

nahon. 
Tern pes t-n-Bagyo; unos. 
Tempestuousa-Mabagyo; maguió. 
Temple-n-Templo; simbahan, palispisan. 



Temporal-a Nauuk(jl sa panahon. 
Temporary a Interino hindi maUihitaan; 

ngayon lamang. 
Temporize-r-8umunod sa panabon. 
Tampt-f Tuksubin; inanukso damahin. 
Temptation w Takso. 
Ten-n Sampo 
Ten a Hampuo 
Tenacious a Mahigpit; maganit; mara 

mot niatigas ang ulo 
Tenacity enaciousuess-?/ Katigasan ng 

ulo; kahigpitan. ganit. 
Tenancy 7Í Pagtitira sa isang bahay. 
Tenant n Ang tuniira sa isang l)abaN'. 
Tenant v Tuniira sa isang babay. 
Tenantable I' Bngay ipaupahan. 
Tenantless a Wa!ang tumira. 
Tenantry n Manga tawong tumitira sa 

bahay na inupa.an. 
Tend vMag alaga; alagaan; tulungan; 

bantayin; magbantay bumilig. 
Tendency n Hiling kabilingan. 
Tender n-Taira alaga; ang mamábala. 
Tender v lalok; iabot. 
Tender-rt Malambot malata; maramda 

mill, mairog. 
Tender n-Lambot; loob. 
Tenderness /¿-Kalambutan. 
Tenon w-Litid. 
Tendril-;/ Lipay. 
Tenement ?i Bahay na ipinaupahan. 

Tenet n-Pananampalataya 

Ten fold a Makasampuong duble. 

Tenon ?i Rabo. 

Tenon v Magrabo. 

Tense n-Panabon ng verbo. 

Tense n Unat; banat. 

Tensile-a Nauukol sa pag laki. 

Tension r* t^ag unat; kaunatan- 

TentnDamara torda. 

Tent ?'-Tuniira sa torda. 

Tentative a Nauuk(d sa subok. 

Tentative n Subok. 

Tenter n Sampayan. 

Tenter-7Alsampay. 

Tentb a Ikasanpuong. 

Tenth n Ang ikasampuo. 

Tenthly ail<7 Sa ikasampuo. 

Tenuity w-Kanipisan; kalabnawan, kada 
langan. 

Tenuous-a ManipÍ8;malabnaw madalang 

Tepid-a Malagamgam malakuko. 

Tepidity 1 epidness n-Pagk^malahininga. 

Term-n-Kapanahunan; panahon hanga. 

Term-Tz-Tumawag. 

Termagency n Kaguluhan kaingayan. 

Termagent-n Babay ing maguió. 

Termagent a ^lagulo maingay. 

Terminable n Makatatapos; dapat; tapu 
sin; maugyaring matapoa 



TEX 



336 



THE 



Terminal a Tapos; katapusan. 
Teriiiinal-n Kutapu8an. 
Terminate-v-Tapusin; tnmapos; nbusin; 

nmaboa; yariin: mayari 
Teamination n Katapusan tapos; pag 

iibos; yari; kayarian. 
Terminus w-Tap<)S katapusen. 
Termite n Langam na maputi. 
Ternary-a Humulong ng tatlotatlo. 
Terra n Lupa 

Terra cotta n Lupang dilaw. 
Terrace-n Pilapil. 
Terra firma-n-Ln pang matigaa. 
Tarrapin-M I agong. « 

Terrestrail a-Naunkol sa lupa. 
Terrible-a Kakilakilabot, katakot takot; 

kasindak aindak 
Terrier-n Asong munti at matapang. 
Terrifica Malakas nakadudulit. katakot- 

takot kakilakilabot 
Trrify-v Takutin; manakot; manliilak- 

bot. 
Territorial a Nauukol sa lupa 
Territory-n-Lupain; nayon; hibaybay; 

lalawigan. 
Terror n-'^indak: takot. 
Terrorize ?'-Takutin. 
Terse a Maikli; mahigpit. 
Terseness-w-Kahigpitan; kaiklian. 
Tertial a Ikatlo. 
Tertian n-Mangyayari sa balang tatlong 

araw. 
Tertian-n-^akit na humihimpil at buma 
balik sa balang tatlong araw. 

Tertiary-a-Ikatlong grado. 

Test V Subukin; manubok. 

Testn-^nbok; katotohanan. 

Testament-n-Testamento. 
Testamental a Nauukol sa testamento. 

Testamentary rt Nauukol sa testamento. 

Testate a May iniwan ng testamento. 

Testator-n Lalakingnangamatay namay 
iniwang isang testamento. 

Testatrix w Babaying nangamatay na 
may iniwang isang testamento. 

Testify V Sumaksi patotohanin. 

Testily-ariv. Masungit. 

Testimonial n Katotohanan; saksi. 

Testimony-n Katotohanan; pag papato 
too. 

Testy rt-Mapootin; masungit. 

Tete á teten Salitaan ng dalawa. 

Tate-á tete adv.VsMh'im. 

Tether-v Isuga. 

Tether-n-Suga. 

Tetragon-w Paano na may apat na gilid 
at apat na sulok. 

Tetter w-Buni. 

Teutonic rt Nauukol sa salitang Alemán. 

Text-n-Pinagsalitaan; pinagueapan. 



Text book-n Librong pinagaralan. 

Texile rt Nauukol sa paghahabi. 

Texure n Kayo. 

Thaler-n Pisong alemán. 

Than conj. Kay sa; nang. 

Thank iJ-Magpasalamat. 

Thank-n Pagpapasalamat. 

Tliankful rt-Marunoiig; magutangnaloob. 

Thankless rt Hindi marunong magutang 

na loob; bastos. 
Thans giving w-Pagpapasalamat. 
Thank worthy rt Dapat magpasalamat. 
Thatch-nAtip ng kugon. 
Thatch-v Atipan ng kugon. 
Thaw V Tunawin; tumunaw. 
Thaw-Ti Tunaw; pagtutunaw. 
Tge-rt-Ang. 

'' [leater-Theatre n Teatro; komediahan. 
Theatric-Theatrical rt-JNauukol sa. 
Theatricals n Komediahan. 
ThecanHaina; lalagyan. 
Theej?ro.-Moiyo. 
Theft-n-Pag umit; pagnakaw. 
Their^ro.-Kanila; nila; sarili nila. 
'Them^ro -Nila, kanila. 
Theme n Dulo; pinagsulatan. 
Them selves n Sila rin; kanilang sarili- 
Then-rtiZv.-Noon niyon; kung gayon; 
ng panahong yaon; saka; sa kahuli- 
han: pagkatapos. 

Then C07rj Dahil dito; kung gayon. 

Thence rtíív.-Dahil dito; magbubat doon; 
magV)uhat noon. 

Thence forth-rtíír.-Magbuhat noon. 

Thenceforward rt^v.-Magbuhat noon. 

Theorize-v Mag wari. 

Theory n-^'atha isip akala paraan. 

Therapeutic-Therapeutical rt-Nauukol sa 
pag gagnmot 

There adi\ Doon: diyan; sa gawi roon. 

There about There abouts-rtáv.-Sa dako 
roon; malapit doon. 

There at rtiZv. -Doon: diyan; dahil dito. 

Thereby rtííiJ.-Dahilan doon; malapit 
doon 

There for-rtár.Dahilan doon. 

There fore rtfiv Gayon; dahilan doon. 

There fore conj. K aya: yayamang; dahil 
doon. 

There from rtiZt?. Magbuhat yaon; mag- 
bubat nito. 

There in-rtííi' -Sa ito; sa lugar yaon. 

There into rt^v.Sa lugar yaon. 

There of rtíít'.-Nang ito. 

There on-rtíív.Sa ibabaw nito. 

There to adv. Sa ito. 

There unto rtíív.Hangang doon. 

There upon-rtdy.-Dahilan dito; agadagad; 

ngayon din. 
There with ikfv.-Bukod pa sa rito. 



THO 



337 



THR 



There withal-aíít;. Kasabay. 
Thermal a Nauukol sa init; mainit. 
Thermometer n-Panukat ng init , 
Thermometric Thermometrical-aN a u u - 

kol sa panukat ng init. 
These pro. Itong manga. 
Thew-w-Lakas, litid. 
They pro. Sila. 

Thick a Makapal; malapot: masinsin; 
malabo; mapurol; mabagal; batugan. 
Thick-n- apal 

Thick-rt^i;. Madalas; matuh'n: madali. 
Thicken t; Lumapot kiimapal; kapalan. 
Thicket n-Kaiigoygoyan. 
Thickness n-Kakapaian; kalaputan; ka- 

sinsinan 
Thick set a Mataba makatawan. 
Thief 71 Magnanakaw; mangungumit. 
Thieve í; Magnakaw; nakawin, mangu- 

mit umitin. 
Thievery -n Paknakaw. 
Thievish a N"aunkol sa pagnakaw pala 

nakaw; mahilig sa pagnanakaw. 
Thigh-n-Pigi; hita. 
Thill n Baras. 
Thimble nDidal. 

Thimblefiiln Laman ng isang didal. 
rhin a Manipis payat: malabnaw; ma- 

gaan; mahina; buhaghag. 
Thin acit;. -Malabnaw; biihaghag. 
Thin 7/ Labnawin: himabnaw; pumayat; 

dumalang. 
Thine jpro. lyo" mo. 
Thing w Bagay, kasangkapan. 
Think V Mag isip; isipin mag wari; mai- 

sipan; akalain umisip; knmatha. 
Thinness wKanipisan; kalabnawan; pa 

yat; kahinaan; kapayatang. 
Third-aTkatlo. 

Third n Tkatlo ang ikatlong bahagi 
Thirdly a^t;.Sa ikatlo 
Thirst w-Uhaw: nasa pita; nais. 
Thirst 1^ Mauhaw; umuhaw; mag nasa; 

magpita. 
Thirst a Mauhaw. 
Thirteen-nLabingtatlo. 
Thirteen a-Labingtatlo. 
Thirteenth a Ikalabingtatlo. 
Thirtieth-a Ikatatlongpuo 
Thirtieth n-Ang ikatatlongpuo. 
Thirty nTatlongpno. 
Thirty-a Tatlongpuo. 
Th\8-pro Tto yari. 
This-a-Ito- yaring. 
Thistle-nTinik. 
Thistly a Matin ik. 
Thither-aííi;.-Doon, sa gawi roon, doon 

pa. 
Thither ward adv. Sa gawi roon. 
Thong-n Panali na katad. 



Thoracic a Nauukol sa lalamunan. 

Thorax w Lalamunan. 

Thorn n Tinik. 

Thorny a Matinik. 

Thorough a Di pabaya; lubos; puspos. 

Thorough bred-a Matapang; malikot. 

Thorough fare w Lansangan; karsada; 

daan. 
Thoroughly adv Lubos; yaringyari. 
Thorough paced-a- Lubos puspos; tapos. 
Those pr'o Yaong manga. 
Thou pro Ikaw. 

Though adv. Kahiman; kung: masque. 
Though cow^y.-Kahitman; kahiman. 
Thought 71 Isip; dili; akala wari. 
Thought-?;, imp. p & p. Tnisip: inakala. 
Thoughtful a- Mahinahon maingat; ma- 

pagisip: mabait mapagwariwari. 
Thoughtless a Pabaya; walang isip; ma- 
purol ang isip 
Thousand-72 Isang libo 
Thousand a-Sanglibong 
Thousandth a Ikasanglibong. 
Thousandth-Ti-lkaisanglibo. 
Thrall n Alipin; pagkaalipin. 
Thrall-t^-Alipinin alipnan. 
Thralldomw- Pagkaalipin; kalagayan ali- 

pin. 
Thrash-t; Gumiik; hampasin; paluin. 
Thrasher n Mangigiik. 
Thread n Sinulid. 
Thread v Isuot ang sinulid sa mata ng 

karayom 
Thread bare-a Kupas lamuymoy; magu- 

lanit. 
Threat-n-Bala hamon. 
Threaten v Bumala; ipagbala; hamunin. 
Three-n-Tatlo. 
Three a Tatlong. 
Three fold-aTatlong duble. 
Three penny a Mahirap hamak; walang 

kabuluhan. 
Three score a Anim na puo. 
Threody-n-Dalit sa pag libing. 
Thresh v Giikin: gumiik. 
Threshold-n-Gilid. tabi; pasukan. 
Threw-v Hinagis; pinukol; binalibag. 
Thrice adv. Makatlo. 
Thrift n Pagsulong sipag; pakinabang; 

kasipagan. 
Thriftless aPabaya; tamad. 
Thrifty a Masipag. 
Thrive v Sumulong; bumuti; guminha 

wa; dumami. 
Throat-7i-Liig lalamunan. 
Throb n Pukpok; kaba. 
Throb V Pumukpok; kumaba. 
Throe n Sakit na malabis. 
Throne-n-Trono; upuan ng hari. 
Throne v Il&gay sa trono. 

43 



TID 



338 



TIN 



Throng n Bunton ng tawo. 
Throng V Kumapal ang tawo. 
Throttle w Logar ng liig. 
Throttle vSakalin. 
Throiigh^re^ Sa gitna ng. 
Through acit;.- Sa gitna. 
Through out-|?rep. Samantalang. 
Throw t'-Ihagis; humagis ipukol; puk- 

ling, balibagin; bumalibag. 
Throw-w-Pukol: bahbag; bagis. 
Throw down v Ihulog 
Thriishn-Sakit sa paa ng hayop. 
Thrust vltulak: tumulak, itudla; tud- 

lain. 
Thud w Lagpak. 
Thiig-w-Tawong bastos. 
Tbum-n Hinlalaki. 
Thump-w-Bungo untog; hain{)ais. 
Thump-v-Hampaain; bumungo. 
Thunder w-Kuiog 
Thunder t;-Kunmlog. 
Thunder bolt-w-Kidlat ng lintik. 
Thunder clap n-Kulog. 
Thunderous a Parang kulog; matunog. 
Thunder sliower-n-TJlan na may kasa- 

mang kulog 
Thunder storm-i'-Ulan na may kasa- 

mang kulog. 
Thunder strike r Gitlahin; ipatakain, 

imangha. 
Thunder struck-a-Nagitla; namangha. 
Thursday n-Jueves 
Thus rtd!t;. Sa ganito; ganito; ganoon: 

ganyan gay on. 
Thwack v Hampasin. 
Thwack w-H am pas. 
Thwart rt-Pahalang; nakahalang. 
Thwart v-Ipahalang; abalahin. 
Thy -jjro.-i y o; mo. 

Thy self Jiro. -Ikaw rin, iyong sarili. 
Tiara riKrona ng papa. 
Tabian-Lulod 
Tabial a Nauukol sa lulod. 
Tick w Hanip. 
Tick n Taktak ng arasan. 
Tick V Tumaktak; ilista. 
Tickern Arasan. 
Ticket n-Billeta. 
Ticket v-Magbigay ng billete. 
Tickle-v Kilitiin. 
Ticklish a Makikilitiin. 
Tidal-a Nauukol sa paglaki at pagka- 

ti ng tubig. 
Tidbit-w-Katamis. 
Tide n Panahon: paglaki at pagkati ng 

tubig; ilog; agos. 
Tide V Tumawid sumama sa agos. 
Tidily-aáv.-Maselang; malinis. 
Tiding-w-Balita. 
Tidy a ¥ialinis, maselang. 



Tidy-M Servilleta. 

Tie V Tallan; tumih'; i¿a¡i. ibuhol, big 

kisin magtali 
Tien Tali; buhol: pagkatali. 
Tier M Hilera; taludtod. 
Tier i; Maghilera. 
Tierce w-BariJes na malaki. 
Tiff 'M-Lagok ng alak; poot tampo. 
Tiger-n Tigre. 
Tigress nBabaying tigre 
Tight a Mahigpit makipot; makitid. 

banat; salat gipit. 
Tighten-?; Humigpit higpitan. 
Tigrish a Parang iigre. 
Tike n Tawong bukid. 
Tile-n-Tisa; bibinga. 
Tile V Ilatag ang tisa 
Till-n-Lalagyan ng kuarta ó salapi. 
TiU prep Hangang. 
Till t^-Magsaka. 
Tillable a Lupang sakain. 
Tillage-n Pagsasaka. 
Tiller n Magsasaka. 
Tiller wUgit ng sasakyan. 
Tiller-n Supling 
Tilt ?; Itikwas; ihapay. 
Tilt n Pagkahapay; pagkatikwas. 
Timber n Kahoy, kalap. 
Timbrel n-Kaja; tambol. 
Timen Panahon; lugar; oras; laon; luat; 

kapanahunan; pagulit. 
Time v-Sabihiu ang panahon. 
Timely a Na sa sa panahon. 
Timely aciv.-Sa mabuting papalion. 
Time piece n Orasan; relos. 
Time table n Listaban ng pagalis at 

pagdating ng mga tren 
Timid a-Duag magulatin; dungo; gila 

lasin; matatakutin 
Timidity Timidness-n-Katakutan karua 

gan; gulat. 
Timorous a Duag; dungo; magugulatin, 
Timothy n Timoteo. 
Tin-n Sim; tingang puti lata. 
Tin i; Balutin ng tingang puti. 
Tinner-Tinman n Mangagawa ng lata. 
Tincture-n Mausa kulay. 
Tincture 7/ Mansahin. 
Tindern-Gatong 
Tine n-Ngipin ng tenedor. 
Ting-n Tunog ng kompana. 
Ting t^ Tugtugin ang kompana. 
Tinge n Mansa; kulay, 
Tinge V Mansahin. 
Tingle vHnmapdi; suaiakit. 
Tink t? Tumunog; kumuliling. 
Tink n-Tunog; kuliling. 
Tinker w Mangagawa. 
Tinker v-Gumawa. 
Tinkle-n-Kuliiing. 



TOB 

Tinkle i;-Kiimiililing. 

Tinsel w Oropel. 

Tint n-Mansa. 

Tint V Mansahin. 

Tiny a Hunting munti; maliit na ma- 
liit. 

Tip n-Pabuya: diilo dungot. 

Tip vipabuya. 

Tippet.?^-Alampay. 

Tipple V Mag lasing. 

Tipple n-Kalasingan. 

Tippler-^i Tawong palalasing tawong la- 
si ngo. 

Tipsy -n Hilo sa alak lasing; lango. 

Tipsily adv. -Fa] Singo lango. 

Tipsiness n-Kalasingan; kahilohan. 

Tip toe n Lakad na patingkayad. 

Tip top-n Ivataastaasang dulo, dnngot. 

Tip top a Mabuti sa lahat. kabiitibuti- 
han. 

Trade-n Katampalasanan; kapaslangan; 
alipusta; alibugha. 

Tiren Yentas. 

Tirev Pamagod: pumagal; pagalin; pa- 
gurin. 

Tired a-Pagod; mapagod; mapagal. 

Tiredness n-Kapagalan; kapaguran. 

Tireless a Walang pagod; hindi maru- 
nong pumagod. 

Tiresome a Nakapapagod; mahirap ga- 
win; nakasasawa masusuya. 

Tissue-n-Ang hinabi. 

Tit-n Kabayong munti; kapiraso; pira- 
ngot. 

Titbit n-Munting bagay; butingting. 

Tithea Ikasampong bahagi bahagi. 

Titilate 1^-Kilitiin; kumiliti. 

Title n-Titulo. 

Title i'-Bigyan ng titulo. 

Titter n Umurit urit; tumawa. 

Titterw-Urit tawa. 

Tittle-n Kapirangot pirasen munti. 

Tittle tattle n Salitang walang kabulu- 
han. 

Tittle tattle w Magsalita ng walang ka- 
buluhan. 

Titalarly-atiy. Sa titulo lamang. 

Titularly <z-May titulo; nauukol sa ti- 
tulo. 

1^0 prep. Sa; nang. 

Toad n Palaka; palakang kalapsoy. 

Toad eater-n Hayop na kumakain ng 
palaka. 

Toady ra Tawong mauyam. 

Toady V Uy am in. 

Toast v-Tostahin; ihawin; ibu8a;Í8 

Toast-M-Tinapay na inihaw. 

Tobacco w-Tabaco. 

Tobacco box n Lalagvan ng tabaco. 

Tobacconistn Mangangalakal ng tabaco. 



339 



TON 



To day-acZv.-Ngayong araw. 

To day-n Aug araw nito. 

Toddle V Lumakad parang bata. 

Toddy-n-Halo ng alak at matamis. 

To do w Kilos; galaw; kadalian. 

Toe-n Daliri ng paa. 

Toe f Idayti ang d diri ng paa. 

To gether rtíZí;.-SabaysabaT; makasabay. 

Toil n Gawa liirag bitag, panghuli. 

Toil V Maghirap; pumagal; magtrabajo; 

gumawa 
Toilsome-a-Mahirap mabigat. 
Toilet-w-Panabihan; paninigalan. 
Token-n-Aalay alaala; tanda. 
Told-í;. imp. & p. p.Smahi na winikana; 

nagsabi na 
Tolerable a Makatitiis. matitiisin; kata- 

tagan: alanganin. 
Tolerance nTiis; katiisan: pagtitis. 
Tolerant a Matitiisin; ma8unurin;mapag- 

tiis. 
Tolerate v-Tiisin mag tiis: pumayag; 

urnayon; dalitain 
Toleration n Pagtiis; katiisan. 
Toll ?; Tugtugin ang compana. 
Toll n Buis upa sa pagtawid. 
Toller Tollman n Maniningil ng buis. 
Toll gatherer n Maniningil ng buis. 
Tomahawk-?i-Palataw. 
Tomato n Kamates. 
Tomb n Libing; tumba nang patay; ka 

baong; libingan. 
Tombless a Walang tumba. 
Tomboy nBabavi na may ugaling la 

laki 
Tomb stone n-Tumba ng patay. 
Tom cat-?i-Pusang lalaki. 
Tome n Libro; tomo. 
Tomfool n Ulol. 
Tomfoolery n-Kaululan. 
To morrow adv. -Han gang bukas; bukas 

nga. 
To morrow-w-Bukas. 
Ton n-Tonelada 
Tone n Voces; tunog. 
Tone V Tumunog. 
Toneless a Walang tunog. 
Tongs-n-Panipit; sipit. 
Tongue-n-Dila. 
Tongueless a- Walang dila; pipi; walang 

kibo. 
Tongue-tie n Kautalan. 
Tongue tied-a Utal. 
Tonic-w-Uamot na pangpalakas. 
Tonic-a-Nauukol sa tunog ó sa salita. 
'^o night-íií?í?.-Mayamayang gabi. 
To night ?i Ngayon; gabi; itong gabi 

nito. 
Tonnage-n-Lulan sa isang sasakyan. 
Tonsil n Taguan ng Aaway. 



TOR 



340 



TRA 



Tonsile a Makapuputol. 

Tonsor-n Barbero mangiigupit. 

Tonsorial-a-Nauukol sa mangugiipit. 

Tonsure-n Paggupit. 

Too aííü.-Naman: din; rin; gayon din. 

Took v. imp. Kumuha; kinuha. 

Tool n Kasangkapan. 

Toot n Tugtog 

Toot V Tumugtog; tiigtiigiri. 

Tooth n Ngipin. 

Tooth-u-Ngipinin; lalagyan ng ngipin. 

Tooth ache n-Sakit ng ngipin. 

Toothless a Walang ngipin biingi; tipo. 

Tooth pick-M-Panghininga. 

Toothsome a Masarap; malasa. 

Top w-Dungot; dulo; 

Top -y Tumaas; takpanin ang dulo lii- 

naampas, lumagpos; alisin ang dulo. 
Topaz n Batong topas. 
Tope r Maglasing. 
TopernTawong palaging lasing. 
Top-heavy a Mabigat ang itaas. 
Topic n-Pinag usapan. 
Topic Topical a-Nauukol sa kigal; may 

hanga: nauukol sa pinag usapan. 
Top knot nl uktok; pusot. 
Top most a-Kataastaasan. 
Topographer n Ang nagbigay alam tung- 

kol sa isang lupain. 
Topographic Topographical-a-Naiuikolsa 

i'sang lupain ó isang lugal. 
Topography-n Kasaysayan tungkol sa 

isang pirasong lupa. 
Topple-V-Mabual; bumual. 
Top sail-n Layag sa itaas. 
Topsy turvy-¿ Walang ayos; maguió. 
Torch-n-Suló. 

Torch bearern-Taga dala ng sulo. 
Torch light-n Haw ng sulo. 
Tore-t?. imp -Pinunit; pumunit; mapunit; 

pinilas. 
Tormenta Tukso; dalamhati; sakit, hi- 

rap; kahirapan. 
Torment-v-Pahirapin; tuksuhin; manuk- 

80. 

Torn v.jJ.iJ.-Nakapilas; pinilas; na: na- 

punit na. 
Tornado-w-Bagyo. 
Torpedo n Torpedo. 
Torpid a Dungo, tulig; mapurol ang 

isip. 
Torpidity Torpidnes-n-Pagkatulig tulig; 

kadunguan; kapurulan; ng isip. 
Torpor-n Manhid; kapurulan; kawalan 

ng kilos. 
Torrefaction-n Silab pagsilag. 
Torrefy V Ibusa; silabin. 
Torrent-w-Ilog na malakas umagos. 
Torrid a-Mainit. 
Torsion-nPilipi'; kapilipitan. 



Tortoise-n Pagong. 

Tortuous-a Paliko liko pasuot suot, ba- 

luktot. 
Torture n Kahirapan; kasakitan; hapis; 

pagpapasakit. 
Torture T/ Pahirapin; saktan; hapisin 
Toss w Itsa; pagiitsa. 
Toss ?; Magitsa; itsain. 
Tot n E^atang munti 
Totalw-Kabilugan. kabuoan kalahatan; 

suma. 
Total a Lahat bao. puno. 
Totality-M-Kalahatan; kabilugan; ka- 
buoan. 
Totally aíít^.Lahat lahat. 
Totter i;-Gumiraygiray. 
Touch tJ-Hipuin; kapain humipo. tina 

gin; tuminag; mankol; bangitin. 
Touch-ti-Hipo; kapa; tinag; dayti. 
Touching-a Maawain; mahabag; naka- 

dayti. 
Touchy-a Mapootin; matampuhin. 
Tough a Maganit; bastos. 
Toughen v-Tomigas; patigasin. 
Tour n Lakad. 

Tour i; Lumakad; mag lakad. 
Tourist n Ang lumalakad. 
Tournament n-Laban tungkol sa karu 

nungan; subukan. 
Tourney n Pagsusubukan. 
Touse-Touze ?; Batakin: bumatak; pila- 

sin; pumilas pumunit; punitin. 
Tousle V Gusutin: guluhin. 
Tow I'-Hilahin; akayin; humila. 
Tow n Ang hinihila. 
Towage n Paghila. 
To ward-To ward8-j9rfj9. Sa dako; dapit sa; 

sa gawing. 
To ward-Towards adv.-M alapit; naka 

banda. 
Towel w-Towalia. 
Tower n Tore. 

Tower t;-Lumampas sa taas. 
Town n Bayan. 
Town ship n Lupa nauukol sa nasasacop 

ng isang bayan. 
Towns man ^Tawong taga bayan. 
Toy w-Laroan. 
' Toy-t? Maglaro; ipaglaroan. 
Toy man-n Mangangalakal nang manga 

laroan. 
Trace n Tirante; guhit: bakas. 
Trace-f Guhitin; sumunod 
Trachea-w-Lalamunan. 
Track-n Bakas. 

Track v Bum akas; sumunod sa bakas. 
Trackless-a Walang bakas ó walang 

daan ó laudas. 
Tract-M-Pirasong lupa. 
Tractable a-Masunurin; maamo. 



TRA 



341 



Tractableness-Tractability-n- K a a ni o an : 

kaanayaran ng ngali. 
Tractile a -Malanibot. 
Tractily-n-Kalambutan. 
Traction n Hila 
Tractive ü Mahinayang. 
Trade n Pangangalakal. paiitan, negocio; 

comercio. 
Traden-Pangangalakal; magkalakal; pii- 

malit magpalitan. 
Trader n Mangangalakal. 
Trade-mark-w-Tanda ng kalakal. 
Trades man n Mangangalakal. 
Tradition-ii-Kuento. 
Traditional a ííauukol sa kuento. 
Traducen Hiyain. sirain ang puri ng 

kapua aiipu^tain 
Traducern Maninira ng puri ng kapwa. 
Traffic n Pangangalakal. 
Traffic V Mangalakal. 
Trafficker-n Mangangalakal. 
Tradegy n-Kamatayan; sakuna. 
Tragic Tragical a-Nauukolsakamatayan, 
Trail n Laudas; bulaos. 
Trail V Sumunod hilahin. 
Train n Tren 

Train t; Magturo turnan; ituro. 
Trained-a-Bihasa; sanay. 
Trait wUgali; kaugalian; asal. 
Traitor-n tawong taksil ó suitik. 
Traitores-n Babaying taksil ó suitik; 

babaying sukab, 
Traitorous-a-Taksil; palamara; sukab. 

Traitress n Baba ring sukab ó taksil. 

Tram n Bagol. 

trammel n Bitag pangbiili panggapos. 

Trammel v-Hiluliin; gapusin. 

Tramp n Hampaslupa; lakad; yurak 

Tramp-v Magbampas lupa; lumakad; yu 
rakin; yumurak; tumapak. 

Trample v Yurakin;tumuntong yumurak 

Trance n-Kalagayan parang patay. 

Tranquil a-Tahimik walang guio; mapa- 
lagay ang loob. 

Tranquility Tranquilness n-Katahimikan 
timawa; payapa; kapayapaan, katiwa- 
sayan. 

Tranquilize Tranquilize t'-Patabimikin; 
tumabimik timawain; pumayapa; pa- 
yapain. 

Transact n-Gawin; mangalakal. 

Transactment n Paggagawa. 

Transactor-w Mangagawa. 

Transalpine a Sa kabila ng bundok. 

Trans atlantic a Sa kabila ng dagat. 

Transcend-v-Tumaas; lumampas 1am- 
pasin humalimuyak. 

Transcendent a Marangal.dakila;mataas 

Transcribe v Isalin. 

Transcript-n Salin. 



TRA 

Transfer v Ilipat; lipatin: maglipat isa 

lin. 
Tran8fer«n Pagpalit; paylipiit. 
Transferable a Makalilipat. 
Transference-n-Pag I i pat 
Transfiguration ?i-Malikniata. 
Transfigure v Baguhin angbitsura mag 

balatkayo 
Transfix i;.Tuliugin. 
Transform i' Baguhin ang hitsura. 
Transfuses Isalin; ilipat. 
Transfusion n Pagsaliii 
Transgress v Makasaia. 
Transgression n Sala; kasalanan. 
Transgressor w-Ang may kasalanan. 
Transient a Hindi pirme; makaraan. 
Transit n-Pagdaraan 
Transition w-Pagbabago. 
Transitive a Magdaraan, 
Transitory a Makararaan. 
Translate v Ihuh g saysayin salayi^ayin. 
Translation n Kabulugan; paghulog sa 

ibanir wika kasaysayan; salaysay 
Translator n Ang marunongmagbulogsa 

ibang wika. 
Transmarine-ii Sa kabilang ibayo ng 

dagat. 
Transmigrate v-Lumipatsa iba,t, ibang 
lupa. 

Transmigration n Paglipat saiba,t, iban^f 
lupa. 

Transmissible a Makalilipat. 

Transmission n Pag lipat. 

Transmit V Dalbin. magdala; ipadala. 

Transmittal-Transmittance-n Paglipat. 

Transmutable a-Makapapalit. 

Transmutation n Pagbabago ng liitsura. 

Transmute t; Ibahin ang hi' sura 

Transparency w Aninag pagkaaninag. 

Transparent a Maaninag. 

Transpicuous a Maaninag. 

Tranpierce t;-Itarok; butasin. 

Transpiration-n-Hinga. 

Transpire -v Mangyan. 

Transplant!' Ilipat ang tanim. 

Transplantation ?t-Pag lipat ng tanim. 

Transport Í7 Magdala; dalhin; alisin. 1! 
pulin. 

Transportation w Pagdadala; paglipol. 

Transpose v Halinan ilipat 

Transposition w Paghabalili paglipat 

Trans ship v Tsalin sa ibang sasakyan. 

Transverse-a Baliktad; pahalang 

Trap-n-Hibo; bitag; panghuli panunuba 

Trap 1^ Humuli; manuba; hulihin; bi- 
hagin. 

Trapan-w Hibo; daya panghuli. 

Trapan v Bihagin; hibuin; bitagin. 

Trappings-w Manga kasangkapan. 

Trapsi» Manga kasangkapan. 



TRE 



342 



TRI 



Trash-n Siikal. 

Frashy-ft Masukal. 

Travel V Mag lakad mag lakbay lakba- 

yan. 
Travel n Pag lakad lakad; viage; lak- 
bay. 
Traveler Traveller-n-Ang nag lalakbay- 

lakbayan. 
Traverse a-Pahalang. 
Traverse n Anomang bagay na nakaha- 

lang. 
Traverse?) Ipahalang; lakbayin. 
Trawl n Kitid panti. 
Trawl t'-Mag kitid. 
Tray n Bandeja 

Treacherous-a Siikab lilo taksil. 
Treacherously adv -Pasnkab. 
Treaohery-u-Ka3iikaban; kataksilan; ka- 

suitikan kalilohan. 
Treacle n Innyat. 
Tread-v Ynrakan; yumiirak: tumuntong; 

yumapak; humakbang. 
Tread-ri-Yurak; yabag; tapak; tadyak; 

hakbang. 
Treadle-n-Panyurak; pan tadyak. 
Tread mill n Gilingan na miinti. 
Treasons Kasukaban kataksilan: ka- 

liluhan: pagtatalikod sa sariling ban- 

dila. 
i'reasonable a Taksil; sukab. 
Treasure n-Yaman; kayamanan. 
Treasure v Mahalin; itago. 
Treasurern Taga ingat ng yaman; te- 
sorero. 
Treasury-71 Tesorería. 
Treat-??-Painúmin; gamitin; garautin; 

magdiscurso. 
Treat n Kasay sayan kaluguran . 
TreatisenKasiilatan pagsulat. 
Treatment M Trato ng isa sa kapwa. 
Treaty M-Kasiilatan; ng dalawang kata- 

wohan . 
Treble a Tatlong duble. 
Treble v Tatlohin ang duble; dublihing 

makatatlo 
Tree n Punong kahoy. 
Treevlpanhik sa kahoy. 
Tree na.il-?i Pakong kahoy. 
Trellis n Palag; salang madalang. 
Tremble v-Manginig; kuminig. 
Tremble-n Inier 
Trembling-^i Panginginig. 
Tremendous a Malaking malaki. 
Tremorn Inig 
rremulous a Manginginig; matatakutin; 

mangan^atal. 
Trench wHukay na mahaba; trinchera. 
French-v-Humukay ng trinchera. 
Trenchant a Matalim; masaklap; mabag 
sik; masungit 



Trencher-n Taga; hukay; palaton nang 

kahoy: la mesa; pagkain. 
Trend v-Tumungo. 
Trend v Tungo. 

Trepan-n Bitag; hibo: panghuli. 
Trepan r-Bitagin hibuin. 
Trepan a Manenekas 
Trepidation-n Inig; takot; gulat. 
Trespass t' Magkasala salangsanhin; su- 

muway. 
Trespass-n-Kasalanan;salangsangan;ka- 

sowayan. 
Tress wKulot ng buhok: trintas. 
Testle-nBanhay; panukod. 
Tro t-n- K al abisan. 
Trevet n Upuan na may tatlong paa 

lamang. 
Trey-n Tatlo; (nauukol sa bar aha). 
Triad r^ Kapisanan ng tatlo; trinidad. 
Triai-n-Subok pag litis prueba. 
Triangle-n-Anomang bagay na mayroong 

tatlong panulukan lamang. 
TriangularTriangled a May tatlong pa- 
nulukan. 
Tribe-w I_iahi; kapisanan; katipunan. 
Tribulation-n Kahirapan; dalamhati; hi 

nagpis. 
Tribunal w Bahay ng hukom; tribunal. 
Tribune w Dating hukom sa hayan ng 

Roma. 
Tributary a Nasasakop mababa sa iba; 

hindi malaya. 
Tribute nBuis; ambag. 
Trice v'Falian ng lubid. 
Trice 7^ Isang dali. dali; kisap mata. 
Trick-w-I^alang; daya; panunuba. 
Trick-v-Manuba; magdaraya; dayain. 
Trickish-a Mapagdaraya. 
Trickster a-Magdaraya; manunuba. 
Tricky-a Mapagdaraya. 
Trickle f-Tumalas 
Tricolor-w Bandera ng manga Frances; 

tatlong kulay. 
TricupidaMay tatlong ngipin 
Tricycle-n-Kasangkapan na may tatlong 

gulong. 
Trident ?i Salapang na may tatlong tulis 

ó ngipin. 
Trident-a-May tatlong ngipin. 
Tridentate^i ridentated-a-May tatlong 

ngipin. 
Triennial a Mangyayarisabalang tatlong 

taon. 
Trier n Manunubok. 
Trifid-a Nakatatlong bahagi. 
Triflen Bagay na munti ang halaga. 
Trifle V MagViiro; biruin; huag totoha 

nin 
Trifling/i-Magaan; walang halaga; wa- 
lang kabulahan. 



TRT 



343 



TRU 



Trifoliate a May tatlong dahon. 

Triform-a May tatlong bitsura. 

Trig-a Punpos; lubos; puno; mainam; 

maselang; malinis; makinis. 
Tng-i;-Pigilin. 
Trigger ?i-Pangpigil. 

Trigon w Bagay na may tatlong sulok. 
Trihedron ??-Bagaynamaytatlongmukha. 
Trilateral a May "^tatlong tabi ó gilid. 
Trill-n Inig na voces. 
Trillion n-Isang libong angawangaw. 
Trim-a-Malinis; ayos; busay. 
Trim v-Ayiisin; liusayin; putlin ang sa- 

nga. 
Trimmer-n-Taga ayos 
Trimming-n Hiyas sangkap. 
Trinal-a-Nakatatlong duble. 
Trine ttNakatatlong dubie. 
Trinitarian a Nauukol sa trinidad. 
Trinitarian ?¿ Manampalataya sa doctri- 
na ni Santísima Trinidad. 
Trinitarianism-n-Pananampalataya sa 

Santísima Trinidad. 
Trinity n Santísima Trinidad; katipunan 

ng tatlo. 
Trinket n-Laseta; sangkap na munti. 
Trlnomlnal-a May tatlong parte. 
Trlo-n Tatlo. 
Trip-n-Tisod; tapiaw; dapa; paglalak- 

bay; paglakad. 
Trlp-iJ-Tumlpiaw; tumisod; madapa; du 

mapa. 
Tripe n-Tokong bitiika; Isaw. 
Trlpetalous a May tatlong dahon) na 

unkol sa bulaklak) 
Trlple-a-Makatatlong duble. 
Triple v-Dubllhin ng makatlo, 
Trlplet-?i-Kapisanan ng tatlo. 
TriplJcate-a-May tatlong duble; trlpH- 

cado. 
Trlpllcate-n Isa sa tatlo. 
Trlpllcatlon-n Pagtataluhln. 
Tripod n Tukod na may tatlong paa. 
Tripping n Pagtitlsod. 
Tripping a-Matisurin. 
Trisect-v Tatluhin. 
Trisectlon-M Pagtatatluhin . 
Trite a-Luma, laon; gasgas ulianln. 
Triumph-w-Pananalo; pala; dangal; pag- 

supll. 
Trlumpb-v-Manalo. 

Triturate-i/Dlkdikln; gumlling durugin. 
Trivet n Bagay na may tatlong paa. 
TrlvlaVa-Muntl ang halaga; walang ha 

laga ó kabuluhan. 
Trivlalltyn-Kawalan ng halaga. 
Triweekly-a Mangyayarl makatatlo sa 

Ipang hngo. 
Trlweekly-n Dahon ó pahayagan na lu 
mitaw na makatatlo sa isang lingo. 



Troche jiTabieta. 

Trod-Trodden-tv ifnp. <k p. j9. Niyurakan: 

tinapakan niyurak. 
Troll t? Hilahin ang taga sa tubig; mag 
* baliwas. 

Trollw Galaw; kilos. 
Trollop nTawong tamad; tawong sala- 

ula; patutot; puta. 
Trombone-n-Trombon. 
Trop-w-Hukbo: bunton ng tawo tropa 
Troop-i'-Lumakad; bumunton. 
Troopern Sundalong kaballeria; kabay<^» 

ng sundalo. 
Trophy n- A laala ng isang labanan. 
Trot-t' Sumagsag; yumagyag. 
TratnSagsag yagyag 
Trottern Kabayong mainam sumagsaii. 
Troth-n Pananampalataya katotohanan; 

katapatan ng loob. 
Trouble-w-Kahirapan; abala kabigatan: 

kasakitan guio. 
Trouble-v-Abalahin; pahlrapan; umaba 

la; tuksuhln. 
Troublesome a Maguió mahirap niaka 

yayamut; mayamutin. 
Troublous a Mahirap: maramlng abala; 

mablgat. 
Trough-72 Labanan; sabsaban. 
Trounce i;-Hampasin; paluin. 
Troupe-ziKapisanan ng manga kome- 

d i ante 
Trousersw Salawal. 
Trousseau w Traje de boda; damit na 

pangkasal. 
Trow-1? Sumampalataya; sumapantaba, 
Trowel n Cuthara. 
Truant-a Pabaya; tamad. 
Truant n-Tawong pabaya; tawong tamad. 
Truce n Pagpapahinga ng labanan. 
Truck n Gulong na muntl pangangala- 

kal; manga bagay na munti. 
Truck V Ilagay sa gulong mangalakal. 
Truckage n Pangangalakal 
Truckle-n-Gulong na munti. 
Truckle-t' Umayon; pumayag sumsunod; 

sumuko. 
Truck man n Mangangalakal; kargador. 
Truculence Truculency-wKasal bahian 

kabagsikan kabangisan. 
Truculent a Mabangis; mabakslk; salba- 

hi bastos. 
Trudge v Lumakad. 
True a Tunay; totoo; tapat ang loob. 
True-v-Ayusin totohanin. 
Truism- w Katotohanan. 
Trump n Trumpo. 
Trump -vLagy an ng trumpo. 
Trumpery n Hibo, kahlbuan; daya; ka- 

sinungalingan. 
Trumpet wTrumpeta, 



TUM 



344 



TUS 



Trumpet r Ipahayag sa trumpeta ipa- 

liayag; ipatalastas; tumunog 
Trnncate-v Pntulin; pilayin. 
Truncate a Piitol; pilay. 
Truncation n-Kapilay an; pagputol. 
Truncheon^n Tunukod. 
Trundle-r^ Gnlong na munti. 
Taunvle i? Gumnlong. giilungin. 
Trundle bed-n-Hihigan na munti. 
Trunk-n Puno katawan banl; kaban. 
Trunnel-n Pakong kahoy. 
Truss «Pamigkis. 
Truss 'i?-Tal ¡an ng mahigpit. 
Trust n Paghababiiin.pananampalataya; 

katapatan ng loob; pautang. 
Trust i;-Pautangan; ipagbabilin. 
Trustee nUkol; katiwala; pintakaai. 
Trustful a Maniniwalain tapat angloob. 
Trust worthy a Dapat maniwala; dapat- 

ipagbabilin. 
Trusty-a Dapat maniwala tapat angloob. 
Trutb-n Totoo; katotobanan 
Trutbful a Walang labia at walang ku- 

lang: totoo: hindi sinungaling; totoo. 
Try-t? Subukin; tantuin; tikman: ma- 

nubok. 
rrying-rz-Makayayamot.mayamutin; ma- 

birap. 
Tub n Batia. 
Tub i;Tlagay sa batia. 
Tube n-Tubo. 
Tuber 7Í -Tungo. 
Tubercle-w-Bukol . 
'Tuberculosis n Sakit ng baga. 
Tube rose-a-Mabukol. 
Tubing n-Tubo. 
Tubular-a-Parang tubo. 
Tubulate a Parang tubo. 
Tubuliform a Hitsurang tubo. 
Tuck w-Tunog ng tambol; tiklop ng da- 

mit; urong; plegas. 
Tuck-?? Urungin. 
Tucker V Pumagal; pumagod; pagalin; 

pagurin. 
Tuesday-w Martes. 

Tuft ^ I ambo; tali ng biibok ó damo. 
Tufty a Malambo. 
Tug-n Batak; bila biwas. 
'Tug-í^Bumatak; batakin; biwasin; lui- 

mila; hilabin. 
Truition-?i Kuartang nagbabayad sa maes" 

tro. 
Tumble-í?-Bumual: mabnaT ibual. 
Tumble-w Bual. pagkabual. 
Tumefaction n Pamamaga; bukol; pigsa. 
Tumefy v Mamaga bumukol; pumigsa. 
Tumid-a Namaga; nakabukol. 
Tumidity-Tumidness-n Pamamaga. 
Tumorn Bukol pigsa. 
Tumular-Tumulous a Nakabunton. 



Tumult-w Gufo; ingay; away, babag; pag^ 

kajiulo ng madia 
Tumultuary Tumultuous-a-MaguIo mai- 

ngay; malikot; balisa; walang ayos, 
Tun w Bariles na malaki. 
Tune-nTunog voces tugtog. 
Tune-v Tumugtog; tumugtog; ayusin ang 

tunog ng kuerdas 
Tuneful a Matunoji:. 
Tuneless^ Walang tunog; walang ayos 

ang pagtugtog. 
Tungsten n Metal na matigas at maru 

pot 
Tunic n-Barc. 
Tunnel-n Butas sa ilalim ng lupa; bu 

kay sa bundok 
Tunnel v Humukay sa bundok; butasin 

ang bnndok. 
Turban n Tukarol. 
Turbid rt May latak; malabo; maguió, 

maru mi 
Turbinate a Napapainog. 
Turbine-w-Gulong na iniinog ng tubig. 
Turbulence n Kalikotan;kaharutan pag- 

kabalisa. 
Turbulent a-Malikot maharot; balisa. 
Tureen-n-Lalagyan ng sopas; supera. 
Turf n Lupa. 
Turfy-a-Malupa. 
Turgid-a-Namaga; namanas. 
Turk n Turko. 
Turkey n Pavo 
Turkey red-a-Kundiman. 
Turkish a-Nauukol sa turko. 
Turkisbn-Wikang turko. 
Turmoil-?i Guio; kaguluban. 
Turn-v Pihitin pumihit; lumiko; pilihin; 

lumalik. lumingon, ♦ 

Turn n Pagsimana; pagkit; liko; pihit 

pagbahalili. 
Turning a Paikitikit. 
'Turning n Pagikit. 
Turner n Manlalalik. 
Turn coat-n Tawong tumalikod sa kani- 

yang bandera ó sa kaniyang manga 

kaibigan; tawong taksil ó lilo. 
'TurniD-ii Singkamas. 
Turn key-n Bantay sa bilango. 
Turnout-n Pagsipot; diwang. 
Tur nover-?i Pagkabual. 
Turnpike-w Lansangan; daan, 
Turpitude-wKapurulan ng isip; kaulu 

Ian: knbalayan; kasamaan, sama; ka 

pangitan; kalupaan, 
Turquise-n-Pagong. 
Turret-n Torre na mababa sa ibabaw 

ng pandirigma. 
Turtle w Pagong 
Turtle doven Kalapati. 
Tush Tusk nPangil. 



ULC 



345 



ULT 



Tussle n Biino. 

Tussle V Magfbuno; lumaban. 

Tut inter Oroy. 

Tutelage n PagsasauK galang; pag iiwi; 

pae iingat pagtuturo. 
Tutelar- utelarya Nauukol sa pag iingat 

ó sa pagtuturo. 
TutornTaga turo maestro: taga ingat. 
Tutcr V Viagturo turuan; mamábala. 
Twaddle L'-Magsalita ng walang kabu- 

lubau. 
Twaddle n Ralita na walang kabuluhan. 
Twain M Aug dalawa. 
Twain rt- Dalawa 
Twang riTunog ng kuerdas. 
Twantr v Tumunog parang kuerdas. 
Tweak v Pindutin; kurutin; pumindot; 

piralin. 
Tweak n Pindot; kurot; piral. 
Tweezers-n-Ipit sipit panipit. 
Twelfth a Ika labing dalawa, 
Twe'fth-n-Ang ika labing dalawa. 
Twelve a Labing dalawa. 
Twelve-n Aug labingdalawa. 
Twelvemonth-w Taon. 
Twentieth a Ikadalawangpuo. 
Twentieth n-Ang ikadalawiingpuo, 
Twenty-«-Daiawangpuo. 
Twenty «Ang dalawangpuo. 
Twice rt<it7Makalawa 
Twiddle V Hipuin; kapain. 
Twig 71 Sangang munti. 
Twig ?;-Malaman maintindihan manubok 
Twilight n Liwayway 
Twilight V Lumiwayway. 
Twin-n-Kambal. 
Twine-n-Pisi; pilipit. 
Twine iJ-Pumilipit, 

Twinge nBatak pindot: sakit; hapdi. 
Twinge-7/-Batakin; sumakit; pumindot; 

pindutin; humapdi 
Twinkle T^-Magningning; kumisap; ma- 

nginig. 
Twinkle n Ningning; kislap; kisap; inig. 



Twinkling-w-Kisapmata; dali. 

Twirl V Ikirin; umikit. 

Twirl n Ikit 

Twist ty-Pumilipit pilipitin: lubirin; ba- 

lisunsungin- 
Twisr n Pilipit 
Twisteda Nakapilipit. 
Twit Í' Riruin; tuksuhin 
Twitch v-Bumatak; agawin; batakin. 
Twitch n Batak. 
TwitterManunukso. 
Twitter 1» Suniiap. 
Twitter n Siap. 
Two a Dalawa 
Two n Ang dalawa. 
Two-edged-a May dalawang gilid; may 

dalawang talini. 
Two handed a May dalawang kamay. 
Tymbal n aja. 
Type n Uliran parisan limbag mangalitik 

na ginagamit ss limbagan; tulad; lahi. 
Type writer ;^-Makinillang sumidat. 
Type writing n-Paggamit ng makinilla 

sa pagsulat. 
Typhoid-/^-Tifodea. 
Typhoon n Sigwa; bagyo sa dagat. 
Typhus-n-Tifodea 
Typic Typical-rt Nauukol sa titik. 
Typify-v Parisan. 
Typographer n Taga limbag. 
Typography «Paglimbag, 
Tyrannic-Tyrannical a-Nauukol sa ha 

ring mabagsik mabagsik; walang awa; 

mabangis bangin. 
Tyrannicide-w-Ang natay sa baring ma- 
bagsik. 
Tyrannize-v Maghari ng mabagsik. 
Tyrannous-a Mabagsik; mabangis; ba 

ngin; walang awa: walang habag. 
Tyranny-n K abagsikan;bangis;pamama 

hala ng mabagsik. 
Tyrant n-Haring mabagsik. 
Tyro n Bagong nagaaral. 
Tzar-w Hari sa Ruso. 



XT 



Ubiquitary übiquitous-íí-Nakakaharapsa 

lahat ng lugar. 
Ubiquityw-Pagkakaharap sa lahatnglugal 
Udder n-Puklo. 

Udom^tern Panukat ng ulan. 
Ugly a Pangit: hamak; bastos; nakasu- 

suklam nakaririmarim 
Ugliness n \< apangitan; kahamakan; ka- 

halayan; kalibugan; kalupaan. 
Ulcer-w Sugat na may nana. 
Ulcerate v Magnana: ang sugat. 



Ulceration-w Pagbubulok ng sugat. 
Ulcerous a May nana. 
Ullage-n-Kakulangan sa pagpuno ng 

bariles. 
Ulstern Damit na pangibabaw. 
Ulterior-a-Sa malayo, malayong; malayo 

sa; ibayo. 
ultimate a Huling: kahnlihulihan. 
Ultimatumn Puling utos ng hukom; 

kahulihulihang pasiya ó salita ng hari 

ó hukom. 

44 



UNO 



346 



UND 



Ultimo-a-Nakaraan lamang. 

Ultra-a-Labis; lampas; lagpos; 

Ultra marine-a-Sa kabilang ibayo ng 

dagat. 
Ultra montane-a-Na sa kabilang ibayo 

ng bundok. 
Ultra mundane-a Na sa itaas ng kapang- 

yarihan ng mundo. 
Umber a-Maitim; kayumangi. 
Umbilica-Nauukol sa pusod. 
Umbilicus n-Pusod ng katawan. 
Umbles n Manga isaw at laman ng usa. 
Umbrage-72 Lilim;kaliliman;selos;agam 

agam ng loob 
Umbrageous rtMalilim. 
Umbrella-n Payongnapangu lan:payong. 
Umpire a Taga hatol. 
UUn Wala. 

Unable a Walang kaya. 
Unabridged a Walang lianjra. 
Unacceptable-a Di dapat tangapin. 
Unaccountable a Di kailangan sagotin; 

malihim. 
Unadvisable-a Di dapat. 
Unalloyed a- Walang halo 
Unamiable (X Mapootin;di mabutingloob. 
Unanimous a-Magkaisa; walang kapin- 

tasan ng lahat. 
Unanimity-n Pagkakaisa pagkakaayos. 
Unanswerable-a Di makasasagot. 
Unap a Di bagay. 
Unassuming a Mahinalion mabait. 
Unavoidable^ Di mailagin. 
Unaware a Di nalalaman pabaya. 
Unawares-íiíít; Bigla hindi inisip muna; 

pagdaka. 
Unbalanced a Di nakatimbang. 
Unbecoming-a Di bagay; masama bas 

to8; hindi dapat. 
Unbelief w-Kakulangan ng pananampa 

lataya. 
Unbeliever n Ang ayaw sumampalataya. 
Unbend v Towirin. aüsin ang hubog. 
Unbind ?;Kalagin;alisin ang tali. 
Unborn a Hindi pa ipinaganak. 
Unbounded a Walang hanga. 
Unbreakable-a Di mababasagidi masisira 
Unbraid-V-Kalagin ang tinirintas. 
Unbridle-v-Alisinangkahesadaikalagip. 
Unbroten a Di nasira; buo. 
Unburden V Alisin ang bigat. 
Uncalled for a Hindi 'kailangan. 
Uncertain-a-Di pa toteo; may duda. 
Une rtainty-n Kábulaán; táyum. 
Uncharitable a Walang awa'; walang ha- 

bag; hindi marunong nia^wa. ^ 

Unchaéte-a Marumi: maruiigis, hindi má 

linis; malibog; mahalay. ' 

Unchastity w Kalibugan. karumihan, 

dungis, kahalayan. 



Unchristian a Hindi binyagan; di bagay 

sa bininyagan. 
Uncivil-a Di marunong gumalang; wa- 
lang galang. 
Uncivilized a Salbahi; bindi marunong. 
Uncle-n Amain; tata; kapatid na lalaki; 

ng in a ó ama. 
Unclean a Marumi: salahula; marungi.s. 
Uncleanliness-n Kasalahulaan; karumi 

ban; dungis. 
Uncomf' rtable i^/ Balisa; di magaling hi^ 

katawan. 
Uncommon-n Di karani wan; hindi hayag. 
Uncompromising a Matigas ang ulo; 

ayaw umayon. 
Unconcern-n-Kawalang ng interés ó ka 

linga 
Unconcerned a Walang interés; hindi 

nakÍKÍalani. 
Unconditional a Walang salitaan. 
Unconscionable a Matigas ang ulo. 
Unconscious a Walang damdani 
Unconstitutional a Hindi umayon sa 

manga utos. 
Uncontrollable-^ Di masupil. 
Uncouth a Salahula. 
Uncover i' Alisin ang takip. 
Unction n Pagdidilig ng langis sa ulo. 
Unctious-a Mataba malangis; malagkit. 
Undaunted-a Walang takot matapang. 
Undeceive-v-Liwanagan; hanguin sa 

pagkahiko 
Undecided a Nagsasalawahan; sal i Ma 

hang loob 
Undeniable a Di magkakaila; di niata- 

likuran 
Under-afit'.-Nasasa ilalim. 
Under jprep. Sa ilalim. 
Under-w Ilalim. 
Under brush n Kaugoygoyan. 
Under clothes-^i Manga damit sa loob. 
Under do t'-Kumulang. 
Under drain-nSangka sa ilalim nang 

lupa. 
Under go-vMagtiis; tiisin 
Undergraduate n Ang nagaaral na wala 

pang titulo. 
Underground-a Nasa sa ilalim ng lupa. 
Underground-arii'. Sa ilalim ng lupa. 
Undergrowth n 1% aéukalan na tumutubo 

sa gubat. 
Underhand a Lihim magdaraya. 
Underhanded a Magdaraya; palihim; ma 

lihim. 
Underlay-v Ilagay sa ilalim. 
Underlie i; Lumagay sa ilalinii. 
Underline v-Giihitin sa ibaba. 
Underlining-n-Pagguguhit sa ibaba. 
Underling-'^-Tawóng hamak ó mababa 

ang kalagáyaii; tawong malungkot. 



UNF 

Undermine-i;-Hukayin buhat sa ilalim 
undermost a Ang napailalim na lahat. 
Underneath acir.-Sa ilaiim. 
Underneath prej? Na sa ilalim. 
underrate I? Hamakin: halagahiTi ng 

mababa. 
Underscore f Guhitin sa ibaba. 
Undersell ?? Magbili ng ;nura pa kay 

sa iba 
Understand-z/Matalastas lalastasin; ma 

laman mawatasan; napakingan; du- 

minig; mabatid; umintindi. 
Understanding ?i Karnnngan; dunong; 

watas bait 
Undertake 1? Subnkin: matikman; mn- 

lang; magsimula. 
Undertaking- a Gawa; paggagawa 
Undertone-71 Voces na mabaVja. 
undertook f. iinp.-ísSLgmn\ñ; innmpisa; 

sinnbok. 
Undervalue 7/ Halagaban uq wala sa 

karapatan. 
Underwent v imp. Mnus. 
Under wood-M Kaugoygoyan. 
Underwrite t^Pirmahm; sumulat sa ila- 
lim ng ibang snlat 
Undeserving a Di marapatin; marawal; 

haniak di dapat. 
Undo-t'-Baguhin; baliktarin. 
Undoubteda Maliwanag; walang duda. 
Undress í'-Maghubad maghubo ihubad; 

ihubo; hubaran; humubdan. 
Undress-ii-Pagkahnbo; pagkahnbad 
Undue-a-Di pa panahon. 
Undulates Umuga; nmalonalon. 
Undulation n Panginginig. 
Uuearth iJ-Ipaliaaw; ilitaw; tuklasin. 
Unearthly-a Hindi nauukol sa lupa. 
Uneasiness-n Pagkakalisa; balisa: kali 

kutan. 
Uneasya Balisa; malikot. 
Unequal-a Hindi parejo ó kapantay; iba: 

bakat; hindi tama hindi ayos. 
Unequaled-a Walang kaparis: walang 

katulad 
Unerring a Walang sala; di magkasala. 
Uneven a-Hindi patag ó pantay. 
Unexampled-a Walang katulad hindi 

sumunod sa anomang halimbawa. 
Unexceptionable-a- Walang kapintasan 
Unexpected a-Bigla; hindi tin alaga 

hindi inisip muna. 
Unfair a-Di tama; daya, magdaraya. 
Unfaiti'ul-a Taksil; lilo suitik. 
Unfasten V Kalagin: kumalag. 
Unfathomable a-Di matarok. 
Unfavorable a Di mawiwili. 
Unfeeling a Walang pakiramdam. 
Unfiliaba-Di bagay sa bata; di bagay 
sa anak. i 



347 UNI 

Unfinished a Di pa iitas; di yari; ku- 

lang pa; hilaw. 
Unfits Di bagay; walang kaya. 
Unfit V Mawala ng kaya ó kakagayan. 
ünfold-7/-Ilatag; magkatkat banatin; 

unatin. 
Unfortunate-a- Walang kupalaran; sa 

wing kapalaran; buisit: masama. 
Unforseen a Hindi sinadya; hindi ti- 

nalaga; hindi inisip muna. 
Unfounded-a- Walang katowiran. 
Unfriendly a Di marunong magkaihi 

gan; galit. 
Unfruitful «-Karat; baog. 
Unfurl.i; Tladlad. 

Unfurnish v Alisin ang kasangliapan. 
UngainJy a-Pangit; bastos; magaspang 
Ungenerous a Kuripot; maiamot; di ma 

ganda ang loob. 
Unglued-a-Nabak bak. 
Ungodly-a-Di binyagan; makasalanan; 

masama: laban sa utos ng P. Dios. 
Ungovernable-a Di masupil. 
UngracefuI-a-Magaspang bastos. 
Ungracious a Walang galang; bastos; 

masamang ugali. 
Ungratefula Hindi marunong magutang 

na loob: buisit. 
Ungent w-Gamot na pangpahid sa su 

gat. 
Úngula n Paa; kuko. 
Ungulate w Ano mang hayop na may 

apat na paa. 
Unhallow-i; Lnmampastanganan sa nga 

lang ng P. Dios. 
Unhallowed a-Laban sa utos ng P. 

Dios. 
Unhandy a Bastos ang gawa. 
Unhappy-a-Di masaya: malungkot; ma- 

lumbay: kulang palad. 
Unhealthy a MakasÍ8Írasakatawan;may 

sakit. 
Unhinge-i? Alisin ang visagra. 
Unhitch 1?- Kalagin. 
Unholy a Laban sa utos ng P. Dios; ma 

kasalanan. 
Unhorse r Mahulog sa kabayo. 
Unhurt a Walang sakit. 
Unfoliate (X May isang bulaklak la- 

mang. 
Uniform a Makakaakma; magkakaisa; 

nagkaparis ajos; pantay. 
Uniform i ty-n Pagkakaisa; pagkakaayos; 

ppgkakaayon. 
Union nPagkakalapat; kapisanan; ka 

tipunan, 
Unintelligible-a-Hindi maintindihan: di 

matalastasin. 
Uniped a May isang paa lamang. 
Unique a Di karaniwan; bugtong. 



UNN ' 

Unison n-Pagkakapisan; pagkakaisa; 

pagkakalakip. 
Unisonance n Pagkakaisa; pagkakaayon. 
Unisonant-a Nakapipisaii; magkakaisa. 
Unit n Isa. 
Unitarian-n-Ang sumampalataya sa P. 

Dios lamang at ayaw sa Anak at 

sa Espirita Santo. 
Unite V Pumisan; isania; idngtong; 

ilangkap; magsangayon; ibahog; iday- 

ti ilakip; ikaling. 
United-iX-Nakakapisan kasania naka- 

lialo nagkakasama, 
Unitedly-ari?;.-Sabaysabay nakakalakip. 
Unity -M Pagkakaisa; pagkakaayon; pag- 

kakapisan 
Univalve-n Suso. 
Universal n Maalam sa lahat alain ng 

lahat, nakasasaklaw; karaniwan. 
ITniversallyaíi'í^-Kasali ang lahat. wa- 

lang ipinwera. 
Universe-n Sangkalibutan; sangkatawo 

ban: sandaigdigan. 
Unjust a Bindi tama. Hindi tapat ang 

loob: falso. 
Unkind a Bastos; inabagsik liindi nui- 

runong maawa. 
Unkindly v Mabag^ik bastos. 
Unknown a Di nakikihla; di kilala. 
Unlawful-a Laban sa kautusan; lihis sa 

katowiran. 
Unlearn v Malimutan, 
Unlearned-a Ulol; walang tuto. 
Unless co?ij.-Kung hindi; kundi. 
Unlike-a-Iba hindi katulad; hindi ka- 

paris, 
Unlikely-a^t-. Hindi siguro; walang ka 

siguruhan. 
Unlimited a Walang hanga. 
Unload t^bisan ó ibsan ang nilulan. 
Unlock V Buksan ang seradura. 
Unloose-v-Luagin kalagin. 
Unloosen-v-Kalagin; luagin; Jumuag. 
Unlucky-a Walang kapalaran; kulang 

palad; sawing kapalaran. 
Unman-v Humina ang loob. 
Unmanly-¿i Di parang lalaki. 
Unmannerly a Masamang kilos; bastos; 

walang galang. 
Unmeaning-a-Walang kahulugan. 
Unmerciful-a-Walangawa; walang habag. 
Unnieritable a Di marapatin. 
Unmistakable a- Walang sala; walang 

mali. 
Unnatural a Di natural. 
Unnecessary a Hindi kailangan. 
Unneigborly a-Di marunong makipag- 

kapwa tawo. 
Unnerve 1' Dumuag; humina; ang loob. 
Unnumbered-a Hindi naki|bilang. 



34 8 UNS 

Unpack-i^-Buksan ang balutan ó kahon 

at alisin ang laman. 
Unpalatable a- Walang lasa; matabang, 

makasusuya makasusunod 
Unparalleled-a Walang katulad ó kapa- 

ris; gansal. 
Unpin-v-Alisin ang aspili. 
T"npleasant-a Masusuklam; malungkot 

masaklap. 
Unpolished a Bastos, magaspang; ma 

balat 
Unprecedented-a- Walang nauna;primero- 
Unprejudiced^i Hindi nain^iit. 
Unpretending-a-Mahinahon; mabait ma 

bini 
Unprincipled a Walang kabanalan lia- 

mak taksil. 
Unproductive a Hindi raakikinabangan; 

di mamumunga karat. i 

Unprofitable a Walang pakinabang; wa 

lang tubo 
Unpromising a Di magaling; hamak. 
Unqualified a Hindi umabot sa grado. 
Unquestionable a Walang tanong; di 

maitatanong; toto; maliwanag 
Unquiet-a Ralisa malikot; maguió. 
Unravel-t; Tumustos. 
Unreadya Di pa nakagayak. 
Unreal a-Hindi totoo; sinungaling. 
Unreasonable a-Walang katowiran; ma- 

tigas ang ulo. 
r^nreliable a Di dapat maniwala; w^alang 

kasiguruhan. 
Unresmitting a-Walang lubay, w^alang 

patid 
Unreserved a Walang lihim; tapat ang 

loob, 
I'nrest-^i Pagkabalisa: kalikotan kaba 

lisahan kawalan ng tulog; kaguluhan- 
Unrestrained a-Malaya; maluag; walang 

hafiga 
Unrighteous <t Masama;makasalanan; la- 
ban sa utos 
Unripe rt Hilaw; sariwa; hindi pa ma 

gulang; mura. 
Unrull f Banatin unatin: ilatag, 
Unruffled-aTahimik walang galit; ma- 

kinis; hindi magusot 
Unsaddle v Humulog sa siya. 
Unsafe-a-May panganib. 
Unsay-v-Baguhin ang salita. 
Unscrew v Alisin ang tornillo. 
Unscrupulous-a Walang galang; bastos 

sinungaling hindi tapat ang loob. 
Unseal t^ Bakbakin 
Unsearchable a-Di mahahanapin. 
Unseasonable a Wala sa panahon, labas 

sa panahon. 
Unseat-t/ Mahuiog sa upuan. 
Unseemly a Di bagay, di dapat. 



UPB 



349 



USA 



Unseemly aíir.-Malibog. 

ünseen-a Hindi nakakita; hindi maha- 

lata hindi sinadya 
Unsettle-vGumalaw, galawin; gumulo. 
Unsightly a Pangit. 
unskillful a Hindi nnatalaa, mapurol ang 

isip; hindi sanay. 
Unsociable a Ayaw makipagkapwatawo. 
Unsound a-Di matibay. mahina; may 

sakit. 
Unsparing a-Walang tawad. 
Unstring v Alisin ang kuerdas. 
Unsuccessful a Walang palad kulang 

palad; malungkot malumbay. 
Unsuitable a-D\ bagay. 
Untangle V Ayusin; iayos. 
Unthinking a Di maisipan; pabaya. 
Untie V Mabugnos ibugnos.kalagin; Ina 

gin ang tali 
Until^rer. Hangang. 
Until r?rmj.- Han gang. 
Untimely a Wala sa panahon, 
Untimely-afiv.-Labas sa panahon. 
Vnio prep -Hangang 
Untold a Hindi pa sinabi. 
Untouched a Dalisay, malinis; hindi na- 

hipo. 
Untoward a Pabaliktad 
Untowardly ac?v. -Pabaliktad. 
Untrue-n Sinungaling hindi totoo. 
Untruth w-Kasinungalingan. 
Untwist í; Tuwirin. 
Unusual a Di karaniwan. 
Unutterable a Di masabi. 
Unvarnished a Walang varnis. 
Unveil i; Alisin ang takip. 
Unwarrantable a Di dapat: walang ka- 

rapatan 
Unwearied a-Di pagod; walang pagod. 
Unweave-v Ilatag tumastas; ang hi- 

nabi. 
Unwell a Di magaling may sakit; may 

karamdaman. 
Unwholesome a Di magalingsakatawan; 

di bagay sa sikmura 
Unwieldy-a-Malaki. mahirap mamábala. 
Unwilling-a-Ayaw; walang gusto. 
Unwind tJLuslosan; kidkirin. 
Unwise a Hindi marunong; ulol. 
Unwittingly-aáv. Wala sa loob. 
Unwonted a Di karaniwan. 
Unworthy a Marawal;hamak; walang ka- 

rapatan . 
Unwrap-v Buksan ang balutan. 
Unwritten a Hindi nakasulat. 
Unyoke v Kalagin. 
Up-a<iv.-Sa itaas. 
Up-prej?. Sa itaas. 
Up n Taas. 
Upbear v- Itaas, lumaban. 



Unbraid I'-Pintasin parusahin payohan; 

pasiyahan: murahin; alipustain. 
Upheave r Tumaas. 
Upheaval 7i Pagalsa. 
Upheld-r i^-^; ^? Tinaas; sinustento; hi- 

111 aban. 
Uphill 71 Sa gawing itaas ng bundok. 
Uphold-t' Magsutento; lumaban, kuma 

long 
rpholster tvLagyan ng sapin sa manC^a 

kasangkapan. 
Upland n Lupang mataas. 
Uplift iz-Itaas buhatin. 
Upmost a Kataasan mataas sa Inliat; 

naipaibabaw sa lahat. 
Upon^»Y|9 Sa i baba w. 
Upper a Ibabaw. 
Upper w Na nasasa ibabaw. 
Upper-lip n Nguso. 
Uppermost a Kataastaasan. 
Uppish a Palalo; hambog 
Upraise í; Itaas: buhatin. 
Upright a Matowid; tapat; busto. 
Upright «(^i' -Fatayo. 
Upright n Haligi. 
Uprise ^^Umal8a; lumaban. 
Uproar n Kaguluhan; kaingayan. 
Uproarious a Maguió; maingav. 
Uproot vBunutin buhat sa iigat. 
Upset r Ibual 
Upset-?? -Pa^kabual. 
Upset a Nakatayo; fijo; halagang totoo 

buo ang loob. 
Upshot-n-Dulo: ang nangyari. 
Upside-n-Mukha sa itaas 
Upside down adv. Nakataob 
Upstart n Tawong palalo at hambog. 
Upstart V Kumilos ng pabigla. 
Upward Upwards-arit;. 8a gawing itaas. 
Upward a Gawing itaas. 
Urban-a-Nauukol sa hayan, 
Urbane a Magalang; makinis maganda; 

marunong makipagkapwatawo 
Urbanity n Galang mabuting paguugali; 

kabanalan. 
Urchin n Batang lalaki. 
Urge-v Pilitin: pumilit; iudyok. 
Urgency n Kakailangan; kapilitan. 
Urgent-n Kailangan. 
Urinal n Ihian. 
Urinary a Nauukol sa ihi 
Urinary-n Ihian. 
Urinate v Manubig. 
TTrine n Ihi. 
Urn n Vaso 
Us2>n;i -Kami; tayo; aniin; atin; amin; 

natin. 
Use-v-Gamitin: tinagin. 
Use n Paggamit uso; kaugalian. 
Usage n-Paggamit; kaugalian; uso. 



VAL 



350 



VAR 



üseful-a-Magagamit; makikinabangan; 

magagamitin; bagay. 
Osefalness n-Pakinabang paggamit; ka 

gamitan. 
Useless-a Di giiiagamit walang kabuhi- 

han; walang kabulugan. 
IJsual-a Karaniwan. 
Usurp-v Angkinin; hipigin: gagahin. 
Usurpation w-Pagaaiikin; bipig. kaln 
j pigan. 
* ütensil-n Kasangkapan. 
Utility-n-Paggamit kaganiitan; pakina- 

bang; kasaysayan; kahulugan. 
TJtilization w Pag gam it; kagamitan. 



utilize v Gamitin. 

Ütmos a Kalayolayoan: kahulihulihan; 

kadiikxiulohan kalakilakihan. 
Utmost n Kaduluan; kalakihan; banga. 
Utter- a Lubos; puspos; buo. 
Utter íí-Magsabi; maíísalita sabibin. 
Utter most a Kadulodulohan 
Uterrance-n Kasabiban sabta: pagsabi: 

sabi 
Uveous-a-Parang uvas 
Uxorious a Masupil ó sumuko sa asa 

wang babayi; 
Uxoriousness n Pagsuko sa asawa. 



"V 



Vacancy n Kawabiii ng laman katama- 

ran; pagpapabinga. 
Vacant a- Waiang laman; inalaya; wa 

lang ginagawa. 
Vacate v Umabs, maiwan pawalan ng 

kabubiban. 
Vacation n Pagpapabinga paglilibang. 
Vaccinate?" Magtanim ng buhitong 
Vaccinatorn Magtatanim ng bulutong. 
Vaccination n-Pagtatanim ng bubitong. 
Vaccine a ^auukol sa baka 
Vacilate v Gumiraygiray; gumalaw. 
Vacillation-^ Giray; galaw paggigiray- 

giray, 
Vacuity n-Kawalan ng laman. 
Vacuous a W^alang laman. 
Vacuum 11 Lugal na walang laman.. 
^'agabond n Ham pan I upa 
Vagabond a Ham pas) upa 
Vagabondage-Vagabondery Vagabon 

dism-n-Pagkabampaslupa. 
Vagary n Paglipad ng isip; nais pita; 

nasa, 
^'agrancy n Pagbahampaslupa: 
Vagrant-a-Pabaya bampaslupa. 
Vagrant w Hampaslupa, 
Vague «Malabo di maliwanag maguió; 

walang ayos, di siguro. 
Vargueness-w Kalabuan. 
Vail-^i Tabing; takip ng mukba. 
Vail-i? Maglagay ng tabing; itakpan ang 

mukba. 
Vain a Palalo; hambog. 
Vainness w Kabambugan; kapaialuan. 
Vain gloriouss rt-Palalongpalalo. 
Vain glory-n- Kapaialuan kabambugan; 

kayabangan. 
Vale n Parang. 
Valediction nPaalam, 
Valedictory nPagpapaalam. ,. 
Valedictory a Nauukol sa paalam. 



Valet nAlila ng isang lalaki. 

Valiant a Malakas matapang; mangabas; 

matinig na loob. 
Valid a Matowid ayon sa utos. 
Validity- Validness n Katowiran; pagka- 

kaayon sa utos. 
Valise?! Saco de noche. 
Valley-n Bukid sa pagitan ng dalawang 

bundok 
Valor-72 Bisa; tapang; katapangan ka- 

pangasan; hinapang; kamabalan. 
Valorous-a-Matapang; mangabas. 
Value-n-Halaga. 
Value-v Halagaban tasaban; lagyan ng 

balaga; mahalin. 
Valuables Mahalaga may balaga. 
Valuation n-Halaga katasaban. 
Valueless ii Walang balaga; walang ka- 

buluban. 
Vamp-n-Itaas ng sapatos. 
Vampire n Bayakan. 
Van-n Harapan ng bukbo bagol. 
Vanew Kasangkapan na tinuturo kung 

saan nauiraling ang bangin. 
Van guard n-Bantay sa una. 
Vanisb-t^-Mawala; kumupas: lumipol. 
Vanity n Kapaialuan; kabambugan: ka 

yabangan 
Vanquisb-c-Daigin; supilin; pasukuin. 
Vanquishment-n-Pagpasuko; pagsupil. 
Vantage w-Pakinabang; tubo. 
Vapid a Malansa lipas; matabang; wa- 
lang lasa. 
Vaporn Usok; vapor. 
Vapor V Umusok. 
Vapor ize-i?Maging usok. 
Variable a Hindi pirme: iba,t, iba. 
Variableness- Variability-n Kaibhan. 
Variance-n Kaibhan; pagtatalo; away; 

basagulo. 
Variation w Kaibhan. * 



V EN 

Variegate t/ Marigiba,t, iba. 

Variety -?/-Sarisari; psgkakaiba. 

Variola-n Bulutong; sakit na bulutong. 

Variolar- VarioluuH a May bulutoiíg. 

Varioloid a Nauukul sa biilutong. 

Varioloid nBiilutong tubig. 

Various a Sarisari ika,t. iba. 

Var et n-Tawong hamak at bastos. 

Varnisli-w arnis. 

Varnish-v-Magvarnis pabiran ug var 
nis. 

Vary 'V Magbago buniago. 

Vase-'/t Vaso. 

Vaseline n Vaselina. 

Vessal-n-Alila alipin. 

Vassa a Nauukol sa alila ó sa alipúi. 

Vassalage-n Pagkaalipin; {)agkaa]ila. 

Vasta Malaki maranii. 

Varst n Lupang karat; lugal na walang 
lianga. 

Vastness-n Kalakiban karaniiiban. 

Vat n Kawa; kaang. 

Vaticinate-i'-Humula; maiigbula. 

Vault-n-Yungib. libing libingan; kabaon; 
Iiindag lukso. 

Vault-2/ Lumundag; lumiikso 

Vaunt V Maghambog magmayabang. 
Vaunt t^-Kahambugan: kayabangan 
Veal n Carne ng bulo. 

Vedette n-Bautay. 

Veer-i; Lumiko; ibahin ang tungtungan. 

Vegetable-n-Gulay. 

Vegetable a Magulay; nauukol sa gulay. 
Vegetaba Nauukol sa gulay. 
Vegetarian n Ang tawong ayaw kurnain 

ng karne. 
Vegetate V Tumubo lumaki suraupling; 

pumunla 
Vegetation n Manga gulay 
Vehemence Vehemency-7i-Kalaka8an;ka 

ningasan lakas. 
Vehement a Malakas maningas. 
Vehicle-w Carromata; curruage; bagol. 
Veil-n-Tabing takip ng mukba. 
Veil -y Itabing; itakpan. 
Vein-w Ugat. 

Vein-v Pumuno ng manga ugat. 
Vellicate v Kumilos na bigla, 
Velocity n- atulinan; kalakasan. tnlin. 
Vena-n-Ugat. 

Venal a-Makabibili upaban. 
Venary a Nauukol sa pangangaso. 
Vead v-Magbili magtinda 
Vendee-ti Ang mamili. 
Vender-w-Ang nagbili; ang nag tinda^ 
Vendible a-Umubrang ipagbibili. 
Vendible-n Anomang bagay na ipinag- 

bibili. 
Vendition n-Pagbibili: pagtitinda. 
Vender n Ang nagtitinda. 



351 



VER 



Vendue WTAlmoneda. 
Venerable a ])apat igalang. 
Venerate-f-ígalang galangin. 

Veneration.?/,- Pagtralang;kagalangan;ga 

lang; walanggalang. 
Vanerator M Ang gumagalang. 
Venereal a Nauukol sa pakiapid. 
Venery-M Pakiapid" 
Venery w Pangangaso 
Veuesection-w-Pagbukas ng ugat upang 

madugo. 
Vengeance-^í Gauti; biganti. 
Vengeful a Mahiganti 
Venial-a Dapat patawarin. 
Venicon n ame ng usa. 
Venom t?-Kamandag; lason. 
Venous-a May kamandag; malason. 
Veutnt^utas; da an ng han gin. 
Vent r Palabasin magsabi. 
Ventilate-t? Buksan ng pinto upang mag 

daan ang han gin. 
Ventrala Nauukol satiyan 
Venture?! Kapanganiban kapalaran. 
Venture-r-Ilagay sa kapalaran; manga 

lias 
Ventursome a Matapang.* mangabas. 
Venturous a Matnpang. 
Venue?! Knpitbabay; lugal na pinagka- 

yarian. 
Veracious-rt-Di marunong magsinunga- 

lingan. 
Verac i ty -?? K atotoh an au . 
Veranda ??. Veranda. 
Verb-?i-Verl)0. 

Verbal a ííindinakasulat sinabi lamang. 
Verbalism-?! Salita. 
Verbally acií' Sa salita lamang. 
Verbatim adv Ayon sa salita. 
Verbiage ?! Paggamitngmaramingsalita, 

ngunit walang kabuluhan. 
Verbose a Magsalita. 
^'erbosity-?i-Karamihan ng salita. 
Verdancy ?!-Pagkasariwa; kamurahan. 
Verdant a-Sariwa. mura 
Verdict ?! Hatol pasiya. 
Verdure?! Verde: kamurahan; kasari- 

waan 
Verge-w-Gilid; tabi. 
Verge t' Lumapit lumusong, 
Verification?! Kasaksihan pagkasaksi. 
Verify v-Patotohanin: sumaksi, 
Verily-rtíZr. -Totoo; tunay. 
Versimilar-a-Tiia totoo; marahil. 
Veritable a-Totoo tunay; tama 
Verityn Katotohanan. 
Verjuice-?! Katas na maaisim; kaasiman; 

anghang; kapaklian. 
Vermicella n Fideos. 
Vermicular a Nauukol sa bulati. 
Vermiculate a Hitsurang bulati. 



VIC 



352 



Vermiciilose Vermiciilousa May bulati. 
Vermifiige-n Gamot laban sa biilati; ga- 

mot sa bulati. 
Verraillion n-Piila. 
Vermin-n Hayop na malikot. 
Venia cular-fl-Kauukül sa lupang tinii- 

buan. 
Vernacular n-Wika ug isang: tawo. 
Vernal a Nauhkel sa tagaraw; nauukol 

sa pagkabata. 
Versatile a Makapipihit; mababago. 
Verse n- Verso, pangkat. 
Versed a Marunong sanay. 
Versification n-Paggagawa ng verso. 
Versify V Ga^in verso. 
Version ri-Salaysay; kahulugan; kasay- 

sayan. 
Versus prep Laban kay. 
Vertebra n Tsang buto ng gulugod. 
Verterbral Vertebrate Vertebrated-a-May 

gulugod. 
Vertex w Dulo pandulo; kataasan. 
Vertical a-Patayo; nakatayo. 
Acertigo a Lilio hilo. 
Very ndv-l otoong; tunay. 
Vesica-n-Pantog. 
Vesicate v Lumintos 
Vesication n Paglilintos. 
Vesper n Bituin sa gabi. 
Vespers ?i Orasion. 
Vessel 71 Vaso 
Vest-w-Chaleco. 
Vesti? Magbihis; bihisan; bigyan ng ka- 

pangyarihan. 
Vestala Banal maselang; malinis. 
• V^ested a Nakabihis. 
Vi-stige w-Bnkas; guhit tanda. 
Vesment n Damit habito. 
Vesture w-Manga damit. 
Veteran a Sanay; dati. 
Veteran ?i-Tawong sanay. 
Veterinarian n-Manga gamot ng hayop. 
Veterinary-a-Nanukol sa paggamot sa 

manga hayop. 
Veto v-Magbawal; umayaw; huag puma 

yag- 

Vex i; Abalahin; yamutin; sabarin. 
V^exation w Yamot; tukso; abala. 
Vexatious-a Makayayamot; mayamutin; 

rnapighati. 
V'm adv. Sa parang ng; sa gawi ng. 
Viaduct nlulay. 
Vial n Boten g munti. 
Viand n Pagkain. 
Vibrate-'u Uminig, mangatal. 
Vibrations Inig; panginginig: atal, 
Vicarn-Katulong; kahalili. 
Vicarage v-Bahay ng kalihim. 
Vice-n Risio kasamaan sala kasalanan. 
Vicinityn Lugal na malapit; paligid. 



VIR 

Viciousa Mabangis; mabagsik. raasama. 
Vicissitude n Pagkasunodsunod ng pag- 

lipat 
Victim-n-Ang nahibo; ó dinaya. 
Victimize V lekasin; hibuin. 
Victorn Ang nanalo. . 
Victory n Pananalo. 
Victorious-^ Nanalo. 
Victual w Pagkain- 
Victual t? Bigyan ng pagkain. 
Vide t^-Tingnan. 
Videlicet a-Sumusunod: ganiri. 
Vidette ?i Bantay. 
Vie V Lumaban; magtalo 
View n-Tingin tanaw; kita. 
v^iew i;-Tumingin tanawin. 
Vigesimal a Ikadalawangpuo. 
Vig'ú-n Bantay pagingat 
Vigilance n Pagingat pagkakalinga;ban 

tay. 
Vigilant-a Maingat makalinga. 
Vigor ?rTakas: kaliksihan; katibayan. ti- 

bay. bisa; kasapatan 
Vigorous a Mata pang; malakas;matibay; 

mabisa; matigas; liiiran; malitid; 

maujrat 
Vile a Masama hamak 
Vilification n-Pagaalipusta, pagmumura; 

pagpapahamak, 
Vilify-í^Hamakin; muaahin; alipustain; 

pasamain. 
Villa-w Tiraban ó tahanan sa parang. 
Village-?i-Nayon; bayan na munti. 
Villain n-Masamang tawo. 
Villainous a Masama 
Villaine n-Kasamaan. 
Vlndicate-i?-l>umaban magtulon<jr 
Vindiration-n-Paglaban; katulong. 
Vindictive a- Mahiganti. 
Vine-n Lipay. 
Vinegar nSukha. 
Vineyard n Halamanan ng uvas. 
Vinous-a-Nuukol sa alak. 
Vintner n Mangangalakal ng alak. 
Viol Violan Viola; violin; na malaki. 
Violate V Magkasala lumaban sa utos. 
Violation n-Pagkatíasala: kasalanan. 
Violator n Ang nagkasala. 
Violence-n-Kaiakasan. 
Violent a Malakas; gahasa. 
Violet-n Violeta. 
Violeta Kulay purpura. 
Violin n Violin. 
Violinist-w Violinista. 
Viper w-Alupong. 
Viperous a May kamandag; parang alo 

pong. 
Viragon-Babaying malikot at manga 

has. 
Virgen w-Virgen; babaying banal. 



voc 

Virgin a- May puri, banal. 

Virginity-n-Kabanalan; pagkadalaga. 

Viridescent « Verde. 

Virile a Parang lalaki malakas 

Virtue nKabanalan; virtud; puri, kala 
kasan; kapangyarihan. 

Virtnousa a Banal; may puri; malinis; 
maselang. 

Virulence n-Pagkakahawa. 

Virulent-a Makahahawa: may kamandag. 

Virus n Nana na makahahawa. 

Visage n Tingin; mukha; hitsura. 

Vis-a vis-a(ii;.-Makakaharap. 

Vis a vis-n Visavis. 

Viscera n Laman ng tiyan. 

Visceral-a- auukol sa manga bituka. 

Viscerate i/Alisin ang laman ng tiyan. 

Viscid a Malagkit; madidikit. 

Viscount *i-Visconde. 

Viscountess n Asawa ng visconde. 

Viscous-a Malaerkit malumot. 

Vise n-Pangipit. 

Visev-Ipitin. 

Visible a Makakikita. 

Vision n-Tingin; kita; pagtatanaw. 

Visionary a Maguniguni mapagwari. 

Visit-n- Visita; dalaw; pagdadalaw. 

Visit t^-Dalawin; magvisita. 

Visitation-n-Pagdadalaw. 

Visitor-n-Ang dumadalaw. 

Visita-w-Tanaw. 

Visual-a Nauukol sa tingin. 

Vital a Kailangan na totoo. 

Vitality-n-Kakailangan ng mahigpit. 

Vitiate-v Sirain. 

Vitreous-a-Nauukol savaso. 

Vitrict a-Parang cristal. 

Vitrifaction Vitrifacture-n-Paggagawang 
manga bagay ng cristal. 

Vitrify-v Maging cristal. 

Virtuperate v Murahin magmura. 

Vitupera tion-n Kamurahan; pagmumura. 

Vituperator-n Ang nagmumura. 

Vivacious a Masaya; buhay na loob. 

Vivacity-n Kasayahan; saya. 

Vivid a Ayon sa buhay; buhay mala- 
kas. 

Vivify-v-Buhayin; pasipagin. 

Vixen-w-Babaying mangabas. 

Vixenly VixenÍ8h-a-Masungit;mangahas. 

Vocable n Salita ngalang. 

Vocabulary-w- Vocabolario; listaban ng 
manga salita. 

Vocal-a Nauukol sa voces, 

Vocalist n Magdadalit. 

Vocal ity-nPagdadalit, 

Vocalize vTunugin. 

Vocation-w-Hanapbuhay; kahiligan. 

Vocifrate v Sumigaw; eigawin; hiya 
win. 



353 VUL 

Vociferation-n Pagsisigaw; hiyaw. 
Vociferous a Malakas matunog. 
Vogue a Kaugalian; uso; modo. 
Voice-n Voces 
Voce-t; Magsabi: sabihin. 
Voiced a May voces; sinabi, 
Voiceless-a Walang voces. 
Voida-Walang halaga; walang kabuln- 

han walang laman. 
Void w-Lugal na walang anomang laman . 
Void V Alisin ang laman. 
Voidance-n-Kawalan ng laman. 
Volant-a-Nakalilipad: maliksi. matulin 

masipag. 
Volatile-a-Masaya; saliwahang loob; ma 

daling sumingaw. 
Volcanic-a-Nauukol sa volcan. 
Volcano-n-Volcan 
Volleys Pagputok ng sabaysabay. 
Volt w Panukat ng lintik. 
Voluble-a-Masalita 
Volume-n-Tomo; libro. 
Voluminous a Malaki; may maraming 

tomo masagana. 
Voluntariness-n Pagkakaayon sa kahi- 

lingan. 
Voluntary-a-Ayon sa kahilingan. 
Volunteer-n- Voluntario. 
Volunteer v-Magprisinta. 
Voluptuary-a Masagana. 
Vomit vSumuka; magsuka; sukain. 
Vomit-n Suka; pagsusuka. 
Vomition-w Pagsusuka. 
Vomitive-a-Makasusuka. 
Vomito ryn-Pagsuka. 
Voracious-a-Matakaw. 
Voracity-Voraciousnes-M Katakawan . 
Vortex n-Uliuli; ipoipo, 
Votary-a May pangako. 
Vote n Voto 
Vote V Mag voto; ihalal. 
Vouch r-Mangako. 
Voucher-n Recibo. 
Vouchsafe-v Paging dapat: pumayag; 

ipagkaloob. 
Vow W'Numpa; pangako. 
Vow-i'-Manumpa; mangako. 
Vowel n Vocal. 
Vowel a- Vocal. 
Voyage n Lakad; viage. 
Voyage V Maglakad; magviage 
Vulcanian a Nauukol sa volcan, 
Vulgar-a Karaniwan; hayag; alani ng 

madia; hamak; mababa. 
Vulgarness w Kahamakan kababnan. 
Vulgarity n-Kahamakan; kababaan; ka 

balayan. 
Vulnerable a Makasisira; umubrang sa 

gutin. 
Vulpine-a-Matalais; tuso. 

45 



WAN 



354 



WAS 



"V7" 



Wabble V Gumiraygirav; uminig. 
Wabble n Giray. paggigiraygiray; inig. 
Wad-n-Takip. 
Wadv-Takpanin: itakpan 
Wadding-w-Takip panakip. 
Waddle-z/'Lumakad na parang bata. 
Wade y Bumatis; magbatis; lumakad sa 

tubig. 
Wader n Ang bumatis. 
Wafer-w-Galletaiig manipis. 
Waffle-n-Galletang manipis. 
Waft-v Lumutang lumipad; liimayag. 
Wag iJ Pumagpay; iwayway. 
Wag w-Pagpag; way way; tawong masaya. 
Wagev Lumaban; magpiista. 
VVage-v-Lumaban; magpusta; kaupahan; 

upa; bayad. 
Wager vMagpusta; piistabin; tumaya. 
Wager- w-Pusta; taya. 
Waggle-i? Pagpagin ang bimtot. galawin; 

ang buntot. 
Wagon-n-Bagol. 
Waif-n-Batang walang tiraban; batang 

lansangan. 
Waii-w-Daing; hinagpos. 
Wail V Dumaing. 
Wainscot-w-Dingding na kahoy. 
Waist-M-Bayawang 

Waist band n-Pamigkis sa bayawang 
Waist coat n-Chaleco. 
Wait V Magantay; antayin. 
Wait-n-Pagaantay. 
Waiter-n Alila sa lamesa 
Waitress iiBabaying alila sa lamesa. 
Waive vBiti wan; ifuera; maiwan. 
Wake-n Bakas ng sasakyan. 
Wake-n-Puyat; pagpuyat. 
Wake-v-Gumising. 
Wakeful-a Magising; gising. 
Waken v-Giimising; gisingin. 
Walen-Latay ng hampas; guhit. 
Walk n-Lakad: pasial; gala; paglibot. 
Walk-v Magpasial; lumakad; gumala; lu- 

mibot. 
Wall n Dingding pader. 
Wall -t; Gumawa ó ilagay ng dingding 

ó pader. 
Wallet-n-Bulisikot; lalagyan ng cuarta 

ó salapi. 
Wallop-v Hampasin; paluin. 
Waltz-w-Bal; sayaw. 
Waltz v-Sumayaw ng bal magsayaw. 
Wan a-Maputla; namutla mahina. 
Wand-n-Maikling tungkod. 
Wander v-Maglibot, lumibot. 



Wandering n Paglibot. 

Wane V Tumahimik;humimpil;lumubay. 

bumawas; humina 
Wene-n Pagbawas; kahinaan. 
Wanness-n Kaputlaan; kakinaan. 
Want-n-Kakailangan ibig; kakulangan; 

gutom. 
Want t; Magkailangan; maibigan; mag 

nasa; magpita. 
Wanting-n Kulang. 
Wantion a-Malaya; pagayangayon mati- 

gas ang ulo; tampalasan. 
Wanton ?i Tawong malubog. 
Wanton-v Maghampaslupa; maglubog. 
Warn Labanan; paglaban; digma; pag- 

dirigma; pagbabaka. 
War-t; Lumaban; mabaka; magdirigma. 
Warble-v- umanta. 
Warble-n-Kanta. 
Ward V Bantayin; magbantay. 
Ward-^^ Silid; kuarta. 
Warden-n*Taga ingat; taga bantay; puno 
Warder-^ Tag a bantay; bantay. 
Wardrobe n Manga damit; lalagyan ng 

damit. 
Ware t;-Gumasgas; gamitin. 
Ware-n-Kalakal 
Ware house-n-Kamalig. 
War fare-M-Pagdirigma; paglalaban. 
Warily adv, -Mailag 
Wariness-w Ingat; ilag; kailagan. 
Warlike-a-Bagay sa labanan; Naiiukol 

sa pagdirigma. 
Warm-a Mainit; malagamgam;malakuko 
Warm-v Painitin; nrainit. 
AVarmth n Init; kaningasan; kainitan. 
Warn-v Ibalita; magbigay alam; raagba- 

lila. 
Warning n-Bala; babala; alam. 
Warp-v Baluktutin; bumaluktot. 
Warp-9^ Kabaluktotan . 
Warrant n-Tibayin;katibayan; demanda; 

kasulatan. 
Warrant-v-Tibayin; magdemanda; ma 

ging dapat. 
Warrantable a-May katowiran; naging 

dapat; karampatan. 
Warranty w Kasulatan; pangako. 
Warrior w Sundalo; mandirigmn. 
Wart-w Kalugo. 
Warty-a-Makalago. 

Warya Maingat; mailag; mahinahon. 
Was-v. imp.'Ky; naging; nagka, 
Wash-f-Maglaba; labhan, maghugas hu 

gasin. 



WEA 



355 



WEL 



Wash n Laba; paglalaba. 

Washer w Makinang panlalaba; magla- 

laba. 
Washer woman-w Babaying maglalaba. 
Wash staiid-n Hinawan ng kamay; hi- 

lamusan. 
Washy-a Matubig; basa; mahina; payat; 

bu. 
Wasp n Putakti. 

Waspish (zNauukolsa putakti; mapootin. 
Wast V. imp Ay; naging. 
Waste-v-Isabog; sayangin; gastahin sa 

walang kabuluhan. 
Waste a I.abis; sukal; nakasabog. 
W^aste-w-llasukalan; kalabisan 
Watch-ti- Orasan; relos na munti bantay; 

tanod. 
Watch-v-Bantayin; magbantay; magi- 

ngat ingatan talibaan 
Watchful-a-Masipag magbantay, mai- 

ngat; gising; maliksi 
Watch man-n-Bantay; taga igat. 
Watch word n Hodyatan; tanod 
Water n-Tubig. 
Water-v Tubugin; diligan; magdilig; 

wisikan. sabuyan. 
Watery a Matubig; basa. 
Water course n Daan ng tubig. 
Waterfall M Hulugan ng tubig; paghulog 

ng tubig. 
W^ater fowl nlbon na nawiwili sa tubig. 
Water melon-n-Pakuan. 
Water procf-a-Di masisira sa tubig. 
Water spout-w Sigwa, 
Water- tight-a-Di makapapasok ang tu- 
big. 
Waul v Umiyak. 

Wave-7i Alon; daluyong; kaway. 
Wave-i; Kawayin kumaway umalon; pu- 

magpag; pagpagin. 
Waveless-a Walang alon. 
Wavelet ^ Alon na munti; munting alon. 
Waver v Gumiray; lumikoliko. 
Wavering a-Mahina; mabubual; hindi 

pirme. 
Wavy-a Maalon. 
Wax-n Kalaba. 
Wax-v-Pahiran ng kalaba. 
Waxen-Waxy-a Makalaba; may halong 

kalaba. 
Way n Daan; paraan; Ian das; layo; ka- 

hiligan; hangad. 
Wayfarer-n Tawong lakad. 
Wayl^y-v-Harangin humaran g. 
Waysiden-Tabi ng daan. 
Wayward-<x-Pabaya: matigas aug ulo. ' 
Wen-pro. -Kami: tayo. 
Weak-a Mahina; payat, marupok; malata; 

dapok; babasagin. 
Weakly arZv.Mahinahina. 



Weaken v Hinain. humina; lumata. 
Weakness-n Kahinaan; lata. 
Weal-n Kalagayan mahusay; kahusayan. 
Weal V Guhitin 

Wealth-n-Yaman: kayamanan. 
Weaithy-n-Yaman; makuarta; masalapi. 
Wean r-Awatinsapagsusojhuagpasusuin 
Weapon-n Kasangkapan ng sundalo; ka- 

sangkapang paulaban. 
Wear v Gamitin; isuot; gumasgas. 
Wear-n Paggamit; kagamitang pagsuot; 

gasgas 
Weary-a-Pagod; mapagal nahi rapan. 
Weary v Pumagod; pumagal; yumamot. 
Weather-w-Panahon 
Weather i;Tumagal sa kahirapan. 
Weather cock-w- Kasangkapan gpaugturo; 

ng pinangaling na hangin. 
Weave-i;-Humabi; maglala; salahin; 
Weaver n Manghahabi. 
Weazen-a Payat; mahina. 
Web-n Bahay gagamba. 
Webbed-a Hindi makahiwalay ang ma 

nga daliri ng paa. 
Wed -y. ¿m^.-Kinasal; kumasal; nakasal; 

nagasawá; nagbalayi 
Wedding-n-Kasal balayi; pagkabalayi. 
Wedge n-Sabat: kalang. 
Wedge-v Sabatin. 
Wed lock-n Kasai. 
Wednesday-n-Miercoles. 
Weed ;/ Damong magaspang. 
Weedy a Maramo; masukal. 
Week-n-Lingo. 

Week day-n Manga araw bukod sa lingo. 
Weekly-a Balang lingo; twing lingo 
Weekly adv. Sa lingolingo; iingolingu- 

han. 
Weekly n-Pahayagan na lumita^v min 

san sa isang lingo. 
Ween-v-Magisip; magwwri. 
Weep-v Umiyak; magnangis maglulia; 

lumuha. 
Weeping-a Maluha; nananangis. 
Weeviln Bukbok; pangbutas. 
Weigh-v Timbangin; tumimbang; biga- 

tin; bumigat. 
Weight-n Bigat; timbang; kabigatan. 
Weight vPabigatan patawin. 
Weightless-a Walang bigat. 
Weighty-a Mabigat malaki; mahalaga. 
Weir-n-Pangharang ng tubig. 
Weird-a-Nauukol sa nuno. 
Welcome-a-Masaya; mainam sa visita 
Welcome v Tangapin ang manga visita 
Welcome-n Pagtangap ng visita. 
Welcome v Tangapin ang visita; turnan 

gap sa visita. 
W^eld n Hinang. 
Weld-1? Hinangin; maghinang. 



WHE 

Welfare n-'^ alagayan; kabutihan. 

Welkin n Lang t. 

Well-?i-Balon; bukalan. 

Wellu Buhos; umagos. 

Well a-Walang sakit; niasaya. 

Well ailt'. Mabuti; matowid; mahusay. 

Well being-n Kalagayang walang sakit; 
kasayahan: kabutihan. 

Well-born-a Hindi nagbuhat sa masa- 
ma. 

Well bred-a-Magaling; mabuting ugali. 

Well favored a Maganda 

Well head-w Bukalan; kinukalan; pinan- 
galinga. pinagbuhatan. 

Well night a-Halos. 

Well-spring-n Bukalan; pinagbuhatan; 
pinangalingan. 

We'll Kami'y tavo'y. 

Weltw-Gilid; tabi. 

Welt V Lagyan ng gil id. 

W^elter-v Mahiga sa putik; lumublob, 

W^en M-Pigsa. 

Wench-n-Babaying negra 

Wend-v-Pumaroon; sumunod. 

Went V. imp. Naparoon; nagpunta. 

Wept V. imp. & p. p.Vmiyak na; nakai- 

yak. 
Were v. imp Ay; naging. 
Westw-Ang kalunuran. 
West a-Kalunuran. 
West adv. Sa. gawing kalunuran. 
Westerly-a Sa kalunuran 
Westerly-aiiv. Sa gawing kalunuran. 
Western-a- K alunuran 
West ward West wards ai^^^v.-Sa gawing 
kalunuran. 

Weta-Basa natigmak 

Wet n -Fagkabasa. 

Wet t7-Basin; bumasa; matigmak. 

Wetness n-Pagkabasa. 

Whack V Hampasin. 

Whack n Hampas. 

Wharf-w Muella. 

Whatjt?ro.-Ano. 

What-n Anong. 

What ever-jjro. -Ano man; alin man. 

What so ever jpro. Ano man; alin man. 

What so ever a Ano mang. 

Wheat n Trigo. 

Wheaten a Nauukol sa trigo. 

Wheedle t'-A'indugiü anioin; palayawin; 

pawiliin. 
Wlieel n Gulong. 
Wheel V Gulungin 

Wheel Wright-?* Mangagawa ng gulong. 
Wheeze v Maghika 
Wheeze w-Hika. 
Wheezy-a Mai ika. 
Whelk-n Butlig. 
Whelm V Supilin. 



356 



WHI 



Whelp-n Anak ng hayop; tuta; batang 
hamak. 

When adv.-Kailan; nang; niyong noon. 

When ever When so evcr-a^í¿'. Kailan 
man. 

Wheyce-a(ii;.-Saan; knng saan; paano. 

When so ever aíít'.Magbubat sa 

Where adv. Saan; saan danda; saan man. 

Where about Where abouts «nft'-Sann 
man malapit sa. 

Where abouts-n Lugal kinalalagyan 

Where as-con/.-Dahil dito; yayamang; 
upang 

Where at- adv. D ahí) an dito. 

Where fore a^t'.-Dahilan dito. 

Where of acír. -Nang ano. 

Where onadv.-Sa ayon* 

Where so ever- avdv Saan saan; ^aan man. 

Where ioadv.Sa lugal yaon. 

Where uponafiv. At ngayon. 

Whet-v Ihasa. 

Whet-w Pagbahasa. 

Whet stonen- Asaban. 

Whether co^y. Kung. 

Whey-n Gatas na malabnaw. 

Which prop.- Aim; kung alin. 

Which ever-Which so e\e prop, Alinman. 

Whiff n-Ihip hitit 

Whiffle-f Uminig; gumiraygiray. 

Whiffle tree M-^'ansabit ng tiranti. 

Whilen-Panahon; dali. 

Whileaclv. Samantalang, 

Whiles Samantalahin. 

Whilomaíív.-Dati; maminsanniinsan. 

Whilst-aí^í^.-Samantala. 

Whim n-Sumpong; nais {>ita. 

Whimper- V Umiyak; ma nan gis. 

Whimper-n-Tyak: nangis. 

Whimsical a Mapootin; masnmpuiigin. 

Whine v Umiyak; dumaing manangis. 

Whine w Ñingas daing. 

Whinny v Humuni ang kabayo. 

Whinny ti-Huni ng kabayo. 

Whip-n Látigo. 

Whip í; Latiguhin; bampasin ng látigo. 

Whir n Haging; haginit. 

Whir Í? Humaging; humaginit. 

Whirl-f-Umikit. 

Wh rl-n-Ikit; pagiikit. 

Whirl pool w Uliuli. 

Whirl wind n Ipoipo; buhawi. 

Whisk-v-Waliein. 

W^hisk-nW'alis; lawis 

Whisker n Balbas. 

Whiskey wW'iske. 

Whisper v Bumulong; magbulungan. 

Whisper n-Bulungan bulong. 

Whist ¿nfer-Siit; tahan, 

Whista-Tahimik; walang kibo. 

Whist-fiTres y siete. 



WIG 



357 



WIT 



Whistle v-Sumutsot; humaging; huma- 

ginit. 
Whistle-n Haginit; sutsut, panutsot. 
Whit-n- K akaun ti 
Whiten Maputi. 
Whi»e-w-Kulay puti; piiti. 
Whiten-v-Pumuti putiin. 
Whitish a-Maputiputi 
White smith-w Mangagawa ng la'a. 
White wash-M-Halo ng apog at tiibig. 
White wash v Pahiran ng apog. 
Whiter «íív.-Saan; saan banda. 
White so ever-aíiv.-Saan man. 
Witlow-n-Pamamaga ng mga daliri. 
Whittle-v-Kayasin; kumayas. magkavas. 
Whttle n Pagkayas. 

Whiz V Humaging; humrginit. 

Whize w-Haginit; haging. 

Who jpro" Sino; sinosino. 

Who ever-pro. Sino man 

Whole a Lahat: buo; ganap. 

Whole-n- Kalahatan; kabuoan. 

Whole some a-Makapagpapalakas, ma 
kagagaling sa katawan. 

W^holly-aíív.-Lahatlahat: buongbuo. 

Whom jpro. Sino man alin man. 

Whom 80 ever-jyro.-Sino man. 

Whoop-w Sigaw; hiyaw. 

Whoop rSumigaw; hiyawin 

Whose ^ro. Kanginong; kanikaninong. 

Whose so ever j^ro.Kangino man kangi 
kauino man. 

Who so ever j;ro. Sino man. 

Whurn Haging; haginit. 

Whur V Humaging; humaginit. 

Why adv. Bakit; bakin; paano kaya ang 
dahilan. 

Wick n Mitsa. 

Wicked a Masama: malupit; hamak. 

Wickedness n-Kasamaan, kahipitan. 

Wicker-n-Sangan munti- 

Wide a Maluag; maluang: malapad; ma- 
aliwalas; tiwangwang; madalang; ma- 
lawak; watak. 

Wide-ariv. Maluang malapad 

Wideness-w-Kalaparan; lapad. luang. 

Width n Lapad luang; kalaparan. 

Widen-v Lumapad: lumauang 

Widow■'l^Baong babayi: babaying bao. 

Widow v-Magbao; maging bao. 

Widower-n Lalaking bao. 

Widow hood-n Kalagayan bao. 

Wield-v-Mamahala; gamitin. 

Wifen Asawang babayi 

Wife hV)op-n Kalagayan may asawa. 

Wig-nBuhok. 

Wiggle-v-Kumilos. 

Wiggle n Kilos 

Wight n Tawo. 

Wigwam-w-Bubo. 



Wild-aMailap; mabangis; ramo; bangin 

tungak. 
Wildw-Gubat, 
Wilder-v-Gumulo ang isip. 
Wildernes8-n-Gulat; kagubatan . 
Wildness-n Ilap. 

Wile n-Daya; hibo; lalang; lansi. 
Will-ri-Loob; isip; lakas ioob. 
Will V Maibigan. 

Willful a Matigas ang nlo; lakas Ioob. 
Wiilfully-aáv.-Tinalaga; sinadya. 
WMUing-a-Masusunurin, 
Wilt v-Lumanta; kumupas. 
Wily-ii-Tuso; magdaraya. 
Wimble-n-Pangbutas- 
Win V Manalo magkamit. 

Wince v-Umurong; matakot. 

Winch-n-Panghuit; pangikit. 

Wind-n Hangin. 

Wind-t'-Ikiran; umikit. 

Windless-a Walang hangin. 

Wind mill-?i Makinang ipinalalakad ng 
hangin. 

W^ind pipen Lalamunan. 

WindoAV n Bmtana. 

Wine M Alak; tinto. 

Wine glass ?? kopa ng alak. 

W^inü-u í*akpak. 

Wing V Pilayin. 

Winged a May pakpak. 

Wingless rt-Walang pakpak. 

Wink V Kumindat pumikit. 

Wink n Kindad; pikit. 

Winning-n-Panalunan. 

Winninga-Mananalo. 

Winnow-i» Magpahangin. 

Winsome a Maganda; masaya. 

Winter-n-Taglamig. 

Wintery a Malamig; maginaw. 

Wipe vPahiran; magpahid. 

Wire-n Kawad. 

Wire i? Lagyan ng kawad. 

Wiry a Nauukol sa kawad; malakas; 
maliksi. 

Wisdoms Karunungan; dunong.paham; 
kabihasahan; katalinuhan, 

Wise-a Marunong; tuso; mátalas: mata- 
lino; bihasa. 

Wiseacre n-Ulol. 

Wish-v-Ibigin magna8a;magpita;magnais 

Wish w Ibig; nais; nasa; pita. 

Wishful a Maibigan; mapagnasa; mapag 
pita. 

Wisp n Munting bigkis. 

Wistful a Maingat. 

Witn-Lasa; lakas ng isip katalasan 

katalinuhan. 
Wit V Malaman; talastasin. 
Witch-n-Babaying magkukulam. 
Witch v-Kulamin; mangkulam. 



woo 



358 



wov 



Witch sraft-w-Mangkukulam. 
With'prep. Kasama ng nang; sa: ni. 
Withal-ftciy. Sabaysabay; naiiian; gayon 

din. 
Withal-jprej?.. Kasama ng; nang; sa 
With dra'w-f -Magrenuncia; umurong; tii- 

mangi itiwalay lumayo. 
With drawal-w-Pagurong; pagtangi; pag 

tangal. 
Withe-n Pamigkis. 
Wither-v-Lumanta; kumupas. 
Withers-n-l^atok ng kabayo. 
With hold-v-Ifuera; ibukod; huag sabi- 

hin; huag magsabi. 
With in-acit/'.-Nasasa loob. 
With in-prep -Napapaloob. 
Wito out aíív.-Wala. 
With out-j?rep.Sa 1 abas: labas sa 
Withstaad V Tumagal himaban;labanin. 
Witess-a Ulol; mapurol ang isip. 
Witness nSaksi; rnanunuod; 
Witness-w-Sumaksi; nianuod. 
Witling-n-Tawong hindi marunong. 
Witty-a Marunong; mátalas; matalino. 
Wive v-Magasawa; makasal. 
Wizard n-Tawong marunong. mago. 
Wizen a Payat; tuyo. 
Woe n Kahirapan; sakuna; hirap. 
Woe begone a Nakahahapis 
Woeful- Woful-a Kaawa; malungkot. 
Wolf-w Lobo. 

Wolfish-a-Nauukol sa lobo. 
Wolves-n Manga lobo. 
Woman-n Babayi. 
Woman hod-n-Pagkababayi; kalagayan 

babayi. 
Womanish-a Parang babayi. 
Woman kind n-Lahi ng babayi. 
Womanly-a Parang babayi. 
Womb n Matriz; bahay bata. 
Wont;, imp. ¿6 J9. ^. Nanalo; tinalo. 
Wonder í^-Pamamangha, pagtataka. 
Wonderf Mamanha: magtaka. 
Wonderf ul-a Makamamangha; m a g t a- 

taka; magaling na lubha. 
Wondrous aMakamamangha;magtataka 
Wont-tJ-Hindi magawa. 
VN ont-7i-Kaugalian; paguugali. 
Woo-v Lumigaw; lumingkod; iiiágling- 

kód. 
Wooer-n-Ang naglilingkod. 
Wood n Kahoy; kalap. 
Wood v-Tumubo ang manga kahoy. 
Woodbine n-Bulaklak. 
Wood cuttern-Mananaga ng kahoy. 
Wooded-a-Makahoy; may kahoy. '' 
Wooden-a-Yari ng kahoy. 
Wooden rattle-n Pagupak. ^ 
Woodland-^-T.upang gubat; giifcat. 
Woodland a-Kauukol sagubat. 



Wood man-w-Tawong gubat; manga* 

ngaso; mananaga ng kahoy. 
Woodsmann-Tawong gubat; mananaga; 

mangangaso. 
Wood work-7i Sawa sa kahoy. 
Wood y a-Makahoy. 
Wool-n Balahibo ng tupa. 
Woolena De lana. 
Woolens n Manga damit na makapal. 
Wolly a Mabalahibo. 
Word-w-Salita; wika; pangako. 
Word-t/ Magsalita; magsabi. 
Wording-n Pagsasalita. 
Wordy a Masalita; may maramingsalita. 
Wore-t;. mjp. Oinamit sinuot; ginasgas. 
Work-w-Trabajo; gawa; kapagalan. 
Work-v-Magtrabajo; gumawa; pumagal. 
Work box-n-Tampiping munti. 
Worker-^-Mangagawa, ang gumawa. 
Work house-n-Bilango. 
Work man-n Mangaga^^a. 
Work manship-n Paggagawa. 
Work shop-w-Gawaan. 
World-n Sangkalibutan; lupa; mundo; 

sangkatawohan. 
Worlding-ri-Tawong lupa. 
Wordly-a Nauukol sa lupa; bagay lupa. 
Worm w Uod; bulati. 
Worm-y-Pumagai; pumagot. 
Worm eaten-a May uod; may bukbok. 
Worn-v. imp Ginamit; nakasuot. 
Worry-T/'Iuksuhin; yamutin; pagalitin. 
Worry nTukso galit; yamot. 
Worse-a-Lalong masama; masama pa; 

lubhang masama. 
Worse-aíív.-Masama pa. 
Worship n-Pagsimba; pagsamba. pagga- 

lang. 
Worship-Tz-Magsamba: sambahin. 
Worshipper-nAng sumasamba. 
Worshipful a Dapat galangin; dapat pu- 

rihin 
Worsta Kasamasamaan. 
Worst-M-Ang masama sa lahat. 
Worst-v Supilin; pasukin; manalo. 
Worsted'-n-Torcillo . 
Worth V Maging; marapatin. 
WOrth-n-Halaga. 
Worth a- May halaga. 
Worthiness-n Karampatan. 
Worthless-w-Walang halaga walang ká- 

buluhan. 
Worthy- a Nararapat; marapatin. 
Would v-Kaya; ba. 

Wound w-8ugat: bugbog; hiwa; taga. 
Wound-v-Sugatin; sumugat; bugbugin; 

bagbagin: hi wain. 
Wound v. imp & p, p. Inikid. 
VJove-v. imp. Hinabi; humabi. 
Woven-t; p. /;. Hinabi na; nakahabi. 



YEA 



359 






Wrangle v-Magtalo; makipagtalo mag- 

basagulo magusap. 
Wrangle nUsap; talo: basagulo. 
Wrap v-Balutin: palupiitin. magkidkid; 

ikirin; magulak. 
Wrapper-w Balot; balutan;lalagyan bahay 
Wrath n Galit; tanim ng loob. 
Wrathful-a Magaiit. 
Wreak-v-Hapisin; gawin. 
Wreath-n-Putong. 
Wreath i^Pamuton; putungin. 
Wreck-v Sirain. 
Wreck-?i P^gkasira; kasiraan. 
Wrench ?i-Birador panirpaikit. 
Wrench v-Pihitin; batakin. 
Wrest-v Agawin; pilipitin 
Wrestle v Magbuno; sumungab. 
Wrestle nBunuhan; buno; siiiigaban. 
Wrestler-n-Ang marunong magbuno 
Wretch-n-Tawongma8ama;tawonghamak 
Wretcheda Hamak; masama; mailing 

kot; mababa. 
Wriggle i^Kumilos; gumalaw. 



YET 

Wright-n Mangagawa. 
Wring v Pilipitin. 
Wrinkle-?* Kunot; kulabot. 
Wrinkle v-Kumunot; kulubutin kunutin 
Wrinkly a Makunot; makulubot 
Wrist-n-Kamaw; manika ng kamay. 
Wrist band-n Pamigkis sa kamay, 
WritnSulat kasulatan. 
Write V Sumulat. 
Writer-7t-Taga sulat. 
Writhe-v Kumilos maghirap. 
Writing w Kasulatan sulat 
Wrong a Hindi tama; mali. 
Wrong n-Kam alian. 
Wrong V Sumuwail; saktan. 
Wrongful a Masama; mamali. 
Wrote-u ¿m;?. Sinulat; sinulatan; sumu- 
lat. 
WiothaGalit; nakayayamot. 
Wrought-v imj), éc p. j?.-Ginawa 
Wrung-t/ imp. & p. |?.-Pinilipit. 
Wry ¿e-Napilipit. 
Wye-w Ang titik Y. 



^N 



Xanthic-a-Kulay dalanghita: madilaw. 
Xiphoid a Hitsurang sandata. 
Xylocarpous a-Namumunga ng bungang 



matigas 
Xyter n Kasangkapang ginamit ng man 
gamot upang kayasin ang manga buto 



ir 



Yatcht-M Sasakyan. 

Yatchin g-w-Paglay ag. 

Yagern-Sundalong lakad. 

Yam-M- K amoting dilaw . 

Yankee nTaga America. 

Yap n Sumigaw; tumahol. 

Yap-n Sigaw; tahol. 

Yard-n-Bakuran; bara. 

Yard stick- w- Bara. 

Yarn-w-Pisi na malambot. estambre. 

Yataghan -n-Panaksak ng turko. 

Yaup-v-Umiyak parang bata; sumigaw; 

Yaup-w-Sigaw iyak. 

Yawl-v Umiyak sumigaw; umangil. 

Yawn-v-Humikab. maghikab. 

Yawn w Hikab: higab. 

Ye^ro.-Ikaw; kayo. 

Yea-ai?v.-Oo; oopo; tango. 

Yea n Fagkaoopo. 

Yean-t;-Manganak. 

Year-n-Taon. 

Yearling-w-Hayop na may isang taon 

ang edad. 
Yearly-ac?v.-Sa tuwingtaon; sataon taon. 



Yearn n Magnasa; magpita. 

Yearningn Pita; nasa. 

Yeast n Lavadura. 

Yelk n Pula ng itlog. 

Yell-i^-Sumigaw. 

Yell-n- Sigaw. 

Yellow-a-Madilaw. 

Yellow n Dilaw; kulay dilaw. 

Yellow bird-n Ibong na madilaw. 

Yellow hammer-71-Ibong na madilaw ang 

dibdib. 
Yellowish-n Madilawdilaw. 
Yellow^ jacket-n-Putakti. 
Yelp r Umangil; sumigaw. 
Yelp n Iyak; angil; sigaw. 
Yerman-w-Tawong karaniWan. 
Yerki» Batakin; bumatak. 
Yerk-n Batak. 
Yes-arit?. Opo, oo. 
Yester a-Nauukol sa kahapon. 
Yesterday n- ah apon. 
Yesterday afir Kahapon. 
Yet afit'.-Pa; man; y am ang; gay on 

man. 



_ü¿5£ ONLY 



TU? -Miv'^*" ^IGA^ 



BüiLDING 
USE OiNLY 




BUILDING 
USE ONLY 



Q o 

3 w 



DO NOT REMOVE 

OR 
MUTILATE CARD