Feitelijke gegevens over het boek
Gebruikte druk: 1e
Verschijningsdatum 1e druk: 2005
Aantal bladzijden: 96
Uitgegeven bij: Van Goor te Houten

Wat voor soort boek is het ?
“Patchouli” is een jeugdroman over schuldgevoelens. Het boek is geschikt voor leerlingen die minstens in de tweede klas van het voortgezet onderwijs zitten (13 +)

Voorkant
Op de voorkant staat de afbeelding van een tienermeisje dat haar handen spreidt. Het kan niet anders zijn of dat meisje moet Patricia voorstellen.

De flaptekst
Luuk gaat een verwarrende periode tegemoet. Terwijl zijn moeder op sterven ligt, wordt hij verliefd op het knapste meisje in de klas. Dat hij zo in beslag genomen wordt door zijn gevoelens voor Patricia en niet uitsluitend in gedachten bij zijn moeder is, veroorzaakt schuldgevoel. Als de dood van zijn moeder nadert en de liefde tussen Luuk en Patricia opbloeit, wisselen stil verdriet en opwinding elkaar af.

De titel van het boek verklaard
Patchouli” is ook de titel van een hoofdstuk. Wanneer Luuk van zijn vriendinnetje Patricia terugkomt bij zijn moeder thuis en er eigenlijk zijn eerste seksavontuurtje met een meisje heeft opzitten, roept zijn moeder hem bij zich. Ze zegt dat hij naar zijn vriendinnetje ruikt. “Patchouli.” Al eerder is in het verhaal aandacht besteed aan de zoete parfumgeur die Patricia bij zich heeft. Het doet Luuk een beetje denken aan wierook. Patchouli is een kruid dat inderdaad naar wierook ruikt.

Patchouli is een vast, ruig kruid dat tot een meter hoog wordt. Het heeft een stevige, harige stengel, geurige donzige bladeren en witte bloemen met een paarsige waas. Patchouli is een inheemse plant van Indonesië en de Filipijnen, maar wordt nu ook gekweekt in onder andere Indië, China, Maleisië en Zuid-Afrika. Het kruid werd in de flowerpower periode vaak gebruikt om de geur van cannabis te verdoezelen. Het wordt nog vaak in associatie gebracht met hippies. Patchouli is een van de populairste geuren in wierook. [Wikepedia]

Hoe is het verhaal opgebouwd?
Het verhaal is opgebouwd uit 16 hoofdstukken die allemaal een passende titel hebben. Vaak is die titel in een vreemde taal. De uitleg van de titel vindt overigens in elk hoofdstuk plaats.
Zo heet het eerste hoofdstuk “” Es ist Schluss” en dat zijn de woorden waarmee de leraar Duits een einde aan het schoolfeest maakt.
Andere titels zijn: Child in time, (het nummer van Deep Purple) One flew over the cuckoo’s nest (de titel van de film, waarnaar ze gaan), Watergate , Patchouli, Hemelwater, Beam it up, etc.

Het verhaal wordt vrijwel chronologisch verteld. Er zijn min of meer twee “grote” flashbacks: Hemelwater ( het hoofdstuk waarin hij Patricia naakt in de regen ziet dansen; dat speelde enkele maanden geleden) en de situatie toen hij zij vader en moeder na een Ajax-zege zag vrijen met elkaar: das was enkele jaren ervoor)
Het verhaal begint midden in de handeling en het heeft eigenlijk een open einde (je weet als lezer niet hoe het met de liefdesrelatie tussen Patricia en Luuk afloopt.) De dood van Luuks moeder is het einde van het verhaal.

Wie vertelt het verhaal aan de lezer?
Luuk, de 15-jarige hoofdpersoon vertelt i de ik-vorm het verhaal aan de lezer. Hij doet dat in het “normale” verhaal in de o.t.t. Een enkele keer komen herinneringen in het verhaal voor en dan vertelt Luuk die in de o.v.t. (zie de twee flash backs hierboven)

Tijd van het verhaal
Nergens noemt de verteller een datum of een jaartal. Het verhaal is in 2005 gepubliceerd, maar het lijkt erop alsof de periode waarin Luuk en Patricia leven toch een heel andere periode is. Zo gaan ze samen naar de filmvoorstelling kijken van “One flew over the cuckoo’s nest”. Die film kwam in 1975 in Nederland in de bioscopen. Wanneer ze op een plaatje dansen tijdens hun eerste kennismaking op het schoolfeest is dat “Child in time”van Deep Purple. Dat nummer werd in 1970 uitgebracht, en is weliswaar lang populair geweest. Wierook (Patchouli) was in de zeventiger jaren populair. Patricia houdt bovendien een spreekbeurt over Watergate (een politiek schandaal in Amerika dat in 1972 speelde)
Het lijkt er dus op alsof het verhaal zich afspeelt in de zeventiger jaren van de 20e eeuw
.

Plaats van handeling
Er wordt ook geen plaatsnaam genoemd in het verhaal. Luuk en Patricia zitten op een school voor mavo-havo-vwo. Dat kan in de zeventiger jaren, want sinds 1968 spreken we over die schooltypes. Ze wonen in een dorp waar blijkbaar zo’n school gevestigd is. Er wordt niet verteld welk dorp het is, maar in het laatste hoofdstuk waarin verteld wordt dat de moeder van Luuk begraven wordt, wordt ook twee keer het begrip “dorp”genoemd.

Samenvatting van de inhoud
Het is eigenlijk maar een heel kort verhaal. Op een klassenavond durft Luuk het meisje van zijn dromen Patricia niet te vragen om te gaan dansen met hem. Maar op de muziek van Child in time (Deep Purple) komt zij hem vragen. Hij is heel erg blij, maar ook onzeker, want toen hij wegging had hij gezien dat een flinke puist zijn gezicht ontsierde. Als ze aan het schuifelen zijn, begint Patricia te schelden, omdat ze ineens haar moeder in de zaal ziet staan, die haar komt ophalen. Dat vindt ze maar stom. Ook maakt de leraar Duits meteen een einde aan het feest.

De volgende dag vindt Luuk een briefje in zijn zak. Patricia vraagt daarin of hij verkering met haar wil. Hij durft haar niet eens te bellen, maar zij doet het zelf. Hij is in de wolken en stemt er in toe. Maar op school houden ze het nog even verborgen. Luuk en Patricia zitten allebei in vwo-4, maar zij is eigenlijk helemaal geen vwo-meisje die er op zijn school een beetje truttig uit zien. Ze heeft meer weg van de mavomeisjes die zich wat ordinairder kleden. Luuk heeft enkele maanden daarvoor Patricia naakt in de regen zien dansen, toen hij moest schuilen voor de regen bij het rondbrengen van de krant.

Op school praten de jongens allemaal stoere en geile praat over de meisjes. Een jongen uit vwo-5 Mike van Vliet is helemaal erg. Hij versiert de meeste meisjes van de school, en heeft seks met hen, het liefst terwijl ze ongesteld zijn. Vandaar zijn bijnaam “de bloedhond.”Hij praat erover dat hij Patricia zeker zal gaan “neuken met zijn paal van 20 centimeter”. Typisch voor de onzekere Luuk is dan dat hij daarna op de wc op school met de geodriehoek zijn geslachtsdeel gaat opmeten. Hij heeft seksuele fantasieën over Patricia, maar wanneer hij zich wil bevredigen, roept zijn moeder hem. Hij moet haar verzorgen, vanwege de kanker waaraan ze lijdt.

Dan herinnert hij zich een situatie van toen hij nog op de basisschool zat. Ook toen had zijn moeder geschreeuwd, maar toen hij naar de slaapkamer was gelopen, had hij zijn vader en moeder seks zien bedrijven en dat ging nogal op een ruwe manier. Ajax had net die avond voor de Europacup een wedstrijd gewonen en zijn vader had een Ajax-shirt aangehad, toen hij met zijn moeder vrijde. Luuk had zich toen afgevraagd of hij de oorzaak was van dat alles omdat hij tijdens de wedstrijd naar de wc was gegaan, net toen Ajax had gescoord. Ook denkt hij dat je baarmoederhalskanker kunt krijgen van harde seks, maar Patricia praat hem dat later uit zijn hoofd.

Ze gaan steeds meer met elkaar om, bezoeken elkaars moeder. Luuks moeder vindt haar leuk, maar zo dichtbij de dood vindt Luuk het niet gepast om te vrijen met Patricia. Dat komt er later wel van als hij met Patricia alleen thuis is bij haar. Hij krijgt een orgasme, omdat ze seks met de handen bedrijven. Ook hebben ze veel plezier bij het zien van de film “One flew over the cuckoo’s nest”. Of ze draaien weer muziek (Child in time) Op school neemt hij het voor Patricia op wanneer Mike van Vliet handtastelijk bij haar wordt. Dat komt hem op een dag schorsing te staan, maar zijn vader vindt het eigenlijk niet erg.

Ze zijn echt verliefd op elkaar. Op de avond nadat hij manuele seks met Patricia heeft gehad, gaat zijn moeder erg achteruit en diezelfde avond sterft ze. In het laatste hoofdstuk liggen Luuk en Patricia in een weiland en ze praten na over de begrafenis van zijn moeder. Het was niet allemaal goed verlopen: het Ave Maria had afschuwelijk geklonken. Patricia was erbij geweest met haar moeder omdat ze het allemala een beetje eng had gevonden. Daarna praten ze over religie. Volgens Patricia is God helemaal geen oude man met een grijze baard maar een wijze tuinkabouter.


Belangrijke personages
Er zijn in dit verhaal eigenlijk maar twee personages belangrijk: Luuk en Patricia
Luuk is de hoofdpersoon en tegelijkertijd de ik-verteller. Hij is 15 jaar oud en een vrij onzekere jongen, zeker wanneer het gaat over zijn uiterlijk. Wanneer hij een puistje heeft, schaamt hij zich daarvoor. Hij wordt verliefd op het meisje Patricia. Maar ook haar durft hij niet echt rechtstreeks te benaderen. Zij doet de eerste stap. Hoewel hij seksuele fantasieën over Patricia heeft, praat hij geen stoere of geile taal over meisjes zoals zijn schoolvrienden wel doen. Heel grappig is dat Luuk zijn piemel gaat opmeten met een geodriehoek, wanneer hij hoort dat Mike er één heeft van 20 cm.
Luuk voelt zich ongemakkelijk met zijn verliefde gevoelens, omdat tegelijkertijd zijn moeder baarmoederhalskanker heeft. Hij verzorgt haar wel liefdevol. Eigenlijk is het een heel aardige jongen, die vriendelijker is dan zijn oudere broer Rob. Die speelt overigens nauwelijks ene rol in het verhaal.

Patricia is een heel aardig meisje dat twee kunstenaars als ouders heeft. Haar ouders zijn gescheiden en ze hebben nog steeds vaak ruzie. Patricia heeft voor haar moeder gekozen, maar ligt met haar toch vaak overhoop. Ook op school durft ze haar “mannetje”te staan. Ze gaat tegen leerkrachten in en ook de oversekste Mike van Vliet kan ze goed weerstaan. Ze neemt het initiatief voor de verkering met Luuk. Ze heeft meer seksuele ervaring dan Luuk maar helpt hem over die drempelvrees heen. Ze is een erg origineel meisje.

Waar gaat het boek over ? (= thema)
“Patchouli” gaat over het leven van pubers en hun onzekerheden en gevoelens.

Luuk is een onzekere jongen die verliefd is geworden op Patricia. Maar als er iets moois gebeurt (Patricia die contact zoekt met hem of Patricia die hem een eerste orgasme bezorgt)
Wordt dat steeds gevolgd door een nare ervaring met zijn moeder. Daardoor ontstaat er bij Luuk ook een schuldgevoel. Patricia is een heel goede vriendin.

Het is niets voor niets dat ze hem ten dans vraagt bij Child in time van Deep Purple. Want de volgende regel luidt immers: ”You ‘ll see the line. The line that is drawn between good en bad. Patricia leert Luuk de scheidingslijn tussen goed en kwaad te zien: bijvoorbeeld tussen goede seks (hij met Patricia) en foute seks (die van zijn vriendjes en Mike van Vliet). Daarom heeft Luuk ook het seksblad met pornografische plaatjes niet langer nodig. Die seks is niet op “houden van “gebaseerd.

Ook praten ze met elkaar over belangrijke zaken als de ziekte van zijn moeder, de ruzie tussen Patricia’s ouders en over het bestaan van God en de ziel. Daardoor worden kinderen volwassen.

Zo kun je een aantal motieven onderscheiden:
- Puberteit
- Verliefdheid
- Moeder-zoonverhouding (Luuk en zijn moeder Betty)
- Moeder-dochterverhouding (Patricia en Wilma)
- Ernstige ziekte
- Echtscheiding
- Schuldgevoel
- Verliefdheid
- Jaloezie
- Inwijding op het gebied van seksualiteit
- Dood
- Coming of age (volwassen worden)

Oordeel scholieren.com
Patchouli is een heel realistisch geschreven verhaal voor pubers. Derk Visser schuwt geen details wanneer hij over seks schrijft. Daarmee moet je wel rekening houden als je het boek gaat lezen. Niettemin is het boek erg goed geschreven. Jammer, dat het zo kort is. Aan de andere kant is er natuurlijk ook de stelregel dat goede schrijvers veel weglaten, wat niet hoeft te worden gezegd. Derk Visser heeft zich met zijn drie romans tot nu toe wel een aparte plaats toegeëigend in de Nederlandse jeugdliteratuur. Ook “Patatje oorlog” en “landjepik”zijn heel leesbare boeken voor de jeugd.

Over de schrijver
Derk Visser (1959) begon na zijn studie communicatie aan de heao een opleiding audiovisueel aan de Vrije Academie, en vestigde zich daarna als zelfstandig filmmaker. Een toevallige ontmoeting met kinderen uit een leefgroep was het begin van een carrière in de jeugdhulpverlening, waarin hij inmiddels vijftien jaar actief is.

Derk Visser verstaat jongeren. En dankzij hem verstaan zij zichzelf. Hij is hogelijk geprezen om zijn debuut Patchouli. En terecht. Van Patchouli verschenen inmiddels al drie drukken. Zijn tweede boek, Patatje oorlog, werd eveneens lovend besproken en herdrukt. De pers over Derk Visser:
‘Derk Visser verdient niet alleen waardering voor het feit dat hij aantrekkelijke puberliteratuur maakt, dat geldt ook voor de literaire prestatie zelf.’ de Volkskrant

Wat schreef  Derk Visser ?
” Patchouli” schreef hij in 2005
“Patatje oorlog”verscheen in 2007
“Landjepik”. verscheen in 2009